gök olayları yıllığı 2015

36
2 0 1 5 G ö k O l a y l a r ı Y ı l l ı ğ ı TÜBİTAK ULUSAL GÖZLEMEVİ TUG B ilim T eknik ve

Upload: kadir

Post on 07-Apr-2016

271 views

Category:

Documents


4 download

DESCRIPTION

 

TRANSCRIPT

Page 1: Gök Olayları Yıllığı 2015

2015 Gök O

laylar

ı Yıll

ığı

TÜBİTAK ULUSAL GÖZLEMEVİ

T U G

BilimTeknikve

Page 2: Gök Olayları Yıllığı 2015

2015 Takvimi 2015’in Önemli Gök Olayları

Mayıs

Pzt. Sa. Çrş. Prş. Cu. Cts. Pz.

27 28 29 30 1 2 3

4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17

18 19 20 21 22 23 24

25 26 27 28 29 30 31

Ocak

Pzt. Sa. Çrş. Prş. Cu. Cts. Pz.

29 30 31 1 2 3 4

5 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15 16 17 18

19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 1

Nisan

Pzt. Sa. Çrş. Prş. Cu. Cts. Pz.

30 31 1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30 1 2 3

Şubat

Pzt. Sa. Çrş. Prş. Cu. Cts. Pz.

26 27 28 29 30 31 1

2 3 4 5 6 7 8

9 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 22

23 24 25 26 27 28 1

Mart

Pzt. Sa. Çrş. Prş. Cu. Cts. Pz.

23 24 25 26 27 28 1

2 3 4 5 6 7 8

9 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 22

23/30 24/31 25 26 27 28 29

Haziran

Pzt. Sa. Çrş. Prş. Cu. Cts. Pz.

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30 1 2 3 4 5

Temmuz

Pzt. Sa. Çrş. Prş. Cu. Cts. Pz.

29 30 1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30 31 1 2

Ağustos

Pzt. Sa. Çrş. Prş. Cu. Cts. Pz.

27 28 29 30 31 1 2

3 4 5 6 7 8 9

10 11 12 13 14 15 16

17 18 19 20 21 22 23

24/31 25 26 27 28 29 30

Eylül

Pzt. Sa. Çrş. Prş. Cu. Cts. Pz.

31 1 2 3 4 5 6

7 8 9 10 11 12 13

14 15 16 17 18 19 20

21 22 23 24 25 26 27

28 29 30 1 2 3 4

Ekim

Pzt. Sa. Çrş. Prş. Cu. Cts. Pz.

28 29 30 1 2 3 4

5 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15 16 17 18

19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 1

Kasım

Pzt. Sa. Çrş. Prş. Cu. Cts. Pz.

26 27 28 29 30 31 1

2 3 4 5 6 7 8

9 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 22

23/30 24 25 26 27 28 29

Aralık

Pzt. Sa. Çrş. Prş. Cu. Cts. Pz.

30 1 2 3 4 5 6

7 8 9 10 11 12 13

14 15 16 17 18 19 20

21 22 23 24 25 26 27

28 29 30 31 1 2 3

Page 3: Gök Olayları Yıllığı 2015

2015 Takvimi 2015’in Önemli Gök Olayları

Bu yıl iki Güneş tutulması, iki de Ay tutulması olacak. Güneş tutulmaları ülkemizden gözlenemeyecek. 28 Eylül 2015’teki Ay tutulması son evresi dışında ülkemizden izlenebilecek.

20 Mart 2015 Tam Güneş Tutulması: Avrupa, Kuzey Afrika, Orta Doğu, Asya’nın batısı ve Atlantik Okyanusu’nun kuzeyinden gözlenebilecek.

04 Nisan 2015 Tam Ay Tutulması: Asya, Avustralya, Kuzey ve Güney Amerika, Antarktika, Hint Okyanusu ve Pasifik Okyanusu’ndan gözlenebilecek.

13 Eylül 2015 Parçalı Güneş Tutulması: Güney Afrika, Antarktika ve Hint Okyanusu’nun güneybatısından izlenebilecek. 28 Eylül 2015 Tam Ay Tutulması: Kuzey ve Güney Amerika, Avrupa, Afrika, Antarktika, Pasifik Okyanusu’nun doğusu, Atlantik Okyanusu ve Hint Okyanusu’nun batısından görülebilecek. Tutulmanın Türkiye saati ile (yaz saati uygulaması dahil)başlangıcı 03:10, tutulma ortası 05:47 ve tutulma bitişi 08:24. Bu tutulma Ay’ın yaklaşık sabah 06:30’daki batışına kadar ülkemizden izlenebilir.

Göktaşı Yağmurları

Tarih Sayı/saat

Quadrantid (Dörtlük) 3-4 Ocak 20

Lyrid (Lir) 22-23 Nisan 20

Eta Aquarid (Eta Kova) 4-5 Mayıs 60

Delta Aquarid (Delta Kova) 27-28 Temmuz 20

Perseid (Perse) 12-13 Ağustos 90

Orionid (Avcı) 20-21 Ekim 20

Leonid (Aslan) 17-18 Kasım 15

Geminid (İkizler) 13-14 Aralık 120

Page 4: Gök Olayları Yıllığı 2015

4

Merkür: Gökyüzünde Güneş’ten fazla uzaklaşmadığından görebilmek için temiz bir ufuk ve dikkatli bir gözlem gerektiren bu gezegen ay sonuna doğru giderek azalan sürelerle akşamları Güneş battıktan hemen sonra batı ufkunda gözlenebilir. Merkür, 10 Ocak akşamı alacakaranlıkta gökyüzünde Venüs’le yakın konumda olacak. Gezegen 20 Ocak’tan sonra günbatımında fazla yüksele-meyeceğinden gözlem için uygun konumda olmayacak.

Venüs: Ay boyunca akşamları günbatı-mından sonra batı ufkunda giderek artan sürelerle gözlenebilir. Teleskoplu gözlemci-ler Venüs ve Neptün’ün yakınlaşmasını göz-lemleyebilir.

Mars: Kızıl gezegenin parlaklığı ay bo-yunca fazla değişmeyecek. Mars, günbatı-mından sonra yaklaşık 2 saat süreyle batı ufkunda gözlenebilir. Teleskoplu gözlem-ciler Mars’ı 19 Ocak akşamı Neptün’le çok yakın bir konumda görebilir.

Jüpiter: Ayın ilk günlerinde günbatımın-dan yaklaşık 2 saat sonra doğu ufkundan yükselecek olan gezegen tüm gece gökyü-zünde. Ay sonuna kadar giderek erken saat-lerde doğacak olan Jüpiter tüm gece gözle-nebilecek.

Satürn: Ayın başlarında sabaha karşı doğudan yükselecek olan halkalı gezegen giderek daha erken saatlerde doğmaya baş-layacak. Terazi Takımyıldızı’nda ay boyunca gün doğumuna kadar gözlenebilecek olan gezegenin halkalarının açısı da gözlem için uygun.

