gazeta telegram viti ii botimi 12

C M Y K

Redaksia: Rr. “3 Dëshmorët”, pall. Lorena TR2, Shkalla “C”, Hyrja 7/1, Yzberisht-Tiranër. tel/fax+35545200045 Marketing: Cel: +355673533435 e-mail: [email protected]

Tg

NA

ND

IQN

I DH

E N

Ë RR

JETE

T SO

CIAL

EN

JË T

ELEG

RAM

PË

TY Ç

DO

TË

PREM

TE

Telegrampër ty

* Drejtor/Editor. Brahim Shoshi

ARkivAT gjeRMAne: jA kuR u çLiRuA SHqipëRiATë dhënat arkivore për largimin e ushtrisë naziste nga Shkodra. çfarë shkruhet në ditarin sekret të vermahtit dhe si interpretohen datat nga historianët e huaj. Cili është roli i LAnç-it në çlirimin e vendit dhe në historinë e Luftës së Dytë Botërore...

•Hemorroidet, simptomat dhe trajtimi i tyre

DR. kujTiM çAko: 9 MAji, DiTA që nA Bën kRenARë

Faqe 19Faqe 20

oLiveR gRuDA

Muzikanti shqiptar qёmagjepsiPapën

eSAT RukA

Festivali Folklorik KombëtarGjirokastër2009

një histori e trishtë e përballjeve të munguar mes kandidatëve për bashkinë e Tiranës. Si nisi debati i parë publik mes edi Ramës dhe Besnik Mustafaj, deri tek ditët tona. Si e zuri vendin e programeve dhe platformave refuzimi, dhuna dhe shantazhet

eDuARD nDoCAj:

Politikanët?Mëimiriështëpër10vjetburg

MiRAnDA RiRA:

Përrenjasinukështëivarfër,ështëlënënëvarfëri

Faqe 9

Faqe 9

Faqe 10-11 MoikoM ZeqoLëviZjeT FeMiniSTe nuk kAnë SjeLLë nDonjë gjë

Faqe 2-3

Erion Veliaj - Halim Kosova

Faqe 6

Faqe 6

Faqe 19

VitiIIibotimitNr.12Epremte8maj2015Çmimi50Lekë,1,00€

Pse duhet një debat publik

A ka vullnet politik përdekriminalizimin?

eDiToRiAL

Nga Brahim SHOSHI

FAqe 5

NësenesërMaqedonia“nukfletshqip”,fajinukështëmëi

maqedonasve

AnALiZë

Nga Gjergj Zefi FAqe 11

Asgjënukndryshonnëkëtëvend.Sadoqëflitetpërdekriminalizim,sadoqëflitetpërrespektimtëligjit,sadoqëflitetpërzgjedhjetëliraetëndershme,mesazhetmbitavolinëndryshojnëkryekëputngaato nën tavolinë. Secila prej forcavekryesore politike mundohet të krijojëimazhine“lojëssëpastër”dhe...

Ngjarjet politike nëMaqedoni po pre-cipitojnëngaoranëorë.Gruevskiekathuajse të pamundur të ruajë pozitat evetanëpushtet.Sagaepërgjimeveqëeka kapluar politikën maqedonase e kanxjerrë“zbuluar”Gruevskin...

08

2 www.telegram.al

[email protected]

TelegramGazeta e pamvarur Javore Drejtor. Brahim Shoshi

E premte, 8 maj 2015

Gazeta Telegram FokuS

Veliaj - Kosova, pseduhetnjëpërballjemestyreHistoriaedebatevemeskandidatëvepërbashkinëeTiranës.Siukrijuapraktikaerefuzimitnëtëgjithabetejatzgjedhorenëkryeqytet.Cilatjanëargumentetqëjustifikojnëtëpaktënnjë“match”publikmesErionVeliajtdheDr.HalimKosovës

nga Albert gjoka

Përballjet për Tiranën kanëqenësi luftapërStalingra-din,kuvendinefjalëvedhe

programetekazënëlufta.Nëvendtëpërballjevemeskandidatëve,kapasur vetëm akuza nga frëngjitë.Nëvend tëshpalosjessëplatfor-mavedheringutpolitik,kapasurskemasesitëmblidhenblihendhesigurohenvotat.Ndonësenisimenjëtraditëtëmirëpolitikenëvitin2001, ku i propozuari socialistEdi Rama për mandatin e parëdhekandidatiiPD-sënëopozitë,Besnik Mustafaj e bënë një për-ballje publike të platformave tëtyre, kjonukndodhimë.Asoko-hedy kandidatët vininme stofine intelektualit, që të dy artistë;njëri piktor dhe tjetri shkrimtar.Gjithësesi, Mustafaj e kishte pr-ovuar edhe politikën edhe diplo-macinë,gjëqëiukthyedisinëdis-

avantazhnëgarënpërballëRamësqëkishtembajturnëmëpaksedyvjetpostineministrittëKulturës.Ky format fushate u harrua nëvitetnëvijimderinëditëtesotme.Përçudinukpatidebatpublikasmes dy ish - miqve Edi Rama dhe Spartak Ngjela në vitin 2004. Ungritën shumë pritje dhe u bënëkërkesa nga të gjithë, përfshirëedhe faktorin ndërkombëtar, pordy intelektualët e fillim-viteve 90refuzuanpërballjenpublike.Situ-ataupërkeqësuanëvitin2007,kuEdi Rama priti për herë të tretënë garë Sokol Olldashin. Të dygaruesit për bashkinë e kryeqytet-it kishinpasur jopakkonfliktenëtë kaluarën, sidomos kur u ngritkomisionihetimorparlamentarpërhetimin e Edi Ramës si ministërKulturedhekryebashkiakiTiranës.Edhe kjo ngarkesë ndikoi në re-

fuziminenjëdebatipublikmesdykandidatëve.Ndërkohë,EdiRamadheSokolOlldashikishinstatusetëndryshmenëjetënpolitiketëven-dit:Njërikryetar iPartisëSocial-iste,asokohenëopozitë,dhetjetrideputet dhe kreu i Forumit Rinor tëPD-së.Përtëgjithakëtoarsye,ishte Edi Rama që e refuzoi njëkërkesëngaposhtëpërnjëforumpublikmeskandidatëve.Viti 2011 do të mbante sërishdisa prej arsyeve që kryebash-kiakuRama, të refuzonteLulzimBashën,njëprejfiguraveqëishteinvestuarpër6vjetmeradhëPDqëtësfidontekryebashkiakunhis-torikqëgarontepërnjëmandattëkatërt.Basha insistoipër të shoupublik dhe një ballafaqim pro-gramesh.Aikishtemarrëekspertëdhekishtenëkrahdisaqytetarmeprofiltëlartënëqytet.Por,Rama

vendosisërishpërjo,dukemosefinalizuar në një mënyrë komu-nikativemoderne fushatën,eciladoli me një diferencë votash sagishtatedorës. A Do Të nDRYSHojë TRADiTA?Edhe këtë vit kemi dy kandidatëme profil politik të zbutur; Ishaktivistin e shoqërisë civile, Eri-onVeliaj, i cilimori famësidre-jtues i lëvizjesqytetareMjaftdhemjekun e njohur Dr. Halim Koso-va.Përçudi,ftesapërdebatkësajradheerdhingakandidatiimajtë.Ish-ministri Veliaj, i njohur përoratorinë dhe mjeshtrinë e për-dorimit të teknikave të komuni-kimitpublik,epasekundërshtari

ishte pak i ngathët në këtë fus-hë, dhe i hodhi “dorashkën” përsfidë. Por, përgjigja erdhi men-jëherërefuzuese,jongaKosova,por stafi i ngushtë i fushatës.NgaekipiideputetëvetëTiranësdoli Jorida Tabaku dhe lëshoinjë lumë akuzash ndajministritpërgjegjës për politikat socialedhepunësiminnëTiranë.“Dr. Halim Kosova por vijon të dëgjojë qytetarët e Tiranëspa dallime politike, të majtë etëdjathtë,sepsekryetari ibash-kisë është i të gjithë qytetarëve.Z.Kosova ka prioritet interesat e qytetarëve dhe të qytetit, jopropagandën mediatike me py-etje që i bën stafi dhe përgjigjetëparapërgatitura,pavizion,pa

Klimapolitikeemuajvetëfundit,tensionetdhepërplasjetmes

mazhorancësdheopozitës,daljanëskenëe“çështjesDoshi”dheprovokimetenjëpasn-

jëshmetërenditdhesigurisëmealarmefalseapomeatentatemelëndëeksplozive,ikanëkon-

taminuarprocesin,dukeezhvlerësuarparakohenjëfushatëmekomunikimaktivpolitik.Kanaletjanëdëmtuardhedykonkurrentëtnëkryeqytetkanëvazhduartakimetetyretëcilatmëshumëse

raportendëraktivemeqytetarëtdhezgjedhësitduken“pirueta”

publike

3E premte, 8 maj 2015www.telegram.al

[email protected]


Gazeta TelegramFokuS

platformë dhe vetëm demagog-ji”,-thaTabaku.Ajongrepyetjendaj ish-ministrit të MirëqeniesSociale,Veliajpërnjësërëprob-lemesh sociale. Ky reagim erd-hi pas kërkesës së parë që bëriErion Veliaj për debat publik;qoftëmekryebashkiakunnëde-tyrë, Lulzim Basha, qoftë edheme kandidatin Halim Kosova. Kërkesapërdebatupërsërit ngakandidati imazhorancës edhe nënjëtakimnëNjësinëNr.8nëTi-ranë.Klima politike e muajve të fun-dit, tensionet dhe përplasjetmesmazhorancës dhe opozitës, dal-ja në skenë e “çështjes Doshi”dhe provokimet e njëpasnjëshmetë rendit dhe sigurisëme alarmefalse apo me atentate me lëndëeksplozive, i kanë kontaminuarprocesin,dukeezhvlerësuarparakohe një fushatë me komunikimaktivpolitik.Kanaletjanëdëmtuardhedykonkurrentëtnëkryeqytetkanë vazhduar takimet e tyre tëcilatmëshumëseraportendërak-tive me qytetarët dhe zgjedhësitduken“pirueta”publike.Fushataelektorale nuk ka nisur zyrtarisht dheështëendeshpejtpërtëfolurpër strategjitë dhe mënyrën sesido të operojnë kandidatët, porVeliajdheKosova,përtejnatyrësdhe profilit që kanë ngritur, popërpiqen që ta shmangin një de-bat publik mes tyre.

pSe DuHeT një DeBAT koSovA - veLiAjPër shkak të natyrës së konkur-

rentëvenëgarëpërTiranën,qytet-arisë që përfaqësojnë, historisëpersonale të secilit prej tyre, poredhepërshkaktënevojësqëqytet-arëtduantishohinprogrametqëkanë,ështëmëseenevojshmeqëtë kemi përballje,madjememëshumë se një raund. Edhe nësenukdotëdoninvetëkandidatëtapo udhëheqësit e partive res-pektive,këtëduhettakërkojnëme forcë qytetarët, shoqëriacivile dhe grupet e interesit.Kjo është një praktikë e për-botshme që shërben si një testimirëpërvetëkandidatëtdhe indihmonqytetarëtepavendosurpërtëdhënëverdiktinetyremë21qershor2015.Njëherësh,kjoe zbut luftënpolitikenë terren,ezbehbetejënpartizanenëbazëdhe iu jepvlerapolitikës, si njëluftëfjalëshdhejosinjëpërlesh-jemearmë,kunëditënezgjed-hjevetëmosketëapotëketëmë

1- në viTin 2001 Edi Rama - Besnik Mustafaj Pati debatFitoi Edi Rama

2- në viTin 2004 EdiRama-SpartakNgjelaNuk pati debat Fitoi Edi Rama

3- në viTin 2007Edi Rama - Sokol OlldashiNuk pati debat Fitoi Edi Rama

4- në viTin 2011 Edi Rama - Lulzim BashaNuk pati debat Fitoi Lulzim Basha

5- në viTin 2015Erion Veliaj - Dr. Halim Kosova ?

PËRBALLJET NDËR VITE

Në garën për presidencialet amerikane, kandi-datët duhet tiu nënshtrohen tri përballjeve

mes tyreqëngafillimi i fushatësderi triditëparavotimeve.Debatet iu nënshtrohennjë sërë rregul-lash të ashpra, ku çdokandidat ka kohën ematurmesekonda,dhepyetjet janëpër tëgjithaçështjetqëkanëtëbëjnëmedrejtiminevendit.Njëherësh,kasondazhepas“match”-evekuvlerësohetperfor-manca,aftësia,fuqiabindëse,programi,dhevizioni

i çdo kandidati para zgjedhësve qytetarët. Kjo iukrijonmundësinëatyreqëtëjënëgjakftohtëdhetëbindurpërvotënqëiujapinkandidatëve.Kymodelshërbenpërshumëvendedemokratike,ndërsapërShqipërinë ka vlejtur shumë rrallë herë, pasi endenjerëzit votojnë për partitë dhe jo për kandidatët.Aqmëshumëkurflitetpërzgjedhjetvendore,ështëmëse i domosdoshëm të paktën një debat publikmespersonaveqëgarojnëpërbashkitëevendit.

Modeli amerikan, tri përballje mes kandidatëve

RASTeT Kurakteteshëmtuaraflasinparapolitikës

NjëpersontentoitëqëllojëmekarrigekryetarinePD-sëLulzimBasha,ndërsadisahuliganëqëllu-

anmbështetësitePD-sënëDurrës.Këtojanëlistuarderimëtanidyprejaktevemëtëshëmtuaratëfushatëselektoraletënisurparakohepërzgjedhjetvendoretë21qershorit.NjëpersonmbetiiplagosurnëErsekë,teksambështetësiisëmajtësmoriguximintaqëllojëkryetarindemokratBashamekarrige.Enjëjtagjend-jekritikeushfaqedhenëDurrës,kurdisapersonasulmuangrupinqëposhoqërontekandidatenePD-së,GridaDumanëdisatakimeelektorale.Policiakaarrestuardypersona,porkjonukezgjidhsituatënetensionuarpolitikemespalëve.

paktëplagosurdheasnjëviktimë.Kjo shkarkesë mes kandidatëvenë debate publike të këtij ranguu zbut gjakrat dhe iu jep atë qëiu takon edhe kandidatëve.Nësepolitikanët nuk do të ballafaqo-hen me programe, atëherë sim-patizantëtfondamentalistëdotakenërrugënehapurqëtiprishinzgjedhjet.Kështukandodhurnë

zgjedhjet e kaluara në Shqipëridhe një shfaqje të shëmtu-ar për dhunës dhe përdorimittë forcës edheme armë e kemiparëedhenëkryeqytet.Pikërishtpër këto arsye vlen një përballjemeskandidatëvetë“AleancëspërShqipërinë Europiane”, ErionVeliajdheatijtëpartiveopozitare,Dr. Halim Kosova.

Për shkak të natyrës së konkurrentëve në garë për Tiranën, qytetarisë që përfaqësojnë, historisë personale të secilit prej tyre, por edhe për shkak të nevojës që qytetarët duan t’i shohin programet që kanë, është mëse e nevojshme që të kemi përballje, madje me më shumë se një raund. Edhe nëse nuk do të donin vetë kandidatët apo ud-hëheqësit e partive respek-tive, këtë duhet ta kërkojnë me forcë qytetarët, shoqëria civile dhe grupet e interesit

4 www.telegram.al

[email protected]



Gazeta Telegram AkTuALiTeT

Deputeti Astrit veliaj shkon në gjykatë

Prokuroria e Përgjithshme ka dër-guarkëtëjavëpërgjykimdeputetinAs-tritVeliaj, iakuzuarpërvepratpenaletë“Shkatërrimittëpronës”dhe“Ndër-timipaligjshëm”.Ngahetimet,organiiakuzëskaarriturnëkonkluzioninseprejtijjanëkonsumuarelementëteve-prave penale të sipërcituara në rastine ndërtimit të një godine për qëllimeuniversitarenëqytetineFieritngaanae subjektit “UFO” sh.p.k, adminis-trator i tëcilitnëkohënekryerjessëpunimevekaqenëdeputetiAstritVe-liaj.SipasProkurorisësëPërgjithshme,AstritVeliajngadataeregjistrimitnëqendrën kombëtare të regjistrimit,16.09.2007, deri në datën 22.07.2013,ka qenë përfaqësues ligjor dhe ortaki vetëm i shoqërisë “Ufo sh.p.k.”meobjekt,veç të tjerash, edheaktivitetinnëfushënarsimore.“Pasndërtimit tëdisa objekteve të arsimit universitardhe parauniversitar në rrethe të tjeratë vendit, në vitin 2012 i pandehuriAstrit Veliaj ka marrë iniciativën përtëhapurnjë InstitutUniversitar edheqytetineFierit,pikërishtnë territorinku ndodhej ish-drejtoria e policisë sëqarkutFier,nëlagjen“Kastriot”tëatijqyteti.”Ngapikëpamjaeregjimitjuri-dik tëpronësisësë truallit,ky territorishteiregjistruarmepronarprivatdhepronar shtetin. Por megjithëse ishtenjohur pronësia mbi këtë truall, deri

nëvitin2012nëatëterritorndodhesh-inambientetedrejtorisësëpolicisësëqarkutFier,derisanëmuajingushtatojanë zhvendosur tërësishtnë ambien-tetegodinëssërenëperiferitëqytetit.Dukeqenëseterritorikundodhesh-

inambienteteDrejtorisësëpolicisësëqarkutFier,gjendejkryesishtnëtruallprivat,ngaMinistriaeBrendshmefil-loi procedura ligjore për dorëzimin eatij mjedisi, me urdhrin nr 406, datë22.11.2011tëMinistrittëBrendshëm,“për ngritjen e grupit të punës përdorëziminemjedisevetëDrejtorisësëpolicisësëqarkutFier”.“Ndërkaq,derinëvitin2012,ipandehuriAstritVeliajka fituar pronësinë, nëpërmjet aktevejuridikë të shitblerjeve, mbi pasuritëqëishintëregjistruarasipronëprivatenëterritorinkundodhej ish-Drejtoriae policisë së qarkut Fier dheQendraerekrutim–mobilizimittëMinistrisësë Mbrojtjes”, thuhet në kërkesën edërguarpërgjykim.NgagrupiipunëssëMinistrisësëBrendshmeështëpër-funduar procedura përkatëse dhemeproces-verbalin e datës 01.08.2012,pronaiështëdorëzuarfizikishttëpan-dehurit Astrit Veliaj, si përfaqësuesi familjeveM…dheV…, si dhe përfamiljenGJ….,përfaqësuesitV.GJ.Meshkresëndatë02.08.2012,ipandehuriAstritVeliaj, në cilësinë e pronarit tëligjshëm tëpronave të familjeveM…

Shkatërrim prone dhe ndërtim i paligjshëm

AKUZAT

• MevepriminetijtëshkatërrimittëdisaobjektevenëpronësitëMinistrisësëBrendshme,qëndodheshinbrendaterritoritkuështëkryerndërtimiikorpusituniversitarnëlagjen“Kastriot”tëqytetittëFierit,ipandehuriAstritVeliajkakryerveprënpenaletëshkatërrimittëpronës,medëmnëvlerënprej5.479.510lekë,eparashikuarnganeni150iKoditPenal.

