GELİR VERGİSİGELİR VERGİSİGelir Vergisi : Gelir Vergisi : Gerçek kişilerin gelirleri Gelir Vergisine Gerçek kişilerin gelirleri Gelir Vergisine tabidir. Gelir bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde tabidir. Gelir bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır. Gelir Vergisi ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır. Gelir Vergisi kanununun 2.maddesinde gelirin unsurları şu şekilde kanununun 2.maddesinde gelirin unsurları şu şekilde sıralanmıştır.sıralanmıştır.1-Ticari Kazançlar1-Ticari Kazançlar2-Zirai Kazançlar2-Zirai Kazançlar3-Ücretler 3-Ücretler 4-Serbest Meslek Kazançları4-Serbest Meslek Kazançları5-Gayri Menkul Sermaye İratları5-Gayri Menkul Sermaye İratları6-Menkul Sermaye İratları6-Menkul Sermaye İratları7-Diğer Kazanç ve İratlar7-Diğer Kazanç ve İratlar

Gelir Vergisi Kanunu 2.maddesinin son satırında bu Gelir Vergisi Kanunu 2.maddesinin son satırında bu kanunda aksine hüküm bulunmadığı sürece yukarıda yazılı kanunda aksine hüküm bulunmadığı sürece yukarıda yazılı kazanç ve iratların gelirin tespitinde gerçek ve safi miktarı ile kazanç ve iratların gelirin tespitinde gerçek ve safi miktarı ile nazara alınır.nazara alınır.

1-TİCARİ KAZANÇ1-TİCARİ KAZANÇ

Her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan Her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançlar olarak G.V.K.nun 37. maddesinde kazançlar olarak G.V.K.nun 37. maddesinde tanımlanmış ve aynı maddede 7 bent halinde sayılan tanımlanmış ve aynı maddede 7 bent halinde sayılan kazançların uygulamalı ticari kazanç sayılacağı kazançların uygulamalı ticari kazanç sayılacağı belirtilmiştir.belirtilmiştir.Belirtilen bu kazançlar:Belirtilen bu kazançlar:-Maden, taş ve kireç ocakları, kum ve çakıl istihal -Maden, taş ve kireç ocakları, kum ve çakıl istihal yerleri ile tuğla ve kiremit harmanlarının yerleri ile tuğla ve kiremit harmanlarının işletilmesinden işletilmesinden -Coberlik(Borsa ajanlığı) işlerinde -Coberlik(Borsa ajanlığı) işlerinde -Özel okul ve hastanelerle benzeri yerlerin -Özel okul ve hastanelerle benzeri yerlerin işletilmesinde işletilmesinde -Gayrimenkullerin alım,satım ve inşa işleriyle -Gayrimenkullerin alım,satım ve inşa işleriyle devamlı olarak uğraşanların bu işlerinden devamlı olarak uğraşanların bu işlerinden

-Kendi nam ve hesaplarına menkul kıymet alım -Kendi nam ve hesaplarına menkul kıymet alım satımı ile devamlı olarak uğraşanların bu satımı ile devamlı olarak uğraşanların bu faaliyetlerinden faaliyetlerinden

-Satın alınan veya trampa suretiyle iktisap olunan -Satın alınan veya trampa suretiyle iktisap olunan arazinin iktisap tarihinden itibaren 5 yıl içinde arazinin iktisap tarihinden itibaren 5 yıl içinde parsellenerek bu müddet içinde veya daha sonraki parsellenerek bu müddet içinde veya daha sonraki yıllarda kısmen veya tamamen satılmasından; elde yıllarda kısmen veya tamamen satılmasından; elde edilen kazançlaredilen kazançlar

-Diş protezciliğinden elde edilen kazançlar -Diş protezciliğinden elde edilen kazançlar

2-ZİRAİ KAZANÇ 2-ZİRAİ KAZANÇ

G.V.K.nun 52. maddesine göre zirai faaliyetten G.V.K.nun 52. maddesine göre zirai faaliyetten doğan kazanç zirai kazançtır. Zirai faaliyet; arazide, doğan kazanç zirai kazançtır. Zirai faaliyet; arazide, deniz, göl ve nehirlerde, ekim,dikim,bakım,üretme deniz, göl ve nehirlerde, ekim,dikim,bakım,üretme yetiştirme ve ıslah yollarıyla veyahut doğrudan yetiştirme ve ıslah yollarıyla veyahut doğrudan doğruya tabiattan istifade etmek suretiyle nebat, doğruya tabiattan istifade etmek suretiyle nebat, orman, hayvan, balık ve bunların mahsullerinin orman, hayvan, balık ve bunların mahsullerinin istihsalini, avlanmasını, avcıları ve yetiştiricileri istihsalini, avlanmasını, avcıları ve yetiştiricileri tarafından muhafazasını, taşınmasını, satılmasını veya tarafından muhafazasını, taşınmasını, satılmasını veya bu mahsullerden sair bir şekilde faydanılmasını ifade bu mahsullerden sair bir şekilde faydanılmasını ifade edereder..

3-ÜCRETLER3-ÜCRETLER

G.V.K.nun 61 maddesinde, işverene tabi ve G.V.K.nun 61 maddesinde, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile karşılı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler olarak tanımlanmıştır.temsil edilebilen menfaatler olarak tanımlanmıştır.

Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı, Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı, tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı ve başka adlar altında ikramiye, gider karşılığı ve başka adlar altında ödenmiş veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde ödenmiş veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.

4-SERBEST MESLEK KAZANCI4-SERBEST MESLEK KAZANCI

Tanım olarak, her türlü serbest meslek Tanım olarak, her türlü serbest meslek faaliyetlerinden doğan kazançlar serbest meslek faaliyetlerinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır.kazancıdır.

Serbest Meslek Faaliyeti; sermayeden ziyade Serbest Meslek Faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır.ve hesabına yapılmasıdır.

5-GAYRİMENKUL SERMAYE İRADI5-GAYRİMENKUL SERMAYE İRADI

G.V.K.nun 70. maddesinde sekiz bent halinde G.V.K.nun 70. maddesinde sekiz bent halinde sayılan mal ve hakların (arazi,bina,maden suları, sayılan mal ve hakların (arazi,bina,maden suları, memba suları, madenler, taş ocakları, gayrimenkul memba suları, madenler, taş ocakları, gayrimenkul olarak tescil edilen haklar, Gemi ve gemi payları, olarak tescil edilen haklar, Gemi ve gemi payları, motorlu tahmil ve tahliye vasıtaları) sahipleri, motorlu tahmil ve tahliye vasıtaları) sahipleri, mutasarrıfları, zilyetleri, irtifak ve intifa hakkı mutasarrıfları, zilyetleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratlar Gayri Menkul verilmesinden elde edilen iratlar Gayri Menkul Sermaye İradıdır.Sermaye İradıdır.

6-MENKUL SERMAYE İRATLARI6-MENKUL SERMAYE İRATLARI

Sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti Sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile temsil edilen dışında nakdi sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden oluşan sermaye dolayısıyla elde ettiği kâr değerlerden oluşan sermaye dolayısıyla elde ettiği kâr payı, faiz, kira ve benzeri iratlar menkul sermaye payı, faiz, kira ve benzeri iratlar menkul sermaye iradıdır. Kaynağı ne olursa olsun menkul sermaye iradıdır. Kaynağı ne olursa olsun menkul sermaye iradı sayılan iratlar G.V.K.nun 71. maddesinde 13 iradı sayılan iratlar G.V.K.nun 71. maddesinde 13 bent halinde sayılmıştır. (Hisse senetlerinin kâr bent halinde sayılmıştır. (Hisse senetlerinin kâr payları, iştirak hisselerinden doğan kazançlar, yatırım payları, iştirak hisselerinden doğan kazançlar, yatırım fonları katılma belgelerine ödenen kâr payları, tahsil fonları katılma belgelerine ödenen kâr payları, tahsil ve hazine bonosu faizleri, kurumların idare meclisi ve hazine bonosu faizleri, kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kâr payları, alacak faizleri başkan ve üyelerine verilen kâr payları, alacak faizleri mevduat faizleri)mevduat faizleri)

7-DİĞER KAZANÇ VE İRATLAR7-DİĞER KAZANÇ VE İRATLAR

G.V.K.nun 80. maddesine göre diğer kazanç ve G.V.K.nun 80. maddesine göre diğer kazanç ve iratlar, değer artış kazançları ile arızi kazançlardan iratlar, değer artış kazançları ile arızi kazançlardan oluşmaktadır. oluşmaktadır.