22 Ocak akşamı batı-güneybatı ufku

Ocak 2015 Gezegenler

Ay

Venüs

Merkür

Mars

Fomalhaut

Page 5: Gök Olayları Yıllığı 2015

Gök Olayları

1 Ocak 22:00

15 Ocak 21:00

31 Ocak 20:00

Yeniay 20 Ocak

İlkdördün 27 Ocak

Dolunay 5 Ocak

Sondördün 13 Ocak

Jüpiter

01 Ocak Ay Dünya’ya en yakın konumunda (356.923 km)04 Ocak Dünya Güneş’e en yakın konumunda (147 Milyon km)08 Ocak Jüpiter ve Ay birbirine yakın görünümde09 Ocak Ay Dünya’ya en uzak konumunda (405.341 km)14 Ocak Merkür en büyük doğu uzanımında (19°)16 Ocak Satürn ile Ay sabaha karşı birbirine yakın görünümde21 Ocak Mars, Venüs ve Merkür batı ufkunda birbirlerine yakın görünümde21 Ocak Ay Dünya’ya en yakın konumunda (359.761 km)22 Ocak Mars, Venüs, Merkür ve Ay batı ufkunda yakın görünümde23 Ocak Mars ve Ay batıda yakın görünümde29 Ocak Ay ve Aldebaran birbirine çok yakın görünümde

Page 6: Gök Olayları Yıllığı 2015

6

Merkür: Geçtiğimiz ay akşamları gözle-nebilen gezegen bu ay sabahları gözlenebi-lecek. Ayın ilk haftasından sonra gündoğu-mundan önce doğu ufkunda gözlenebilecek olan gezegen ay sonuna kadar gökyüzünde olacak. Ancak ufuktan fazla yükselmeyeceği için yüksekçe bir gözlem yerinden temiz bir gökyüzünde gözlem yapmak gerekiyor.

Venüs: Teleskoplu gözlemciler ayın ilk günü gezegenin hemen yanında Neptün’ü de gözleyebilir. Günler ilerledikçe gözlem süresi giderek artan gezegen 21 ve 22 Şu-bat’ta gökyüzünde Mars’la birbirine deği-yormuş gibi görünecek. Ayın sonuna doğru bu sefer gökyüzünde Uranüs’e yaklaşmaya başlayan Venüs yine çok parlak.

Mars: Günbatımından sonra yaklaşık iki saat süreyle batıda gözlenebilecek olan ge-zegenin parlaklığı pek değişmiyor. 21 ve 22 Şubat’ta Venüs’le yakın konuma gelecek.

Jüpiter: Ayın başında günbatımından yaklaşık bir saat sonra doğudan yükselecek olan gezegen giderek erken doğmaya başla-yarak gecenin tamamında gözlenebilen tek gezegen olacak. Bu ay parlaklığı iyice artmış olan gezegen ay sonuna doğru Güneş battı-ğında doğuda yükselmiş olacak.

Satürn: Akrep Takımyıldızı’nda bulunan ve geceyarısından 2,5 saat sonra doğudan yükselecek olan gezegen hava aydınlanana kadar görülebilecek. Günler ilerledikçe daha erken doğmaya başlayacak olan Satürn ay sonuna doğru geceyarısından bir saat sonra gözlem için uygun durumda olacak.

17 Şubat sabahı dündoğumundan önce doğu ufku 21 Şubat akşamı günbatımından sonra batı ufku

Şubat 2015 Gezegenler

Ay

Ay

VenüsMars

Merkür

Page 7: Gök Olayları Yıllığı 2015

Gök Olayları

04 Şubat Ay ve Jüpiter yakın görünümde06 Şubat Ay Dünya’ya en uzak konumunda (406.102 km)13 Şubat Satürn ve Ay geceyarısından sonra birbirlerine çok yakın görünümde17 Şubat Ay ve Merkür gündoğumundan hemen önce doğuda yakın görünümde19 Şubat Ay Dünya’ya en yakın konumunda (357.090 km)21 Şubat Venüs ve Mars günbatımında batıda çok yakın görünümde24 Şubat Merkür en büyük batı uzanımında (27°)25 Şubat Ay ve Aldebaran birbirine çok yakın görünümde

1 Şubat 22:00

15 Şubat 21:00

28 Şubat 20:00

Jüpiter

Yeniay 19 Şubat

İlkdördün 25 Şubat

Dolunay 4 Şubat

Sondördün 12 Şubat

Page 8: Gök Olayları Yıllığı 2015

8

Merkür: Ayın ortalarına kadar sabahları gündoğumuna yakın saatlerde doğu ufkun-da gözlenebilir. Parlaklığı geçen aya göre bi-raz daha artmış olan Merkür’ü görebilmek için ufku açık, temiz bir havada gözlem yapmak gerekiyor. Ayın ikinci yarısında ge-zegen Güneş’e yakın olacak ve ufuktan fazla yükselmeyecek.

Venüs: Parlaklığıyla akşam gökyüzünü süslüyor. Ay boyunca gözlem için çok uygun konumda olacak ve Güneş battıktan 3 saat sonrasına kadar batı ufku üzerinde kalacak. Ayın başında Mars’ın yakınında olacak. An-cak günler ilerledikçe aralarındaki uzaklık artacak. 22 Mart’ta hilal evresindeki Ay’la yakın görünecek.

Mars: Ayın başında batıda Venüs’le ya-kın konumda bulunacak gezegen ayın son haftasına kadar yaklaşık iki saat gökyüzün-de kalacak. Gökyüzünde Güneş’e doğru iler-lediği için son hafta gözlem süresi bir saate kadar azalacak.

Jüpiter: Gecenin büyük bölümünde gözlenebilen tek gezegen. Jüpiter, Güneş battığında doğudan yükselmiş oluyor. 2 ve 3 Mart gecelerinde Ay’la yakın görünecek olan gezegen Dünya’ya yaklaştığı için görece parlak ve teleskoplu gözlemciler için uygun. Jüpiter, ayın son haftasından itibaren gün-doğumundan yaklaşık 2 saat önce batacak.

Satürn: Artık geceyarısından itibaren gökyüzünde ve gündoğumuna kadar göz-lem için uygun konumda. Parlaklığını gün-den güne yavaş yavaş arttıracak olan geze-genin halkalarının konumu da teleskopla gözlem için uygun.