• Kursemevepriminetijtëndërtimitpalejetëorganevekom-petentetëobjektittëlartpërmendur,njëpjesëetëcilitnëtokështetërore,ipandehuriAstritVeliajkakonsumuaredheelementëteveprëspenaletëndërtimittëpaligjshëm,eparashikuarnganeni199/a-2iKoditPenal.

dheV…,ështënjoftuarzyrtarishtngaMinistriaeBrendshmepërdorëziminfiziktëpronës.Nëparagrafinefundittëkësajshkresetheksohetse:“Përob-jektet ndërtimore në pronësi tëMin-istrisësëBrendshmeportëndërtuarambi truallin e pronarëve të ligjshëm,dotëndiqenproceduratpërkatëselig-joretëprivatizimit”.ProkuroriaePërgjithshmekakon-

statuarsejanëdorëzuar11(njëmbëdh-jetë) objekte në pronësi tëMinistrisësë Brendshme, mbi truallin në fjalë

dhe vlera në kontabilitet e objek-teve shtetërore ishte në shumën prej10.416.631 (dhjetë milionë, katërqinde gjashtëmbëdhjetëmijë e gjashtëqindetridhjetëenjë)lekë.Ngadokumenta-cioniidërguarngaZyravendoreereg-jistrimittëpasurivetëpaluajtshmeFier,rezultonsesipërfaqjaepërgjithshmeepronës është 11.345 m2, pjesa më emadhe e së cilëspronëprivate, kursenjësipërfaqeprej896m2mbikëtëtru-all ishte me pronar shtetin.“Pasi ka fituar të drejtat e pronë-

sisëdhepasuriaiështëdorëzuaredhefizikisht,nëmesinemuajitgusht2012,i pandehuri Astrit Veliaj ka porositur fillimin e punimeve për ndërtimin enjëobjektiuniversitar,nëterritorinkundodhejdrejtoria epolicisë sëqarkutFier. Punimet e ndërtimit janë kryerpa marrë më parë lejen e ndërtimitngaBashkiaeFierit.Njëveprimitillëipaligjshëmrezultontë jetëkryermedashje direkte nga i pandehuri AstritVeliaj”, thuhet në kërkesën e organittëakuzës.

-NgakomunikimizyrtarmeBashkinëeFieritecila,meshkresëndatë10.07.2013,kakonfirmuarseshoqërisë“Ufosh.p.k”iështëkthyerpërgjigjeselejaendërtimitpërkompleksinuniversitar,nukmundtëlëshohejprejtyre.-NgakonstatimeteInspektoriatitNdërtimoreUrbanis-tik(I.N.U),iBashkisësëFierit,icilipaskonstatimittëpaligjshmërisësëndërtimittëobjektitkapërpiluaraktetpërkatëse.-Ngapërfundimeteaktittëekspertimittekniktëkryergjatëhetimeveparaprake,nëtëcilinveçtëtjerashevi-dentohetedhefaktisengasipërfaqjambitëcilënështëndërtuargodinauniversitare,ajomenr4/37,ështëpronështet.

-NgadeklarimetetëpandehuritAstritVeliajgjatëhetimeveparaprake,icilikashpjeguarsekavendosurtëkryejëndërtimineobjektituniversitar,padisponuarmëparëlejeneautoritetevekompetente.-NgadeklarimetgjatëhetimitparapraktështetasveA.AdheA.Ç,tëkontraktuarngaipandehuripërtëkryerpunimetëndërtimittëobjektituniversitar,tëcilëtkanëshpjeguarsepërpunimetekryeranukkapaturlejendërtimi.-Ngadeklarimetepersonavetëtjerëqëkanëpaturdije-nipërrrethanatëdobishmepërqëllimetehetimit.-Ngakëqyrjetnëvendtëkryerangapoliciagjy-qësore,nëkuadrinehetimitparapraktëkëtijpro-cedimipenal.

PROKURORIA Ja provat e hetimit paraprak:

Deputetët ePartisëDemokratikeEdmondSpahodheArbenRistanikallëzuandjenëProkurorinëePërgjithshmekryebash-

kiakuneDurrësitVangjushDako,dukeeakuzuarsekacenuarlistatezgjedhësve.Deputetëtdemokratëthanësejanëafro2700zgjedhësqëijanështuarlistëszgjedhore,nëcenimtëplotëtëligjitdheKo-ditZgjedhor.DeputetiSpahodeklaroisejustifikimiiDakospërtështuarzgjedhësitnë21Qershornëemërtëlëvizjessëlirë,cenondyparimetthelbësoretëprocesitzgjedhorqëjanëzgjedhjeteliradhezgjedhjetëndershme.NgaanaetijRistaniushprehsekjoqeveridhemazhorancëpotentojnëtëmanipulojnëzgjedhjetnëmënyrëtëshumanshme,meshumëmakinacione.“NjoftuamProkurorinëePërgjithshmepërskandalinemanipulimittëlistavetëzgjedhësvenëBashkinëeDurrësit.EnjoftuampërmaterialinqëKQZkapërcjellëpërkëtëçështjenëProkurori.SikursedorëzuamkallëziminpenalqëPartiaDemokratikekapërgatiturdhefaktetqënedisponojmëngahetiminëlidhjemekëtëçështje.Kërkuamhetimtëshpejtëdhetë

plotëtëkësajçështjejepërshkaktëurgjencësqëka,pasisëshpejtidalinlistatpërfundimtaredheafronditaezgjedhjeve.Këtazgjedhësqëjanëfuturnëmënyrëarbitrarenëlista,detyrimishtdotëhiqenprejtyredhenukdotëvotojnënëzgjedhjete21QershoritnëDurrës”,ushprehSpaho.Aithamëtejse“lëvizjaelirë”prekdyparimetërëndësishmetëprocesitzgjedhortëcilëtjanëzgjedhjetëliradhetëndershme,dukethënësepoflitetpërzgjedhjetëliradhezgjedhjetëndershmedhekjo“lëvizjeelirë”eVangjushDakosprekkëtody parime thelbësore të procesit zgjedhor.Deputeti demokratshtoimëtejseudorëzuannëProkurori,tëgjithaprovatqëdi-sponohenpërlistëneplotëtë2700personaveqëjanëfuturnëlistatezgjedhësve,kontratateqerasëqëkanënshkruarmendër-marrjenePlazhitnëDurrës,qëkanënshkruardrejtoriapokon-tratatëtjerasipërmarrjetëindividëveortakëtëVangjushDakos.I njëjti kallëzimpenal ështëdepozituar edhenëProkurorinë eRrethittëDurrësitngadegalokaleePartisëDemokratike.

LISTAT E ZGJEDHËSVE

PDkallëzonkryebashkiakuneDurrësit


[email protected]


Gazeta TelegrameDiToRiAL

Asgjënukndryshonnëkëtëvend.Sadoqëflitetpërdekriminalizim,sadoqëflitetpërrespektimtëligjit,sadoqëflitetpërzgjedhjetëliraetëndershme,mesazhetmbitavolinëndryshojnëkryekëput

nga ato nën tavolinë. Secila prej forcave kryesore politikemundohet tëkrijojëimazhine“lojëssëpastër”dhesecilaështënëpritjetërastitmëtëparëpërtëmanipuluarvullnetineshqiptarëve.THiRRjA pëR MAnipuLiMAjoqëshqiptarëtdëgjuanmezërineRamësnukështë thjeshtnjënxit-je emilitantëvepër tëmbledhurvota.Në thelb,Kryeministri pranoi sekaemëruardrejtorëqëpojanxijnëfaqenPartisëSocialisteapoLëvizjesSocialistepër Integrim,por atamund ta shlyejnë“fajin”dukembushurkutitëevotimit.“Indulgjencat”eRamësnukjanëveçsekërkesëehapurpërmanipulimvotash.Po çfarë përfaqësojnë në vetvete këta njerëz që i kanë “nxirë faqen”pushtetit?Padyshim janë treguararrogantëmepushtetinqëkanëmarrëpas23qershoritdhejanëzhyturnëkorrupsionenepotizëm.PorsidotësigurojëvotataidrejtuesadministrateqëvetëKryeministri thotëse ika“nxirëfaqen”pushtetit?Meaftësibindësedukeshkuarderëmëderë?Amundt’ibindënjerëzitainjeriqëderidjeukapërplasurderënnëfytyrë?Meofriminenjëmodelindershmërie?Amundtabëjëkëtënjënjeriizhy-turnëkorrupsion?EdheveteRamaekatëqartësenjerëzvetëtillëaskushnukuahapmëderëndheështëabsurde tëpretendoshsebëhet fjalëpër fushatë tëndershmevendore.ThjeshtKryeministrikërkontëmbushenkutitëmevota.Meçdollojmënyre.Dheataqënjohinvetëmlogjikënearrogancësdhekorrup-sionitletagjejnëvetëmënyrën,nëqoftëseduantëjenësërishdrejtorë.Çështja“Doshi-Frroku”Zgjedhjetlokaletë21qershoritishinnjëmundësieartëpërmazhorancënqëvëmendjaeopinionitpubliktëzhvendosejtekandidaturatpërkrerëtëbash-kive.Nëkëtëmënyrë,aferaDoshi-Frrokuqëzgjatipërafrodymuaj,uzbehshumënëmediadhekaloiderinëharresë.ProkuroriiPërgjithshëm,AdriatikLlalla,eka rikthyernëvëmendjekëtëskandal tëdyshuardheka folurmbiprocesinintensivhetimorqëukryepërdosjenefamshme.LlallathotëseuhetuapretendimiideputetitsocialistTomDoshi,ish-krahidjathtëikryemi-nistritEdiRama,sendajtijishtepërgatiturnjëkomplotpërvrasjengakreuiParlamentitIlirMetaqësipastijkishtepaguar500mijëeuropërtaeliminuar.UhetuagjithashtuedhedenoncimiqëDoshibëri sepërherë tëparëemësoikëtëkomplotngadeputetitjetërimazhorancës,MarkFrroku.Nëpërfundimtëkëtijhetimi,sipasLlallës,asgjënukdolievërtetë.Porpsembahenendenënarrestdydeputetët?!Përtëparin,akuzakërkoiarrestmeburgdhegjykataenxoridukeelënënënarrestshtëpie.Përtëdytin,prokuroriadështoitambajënëburgmeakuzënekallëzimittërremëdhengritiakuzëpërvrasjemë1999nëBelgjikë,dukeerikthyernëqelipasigjykataelatëlirë.Pambyllurhesapetmekëtëproces,hapinjëtëtretë.Llalla thotë se “deputetët TomDoshi dheMark Frroku, pomerren tëpandehurpasingahetimirezultoiseskenaripërvrasjetëdeputetitDoshiishtethjeshtnjëinskenimidyligjvënësvepërqëllimeqëpritettëdalingjatëgjykimit”.Ndërkohë,prokuroriangreakuzëmbiskenarëtëtrilluar!DosjaDoshi-Frrokurishfaqinëskenënpolitike,bujënekërkesavetë2013-2014ngaopozitapërdekriminalizimin.PDbojkotoigjashtëmuajParla-mentin,pikërishtsenukurealizuakërkesaesaj.Nëdhjetorinekaluar,PDdheqeveriafirmosënnjëmarrëveshjetëmbikëqyrurngandërkombëtarët,përdekriminalizimin.Muajteparëtëvitit2015kjoçështjesikuruharruadheuzgjuavetëmmeaferënDoshi-Frroku.Prokurori iPërgjithshëmthotësekyprocesështë i rëndësishëm.“Përf-shirjanëtregunpolitikdhepubliketemëssëdekriminalizimit,ështënjënismë shumë e rëndësishme dhe e domosdoshme. Qytetarët shqiptarëkanënevojëqëtëzgjedhindhetëudhëhiqenngapersonamecilësitëlartaetikedhemorale”.Por,debatidhesfidapërdekriminaliziminsapokanisurdhekërkonkohën

e saj për të arritur rezultate të prekshme.Askushnukdi të thotë se sakohë kërkon ky proces. Kryeprokurori Llalla thotë se “është shumë erëndësishmeqëdiskutimipërkëtë temëkapërfshirëniveletmë të lartashtetërore”.Aipërmendedhefaktinsedydeputetëjanënënndjekjepe-nale. “Prokuroria aktualishtkanënhetimnjëdeputet, i cili gjendetnënmasën e “arrestitmeburg” pasi akuzohet nga autoritetet belge për njëvrasjetëndodhurnëvitin1999.Poashtu,njëtjetërdeputetmerekordekriminale,ështënëgjykimpërgo-ditjenpërshkaktëdetyrësndajnjëdeputetitjetër”.Dukepërmendurkëtodyraste,Llallapretendonse“diskutimimbidekrim-inaliziminkanisurtëprodhojëefektenëniveletëlarta,poredhenënivelemëtëulëta,tëcilatjogjithnjëjanënëvëmendjeneopinionitpublik”.opoZiTA në kRiZëPartiaDemokratikekaprezantuarsëfundiplatformënpërdekriminalizimine Kuvendit, institucioneve dhe administratës publike. Oerd BylykbashiështënënkryetariKomisionitParlamentartëLigjeve.Aithotëseobjektiviikësajplatformeështëhartimidhemiratimiiinstrumentevekushtetuesedheligjorepërverifikimin,identifikimin,largiminngafunksioniideputetititëzgjedhurvevendor,eçdozyrtaritëemëruarnëtëgjithaniveleteinsti-tucioneveshtetëroreapotëadministratëspublike,tëatyreqëjanësotnëdetyrë,apoiatyreqënëtëardhmendotëkërkojnëtëmarrinfunksionesitëzgjedhurapotëemëruar.“Platformapërdekriminalizimindotësynojëtëvendosërregullatmëtëfortadhemëtëashprapërkëtëproblemkaqtëmadhetërëndëqëpërballetshoqëriashqiptare,kriminaliziminnëniveletmëtëlartatëpolitikësdhetëinstitucioneve”,-thotëz.Bylykbashi.Aithek-sonfaktinsedo tëverifikohen jovetëmdënimetnëShqipëri,poredhejashtësaj,“nëmënyrëqëtëmosketëasnjëllojmundësieqënëtëardhmendukefilluarngatani,personatëtillëtëmundtëpenetrojnënëadministratëdhenëorganetmëtëlartatështetitshqiptar”.NënkryetariiGrupitParlamentardemokrat,EduardHalimi,thotëse“fat-keqësishtShqipërianukpondjekrrugëneBEpërforcimineinstitucioneveporvetëmkapjenetyrepërt’ipasursifasadë”.Sipastij,ngaanaeqeverisëkavullnetpolitikpërtëmiratuaramendamentet.Halimiparalajmëronse“nëseqeverianukdo tëpranonkëto amendamente, do tëpërballetmeopozitën,dhemeqytetarëtshqiptarë”.Por,edhekrahuopozitarduketsenukkadalëendengakomanëtëcilënezhyti23qershori.Pavarësishtpërpjekjeve tëdukshmepërdekriminal-iziminepolitikës,vetëopozitaështënëhapateparëtëvetëpastrimit.Njëdeputetiopozitës,AstritVeliaj,ështëdërguarpërgjykimmedyakuza,atëtëshkatërrimittëpronësdhendërtimittëpaligjshëm,ndërsanëbashkinëeKamzësseliablukazgjedhurtërikandidojëXhelalMziun.Kyifunditrezu-ltonjovetëmipërfolurpërskandalin“Shamikuqja”,poredheidënuarmedyvjetburgimngagjykataeshkallëssëparëpër“shpërdorimdetyre”dhe“shkeljetëbarazisënëtenderë”.PavarësishtseçështjaështënëGjykatëneApelitpërrigjykim,ishtenjërastiartëpërPartinëDemokratiketëjepteshembullinnëprocesinedekriminalizimit,dukeelënë“nëstol”Mziun,nëpritjetëpërfundimittëgjykimit.ÇfarëdotëndodhënëseaifitonedheApeli vendos për dënimin e kryebashkiakut tëKamzës? Shkarkimi i tijngaKryeministridotëjetënjëgoditjeerëndëedhepërimazhinePartisëDemokratike,eciladot’ilërëRamësprivilegjintëgodasësërishkundër-shtarinicilikahequrdorëvullnetarishtngamundësiapërt’umbrojtur.vuLLneTi i MunguARSado që përpjekje po bëhen, dekriminalizimi i Parlamentit dheAdmin-istratës Publike dhe largimi imenjëhershëm i të gjithë atyre individëveqëndodhennëParlamentaponëAdministratë,sigurishtqëaskushnukprettëmarrëpërgjigjetëshpejtënëmënyrëpërfundimtare.Sepse,parasëgjithash,kyproceskaqfondamentalnukështëvetëmçështjenormashdheligjesh,pormbitëgjitha,njëvullnetipadiskutueshëmqëduhettëekzistojëtetëgjithapartitëpolitikedhesidomostekkryetarëtepartivepolitike.Dheakanëvullnettëgjithapalëtpolitike,kjombetettëshihet.Deritaniprovatkanëqenëpërtëkundërtën...

A ka vullnet politikpër dekriminalizimin?

Sadoqëpërpjekjepobëhen,dekriminal-izimi i Parlamentit dheAdministratësPublikedhelargimiimenjëhershëmitëgjithëatyreindi-vidëveqëndodhennëParlamentaponëAdministratë,sigurishtqëaskushnukprettëmarrëpërgjigjetëshpejtënëmënyrëpërfun-dimtare. Sepse para sëgjithashdhembitëgjitha,kyproceskaq fondamental nukështëvetëm

çështjenormashdheligjesh,pormbitëgjitha,njëvullnetipadiskutueshëmqëduhettëekzistojëtetëgjithapartitëpolitike

dhe sidomos tek kryetarëtepartivepolitike.Dheakanëvullnettëgjithapalëtpolitike, kjo mbetet

tëshihet

nga Brahim Shoshi

6 www.telegram.al

[email protected]



Gazeta Telegram venDoRe 2015

NëvazhdënetakimevekandidatjaekoalicionittëmajtëpërbashkinëePërrenjasit,MirandaRira,sëbashkumeshtabine

sajëelektoralështëndalurmebanorëtefshatitPishkashQendërtëkomunëssëQukësit.Pasikoordinatoriifushatëszgjedhore,SamiAgolli,bërinjëprezantimtëshkurtërmbijetëndheaktivitetinekandi-datespërparabanorëve,vetëkandidatjaRirafalenderoitëpranishmitduketheksuarsendjeheteprivilegjuarqëvjensikandidatengaAleancapërShqipërinëEuropiane,“pasitëgjithëbanorëtekësajzonekanëshprehursolidaritetdhekanëmbështeturfortkandi-daturëntime”.MëpaskandidatjaMirandaRirathasesëbashkumegrupinepunës,ështëdukeuhartuardheprogramiqeverisëspas21qershoritpërkatërvjetnëbashkinëePërrenjasit,ecilaështëmjaftepasurnganatyrapërfattëmirë,porështëqeverisur

keq,dukeukthyernënjëngabashkitëmëtëvarfra.“Jamesigurtqëdotëjetënjëqeverisjelokalemeshumësfidadhemeshumëprobleme,porunëjugarantojsedotëjemnjëpersonnëshërbimtuajpërtëzgjidhurçdohalldheproblemtuajin.TëgjithëbashkëdotëpunojmëpërtëndryshuarPërrenjasinpërt’idhënëatijatëqëmeriton,dukeulurvarfërinëdukebërëshumëinvestimenëbujqësidheinfrastrukturë.Ndajduat’juftojqëtëmëbesonimua,pasidotëjemmejudhenukdot’juharroj.”Pasibanorëtdëgjuankandidaten,diskutuanmbiproblemetetyre,kumëkryesoretishinmungesaeujitpërvaditjesidheasfaltimiirrugësngaPishkashiQendërnëSkroskëdhepapunësia.

eRA çeLA

MIRANDA RIRA:

Përrenjasinukështëivarfër,ështëlënënëvarfëri

Në një intervistë ekskluzive për “Tele-gram”, biznesmeni dhe kandidati për deputet i Partisë Socialiste në qarkun

e Lezhës, Eduard Ndocaj, tregon zhgënjimin e tij nga Kryeministri Rama dhe projekti i dështuar i Rilindjes. Gjithë gabimet që kanë çuar në dështimin e qeverisë së dalë nga zgjedhjet e 23 qershorit. Pse u tërhoq biznesmeni nga gara për kryetar të bashkisë së lezhës dhe ambiciet e tij politike.