Değer artışı kazançları mükerrer 80. maddede 6 Değer artışı kazançları mükerrer 80. maddede 6 bent halinde (menkul kıymetlerin elden bent halinde (menkul kıymetlerin elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar, ortaklık çıkarılmasından sağlanan kazançlar, ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılmasından haklarının veya hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar, bir kısım n,mal ve hakların belli doğan kazançlar, bir kısım n,mal ve hakların belli süre içinde elden çıkarılmasından doğan kazançlar) süre içinde elden çıkarılmasından doğan kazançlar) sayılmıştır.sayılmıştır.

Arızi kazançlarda G.V.K.nun 82. maddesinde 6 Arızi kazançlarda G.V.K.nun 82. maddesinde 6 bent halinde sayılmıştır.(Arızi olarak ticari bent halinde sayılmıştır.(Arızi olarak ticari muamelelerin icrasından veya bu nitelikteki muamelelerin icrasından veya bu nitelikteki muamelelere tavassuttan(kefil) elde edilen kazançlar, muamelelere tavassuttan(kefil) elde edilen kazançlar, arızi olarak yapılan serbest meslek faaliyetleri arızi olarak yapılan serbest meslek faaliyetleri dolayısıyla tahsil edilen hasılat) Bu unsurlara dolayısıyla tahsil edilen hasılat) Bu unsurlara girmeyen kazanç ve iratlar (hibeler,milli piyango girmeyen kazanç ve iratlar (hibeler,milli piyango ikramiyesi gibi) Gelir Vergisine tabi olmayacaklardır. ikramiyesi gibi) Gelir Vergisine tabi olmayacaklardır.

MÜKELLEFİYET ŞEKİLLERİMÜKELLEFİYET ŞEKİLLERİ

Mükellef ; kendisine vergi kanunları uyarınca vergi Mükellef ; kendisine vergi kanunları uyarınca vergi borcu terettüp eden gerçek ve tüzel kişilerdir.borcu terettüp eden gerçek ve tüzel kişilerdir.1-Tam Mükellefiyet 1-Tam Mükellefiyet

Türkiye içinde ve dışında elde ettikleri kazanç Türkiye içinde ve dışında elde ettikleri kazanç ve iratların tamamı üzerinden vergilendirilir.ve iratların tamamı üzerinden vergilendirilir.-Türkiye’de yerleşmiş olanlar -Türkiye’de yerleşmiş olanlar -Resmi daire ve müesseselere veya merkezi Türkiye- -Resmi daire ve müesseselere veya merkezi Türkiye- de bulunan teşekkül ve teşebbüslere bağlı olup adı de bulunan teşekkül ve teşebbüslere bağlı olup adı geçen daire, müessese, teşekkül ve teşebbüslerin işleri geçen daire, müessese, teşekkül ve teşebbüslerin işleri dolayısıyla yabancı memleketlerde oturan Türk dolayısıyla yabancı memleketlerde oturan Türk vatandaşları. vatandaşları.

Yabancı ülkelerde oturan bu Türk vatandaşlarından Yabancı ülkelerde oturan bu Türk vatandaşlarından bulundukları ülkelerden elde ettikleri kazanç ve bulundukları ülkelerden elde ettikleri kazanç ve iratların dolayısıyla Gelir Vergisine veya benzeri bir iratların dolayısıyla Gelir Vergisine veya benzeri bir vergiye tabi tutulmuş bulunanlar bu kazanç ve iratları vergiye tabi tutulmuş bulunanlar bu kazanç ve iratları üzerinden Türkiye’de ayrıca vergilendirilmezler. üzerinden Türkiye’de ayrıca vergilendirilmezler. Bulunduğu ülke dışında üçüncü bir ülkede elde edilen Bulunduğu ülke dışında üçüncü bir ülkede elde edilen gelir ise Türkiye’de vergilendirilecektir. gelir ise Türkiye’de vergilendirilecektir.

Yabancı ülkede ödenen vergi G.V.K.nun 123. Yabancı ülkede ödenen vergi G.V.K.nun 123. maddesine göre Türkiye’de hesaplanan vergiden maddesine göre Türkiye’de hesaplanan vergiden mahsup edilecektir.mahsup edilecektir.

Türkiye’de YerleşmeTürkiye’de Yerleşme1- İkametgâhı Türkiye’de bulunanlar 1- İkametgâhı Türkiye’de bulunanlar

(İkametgâh 4721 sayılı Türk Medeni Kanununu 19. (İkametgâh 4721 sayılı Türk Medeni Kanununu 19. maddesine göre yerleşim yeri bir kimsenin sürekli maddesine göre yerleşim yeri bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir.kalma niyetiyle oturduğu yerdir.

2-Bir takvim yılı içinde Türkiye’de devamlı 2-Bir takvim yılı içinde Türkiye’de devamlı olarak 6 aydan fazla oturanlar (Geçici ayrılmalar olarak 6 aydan fazla oturanlar (Geçici ayrılmalar Türkiye’de oturma süresini kesmez) Türkiye’de oturma süresini kesmez)

Türkiye’de yerleşme sayılmayan hallerde Türkiye’de yerleşme sayılmayan hallerde G.V.K.nun5. maddesinde sayılmıştır. (Belli ve geçici G.V.K.nun5. maddesinde sayılmıştır. (Belli ve geçici görev veya iş için Türkiye’ye gelen iş, ilim ve fen görev veya iş için Türkiye’ye gelen iş, ilim ve fen adamları, uzmanlar, memurlar, tutukluluk, adamları, uzmanlar, memurlar, tutukluluk, hükümlülük veya hastalık gibi elde olmayan hükümlülük veya hastalık gibi elde olmayan sebeplerle Türkiye’de kalmış olanlar)sebeplerle Türkiye’de kalmış olanlar)

2-Dar Mükellefiyet2-Dar Mükellefiyet

Türkiye’de yerleşmiş olmayan gerçek kişiler Türkiye’de yerleşmiş olmayan gerçek kişiler sadece Türkiye’de elde ettikleri kazanç ve iratlar sadece Türkiye’de elde ettikleri kazanç ve iratlar üzerinden vergilendirilirler. Başka bir deyişle, üzerinden vergilendirilirler. Başka bir deyişle, Türkiye’de ikametgâhı bulunmayanlar ve bir takvim Türkiye’de ikametgâhı bulunmayanlar ve bir takvim yılı içinde Türkiye’de devamlı olarak 6 aydan az yılı içinde Türkiye’de devamlı olarak 6 aydan az oturanlar sadece Türkiye’de elde ettikleri gelirleri oturanlar sadece Türkiye’de elde ettikleri gelirleri üzerinden vergilendirileceklerdir.üzerinden vergilendirileceklerdir.

YILLIK BEYANNAMEYILLIK BEYANNAMEG.V.K.nun 4783 sayılı kanunla değişik 1. G.V.K.nun 4783 sayılı kanunla değişik 1.

madde- sine göre gerçek kişilerin gelirleri gelir madde- sine göre gerçek kişilerin gelirleri gelir vergisine tabidir. Gelir, bir gerçek kişinin bir takvim vergisine tabidir. Gelir, bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır. yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır.

Gelir Vergisi, aksine hüküm olmadıkça Gelir Vergisi, aksine hüküm olmadıkça mükellefin veya vergi sorumlusunun beyanı üzerine mükellefin veya vergi sorumlusunun beyanı üzerine vergi dairesinde tarh olunmuştur. Yıllık beyanname, vergi dairesinde tarh olunmuştur. Yıllık beyanname, bir takvim yılı içinde çeşitli kaynaklardan elde edilen bir takvim yılı içinde çeşitli kaynaklardan elde edilen kazanç ve iratların bir araya getirilip toplanmasına ve kazanç ve iratların bir araya getirilip toplanmasına ve bu suretle hesaplanan gelirin vergi dairesine bu suretle hesaplanan gelirin vergi dairesine bildirilmesine mahsus bir beyanname çeşididir.bildirilmesine mahsus bir beyanname çeşididir.

A)Yıllık Beyanname Verilmesi Zorunlu HallerA)Yıllık Beyanname Verilmesi Zorunlu Haller

G.V.K.nun 85/1. maddesi uyarınca; mükellefler G.V.K.nun 85/1. maddesi uyarınca; mükellefler kanunun 2. maddesinde yazılı vergiye tabi kanunun 2. maddesinde yazılı vergiye tabi kaynaklardan bir takvim yılı içinde elde ettikleri kaynaklardan bir takvim yılı içinde elde ettikleri kazanç ve iratları için, bu kanunda aksine hüküm kazanç ve iratları için, bu kanunda aksine hüküm olmadıkça yıllık beyanname vereceklerdir. Bu kanuna olmadıkça yıllık beyanname vereceklerdir. Bu kanuna göre beyana gereken gelirlerin yıllık beyannamede göre beyana gereken gelirlerin yıllık beyannamede toplanması zorunludur.toplanması zorunludur.