22 Mart akşamı günbatımından sonra güneydoğu ufku 30 Mart gecesi Ay ve Jüpiter

Mart 2015 Gezegenler

Ay

Mars Regulus

ASLAN TAKIMYILDIZI

Venüs

Ay

Jüpiter

Page 9: Gök Olayları Yıllığı 2015

Gök Olayları

03 Mart Jüpiter ve Ay birbirine yakın görünümde05 Mart Ay Dünya’ya en uzak konumunda (406.336 km)12 Mart Satürn ve Ay geceyarısından sonra birbirine yakın görünümde19 Mart Ay Dünya’ya en yakın konumunda (357.732 km)20 Mart İlkbahar Ilımı (gece ve gündüz süreleri eşit)21 Mart Venüs, Mars ve Ay günbatımında batı ufkunda birbirine yakın görünümde25 Mart Aldebaran ve Ay birbirine yakın görünümde30 Mart Jüpiter ve Ay birbirine yakın görünümde

1 Mart 22:00

15 Mart 21:00

31 Mart 20:00

Jüpiter

Yeniay 20 Mart

İlkdördün 27 Mart

Dolunay 5 Mart

Sondördün 13 Mart

Page 10: Gök Olayları Yıllığı 2015

10

Merkür: Güneş’e yakın görünümde ola-cağından gezegen bu ay gözlenemeyecek.

Venüs: Geçen ay olduğu gibi bu ay da akşamları batı ufkunun en parlak gezegeni Venüs. Günbatımının ardından 3 saat kadar gökyüzünde kalacak olan gezegen gözlem için çok uygun konumda. Teleskoplu göz-lemciler günler ilerledikçe, Ay’da olduğu gibi, yüzeyinin aydınlık bölümünün hafifçe değişmesini izleyebilir.

Mars: Ayın ilk haftası çok kısa sürelerle günbatımının ardından batı ufku üzerinde görülebilir. Ancak temiz bir gökyüzünde gözlem yapılması gerekiyor. Günler ilerle-dikçe gezegen Güneş’e yakın görünümde olacağından gözlenemeyecek.

Jüpiter: Günbatımında iyice yükselmiş olan gezegen geceyarısından 3 saat sonra-sına kadar Yengeç Takımyıldızı’nda gözle-nebilir. Gezegenin parlaklığında geçtiğimiz aya göre hafif bir azalma olsa da gezegen hâlâ yeterince parlak.

Satürn: Geceyarısından önce doğmaya başlayan gezegen gündoğumuna kadar gök-yüzünde. Akrep Takımyıldızı’nda bulunan Satürn’ün parlaklığı Jüpiter’inkine göre daha az olacak. Ayın 8’i ve 9’u geceleri Ay’la yakın konumda bulunacak.

21 Nisan akşamı günbatımından sonra batı ufku

Nisan 2015 Gezegenler

Ay

VenüsAldebaran

Betelgöz

Rigel

Ülker

ORİONTAKIMYILDIZI

Kapella

Akyıldız

Page 11: Gök Olayları Yıllığı 2015

Gök Olayları

01 Nisan Ay Dünya’ya en uzak konumunda (405.955 km)08 Nisan Satürn ve Ay geceyarısından sonra birbirine yakın görünümde17 Nisan Ay Dünya’ya en yakın konumunda (361.172 km)21 Nisan Aldebaran ve Ay batıda birbirine çok yakın görünümde21 Nisan Venüs ve Ay batıda birbirine yakın görünümde26 Nisan Jüpiter ve Ay birbirine yakın görünümde29 Nisan Ay Dünya’ya en uzak konumunda (404.987 km)

1 Nisan 23:00

15 Nisan 22:00

30 Nisan 21:00

Jüpiter

Venüs

Yeniay 18 Nisan

İlkdördün 25 Nisan

Dolunay 4 Nisan

Sondördün 12 Nisan

Page 12: Gök Olayları Yıllığı 2015

12

Merkür: Gökyüzünde Güneş’ten uzak-laşmaya başlayan gezegen bu ayın ortaları-na kadar gözlem için uygun konumda ola-cak ve akşamları günbatımından sonra batı ufku üzerinde gözlenebilecek. Ayın ikinci yarısı gökyüzünde yine Güneş’le yakınlaş-maya başlayacağından gözlenemeyecek.

Venüs: Gözlem için bu ay da uygun konumda olan gezegen günler ilerledikçe Boğa Takımyıldızı’ndan İkizler Takımyıl-dızı’na geçecek ve günbatımından 2,5 saat sonrasına kadar batıda parlak bir şekilde gözlenebilecek.

Mars: Bu ay süresince gökyüzünde gi-derek Güneş’e yaklaşacak ve bu ay boyunca gözlenemeyecek.

Jüpiter: Gözlem süresi kısalmaya baş-layan gezegen günbatımında gökyüzünün batı bölgesine gelmiş oluyor ve gözlem için uygun konumda bulunuyor. Jüpiter, Ay sonuna doğru geceyarısından kısa bir süre sonra batmış olacak. Hâlâ çok parlak olan gezegen ayın 24’ünde Ay’la yakın gö-rünümde olacak.

Satürn: Yavaş yavaş gecenin hâkim ge-zegeni olmaya başlayan gezegen ayın ilk haftasının ardından Güneş battıktan sonra doğudan yükselmeye başlıyor ve tüm gece gökyüzünde yer alıyor. Satürn, ay sonunda neredeyse dolunay evresindeki Ay’la yakın görünümde olacak.

21 Mayıs akşamı günbatımından sonra batı ufku

Mayıs 2015 Gezegenler

AyProkyon

Kapella

Venüs

KastorPolluks

Page 13: Gök Olayları Yıllığı 2015

Gök Olayları

05 Mayıs Satürn ve Ay birbirine çok yakın görünümde07 Mayıs Merkür en büyük doğu uzanımında (21°)17 Mayıs Ay Dünya’ya en yakın konumunda (366.026 km)19 Mayıs Merkür ve Ay batı ufkunda birbirine yakın görünümde21 Mayıs Venüs ve Ay batıda birbirine yakın görünümde24 Mayıs Jüpiter ve Ay birbirine yakın görünümde26 Mayıs Ay Dünya’ya en uzak konumunda (404.245 km)

1 Mayıs 23:00

15 Mayıs 22:00

31 Mayıs 21:00

Jüpiter

Venüs

Satürn

Yeniay 18 Mayıs

İlkdördün 25 Mayıs

Dolunay 5 Mayıs

Sondördün 11 Mayıs

Page 14: Gök Olayları Yıllığı 2015

14

Merkür: Güneş’e yakın görünümde bu-lunan gezegeni bu ay görmek mümkün ol-mayacak.

Venüs: Akşamın en dikkat çekici gökcis-mi olan Venüs bu ay da gözlem için çok uy-gun konumda. Günbatımından 3 saat son-rasına kadar görülebiliyor. Venüs giderek Jüpiter’le yakınlaşacak ve ay sonunda âdeta birbirine değiyormuş gibi görünecekler.

Mars: Bu ay boyunca Güneş’e yakın ko-numda olacağından gözlenemeyecek.