Z. ndocaj! ju jeni shfaqur në politikë për herë të parë në zgjedhjet parlamentare të vitit 2013, në krah të zotit Rama. A mund të na rrëfeni shkurtimisht se çfarë është politika për ju dhe si e vlerësoni politikën shqiptare në veçanti? Po.ËshtëevërtetëseishakandidatiiPartisëSocialistenëLezhë.Programi i atëhershëmishteshumëambiciozdhepërkëtëiubash-kovakësaj forcepolitike.Këtëebëra jo sekishapërkatësitënjëjtëpolitike,porpërfattëkeqShqipëriaakomanukkanjëparti tëdjathtëkutëpërfaqësojëtëpersekutuaritdhekategori tëtjeraqë janëaleatënatyrorë.NëLezhëkjosituatëubëedhemëproblematikekurRamapromovoidhembështetisheikuneIlirMetës,kryebashkiakunTusha.Nëkëtokushte,nukpashë emrinePartisëSocialiste,pormëpëlqeuambiciapolitikeqëkishteish-lid-eriiopozitës,EdiRama.PormebashkiminmeLSI-nëçdogjëmorrifund.NebëmëaleancëmetëkorruptuariteqeverisëBerisha, tëcilëtmorën50%tëpushtetit.AtyvdiqRilindjadheshpresa. Unë isha kundër këtij sekti politik,kundër këtij bashkimime një forcë politikeqësibazëkashitblerjenevotëssë lirë,prablerjenelirisësëçdoindividi. keni qenë kritik ndaj qeverisë Rama gjithë këto muaj. ku po gabon kryeministri?Kryeministri po gabon në çdo aspekt.Gaboi më 2 prill me Aleancën e Turpit,gaboime Lezhën ku ia shiti totalisht atëforcësmëtëkorruptuarsiçështëLSIdhee“shpërbleu”menjëkarrigeministrie tëzonjësKodheli. Ajo shiti gjithë lezhjanëtqëibesuandheqëatëditëqëvurikëmbënnëministri,veç1000thasëboshnëpërm-bytjeikasjellëLezhës.Gaboiteknjerëzitqëidhanëqeverinësiçjamunëqëinvesto-va600milionëlekëdheasqëbëhetfjalëtëjenëmirënjohëskëta“çunateBllokut”,pogabonmesocialistëtevjetërqënukipyetpërasgjë,gaboiedhenëndarjenterritori-ale kumë i diskriminuar ështëVeriudheMirdita.Nëfillim ishteEnveriqëendaunë vitin 1949 Mirditën në 5 rrethe dheRamaiaplotësoiamanetinpaskaqvitesh,erindauedhenjëherënë2014.GaboimeCEZ-inkuinjohu100milionëeurodebi

Politikanët?Mëimiriështëpër10vjetburg

tërezultatit.Poreksperiencamëkamësuarnëradhëtëparetëjemrealist.Politikaefël-liqurepartivejovetëmkahelmatisuridealet,por ka larguar qytetarët nga ata që i për-faqësojnë.Eunë,derisot,kamqenëtepëripërzierëmepartitë,dukebesuarkrerëtetyre.Sotështëeqartëqëlojëratepartivepolitikeekanëmbyturshpresënpërnjëndryshim.JapërseunëjamibindursekryebashkiakumëipërshtatshëmpërLezhënështënjëkandidatipavarur,porvendostëmosjemunë,sepsekandidimiimdot’ijeptenjëfitoretësigurtLSI-sëdhekryetaritaktual.Kamvendosurtësakrifikojkëtëherëambicientimepëridealintim,dukemosibërëkeqdyherëLezhësmenjëfitoretëmajtëtësigurtnerast kandidimi:duhet tëfitojëLezha, jopar-titë.EpërkëtëarsyedotëmbështesnëzgjedhjeteBashkisësëLezhësmikuntimFranFrrokaj,josikandidatiPartisëDemokratike,porsinjëburrëmirditorfisnikdhepunëtor,qëekademonstru-armësëmirinëkomunënkuaidrejtoimbinjëdekadëmësëmiri.PrandajftojvotuesitemieçdolezhjantëvërtetëtëvotojnëFranFrrokaj.PërLe-zhën.Kishadisaofertanëkëtëqeveri,porasn-jënukmorapërbazë,sepsekjoqeverikishtedështuarnëmisioninesajqëditëneparëdhevendosatëlargohemngaPS. Z. ndocaj! ju keni qenë në mbrojtje të kauzës demokristiane në Shqipëri. pse ka kaq shumë parti dhe ndarje mes kristiandemokratëve? Si e shikoni të ardhmen e kësaj alternative? A janë në gjendje ta bëjnë bashkimin kjo kastë e drejtuesve të partive të këtij segmenti?

Sotjeminëkohëfushateelektoralendajdheunë nuk dëshiroj të shpjegoj gjithë prob-lematikën,meprirjepërshëndoshjeemetëardhme progresiste për demokracinë kris-tiane.VendosatebashkohemmePDK-në,pasieshohsinjëpartitëpastër,edhepseevogël,porkavleratëmëdhapërShqipërinëdheshqiptarët.Shohseedhekjopartikatëmetat e saj, ka disa individë që e përdorinpartinë për qëllimet e tyre personale, disatë tjerë kriojnë rryma të ndryshme, siç kandodhur shpeshnëkëto24vite,dukekri-juar përçarje dhe disa partiçka të tjera pasens.Gjithëkëtëpërçarjeekanëkrijuardypartitëemëdha,PDdhePS,dukeqenësetëdyjakëtopartimebindjejanëkomuniste.Ato e urrejnë filozofinë demokristiane.Unë mendoje se demokristianët duhettëgjejnëgjuhënepërbashkëtdhet’ibas-hkohennjë ideje, jonjë lideri,pra t’ibas-hkohen filozofisë demokristiane. Dhe kjoduhettëndodhësamëparë,sepsekanev-ojëShqipëriapërnjëPartiDemokristianetëfortëdheqëkjo të jetpoli i tretë ipartivepolitike,jotëjetënjësektmonetarsiçështëLSIsot.Pra,PDKduhettëzëvendësojëpat-jetërkëtëtëkeqeqëiështëngjiturpolitikessim...nëkëpucë.Familjademokristianesotështëevogëldhejopërfajintimapoedhetënjëpjesetëmirëqëmëzgjodhënmuasizv/kryetar,pordikushështëpadyshimfajtore përgjegjës. Gjithsesi duhet menduar përrrugën tonë të re dhe duhen shikuar indi-vidëtqë janë ish-komunistëapomeprejar-dhje komuniste, ndërsa ish-sigurimsat nukduhenfuturnëderëntonë.

A do të merreni me politikë? A keni ndonjë projekt politik?Po,dotëmerremmepolitikësepsemendojseishërbejvendittimdukebërëpolitikeev-ropiane, jopolitikëfashisteekomunistesiçkanëbërëkëto24vitekëtapseudopolitikanëkumëimiriështëpër10vjetburg,jomëpërtëqeverisur.Projektiimpërpolitikëneard-hshmeështëqëtëarrijmëtëpërfshijmëedhepopullsinëshqiptarenëpolitikë.Tëmerrenmepolitikëmeseriozitet,jometifozllëksiçebëjnësotkudikushthotësejammeBer-ishënderinëvdekje,tjetrithotëunëjammeRamën. Kjo duhet të marrë fund, sepseasnjëliders’ështëipazëvendësueshëm. ju keni ndarë shumë kohë në Lezhë gjatë dy viteve të fundit dhe keni denoncuar varfërinë e zonave veriore. çfarë roli duhet të luajnë sipërmarrësit shqiptarë në emi-gracion si ju për zhvillimin e vendit?Kam2vjetqëpas23qershoritqëvazhdojtëinvestojnëdisazonatëLezhësdheMir-ditës,nëdisarrugëqëmungonin,nëdisamonumente të kulturës. Shteti nuk ekzis-tondhekambërëgjithçkavetëmmefond-etemia.Kaminvestuarmbi200mijëeuro.Unëjubëjthirrjegjithëemigrantëvekudoqëndodhent’ikthejnësytëngaShqipëria,sepseajoështëtoka jonëdheetëparëvetanë që me gjak e kanë mbrojtur ndërshekujdhetambrojmëngadisahorradhekriminelë të veshurme petkun e pushte-titqëpoevjedhin,poe shesindheponaposhtërojnëvarretetëparëvetanë.Duhettëinvestojmëtëpaktënnjëherënë4vite,tëkthehemi dhe të bashkohemi, sepse jemimazhoranca.Mbi60%epopullsisëjeto-jmë jashtë. Të bashkohemi dhe të ven-dosim njerëzit tanë që jetuan, studiuandhe u rritën në Europë, Amerikë dheAngli, të investojmë një herë në 4 vite1000 euro bileta dhe 10 ditë kohë përtanderuarkëtëvend, sepsevetëmemi-grantetdotësjellindemokracinëShqipëri.Porgjeratëditëkurnetëvendosimtabë-jmëkëtë,horratnëShqipëripopasurohenpokthehennësheikënënjëvendtëvarfërsiç është tani Shqipëria ku 140 deputetëtjanë140sheikëdhekriminelë.

asaj firme fantazmë që për 6 vjet vodhigjithëshqiptarëtdheBerishaepërzuri,porkye ripruriprapëdhe idhuroiedheqin-darkatefundittëshqiptarëveqëuamorrimedhunëngaxhepi.Ifutinjerëzitnëpërburgje, idetyroi tëvrasinveten, tëshesinlopënapo tokënpër të larënjëborxhqenuk e kishin krijuar ata, por qeveria Berisha dhekyvetë.Emëroinëdisaqytetenjerëzmeprecedentëpenalë,kuopozitatashmëka dhënë edhe provat e saj. Madje edhendërkombëtarët sot nuk janë të kënaqurasmePS-nëdheasmePD-në.Shqiptaretedhemë21qershorjanënëudhëkryqpërtë zgjedhur njeriun e tyre, duke qenë tëdetyruartëzgjedhinjonjeriunetyre,pornjeriunekrimit,njeriunepërzgjedhuretëkomanduarnganjëlider,ndrysheekanëtëhapurderëneburgutponukiunënshtruanliderittërishpirtëror.Pra,Ramaështënësensunikkundërprogramittëvet.Në Lezhë, Rama promovoi njeriun që ipërgatitidosjenpërtaarrestuarpërabuz-imemelejetendërtimit.Janë129lejendër-timinëkundërshtimme ligjinmbizonënarkeologjikeqëkadhënëViktorTusha.

pas pak javësh Shqipëria do të përbal-let sërish me një proces zgjedhor me një ndarje të re territoriale. A kanë shqiptarët ofertë për të zgjedhur?Jo,dotë jetëtotalishtnëdëmtëqytetarëvekjondarje,sepseilargonzyratdheshërbimetedhepsejanëaktualishttëdobëtasishërbime.NdarjaterritorialekadiskriminuarVeriunnëçdoaspekt,tëparënMirditën.TurppëratadeputetëmirditorëqëvotuansëbashkumepasardhësitediktatoritEnverHoxhapërtëndjekur rrugën e Enverit. Shqipëria u ndatotalishtgabim. Jugume30%tëpopullsisëmori 36bashki, ndërsaShqipëria eMesmedheeVeriut,me70%tëpopullsisë,morën25 bashki. Ky është një gabim trashanik ibërë mbi bazën e interesave politike. Am-biciaimeështëtëpërfaqësojlezhjanëtdukeadministruarqytetintonësikryetarbashkie.Ideali imështëqëLezha të ecëpërpara, tëzhvillohet,tëlulëzojëdheteketënjëstabilitetekonomik. Ky rezultat ideal jam i bindur se mundtearrihetmedjersën,aftësinëeekspe-riencënenjësipërmarrësitëvënanëshërbim


[email protected]


Gazeta Telegram

Cv: Diplomuar në universitetin e Tiranës për Filologji dhe Letërsi dhe më vonë për Histori dhe Arkeologji. ka ndjekur studimet pasuni-versitare në Romë, Athinë dhe në Washington D.C.

është Doktor i Shkencave dhe mban urdhrin e Lartë “Mjeshtër i Madh”. është autori i 62 librave me poezi, prozë, studime arkeolog-jike, histori arti si dhe autor skenarësh për filma kinematografike e televizivë me karak-ter arkeologjik dhe kulturor. është autor i tre ekspozitave vetjake në pikturë.

KUSHËSHTËMOIKOM ZEQO

SY Më SY

Lëvizjet feministe kanë mar-rë përmasa të mëdha nëepokëntonë,porkangaataqëjanëskeptikëpërrezulta-

tinetyre.NjëriprejtyreështëMoikomZeqo, i cili sot ështënjë ngaperson-alitetetmëtëspikaturatëkulturëssonëkombëtaredhekonsiderohetpionieripostmodernizmitnë letratshqipe.Nënjëbisedëpërrolinefemrësnëhistoridhenëditët tona,aikarezerva,dukedhënë argumentet me një rend kro-nologjiktështrirënëkohë.Mëposhtëgjeniintervistëneplotë:

Historia është shkencë, pasion apo thashethemet e dikurshme që janë shndërruar në mite, përralla, në legjenda?Historia konsiderohet një shkencëshoqërore.Babai ihistorisëHerodoti,natyrisht themelon një degë të dijes,pornukshkëputetshumëngamitolog-jia,ndërsaTuqiditiebënmëshkencorehistorinë. Megjithatë historia ështëkonsideruarndër shekujnjëngadijetmëproblematike,sepsenëhistorikanëndikuar shumë interesat politike dhekëndvështrimetendryshme.

ka prodhuar më tepër luftëra, apo paqe?Kamidenëqëhistoriadukeumitizuarka prodhuar më tepër luftëra, sepseështë kthyer në një rend simbolik tëgjërave. Pothuajse të gjitha luftërat emëdha janëbërënë emër tëhistorisëdhe nuk besoj që historia mund tëprodhojëshumëpaqe.Paqjaështëmëtepër një instrument i logjikës, i njëlogjiketjetër.Megjithatë,nukmundtë

bëjmëdotpahistorinë,pasiajoështënjë llojkujtese.Nukështëepërsosurasnjëherë, por është një kujtesë kon-vencionale.

ndërsa një historian merr rrogën nga qeveria, a mund të jetë i paan-shëm në përfundimet e tij?Varetngaformimi i tij.Kahistorianëtë cilët pa marrë rrogë nga qeveria,kanënjëmentalitethistorikklientelistdhe historianë që nuk kanë formimakademik dhe kanë bërë histori. P.shGibonikashkruarnjëngahistoritëmëtëbukuratëPerandorisëRomakeedhepse s’ka qenë historian i mirëfilltë.Problemi qëndron tek këndvështrimiigjërave.Përgjithësishthistoriaështënjëshpre-hje e fitimtarëve. Më kujtohet njëpoezi e famshme “Kush e ndërtoitempullinme7porta?”.Nëlibrapër-menden emra mbretërish, por mos ingritën mbretërit gurët e mëdhenj?!Kur u mbyt flota e Filipit të II tëSpanjës,qauFilipi,poanukqanëdhenënat,vëllezëritdhemotrateatyreqëvdiqën?!Megjithatë,historianukështëkaqkon-vencionale, sepsemekaliminekohësmbetet diçka më racionale. Duhengjeneratatëtëraqëtëshkruhethisto-ria,ajonukshkruhetnëmoment.

çfarë rëndësie ka pasur gruaja në periudhën ilire?Kjo është një temë me një subjektshkencor të mirëfilltë. Për habi, neshqiptarët nuk kemi shkruar, ndërsadisahistorianëtëhuajpo,sipërshem-bull, Pierr Caban, një historian i an-

Moikom Zeqo: Lëvizjet feministe nuk

kanë sjellë zhvillim Çështjaeemancipimittëgruasështëshumëendërlikuar.Kurrënukekambesuarqëkjoështënjë

çështjeelirisëseksuale,oseeshpërbërjessëfamiljes.Nukbesojqëlëvizjetfeministekanësjellëndonjëgjë,sepseemancipimiështëidyfishtë,saiburritaqedheigruas.Nësesotgratëshajnëburrat,kanësharë

fëmijëtetyremeshkuj,pasiatajanëburrateardhshëm

tikitetitdheepigraf francez.Faktetehistorisëdhekronikattregojnëse roli i gruas në epokën ilire është iveçantë.Paraepokësilire,nëepokënematriarkatittëgjithamonumentetdheartefaktet që kemi zbuluar lidhenmekultine“magnamatres”,qëdotëthotë“nënëssëmadhe”.Matriarkati është një periudhë aq egjatë, sa patriarkati që vjen pas ështëshumëe shkurtërnëkrahasimme të.EdheZoti,Perëndianëatëkohëishtefemër, ndërsanëpatriarkatZoti ubëburrë.

pse mori këtë rol?Këtë e kanë shpjeguar shumë antro-pologësiMorgani,KlodLeviStrauss,Frejzerietj.Kthimingamatriarkatinëpatriarkat është një kapërcim cilësorigjërave; roli iburrit ështëmë ikon-soliduar, sepse është dhe luftëtar dhembret,porkemitëdokumentuaradisarastekurjanëgratëmbretëresha.Rasti i parëmë i rëndësishëm, figuramë emblematike në nivele europiane,me fuqi të patjetërsueshme pushte-ti diplomatik dhe ushtarak, ështëMbretëresha Ilire Teuta, ikona e parëqë pjell një ikonografi të tërë dhe ipërket shekullit të III para Krishtit.Anglezët vetëm 4 shekuj pas Teutëskanënjëmbretëreshëkelte,Budikë-n.Shumë më vonë përmendet Kleo-patra, vetëm në Mesjetë Franca kanjëZhanD’ArkdheAngliamëvonëmbretëreshën Elizabet që simbolizonnjëllojmatriarkati.Psekandodhurnjëgjëetillë??Kandodhursepsepozitaegruas ilirekaqenëmëerëndësishme,në Iliri gratë kishinmundësi të bënin

karrierëmadjedhetëmerrninpushte-tin.Dhe janë dymbretëresha të tilla.Njëra është deri diku e njohur, edhepsenejemipopulliifunditnëbotëqëkemishkruarmëpakpërTeutën,ndër-kohëqëkroatëtpërTeutënkanëbërëlibra e romane.

jemi pasardhësit e tyre?Padyshimqëjemi.Mbretëreshaedytëështëakomamëepanjohur,mbretëre-sha e mollosëve dhe epiriotëve ilirë,quhetDeidamea.Historinëesajekamshkruarnënjëngalibratemimbimi-tologjinë ilire.Ështëeçuditshmepasiajo qe mbretëresha e fundit e Jugut,ndërkohë qëTeuta ishtembretëreshae veriut.MbretëreshaIlireTeuta,figuramëem-blematikenëniveleeuropiane,mefuqitë patjetërsueshmepushtetidiploma-tikdheushtarak!

Asaj që nuk i jep dot zgjidhje histo-ria, a ia jep arkeologjia?Arkeologjiandihmontë rishikohetnënjë epokë kurmungojnë dokumentetshkrimorë.Përshembull,nëkronikateautorëveantikë,nukegjejmëasnjëherëtë shënuar se sa të vjetër jemi ne nëkëtë vend. Arkeologjia shqiptare dhearkeologu më i mirë shqiptar FranoPrendi,dukëbërëzbuliminekulturësprehistorike,vërtetuanqëkurshtresatkulturore nuk janë të prekura dhe tëndërprera,kavijimësi.Ështëvërtetuarqëtëpaktënqëngapaleolitiivonëdhederinëditëtesotme,ështënjëpopullqëkajetuarvazhdimishtnëkëtëvend,praështëplotësuarajoqënukethonëkronikat historike.