1-Tam Mükellefiyette; 1-Tam Mükellefiyette;

a) Tacirlerle çiftçiler ve serbest meslek erbabı a) Tacirlerle çiftçiler ve serbest meslek erbabı ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden kazanç temin ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden kazanç temin etmemiş olsalar bile yıllık beyanname vermek etmemiş olsalar bile yıllık beyanname vermek zorundadırlar. Bu ilke, şirketlerin faaliyet ve tasfiye zorundadırlar. Bu ilke, şirketlerin faaliyet ve tasfiye dönemlerini de kapsamak üzere kollektif şirket dönemlerini de kapsamak üzere kollektif şirket ortakları ile komandit şirketlerin komandite ortakları ortakları ile komandit şirketlerin komandite ortakları hakkında geçerlidir. hakkında geçerlidir.

Bilanço usulü ve işletme hesabı esasında defter Bilanço usulü ve işletme hesabı esasında defter tutan tüccarlar, bilanço veya zirai işletme hesabı tutan tüccarlar, bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre gerçek usulde defter tutan çiftçiler, esasına göre gerçek usulde defter tutan çiftçiler, serbest meslek erbabı, menkul ve gayrimenkul serbest meslek erbabı, menkul ve gayrimenkul sermaye iradı, diğer kazanç ve irat elde edenler, basit sermaye iradı, diğer kazanç ve irat elde edenler, basit usule tabi tacirler gelirlerini yıllık beyanname ile usule tabi tacirler gelirlerini yıllık beyanname ile bildireceklerdir.bildireceklerdir.

b) Gayrimenkul sermaye iratlarından, binaların b) Gayrimenkul sermaye iratlarından, binaların mesken olarak kiraya verilmesinden 2004 yılında elde mesken olarak kiraya verilmesinden 2004 yılında elde edilen kira hasılatının 1.800,00 YTL (2005 yılında edilen kira hasılatının 1.800,00 YTL (2005 yılında 2.000,00 YTL) Gelir vergisinden müstesnadır.Ancak;2.000,00 YTL) Gelir vergisinden müstesnadır.Ancak;

-İstisna haddi üzerinde kira hasılatı elde edilip beyan -İstisna haddi üzerinde kira hasılatı elde edilip beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi halinde, bu edilmemesi veya eksik beyan edilmesi halinde, bu istisnadan yararlanılamaz.istisnadan yararlanılamaz.

-Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık -Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek mecburiyetinde olanlarda bu beyanname ile bildirmek mecburiyetinde olanlarda bu istisnadan faydalanamazlar.istisnadan faydalanamazlar.

c) İstisna hallerini aşan tevkif yoluyla c) İstisna hallerini aşan tevkif yoluyla vergilendirilmemiş menkul ve gayrimenkul sermaye vergilendirilmemiş menkul ve gayrimenkul sermaye iratları tutarı ne olursa olsun yıllık beyanname ile iratları tutarı ne olursa olsun yıllık beyanname ile beyan olunacaktır. beyan olunacaktır.

Örneğin; İndirim oranı uyguladıktan sonra Örneğin; İndirim oranı uyguladıktan sonra kalanı 750,00 YTL’ yi aşan alacak faizleri, istisna kalanı 750,00 YTL’ yi aşan alacak faizleri, istisna haddini aşan mesken kirası, basit usulde vergiye tabi haddini aşan mesken kirası, basit usulde vergiye tabi tüccara kiraya verilen ve 750,00 YTL’ yi aşan işyeri tüccara kiraya verilen ve 750,00 YTL’ yi aşan işyeri kiraları yıllık beyanname ile beyan edilecektir.kiraları yıllık beyanname ile beyan edilecektir.

d) G.V.K.nun 4783 sayılı kanunla değişik d) G.V.K.nun 4783 sayılı kanunla değişik hükümlerine göre, toptan eşya fiyat endeksine göre hükümlerine göre, toptan eşya fiyat endeksine göre yapılan arındırmadan sonra safi değer artışı 12.000,00 yapılan arındırmadan sonra safi değer artışı 12.000,00 YTL (2005 yılında 13.000,00 YTL) aştığı taktirde YTL (2005 yılında 13.000,00 YTL) aştığı taktirde aşan kısım değer artışın kazancı olarak yıllık aşan kısım değer artışın kazancı olarak yıllık beyanname ile beyan edilecektir.beyanname ile beyan edilecektir.

e) G.V.K.nun 86.maddesinde yer alan beyan e) G.V.K.nun 86.maddesinde yer alan beyan sınırını aşan kazançlar maddenin b ve c bentlerine sınırını aşan kazançlar maddenin b ve c bentlerine göre 2004 yılında 14.000,00 YTL, d bendinde 750,00 göre 2004 yılında 14.000,00 YTL, d bendinde 750,00 YTL yıllık beyanname ile beyan edilecektir.YTL yıllık beyanname ile beyan edilecektir.

f) G.V.K.nun 95.maddesine göre yazılı hizmet f) G.V.K.nun 95.maddesine göre yazılı hizmet erbabının örneğin ücretlerinin yabancı bir erbabının örneğin ücretlerinin yabancı bir memleketteki işverenden doğrudan doğruya alan memleketteki işverenden doğrudan doğruya alan hizmet erbabının ücretleri hakkında vergi tevkif usulü hizmet erbabının ücretleri hakkında vergi tevkif usulü uygulanmaz ve bunlar ücret gelirlerinin yıllık uygulanmaz ve bunlar ücret gelirlerinin yıllık beyanname ile bildirmek zorundadırlar.beyanname ile bildirmek zorundadırlar.

g) Tam mükellefiyete tabi gerçek kişiler, g) Tam mükellefiyete tabi gerçek kişiler, yabancı ülkelerde elde ettikleri gelirleri için yıllık yabancı ülkelerde elde ettikleri gelirleri için yıllık beyanname verecekler veya diğer gelirleri nedeniyle beyanname verecekler veya diğer gelirleri nedeniyle verecekleri yıllık beyannameye bu gelirlerini de dahil verecekleri yıllık beyannameye bu gelirlerini de dahil edecekler- dir. Bu zorunluluk yabancı ülkelerde elde edecekler- dir. Bu zorunluluk yabancı ülkelerde elde edilen bürün gelirler için geçerli olup; gelirin niteliği, edilen bürün gelirler için geçerli olup; gelirin niteliği, tutarı tevkif yoluyla vergilendirilip tutarı tevkif yoluyla vergilendirilip vergilendirilmediği önemli değildir. Yabancı vergilendirilmediği önemli değildir. Yabancı ülkelerde elde edilen kazanç ve iratlar; ülkelerde elde edilen kazanç ve iratlar;

Mükellefin bunları Türkiye’de hesaplarına Mükellefin bunları Türkiye’de hesaplarına intikal ettirdiği yılda, intikal ettirdiği yılda,

Türkiye’de hesaplara intikal ettirilmemesi Türkiye’de hesaplara intikal ettirilmemesi mükellefin iradesi dışındaki sebeplerden ileri mükellefin iradesi dışındaki sebeplerden ileri geldiğini tevsik olunduğu hallerde, mükellefin geldiğini tevsik olunduğu hallerde, mükellefin bunlara tasarruf edebildiği yılda, bunlara tasarruf edebildiği yılda,

Elde edilmiş sayılır ve o yıl geliri olarak beyan Elde edilmiş sayılır ve o yıl geliri olarak beyan edilir.edilir.

2-Dar Mükellefiyet2-Dar Mükellefiyet

Dar mükellef gerçek kişiler;Dar mükellef gerçek kişiler;

-Ticari kazançları -Ticari kazançları

-Gerçek usulde tespit edilen zirai kazançları-Gerçek usulde tespit edilen zirai kazançları

-Vergi kesintisine tabi tutulmamış menkul ve -Vergi kesintisine tabi tutulmamış menkul ve gayrimenkul sermaye iratları, için yıllık beyanname gayrimenkul sermaye iratları, için yıllık beyanname vermek zorundadırlar. Ticari ve zirai faaliyetten gelir vermek zorundadırlar. Ticari ve zirai faaliyetten gelir sağlanmamış olsa bile yıllık beyanname verilecektir.sağlanmamış olsa bile yıllık beyanname verilecektir.

B) Yıllık Beyanname Verilmeyecek HallerB) Yıllık Beyanname Verilmeyecek Haller

Gelir Vergisi Kanununun 4842 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 4842 sayılı Kanununun 9. maddesi ile, başlığıyla birlikte Kanununun 9. maddesi ile, başlığıyla birlikte değiştirilen (toplama yapılmayan haller) başlıklı 86. değiştirilen (toplama yapılmayan haller) başlıklı 86. maddesinde beyanname verilmeyecek haller ve beyan maddesinde beyanname verilmeyecek haller ve beyan sınırı 2003 yılından itibaren uygulanmak üzere sınırı 2003 yılından itibaren uygulanmak üzere yeniden düzenlenmiştir.yeniden düzenlenmiştir.