Jüpiter: Parlaklığıyla dikkat çeken geze-gen gökyüzünün batı bölgesinde yer alıyor ve geceyarısına kadar gözlenebiliyor. Ayın 20’sinde Venüs ve Ay’la yakın konumda ola-cak ve ay sonunda Venüs’le iyice yakınlaş-mış olacak.

Satürn: Günbatımında doğudan yüksel-miş olan gezegen gündoğumundan bir saat öncesine kadar gözlenebilecek. Ay sonuna doğru biraz daha erken batmaya başlayacak olan gezegenin 29 Haziran’da Ay’la yakın konumda olacak.

20 Haziran akşamı günbatımından sonra güneybatı ufku

Haziran 2015 Gezegenler

VenüsJüpiter

Ay

Regulus

KastorPolluks

Page 15: Gök Olayları Yıllığı 2015

Gök Olayları

01 Haziran Satürn ve Ay birbirine çok yakın görünümde06 Haziran Venüs en büyük doğu uzanımında (45°)10 Haziran Ay Dünya’ya en yakın konumunda (369.713 km)20 Haziran Jüpiter, Venüs ve Ay batıda birbirine yakın görünümde21 Haziran Yaz Gündönümü (en uzun gündüz, en kısa gece)23 Haziran Ay Dünya’ya en uzak konumunda (404.135 km)24 Haziran Merkür ve Aldebaran doğu ufkunda gündoğumunda birbirine çok yakın görünümde24 Haziran Merkür en büyük batı uzanımında (22°)29 Haziran Satürn ve Ay birbirine çok yakın görünümde

1 Haziran 23:00

15 Haziran 22:00

30 Haziran 21:00

Jüpiter

Venüs

Satürn

Yeniay 16 Haziran

İlkdördün 24 Haziran

Dolunay 2 Haziran

Sondördün 9 Haziran

Page 16: Gök Olayları Yıllığı 2015

16

Merkür: Güneş’e yakın konumda bulu-nan gezegeni bu ay görmek mümkün olma-yacak.

Venüs: Ayın ilk haftası boyunca Jüpiter’e yakın konumda olacak ve akşamları batıda gözlenebilecek. Günler ilerledikçe gözlem süresi kısalmaya başlayacak olan Venüs ayın son haftası günbatımından ancak bir saat sonrasına kadar gözlenebilecek. 18 Temmuz akşamı Jüpiter ve ince bir hilal şeklindeki Ay’la yakın konumda olacak.

Mars: Sabah gökyüzünde bulunan geze-gen giderek Güneş’ten uzaklaşıyor. Ancak görülebilecek kadar yükselmesi için ayın son haftasını beklemek gerekiyor. Mars, bu sırada gündoğumundan önce gözlenebilir. Parlaklığı fazla olmadığından yüksek bir yerde ve temiz bir havada gözlem yapmak gerekiyor.

Jüpiter: Gökyüzünde giderek Güneş’e yaklaşan gezegenin gözlem süresi giderek kısalıyor. Jüpiter, günbatımından sonra ba-tıda yaklaşık iki saat kadar gözlenebilecek. Ancak bu süre ay sonunda bir saate düşecek. 1 Temmuz akşamı Venüs ile Jüpiter yakın-laşması görülmeye değer.

Satürn: Günbatımında güneyde, alçak bir konumda bulunan gezegen geceyarısın-dan yaklaşık bir saat sonra batıyor. 25 ve 26 Temmuz geceleri Ay’la yakın bir konumda bulunacak olan Satürn’ün ay sonuna doğru gözlem süresi biraz daha kısalacak ve gece-yarısında batacak.

1 Temmuz akşamı günbatımından sonra batı ufku 18 Temmuz akşamı günbatımından sonra batı ufku

Temmuz 2015 Gezegenler

Jüpiter

Jüpiter

Regulus

Ay

VenüsVenüs

Page 17: Gök Olayları Yıllığı 2015

Gök Olayları

01 Temmuz Venüs ve Jüpiter batıda birbirine çok yakın görünümde05 Temmuz Ay Dünya’ya en yakın konumunda (367.092 km)06 Temmuz Dünya Güneş’e en uzak konumunda (152 Milyon km)10 Temmuz Venüs günbatımında batıda Jüpiter ve Regulus ile birlikte yakın görünümde18 Temmuz Ay, Venüs ve Jüpiter Regulus ile birlikte batıda birbirine çok yakın görünümde21 Temmuz Ay Dünya’ya en uzak konumunda (404.836 km)26 Temmuz Satürn ve Ay birbirine yakın görünümde

1 Temmuz 23:00

15 Temmuz 22:00

31 Temmuz 21:00

Satürn

Yeniay 16 Temmuz

İlkdördün 24 Temmuz

Dolunay 2 Temmuz

Sondördün 8 Temmuz

Dolunay 31 Temmuz

Page 18: Gök Olayları Yıllığı 2015

18

Merkür: Akşam gökyüzünde, batı ufku üzerinde yer alan gezegenin gözlenebilmesi için ayın ortasına kadar beklemek gereki-yor. Ayın ikinci yarısı gökyüzünde giderek Güneş’ten uzaklaşacak olan gezegen yine de ufuktan fazla yükselemeyecek. Gezegeni görebilmek için yüksekçe bir gözlem yeri ve iyi atmosfer koşulları gerekecek. Böyle ko-şullara sahip gözlemciler 7 Ağustos akşamı batıda gezegenin Jüpiter ve Aslan Takımyıl-dızı’nın parlak üyesi Regulus’la yakınlaşma-sını görmeyi deneyebilir.

Venüs: Gezegen ayın ikinci yarısından itibaren sabah gökyüzünde olacak. Ayın sonlarına doğru gündoğumundan önce doğu ufku üzerinde gözlenebilecek.

Mars: Gözlenebileceği süre yavaş yavaş uzayan gezegen sabaha karşı doğu ufkunda yer alıyor. Ayın son haftası Güneş doğma-dan yaklaşık iki saat önce yükselecek olan Mars gündoğumuna kadar Venüs’le gökyü-zünü paylaşacak.

Jüpiter: Ayın ilk haftası çok kısa sürelerle günbatımında batıda görülebilecek gezegen günler ilerledikçe giderek Güneş’e yaklaşa-cak. 7 Ağustos akşamı günbatımında temiz bir ufuk ve yüksek bir gözlem yerinden ge-zegenin Merkür ve Regulus’la yakınlaşması izlenebilir.

Satürn: Gezegen Güneş battığı zaman güney yönünde parlıyor. 22 Ağustos gece-si Ay’la yakın konumda olacak gezegenin gözlem süresi ayın son haftası üç saate ka-dar düşecek ve gezegen geceyarısından önce batmış olacak.