Arkeologjia në duart e sundim-tarëve të papërgjegjshëm, a shndër-rohet në një gjakmarrje mes popu-jve?Kam idenë që sundimtarët nuk in-teresohen fare për arkeologjinë,pushtetarët e sotëmnuk e kuptojnëfare se çfarë është arkeologjia. Pa-varësishtsepopujtballkanikëkanëproblemet e tyre nacionaliste, kurvjen puna për arkeologjinë nukbëhen falsifikime. Dihet historik-ishtsesllavëtkanëardhurnëBall-kan mbas shek VI dhe gërmimetarkeologjiketëparashektëVIpasKrishtit, nuk janë sllave, janë ilire.Unë njoh disa shkencëtarë arke-ologë kroatëdheserbë, tëcilëtnuke mohojnë këtë, edhe pse në faktarkeologjianukështënjëshkencëqëebëjnëdy-trepopuj.

pas 25 vitesh, si e shihni emancip-imin e gruas shqiptare?Çështjaeemancipimittëgruasështëshumë e ndërlikuar. Kurrë nuk ekambesuar që kjo ështënjë çështjeelirisëseksuale,oseeshpërbërjessëfamiljes.Nuk besoj që lëvizjet fem-iniste kanë sjellë ndonjë gjë, sepseemancipimi është i dyfishtë, sa iburritaqedheigruas.Nësesotgratëshajnë burrat, kanë sharë fëmijët etyremeshkuj,pasi ata janëburrat e ar-dhshëm. Megjithatë në kapitalizëm kathënënjëfilozof ZhanBordiare,kanjërikthimtëmatriarkatit.Përmua,çështjaeemancipimittëgruas,nukështëaqjuri-dike,sesaështënjëçështjeesëardhmessëqeniesnjerëzorënëpërgjithësi.

Bisedoi Ahmet Dursun

8 www.telegram.al

[email protected]



Gazeta Telegram RekLAMë


[email protected]


Gazeta Telegramopinion

Dokumentet, urdhrat luftarake UN-ÇSH dhe ushtrive të huaja, faktetngjarjetdhekujtimet editarët janëdëshmi të kohës. Shumë koman-

dantë,partizanëdhehistorianë,qëmorënpjesëmearmënëdorëdrejtpërdrejtnëLANÇ,nëku-jtimete tyreflasinqartëepaekuivokepërkëtëfaqe të ndritur dhe të lavdishme të historisë sëpopullit shqiptar.Duke iu referuar shkencës sëhistorisë – mësueses së njerëzimit, kemi studi-uar dhe hulumtuar me objektivitet ngjarjet,duke mbajtur parasysh zbatimin i disa parimeve rëndësishme,dukepërdorurlogjikën,procedurënmetodologjike dhe ruajtjen e paanësisë ndaj tëdhënave dhe fakteve historike. Në këtë proceskandikuarpozitivishtedhepozicioniistudiuesit,qëndrimiipavarurngapolitika.Kjongjarjehistorikeeçlirimittëvenditështëparëeanalizuarmenjëkëndvështrimballafaques,nëpërmjetburimeve dokumentare të Historiografisë shqiptaredheasajtëhuaj,tëperiudhëssëluftës,socialistedhetëtranzicionitdemokratiknëShqipëri.Krahasueshmëriaështëbërëedhemedokumentacioninehuaj,tëshkruardheelektronik,sidomosatëgjerman.Nëkëtëmënyrë,ështëarriturpërtëhedhurnjëvështrimhistoriktësaktëdhekonciz.Ështëfaktqëmbibazënenjëpërpjekjejeeanalizeshkencoreështësqaruarehedhurdritëmbingjarjetdhedatëneçlirimittëvendittonënganazistëtgjermanë.Kjodatëhistorikeështëmjaftediskutuarngapolitikaderinëditëtesotme.

qënDRiMi nDAj HiSToRiSëNdodhrëndomderinëditëtesotmetëmbahetnjëqëndrimigabuarndajhistorisë,sinjerëztëpolitikësmeqëllimepërfitimitëkapitalitpolitikdhendonjëhistorianiqëtëfutennëvorbullëneshkeljessëpari-meveshkencore,tëprovojnëkorrigjiminengjarjevetëhistorisëmevenddhepavend.Natyrishtështëdetyrë e historiografisë së periudhës demokratike,post-komunisteqëtësqarojë,argumentojëmedo-kumente,mefaktehistorikeatongjarjeqë janëtëretushuar,jotëplotaetësakta.Ngaanatjetër,nëasnjë mënyrë nuk duhen deformuar të vërtetatabsolutehistorike,siçjanëdatat,faktetdhengjar-jeteHistorisësëShqipërisë,parënënënjëgabimtëdytësiçështëpolitizimityre.Nëhistorinukka“vakum”.Çdoperiudhëkahi-storinëesaj.Nukmundetkurrëtëmohohetngapolitikahistoriaenjëperiudhetëcaktuar.Asnjëpopulldheaqmëtepër,popujtevegjëlsipopullishqiptarnukmundtëmohojnëdhetëmbetenpahistoripërnjëperiudhë50-vjeçare.

LAvDi HeRonjve!Nëkëtëkuadër,shoqëriacivileduhettëjapëkontribu-tinesajpërtëshkruardrejttëvërtetënhistorike.Tërëpopujtebotëssëcivilizuarkanëgdhendurhistorinëetyre:“LavdiheronjvetonëtëluftëssëParëetëDytëBotërore”.Përtëshkruartëvërtetathistorike,duhettëreagojëdrejtdhenëkohëshoqëriajonë,sinjëshoqëriciviledemokracisësë lirë,organizuar institucionalishtnëinstituteapoqendrastudimore-shkencoretëpa-varurame objekt historinë, ruajtjen e vlerave kom-bëtaredhekulturoreatdhetare.Pikërisht për këtë, duke iu referuar doku-mentevepërobjektin,qëllimindheprogramineçdoshoqateesidomosatyreushtarakesipërshembullAKUSH-iduhettëorientojëaktivite-tinsavijon:“Tëbëjëtënjohurdhetëmbrojëtraditatmëtëmiraluftaraketëpopullitshqip-

tarnëshekujpërliriepërvatansidheluftënemadhepërçliriminevendit.…”

LuFTA AnTiFASHiSTeÇlirimi i vendit tonë u realizua nga UshtriaNacional - Çlirimtare Shqiptare. Ajo pati njëefektivrreth70.000partizanë,eorganizuarngaformacionet e rregullta ne brigada, divizionedhekorparmatadhetëkomanduarangaShtabidheKomandaePërgjithshme.Sipas të dhënave tëKombeve tëBashkuara, luftai kushtoi Shqipërisë rreth 30.000 jetë njerëzish.(Kështu shkruan Joachim Stein,Hamburg.) Edhepsekëtëshifërehasimshpeshnëtërëliteraturënehuaj,ndryshenëdokumentetshqiptarekonfirmo-hetsenumriidëshmorëveshqiptarëështë28.000tërënënëluftë.Paragrafiimësipërmdhenëvazhdimtëtëdhënaveburimoredotëjepetgjermanisht.Si-pasburimevetëndryshmedokumentarederiatotëGjyqittëNurembergut,rezultonsehumbjetnë61shtetet tëpërfshiranë luftë, janënëtotal rreth64milionëtëvdekur,prej tëcilëve24milionushtarëdhe40milionëcivilëjetënjerëzish.Përveçkësaj,patiedhe35milionëtëgjymtuardhe20milionëjetimë.Shpenzimeteshteteveshtypësepërqëllimeushtar-akegjatëLuftëssëDytëBotërorearritinë (1.117.000.000),1miliardëe117miliondollarë,qëdotëthotërreth1,390dollarëpërbanor,llogaritursipaspopullsisësëparaluftës.Shqipëria,sianëtareekoali-cionitbotërorantifashist,kapnjëshifërrelativishttëlartëtëtërënëvenëluftëpërfrymë.Dukeiureferu-arenciklopedisë:“RezistencashqiptaregjatëLuftëssëDytëBotërore”hartuarmbibazëneburimetëautorëvetëhuaj,shkruhetsemëshumëse700.000trupa, italianë e gjermanëqëndruan rezidentëosekaluannëpërShqipërigjatëperiudhës1939-1944.Uangazhuannëluftim15divizionefashiste,dukeunxjerrëjashtëluftimit70.000tëvrarë.Nëluftënheroikeantifashisteuvraoseugjymtua7.3%epop-ullsisësëvendittonë.QendrapërLehtësimtëPop-ullsisëCivileneGjenevëraportoiseShqipëriaishtenjë nga vendetmë të rrënuara nëEuropë. Rreth60.000 shtëpi ishin shkatërruar dhe rreth 10% epopullsisëishtelënëepastrehë.Uasgjësuan1/3egjësësëgjallë,urat,fabrikat,minierat,portetemjetetendërlidhjes,ushkatërruan,oseudëmtuanrëndëetj.ThesariiAritdhesendetmevlerënëbankëugrabitën.

29 nënToRi DHe 9 MAjiNelibrin“Shqipërianëpushtimdhelufte:PrejFashizmit në Komunizëm 1940-1945” botim2006shkruhetserezistencashqiptaregjatëLuftëssëDytëBotërore,kushqiptarëtdolënfitues,ishtenjëlëvizjekryesishtebindjeskomunistedrejtuarkundërforcavepushtueseitaliane(derinë1943)dhemëpaskundërforcavegjermanenëShqipëri.Kjolëvizjeeçoinëçliriminesuksesshëmtëven-ditmë29nëntor1944.Shqipëriamë29nëntor1944vulosihistorinëmeçlir-iminevenditngaokupatorifashisto-nazistiLuftëssëDytëBotërore (1939-45).Si aleate eboshtitbotërorantifashistshkroinjëngafaqetmëtëndrituratëkësajehistoriedhemekontributetërëndësishme.Prandaj,DitaBotëroreefitoresmbifashizmin,9majiduhettëpërkujtohetngagjithë,tëmajtëetëdjathtësepseështëDitaeMadhedhekontributiimadhipopullittonëpërliri,pavarësieintegritetkombëtar. Me këtë rast nderojmë e mbrojmëdemokracinëevërtetë,dinjitetinevenditetëpop-

ullittonë,nderojmëtërënëtekombit,nderojmëinvalidëteveteranëtekësajlufte,nderojmëluftënçlirimtareAntifashistedhekrahuneAleancëssëMadheBotëroreAnglo-Sovjeto-Amerikane.Tëmosharrojmëasnjëherëmësiminqëhistoriabotërorenamëson,sefashizmiështëiegër,bar-bar,shkatërrues,vrasës,zjarrvënësdhederigjak-pirës.Mekëtoteori,mendevendimefilloiLuftaeDytëBotërore,prandajnëperiudhënepërgatitjesdhe të shpërthimit të kësaj lufte, nëbotë u zh-villuanngjarjetërëndësishmeekonomikeepoli-tike, u sajuan konflikte ndërkombëtare, u nisënluftëralokale,përt’urritur,shkallë–shkallë,nëluftëratëgjëraagresivengaanaeshtetevefash-iste.Shqipëriaasnjëherënukkasulmuarapopro-vokuarndonjështetfqinjdhekaqenedhembetetfaktor stabiliteti dhe paqe ne Ballkan.Dita e fitoresmbi nazifashizminnëmbarë botënështë“DITAEPAQES”.Tërëpopujtnëbotëjeto-jnënëpaqe.Atëherësiështëemundurqëtëgjithakëto marrëveshje bëhen më një shtet që mbanëgjallë ligjin famëkeq të luftësmeDekretin numër2636/40,tëvitit1940,qëecilësonShqipërinësinjëvendarmik,metëcilinGreqiaështënëluftë”.Është fakt historik, që Shqipëria u rreshtuanë radhët e koalicionit më të madh Antifash-ist Botëror anglo-sovjeto-amerikan, dhe shkroihistorinë e saj në radhët e fitimtarëve. Ush-tria jonëANÇLkanjëmeritë të veçantë, senëkuadrin e aleancës antifashiste, partizanët e la-vdishëmshqiptarë luftuanderiedhepërtejkufi-jveshtetërorë,qëngatetoriivitit1944ederinëmbarimtëluftës,më1945.Kjoperiudhëefundite luftës ka të bëjëme atë kontribut tëmadh emevleratëpadiskutueshmehistorikeqëdhanëdyDivizioneteUNÇSH(i5-tidhei6-ti)nëndihmëdirektepërçlirimineKosovës,SanxhakuteMalittëZi,sidhetëdisakrahinavetëMaqedonisëdhetëvisevetëtjeratëishJugosllavisë.

epiLoguEpiloguiLuftëssëDytëBotëroredihettashmënga të gjithë:Më 16 prill 1945BSfilloi sulminmbiBerlin.Më19-24prillrrethohetBerlini.Më25prill1945bëhettakimiitrupavesovjetikemeatoanglo-amerikanenë luminElba.Më30prilltrupatsovjetikehynënëndërtesëneRajshtagutdhengritënFlamurinefitores.Më8maj1945kapitulloipakushteGjermanianazistedhenë2shtator1945kapitulloipakushteedheJapon-iamilitariste.KëtumerrfundhistoriaeLuftëssëDytë Botërore.Në situatën që jetojmë, nëShqipëri, në Ballkan, në Europë dhe në botëvërtet ka ndryshime të mëdha demokratike,por nuk duhet të harrojmë për asnjë çast sevdiq fashizminjëherë epërgjithmonë.BertoltBrehti thoshte se “ barku që polli fashizmin,ende nuk është shterpëzuar”. Në kuadrin e70-vjetorit të fitores mbi fashizmin, mesazhii organizatave dhe i shoqatave tona është ithjeshtë:Tavlerësojmëetënderojmëhistorinëtonëtëlavdishme.TëjemikrenarqëeçliruamShqipërinëmeforcattona.*Autoriështëish-zëvendësministëriMbrojtjespërperiudhën1987-1992.DoktoriShkencaveEkonomike, (Grada e parë shkencore ishte“Kandidat i shkencave ekonomike” në vitin1986dheenjehsuar“Doktor”nëvitin1999).Aktualishtështëpresidentishoqatës“AleancaKombëtareeUshtarakëvetëShqipërisë”

nga Dr. kujtim çako

Shqipëriamë29nëntor1944vulosihistorinëmeçliriminevenditnga

okupatori fashisto-nazist iLuftëssëDytëBotërore(1939-45).Sialeatee

boshtitbotërorantifashistshkroinjëngafaqetmëtë

ndrituratëkësajehistorie dhe me kontribute tërëndësishme.Prandaj,DitaBotëroreefitoresmbi

fashizmin, 9 maji duhet tëpërkujtohetngagjithë,tëmajtëetëdjathtësepseështëDitaeMadhedhe

kontributi i madh i popullit tonëpërliri,pavarësiein-tegritetkombëtar.Mekëtërastnderojmëembrojmëdemokracinëevërtetë,dinjitetinevenditetë

popullittonë,nderojmëtërënëtekombit,nderojmëinvalidëteveteranëtekësajlufte,nderojmëluftën

çlirimtareAntifashistedhekrahuneAleancëssëMadheBotërore

Anglo-Sovjeto-Amerikane

9 maji, dita që na bën krenarë

10 www.telegram.al

[email protected]



Gazeta Telegram DoSSieR

Domosdoshmëria etrajtimittëkësajtemeburon nga fakti qësot rëndom bëhen

përpjekje nga parti politike për tëndërhyrë në ndryshimin e datavehistorike të këtyre të vërtetave ab-solutetëzhvillimittënjëngjarjehis-torike.Politikanëperiudhënetran-zicionitnëShqipëriështëendarënëfestimin editës së çlirimit.Ndodhqë dita e çlirimit të vendit nga bi-sha nazi-fashiste e Luftës së DytëBotëroretëfestohetngapolitikanëditë tëndryshme:Edjathta feston28Nëntorinndërsaemajta feston29Nëntorin.Nëkëtokushte,çdoshqiptardheaqmëtepërçdospecialistehistoriankanjëmisionfisniktëshkruajmeobjek-tivitet dhemenjëqëndrim asnjanësndaj politikës për këtë ngjarje. Njëdokument historikmbetet i tillëmevlerahistorikenësenëasnjëkohënukdotëkthehetnëdokumenttënjëpar-tiepolitiketëcaktuar.Historia e Shqipërisë nuk mundtë shndërrohet në histori të asnjëpartiepolitikedhedataeçlirimittëvendit tonë nukmund të politizo-het.Historiografiaesotmeduhettëmbështetetvetëmnëkritereshken-coretëhistorisëmoderne.Shqipëria në periudhën e LuftësAntifashisteNacional-Çlirimtareuradhitnëkrahunekoalicionittëmadh botëror antifashist. Pikër-isht kjo është një e vërtetë his-torikedheqëvazhdonmëtejme

ngjarjeteçlirimittëvendit.

çLiRiMi i TiRAnëS Pas20ditëenet luftimesh tëash-pra dhe të pandërprera u çliruakryeqyteti. Operacioni mësymëspërçlirimineTiranës,sinjëevër-tetë tjetër historike, u përgatit dheu zhvillua në kuadrin e mësymjessëpërgjithshme tëUNÇSH-sëpërçlirimin e plotë të Shqipërisë dheishte vijimi dhe kulmi i mësymjessëpërgjithshme.Nëtëmorënpjesëbrigada sulmuese e parë, e katërtdhe e tetë.Mobilizimifilloi qëmë29tetortëvitit1944kurfilluanluf-timet. Brigadat luftuese partizanekoordinonin veprimet luftarake menjëra-tjetrën.Bilanciiluftimeveishte:Forcatpartizanehumbën227partizanë, ndërsa humbjet e armi-kut ishin rreth 3000 të vrarë dhetëplagosurushtarëgjermandheuzunë robër rreth 500 oficerë dheushtarëgjerman.

Çlirimi i kryeqytetit pati rëndësitëmadhe politike e ushtarake dhekurorëzoi fitoren e Luftës Anti-fashiste Nacionalçlirimtare; duke ishkaktuarhumbjetëmëdhaforcavegjermane. Njësitë e Korparmatës1 realizuan me sukses detyrën qëu ngarkoi Shtabi i Përgjithshëm iUNÇSH. Lufta për çlirimin e Ti-ranësishteoperacionimëimadhishkallës operativo-strategjike i zh-villuarngaUNÇSH-japërçlirimine qyteteve.

28 Apo 29?Në shumë akte ligjore dhe doku-mentetëpasluftësështëdhembetetpaekuivoknjëdatëeçlirimittëven-dit.NëurdhrineditësdrejtuarUN-ÇSHme rastin e festëskombëtaretë28nëntorit1944shkruhet:“Me rastin e festës së 28Nëntoritpërshëndes të gjithë komandantët,komisarët,partizanëtdhepartizaneteushtrisësonëheroike,tëcilëtpër

Arkivat shqiptaro- gjermane: ja kur u çlirua Shqipëria

DokuMenTeT SekReTe

tre vjet rresht, pa marrë parasyshasgjë, me guxim dhe vetëmohimluftuanpër të çliruar atdheun, përtëshpëtuarpopullinnganjërobërierëndë.Në këtë urdhërmë poshtë thuhetseShkodraakomanukështëçliruar,pra,mëdatë28nëntor1944.Tek-stualishtcitoj:Komandantë, komisarë, parti-zanë dhe partizane! Detyrat qëkeni përpara janë tëmëdha, qytetii Shkodrësndodhet endenëduarte okupatorit, ne duhet ta çlirojmëdhe tëmos lëmë asnjë gjerman tëdalë i gjallë nga tokat tona, duhett’i shfarosim”.(Komanda e Përg-jithshmeeUshtrisëNacionalçlirim-tare,sipasBuletinittëLuftësNacio-nalçlirimtareNr.52)Data e Çlirimit të Shqipërisë ështëe sanksionuar edhe në ligj, ku mestëtjerave,nëparagrafindhenenin2tëLigjësNr.155,dt.9-11-1945mbi“Të kremtet Zyrtare Kombëtare”shkruhet:“a)tëKremtetKombëtare1.PërvjetoriiShpalljessëPamvarë-sisëShqiptare(28Nëntor).2.PërvjetoriiÇlirimittëShqipërisë(29Nëntor).Ballafaqimidokumen-tar ndërmjet urdhrave luftarakë tëKomandës sëUNÇLdhe tëWeh-rmachtit gjerman, kujtime e ditarëtë bashkëkohësve, komandantë epartizanë, studiues e historianë tëndryshëm na japin mundësinë qëtëkemitëdhënadhefaktetëplotarrethkësajdatëhistorike.

