JESAJABOKA

Det femte evangelium

JESAJA

• Lite informasjon om hans person

• «Herren frelser». Jmf Jeshua, Josva, Jesus.

• som er boka sitt grunntema

• 740-676 f. Kr (Ussia død 740, Sankerib 681)

• Gift mann med familie (kap 7)

• Opererte i Sørriket. Budde i Jerusalem

• Presteslekt. Kongeslekt

• Etter tradisjonen martyr under barnebarnet Manasse (tradisjon)

GROVINNDELING

• Kap 1-39. 700-talet f.Kr. Assyria trugar og erobrar Nordriket i 722 og fører dei

ti stammene i eksil.

• Kap 40-55. Til Juda under eksilet i Babylonia 587-539 f.Kr. Trøysteboka.

• Kap. 56-66. For alle tider fram til «den nye himmel og den nye jord».

ÈI ELLER TRE BØKER?

• Bernhard Duhm (1847-1928)

• Historisk setting og språk skulle tilseia tre «bøker»

• Grunnsyn: Framtidsprofetiar eksisterer ikkje

• Boka er fysisk berre kjent som èi bok. (også i Dødehavsrullane).

• Motiv og uttrykk i 1-39 er også å finna att i 40-66.«Israels heilage», folkeslaga som valfartar til Jerusalem, spiremotivet.

• NT føreset Jesaja som forfattar av heile boka. Joh. 12,37-41

• Sirak og Josefus likeeins

• Kap 40-66 må ha hatt ein markant forfattar som neppe ville vore ukjent for historia

• Grunnsyn på profeti er avgjerande for korleis me konkulderer

• 46,10 ein nøkkel

46,10

Frå opphavet fortel eg slutten, på førehand fortel eg det som ikkje har hendt. Eg seier: «Min plan står fast, alt eg vil, det gjer eg.»

PROFETEN

• Sjåar.

• 1,1: «Syner (visjonar) av Jesaja, son av Amos…». Overskrift.

• 6,1: «….såg Jesaja Herren sitja på ei høg trune…..»

• 2,1. Jesaja såg Herrens ord. Jmf. På norsk å få innsikt/innsyn.

• 29,10. Blinde profetar var ein dom over eit syndig folk

• 30,9-11. Folket ber profetane om IKKJE å sjå, og IKKJE koma til dei med syner

om det som er rett. Dei vil ha fred for Israels heilage.

PROFETEN, KONGEN OG GUD

• Profetane i GT ansvarleggjorde kongane innfor Gud

• Johannes døyparen - Herodes

• Jesus - Herodes, Kaifas, Annas og Pilatus

• Apostlane. 18 Og for mi skuld skal de førast fram for landshovdingar og kongar og vitna for dei

• Paulus – Herodes Agrippa. Målet var keisaren i Rom

• Han formante oss alle å be for samfunnstoppane

• Kyrkjefedrane adresserte keisaren

• Reformatorane likeeins

• Gårsdagens hit: Tilpass dykk Gud.! Dagens hit: Tilpass dykk verda!

HOVUDMOMENT, STIKKORD

• Guds kjærleik til Israel, 49,14-16 62,4

• Israels kjærleik til Gud uttrykt i lovsong. Kap 12 og 25,1-8

• Kjærleik for vanskelegstilte og eigen familie. 1,17 58,6-7

• Kall til omvending. 44,22 35,15

• Dom/reinsing. 1,25 v.28

• Frelse. Nasjonalt, kollektivt perspektiv. Frå fiendar. Frå synd. Frå dom. Kap 12, 45,17 53

• Framtida. Messias. Verdsmisjon. Gylne tider (tusenårsriket). Ny himmel og jord

• Guds overordna plan: Å sameina alt i Kristus

GUDS OVERORDNA PLAN

• Messias av Juda stamme, Herrens tenar, skal stå fram som eit lys for folkeslaga

• Lys = frelse

• Gen 12,1-3. «I deg skal alle ætter på jorda velsignast»

• 49,6: «Det er for lite at du er min tenarsom skal reisa opp att Jakobs stammarog føra tilbake dei som er att av Israel.Eg gjer deg til lys for folkeslagså mi frelse kan nå til enden av jorda.»

NØKKELTEMA I

• Gud blir støtt av ytre religiøse handlingar frå folk som ikkje har eit hjarta som

er heilt med han.