29 Ağustos sabahı gündoğumundan önce doğu ufku

Ağustos 2015 Gezegenler

Venüs

Prokyon

AkyıldızMars

Page 19: Gök Olayları Yıllığı 2015

Gök Olayları

01 Ağustos Ay Dünya’ya en yakın konumunda (362.134 km)09 Ağustos Ay ve Aldebaran geceyarısından sonra birbirlerine çok yakın konumda13 Ağustos Mars ve Ay gündoğumunda doğuda birbirlerine yakın konumda18 Ağustos Ay Dünya’ya en uzak konumunda (405.845 km)22 Ağustos Satürn ile Ay geceyarısına kadar birbirlerine çok yakın konumda29 Ağustos Venüs ve Mars gündoğumunda doğuda birbirlerine yakın konumda30 Ağustos Ay Dünya’ya en yakın konumunda (358.289 km)

1 Ağustos 23:00

15 Ağustos 22:00

31 Ağustos 21:00

Satürn

Yeniay 14 Ağustos

İlkdördün 22 Ağustos

Dolunay 29 Ağustos

Sondördün 7 Ağustos

Page 20: Gök Olayları Yıllığı 2015

20

Merkür: Ufuktan fazla yükselemediğin-den gezegeni akşamları batı ufkunda gör-mek için iyi atmosfer koşulları gerekiyor. Ayın ikinci yarısı yüksekliği iyice azalacak olan gezegeni gözlem koşulları uygun olsa da görmek zor olacak.

Venüs: Sabah gökyüzüne geçen gezegen Güneş doğmadan önce doğu ufku üzerinde yer alıyor. Gezegen ayın sonlarında nere-deyse üç saat gözlenebilecek ve ay boyunca Mars’la yakın görünecek.

Mars: Gündoğumundan önce doğu ufku üzerinde yer alan Mars, ay boyunca yakla-şık iki saat süreyle gökyüzünde olacak. 25 Eylül’de Aslan Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Regulus’la çok yakın görünecek olan Mars ay sonuna doğru gökyüzünde Jüpiter’e yaklaşacak.

Jüpiter: Ayın ilk haftasından sonra Mars ve Venüs’le sabah gökyüzünü paylaşmaya başlayacak olan gezegen gündoğumundan önce doğu ufkunda gözlenebilir. Günler ilerledikçe Güneş’le arasındaki açıklık arta-cak olan gezegenin gözlem süresi de 2 saate kadar uzayacak. Ay sonunda Jüpiter, Mars, Regulus ve Venüs doğu ufku üzerinde bir-birlerine yakın olacak.

Satürn: Günbatımında gökyüzünün batı bölgesine geçmiş olan gezegen geceyarısın-dan iki saat öncesine kadar gökyüzünde. Akrep Takımyıldızı’ndaki Satürn’ün halka-larının konumu teleskopla gözlem için uy-gun açıda. Ay sonuna doğru gezegen Güneş battıktan ancak 2 saat sonrasına kadar göz-lenebilecek.

10 Eylül sabahı gündoğumundan önce doğu ufku 25 Eylül sabahı gündoğumundan önce doğu ufku

Eylül 2015 Gezegenler

Ay

Venüs

Regulus

Jüpiter

Mars

Venüs

Mars

Page 21: Gök Olayları Yıllığı 2015

Gök Olayları

04 Eylül Merkür en büyük doğu uzanımında (27°)05 Eylül Ay ve Aldebaran geceyarısından sonra birbirlerine çok yakın konumda10 Eylül Venüs, Mars ve Ay gündoğumundan önce doğuda birbirlerine yakın konumda14 Eylül Ay Dünya’ya en uzak konumunda (406.463 km)19 Eylül Satürn ve Ay geceyarısına kadar birbirlerine yakın konumda21 Eylül Venüs gündoğumundan önce doğuda Mars ve Jüpiter ile birlikte yakın görünümde23 Eylül Sonbahar Ilımı (gece ve gündüz süreleri eşit) 24 Eylül Mars ve Regulus gündoğumundan önce doğuda birbirlerine çok yakın konumda28 Eylül Ay Dünya’ya en yakın konumunda (356.879 km)

1 Eylül 23:00

15 Eylül 22:00

30 Eylül 21:00

Yeniay 13 Eylül

İlkdördün 21 Eylül

Dolunay 28 Eylül

Sondördün 5 Eylül

Page 22: Gök Olayları Yıllığı 2015

22

Merkür: Bu ay sabah gökyüzüne geçen gezegen yavaş yavaş Güneş’ten uzaklaşıyor. İlk haftadan sonra sabahları Güneş doğma-dan önce doğu ufkunda gözlem için uygun konuma gelecek ve bir saate varan sürelerle gözlenebilecek. Ayın ortasından sonra yine Güneş’e yakınlaşmaya başlayacak olan geze-genin parlaklığı artsa da görülmesi giderek zorlaşacak.

Venüs: Ay boyunca sabah gökyüzünde bulunan gezegen geceyarısından üç saat son-ra doğudan yükseliyor. 9 Ekim’de Regulus’la yakın görünecek gezegeni aynı bölgede Ay, Mars, Jüpiter ve Merkür takip edecek olacak.

Mars: Ay boyunca sabaha karşı doğuda iki saate varan sürelerle gözlenebilecek olan gezegen çok parlak olmasa da gökyüzünde kolayca bulunabilir. 18 Ekim’de sabaha karşı Jüpiter’le birbirine değecek kadar yakın gö-rünecekler ve bu ikiliye biraz uzaktan Venüs eşlik edecek. Ay sonundaysa gezegen Ve-nüs’le çok yakın konumda olacak.

Jüpiter: Gezegen gündoğumundan önce doğu ufkunda üç saat süreyle gökyüzün-de. Jüpiter giderek Güneş’ten uzaklaşacak ve daha uzun sürelerle gökyüzünde olacak. Gezegen 26 Ekim’de Venüs’le çok yakın ko-numda olacak.

Satürn: Günbatımında batı ufku üzerin-de yer alan gezegen ayın ilk günleri üç saat kadar gökyüzünde. Satürn, 16 Ekim akşamı Ay’la yakın konumda olacak. Ayın son hafta-sı gözlem süresi bir saate kadar azalacak olan gezegen yavaş yavaş akşam gökyüzünü terk ediyor.

