İklİm deĞİŞİklİĞİ ve emİsyon tİcaretİmekanİzmalari · oecd ve bmİdÇs ek-i ülkeleri...

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE EMİSYON TİCARETİ MEKANİZMALARI

T.C. ÇEVRE ve ORMAN BAKANLIĞIÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜİKLİM DEĞİKLİĞİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI

23 Haziran 2010 - Ankara

“Uluslararası Karbon Ticareti ve Türkiye’nin Uyumu” Paneli

Mehrali ECERŞube Md. V.

Türkiye 24 Mayıs 2004 tarihinde BMİDÇS’ne taraf olmuştur.

26 Ağustos 2009 tarihinde Kyoto Protokolü’ne taraf olmuştur.

Türkiye, Protokol kabul edildiğinde Sözleşmeye taraf olmadığı için Protokolün EK-B listesinde yer almamışve ilk yükümlülük döneminde (2008-2012) sayısallaştırılmış sera gazıemisyon azaltım veya sınırlama yükümlülüğü bulunmamaktadır.

BMİDÇS, KYOTO PROTOKOLÜ VE TÜRKİYE

Türkiye;OECD üyesi,G-20 üyesi, AB’ne aday ülke,

OECD, AB ve BMİDÇS EK-I ülkeleri arasında en yüksek nüfus artış hızına sahiptir.

OECD ve BMİDÇS EK-I ülkeleri arasında; kişi başı sera gazıemisyonu ve kişi başı birincil enerji tüketimi miktarında en düşük değere sahiptir.

İklim Değişiklinin olumsuz etkilerinden en çok etkilenecek bölgeler arasında yer alan Akdeniz Havzasında yer almaktadır. (IPCC 4.Değerlendirme Raporu-2007)

TEMEL GÖSTERGELER

SERA GAZI EMİSYON ENVANTERİ

1990-2008 yılları arası Toplam Sera Gazı Emisyonu

SERA GAZI EMİSYON ENVANTERİ

2008 y2008 yııllıı sektsektöörlere grlere gööre Toplam Sera Gazre Toplam Sera Gazıı EmisyonlarEmisyonlarıı (Milyon Ton ve %)(Milyon Ton ve %)

Başbakanlık 2004/13 sayılı genelgesi ile İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu (İDKK) oluşturulmuştur.

Kurul Başkanı: ÇÇevre ve Orman Bakanevre ve Orman Bakanıı

Sekretarya : ÇÇevre ve Orman Bakanlevre ve Orman Bakanlığıığı

Kurul Üyesi Kurumlar: DDışışiişşleri Bakanlleri Bakanlığıığı, Enerji ve Tabii , Enerji ve Tabii Kaynaklar BakanlKaynaklar Bakanlığıığı, Sanayi ve Ticaret Bakanl, Sanayi ve Ticaret Bakanlığıığı, Tar, Tarıım ve m ve KKööyiyişşlerileri BakanlBakanlığıığı, Bay, Bayıındndıırlrlıık ve k ve İİskan Bakanlskan Bakanlığıığı, Ula, Ulaşşttıırma rma BakanlBakanlığıığı, Maliye Bakanl, Maliye Bakanlığıığı, Sa, Sağğllıık Bakanlk Bakanlığıığı, DPT M, DPT Müüstesteşşarlarlığıığı, , Hazine MHazine Müüstesteşşarlarlığıığı, TOBB ve T, TOBB ve TÜÜSSİİADAD

Kurul altKurul altıında nda 1100 adet Teknik adet Teknik ÇÇalalışışma Grubu mevcuttur.ma Grubu mevcuttur.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ KOORDİNASYON KURULU

İİKLKLİİM DEM DEĞİŞİĞİŞİKLKLİĞİİĞİ İİLE MLE MÜÜCADELE ALANLARICADELE ALANLARI

Azaltım

Enerji (enerji verimliliği, yenilenebilir enerji…)Sanayi (Temiz üretim teknolojileri…)Ulaştırma (Yakıt kalitesi, toplu taşıma…)Atık (Düzenli Depolama…)Arazi Kullanımı ve Ormancılık (Ağaçlandırma…)

Uyum

Su kaynakları ve YönetimiTarım ve Gıda GüvenliğiEkosistem HizmetleriHalk SağlığıDoğal Afet Risk Yönetimi

İİKLKLİİM DEM DEĞİŞİĞİŞİKLKLİĞİİĞİ İİLE MLE MÜÜCADELECADELE ARAARAÇÇLARLARII

İİlgili Sektlgili Sektöörlerde Alrlerde Alıınacak Ulusal nacak Ulusal ÖÖnlemlernlemlerKyoto ProtokolKyoto Protokolüü Esneklik MekanizmalarEsneklik Mekanizmalarıı