DiSkuTiMeT RReTHçLiRiMiT Përtëkrijuarnjëtablomëtëplotërrethkësajpojapimmëposhtëdisadiskutime ballafaquese nëpërmjetdokumenteve,ditarëveekujtimevetëpartizanëvetëLANÇL.

Njëpartizandhenjëkohësishthis-torian i mirënjohur i vendit tonëshkruan se…mund të shtoj se sipjesëtariBrigadës23kamqenëngatë parët që kam hyrë në Shkodër,në mëngjesin e 29 Nëntorit, disaorëpasiishinlarguar,nëtëgdhirë,ushtarët e fundit gjermanë. Nukjanëvetëmkujtimet,porkatëdhë-na të sigurta se Shkodra, dhe, përrrjedhim,mbarëShqipëriauçliruapërfundimishtmë29Nëntor1944.(Prof.KristoFrashëri)Një ish - kuadër i Brigadës 22-tëSulmueseshkruanseShtabiiPërg-jithshëm iUNÇ i dhaurdhërKo-mandës së Divizionit të Dytë qëmekatërbrigadapartizane(22,23,24dhe27,sidheGrupipartizan iShkodrës) të sulmonin forcat gjer-manedhetëçlironinShkodrën,…Është fakt se ngamesi i datës 29nëntor deri afërmbrëmjes,madje,edhenëtëgdhirëtëdatës30nëntorpartizanëteBrigadës6-tëSulmuesegoditën bishtin e pararojës gjer-mane,qëishtenëtërheqje,epajisurme tanke Kam qenë komandant i BrigadësXXIIS(BrigadaePezës),shkruhetne kujtimet e tij,- dhe se pata fatin e mudharastitëdrejtojdisangavep-rimetluftarake,më28dhe29Nën-tortëvitit1944,përçlirimineShko-drësdhetëgjithëvendit.…..Rrethorës 24.00 të 28nëntorit batalioniI i Brigadës XXII mori urdhër tënisej ngaBoksi eDragoci në dre-jtim të Mazharrit me udhërrëfyesvendas, për të prerë rrugën Shko-dër-Koplik, duke këputur kolonënarmikenë tërheqje.Rrethorës23.00tëdatës29nëntor,partizanëtebatalionit1undeshënmekolonënarmike. (Sali Verdha, komandant iBrigadësXXIIS).

Të dhënat arkivore për largimin e ushtrisë naziste nga Shkodra.ÇfarëshkruhetnëditarinsekrettëVermahtitdhesiinterpretohendatatngahistorianëtehuaj.CiliështëroliiLANÇ-itnëçliriminevenditdhenëhistorinëeLuftëssëDytëBotërore.LuftapërçlirimineTiranësdheçlirimiiShkodrësmesytëedëshmitarëve


[email protected]


Gazeta TelegramDoSSieR

dhe 29 nëntori 1944, dita e çlir-imit të vendit. Këto data janë tënjohuradhetëpranuarabotërisht.Edhenëburimetgjermanethuhetse tërheqja nga Shqipëria u bëpërmes Shkodrës, më 29 nëntor1944.Në librin e historianit ushtarakGerdR.Ueberschär“Kryengritjakundër nacional-socializmit dhefashizmit në Europë”, në kapit-ullin “Shqipëria”, botim i vitit2011, në faqen 297 shkruhet se:Më2 tetor1944 trupat gjermanekanëmarrë urdhër nga komandaqendroredheeHeeresgruppEqëtë tërhiqennga Shqipëria.Konk-retishtngadokumentiicituarmëlartërezulton:“Më 29 nëntor nga qyteti i funditshqiptariShkodrëstërhiqentrupatgjermane.LuftanëShqipërinëkëtëmënyrëkapërfunduar,...”)Në valën e debateve një dëshmie rrallë vjen deri në ditët tona se,

gjermaniifunditështëlarguarnë29nëntor.Jaçfarëraportonidërguariapostolik Nigris, i Selisë së Shen-jtë për largimin e gjermanëve ngaShqipëria :”Gjermanët ikënmë29nëntor.Kontingjentiifunditunisënëorën4tëdatën29”!)Si përfundim, nga tërë hulumtimi,studime, analiza e dhjetëra refer-enca dokumentare dhe enciklope-dive e botime historike shqiptaro - gjermane të shfrytëzuara, e derite dëshmitë në formën e kujti-meve e ditarëve të kohës së luftëstë njerëzve të gjallë, ish-partizanëdhekomanduestëLANÇapodhegjermanë,rezultonse“ShkodradhetërëShqipëria është çliruarmë 29nëntor1944”.

vLeRAT e MëDHA Të LAnçKjo datë gjendet në tërë litera-turën historike gjermane që kamparë dhe shfrytëzuar. Prandajduhetthënëse:Së pari, LANÇ është një faqe elavdishme e historisë së popullitshqiptar, që përfaqëson një luftëtëdrejtëpërliri,pavarësidheçlir-imin e vendit. Sëdyti,LANÇishtealeateekoa-licionit të madh, dhe e AleancësBotërore Antifashiste, e drejtuarkundër armikut tëhuaj,pushtue-seve italianë e gjermanë dhe ko-laboracionistëvetëtyre.Sëtreti,referencapërKonceptineHarvarditdheshkencaehistorisëështë e domosdoshme pasi defi-non qartë se: Lufta Civile ështënjë konflikt i armatosur i brend-shëmnë territorin e një shteti tëvetëm midis disa grupeve rivalepërarsyetëndryshmesipolitike,etnike,fetareaposociale;përkon-

trolline territoritderinëndarjeneautonominëenjëpjesetëterri-torittëtij;sidhepërndryshiminedhunshëmtëqeverisë.Koncepti Harvard për luftën ci-vile shtrihet në kuptimin e konf-likteve të brendshme dhe derinë zgjidhjen e tyre.Negociatat epaqes në kuadër të marrëveshjessë armëpushimit do të mbajnëparasysh parimin e universalitetit.LANÇështëparësipaskonceptittëmësipërmdhenëdritëneanal-izësdheraportevereale të luftës,të aktivitetit të Ballit Kombëtardhe të Legalitetit, si dheme ob-jektineluftëssipasMukjes“Luftëimediate armikut okupator dhe kundërçdoarmikutjetëreventualokupator”. (Deklarata e Mukjespika1,21,22,23)Nëkëtëprizëm,LANÇ , mbështetur në objektine qëllimin e luftës dhe në forcatluftuese nuk ka asnjë element si-paskonceptittëluftëscivile,asnjëprogrampër ndarje territori, asnjëndryshim me dhunë të qeverisë,asnjë rrugë zgjidhjedhepër rrjed-hojë, nuk mund të konsiderohetkurrsesi si një luftë civile. Akomamëtepër,nukkaekzistuarnjëluftëJug-VerinëShqipëri;nukduhetqëdisa pseudo-historianë me haluci-nacionete tyre tëmosngatërrojnëveprimetluftaraketëUNÇSH,qëushtrinderinë territore tëKosovësdheJugosllavisë.Së fundi, mund të thuhet përfun-dimisht pa asnjë lëkundje dhe paasnjë ekuivok spontan apo të qël-limshëm, mbështetur në të gjithaburimetedokumentacionithistorikshqiptar dhe gjerman rezulton se,“Shkodra ishte qyteti i fundit dhe tërë Shqipëria që u çliruanmë 29nëntor1944”.

…me 29 nëntor, në metingun embajtur pas orës 14.00 në Shesh-ineLirisë,erdhilajmingaShtabiiPërgjithshëm se Shkodra u çlirua.“Shokë!NëkëtëçastShtabiiPërg-jithshëm lajmëron se ushtria jonëheroikeçliroiShkodrën.Shqipërinëtonëekemitëlirë!”(DokumentetëKomandëssëPërgjithshmetëUN-ÇSH,vëllimi2,f 334Tiranë1966,N.Spiro).Këtë datë historike e gjejmë tëkonfirmuaredhenënjëdeklaratëtë hartuar e nënshkruar nga 43kuadro dhe luftëtarë të pesëbrigadave; VI, VII, XII, XIII,XIV dhe të Grupit të Shkodrëspër çlirimin e Shkodrës dhe tëgjithëShqipërisë.(KomitetiiVet-eranëve të LANÇ në qarkun eShkodrëstë17nëntor1993)

BuRiMeT gjeRMAneNëliteraturëneautorëvetëhuaj,në Enciklopedi të lirë apo Lex-

ikon-ingjerman,nëmjaftbotimederi libra historikë apo faqe in-terneti, deri kujtime të fiksuaranëditarëtëushtarakëvegjermanëshkruhetnëmënyrë tëpërsëriturpothuaj një përmbajtje e njëjtësi dhe në burimet shqiptare nëlidhjemeçlirimineShkodrësdhedatën historike të çlirimit të tërëShqipërisë. Bazuar në një “ditarsekret të ushtrisë gjermane” dhedisaraporte,rezultonqë,dukefil-luarngambrëmjaedatës28nën-tor e deri duke u gdhirë 29 nën-tori, trupatgjermane lanëqytetine fundit më të madh verior tëShqipërisë,Shkodrën,përtëvazh-duarrrugënetërheqjesdrejtMal-it tëZi . (Ditari sekret i ushtrisëgjermane,artikull29/11/2013)Dukeiureferuarrubrikës“Festatzyrtarekombëtaretëtëgjithaven-deve të botës” janë listuar edhefestat tonasivijon:Shqipëria,28nëntori1912shpalljaepavarësisë

Dukeiureferuarrubrikës“Festatzyrtarekombëtaretëtëgjithavendevetëbotës”janë listuar edhe festat tona si vijon: Shqipëria,28nëntori1912

shpalljaepavarësisëdhe29nëntori1944,ditaeçlirimittëvendit.Këtodatajanëtënjohuradhetëpranuara

botërisht.EdhenëburimetgjermanethuhetsetërheqjangaShqipëriaubëpërmesShkodrës,më29nëntor

1944

C M Y K

12 www.telegram.al

[email protected]



Gazeta Telegram FoToRepoRTAZH

Shqiptarët thonë se “trimi i mirë ka shokëshumë”.Kjovlennëkohëfushatesikjoqëpokalojmëne, por akomamë shumë vlen politi-kaniizotmemiqtëfamshëm.KëtoVIP-apo

gjuajnëedhedykandidatëttanë.Nëfushatënetyre“in-formale”derimëtaniatakanëbredhurnëçdoceptëkryeqytetitpërtëgjeturndonjëpersontërëndësishëmdhe për të vjedhur ndonjë foto. Disa sish janë tëpozicionuarmekohëdhecilidoqoftëkandidati,atashfaqen përkrah figurës së përzgjedhur nga partia.Por, këtokohënjerëzit e famshëmngabota e artit,sportit, shkencës, etj., ndodhennënjë rrezik tëpa-parë. Ndaj tyre ngrihet gracka pa e kuptuar as atavetë.Telegramikabërënjëvëzhgimnëpërtakimetqëkanëbërëdykandidatëtnëzonatendryshme tëTiranës.Nekemipërzgjedhurdisaprej fotovekuDr.HalimKosovadheErionVeliajkanëdalëmepersonalitetereale,menjerëzqëkanëvleradhekontributenësho-

qëridhenëkryeqytet,me individëqëpolitika iukadhënëpakgjë,dheataikanëdhënëshoqërisëshumë.NësenjëkryetarBashkienesërdot’ivlerësojënjerëziteartit,dot’imbështesëprojektetnëfushënesportitdheshkencës,dotëfinancojënismapërzhvillimineteatritapokinemasë, do të ishin të justifikueshmetëgjithakëto“selfie”.Pornësekëta individëvle-jnëvetëmpërpakditë,sapërtëpërvetësuarinves-timin e tyre publik dhe për të pastruar imazhin epolitikës, atëherëky është shpërdorimimë imadhqëmundt’iubëjënjëizgjedhuraponjëpartikëtyrepersonaliteteve që sot ndodhen më shumë se asn-jëherëtjetërnënpeshënerëndëtëneglizhencësdhemospërfilljes.Javorja“Telegram”poipublikonkëtofotojopërtësotmenetyre,aspërshpërdorimin,porpërtënesërmen.Letëjenëkëtoimazhesidëshmieasajqëbotaenjerëzvetëditurikadhënëbesimpoli-tikës që nesër të tregojnëmë shumë se sot respektpërmendjetezgjuaradhepërShqipërinëevlerave.

Fama që përpin politikaJapersonazhetpublikeqëshfaqennëkrahëtedykandidatëvepërbashkinëeTiranës.Njëkolazhfotoshngatakimetelektoraleqëkanërealizuar Dr. Halim Kosova dhe Erion Veliaj

Besart Kallaku Alket Islami

Edi Manushi

Indrit Fortuzi Bujar Kapexhiu BuronKaceli

C M Y K


[email protected]


Gazeta TelegramFoToRepoRTAZH

Besart Kallaku Gazmend Paja

Sulejman Starova AlfredTrebicka Ema Andrea

Ema Andrea dhe Julian Deda AstritHafiziAgronTufa

14 www.telegram.al

[email protected]



Gazeta Telegram AnALiZë

Maqedonia aktualisht ndodhet në një krizë serioze,

nga e cila mund të dilet vetëm me gjetjen e një zgjidhjeje

politike, por edhe juridike”. pra diplomacia europiane është vënë në veprim. europa është

shumë e kujdesshme me Maqedoninë, kjo edhe për faktin e problemeve etnike

ReDAkSiA Botues:BrahimShoshi;Drejtor:AlbertGjokaKryeredaktor:AlketAliuRedaktore:EraÇelaRedaksia:Rruga“3Dëshmorët,PallatiLorenaTR2;Hyrja7/1,Yzberisht-Tiranë;Tel/Fax:+35545200045;ShpërndarjadheShitjet:0693933301;Web:www.telegram.al;E-mail:[email protected];E-mail:[email protected];Gazeta“Telegram”,ështëerregjistruarnëQKRmeNIPTL42026006N

Klienti___________________,abonohetmegazetënjavore“Telegram”,botimikompa-nisë“Telegram”,meNIPT:L42026006N,meadresë:Rruga“3Dëshmorët,PallatiLorenaTR2,Hyrja7/1,Yzberisht-Tiranë.Çmimiinjëgazeteështë50(pesëdhjetë)lekëKohëzgjatjaeabonimit:12muaj(1vit) Numrinëtotaliekzemplarëvetëabonuara:50

pagesa bëhet CASH, tek menaxheri i gazetës, ose në numrin e llogarisë së mëposhtmeAdresakudotëdërgohengazetat:Emër/Mbiemër____________________Rr. ________________________________________________Qyteti_____________________________________Nr. Tel. ___________________________________E-mai: _____________________________________________(Julutem,shënonisaktëtëdhënattuajanëmënyrëqëtëmosketëproblemenëdërgiminegazetësnëadresënekërkuar)

Gazetavjennëadresëneshtëpisë(osezyrëstuaj)brenda48orëshngadaljaebotimit,përmesPosta Shqiptare: Klientëtmundzgjedhëabonimon-linedhemerrpërmese-mail-itformatinelektroniktëgazetës.Shumapërt’upaguar2500(dymijepesëqind)lekë

pëR inFoRMACione, Apo SqARiMe, MunD Të nA konTAkToni në:

gazeta “Telegram”e-mail: [email protected] interneti: www.telegram.alCel:0693933301nipT-i i “Telegram”: nipT L42026006n Redaksia: Rruga “3 Dëshmorët, pallati Lorena TR2, Hyrja 7/1, Yzberisht - Tiranë. Tel/Fax: +35545200045Banka Tirana, nr. Llogarisë, 0180 – 548888 – 001 euroiBAn: AL87 2061 1080 0000 0180 – 548888 – 001

FoRMuLAR ABoniMinjë telegram - pëR TY

NgjarjetpolitikenëMaqedonipoprecipitojnëngaoranëorë.Gruevskiekathuajse

tëpamundurtëruajëpozitatevetanëpushtet.Sagaepërgjimeveqëekakapluarpolitikënmaqedonaseekanxjerrë“zbuluar”Gruevskin.Bëhetfjalëpërmëkatetëmëdhaqëshkojnëngaaferatkorruptiveederitekvras-jeteinskenuarapërtëqëndruarnëpushtetpërmesdiversionitetnik.Edhekomunitetindërkombëtartashmëështëbindurpërkëtë,pa-varësishtsenukështëentuziast.Aiështëskeptikpërfuqinëeopozitës.Ngaanaesajopozita,nga“publik-imiipërgjimeve”tashmëështëhed-hurnëveprimpolitik.Në17Maj,ajokaparalajmëruarnjëprotestëtëfuqishme,passëcilës,sipastëgjithagjasave,dotëkemitëbëjmëmenjëqeverikalimtare.Sot(tëmërkurën)KomisioneripërZgjeriminiBE-së,JohanesHahnkadeklaruar:“Maqedoniaaktualishtndodhetnë

njëkrizëserioze,ngaecilamundtëdiletvetëmmegjetjenenjëzgjidh-jejepolitike,poredhejuridike”.Pradiplomaciaeuropianeështëvënënëveprim.Europaështëshumëekuj-desshmemeMaqedoninë,kjoedhepërfaktineproblemeveetnike.Nëkëtokushte,kurpushtetiiGruevskitështëtejetikonsumuar,kuropozitaekatëvështirëtëim-ponohetpasikakohëqëështëjashtëinstitucioneve,kurfrikaepërplas-jeveetnikeështëepranishme,faktoripolitikshqiptarnëMaqedonimerrnjëdimensiontëri.Kjojovetëmnëag-jendënediplomacisëndërkombëtareporedhenëlëvizjetpolitiketëpalëvebrendaMaqedonisë.OpozitaeZaev-itedifaremirësepavullnetinpolitiktëshqiptarëve,ainukvjendotnëpushtet,dhekjojovetëmsipaslogjikëssënumraveporedhesidomosdoshmërienjëpolitiketëretëmarrëdhënievetërejanëkushtetenjëMaqedoniemultinacionale.Nëtë

gjithadeklaratatpolitiketëopozitësduketqartëjoshjapërkundrejtfak-torit politik shqiptar dhe premtimi hapurpërnjëerëtëremarrëdhënieshndëretnike.Ngaanatjetër,edheGruevskiështëigatshëmtëtolerojëpërkundrejtfaktoritshqiptar,jovetëmpërtëmoslëshuarpushtetinporqoftëedhepërnjëhumbjesamëpaktëdhimbshme.Nëkëtokushte,ridimensionimiifaktoritpolitiknëMaqedoni(kjojopërndonjëmeritëtëshqiptarëve,porsirrjedhojëaksidentalepolitike)ebëntëdomosdoshëmnevojënebashkimittëtijsidhetëpërgjegjësisësëtijpërkundrejtjovetëminteresavetëshqiptarëveporedhetëtëgjithëMaqedonisë.Secilidotëjetëreagimidhepërgjegjë-siaepolitikanëveshqiptarëtëShkupit,nukditëtathemporajoqëmundtapohojmëmesiguriështësenëse,nesër,Maqedonia“nukfletshqip”,fajinukështëmëimaqedonasve…

NësenesërMaqedonia“nukfletshqip”,fajinukështëmëimaqedonasve

Nga Gjergj Zefi


[email protected]