• Guds sanne folk skal bli ein mulitnasjonalt samfunn prega av fred, glede og

lovsong

• Gud står imot alle manifestasjonar av menneskeleg stoltheit og sjølvstyr

• Avgudane er ein dum innretning som kun er laga for å bli øydelagde

• Guds dom reduserer folket hans til ein rest, men nåden hans triumferer til slutt

• Gud kan dømma folk ved å gjera dei blinde og dauve for hans frelsande ord

NØKKELTEMA II

• Verdas einaste håp er knytt til èin einaste mann, den komande frelsarkongen

• Gud brukar skaparverket, historia og til og med det vonde folk gjer til å fremja

si eiga æra.

• Med ein stor og heilag Gud er det menneske si plikt å venda om til han åleine

• Guds folk søkjer i sin dumskap hjelp hos verdslege makter når dei føler seg

gløymde av Gud

• Gud vil sjølv føra saka si ved å syna sin herlegdom gjennom å transformera

verda framfor augo på alle

NØKKELTEMA III

• Gud bruker framtidsprofetiar til å prova at han er historias Herre

• Guds truskap i tidlegare tider og forsikring om endeleg siger motiverer folket

hans til å be og gjera gode gjerningar

• Guds vreide er det folk har aller mest grunn til å frykta i livet

MIDTAUSTEN PÅ JESAJA SI

TID

1,2-2,5: PROLOG

• Eit konsentrat av heile boka.

• Israel, eit trulaust og dåraktig folk

• Berre ein rest skal bli frelst

• Ytre religiøse handlingar kan ikkje fjerna skuld

• Gud hatar religiøse skikkar som skal dekka over mangel på kjærleik til Gud og

nesten

• Kall til ærleg oppgjer. Nåde for dei audmjuke, dom over dei trassige

• Reinsing av folket. Smeltedigelen. Slagget.

• Lovnad om nye domarar (leiarar)

• Ei ny tid

FØRSTE DEL KAP 1-12

• Fredsriket 2,1-5. Riket for Israel? Apg 1,5

• 6,1-8 Jesajas kall, ei grensesprengande Gudsoppleving

• Kap 8. Disippelskap: å overgje, implementera og forsegla Guds ord i folk .

• Front mot okkulte handlingar.

• Kap 9. Fredsfyrsten. Barnet som var Gud

• Kap. 11. Kongen av Isais ætt som Anden kviler over introduserer eit fredens

rike. Her og no. Der og då.

• Kap 12. Israel takkar for Guds frelsa og vegen som førte dit. Framtidsvisjon.

DEL 2: KAP 13-21. FOLKEBOKA

• Gud har ein plan med nasjonane. Kap 19 er i ei positiv særstilling

• Israel og nasjonane

• Kap 13. Domen over Babel, 150 år fram i tid.

• Ei personleg oppleving med vers 18

• Kap 14 Leiarar som avset Gud som autoritet blir djupt fornedra. Assur

• Kap 16. Nasjonar som tek imot flyktningar blir velsigna med politisk stabilitet og kloke leiarar.

• 21,13-16. Møt dei tørste og gje dei vatn. Gå med mat til flyktningane. Kan me få det meir direkte?

DAGENS FLYKTNINGEKRISE

• 68 ,5 millionar flyktningar i verda i dag.

• Over 70 millionar i 2020

• Filippo Grandi, FN`s Høgkommisær for flyktningar:

• «– I Europa er det blitt et fiendtlig politisk klima. Uansvarlig og skruppelløse

politikere nører opp om frykt for flyktninger og migranter, for å manipulere

velgere som føler seg marginalisert av globalisering»

• «– Noen politikere i Europa ønsker ikke å bidra til å løse flyktningkrisen, for da

vil de miste argumenter som de kan utnytte i sin propaganda. Det er moralsk

og etisk galt.»

VEKTARMOTIVET

• Kap 21,1-12. 62,16 Esekiel 3,17.

• Vektarar er profetiske menneske som ser, lyttar og ber

• Vektarar blir informert

• Vektarar informerer

• Vektarar vekker

FORVITRA LEIARSKAP

• Kap 22. Trykket frå elamittar og persarar får leiarane i Jerusalem til å flykta

• Slette leiarar er Guds dom over eit folk som gav blaffen i sanninga og berre styrer på.