9 Ekim sabahı gündoğumundan önce güneydoğu ufku 18 Ekim sabahı gündoğumundan önce güneydoğu ufku

Ekim 2015 Gezegenler

Ay

Jüpiter

Mars

VenüsRegulus

MarsJüpiter

Venüs

Regulus

Merkür

Page 23: Gök Olayları Yıllığı 2015

Gök Olayları

1 Ekim 23:00

15 Ekim 22:00

31 Ekim 20:00

02 Ekim Ay ve Aldebaran birbirlerine yakın görünümde10 Ekim Ay, Jüpiter, Mars ve Venüs gündoğumundan önce doğuda birbirlerine yakın görünümde11 Ekim Ay ve Merkür gündoğumundan önce doğuda birbirlerine yakın görünümde11 Ekim Ay Dünya’ya en uzak konumunda (406.389 km)16 Ekim Merkür en büyük batı uzanımında (18°) 16 Ekim Ay ve Satürn birbirlerine çok yakın konumda18 Ekim Mars ve Jüpiter gündoğumunda doğuda birbirine çok yakın konumda26 Ekim Venüs en büyük batı uzanımında (46°) 26 Ekim Venüs, Jüpiter ve Mars gündoğumundan önce doğuda birbirlerine çok yakın görünümde26 Ekim Ay Dünya’ya en yakın konumunda (358.463 km)28 Ekim Merkür ve Spika gündoğumunda doğuda birbirlerine yakın görünümde29 Ekim Ay ve Aldebaran birbirlerine çok yakın görünümde29 Ekim Jüpiter, Venüs ve Mars gündoğumundan önce doğuda birbirlerine çok yakın görünümde

Yeniay 13 Ekim

İlkdördün 20 Ekim

Dolunay 27 Ekim

Sondördün 4 Ekim

Page 24: Gök Olayları Yıllığı 2015

24

Merkür: Ay boyunca Güneş’e yakın ko-numda olacağından gözlenmesi mümkün olmayacak. Ayın sonunda akşam gökyüzü-ne geçse de Güneş’ten yeterince uzak bir ko-numa gelemeyecek ve gözlenemeyecek.

Venüs: Ayın ilk günü sabaha karşı doğu-da Mars’la çok yakın görünecek olan Venüs yine ayın en parlak gezegeni. Üç saate varan sürelerle gündoğumundan önce doğuda gözlenebilecek gezegen ayın 7’sinde Ay ve Mars’la çok yakın görünecek. Ayın sonuna doğru Başak Takımyıldızı’nın en parlak üye-si Spika’yla yakın görünecek.

Mars: Gözlem süresi giderek artan geze-gen geceyarısından yaklaşık iki buçuk saat sonra doğudan yükseliyor ve gündoğumuna kadar gökyüzünde. Ayın ilk haftası Venüs’ün çok yakınında görünecek olan Mars’ı ayın sonlarına doğru Güneş doğana kadar dört sa-ate varan sürelerle gözlemek mümkün olacak.

Jüpiter: Ayın başında geceyarısından iki saat sonra doğacak olan gezegen Mars ve Venüs’le yakın görünecek. Günler ilerledik-çe giderek daha erken doğmaya başlayacak olan Jüpiter gecenin ikinci yarısının hâkim gezegeni olacak. 6 Kasım gecesi Ay’la yakın konumda olacak.

Satürn: Giderek Güneş’e yakınlaşan ge-zegen ancak ayın ilk haftası görülebilecek. Bu sırada Satürn günbatımının ardından çok kısa sürelerle batı ufkunda görülebilir. Gezegen ay sonunda sabah gökyüzüne ge-çecek.

7 Kasım sabahı gündoğumundan önce doğu ufku

Kasım 2015 Gezegenler

Jüpiter

AyVenüs

Mars

Arkturus

Spika

Page 25: Gök Olayları Yıllığı 2015

Gök Olayları

03 Kasım Mars ve Venüs gündoğumundan önce doğuda birbirlerine çok yakın konumda07 Kasım Ay, Jüpiter, Mars ve Venüs sabaha karşı doğuda birbirlerine çok yakın görünümde07 Kasım Ay Dünya’ya en uzak konumunda (405.722)23 Kasım Ay Dünya’ya en yakın konumunda (362.818 km)

1 Kasım 22:00

15 Kasım 21:00

30 Kasım 20:00

Yeniay 11 Kasım

İlkdördün 19 Kasım

Dolunay 25 Kasım

Sondördün 3 Kasım

Page 26: Gök Olayları Yıllığı 2015

26

Merkür: Akşam gökyüzüne geçmiş olan gezegen ancak ayın ikinci yarısından sonra gözlenebilecek kadar yükselecek. Gezegeni görmek için günbatımından hemen sonra batı ufku üzerine bakmak gerekiyor. Yine de ufuktan yüksekliği fazla olmayacağı için gözlenmesi için iyi gözlem koşulları şart.

Venüs: Gezegen 7 Aralık’ta Ay ve Başak Takımyıldızı’nın en parlak üyesi Spika ile ya-kın görünecek. Ayın sonuna doğru gözlene-bileceği süre iki buçuk saate kadar azalacak.

Mars: Geceyarısından iki saat sonra do-ğacak olan gezegen gündoğumuna kadar gökyüzünde. 6 Aralık gecesi Ay’la, ayın son haftasındaysa Spika’yla yakın konumda ola-cak.

Jüpiter: Gezegen artık geceyarısı civa-rında doğmaya başlayarak gecenin ikinci yarısında gökyüzünde olacak. 4 Aralık gece-si Ay’la yakın konumda olacak olan Jüpiter aynı zamanda Dünya’ya da yakın bir ko-numda olacağından teleskoplu gözlemciler için de cazip bir gökcismi olacak.

Satürn: Ayın ikinci yarısından itibaren görülebilecek kadar yükselecek olan Satürn gündoğumundan önce doğu ufkunda gözle-nebilir. Ay sonunda Venüs ile yakınlaşmaya başlayacak ve gözlem süresi bir buçuk saate kadar çıkacak.

6 Aralık sabahı gündoğumundan önce güneydoğu ufku

Aralık 2015 Gezegenler

Ay

VenüsSpika

Jüpiter

Mars

Arkturus

Page 27: Gök Olayları Yıllığı 2015

Gök Olayları

1 Aralık 22:00

15 Aralık 21:00

31 Aralık 20:00

Gök Olayları

03 Aralık Ay, Jüpiter, Mars ve Venüs gündoğumundan önce doğu ufkunda sıralanmış durumda04 Aralık Ay ve Jüpiter geceyarısından sonra birbirlerine çok yakın konumda05 Aralık Ay Dünya’ya en uzak konumunda (404.801 km)06 Aralık Ay ve Mars geceyarısından sonra birbirlerine çok yakın konumda07 Aralık Ay ve Venüs sabaha karşı doğuda birbirlerine yakın konumda21 Aralık Ay Dünya’ya en yakın konumunda (368.423 km)21 Aralık Mars ve Spika sabaha karşı doğuda birbirlerine yakın konumda22 Aralık Kış Gündönümü (en kısa gündüz, en uzun gece)23 Aralık Ay ve Aldebaran birbirlerine çok yakın konumda29 Aralık Merkür en büyük doğu uzanımında (20°) 31 Aralık Ay ve Jüpiter geceyarısından itibaren birbirlerine yakın konumda

Yeniay 11 Aralık

İlkdördün 18 Aralık

Dolunay 25 Aralık

Sondördün 3 Aralık

Page 28: Gök Olayları Yıllığı 2015

Bu çizelge 2015 yılı için çeşitli gökcisimlerinin doğma, meridyenden (gökyüzünde en yüksek noktasından) geçme ve batma zamanlarını, alacakaranlığın sonuyla başlangıcını ve Ay’ın evrelerini veriyor. Dikey eksen günleri, yatay eksen gece boyunca zamanı gösteriyor.