Gazeta TelegramAnALiZë

Teknologjitë e informacionit dhekomunikimit janë bërë një pjesëqendrore e jetës së përditshme për

pjesënmë tëmadhe të popullsisë së botës.Atoprekinedhezonatmëpaktëzhvilluaradhemëtëlargëtatëplanetit,dhejanëshndër-ruarnënjëfaktorkyçpërnxitjenezhvillimit,inovacionitdherritjesekonomike.Por,kyështëvetëmfillimiinjëtransformimithemelor.Nëvitetqëdotëvijnë,teknolog-jitëe reja, si“Interneti i gjërave”,printimet3Ddheautomjetetautonomëdo të revolu-cionarizojnëoperacionetebiznesit,regjimetrregullatorëdhemadjeedhetraditatsociale.Këtoteknologjigjenerojnëpërfitimeshumëtëmëdha,porkanëedherisqe,përshkaktëlehtësisë në qasjen ndaj të dhënave si dhepërdoriminetyrepërqëllimetëpaligjshme.Sulmet kibernetikë po rriten tashmë nënumër,sofistikim,madhësidheimpakt.Tek-sabotabëhetgjithnjëemëendërvarurdheshumëendërlidhur,kanjëshqetësimnërritjenëlidhjemedobësinëeinternetit,njëinfra-strukturënëtëcilënvarentashmëpothuajsetëgjithëveprimtaritëekonomike,–përfshirëtregtinë, sigurimin e energjisë, dhe të gjithësisteminfiskal.Sulmet kibernetikë ndodhin në një medium,hapësirën kibernetike, ku veprimet sulmueskanënjëavantazhndajveprimevembrojtës.Nëtëvërtetë,pjesamëemadheeinfrastrukturëssëhapësirëskibernetikeështëprojektuarpërtëgarantuarndërveprueshmërinëdhehapjenesaj,shpeshherënëdëmtësigurisë,ecilakaprirjentëkufizojëpërdorimin.Sulmet janë zakonisht asimetrikë; barrieratndaj hapësirës kibernetike janë të paqën-drueshme dhe qeveritë kanë vuajtur për tëvendosursundimine ligjiton-line.Sulmues,meburimetëkufizuar,janënëgjendjetësh-kaktojnëdëmeqëkanënjëimpaktshumëmëtëmadhsesaveprimetëngjashëmnëbotënfizike.Nëtëvërtetë,dëmiinjësulmikibernetikështëpërnganatyratransnacional,nëgjendjetëketënjëefekttëshpejtëkaskadënënivelglobal.Nënjëmediumqënukkakufijpolitikë,ështëepamundurtëkontrolloshrisqetpërmesvetëmnjë juridiksioni. Në terma ekonomikë, krimikibernetik është tashmë i krahasueshëm nëmadhësimetrafikunedrogës,dheaiështëtejetindërkombëtarizuar.Por,neendenukkemiarritur tëkrijojmënjëregjimtëqeverisjesglobale.Nismatëndryshmejanë përpjekur të lehtësojnë kontrollin ndër-

kombëtartëhapësirëskibernetike,porasnjëranukkashkuarpërtejnjësuksesitëkufizuar.KonferencaGlobale për Hapësirën Kiberne-tike(KGHK)qëuzhvilluakohëtefunditnëHolandëështënjëshembullikësaj.Përfaqësuesngaqeveritë,sektoriprivat,shoqëriaciviledhekomunitetiteknikutakuannëHagëpërtëpro-jektuarnjëqasjeshumëpalëshendajqeverisjessë hapësirës kibernetike dhe bashkëpunimitpublik-privat.Qasja e mishëruar nga KGHK kombinonnjë regjim tradicional, ku shtetet sovranejanë aktorët kryesorë, – me një tjetër qas-je,mëmoderne,ku tëgjithëpalët e interesu-ara janëpjesëmarrëse.Kymodelmë i hapur,shumëpalësh,pasqyronmenaxhimintradicion-altekniktëInternetit,qëkarezultuarshumëiefektshëmnëruajtjeneaftësisë“vetëshëruese”të hapësirës kibernetike. Bazohet në konsen-susinngaposhtë-lart,ushqennjëndjesikolek-tivemenaxhimi,dhe vë theksinnënxitjen ebesimitdhebashkëpunimitndërkombëtar.Efektshmëria e qasjeve si kjo është e limit-uarprej faktitqë tre fuqitëmëtëmëdha tëhapësirëskibernetike:SHBA,KinadheRu-sia–nukkanërënëdakordpërnjëtraktattëpërbashkëtpërharmonizimineligjevekom-bëtarë,apopërtë lehtësuarbashkëpunimin.Ata nuk bashkëpunojnë as për këtë çështjepërmesinstitucionevetëtjerë,mepërjashtimtëG20dheOKB.Rastetefundittëspiunazhitkibernetikkanëshkaktuarnjërritjetëmosbesimitedhemesaleatëve tradicionalë, si BE dhe SHBA.Nëinteres të mbrojtjes së sovranitetit të tyre,shtetet mund të fillojnë të ndërhyjnë nëqeverisjenteknikeqëkaqenëkaqeficiente.Në tëvërtetë, rreziku i konfliktitndërkom-bëtarështëpërkeqësuargjatëmuajvetëfun-

krimi kibernetik si shkak për konflikt global

nga Havier Solana

Rastet e fundit të spiunazhit kibernetik

kanë shkaktuar një rritje të mosbesimit edhe mes aleatëve

tradicionalë, si Be dhe SHBA. në interes të

mbrojtjes së sovranitetit të tyre, shtetet mund të fillojnë të ndërhyjnë në qeverisjen teknike që ka qenë kaq eficiente. Në të

vërtetë, rreziku i konfliktit ndërkombëtar është përkeqësuar gjatë muajve të fundit, duke

gërryer edhe aq besim sa mund të ketë

ekzistuar mes fuqive. Hapësira kibernetike

rrezikon të kthehet në një fushëbetejë, në të cilën

do të përplasen qeveritë, aktorët jo-shtetërorë dhe

sektori privat

dit,dukegërryer edheaqbesimsamund tëketëekzistuarmesfuqive.Hapësirakibernet-ikerrezikontëkthehetnënjëfushëbetejë,nëtë cilëndo tëpërplasenqeveritë, aktorët jo-shtetërorëdhesektoriprivat.SulmiifunditqëxhihadistëtkryenndajkanalitTV5nëFrancësidhehacker-imiiSony-tngaKoreaeVeriutjanëtreguesiasajqëdotëvijë.Kompanitëdheshoqëriacivilekanërolepërtë luajturnëgarantiminqëqeverisjaehapë-sirëskibernetiketëmbetetehapur,gjithëpërf-shirëse,dhemjaftueshëmelastikepërt’upër-shtaturmerisqetdhesfidatqëndryshojnë.Qasja aktuale ndaj menaxhimit teknik duhet ruajtur, edhe teksa eksplorohen propozime tërejainnovative.Ideqëdotëmundtëkon-tribuoninpërnjëqeverisjemë tëmirëpërf-shijnë Bordin e Stabilitetit Kibernetik, meanëtarëvendeteG20sidhe20aktorëtëtjerëjoqeveritarë,sidhenjësistemtëkoordinimitdheparalajmërimit tëhershëm,tëbazuarnëqasjen eOrganizatës Botërore të Shëndetë-sisëndajepidemive.Reagimi përballë sfidave të shekullit 21 memjetetëshekullit20ështënjëideekeqe.Derinëvitin2020,dytëtretatepopullsisëglobaledotëjenëon-line.Botakanevojëpërnjëdia-logfluiddhetësinqertëmesshteteve,sektoritprivat,dheshoqërisëcivile,meqëllimgaran-timinesigurisësëhapësirëskibernetike.Ko-munitetindërkombëtarkakrijuarkodemini-malëqërregullojnëfushasishëndetësiadhepërhapjaearmëvebërthamore.Nukkaarsyepërsetëmosbëjmëtënjëjtëngjënëhapësirënkibernetike.Ne të gjithë kemi një interes tëpërbashkët në ruajtjen e karakterit global tësaj;porqëtëbëjmëkëtë,duhettëlëmëmën-janëinteresatengushtëkombëtarë,nëinterestëgarantimittëprogresitkolektiv.

16 www.telegram.al

[email protected]



Gazeta Telegram RekLAMë

Telegram, edhe aktivitet botimesh librash Ftojmë shkrimtarët që të sjellin librat e tyre për botim

nëSe Doni Të BoToni një LiBëR, “TeLegRAM” ëSHTë SHTëpiA që ReALiZon pRojekTin TuAj.

këshillojmë çdo të enjteTg

telegram.alclick në:

Suplementi më i ri për zgjedhjet e 21 qershorit

vendos 2015

keni një BiZneS DHe keni venDoSuR Të Bëni uLje çMiMeSH Të kon-SiDeRuSHMe?Gazeta “Telegram”, për të inauguruarrubrikat e shtojcës të saj Tellalli dhe nëveçantirubrikën“SKONTO”,Mundësonpapagesënjoftimintuajtëparëtekgazetajonë.

“njoFTiM pA pAgeSë”Nadërgoninjoftimintuajmetëdhënatnë[email protected]ëadresën:“Rr.3Dëshmorët”,Pall.LorenaTR2,ShkallaC,Hyrja7/1,Yzber-ishtTiranë[email protected]

konkuRS pikTuRë pëR FëMijëBëhufituesiçmimit“PiktorigazetësTele-gram”Rregullate lojës janë të thjeshta:Mjaftontëkeshtalent,dhepsetëtjerëtnukeshi-kojnëtalentintëndnedotavlerësojmëatë.Temadotëjetëelirë.Fituesit,pasidotëjenitëgjithëfitues,duhettëmosjenëmëtëmëdhenjse12vjeç.Veprattëcilatdot’ire-alizonidotëbëhenpjesëepërditshmërisëtëlexuesvetanënëfaqeneinternetitwww.telegram.alhttps://www.facebook.com/pages/Gaze-ta-Telegram/873244949387290

konkuRS FoTo LAjMGazetaTelegramofronmundësinëekan-didimittëgjithëatyreqëjanëtëapasionuarpasfotografisëdheartittëtëbërit“foto-lajm”Fotojanukduhettëjetëepublikuarnëme-diaaposocialnetworkporekskluzivepërgazetën“Telegram”.Tëgjithafototdotëpublikohen dhe votohen në sajtin zyrtar:www.telegram.alFotojamëemirëdotëpërzgjidhetnganjëjuri profesionistësh dhe do të publikohetnë gazetë, shoqëruarme një artikullmbiautorin e saj.

njoFTiM puneSiMiGazeta Telegram kërkon disa figura pro-fesionalemeeksperiencënëfushënemar-ketingut:Roli:Lidhëskontratashnëterren.Kandi-datëtduhettëjennëgjendjetëlidhinkon-tratametëgjithë.Tëjenëtëhapurpërtëdialoguarmeklientët,pavarësishtseksittëtyre, duke ofruar disponibilitetin e tij/saj përtakimenëambienteteçdondërmarr-jejeapobiznesi.TëketëpatentëtëpaktënKlas“B”dhetëdisponojëmjetetenevo-jshmetëtransportitpersonal.


[email protected]


Gazeta TelegramkujTeSë

Ajo djembushi 82 vjeç.Me 40 vite karrierë artistike dhenjë repertorprej150këngëshesjellinatëndërnesinjëdomethënieevleraveshpirtërore,ekëngësshqipe,eam-

brozittëëndjevetëhyjshmeqëushqenkumbiminëpërndërkohëikëtijzëri.Njëemër i jashtëzakonshëmdo të lindejmë7maj tëvitit1933,njëvajzëngaecilapritejshumë,menjëzëtërrallëqëmahnistetëgjithëpadallim.Legjendashqiptareemuzikës,NexhmiePagarusha,kapërkujtuaredhenjëherëkarrierënesajdhedashurinëqëkangapublikushqip-tar,eqënukikamunguarkurrë.“Ndihemshumëelumtur,qëpogjendemnëmesintuajmegjithëkëtëdashuriqëpomërrethon.Karrierënekampërfunduarpakherët,porështëkjoditëajoqëmapërkujtondashurinëqëkamngapubliku,nganjerëzit,ngatëgjithëshqiptarët”.“Duatëfalënderojtëgjithëqëmëgjendenpranë,qëmëkanëpërkrahurdhemëduan,iurojtëgjithëveshumëshëndetdhejetëtëgjatë”,ështëshprehurNexhmijePagarusha.NexhmijePagarushakonsiderohetprejemravemëtëmëdhenjnëhistorinëemuzikësshqiptare.ShkollënfilloreajoepërfundoinëMalishevë, kurse studimet universitare në shkollën emuzikës nëdrejtiminesolokantosajoimbaroinëBeograd.Ajoefilloikarri-erënmuzikorepaspërfundimittëstudimevenëRadioPrishtinanëvitin1948.Karrieraesajemrekullueshmedheepakrahasueshmezgjati40vjetdheështëevështirëtëthuhetsecilitzhanëritakoiajo,sepseajokëndoipothuajsetëgjitharimatemuzikëstëasajkohe.Interpretimetesajnëmuzikënpopulloreishintëpërkryera,ashtu

sikurseinterpretimetesajnëmuzikënklasike.Eashtuquajturameplot të drejtë “Bilbili iKosovës” arriti të jetë e popullarizuar jovetëmnëtrojetshqipfolëse,pornëmbarëBallkanindhemëgjerë.Ajomadjekambajturdisaturnemeansamblin“Shota”,dukepërf-shirëedhenjëturnenëIzrael.“MbretëreshaeKëngësShqipe”,“PrimadonaeMelositPopullor”,“EmaSumakShqiptare”,“MadameButterfly”,“Fyti iKristaltë”,dhe njëmori epitetesh vlerësuese e personifikojnë atë.Është kypiedestal mirënjohjeje, është ky panteon nderimi, ku qëndronkëngëtarjaNexhmijePagarusha.Endërmendimsotnëditëlindjenesajtë82-tësinjëshenjëres-pektidhedetyresëadmirimipërgjithçkanënshkroinëtestamentine saj krijues. Kënga e saj është religjion, besim, art, përjetshmëri që ngjallëshpresëndhelartësontriumfet.Ajo,nëinterpretimetesaja,nukndjekrregulla,kumtonstudjuesiAkilKoçi,ajoendjenkëngën,endjenfjalënethënëpërmesmelo-disëdhekrijonimazhetëreja,qëndrim,rregull,dukeubërëbash-kë-autoreekëngës,sifryt iperceptimittësajtësubjektitartistik,kundihetmesazhi përmes vokalit të saj kumbues, rrëqethësporplotëlëvizjenëkompleksi-tetineinterpretimintësajtëshkëlqyer,qëparaqetsensaciontëfenomenittingëllor.NexhmijePagarusha,kaqenëdhekambetur fenomenimultidi-mensional,eipapërsëritshëm.Ajogjithnjëkazgjuardhezgjonkër-shërinëtonë.Gëzuarditëlindjen,NexhmijePagarusha!

JetaeHeroittonëkombëtarkaendeshumëmisteretëlidhuramefëmijërinë,poredhemedatatëtjerahistorike.Kastudiuesqëelidhinlidjenetijmeditën

eShënGjergjit,pramë23prill,porpothuajsegjithëtëtjerëtedatojnëlindjeneGjergjKastriotitmë6majtëvitit1405nëMatosenëDibër.AiishtedjalimëivogëliGjonKastriotitdheiprinceshësVojsava,fëmijaifunditmidis4djemvedhe5vajzave.UmorpengpasthyerjessëkryengritjessëeGjonKastriotitngaSulltanMuratimë1421dheudërguanëoborrineSulltanitnëAdrianopojë.Atje,zgjuarsiadheshkathtësiaeçuanGjergjinnëshkollënesulltanit(içogllanëve)qëpërgatistekomandantëenëpunës.Natyraikishtedhënëdhuntimendoreefizike.AtjemoriemrinIskënder(Aleksandër).Pasmbarimittëshkollës,GjergjKastrioti(Skënderi)kreudetyraushtarakenëBallkanenëAzinëeVogël,dukeudalluarpërtrimëridhepërkëtëarsyeiudhatitullibej.Mevdekjenetëatit,aishpresontet’izintevendin,pornëfaktsulltanieemëroisanxhakbejjashtëtokaveshqiptare.Skënderbeunukhoqidorëngaidejapërt’ukthyernëShqipërinëfroninetëatit,derinëvitin1443kuraiuniskundërJanoshHuniaditnënkomandënebejlerbeuttëRumelisë.Më3nëntor1443nëafërsitëNishit,undeshëndyushtritë.Ushtriaosmaneushpartalluadheutërhoqnëpanik.Skënderbeufilloitëzbatonteplaninekryengritjes,sëbashkume300kalorësshqiptarëemetënipinHamzaKastrioti,ukthyenëDibër,kupopulliepritisiçlirimtar.Morimasapërpërforciminerrugëvengamundtëvininosmanët,dheprejandejiudrejtuaKrujës.Menjëfermantërremështiunëdorëqyte-tinegarnizonindhekështumë28nëntor1443ushpallrimëkëmbjaeprincipatëssëKastriotëve.MbikështjellëneKrujësungritflamuriiKastriotëvemeshkabënezezëdykrenare.Kryengritjaupërhapshpejtnëvisetetjeradhefeudalëtetjerëungritëngjithashtu.Gjatëdhjetorit,ShqipëriaeMesmedheeVeriutuspastruanngaforcatosmane,uçliruannjërapastjetrëskështjellatekësajzone.Skënder-beuishteorganizatoriiKuvendittëArbërit,nëtëcilinuzgjodhsiprijësiLidhjesShqiptaretëLezhës.AiumartuametëbijëneGjergjArianititmeDonikaArianitinpërtëforcuarlidhjetetijmeprincipatatetjera.Nëjanartëvitit1468SkënderbeuusëmurgjatëzhvillimittënjëKuvenditëthirrurngaai,nëtëcilinishintëftuartëgjithëprincat

shqiptarë.Vdiqme17Janar1468nëLezhë.Imbuluarmelavdi,aiuvarrosnëLezhë.Shqiptarëthumbënprijësinelavdishëmqëiudhëhoqipër25vjetrresht.Eshoqjametëbirinemigruan,sikurseedhenjëpjesëeparisëshqiptare,përnëItali.Rrethpërkrenaresekzistonidejaseekambaj-turpërndertëPirrossëEpirit,pasiedheaikambajturpotënjëjtënpërkrenare.GjergjKastrioti-Skënderbeusintetizonnjëepokëtëtërëhistorikeqëmoriemrinetij:luftënnjëshekullorekundërpushtimitosman(fundiishek.XIV-fundiishek.XV).Nënudhëheqjenetij,luftaeshqiptarëveungritnënjësh-kallëmëtëlartëemëtëorganizuardheshënoinjëkthesëvendimtarenëzhvilliminpolitiktëShqipërisë.GjergjKastrioti-Skënderbeuishtepërfaqësuesimëkonsekuentdhemëishquarielitësdrejtueseshqiptarëqëudhëhoqimëvendosmërifrontineluftëssëshqiptarëvekundërpushtuesveosmanë.Airealizoitëparinbashkimtëshqiptarëve,LidhjenShqiptaretëLezhës,ecilahapirrugënekrijimittështetittëpavarurshqiptar,themeluesiitëcilitubëaivetë.KujdestëveçantëSkënderbeuikushtoiruajtjessëburimevetëbrendshmeekonomike,tektëcilatumbështetlufta.Dukefuqizuarmbrojtjennëbrezinkuf-itar,nëlindjeenëjug,aiidhamundësibanorëvetëvisevetëliratëzhvilloninnjëveprimtariekonomikederidikunormale.Krahasmbrojtjessëvendit,Skënderbeuikushtoivëmend-jeçlirimittëvisevetëpushtuaraqëndikoinëformiminemëtejshëmtëlidhjevemëbanorëtekëtyrevisevedhenëforciminebashkiminetëgjithëpopullitshqiptar.AftësitëeSkënderbeutsiburrështetispikatënedhenëmarrëdhëni-etmevendetetjera.Dukepasurtëqartësërrezikutosmanmundt’ibëhejballëvetëmmësuksesvetëmmeforcatëbashkuara,Skënderbeukërkoipareshturpjesëmarrjenevendeveevropianenëluftëkundërarmikuttëpërbashkët.Nëkushtetepabarazisësëtheksuarndërmjetforcaveos-manedheatyreshqiptare,Skënderbeupërpunoistrategjinëdhetaktikënetijluftarake,nëbazëtësëcilësqëndrontemendimisefitorjanukmundtëvarejnganumriiush-tarëve.Aimbantearmikunnëalarmtëpërhershëm,ipristerrugënefuqizimetdhe,pasiekishtefuturnëkurth,egodistemesulmetëfuqishmeetëbefasishme.Skënderbeuushndërruanësimboltëluftëspërliriepavarësi.Aimbetinjëfigurëedashurpërshqiptarëtedhepasvdekjessëtij.Kujtimiitijmbetigjithnjëigjallënëpër

Gëzuarditëlindjen,“BilbiliiKosovës”!