• «Etter oss kjem syndfloda!»

• Eit dårleg folk skaper dårlege dvs, korrupte, grådige, inkompetente og nepotiskeleiarar.

• Ubrukelege leiarar er som sovande hundar som ikkje kan gøy. Kap 56,9-12

• Ein god leiar kan knekka under børa av eit folk utan åndeleg og moralsk ryggrad. Eljakim.

• Eit folk treng ikkje ein god leiar for å bli eit godt folk. Eit godt folk er Guds og hans ords verk.

BØRS OG KATEDRAL

• Kap 23.

• Handelsbyen Tyros

• Handel = hor. Jmf. Mammon. Alt handla om pengar i Tyros.

• Guds knusande dom

• Attreising og frelse. Ny handel. Ny profitt, men no investert i Guds rike.

• Næringslivets suksess er Guds velsigning.

• Næringslivets kall er å understøtta Guds rike

GLOBAL UNDERGANG

• Kap 24

• Jorda vil gå til grunne fordi ho er vanhelga

• Folk har sett seg utover Guds lover og den evige pakta

• Jorda blir fortært. Folk døyr. Berre ein rest blir att.

• Stephen Hawkins, Antonio Guterres og David Attenborough spår undergang.

• Kan dagens miljøkatastrofe sjåast i samanheng med åndeleg fråfall og moralsk degenerering?

• V.14-16. Lovsong i vanskelege tider. Me lovsyng Gud fordi det er rett. Ferdig snakka.

«DETTE ER VÅR GUD!»

• Kap 25.

Lovsyng Gud på hans heilage fjell der han byr oss

• vern mot valdsmenn og mot naturens øydeleggjande krefter

• openberring av sin karakter

• festmåltidet med feite rettar

• siger over døden

• frelse, tilgjeving og trøyst

• Kven er denne Gud?

HERRENS FJELL

• 2,1-5, 48,2-3 Op. 21,9-11

• Det fysiske Jerusalem

• Sion. Salme 48,3. Byen på det høge fjellet lengst i nord

• Overført betydning.

• Kristus og ordet om han.

• Det himmelske Jerusalem.

TEOLOGISK KJERNESTOFF

• Kap 26, ei vakker bøn

• Guds by = Guds fellesskap = Guds kyrkje.

• Har sitt vern i Guds ord (vollar og vern)

• Opnar portane sine for folk ved å forkynna evangeliet for dei

• Dei som kjem inn har fred med Gud ved tru

• Gud er substansiell, eit FJELL, ikkje ei kjensle eller flyktig draum.

• Den rettferdige elskar Guds lover. Lydnad gjer vandringa lett.

• Guds lover lærer alle menneske rettferd

• Den som trassar lovene, får ikkje sjå Herrens velde (Kornelius i Apg 10)

FØDSELSSMERTER

• Eit land som føder vind

• Vekkingsetterlikningar

• Gud går ut når hans folk går inn

• Nytt liv blir skapt av døde

• Rekneskapstider

• Dei skjulte drapa blir avslørte. Anni Schaug i Kina.

HERRENS VINGARD

• Kap 27. Jmf. Kap 5.

• Er verd ein song

• Det frelste Israel. Romarbrevet 11

• Må skjøttast

• Skal fylla jorda med grøde

• Ei frukt av Kristi kross

• Tørre greiner skal brennast opp. Johannes 15

• Nasjonane må gje frå seg diasporajødane

• Samling hos GUD er viktigare enn samling i LANDET

NÅR GUD SKJULER SEG

• Kap 29

• Kvifor kan eg ikkje sjå Gud?

• Fordi Gud skjuler seg aktivt for dei gjenstridige som ikkje vil lytta til og bøya

seg for hans ord.

VANHEILAGE ALLIANSAR

• Kap 30-31

• Israel søkte hjelp hos Egypt mot Assur

• Det var å støtta seg til eit fallande tre, setja seg på ei broten grein.

• Det einaste vern som duger for Guds folk er Gud sjølv.

• Kyrkja og staten. Statskyrkje/folkekyrkje

• Kyrkja sin verdslege forsørgar krev teologiske tilpasningar.

• Kyrkja kan ikkje bera seg sjølv, men må bli boren av Gud.