Temiz Kalkınma Mekanizması (proje temelli) Ortak Uygulama (proje temelli)Uluslararası emisyon ticareti (piyasa temelli)

UluslararasUluslararasıı FonlarFonlarDDüünya Bankasnya BankasııKKüüresel resel ÇÇevre Fonu (GEF)evre Fonu (GEF)DiDiğğer Uluslararaser Uluslararasıı FonlarFonlar

İİkili ve Bkili ve Böölgesel lgesel İşİşbirlibirliğğiiYasal AraYasal Araççlar (lar (vergilervergiler))TeTeşşvik Mekanizmalarvik MekanizmalarııUlusal Emisyon Ticaret SistemleriUlusal Emisyon Ticaret SistemleriGGöönnüüllllüü Karbon PiyasalarKarbon Piyasalarıı

EMEMİİSYON TSYON TİİCARETCARETİİ MEKANMEKANİİZMALARIZMALARI

ZorunluZorunluProje TemelliProje Temelli

Temiz KalkTemiz Kalkıınma Mekanizmasnma Mekanizmasıı (CDM)(CDM)Ortak Uygulama (JI)Ortak Uygulama (JI)

Piyasa TemelliPiyasa TemelliAB AB –– ETSETSUluslararasUluslararasıı Emisyon Ticaret Sistemi Emisyon Ticaret Sistemi

GGöönnüüllllüüProje TemelliProje Temelli

GGöönnüüllllüü Karbon PiyasalarKarbon PiyasalarııPiyasa TemelliPiyasa Temelli

Chicago Chicago ClimateClimate Exchange (CCX)Exchange (CCX)

Referans: Projenin gerçekleşmemesi halinde oluşan emisyonlar

Özgün Katkı: Proje ile gerçekleşen azaltım, teknik, sosyal ve ekonomik katkılar

Karbon sertifikası: CO2eşdeğer cinsinden 1 ton sera gazı azaltımı

Sera

GazıE

mis

yonl

arı

Projenin realizasyonuZaman

Proje ile gerçekleşen emisyon seviyesi

Proje olmadan gerçekleşen

emisyon seviyesi

Azaltım

= Baseline

ÖZGÜN KATKI (Additionality)

KARBON PİYASALARI

Kaynak: World Bank, State And Trends Of The Carbon Market 2009

KYOTO PROTOKOLÜ ESNEKLİK MEKANİZMALARI

Tahsislendirilmiş Miktar Birimi (AAU)Ek-B Ülkeleri17. MaddeEmisyon Ticareti (ET)

Emisyon Azaltım Birimi (ERU)Ek-B Ülkeleri6. MaddeOrtak Yürütme (JI)

Sertifikalandırılmış Emisyon (Salım) Azaltımı (CER)Ek-I Dışı ÜlkelerEk-B Ülkeleri12. Madde

Temiz Kalkınma Mekanizması(CDM)

Ev sahibi (Karbon Satıcı)

Yatırımcı(Karbon

Alıcı)

Geçerli Karbon Birimi

Katılımcı Ülkelerİlgili Kyoto

Protokolümaddesi

Mekanizma Türü

Kyoto Protokolü Esneklik Mekanizmalarının temel tanımları

KYOTO PROTOKOLÜ ESNEKLİK MEKANİZMALARI

Kyoto Protokolü yükümlülükleri kapsamında Esneklik Mekanizmalarının kullanımı

CDM-TKM Sayı 2012’ye kadar beklenen CER

Kayıtlı projeler 2164 > 1,760,000,000

Kayıt Talebi 58 > 20,000,000

Toplam Süreçte olan > 4200 > 2,900,000,000

www.unfccc.int/cdm Nisan, 2010

JI- OU Sayı 2012’ye kadar beklenen ERU

Kayıtlı projeler 288 > 83.000.000

Toplam Süreçte olan > 362.355.000

http://cdmpipeline.org/ji-projects.htm Mart, 2009

Dağılım:152 adet Rusya ve Ukrayna118 adet Doğu Avrupa18 adet diğer

CDM VE JI PROJE SAYILARI

KYOTO PROTOKOLÜ ESNEKLİK MEKANİZMALARI VE TÜRKİYE

Türkiye; Protokolün ilk yükümlülük döneminde (2008–2012) Protokolün Esneklik Mekanizmalarından yararlanamamaktadır.