SkënDeRBeu në610vjetorinelindjessëheroit

këngët,gojëdhënatetregimeteshum-tapopulloreqëidhanëatijtiparetenjëfigurelegjendare.VepradhefiguraeSkënderbeutkishtepërmasadherëndësievropiane.Aiuvlerësualartngapersonaliteteteshquaraevropianetëkohës.Këtëe

dëshmonedhefaktisëpërSkënder-beunështëshkruarnjëliteraturëeshumëllojshme,prejqindravëllimesh,tëbotuaranëshumëgjuhë,dhenëtëkatëranëtebotës.NdërautorëtshqiptarëjanëMarinBarleti,FanNoli,SabriGodo,FatosDaci.

18 www.telegram.al

[email protected]



Gazeta Telegram peRgAMen

LibriFestivaliFolklorikKombëtar2009qësapokadalëngabotimi,iautoritEsatRuka,eshtënjëletërsidokumentaredheartistike,njëpunimiveçantëishoqëruarmenjëanalizëtëimëttëdisa

dukurivepraktiketëpërgatitjesdherealizimittënjëkom-peticionigjigant.AutoriE.Ruka,drejtorikëtijfestivali,mepërvojënetijsidrejtuesdhebotueskapasqyruarnëmënyrëprofe-sionalefazatdhehierarkinëeorganizimitinstitucionaltëedicionittë9tëtij,dukevënënëlëvizjenjëpiramidëtëplotëtëinstitucioneveshkencoreepromovuese,krijuesee ekzekutuese.Nëkëtëbotim,ndryshengapraktikaezbatuarpërbotimetefestivalevetëmëparëshme,ështëpasqyruareplotëpunaprogramueseerealizueseqëngaUrdhëratëMinistrit,matricasiprogrambazë,kriteretshkencore,statusiifestivalit,grupetpërzgjedhëse,juriaLibriështëindarënë6krerë,kupërveçanalizavenëfaza,pjesëmarrjessëplotëtëamatorëvemeprogrametetyrejanëbotuartëgjithatekstetletraretëparaqituranëfestival lustruarPërherëtëparëparaqitetnjëfotogaleri(rreth230)measpektengaperformancaetëgjithaansamblevegaruesdhepërshëndetës,ndarjeçmimesh,tryezëssëRrumbul-lakët,etjFestivaliishtenjëshpërthimmbarëpopullorivleravemëtëqenësishmetëmendjesdhetëshpirtittënjëkombivitaletëpaepurnëdallgëtehistorisë,tëshpresëssëpaveniturpërprogreseqytetërimbashkëkohor.....morënpjesëmbi1500festivalistë:ngaansamblete12QarqeveteRepublikëssëShqipërisë3ansamblengaRe-publikaeKosovës,2ansamblepërfaqësuesetëshqiptarëvenëMaqedonidhe1ansambëlpërfaqësiuesishqiptarëvenëMalin e Zi. Nëkëtëfestivaluinterpretuandheuekzekutuanmemjesh-trievokacionmbi50rapsodi,72këngëlirike,11këngëqytetare,mbi20ritualeeceremonialedasme,rreth70valle,19melodiinstrumentaledhe6këngëhistorike.Libri,mestrukturën,platformën,organizmatdhethellësinënëzhanrretdhellojetetrashëgimisësonëshpirtëroredotëshërbejëedhesinjëdokumentbazëpërveprimtarëedrejtuestësotëmetënesërmtëkëtijsektori.NjëveprimtarietillëgjigantemendojmëseduhettëfillojëqëtënesërmenepëfundimittëFestivalit.

Libri Festivali Folklorik kombëtar

gjirokastër 2009

Është e rëndësishme qëky instiucion tëmbled-

hë,selektojëdhetëbotojënënjëkolanëkrijimtarinëmëtëspikatur sipas zhanreve përta ruajtur dhe promovuar (brenda dhe gradualishtjashtë shtetit) këtë pasuri.Kjodo t’u shërbente gjithëorganizmave kulturore të

menaxhimittëtrashëgimisëbrendadhejashtëvendit.KyInstitucionduhettëkryejedhefunksioninmetodik,

udhëzues emonitorues ndaj zbatimit të disa kritereve enormaveprofesionalenëruajtjenevleravedheintegritetittëplatformavetëkëtyreveprimtarivepërdrejtuesshoqa-tash,punonjëseveprimtarëtëkulturës,lëvruestëfolkloritetj.Drejtuesshoqërishkulturoreapopresidentëtëtyreemeritojnëtëfalenderohenpërkontributtëvyer,pormen-dojmëseështëenevojshmendihmametodikendaj tyre.Pikërishtkjoështënjëarësyemëshumëqë institucione-ve speciale t’u taksohet e normohet ndikimi profesionalmbito.Trashëgimiakulturoreështëpasurikombëtareqëmbrohetmeligjdhenukmundtëlihettëvërëdorëkush-donëmenaxhiminesaj.Njëfushëtjetërepambuluareqërrezikohettëzhduket

ngadeformimetështëzejtariaemodelimitdheprodhimit

tëveglavemuzikoredheveshjevetradicionalemeunitetindhediversitetinetyre.Pokështudotëkihetparasyshedhekulinaria.GjithashtuQendradotësynojëedheproblematikate

mëposhtme:Njohja dhe zbatimi i Konventave ndërkombëtare dhe

shumëproblemevetësipërpërmneduramendojmësekërko-jnërealiziminenjëKonferencekombëtarepërtëzbërthyer,normuar dhe përcaktuarmë qartëmënyrën e përkujdesjesdhemenaxhiminevleravetëtrashëgimisëshpirtërore.Qendrat kulturore kanë kaluar në varësi bashkive të

vendit.Praktikaekëtyreviteve,përveçvleravepozitive,kapasqyruaredhedisamangësiseriozendajkëtijsektori.Atolidhenmemungesëneinstitucionevenëshumëbashkitërejatëkrijuaranëvitetepluralizmit.Nëdisaprejekzistue-seve vërehenmjediset e abandonuara, bazënmateriale tëmangët,rekuizitënedobëtapotëdeformuar,shkurtimineorganikavenëmënyrëdrastike(sidomosnëbashkitëevogla),pagëneulëttëspecialistëve,mosplanifikiminapothërmiminebuxhetitvjetorpërmbajtjengjallëtëformacioneveartistiketëtrevëssëtyreetj.Kaardhurkohaqëkyprob-

lemtëbëhetprezentnëtryezatevendimmarrësvepërtëgje-turrrugëtseriozetëzgjidhjes.Kjokërkon,qëedhepersonelidrejtuesespecialistnëinsti-

tucionetkulturoreqëvarenngaBashkitë,tëpërzgjidhejsipasnjëtestieselektimimëprofesionalidrejtuarngaQendra.

pse duhet qendra “Menaxhimi kombëtar i visareve kulturore”


[email protected]


Gazeta TelegramLiDeR

Kёsaj here jemi nё Romё, nё PiazzaNavona,kupondjekimngaafёrnjёkoncert tё organizuar nga Orkes-

tra Sinfonike e Konservatorit tё Vatikanit.MbetёmtёmahniturngamelodiadhetingujtmagjepsёsqёpёrcjellmuzikantishqiptarOliverGruda,nёnmelodinёeorganos(njёinstrumentingjashёmmepianon,porpakinjohurnёShqipёri).Evёrtetaёshtёsetingujtemagjishёmdhuroninmelodi,saritmikeaqedheklasike,etёftonintёjeshpjesёekёtijkoncerti.Pasdebutimitmuz-ikantiOliverGruda,tregoipёrTelegraminse“prej10-viteshbёnpjesёnёkorinorkestraltёVatikanitsipianistesiorganist.GjithçkanisikurOliveriishtestudentdheishteplotdёshi-rapёrtёpёrvetёsuarorganonemёpaspërtëqenëpjesëekёsajorkestre.Pak ditё mё parё edhe Papa Françesku, nёnjё koncert qё organizuam në mjediset ebrendshmetëSelisësëShenjtë,mbeti ibefa-suar.“Paskoncertitpataedhefatintatakojpersonalisht”, - thotë instrumentisti i ri ngaShqipëria(ebuzёqeshndёrsatregonmomen-tetngakoncerti).një vlerë që vjen pas një traditeNdёrtёtjeraaiushprehpёrpasioninetijpёrpianonkufilloitastudionteqёnёmoshёn6-vjeçare,duketejçuarstudimetdhepёrfun-duarLiceuneMuzikёsnёShkodёr.Me shumё nostalgji Oliveri tregoi pёrprejardhjen e tij nga njё familje qё artinemuzikёnekishinnёzemёrdhepjesëtëtrashёgimisëfamiljare.BabaidhexhaxhaiitijjanëTomdheZef Gruda,qëtëdymeprofesionemёsuesletёrsiedhemuzikantё,folkloristёdhedashamirёstёartit.Oliversi flet për “Telegram-in” me plotnostalgjiedhepёrgjyshinetij,icilipёrveç

Muzikanti shqiptar qё magjepsi papa FrançeskunHistoriaeOliverGrudësqëngastudentiletërsisënëShkodër,ihyrirrugëssëmuzikësdhesotështëanëtariOrkestrësSimfoniketëKonservatorittëVatikanit.Traditafamiljaredheambicjetemëdhaqëkamjeshtrishqiptariorganos

nga valentina gjoni pasionitpёrmuzikёnkishteedhedёshirёne madhe ta transmetonte atë që kishtebrendavetesedhetektёtjerёt.Aikaqenëmësues dhe sot gjimnazi i fshatit PistullnëQarkun e Shkodrësmban emrin e tij“LazёrKabashi”.një histori drejt majave Ndёrtёtjera,Oliverinatregoisepasdiplomim-itnёuniversitetin“LuigjGurakuqi”nёShko-dёr,nëdegëneGjuhё-Letёrsisënёvitin1997,aidotёvazhdontestudimetnё“AkademinёeArtevetёBukura”nёTiranё.Nёvitin2002aiështëdiplomuarnёdegën“Kompozicion”.Gjatё kёtyre viteve do tё udhёhiqet artis-tikishtngaAleksandёrPeçidheGjonKap-idani.Aievijonrrëfimindukethënëse“nёTiranёkurishastudent,poredhepasdiplo-mimit, bashkёpunoja me Gjon Kapidanineqёatёherёmёtёrhoqivёmendjeninstru-mentiiorganosdheatylindipasioniedёshi-rapёrtёvazhduarmёtejstudimetpёrkёtёinstrumentkaqtёbukuretёkompletuar”.Pasioniimadhpёrtёbёrёdiçkatёveçantёmё sollimbase deri kёtu.Kurioziteti pёrtapёrvetёsuarkёtёinstrumenttёngjashёmmepianonpormediferencёnseorganojapёrveçtastierёssёsipёrmekaedhetastierёtё poshtme (tek kёmbёt) dhe tejçon tekpublikumuzikёn,ritminemelodinё.Nё Shqipёri studimi i muzikёs organis-tike u zhvillua nga At Martin GjokafillpasLuftёssёDytёBotёrorepormёpasundёrpre,kёshtuqёishintёpaktёpersonatqё e njihnin e aqmё tepёr ata qё kishinmundёsinёqёtastudionin.Gruda thotë se pas diplomimit nё kom-pozicion nё “Akademinё e Arteve tёBukura”nёTiranёaiqёmёstimuloiemёpёrkrahu pёr tё vazhduar e pёrvetёsuarstudimetemuzikёsliturgjikeishteArqipe-shkvi Monsinjor Rrok Mirdita.

“Vazhdova studimet e mёtejshme pёr tёpёrvetёsuar organon nё Padova, e mёpasnёKonservatorin eVatikanitkupёr-vetёsova muzikёn liturgjike, instrumentineorganostёnivelit tёparёdhetёdytё”,-shprehetOliveri.Unёdotёdojatёshto-jaqёpёrveçsebёjpjesёtashmёaktivenёKorin Orkestral e Sinfonik tё Vatikanitmbetet edhedёshiraepasioni imadh t’uamёsojedhetёtjerёve,nxёnёsvetёmi”.OliverGrudakamarrëpjesёaktivenёshumёkoncerte dhe evenimente tё organizuaraedhengaAmbasadaeRepublikёsShqiptarenёRomёpormesshumëveprimtariveveçonnjё koncert qё është dhёnё kohёt e funditnёsheshine“ShënPjetrit”nёVatikan.KykoncertutransmetuaedhengaRadioTele-vizioniItalian“TV2000”dheubёnёkuadёrtënjëfushatebamirёsiepёrfёmijёtesёmurёnё Mozambik. “Unё interpretova si solist,simeorganoedhemepiano.Duartrokitjete publikutme bёnё tё ndihem krenar, porveçanёrisht takimi qё patёm pas me PapaFrançeskun,kumё tha sembeti ibefasuarngainterpretimimёngjallimёshumёemoci-onedhedotёmbetetnjёngamomentetmёtёbukuraedomethёnёsepёrmua”,-thotëmuzikanti shqiptar. Ai ndihet i mbushur plot kuridedikohetmepasionmuzikёspasiartirrjedhnёvenatefamiljessëtij”.Ne largohemi duke i uruar suksese tёmёte-jshmenёrrugёnebukurtёartitetёmuzikёs,maestrosOliverGruda,qёepёrfaqёsonmёsёmiriartindhemuzikёnpёrtejkufijveshqiptarëporndihemipokaqmirëteksashijojmëmuz-ikënemagjishmedheplottingujpaqejeqënxjerringishtateOliveritnëvegëletijmuz-ikore që sintononmjeshtrishtme tingujt enatyrësnëunivers.

Autorja është korrespondente e gazetës “Telegram” në itali

20 www.telegram.al

[email protected]



Gazeta Telegram

Hemorroidet janë “jastëqe tëvegjël”,tëpërbërëngagërshe-time enësh gjakuqëndodhen

nëkanalinanaldhesirregullndihmojnënë mbylljen hermetike të anusit, dukemos lejuar humbjen e pakontrolluar tëajritapofeçevetëhollangaanusi.Për arsye të patologjive të ndryshmendodhzmadhimi i tyre, i cilinë fazatfillestare nuk shoqërohet me ndon-jë simptomë ose ato janë të rralla etë tolerueshme. Me avancimin e së-mundjes vjen rendimi i simptomave. Këto janë, si rregull: kruajtje, djegie,dhimbje sidomos pas defekacionit, ejorrallëmegjakderdhjesidherrjedhjelëngumukosalpërrethanusit.

FAZAT e SëMunDjeSFazat e sëmundjes janë të ndara nëkatër grupe ku në hemorroidet e

Hemorroidet dhe trajtimi i tyre

Rrushqyqja (Sedi Herba)

Salepi (Salep pulvis ose orehis morio)

Sanza (gentiana lutea)

- përbërja: Pjesa mbitokësore elulëzuar dhe e tharë e rrushqyqespërmban alkaloide, semadinë, ruti-në,taninë,acideorganikeetj.- vetitë:Kavetitëulëpresioninengriturtëgjakut,përdoretnëarteri-osklerozë.Nga jashtëpërdoretpërmjekimin e plagëve të qelbëzuara,puçrrave,hemorroidevedhe infek-sionevetëtyre.- përgatitja:Rreth5grngarrush-qyqjaetharëhidhetnënjëgotëdhembitëhidhet150mlujëqëvalon.Mbulohet me kapak dhe lihet 15minuta në qetësi,pastaj kullohetëmbëltohetsipasdëshirësdhekon-sumohet dy doza të tilla në ditë.

Mund të merret edhe në formëpluhuri3herënga1gr.Përmjekim-inesëmundjevetëlëkurësmundtëbëhëtçajimëifortë.SHëniM: Në doza të larta çaji irrushqyqes provokon të vjella. Kjoveti shfrytëzohet nganjëhërë gjatëhelmimeve(përzbrazjenestomakut).- Ruajtja:Nëvende të thata ruanvepriminpër18muaj.

- vetitë:Ështëiefektshëmnëmjekim-ineacarimevetëmukozëssëzorrëvedhe të stomakut, përdoret kundërkatarrevetërrugëvetësipërmetëfry-mëmarrjes,kundërkollësdhebronki-tit, forcon e rinonorganizmin si dheshton potencënseksuale.- përdorimi: Kundër sëmund-jeve të fytit mer-ren 2-3 gr pluhursalepi dhe valohet nënjëlitërujëosequmësht. Pihetdisa herë në ditë,engrohtëdheeëmbëlsuar.Kundërinfektimittëaparatittretës,diarresëdhe dizenterisë, përzihet 1 grampluhursalepime1gramlaktozë,2mlalkoolnë15gramujëtëvaluar.Në fillim, përzihet salepi me lak-tozëndhepastajhidhetalkoolidheuji.Trazohetderisatëftohetdhetë

përftohetnjëmasëetrashëhomog-jene.Parapërdorimitmundt’ihid-het lëng portokalli, limoni, mana-ferre ose vishnje.Kundër diarresë së fëmijëve mer-

ren2-3grampluhursalepi dhe përvëlo-het në 250 ml ujë;ftohet kullohet dhe i jepet fëmijëve 3 -4 filxhanë në ditë,para ushqimit, duke e ëmbëlsuar sipasdëshirës.Zakonisht salepi përdorët në formëçajidukepërvëluar2

grpluhursalepinë300mlujë.Mb-ulohet ena dhe lihet në qetësi për15minutapastajkullohetdhekon-sumohet 3-4 filxhanë çaji në ditëdukeeëmbëlsuarsipasdëshirës.SHëniM:Zhardhok-nënkuptonpjesëtefryranëntokësoreerrënjësoseekërcellittëbimës.

- përbër-ja: Rrën-jët e tharatë sanzëspërmbajnëk r y e s i s h t substancaglukozidikeme shi-

je të hidhur(gentiapikrine dhe gen-tiamarine), vajra eterike, alkaloide,idhtina,enzimë, acid nikotin, pektinë,sheqerna,yndyrëetj.- vetitë:Nësajtëpërbërjespërdoretpër

gjallërimineorganizmit,shtonsekretiminelëngutgastrit,nxitshumëziminerru-azave tëkuqedhe tëbardha tëgjakutdukendihmuarkështuvetëmbrojtjeneorganizmit,shtonoreksinnxitpunënemëlçisëdhefshikëzëssëtëmthit.Luftonparazitëtezorrëvedheaneminë.Rrënjaesanzëspërdorëtedhenëkatarretdhedobësitëestomakut..- përgatitja:Merren10gramrrënjësanzetëgrimcuardhehidhetnënjëlitërujë,zihetpër15-20minutapi-hen2-3filxhanëngaky llojçajinëditëparabuke.