• Vender kyrkja om, blir fiendemakta avvæpna 31,5-9

POLITISK LEIARSKAP MED KLASSE

• Kap 32

Politiske leiarar av Guds format er som

• eit skjul mot styrtregn,

• bekkar i tørt land,

• Dei bringer velsigning og gjer at blinde ser, døve høyrer og uforstandige forstår.

• Leiarar fylte av Anden og Jesusstoff

• Jmf kap 35 om den messianske tidsalder som kjem

• Kap 39. Gode leiarar kan degenerera

NÅR GUD REISER SEG

• Kap 33. Litt tidlaust dette også

• Bøn om nåde, styrke og frelse i fiendtlege omgjevnader

• Når Herren «reiser seg», blir fienden spreidd, v 3-6

• Gud frir oss frå synda, døden og djevelens makt, og fyller oss med rettferd. Å vera kristen er å vera frelst og fylt.

• Nasjonar som avviser og bryt pakta (evangeliet), vil visna

• v.15-22: Den rettferdige talar sanning utan å ta omsyn til trugsmåla frå fienden. Han skal få bu på høge stadar, bli verna og næra av Gud.

• Kyrkja må strama opp segla for å ha framdrift når Andens vind bles

DEN SISTE STRID

• Kap 34. sterkt eskatologisk

• Universet skal rullast saman som ein duk

• Albert Einsteins firedimensjonale univers

• Hatet mot Israel veks og veks.

• FN-året 2018

DEN NYE TIDSALDER

• Kap 35. Skildring av den messianske tida som Israel venta på

• Anden skal ausast ut (frå pinsedag til Jesu gjenkomst)

• Gud skal bli synleg, nær og dominant i sitt folk

• Folk skal få ein ny veg å gå på. Jesusvegen

• Der skal det vera lækjedom, kvile, jubel, fryd og glede

• Naturen skal underordna seg Guds autoritet og forstå sin funksjon

REALITETSORIENTERING

• Kap 36-37

• I krisetider vil djevelen realitetsorientera deg ved å minimalisera Gud i sinnet

ditt. Gud finst ikkje, Gud bryr seg ikkje, Gud kan ikkje, Gud vil ikkje.

• 8,20: Til ordet og vitnemålet de folk som ingen morgonrode har.

• Sanninga: Gud finst, Gud bryr seg, Gud kan, Gud vil.

• «Dette er ikkje dykkar strid, men min!»

HISKIAS BØNESKULE

• 37,14-20

14 Då Hiskia hadde teke imot og lese brevet som sendemennene hadde med seg, gjekk han opp til Herrens hus og breidde det ut for Herrens andlet. 15 Hiskia bad til Herren og sa: 16 « Herre over hærskarane, Israels Gud, du som tronar over kjerubane. Du åleine er Gud over alle kongerike på jorda, du som skapte himmelen og jorda. 17 Herre, vend øyret til og høyr! Herre, lat opp auga og sjå! Høyr dei orda som Sanherib har sendt for å håna den levande Gud. 18 Herre, det er sant at kongane av Assur har lagt alle land øyde 19 og kasta gudane deira på elden. Men dei er ikkje gudar, berre verk av menneskehender, laga av tre og stein. Dei har dei øydelagt. 20 Men du, Herre, vår Gud, frels oss no frå handa hans, så alle kongerike på jorda kan skjøna at du, berre du, er Herren.»

«DETTE SKAL DU HA TIL TEIKN»

• Kap 37: Til Hiskia: Jordbruksmirakel

• Kap. 7. Til Asaf: Immanuelteiknet. «Ei møy skal bli med barn…»

• Kap 38: Til Hiskia: Tida i revers på Asafs solur

• Lukas 2.

• Johannesevangeliet. Mirakel = teikn

• Markus 16: «Desse teikn skal følgja dei som trur…..»

• Teiknet er overnaturleg som den hendinga teiknet peikar fram mot

• Israels mirakuløse samling er teikn på at Jesus snart kjem att.

• Teikn på verdas ende: «Og dette evangeliet om riket……»

DEN GUD SOM HANDLAR FOR SI EIGA SKULD

• 37,35. Gud vernar Jerusalem for si eige skuld.

• 43,25. «Eg utslettar dine brot for mi skuld.»