Bu maddeye göre; aşağıda belirtilen gelirler Bu maddeye göre; aşağıda belirtilen gelirler için yıllık beyanname verilmez, diğer gelirler için için yıllık beyanname verilmez, diğer gelirler için beyanname verilmesi halin bu gelirler beyannameye beyanname verilmesi halin bu gelirler beyannameye dahil edilmez.dahil edilmez.

1-Tam Mükellefiyette1-Tam Mükellefiyette

a) Gerçek usulde vergilendirilmeyen zirai a) Gerçek usulde vergilendirilmeyen zirai kazançlar (yapılan vergi tevkifatı ile yetinilecektir. kazançlar (yapılan vergi tevkifatı ile yetinilecektir. -Gelir Vergisi Kanunu 75. md. 15 numaralı bendinde -Gelir Vergisi Kanunu 75. md. 15 numaralı bendinde yazılı menkul sermaye iratları (Tüzel kişiliği haiz yazılı menkul sermaye iratları (Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yadım sandıkları ile emeklilik ve emekli sandıkları, yadım sandıkları ile emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından aynı bendin alt bentlerin- sigorta şirketleri tarafından aynı bendin alt bentlerin- de niteliği belirtilen ödemeler ),de niteliği belirtilen ödemeler ),-Kazanç ve iratların istisna hadleri içinde kalan kısmı -Kazanç ve iratların istisna hadleri içinde kalan kısmı (Örneğin; 2004 yılında 1.800,00YTL’yi aşmayan (Örneğin; 2004 yılında 1.800,00YTL’yi aşmayan mesken kirası, 12.000,00YTL’yi aşmayan değer artışı mesken kirası, 12.000,00YTL’yi aşmayan değer artışı kazançları) beyan edilmez.kazançları) beyan edilmez.

b) Tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle b) Tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler, tutarı ne olursa olsun beyan vergilendirilmiş ücretler, tutarı ne olursa olsun beyan edilmez.edilmez.

c) Birden fazla işverenden ücret almakla c) Birden fazla işverenden ücret almakla beraber, birden sonraki işverenden aldıkları beraber, birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerinin toplamı 103. md. yazılı tarifenin 2. gelir ücretlerinin toplamı 103. md. yazılı tarifenin 2. gelir diliminde yer alan tutarı aşmayan mükelleflerin, diliminde yer alan tutarı aşmayan mükelleflerin, tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretleri tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretleri dahil, beyan edilmez. 2004 yılında, birden sonraki dahil, beyan edilmez. 2004 yılında, birden sonraki işveren veya işverenlerden alınan ücretlerin toplamı işveren veya işverenlerden alınan ücretlerin toplamı 14.000,00YTL yi açmadığı taktirde tevkif suretiyle 14.000,00YTL yi açmadığı taktirde tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretlerin tümü beyan edilmez. Bu vergilendirilmiş ücretlerin tümü beyan edilmez. Bu sınırın aşılması durumunda, 1. işverenden alınan sınırın aşılması durumunda, 1. işverenden alınan ücrette dahil olmak üzere tüm ücretleri beyan ücrette dahil olmak üzere tüm ücretleri beyan olunacaktır.olunacaktır.

d) G.V.K.nın 86. maddesinin 1/c bendi d) G.V.K.nın 86. maddesinin 1/c bendi uyarınca, yukarıdaki a,b ve c numaralı paragraflarda uyarınca, yukarıdaki a,b ve c numaralı paragraflarda belirtilenler hariç belirtilenler hariç

-Türkiye’de tevkifata tabi tutulmuş olan,-Türkiye’de tevkifata tabi tutulmuş olan,

-Birden fazla işverenden elde edilen ücretler, menkul -Birden fazla işverenden elde edilen ücretler, menkul sermaye iratları ve gayrimenkul sermaye iratları sermaye iratları ve gayrimenkul sermaye iratları beyan tabi değildir.beyan tabi değildir.

Beyan sınırının hesabında birden fazla Beyan sınırının hesabında birden fazla işverenden alınan ücretler dikkate alınmayacaktır. işverenden alınan ücretler dikkate alınmayacaktır. Tek işverenden alınan ücret ise esas beyana tabi Tek işverenden alınan ücret ise esas beyana tabi bulunmamaktadır.bulunmamaktadır.

Bu hükme göre, Türkiye’de tevkifata tabi Bu hükme göre, Türkiye’de tevkifata tabi tutulmuş menkul sermaye iratları ve gayrimenkul tutulmuş menkul sermaye iratları ve gayrimenkul sermaye iratlarının toplamı 2004 yılı için geçerli sermaye iratlarının toplamı 2004 yılı için geçerli 14.000,0014.000,00YTL YTL aşmıyorsa yıllık beyanname aşmıyorsa yıllık beyanname verilmeyecektir. Bu haddin aşılması halinde ise verilmeyecektir. Bu haddin aşılması halinde ise Türkiye’de tevkifata tabi tutulmuş menkul ve Türkiye’de tevkifata tabi tutulmuş menkul ve gayrimenkul sermaye iratları beyan edilecektir. Bu gayrimenkul sermaye iratları beyan edilecektir. Bu takdirde md.(86-1/c) metninden anlaşıldığına göre takdirde md.(86-1/c) metninden anlaşıldığına göre birden fazla işverenden elde edilen tevkifata tabi birden fazla işverenden elde edilen tevkifata tabi tutulmuş ücretlerde beyan olunacaktır. tutulmuş ücretlerde beyan olunacaktır.

Tevkif yoluyla vergilendirilmiş kazançlarda Tevkif yoluyla vergilendirilmiş kazançlarda tevkifat oranı sıfır olsa bile bu kazançlar tevkifat tevkifat oranı sıfır olsa bile bu kazançlar tevkifat yapılmış kazançlar olarak nazara alınacaktır.yapılmış kazançlar olarak nazara alınacaktır.

e) G.V.K.nın 86. md.sinin (1/d) bendine göre e) G.V.K.nın 86. md.sinin (1/d) bendine göre bir takvim yılı içinde elde edilen ve toplama bir takvim yılı içinde elde edilen ve toplama 750,00YTL (2005 takvim yılında 800,00YTL’yi) 750,00YTL (2005 takvim yılında 800,00YTL’yi) aşmayan tevkifata ve istisna uygulanmasına konu aşmayan tevkifata ve istisna uygulanmasına konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratları için olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratları için beyanname verilmez. Diğer gelirler için beyanname beyanname verilmez. Diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde de bu gelirler beyannameye dahil verilmesi halinde de bu gelirler beyannameye dahil edilmez. Bu hâd aşıldığı taktirde tamamının beyanı edilmez. Bu hâd aşıldığı taktirde tamamının beyanı söz konusu olacaktır. söz konusu olacaktır.

Buna göre bazı gelirlerin beyanı şöyle olacaktır;Buna göre bazı gelirlerin beyanı şöyle olacaktır;

2004 yılında elde edilen alacak faizlerinin 2004 yılında elde edilen alacak faizlerinin G.V.K.nın 76/2. md.göre indirim oranı uygulandıktan G.V.K.nın 76/2. md.göre indirim oranı uygulandıktan sonra kalan kısmı 750,00YTL aşmıyorsa beyan sonra kalan kısmı 750,00YTL aşmıyorsa beyan edilmeyecek, aşıyorsa tamamı beyan edilecektir.edilmeyecek, aşıyorsa tamamı beyan edilecektir.

Adi komandit şirletlerde komanditer ortakların Adi komandit şirletlerde komanditer ortakların kâr payı vergi tevkifatına tabi olmayıp, 2004 yılında kâr payı vergi tevkifatına tabi olmayıp, 2004 yılında elde edilen kâr payının yarısı 750,00YTL aşmıyorsa elde edilen kâr payının yarısı 750,00YTL aşmıyorsa beyan edilmeyecek, bu haddi aşıyorsa tamamı beyan edilmeyecek, bu haddi aşıyorsa tamamı bildirilecektir. bildirilecektir.