İleri saat uygulamasının geçerli olduğu zamanlarda çizelgedeki saatlere bir saat eklemek gerekiyor. Çizelgenin kullanılmasına bir örnek olarak 14 Haziran’ı 15 Haziran’a bağlayan gecenin olaylarının bir bölümüne bakalım. Bunun için ilk olarak çizelgenin sol tarafında bulunan eğriden 14 Haziran’a karşılık gelen noktayı bulmalıyız. Buradan edindiğimiz ilk bilgi Güneş’in o akşam yaklaşık 20:30’da

M31do

guyo

r

M42do

guyo

r

M45do

guyo

r

Merkurdoguyor

Merkur

doguyor

Merku

rdo

guyo

r

Venusdogu

yor

Marsdoguyor

Jupit

erdo

guyo

r

Jupite

rdoguyor

Saturn

dogu

yor

Sat.dog.

Uranus

dogu

yor

Neptun

dogu

yor

Antares

meridy

ende

Antares

mrd.

Deneb

meridy

ende

Arctur

usmer

idyen

de

Pollux

meridy

ende

Pollux

meridy

ende

M31mrd.

M31mer

idyen

de

M42mer

idyen

de

M42mer

idyen

de

M45mer

idyen

de

M45mer

idyen

de

Jupit

ermer

idyen

de

Jup.

mrd.

Saturn

meridy

ende

Uran.mrd.

Uranu

smeridy

ende

Neptun

meridy

ende

M31ba

tıyor

M31ba

tıyor

M42ba

tıyor

M42ba

tıyor

M45ba

tıyor

M45ba

tıyor

Mer

kur

bat.

Mer

kur

batıy

or

Merkur batıyor

Merkur

batıyor

Venus batıyor

Marsbatıyor

Jupite

rbatıyor

Saturn

batıy

orUranus

batıy

or

Uranu

sbatıy

or

Neptun

batıy

or

Neptun

batıy

or

1717

1818

1919

2020

2121

2222

2323

gece

yarıs

ı

gece

yarıs

ı

0101

0202

0303

0404

0505

0606

0707A

KS

AM

SA

BA

H

45

1112

1819

2526

12

89

1516

2223

12

89

1516

2223

2930

56

1213

1920

2627

34

1011

1718

2425

311

78

1415

2122

2829

56

1213

1920

2627

23

910

1617

2324

3031

67

1314

2021

2728

45

1112

1819

2526

12

89

1516

2223

2930

67

1314

2021

2728

Kuc

ulen

Ay

(Ay’

ındo

gus

zam

anla

rı)

Buy

uyen

Ay

(Ay’

ınba

tısza

man

ları)

Yeni

ayIlk

dord

unD

olun

ayS

ondo

rdun

M31

:A

ndro

med

aG

okad

ası

M42

:A

vcıB

ulut

susu

M45

:Ye

diK

ızka

rdes

ler

Ocak Şubat

Mart

Nisan

Mayıs

Haziran Temmuz

Ocak

Şubat

Mart

Nisan

MayısHaziran Temmuz

Page 29: Gök Olayları Yıllığı 2015

(saati çizelgede 19:30 olarak okuduk ancak ileri saat uygulaması nedeniyle bir saat ekledik) batacağı. Bunun ardından, ortalık henüz tam kararmadan 21:30 civarında Arkturus meridyene yani gökyüzünde güney yönündeki en yüksek noktasına ulaşıyor. Ondan bir saat sonraysa M31 doğuyor. 23:00’dan biraz sonra Satürn meridyene ulaşıyor. Jüpiter’se geceyarısından kısa bir süre önce batıyor.

Neptün 00:30’da, Uranüs ise 2:00’da doğuyor. Saat 3:30 hizasında gördüğümüz simge Ay’ın doğuşunu işaret ediyor. Bu simgeden ayrıca Ay’ın ince bir hilal biçiminde olduğunu anlıyoruz.

M31do

guyo

r

M42do

guyo

r

M45do

guyo

r

Merkurdoguyor

Merkur

doguyor

Merku

rdo

guyo

r

Venusdogu

yor

Marsdoguyor

Jupit

erdo

guyo

r

Jupite

rdoguyor

Saturn

dogu

yor

Sat.dog.

Uranus

dogu

yor

Neptun

dogu

yor

Antares

meridy

ende

Antares

mrd.

Deneb

meridy

ende

Arctur

usmer

idyen

de

Pollux

meridy

ende

Pollux

meridy

ende

M31mrd.

M31mer

idyen

de

M42mer

idyen

de

M42mer

idyen

de

M45mer

idyen

de

M45mer

idyen

de

Jupit

ermer

idyen

de

Jup.

mrd.

Saturn

meridy

ende

Uran.mrd.

Uranu

smeridy

ende

Neptun

meridy

ende

M31ba

tıyor

M31ba

tıyor

M42ba

tıyor

M42ba

tıyor

M45ba

tıyor

M45ba

tıyor

Mer

kur

bat.

Mer

kur

batıy

or

Merkur batıyor

Merkur

batıyor

Venus batıyor

Marsbatıyor

Jupite

rbatıyor

Saturn

batıy

orUranus

batıy

or

Uranu

sbatıy

or

Neptun

batıy

or

Neptun

batıy

or

1717

1818

1919

2020

2121

2222

2323

gece

yarıs

ı

gece

yarıs

ı

0101

0202

0303

0404

0505

0606

0707A

KS

AM

SA

BA

H

45

1112

1819

2526

12

89

1516

2223

12

89

1516

2223

2930

56

1213

1920

2627

34

1011

1718

2425

311

78

1415

2122

2829

56

1213

1920

2627

23

910

1617

2324

3031

67

1314

2021

2728

45

1112

1819

2526

12

89

1516

2223

2930

67

1314

2021

2728

Kuc

ulen

Ay

(Ay’

ındo

gus

zam

anla

rı)

Buy

uyen

Ay

(Ay’

ınba

tısza

man

ları)

Yeni

ayIlk

dord

unD

olun

ayS

ondo

rdun

M31

:A

ndro

med

aG

okad

ası

M42

:A

vcıB

ulut

susu

M45

:Ye

diK

ızka

rdes

ler

Temmuz

Ağustos

EylülEkim

Kasım

Aralık

Temmuz

Ağustos

Eylül

Ekim

KasımAralık

Hazır

layan

: Ata

kan G

ürka

n

Page 30: Gök Olayları Yıllığı 2015

TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi (TUG) Antalya’nın güneybatısında yer alan Saklı-kent’te, Toroslar’ın uzantısı olan Beydağları dizisinde, 2500 m yükseklikteki Bakırlıtepe zirvesinde kurulu. TUG’da Türkiye’nin en büyük ayna çaplı teleskobu, tecrübeli uzman kadrosu ve gelişmiş gözlem donanımları var.