• 48.9. «For mitt namn skuld held eg harmen min att.»

• 48,11. «For mi skuld, for mi skuld handlar eg…»

• «Eg gjev ikkje mi ære til nokon annan.»

• Salme 25,11: «For ditt namn skuld, tilgjev meg mi skuld…»

NÅR GUD OMBESTEMMER SEGHISKIAS BØNESKULE II

• Kap 38

• Guds plan: «Du skal døy! Få orden på livet ditt.»

• Tårer, eigenreklame og heftig bøn fekk Gud til å endra plan.

• Ingen fatalisme hos Hiskia. Fatalismen, lagnadstrua er ei lammande ånd frå

avgrunnen.

• «Gå god for meg du, Gud!» Job. Skjult Kristusmotiv.

• Guds ord og påfølgande teikn skapte den trua som trongs

• Synda er teken bort og kroppen lækt

• Nytestamentlege dimensjonar her

TRØYSTEBOKA

• Kap 40

• Trøyst = bodskapen om nedbetalt skuldbrev. Evangeliet.

• Dei utanfor folket som kjenner Gud.

• Jerusalems dobbelte del.

• Herrens herlegdom openberrar seg på Herrens veg

• Rop! Guds rike blir etablert og går fram ved forkynninga av Guds ord

• Guds stordom og kraft kjem til syne i skaparverket. Du tullar ikkje med han.

• Denne styrken gjev han til dei trøytte, dei kraftlause som ventar på han.

VER STILLE!

• Kap 41

• Menneske er ein naturleg opponent mot Gud og hans ord.

• Men får ny styrke ved å lytta til Gud og føya seg

• Persaren Kyros introdusert som ein forløysar for Israel, ein Messiastypa.

• Religion er menneskeverk og udugelege greier

• Det truande Israel er Herrens tenar i nasjonane.

• Nasjonane skal treskast, og Israel velsignast.

DEN FØRSTE SONG OM HERRENS TENAR

• Kap 42,1-8

• Kongen som opererer i Andens kraft

• Han er saktmodig i si framtoning,

• blir ei pakt for folka,

• eit lys for folkeslaga.

• Han opnar blinde augo

• og set fangar fri

NY TENESTE FOR EI NY TID

• «Syng for Herren ein ny song!» v.10

• «Gje Herren ære!» v.12

• «Forkynn hans pris på kystane!» Verdsmisjonen

• slik at døve kan høyra og blinde kan sjå

• Menneska er rana og plyndra og bundne i fangeholer

• men ingen sa: «Gje tilbake!» v.22

• Kven har fanga menneska, og korleis blir dei løyst?

• Kyrkja kan krevja menneska tilbakelevert frå fangevaktaren.

SJÅ, EG GJER NOKO NYTT

• Kap 43.

• 1-7. Israels folk skal løysast ut og samlast, for at Gud skal få ære.

• Han er med sitt vandrande folk gjennom eld og vatn

• v.8-13. Det truande Israel er Herrens vitne for folkeslaga. Misjonspåbodet.

• Bodskap: Israels Gud er den einaste, det er ingen frelsar utanom han.

• v.18-21 Det nye tida her er eit hovudtema i NT, og knytta til Jesus.

• 2.Kor.5,17

• Dåpen: Badet til gjenføding og fornying v/DHA

• Verka av ein Gud som utslettar brot for si eige skuld

• For å forma seg eit folk som forkynner hans pris v.22

ANDENS TIDSALDER

• Kap 44

• Guds visjon: Kontinuerleg vekking. Pinsedag.

• Herren gjev openberring for at ho skal gjevast vidare

• Anden skaper djup kristen identitet v. 21

• Israels frelse skaper kosmisk jubel v. 23. Rom 11

GUDS UTVELGING

• Kap 45

• Kyros var utvald av Gud utan å kjenna Gud.

• Normal rekkefølgje: 1) Utvelging 2) Openberring 3) Kjennskap

• Guds utvelging er suveren. Jakob framfor Esau. Moses. Gideon.

• Hensikten med utvelginga av Kyros, og av alle andre utvalde, er at «aust og vest skal kjenna at Herren er Gud!»

• Utvelging Åndeleg vekking. Johannes døyparen. Jeremia. Jesus. Apostlane

• Herrens utvelging skaper opposisjon og sinne. Korah.