G.V.K.nın 75.md.sinin 8-9 ve 10. bentlerine G.V.K.nın 75.md.sinin 8-9 ve 10. bentlerine göre 2004 yılında elde edilen,göre 2004 yılında elde edilen,-Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş -Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının satışından elde edilen gelirlerin,kuponlarının satışından elde edilen gelirlerin,-İştirak hisselerinin sahibi adına henüz etmemiş kâr -İştirak hisselerinin sahibi adına henüz etmemiş kâr paylarının devir ve temliki karşılığında elde edilen paylarının devir ve temliki karşılığında elde edilen gelirlerin,gelirlerin,-Her çeşit senetlerin iskonto edilmesi karşılığında -Her çeşit senetlerin iskonto edilmesi karşılığında iskonto bedeli olarak elde edilen gelirlerin,iskonto bedeli olarak elde edilen gelirlerin,

750,00YTL aşmaması halinde beyan edilmeye-750,00YTL aşmaması halinde beyan edilmeye-cek, aşması halinde tamamı beyan edilecektir.cek, aşması halinde tamamı beyan edilecektir.

f)G.V.K.nın 64.md.göre diğer ücretler f)G.V.K.nın 64.md.göre diğer ücretler kapsamında vergilendirilen hizmet erbabının (örneğin kapsamında vergilendirilen hizmet erbabının (örneğin basit usulde vergilendirilen ticaret erbabı yanında basit usulde vergilendirilen ticaret erbabı yanında çalışanlar, özel hizmetlerde çalışan şoförler, özel çalışanlar, özel hizmetlerde çalışan şoförler, özel inşaat sahiplerinin ücretle çalıştırdığı işçiler, inşaat sahiplerinin ücretle çalıştırdığı işçiler, gayrimenkul sermaye iradı sahibi yanında çalışanlar, gayrimenkul sermaye iradı sahibi yanında çalışanlar, maliye bakanlığınca bu kapsama alınanlar) diğer maliye bakanlığınca bu kapsama alınanlar) diğer ücretleri için yıllık beyanname verilmez, diğer ücretleri için yıllık beyanname verilmez, diğer gelirler nedeniyle beyanname verilmesi halinde de gelirler nedeniyle beyanname verilmesi halinde de bunlar beyannameye ithal edilmez.bunlar beyannameye ithal edilmez.

g) G.V.K. 4842 sayılı kanunla eklenen geçici g) G.V.K. 4842 sayılı kanunla eklenen geçici 64. madde ile 31.12.2007 tarihine kadar sporculara 64. madde ile 31.12.2007 tarihine kadar sporculara ücret olarak yapılan ödemeler Gelir Vergisinden ücret olarak yapılan ödemeler Gelir Vergisinden istisna edilmiş ve bu ücretler üzerinden %15 Gelir istisna edilmiş ve bu ücretler üzerinden %15 Gelir Vergisi tevkifatı yapılması ön görülmüştür. Tutarı ne Vergisi tevkifatı yapılması ön görülmüştür. Tutarı ne olursa olsun bu ücretlerde beyan tabi değildir.olursa olsun bu ücretlerde beyan tabi değildir.

h) 31.12.1998 ve daha önceki vergilendirme h) 31.12.1998 ve daha önceki vergilendirme dönemlerinde kurumlar vergisi mükelleflerinin elde dönemlerinde kurumlar vergisi mükelleflerinin elde ettiği kazançlarının dağıtımı halinde vergi tevkifatı ettiği kazançlarının dağıtımı halinde vergi tevkifatı yapılmayacak, bu kapsamda gerçek kişilerce elde yapılmayacak, bu kapsamda gerçek kişilerce elde edilen kâr payları Gelir Vergisinden müstesna olacak, edilen kâr payları Gelir Vergisinden müstesna olacak, diğer bir deyişle beyan edilecektir. diğer bir deyişle beyan edilecektir.

Kâr Paylarının Vergilendirilmesi Kâr Paylarının Vergilendirilmesi

a) G.V.K.nın 4842 sayılı kanunla yeniden a) G.V.K.nın 4842 sayılı kanunla yeniden düzen- lenen 22.md.nın 2.fıkrasına göre 2003 yılı düzen- lenen 22.md.nın 2.fıkrasına göre 2003 yılı gelirlerine de uygulanmak üzere;gelirlerine de uygulanmak üzere;

Tam mükellef kurumlardan elde edilen Tam mükellef kurumlardan elde edilen 75.md.nin 1-2 ve 3.bentlerinde yazılı kâr paylarının 75.md.nin 1-2 ve 3.bentlerinde yazılı kâr paylarının yarısı Gelir Vergisinden müstesnadır. İstisna edilen yarısı Gelir Vergisinden müstesnadır. İstisna edilen tutar üzerin- den 94.md.uyarınca tevkifat yapılan ve tutar üzerin- den 94.md.uyarınca tevkifat yapılan ve tevkif edilen verginin tamamı, kâr payının yıllık tevkif edilen verginin tamamı, kâr payının yıllık beyanname ile beyan edilmesi durumunda yıllık beyanname ile beyan edilmesi durumunda yıllık beyanname üzerin-den hesaplanan vergiden mahsup beyanname üzerin-den hesaplanan vergiden mahsup edilir.edilir.

Yarısı Gelir Vergisinden müstesna kâr payları;Yarısı Gelir Vergisinden müstesna kâr payları;

-Her nevi hisse senetlerinin kâr payları-Her nevi hisse senetlerinin kâr payları

-İştirak hisselerinden doğan kazançlar-İştirak hisselerinden doğan kazançlar

-Kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen -Kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kâr paylarıdır.kâr paylarıdır.

Vergiden müstesna ½ kâr payından da vergi Vergiden müstesna ½ kâr payından da vergi tevkifatı yapılacak, diğer ½ kâr payının beyanı halin-tevkifatı yapılacak, diğer ½ kâr payının beyanı halin-de tevkif edilen verginin tümü mahsup edilecektir.de tevkif edilen verginin tümü mahsup edilecektir.

b) G.V.K.na 4842 sayılı kanunla eklenen geçici b) G.V.K.na 4842 sayılı kanunla eklenen geçici 62.maddeye göre; 62.maddeye göre;

- 31.12.1998 veya daha önceki tarihlerde sona eren - 31.12.1998 veya daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde Kurumlar Vergisi mükelleflerin- hesap dönemlerinde Kurumlar Vergisi mükelleflerin- ce elde edilen kazançların dağıtımı halinde tevkifat ce elde edilen kazançların dağıtımı halinde tevkifat yapılmaz. Gerçek kişilerin bu kapsamda elde ettikleri yapılmaz. Gerçek kişilerin bu kapsamda elde ettikleri kâr payları Gelir Vergisinden müstesnadır.kâr payları Gelir Vergisinden müstesnadır.

Geçici 62.md.de 1999-2002 yıllarına ait Geçici 62.md.de 1999-2002 yıllarına ait Kurumlar Vergisinden istisna edilmiş ve edilmemiş Kurumlar Vergisinden istisna edilmiş ve edilmemiş kazançların vergisel durumlarına ilişkin hükümler yer kazançların vergisel durumlarına ilişkin hükümler yer almaktadır.almaktadır.

ı) ı) Diğer Kazanç ve İratlarda Beyan Diğer Kazanç ve İratlarda Beyan Durumu: Durumu: 4783 sayılı kanunla yapılan 4783 sayılı kanunla yapılan düzenlemeye göre değer artışı kazançları ve arızi düzenlemeye göre değer artışı kazançları ve arızi kazançlar şunlardır.kazançlar şunlardır.

Değer Artış Kazançları:Değer Artış Kazançları:

-İvazsız olarak iktisap edilenler, Türkiye’de kurulu -İvazsız olarak iktisap edilenler, Türkiye’de kurulu menkul kıymet borsalarında işlem gören ve 3 aydan menkul kıymet borsalarında işlem gören ve 3 aydan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleriyle tam fazla süreyle elde tutulan hisse senetleriyle tam mükellef kurumlara ait olan 1 yıldan fazla süreyle mükellef kurumlara ait olan 1 yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri hariç, menkul kıymetlerin elde tutulan hisse senetleri hariç, menkul kıymetlerin elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar.elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar.

-Telif haklarının ve ihtira beratlarının müellifleri, -Telif haklarının ve ihtira beratlarının müellifleri, mucitleri ve bunların kanuni mirasçıları dışında kalan mucitleri ve bunların kanuni mirasçıları dışında kalan kimseler tarafından elden çıkarılmasından doğan kimseler tarafından elden çıkarılmasından doğan kazançlarkazançlar-Ortaklık haklarının veya hisselerinin elden -Ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar çıkarılmasından doğan kazançlar -Faaliyeti durdurulan bir işletmenin kısmen veya -Faaliyeti durdurulan bir işletmenin kısmen veya tamamen elden çıkarılmasından doğan kazançlartamamen elden çıkarılmasından doğan kazançlar

2004 yılında elde edilen değer kazancının 2004 yılında elde edilen değer kazancının 12.000,00YTL lik kısmı Gelir Vergisinden müstes-12.000,00YTL lik kısmı Gelir Vergisinden müstes-nadır. Bu miktar aşıldığında aşan kısım beyan nadır. Bu miktar aşıldığında aşan kısım beyan edilecektir.edilecektir.