TUG, araştırma kurumlarında ve üni-versitelerde gözlemsel astronomi ve astrofi-zik alanında çalışan araştırmacılara teleskop hizmeti sunuyor, bu alandaki araştırmaları destekleyip yönlendiriyor ve araştırma des-teği sağlıyor. Ayrıca bilimin toplum ile bu-luşmasını sağlamak için gökbilim etkinlik-leri düzenliyor, eğitim kurumları ile işbirliği içinde astronominin yaygınlaştırılması için çalışmalarını sürdürüyor.

Bakırlıtepe Yerleşkesi’nde farklı ayna çaplarında ve gözlemsel özelliklerde beş, Antalya Yerleşkesi’nde ise bir teleskop var.

RTT150: 1,5 m ayna çaplı bu teleskop TÜBİTAK ile Kazan Devlet Üniversitesi ve Moskova Uzay Araştırmaları Enstitüsü (RUSYA) arasında 1995’te imzalanan ve gözlem zamanı paylaşımı esasına dayanan bir anlaşma ile kurulmuştur. RTT150 teles-kobu ile gökadaların ve bulutsuların yüksek uzaysal ve zamansal ayırma gücünde görün-tülenmesinin yanı sıra “TFOSC” ve “Coude” tayçekerleriyle de yıldızların kimyasal ve fi-ziksel özelliklerinin ortaya konduğu önemli çalışmalar yapılıyor.

TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi

30

Page 31: Gök Olayları Yıllığı 2015

T60: 2010 yılında bilimsel gözlem pro-jelerine açılan 60 cm ayna çaplı robotik özellikte bir teleskoptur. Hızlı yönlenmesi ve gözlemleri kendi kendine yürütecek şe-kilde Linux işletim sisteminde programla-nabilme özelliği olan bu teleskopta, geliş-miş bir CCD kamera ve çok renk filtreler var. Uzun dönemli değişen yıldızların ışık ölçümü projeleri bu robotik teleskopta yü-rütülüyor.

T100: 1 m ayna çaplı tam otomatik ve uzaktan idare edilebilen T100 teleskobu 2010 yılında bilimsel gözlem projelerini yü-rütmeye başlamıştır. Büyük formatlı (4096 x 4096 piksel) gelişmiş bir CCD kamerası olan bu teleskobun geniş görüş alanı sayesinde,

TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi

31

RTT150 Teleskop Binası

RTT150 Teleskobu

Page 32: Gök Olayları Yıllığı 2015

kalabalık yıldız alanlarında ışık ölçüm çalış-maları ve Dünya’ya yaklaşan göktaşlarının izlenmesi gibi güncel konularda araştırma projeleri yürütülüyor.

ROTSEIII-d: Gama ışını patlaması gös-teren gökcisimlerinin optik bölgede gözlen-mesi amacıyla Michigan Üniversitesi’nin (ABD) 2003 yılında başlattığı proje çerçeve-sinde Dünya’da dört yerde (ABD, Türkiye, Afrika, Avustralya) kurulmuş olan robotik teleskoplardan biridir. 2003 yılında TÜBİ-TAK ile karşılıklı imzalanan bir sözleşme ile Bakırlıtepe’de çalışmaya başlamıştır. 45 cm ayna çaplı bu robotik teleskobun çok geniş bir görüş alanı ve çok hızlı yönlenme özel-liği var. T60 teleskobu gibi Linux üzerinde

TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi

32

T100 Teleskobu

T100 Teleskop Binası

Page 33: Gök Olayları Yıllığı 2015

programlandıktan sonra kendi kendine gözlem yapabilme özelliği olan bu teleskop ile yapılan gözlemlerden şimdiye kadar çok sayıda gama ışın kaynağının optik takibi ya-pılmış, ayrıca çok sayıda değişen yıldız da keşfedilmiştir.

RT40: Yazılımı tamamen TUG’da geliş-tirilen ve robotik olarak çalışması planla-nan 40 cm ayna çaplı teleskobun test göz-lemleri 2015 yılı ortalarına kadar devam ettikten sonra bilimsel gözlem projelerine açılacaktır. Bu teleskopta öncelikle asteroit gözlemleri ve uzun dönemli çift yıldız göz-lemleri yapılacak, ayrıca ani ve beklenme-dik gök olaylarının takip gözlemleri yapı-lacaktır.

TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi

RT40 Teleskop Binası (önde) ve merkez bina. Arkada RTT150, T60 ve ROTSEIII-d teleskop binaları.

T60 Teleskobu

33

Page 34: Gök Olayları Yıllığı 2015

BİTOM: Akdeniz Üniversitesi Yerleşkesi içindeki TUG Yönetim Binası yanında 2009 yılında kurulan Bilim ve Toplum Merkezi (BİTOM), 35 cm ayna çaplı otomatik teles-kobu (T35) ve görsel sunum olanakları ile her salı ve perşembe akşamı gökyüzü me-raklılarının ücretsiz olarak hizmetindedir. T35 teleskobu ile akşamları günbatımından sonra iki saat süreyle Ay, gezegenler, parlak bulutsular ve yıldızlar gözlenebiliyor, gün-düz gelmek isteyen ziyaretçilere de Güneş gözlemleri yaptırılıyor, astronomi ve gök olayları hakkında uzmanlar tarafından bilgi veriliyor.

TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi hakkında daha ayrıntılı bilgilere aşağıdaki internet ad-resinden erişilebilir.

http://tug.tubitak.gov.tr

TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi

T100 Teleskop Binası

34

M. R

aşid

Tuğr

al

Page 35: Gök Olayları Yıllığı 2015

M. R

aşid

Tuğr

al

Page 36: Gök Olayları Yıllığı 2015

Hazırlayanlar

Alp Akoğlu (TÜBİTAK Popüler Bilim Dergileri)

[email protected]

Dr. Tuncay Özışık (TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi)

[email protected]

Grafik Tasarım - UygulamaÖdül Evren Töngür

Kapak fotoğrafıM. Raşid Tuğral

TÜBİTAK ULUSAL GÖZLEMEVİwww.tug.tubitak.gov.tr

Tel: (242) 227 84 01 Faks: (242) 227 84 00

TÜBİTAK BİLİM VE TEKNİK DERGİSİwww.biltek.tubitak.gov.tr

Tel: (312) 298 95 61Faks: (312) 427 66 77

TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi Ocak 2015 sayısının ekidir.