• Guds mål med all utvelging er frelse.

GUD OG RELIGIONANE

• Kap 46

• Alle religionar er ekstremt kostbare og utarmande

• Gudane kan ikkje bera nokon som helst, men må sjølve berast

• Dei er falske og styrt av demonar

• Israels Gud frigjer, ber og berikar folket sitt

• Guds frelse kjem frå Sion dvs. Herrens fjell, frå Jerusalem der Jesus døydde for

våre synder og stod opp att til vår rettferd

UFORTENT FRELSE

• Kap 48

• Gud frelser Israel FOR SI EIGA SKULD, ikkje fordi han anerkjenner

gudsdyrkinga deira.

• Di frelse har sin grunn i Gud, og ikkje i deg, og står fast også i tider då

gudsdyrkinga di har store manglar.

ANDRE SONGEN OM HERRENS TENAR

• 49,1-6

• Israel som fører Israel attende til Gud

• Utvald lenge før fødselen

• Ein veldig forkynnar

• som skal bringa alle folkslag attende til Gud

• Det smålåtne. «Ein fin liten blome»

• Skal føra Israels folk i diaspora (inkludert Kina og dei som er assimilerte i folkedjupet) attende til Israels land

• Verda skal då anerkjenna Herrens tenar og Israels folk og land. Frelsens dag.

• Kvart kne skal då bøya seg…. Fil 2,8

EIT FOLK PÅ VANDRING

• Israelsfolket skal heim, og Herren er med dei og sørger for dei på vegen

• Kyrkja skal ut, og Herren er med oss og sørger for oss der me går

• Og alle skal me heim til Gud, vår rette Far

• Han jamnar ulendt landskap, opnar stengde dørar, sender forsyningar, vernar

mot eld, hjelper oss over store vatn og gjennom mangt eit Raudehav.

DINE MURAR STÅR ALLTID FOR MEG

• Herren kan ikkje gløyma folket sitt, v. 14-16

• Dei er alltid i hans tanke

• Også dei som har vore spreidde i over 2700 år.

• Dei skal attende, og «kongane» på jorda skal sikra det

• 14. mai 1948 vart den moderne staten Israel fødd, vedteken etablert av

nasjonane i FN.

• Det jødiske folk har kome attende i millionar, med sønene på armen og

døtrene på skuldrane v.22

TREDJE SONG OM HERRENS TENAR

• Kap 50

• Herrens tenar er ein disippel som talar ord om håp til dei trufaste, men redde Israels barn i eksil. Profeten sjølv?

• Herrens disiplar elskar folk, og talar ord som fører dei til den Gud som gjev håp

• Herrens tenar fullfører lydig det oppdraget han har fått

• Disippelskap er lydig å følgja Jesus, Bibelen og Den Heilage Ande

• Disippelskap kan fort føra til forfølging

• v.6 er som teken ut av Jesu lidingssoge

• Avsnittet minnar om Fil. 2,5-11

• Dei som står Herrens tenar imot kan ikkje stå seg i eit komande rettsoppgjer

• Alle som ikkje ser lys (pga sin truskap mot Gud?), blir utfordra til å stola på Gud

FJELLET DU ER HOGGEN AV

• Det avgjerande for framtida di er ikkje kor sterk eller svak du er, men kva ord som er talt over livet ditt

• Guds pakt med Abraham er det fjellet Israel er hoggen ut av. Denne gjeld til alle tider.

• Guds pakt med Jesus Kristus er det fjellet kyrkja er hoggen ut av, og som du er blitt ein del av ved dåp og tru. Denne gjeld i all æva.

• Israel er blitt medherja og desimert, men alltid attreist pga Abrahamspakta.

• Kyrkja blir medherja, plaga og ofte desimert, men pga Jesuspakta vil dødsrikeportane aldri få makt over henne.

• Når heile Israel blir frelst på èin dag, blir lenkebundne menneske over heile verda sett i fridom (v.14), det blir som liv av døde for verda. Rom 11

REIS DEG, SION!

• Kap 52,1-10

• Vakna!

• Kle deg i kraft!

• Reis deg!

• Rist av deg støvet!