Arızi Kazançlar: Arızi Kazançlar:

-Ticari veya zirai bir işletmenin faaliyeti ile serbest -Ticari veya zirai bir işletmenin faaliyeti ile serbest meslek faaliyetinin durdurulması veya terk edilmesi, meslek faaliyetinin durdurulması veya terk edilmesi, henüz başlamamış olan böyle bir faaliyete hiç girişil-henüz başlamamış olan böyle bir faaliyete hiç girişil-memesi, ihale, artırma ve eksiltmelere iştirak edilme-memesi, ihale, artırma ve eksiltmelere iştirak edilme-mesi karşılığında elde edilen hasılat.mesi karşılığında elde edilen hasılat.-Gayrimenkullerin tahliyesi veya kiracılık haklarının -Gayrimenkullerin tahliyesi veya kiracılık haklarının devri karşılığında alınan tazminatlar ile peştamallıklardevri karşılığında alınan tazminatlar ile peştamallıklar-Arızi olarak yapılan serbest meslek faaliyetleri -Arızi olarak yapılan serbest meslek faaliyetleri dolayısıyla tahsil edilen hasılat.dolayısıyla tahsil edilen hasılat.-Dar mükellefiyete tabi olanların ulaştırma işlerinin -Dar mükellefiyete tabi olanların ulaştırma işlerinin arızi olarak yapmalarından elde ettikleri kazançlardır.arızi olarak yapmalarından elde ettikleri kazançlardır.

2-Dar Mükellefiyet2-Dar Mükellefiyet

Dar mükellefiyette, tamamı Türkiye’de tevkif Dar mükellefiyette, tamamı Türkiye’de tevkif suretiyle vergilendirilmiş olan ücretler serbest meslek suretiyle vergilendirilmiş olan ücretler serbest meslek kazancı menkul ve gayrimenkul sermaye iratları ile kazancı menkul ve gayrimenkul sermaye iratları ile diğer kazanç ve iratları için yıllık beyanname diğer kazanç ve iratları için yıllık beyanname verilmez. Diğer gelirler için beyanname verilmesi verilmez. Diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde ise bu gelirler beyannameye dahil edilmez.halinde ise bu gelirler beyannameye dahil edilmez.

C)Menkul Sermaye İratlarının BeyanıC)Menkul Sermaye İratlarının Beyanı

G.V.K.nun 75.md.sinin 1.fıkrasında; sahibinin G.V.K.nun 75.md.sinin 1.fıkrasında; sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakti ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakti sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden müteşekkil sermaye dolayısıyla elde ettiği kâr payı, müteşekkil sermaye dolayısıyla elde ettiği kâr payı, faiz, kira ve benzer iratlar olarak tanımlanmış, aynı faiz, kira ve benzer iratlar olarak tanımlanmış, aynı maddenin son fıkrasında da bu iratların, bunları maddenin son fıkrasında da bu iratların, bunları sağlayan sermaye sahibinin ticari faaliyetine bağlı sağlayan sermaye sahibinin ticari faaliyetine bağlı bulunduğu taktirde zirai kazancın tespitinde dikkate bulunduğu taktirde zirai kazancın tespitinde dikkate alınacaktır.alınacaktır.

1-Enflasyondan Arıtma İndirimi 1-Enflasyondan Arıtma İndirimi

İndirim Oranı Uygulanacak Menkul Sermaye İndirim Oranı Uygulanacak Menkul Sermaye İratları; İratları; -G.V.K.nın 75.md.sinde yazılı menkul sermaye -G.V.K.nın 75.md.sinde yazılı menkul sermaye iratları(Döviz cinsinden açılan hesaplara ödenen faiz iratları(Döviz cinsinden açılan hesaplara ödenen faiz ve kâr payları, dövize, altına veya başka bir değere ve kâr payları, dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymetler ile döviz cinsinden ihraç endeksli menkul kıymetler ile döviz cinsinden ihraç edilen kıymetlerden elde edilenler hariç) ile,edilen kıymetlerden elde edilenler hariç) ile,-Menkul kıymetler yatırım fonları ve ortaklıkları,-Menkul kıymetler yatırım fonları ve ortaklıkları,-Risk sermayesi yatırım fonları ve ortaklıkları-Risk sermayesi yatırım fonları ve ortaklıkları-Gayrimenkul yatırım fonları ve ortaklıklardan -Gayrimenkul yatırım fonları ve ortaklıklardan sağlana kâr paylarıdır.sağlana kâr paylarıdır.

2004 yılı için tespit edilmiş olan yeniden 2004 yılı için tespit edilmiş olan yeniden değerleme oranı %11,2 aynı dönemde devlet tahvili değerleme oranı %11,2 aynı dönemde devlet tahvili ve hazine bonosu ihalelerinde olan birleşik faiz oranı ve hazine bonosu ihalelerinde olan birleşik faiz oranı da %25,6 olduğundan, 2004 yılı gelirlerine da %25,6 olduğundan, 2004 yılı gelirlerine uygulanacak indirim oranı (%11,2:%25,6=)%43,8 uygulanacak indirim oranı (%11,2:%25,6=)%43,8 olmaktadır.olmaktadır.

İndirim oranı, 2005 yılında elde edilen sözü İndirim oranı, 2005 yılında elde edilen sözü geçen menkul sermaye iratlarına da uygulandıktan geçen menkul sermaye iratlarına da uygulandıktan sonra 1.1.2006 tarihinden itibaren yürürlükten sonra 1.1.2006 tarihinden itibaren yürürlükten kalkacaktır.kalkacaktır.

2-Tevkif Yoluyla Vergilendirilmiş Menkul Sermaye 2-Tevkif Yoluyla Vergilendirilmiş Menkul Sermaye İratlarında Hâd: İratlarında Hâd:

Türkiye’de vergi tevkifatına tabi tutulmuş menkul Türkiye’de vergi tevkifatına tabi tutulmuş menkul sermaye iratlarının tutarı (Tevkifata tabi tutulmuş sermaye iratlarının tutarı (Tevkifata tabi tutulmuş gayrimenkul sermaye iratları dahil) 2004 yılında gayrimenkul sermaye iratları dahil) 2004 yılında 14.000,00 YTL aşmıyorsa beyan edilmeyecek, aşıyorsa 14.000,00 YTL aşmıyorsa beyan edilmeyecek, aşıyorsa beyan olunacaktır. Bu haddin tespitinde, indirim oranı beyan olunacaktır. Bu haddin tespitinde, indirim oranı uygulanan menkul sermaye iratlarının indirimden sonra uygulanan menkul sermaye iratlarının indirimden sonra kalan kısmı dikkate alınacak ve bu had aşıldığında kalan kısmı dikkate alınacak ve bu had aşıldığında indirimden sonraki kısmın tamamı yani 14.000,00YTL indirimden sonraki kısmın tamamı yani 14.000,00YTL düşülmeden beyan edilecektir.düşülmeden beyan edilecektir.

Tam mükellef kurumlardan elde edilen kâr Tam mükellef kurumlardan elde edilen kâr paylarının yarısı dikkate alınacaktır.paylarının yarısı dikkate alınacaktır.

a)Beyan Edilmeyecek Menkul Sermaye İratlarıa)Beyan Edilmeyecek Menkul Sermaye İratları

-Mevduat faizler-Mevduat faizler

-Özel finans kurumlarınca kâr ve zarara katılma -Özel finans kurumlarınca kâr ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kâr payları, faizsiz kredi hesabı karşılığında ödenen kâr payları, faizsiz kredi verenlere ödenen kâr payları, kâr ve zarar ortaklığı verenlere ödenen kâr payları, kâr ve zarar ortaklığı belgesi karşılığı ödenen kâr paylarıbelgesi karşılığı ödenen kâr payları

-Devlet tahvili hazine bonosu ve toplu konut idaresi, -Devlet tahvili hazine bonosu ve toplu konut idaresi, kamu ortaklığı ve özelleştirme idaresince çıkarılan kamu ortaklığı ve özelleştirme idaresince çıkarılan menkul kıymetlerin geri alım veya satım taahhüdü ile menkul kıymetlerin geri alım veya satım taahhüdü ile iktisap veya elden çıkarılması karşılığında sağlanan iktisap veya elden çıkarılması karşılığında sağlanan menfaatler (Repo gelirleri)menfaatler (Repo gelirleri)

--Menkul kıymetler yatırım fonlarının katılma Menkul kıymetler yatırım fonlarının katılma belgelerine ödenen kâr paylarıbelgelerine ödenen kâr payları

İçin tutarı ne olursa olsun beyanname verilme-İçin tutarı ne olursa olsun beyanname verilme-yecek diğer gelirler nedeniyle beyanname verilmesi yecek diğer gelirler nedeniyle beyanname verilmesi halinde de bu gelirler verilen beyannameye dahil halinde de bu gelirler verilen beyannameye dahil edilmeyecektir.edilmeyecektir.