MjekëSiA ALTeRnATive

SHënDeT

Nëkëtoraste,këshillohetheqjaehemor-roidevenëpërmjetnjëndërhyrjeoperative.EkzistojnëshumëmetodaoperativetëcilataplikohenedhekëtunëShqipëri,të cilat konsistojnë në prerjen e njëareali mukoze së bashku me kokrratehemorroideve,duke lënë„ura“mu-kozendërmjetplagëveqëdotëshërbe-jnëmëvonëpërtërindërtuarshtresëneretëmukozës.Këto plagë janë relativisht të mëdhaeshumëtëdhimbshmeeshoqërohenmenjërënietëaftësisëpërpunëtëpa-cientëvepërrreth4-5javë.

pRAkTikAT e RejANëkëto 10 vitet e fundit është futurnëpraktikënkirugjikalenjëmetodë erekirurgjikale; “AnopexiesipasLon-go“, e cila eviton plagët e jashtme tëdhimbshme, e bën heqjen e tyre nëbrendësi tëkanalitanalnëpërmjetnjëaparati (Stapler), aty ku nuk ka mëndjeshmëri e si pasojë edhedhimbjetpasoperacionitjanëshumëtëvoglaetëtolerueshmedherifutjaepacientëvenëaktivitetinetyreditorështëzakon-isht menjëherë pas operacionit. Ngaeksperienca jonë, zakonisht pas njëjave zhduken shqetësimet intensive epacientëtndihenshumëmirë.Nëklinikëntonëoperojmëhemorroi-det vetëmme këtëmetode. Studimete bëra kanë treguar se metoda ështëshumëefikasee se shkallae recidivësështëshumëmëeulëtsesametodatetjeraeserezonancaeakceptancësngapacientët është shumë e madhe. Atangurojnë shumëmëpak të operohenkurdinësepasoperacionitnukdotëtorturohenngadhimbjet.

Simptomatqëshfaqentekpacientët.Gradatesëmundjes.TrajtimiityrehappashapidhepraktikaterejanëShqipëri

Dr. Arben kucani SiMpToMAT

- Kruajtje

-Djegje- Dhimbje, sidomos pas defekacionit

-Gjakderdhjegjatëdhepasdefekacionit

-Rrjedhjelëngumukosalpërrethanusit

FAZAT e SëMunDjeS

gRADA e pARëHemorroidetjanëtëvoglaenëbrendësitëkanalitanal.gRADA e DYTëHemorroidetnisinprocesinezmadhimittëtyregradualgRADA e TReTë Vjennjërrëshqitjeehemorroidevejashtëkanalitanal,gjatëjashtëqitjes,por ato rikthehen brenda anusit spontanisht. gRADA e kATëRT Hemorroidet qëndrojnë jashtëanusit e nuk rikthehen spontanisht eduhetqëpacientëtt’irikthejnëatodukeishtypurnëdrejtimtëanusit

gradës së parë ato janë të vogla e nëbrendësi tëkanalit anal.Gradaedytëështë si e para, por vetëm se hem-orroidet janë më të zmadhuara. Nëgradën e tretë, vjen një rrëshqitje ehemorroidevejashtëkanalitanal,gjatëjashtëqitjes, por ato rikthehen brendaanusitspontanisht.Nëgradënekatërthemorroidetqëndrojnëjashtëanusitenukrikthehenspontanisht,eduhetqëpacientët t’i rikthejnëatoduke ishty-purnëdrejtimtëanusit.Nëfazënpër-fundimtarenukështëmëemundurqëhemorroidet të rikthehennëbrendësitëkanalitanal.

TRAjTiMi Nëvarësitëgradëssësëmundjesjanësisimptomatesëmundjes,ashtuedhe

mënyraetrajtimittetyre.Nërastinegradëssëparëdhetëdytëmundet që të arrihet një qetësim isimptomave si nëpërmjet pomadavetëndryshmehemorroidaleqënëpërg-jithësi përmbajnë medikamente qëqetësojnë dhimbjet e kruarjet. Këtopomada nuk ndihmojnë në trajtimine sëmundjes. Trajtime ambulatore, sinëpërmjet lidhjeve të hemorroideveme laqe llastiku, bëjnë një shtrëngimtëhemorroidevederinërëniene tyrespontanepas7–10ditëshgjatëdefek-imit.Kjo është njëmetodë e cila zg-jat disa sekonda, pa dhimbje dhe sjell një trajtim të hemorroideve pasi sjellheqjenetyre,prazvogëliminehemor-roideve.Sirregull,bëhendisatrajtimenëdistancë,njëherënëmuaj.Ne gradë e tretë,sidomos të katërt,mundettëkryhetkjometodë,porsuk-sesiitrajtimitështëoseivonuaroseirelativuar.


[email protected]


Gazeta TelegramTeknoLogji

Teoria e re: Vdekja nuk ekzistonAjoqëështëesigurtështësetrupatvdesin.Poa

vdesvërtetnjeriu?Teoriaereshkencorethotësevdekjanukështëaktifinal,shkruannëblogunetijRobert Lanca, ekspert për teknologjinë e avancuartëqelizave.Edhepsetrupattonëjanëtëpërcaktuarqëtëasgjëso-hen,ndjenjaejetësështënëtëvërtetënjëburimmeenergjiprej20vatëshecilaekontrollontrurin.Mirë-po kjo energji nuk zhduket pas vdekjes.Njëra ngaligjetmëtebesueshmetëshkencësështëaiseenerg-jiakurrënukvdes,ajonukmundastëkrijohetastëasgjësohet.Abartetkjoenergjinganjëbotënëtjetrën?Gjithçkaqëshohimdhendjejmëaktualishtështënjëvorbullinformacionesh që ndodh në kokën tonë. Hapësi-radhekoha janëvetëmmjeteqë ishfrytëzojmënëmënyrë që të gjitha të kenë një lidhje. Vdekja nuk

ekzistonnëbotënpahapësirëdhejashtëkohore.MadjeedheAlbertAjnshtajn,në fundkishtepranuar:“Mikuimivjetërebraktisikëtëbotëtëçuditshmeparameje.Kjonukdotëthotëasgjë.Njerëzit,siçjemine,edinësedalliminëmestëkaluarës,tësotmesdhetëardhmesështëvetëmnjëiluzionkëmbëngulësdhekokëfortë”.

Interneti dhe celularët na bëjnë më të varur se televizioni

NjëstudimiringaPewResearchCenterkazbu-luarsepërqytetarëtamerikanëtelevizioniështë

zëvendësuarngainternetidhetelefonatinteligjentësiteknologjia pa të cilën “ata nukmund të jetojnë”.Interneti aktualisht përdoret nga 87% e amerikan-ëve,68%etëcilëvelidhennërrjetngatelefonatapotabletat.Rreth 53 për qind e përdoruesve të inter-

netit thonë se për ta do të ishte shumë e vështirëtë largohenngashprehiaepërdorimittë internetit,ndërsakjopërqindjenëvitin2006ishte38përqind.Në këtë raport ka rezultuar çuditërisht një nivel iulëtivarësisëngarrjetetsociale.Vetëm11%epër-doruesvekanë thënë se ekanë tëvështirë tandër-presinpërdoriminerrjetevesociale.

Makinatfluturuesekanëqenëgjithmonënjëëndërreparealizuar.Libratëshumtëkanë

folurpërtodhefilmatfantastiko-shkencorëikanëtreguarnëveprim.PortashmefalëToyotëskjoteknologjipovihennëzbatim.PrototipifunksionalquhetToyotaTerrafugia,makinëeaftëtëpërballojëfluturimenëpërqytet.Porpavarësishtsuksesitnëdemonstriminqëtregoiseprototipifunksionon,asnjëmakinënukështëshiturakoma.

“Terrafugia Toyota”, makina fluturuese së shpejti në treg

Shba përgatit lazerat anti dronë

Blackbird, plani për një avion të ri spiun

Kina përgatit prototipin e avionit ushtarak të gjeneratës së fundit

PavarësishtseSHBAkaqenëgjithmonësuperiorendaj

kundërshtarëvenëluftë,ajoduketsepovazhdontëzhvillo-jëindustrinëeluftës.Tashmëjanëpërgatiturlazeratësaktëdhetëfuqishëmqëtëlokalizojnëdhegodasin

dronetëteknologjisësëlartë.Këtolazeradoven-dosenmbimakinaeluftësamerikane Humvee. Edhe pseshumëpakshtetekanëteknologjisatëzhvillojnëdroneAmerikapopërgatitetpërgjithçka.

GjatëpjesësmëtëmadhetëLuftëssëFtohtë,Amerika

kaprojektuardhekrijuaravionëspiunë,dukeupërpjekurtëfitojëluftënedhemeanëneteknolog-jisë.PorLuftaeFtohtëmesaduketnukpaskandërmendtëmbarojëkurrëdheAmerikavazhdontëprojektojëavionë

spiunë.NjëprojektiriamerikaniquajturBlackbirdkakrijuarnjëaviontërisupersonik,iciliështëiarmatosurmirë,porështëedheipakapshëmngaradarët.Gjithashtukyavionmundtëkalojëtëgjithakufijtëelartësisëdhe kjo i jep avantazh mbi avi-onëtetjerëluftarakë.

MarrëdhënieteSHAmeKinënjanëpërmirësuar

shumëkohëtefundit.Porçdogjëekanjëkufi.DhekufiriikësajmiqësieukonstatuakurSHBArefuzoit’ishisteKinësavionë

reaktivëF22Raptor.PaskëtijrefuzimiKina,nisipunënpërkrijiminenjëavioniluftaraktëgjeneratëssëfundit.Kyproto-tipquhetATD-XporequajnëSPIRIT.

22 www.telegram.al

[email protected]



Gazeta Telegram ZBAviTje

KjombrëmjeështëinspiruarngaRogerQuilter(1877-1953)kom-pozitoranglez, i cilikakompozuarmbi100këngë,pjesamëemadheprejtëcilavevazhdojnëtëjetëprezentnërepertorinekri-

juesvedheshumëtëpëlqyerangapublikunëmbarëbotën.Quilterështëinjohurpëraftësinëetijtëshkëlqyernëmelodidheshijeneshkëlqyerpërpoezinë,metrikëndheritmin.“5KëngëteShekspirit”menjëkombinimtëteknikësvokaledheperformancësështënjëzhanërefektivpërmestëcilitjepetmundësiaeadresimittëçështjeveqëipërkasinnjeriut,ndjenjavedhemendimevetëtij,përplasjevemebotën,rrethanat,kohën…Njëprezantimbefasues,kaqinatyrshëmdhenjerëzornëfrazadheifuq-ishëmnëmelodielëvizje.EvaGolemi(soprano)ËshtësolisteeparëpranëTeatritKombëtartëOp-erasdheBaletit.ËshtëdiplomuarpërkantonëAkademinëeArtevenëTiranëmerezultatemaksimale,nëklasëneSh.Mingomataj.Kakryerspe-cializimenëMarsejë(1997)dheBolonja(2007-2008).Qëprejpërfundimittëstudimevenë1996,kapaturnjëaktivitetshumëtëngjeshurartistiknëopera,me29roletëparanëTKOBdheTeatrotëndryshëmnëpërbotë.Menjërepertorqështrihetngamuzikabaroketekajokontemporane,kainterpretuarmbi25veprapremierë singakompozitorë shqiptarë ashtuedhetëhuaj.ËshtëpedagogeeftuareKantospranëFMnëUniversitetineArteve.KafituarçmiminKultnë2006sikëngëtarjamëemirë lirike,

Festivali i Filmit IzraelitNgadata7–10majnëAkademinëeFilmitdheMultimedias“Marubi”dotëmbahetedicioniiparëiFestivalittëFilmitIzraelit.Ky festival organizohet nga Am-basada e Izraelit në bashkëpunimmeAkademinëeFilmit&Multime-dias“Marubi”.GjatëkatërditëvetëIFFA, janë përzgjedhur të shfaqenkatërprejfilmavemëtësuksesshëmemëtëvlerësuarnëfestivalendërkombëtare,tëki-nematografisëbashkëkohoreizraelite.1-Tëenjten,më7maj,ora19:00doshfaqet“Footnote”(2011)ngaJosephCedar,nominuarpërOscarAcademyAwards2012,SHBAnëkategorinëeFilmitmëtëmirënëgjuhëtëhuaj.2-Tëpremten,më8maj,ora19:00doshfaqet“Aviva,MyLove”(2006)nga Shemi Zarhin, Çmimi i Akademisë Izrealite të Filmit 2006, 10çmimedhe8nominime,etj.3-Tështunën,më9maj,ora19:00jepetfilmi“TheFlood(Mabul)”(2010)ngaGuyNattivme4çmime&6nominime.4-Tëdielën,më10maj,ora19:00doshfaqetfilmi“TheBand’sVisit”(2007)ngaEranKolirin,me46çmime&15nominime.

Escobar:ParadiseLost30.04.2015-14.05.2015Zgjatjaefilmit:120MinutaShteti/Viti:USA/2014Lloji:Triller,RomancëAktorë: JoshHutcherson,BenicioDelToro,BradyCorbet,Claudia Traisac, CarlosBardemRegjisori:AndreaDiSte-fanoSinopsi:PërPabloEsco-bar (Benicio Del Toro),familja është gjithçka.Kur sërfisti i ri Nick(Josh Hutcherson) bienëdashurimembesëneEscobar,aiegjenjetënetij të tërhequr në botëne rrezikshme të biznesitfamiljar.

KINEMAHot PursuitMillennium, Imperial, CineplexxFilmifillon:07.05.2015Zgjatjaefilmit:88MinutaShteti/Viti:USA/2014Lloji: KomediAktorë:ReeseWitherspoon,SofiaVergara,JohnCar-rollLynch,MichaelMosleyRegjisori:AnneFletcherSinopsi:Njëoficereepaaftëpolicieduhettëmbrojëtëvenëenjëshpërn-darësidrogengakriminelëtdhepolicëtekëqij.

ArturoUiTeatri iMetropolit (QendraKulturoreTirana)do të shfaqëdramës“ArturoUi”,nefundjave,ora20:00.Kjodramëikujtonqytetaritde-tyrënetijndajkombit,meautorBertoltBrehtdheregjingaArman-doBora.Interpretojnëaktorët:AlfredTrebicka,SuelaKonjari,RoziKostani,VioletaTrebicka,KastriotRamollari,ArmelaDemaj,LauraNezha, Shyqyri Caushaj, Bruna Borova Çlirim Denaj, Aleksander Ni-kolli dheErinKujofsa. Skenadhekostumet janë tëLaediaHajdar-it;Mjeshterkoreograf ështëArjanSukniqi;kurseMjeshtëri lëvizjesskenike dhe arteve marciale është Enver Cakiqi. Drejtues muzikori shfaqjes ështëOlegArapi.Drama vjennë skenën eMetropolit nëformënenjë shfaqje kumuzika e kabaresë, kërcimidhe teknikat eartevemarcialendërthurenmeinterpretiminmjeshtërortëkësajsat-irepolitike. “ArturoUi” e shkruarngaBrehtnëvitin1941fletpërshkëlqimineUi,njëkriminel injohur iÇikagos.Breht i takonasajkategorietëdramaturgëvetëcilëtnëthemeltëartittëtyrekishintëmbërthyerfortbindjenseçdokrijimartistikduhettëarrijëtëtrans-formojë shoqërinë, jetën,mendjen enjeriut, dhe t’i bëjë ideologjitëmbizotëruesetëkohëssubjekttënjëanalizeracionale.

KurbatkatNësallënShekspirtëTeatritMetropol(QendraKulturoreTirana)dotëjepetditënediel,ora11:00,shfaqjapërpublikunevogëlmetitull“Kurbatkat”.Fabulaekësajshfaqjeështëmarrënganjëfakttronditës,qëehasimshpeshedhenëShqipëri.Braktisjaefëmijëvepërmotivetëndryshme.Meqenëseshfaqjaidrejtohetnjëspektatoritëvogël,përrallakabrendafantazinëdhehiperbolëndhefaktiibraktisjessëfëmijëveështëdhënënëmbrojtjetëkomunitetitmëtëvarfërkulturor,komunitetitrom.Kjoështënjëshfaqjeplotngjyraealegrimelibret,regjiekoreografitëmjeshtritLlaqiNakodhekudo të interpretojnë fëmijët egrupitSpektëreaktorjaMeritaDabulla.SkenografiaështëeHysniLokësdhekostumetngaInaElezi.Përmëtepërinformacion:Tel:+35542270668

5 këngët e ShekspiritTeatri kombëtar i operas dhe BaletitDatë07Maj2015,Ora20.00(nëhollinekoncertevetëTKOB)MbrëmjeShekspiriane“5KëngëteShekspirit”MemuzikëtëRogerQuillterdheteksttëWilliamShakespeare interpretojnë:Eva Golemi – sopranoMilen Nikolla – pianoUdhëheqësArtistik:AgimDuroRegjisore:ArmelaDemaj “Theworldbeganalongtimeago,With,hey,ho,thewindandtherain,But that doesn’t matter, our play is done,Andwe’lltrytopleaseyoueveryday.“ “Botafilloishumëkohëmëparë,Me,hey,ho,erëndheshiun,Pors’karëndësi,shfaqjajonëështëgati,Enedopërpiqemit’jukënaqimçdoditë.”

Çmimin“Volare”në2007etj.MilenNikolla(Piano)kambaruarstudimetelartasipianistnëAkade-minë eArteve në vitin 1999 në klasën e Prof.NoraÇashku.Në vitin2000vazhdonstudimeteekselencësnëFrancëkudiplomohetsipianistesolistenëvitin2001pranëkonservatorit“SergeiRachmaninoff ”nëParisnëklasënepianistesMuzaRubackyte.Fitoipranëkëtijkonservatori tëdrejtëntë japëmësimsipedagogepërtrevite.Gjatëkarrierëssësajkaqenëshpeshpjesëefestivalevedhekonkursevetëndryshmekombëtareendërkombëtarekushpeshherëështënderuaredhemeçmime.Prejmëshumësepesëviteshështë lektoremekohëtëplotëpranëfakultetit tëMuzikësnëUniversitetineArteve. ArmelaDemaj (Regjisore) është diplomuar në vitin 2007 për regjiteatrinëUniversitetineArtevedheqëatëherëkazhvilluarpërvojëne saj në krijimtarinë artistike teatrore në shumë aktivitete si aktoredheregjisorebrendadhejashtëvendit.Ështëkualifikuarnëdisatra-jnimepasuniversitarembiformainovativetëpunësmeteatrinsimjetndërgjegjësuesnëshërbimtëkomunitetitsidhembishkëmbimetdhendërthurjenezhanrevetëndryshëmartistikpërpërftiminenjënivelimë të gjerë komunikimi.Aktualisht punon nëTeatrin eMetropolit.Dëshiraesajpërtakonsideruarkrijimtarinësihulumtimpërshtigjetëreja,kabërëqëajotërealizojëprojekteqëkanëpasurjehonëedhenëFestivaletëndryshmendërkombëtare.

TEATER


[email protected]


Gazeta TelegramZBAviTje

Telegram

24 www.telegram.al

[email protected]



Gazeta Telegram

C M Y K

Filozofia jonë në projektim është thjeshtësia

www.studio-aid.it Mos hezitoni të kontaktoni në e-mail [email protected]

Arkitektura? ...Nuk është një luks, por një nevojë e cila do të ekonomizojë proceset e ndërtimit tuaj

...ëndrrat janë të bukura, por me ne do t’i transformoni ato në projekte konkrete!

Mjaft keni shpenzuar! ...transformonishpenzimettuajanëinvestime

Studio projektimi A.I.D Shërbime arkitekture Inxhinierie Design

gazeta telegram viti ii botimi 12

Documents