• Løys deg frå lenkene

• Dra ut med fredsbodskapen

• Heile jorda skal sjå Guds frelse

OPPBROT

• Kap 52,11-12

• Abraham frå Ur

• Israelsfolket frå Egypt

• Jødane frå Babel

• 12 apostlar

• Ein ung mann frå eit feilslått liv. Lukas 15

• Paulus frå død religion til nytt liv

• Millionvis av truande som har skrifta adresse for evangeliet si skuld

SONGEN OM HERRENS LIDANDE TENAR4.SONG

• Kap 52,13-53,12

• Kronjuvelen i den profetiske litteraturen

• v13. Framgang. Jesus er i dag kjent, elska og trudd i alle verdas nasjonar

• Framgang gjennom fornedring og smerte

• Dette skaper undring, for det er mot naturen

• Kap 53 er ei bøn som Israel skal be den dagen folket som nasjon kronar han som konge

• «De skal ikkje sjå meg att før den dagen de ropar: Velsigna vere han som kjem i Herrens namn.» Matteus 23,39

KAP 53,1-7

• Ingen av oss trudde han, sjølv om burde ha forstått

• I staden trudde me han var plaga og slått av Gud og gjort elendig

• Me rekna han for ingenting (ein avgud)

• Men NO forstår me at det var våre sjukdomar han bar

• At han vart såra for VÅRE brot, og knust for våre misgjerningar

• At han vart straffa i staden for OSS

• Me trudde HAN var problemet, men det var det ME som var.

• Me fòr alle vilt som sauer, men Herren…..

KAP 53,7-12

• Kven er han?

• Guds lam som bar bort manges synd

• Guds fullkomne skuldoffer

• Ein mann utan svik

• Han som rettferdiggjer syndarar

• Den Gud som frelser

• Stamfaren til ei ny slekt, Kristusslekta

VELKOMEN ATTENDE

• v. 1-6 Israel kjem attende til Herren, og blir elska som i brur.

• v.4 Israel får leggja fortida bak seg, og ho skal ikkje lenger skamma seg

• v.7-17 Guds urokkelege fredspakt i Kristus står bergfast

• v.7 Herren tek falne, bortkomne og forkomne syndarar tilbake. Luk 15,11 ff

• v.13 Israels barn, den komande generasjon, skal vera lært av Herren sjølv.

• V.14. Guds folk er etablert av Gud ved hans rettferd. Sterkt NT-motiv

• V.17 er eit sterkt, sant og betimeleg ord til alle truande som blir utsette for

forfølging

KOM, HØYR OG LEV

• Kap 55

• Kom, alle tørste, kom til vatnet

• «Kom til meg alle de som tørstar…» Joh 7

• Gud kallar menneska attende til seg

• «Kom til meg…» Matt 11,28

• Gratisprinsippet

• «Høyr, og du skal leva!» v.3 Guds ord skaper tru og liv.

• Jesus er det truverdige vitne v.4

• Guds ethnos kallar på nasjonane, og dei kjem

• Gud gjer folket sitt attraktivt, fyller det med herlegdom

ORDET SOM SKAPER NY RØYNDOM

• Kap 55,6-13

• Kall til å venda om frå eigne vegar og tankar og til Gud, som syner miskunn,

• og som har tankar og vegar som ragar høgt over våre.

• Hans tankar og vegar er uttrykt gjennom hans nyskapande ord

• Ordet frå Guds munn skaper eit folk som får naturen til å jubla

• Pryd og nyttevekstar erstattar torn og nesler der dette folket bevegar seg

• Guds velsigning som følgjer Guds folk omfattar heile tilværet

EIT REDEFINERT GUDSFOLK

• Kap.56

• V.1-8 Guds folk er dei som tek vare på det som er rett og som praktiserer

rettferd, om det er israelittar, evnukkar eller framande

• Sabbaten, eit symbol for ein tilbedande livsstil

• Sabbaten, ein dag for rekreasjon og lækjedom. Jesus

• Guds folk i Guds hus for Guds åsyn

• Herrens hus, eit bønehus for alle folkeslag.

• DET er kyrkjas identitet

KRISTNE + GUD ER FLEIRTAL

• Kap 57

• Nokre få og marginaliserte israelittar går med Gud.

• Men det er desse som skal arva landet. Matteus 5,5

• Dei har ei knust ånd. Men denne skal lækjast.