Ticari sermayeye dahil olan bu nev’i gelirler Ticari sermayeye dahil olan bu nev’i gelirler geçici 55. maddenin dışındadır.geçici 55. maddenin dışındadır.

-On yıl süreyle prim,aidat veya katkı payı ödemeden -On yıl süreyle prim,aidat veya katkı payı ödemeden ayrılanlara yapılan ödemeler.ayrılanlara yapılan ödemeler.

-On yıl süreyle katkı payı ödemiş olmakla birlikte -On yıl süreyle katkı payı ödemiş olmakla birlikte bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazanmadan ayrılanlar ile diğer sandık ve kazanmadan ayrılanlar ile diğer sandık ve sigortalardan on yıl süreyle prim veya aidat ödeyen-sigortalardan on yıl süreyle prim veya aidat ödeyen-lere ve vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu lere ve vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemeler.nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemeler.

-Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı -Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat,maluliyet veya kazananlar ile bu sistemden vefat,maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemeler menkul sermaye iradı sayılmıştır.ödemeler menkul sermaye iradı sayılmıştır.

D) D) Menkul Kıymetlerin Elden Çıkarılmasından Menkul Kıymetlerin Elden Çıkarılmasından Sağlanan KazançlarSağlanan Kazançlar

Yıl içinde elde edilen gelirden alış bedelinin Yıl içinde elde edilen gelirden alış bedelinin toptan eşya fiyat endeksindeki artış oranında toptan eşya fiyat endeksindeki artış oranında artırılması suretiyle hesaplandıktan sonra bulunan safi artırılması suretiyle hesaplandıktan sonra bulunan safi kazanç 12.000,00YTL aşıyorsa aşan kısım beyan kazanç 12.000,00YTL aşıyorsa aşan kısım beyan edilecek. Bu haddi aşmıyorsa vergilendirme söz edilecek. Bu haddi aşmıyorsa vergilendirme söz konusu olmayacaktır. konusu olmayacaktır.

Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ve Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerle Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerle 26.07.2001 tarihinden önce ihraç edilmiş Devlet 26.07.2001 tarihinden önce ihraç edilmiş Devlet Tahvili ve Hazine bonolarının elden çıkarılmasından Tahvili ve Hazine bonolarının elden çıkarılmasından sağlanmış ve endeksleme uygulamak suretiyle safi sağlanmış ve endeksleme uygulamak suretiyle safi tutarı tespit edilmiş kazancın (Değer artışı kazancı) tutarı tespit edilmiş kazancın (Değer artışı kazancı) 12.000,00YTL aşan kısmı vergiye tabidir.12.000,00YTL aşan kısmı vergiye tabidir.

26.07.2001 tarihinden sonra ihraç edilen Devlet 26.07.2001 tarihinden sonra ihraç edilen Devlet Tahvili ve Hazine Bonolarının alım-satım kazancının Tahvili ve Hazine Bonolarının alım-satım kazancının endeksleme uygulandıktan sonra kalan tutarı endeksleme uygulandıktan sonra kalan tutarı 156.505,29YTL istisnayı aşmıyorsa beyan edilmeye- 156.505,29YTL istisnayı aşmıyorsa beyan edilmeye- yecek, bu haddi aşıyorsa aşan kısım beyan yecek, bu haddi aşıyorsa aşan kısım beyan edilecektir.edilecektir.

Ancak bu açıklama söz konusu Devlet Tahvili Ancak bu açıklama söz konusu Devlet Tahvili ve hazine bonolarından faiz edilmediğine göredir. ve hazine bonolarından faiz edilmediğine göredir. Eğer faiz gelirleri ve diğer söz konusu ise Eğer faiz gelirleri ve diğer söz konusu ise 156.505,29YTL istisna bir defa, mükellefin tercihine 156.505,29YTL istisna bir defa, mükellefin tercihine göre uygulana- caktır. Diğer değer artışı kazancı için göre uygulana- caktır. Diğer değer artışı kazancı için ayrıca 12.000,00YTL istisna uygulanmayacaktır.ayrıca 12.000,00YTL istisna uygulanmayacaktır.

E)Gayrimenkul Sermaye İradıE)Gayrimenkul Sermaye İradı

Ticari kazancını yıllık beyanname ile bildirmek Ticari kazancını yıllık beyanname ile bildirmek zorunda olan basit usule tabi mükelleflerde mesken zorunda olan basit usule tabi mükelleflerde mesken kiralarında 1.800,00YTL istisnadan yararlanamaya-kiralarında 1.800,00YTL istisnadan yararlanamaya-caklardır.caklardır.

Geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından Geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olan mükelleflerde yıllık beyannamelerini ibaret olan mükelleflerde yıllık beyannamelerini izleyen yılın 15 Mart tarihine kadar (Gelir idaresince izleyen yılın 15 Mart tarihine kadar (Gelir idaresince yeni bir düzenleme yapılırsa Mart ayı sonuna kadar yeni bir düzenleme yapılırsa Mart ayı sonuna kadar vereceklerdir.)vereceklerdir.)

F)Ticari Kazançları Tespit Edilen MükelleflerF)Ticari Kazançları Tespit Edilen Mükellefler

Gelirin sadece basit usulde tespit edilen ticari Gelirin sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançtan ibaret olması halinde yıllık beyanname kazançtan ibaret olması halinde yıllık beyanname izleyen yılın Şubat ayında (15 Şubat akşamına kadar) izleyen yılın Şubat ayında (15 Şubat akşamına kadar) gelirin diğer gelir unsurlarından (Gayrimenkul gelirin diğer gelir unsurlarından (Gayrimenkul sermaye iradı, Menkul sermaye iradı, diğer kazanç ve sermaye iradı, Menkul sermaye iradı, diğer kazanç ve iratlar) oluşması halinde ise yıllık beyanname izleyen iratlar) oluşması halinde ise yıllık beyanname izleyen yılın Mart ayında verilecektir. yılın Mart ayında verilecektir.

GVK.’nun 47 ve 48.maddelerinde yazılı genel GVK.’nun 47 ve 48.maddelerinde yazılı genel ve özel şartları topluca haiz olan mükelleflerin ticari ve özel şartları topluca haiz olan mükelleflerin ticari kazançları basit usulde tespit olunur. kazançları basit usulde tespit olunur.

Genel şartlar; Kendi işyerinde bir fiil çalışmak veya Genel şartlar; Kendi işyerinde bir fiil çalışmak veya bulunmak, işyerinin kirasını veya emsal kira bedeli- bulunmak, işyerinin kirasını veya emsal kira bedeli- nin kanun ve Gelir Vergisi genel tebliğleri ve nin kanun ve Gelir Vergisi genel tebliğleri ve sirkülerleri ile belirlenen hadleri aşmamak ticari, sirkülerleri ile belirlenen hadleri aşmamak ticari, zirai, veya mesleki faaliyetler dolayısıyla gerçek zirai, veya mesleki faaliyetler dolayısıyla gerçek usulde Gelir Vergisine tabi olmamaktır. usulde Gelir Vergisine tabi olmamaktır.

Özel Şartlar; Emtia alım veya satım veya Gayrisafi iş Özel Şartlar; Emtia alım veya satım veya Gayrisafi iş hasılatı tutarları olup 48.madde ve gelir vergisi genel hasılatı tutarları olup 48.madde ve gelir vergisi genel tebliğleriyle belirlenmektedir. Tekel’e tabi maddelerle tebliğleriyle belirlenmektedir. Tekel’e tabi maddelerle kâr hadleri emsallerine göre bariz şekilde düşük olan kâr hadleri emsallerine göre bariz şekilde düşük olan emtia için Maliye Bakanlığınca alım-satım hadleri emtia için Maliye Bakanlığınca alım-satım hadleri belirlenmektedir. belirlenmektedir.