DEN RETTE FASTE

• Kap 58

• Den rette faste handlar om å setja bundne fri, metta svoltne, gje ly til

heimlause, kle dei nakne og ikkje snu ryggen til sine eigne.

• Matteus 25,31- 46.

• Dette er folket som fiksar murar og gjer vegane framkomelege, og som frydar

seg i sin Gud.

DET GAMLE OG DET NYE MENNESKE

• Kap 59

• V.1-8 korresponderer med Rom. 3,9-18, og skildrar kor håplaust og

gjennomgåande syndig menneske er i sin karakter.

• Alle som går på sine eigne vegar, møter til slutt sin vanlagnad, for våre vegar

fører oss bort frå Gud.

• Israels omvending fører til at Gud auser ut Anden sin over folket, noko som er

kjernen i Guds pakt med nasjonen.

• Anden skaper heilt nye menneske.

REIS DEG!

• Kap. 60

• Reis deg! Bli lys! For lyset ditt kjem (Kristus). Matt.5: De er verdas lys!

• Folket reiser seg i Kristus og går 100% inn for han og hans misjon

• Fornying av Abrahamsvisjonen

• Folkeslaga flyktar frå mørkret til det guddommelege lyset i Israel

• Israel kjem til sin rett som Guds openberringsfolk

• Alle nasjonar stiller seg til Israels og Guds disposisjon

• Alt dette skal skje i hast v.22

NÅDENS ÅR

• Kap 61

• Utropt av Jesus. Lukas 4

• Frå pinsedag til Jesus kjem att

• Guds nåde og legedom tilgjengeleg for alle menneske

• Ei tid då lovsongen skal erstatta klagen

• Ei tid då gleda skal erstatta sorga

• Ei tid då eit nytt presteskap skal bygga nye kyrkjelydar i alle nasjonar

KJÆRLEIKENS VÅRLØYSING

• Kap 62

• Gud skal ta Israel til ekte, æra henne og løfta henne høgt opp.

• Dette er Guds svar på lovsong og forbøn frå vaktarane han plasserer i byen

• Det skal ryddast veg for det spreidde folket, og reisast eit banner for folka i

Jerusalem.

• Herren Jesus kjem til byen saman med dei han har vunne, sine heilage.

• Og heile folket skal helgast og bli ekstremt attraktivt. Alle vil ha DET med seg

som då skal skje i Jerusalem.

KOR VART DEI GYLNE ÅRA AV?

• Kap. 63

• V.7-14 Profeten ser med lengsel attende til den gylne tida i kjærleikssoga

mellom Gud og Israel, då alt handla om Gud for dei, då Herrens Ande og

Herrens hand var nær.

• Mange kristne ser bakover og lengtar attende til den gylne førstetida.

• Paulus gløymer det som ligg bak, han har sine beste år framom seg. Fil. 3

• V.15-19. Når folk vel sine eigne vegar framfor Guds, forherdar Gud dei og fører

dei enno lenger bort frå seg. Det er ein dom.

• Profetens ber inderleg for folket sitt

JESAJAS FORBØN

• Kap 64

• Les, nyt og lær

• Uimotståeleg bøn dette her

HER ER EG, HER ER EG!

• Kap.65

• Ingen menneske søkjer Gud utan å vera oppsøkt av Gud

• Gud presenterer seg for folk som ikkje har noko erkjent behov for han

• Folk som er døde, blinde og dauve for han

• Folk som er trassige og berre yt han motstand

• Folk som dyrkar og elskar motbydelege avgudar

• Men blir Guds merkelege frieri neglisjert, er det ingen veg utanom domen

• Før verda skal bli ny, vil heile Israel bli frelst, den siste rest.

EIN NY HIMMEL OG EI NY JORD

• Kap 66

• Gud ser til dei hjelpelause som skjelv for hans ord

• Han høyrer på dei som høyrer på han og vvs

• V.5 skildrar Israels bråe fødsel. 14. mai 1948?

• V.18-21. Folkeslag skal strøyma til Jerusalem for å velsigna, og for å bli bli velsigna

• Jerusalem skal bli jordas åndelege senter der Guds nærvær manifiserer seg sterkare enn nokon annan plass.

• Ein ny himmel og ei ny jord vert skapt, og alle folk skal koma og tilbe for Guds åsyn.Gen 12,1-3 endeleg oppfylt