YILLIK BEYANNAME VE DİĞER HUSUSLARYILLIK BEYANNAME VE DİĞER HUSUSLARA)Gelirin Toplanması ve Aile BireyleriA)Gelirin Toplanması ve Aile Bireyleri;;

Mükelleflerin ve aile bireylerin vergisel Mükelleflerin ve aile bireylerin vergisel durumları GVK.’nun 85 ve 86.maddelerine ve bu durumları GVK.’nun 85 ve 86.maddelerine ve bu yazının önceki bölümlerinde yapılan açıklamalara yazının önceki bölümlerinde yapılan açıklamalara göre ayrı ayrı değerlendirilecektir. Yıllık beyanname göre ayrı ayrı değerlendirilecektir. Yıllık beyanname ile bildirilmesi gereken gelir veya gelirlerin ile bildirilmesi gereken gelir veya gelirlerin bulunması halinde beyanname, geliri elde eden kişi bulunması halinde beyanname, geliri elde eden kişi ve aile bireyi adına düzenlenerek verilecektir. ve aile bireyi adına düzenlenerek verilecektir. Beyanname vermek zorunda olan kişinin küçük veya Beyanname vermek zorunda olan kişinin küçük veya kısıtlı olması hallerinde beyanname yine geliri elde kısıtlı olması hallerinde beyanname yine geliri elde eden adına düzenlenmekle birlikte bu kişiler adına eden adına düzenlenmekle birlikte bu kişiler adına veli, vasi veya bu kişilere temsile yetki kayyım veli, vasi veya bu kişilere temsile yetki kayyım tarafından imzalanacak ve hangi sıfatla imzaladığı tarafından imzalanacak ve hangi sıfatla imzaladığı beyannamede belirtilecektir.beyannamede belirtilecektir.

B) Yurt Dışında Yaşayan Türk B) Yurt Dışında Yaşayan Türk Vatandaşları-nın Beyan Durumu; Vatandaşları-nın Beyan Durumu;

Çalışma veya oturma izni alarak 6 aydan Çalışma veya oturma izni alarak 6 aydan uzun bir süredir yurt dışında yaşamakta olan Türk uzun bir süredir yurt dışında yaşamakta olan Türk vatandaşları Türkiye’de elde ettikleri vergi tevkifatına vatandaşları Türkiye’de elde ettikleri vergi tevkifatına tabi menkul sermaye iratları için tutarı ne olursa olsun tabi menkul sermaye iratları için tutarı ne olursa olsun beyanname vermeyeceklerdir. Bu kişiler Türkiye’de beyanname vermeyeceklerdir. Bu kişiler Türkiye’de elde ettikleri ve vergi tevkifatına tabi tutulmamış elde ettikleri ve vergi tevkifatına tabi tutulmamış menkul sermaye iratları için beyanname menkul sermaye iratları için beyanname vereceklerdir.vereceklerdir.

C)Kesilen Vergilerin Mahsubu;C)Kesilen Vergilerin Mahsubu;

GVK.’nun 121.maddesine göre yıllık GVK.’nun 121.maddesine göre yıllık beyannamede gösterilen gelire dahil kazanç ve iratlar-beyannamede gösterilen gelire dahil kazanç ve iratlar-dan, GVK.’nuna göre kesilmiş bulunan vergiler, dan, GVK.’nuna göre kesilmiş bulunan vergiler, beyanname üzerinden hesaplanan Gelir Vergisinden beyanname üzerinden hesaplanan Gelir Vergisinden mahsup edilir. Menkul sermaye iratları üzerinden mahsup edilir. Menkul sermaye iratları üzerinden kesilen vergilerin, ancak beyannameye dahil edilen kesilen vergilerin, ancak beyannameye dahil edilen gelire isabet eden kısmı ile cari yılda ödenen geçici gelire isabet eden kısmı ile cari yılda ödenen geçici vergi beyanname üzerinden hesaplanan vergiden vergi beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsup edilecektir.mahsup edilecektir.

D)Yıllık Beyannamenin Verilmesi, Verginin D)Yıllık Beyannamenin Verilmesi, Verginin Hesaplanması ve ÖdemeHesaplanması ve Ödeme

1.1.2004-31.12.2004 vergilendirme 1.1.2004-31.12.2004 vergilendirme döneminde elde edilen ticari kazanç, gerçek usule tabi döneminde elde edilen ticari kazanç, gerçek usule tabi zirai kazanç, serbest meslek kazancı, gayrimenkul zirai kazanç, serbest meslek kazancı, gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı ve diğer kazanç sermaye iradı, menkul sermaye iradı ve diğer kazanç ve iratlara ilişkin yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi ve iratlara ilişkin yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi GVK.’nun 92.maddesinde 4842 ve 5035 sayılı GVK.’nun 92.maddesinde 4842 ve 5035 sayılı kanunlarla yapılan değişikliğe göre Mart ayının 15. kanunlarla yapılan değişikliğe göre Mart ayının 15. günü akşamına kadar verilir. Ancak, zor durum günü akşamına kadar verilir. Ancak, zor durum nedeniyle mükelleflerin başvurmaları halinde nedeniyle mükelleflerin başvurmaları halinde beyanname verme süresi Mart ayı sonuna kadar basit beyanname verme süresi Mart ayı sonuna kadar basit usulde vergilendirmede Şubat ayı sonuna kadar usulde vergilendirmede Şubat ayı sonuna kadar uzatılabilecektir.uzatılabilecektir.

GVK.’nun 117. maddesinde yapılan değişiklik GVK.’nun 117. maddesinde yapılan değişiklik uyarınca Mart ayı içerisinde verilmesi gereken uyarınca Mart ayı içerisinde verilmesi gereken beyanname ile bildirilen gelir üzerinden tahakkuk beyanname ile bildirilen gelir üzerinden tahakkuk ettirilen Gelir Vergisi Mart ve Temmuz aylarında, ettirilen Gelir Vergisi Mart ve Temmuz aylarında, Şubat ayı içerisinde verilmesi gereken beyanname ile Şubat ayı içerisinde verilmesi gereken beyanname ile bildirilen gelir üzerinden tahakkuk ettirilin Gelir bildirilen gelir üzerinden tahakkuk ettirilin Gelir Vergisi Şubat ve Haziran olmak üzere 2 eşit taksitte Vergisi Şubat ve Haziran olmak üzere 2 eşit taksitte ödenecektir. Ayrıca ticari kazanç sahipleri ile serbest ödenecektir. Ayrıca ticari kazanç sahipleri ile serbest meslek erbabı GVK.’nun mükerrer 120.maddesi meslek erbabı GVK.’nun mükerrer 120.maddesi uyarınca cari vergilendirme döneminin gelir vergisine uyarınca cari vergilendirme döneminin gelir vergisine mahsup edilmek üzere 3’er aylık dönemler itibariyle mahsup edilmek üzere 3’er aylık dönemler itibariyle Geçici VergiGeçici Vergi ödeyeceklerdir. ödeyeceklerdir.

Vadesinde ödenmeyen taksitler için vadelerini Vadesinde ödenmeyen taksitler için vadelerini izleyen aydan itibaren, 12.11.2003 tarihinden itibaren izleyen aydan itibaren, 12.11.2003 tarihinden itibaren yürürlüğe giren 3.11.2003 tarih ve 2003/6345 sayılı yürürlüğe giren 3.11.2003 tarih ve 2003/6345 sayılı Bakanlar Kurulu kararına göre her ay için ayrı ayrı Bakanlar Kurulu kararına göre her ay için ayrı ayrı %4 oranında gecikme zammı uygulanır. %4 oranında gecikme zammı uygulanır.

2003/6578 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile 2003/6578 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile artırılan gelir dilimlerine göre ücretler dışında 2004 artırılan gelir dilimlerine göre ücretler dışında 2004 takvim yılı gelirlerine uygulanacak vergi tarifesi (GVK. takvim yılı gelirlerine uygulanacak vergi tarifesi (GVK. Md.103);Md.103);

6.000,00YTL kadar………………………….....................…%206.000,00YTL kadar………………………….....................…%20

14.000,00YTL’nin 6.000,00YTL için 1.200,00YTL fazlası.....%2514.000,00YTL’nin 6.000,00YTL için 1.200,00YTL fazlası.....%25 28.000,00YTL’nin 14.000,00YTL için 3.200,00YTL “ ......%3028.000,00YTL’nin 14.000,00YTL için 3.200,00YTL “ ......%30 70.000,00YTL’nin 28.000,00YTL için 7.400,00YTL “ ......%3570.000,00YTL’nin 28.000,00YTL için 7.400,00YTL “ ......%35140.000,00YTL’nin 70.000,00YTL için 22.100,00YTL “ ......%40140.000,00YTL’nin 70.000,00YTL için 22.100,00YTL “ ......%40140.000,00YTL’den fazlasının 140.000,00YTL için 50.100,00YTL 140.000,00YTL’den fazlasının 140.000,00YTL için 50.100,00YTL

fazlası ………………………………………………………..%45 fazlası ………………………………………………………..%45

oranında vergilendirilir.oranında vergilendirilir.Ücret gelirlerinin vergilendirilmesinde yukarıdaki Ücret gelirlerinin vergilendirilmesinde yukarıdaki

tarifede yer alan vergi oranları 5 puan indirilmek tarifede yer alan vergi oranları 5 puan indirilmek suretiyle uygulanır.suretiyle uygulanır.