Kyoto Protokolü Esneklik Mekanizmalarından bağımsız olarak yürüyen, Gönüllü Karbon Pazarında Türkiye faaliyet göstermektedir

Bireylerin,Kurum ve kuruluşların,Özel şirketlerin, Sivil toplum örgütlerinin,Etkinliklerin (Organizasyon, Konferans vb.)

faaliyetleri sonucu oluşan sera gazı emisyonlarının gönüllü olarak azaltımını, dengeleyebilmesini kolaylaştırmak amacıyla oluşturulan bir pazardır.

GÖNÜLLÜ KARBON PİYASALARI

PİYASA ÖZELLİKLERİ

Proje ve Piyasa Temelli olabilir.Katılım için herhangi bir sınırlama yoktur.

Kyoto Protokolü kapsamında zorunlu olarak uygulanan Esneklik Mekanizmalarına benzer bir süreçtir.

Gönüllü Karbon Piyasasında kurum ve kuruluşların hedefleri, Devletin belirlediği politikalar ve hedeflerden bağımsız olarak geliştirilebilir.

Karbon nötr olmak isteyen organizasyonlar faaliyetleri çerçevesinde oluşturdukları (atmosfere salımını gerçekleştirdikleri) sera gazlarınıhesaplayarak (karbon ayak izlerini ölçerek) bu emisyonlarını azaltmak ve dengelemek için emisyon azaltımı sağlayan projelerin üretmiş olduklarıkarbon kredilerini satın alırlar.

Gönüllü karbon azaltım süreçlerinde oluşan karbon kredilerinin (VER-Voluntary or Verified Emission Reduction) standartları ve ticareti kurallarıkonusunda piyasada çok sayıda standard mevcuttur.

Kaynak: Kyoto Protokolü Esneklik Mekanizmaları ve Diğer Uluslararası Emisyon Ticareti Sistemleri Çevre ve Orman Bakanlığı Özel İhtisas Komisyonu Raporu

GÖNÜLLÜ KARBON STANDARTLARI

Standart adı Genel Özellikleri

Gold Standard Uluslararası bir standarttır, dengeleme projelerinin ve karbon kredilerinin sertifikalandırılmasında kullanılır, çevresel ve sosyal yararlar özel olarak dikkate alınır.

VCS Uluslararası Emisyon Ticareti Derneği (IETA) ve Dünya Bankası (WB) uluslararası ölçekte uygulanan bir standarttır, dengeleme projelerinin ve karbon kredilerinin sertifikalandırılmasında kullanılır, çevresel ve sosyal yararlar öncelikli değildir

Green-e Kuzey Amerika’da kullanılmaktadır, dengeleme projelerinin sertifikalandırılmasında kullanılır

CCB Standards Ormanlaştırma çalışmalarında özellikle biyolojik çeşitlilik ve sosyal yararların ortaya konulması amacıyla uluslararası alanda geçerliliği olan bir standarttır. Dengeleme projelerinin sertifikalandırılmasında kullanılır.

CCX Chicago Climate Exchange tarafından geliştirilen ve bu sistemde yer alan proje ve karbon sertifikaları için kullanılır.

Plan Vivo Tarım ve ormancılık sektörlerindeki projelerde çevresel yararların gözetmesi amacıyla kullanılır.

Climate NeutralNetwork Çoğunlukla Kuzey Amerika’da dengeleme projelerinin ve karbon kredilerinin sertifikalandırılmasında kullanılır.

Greenhouse Friendly Avustralya’da aynı adla anılan program kapsamında dengeleme projelerinin ve karbon kredilerinin sertifikalandırılmasında kullanılır,

WBCSD/WRI Protocol Firma, işletme, proje boyutunda sera gazı salımlarının hesaplanmasında kullanılan bir rehberdir.

CCAR Kaliforniya’da kullanılan bir raporlama aracıdır.

VER+ TÜV Süd firması tarafından geliştirilmiş ve dengeleme projelerinin ve karbon kredilerinin sertifikalandırılmasında kullanılır

ISO14064 Uluslararası Standartlar Enstitüsü tarafından uluslararası alanda geçerli olan , kuruluş veya şirket seviyesinde sera gazıenvanterlerinin tasarımlanması, geliştirilmesi,yönetilmesi ve raporlanması,

Sera gazı emisyon azaltımlarının veya uzaklaştırmalarının proje seviyesinde hesaplanmasına, izlenmesine, ve rapor edilmesine dair kılavuz, ilkeler ve şartlar hakkında Standart.

Social Carbon Güney Amerika ve Portkiz’de yeniden ormanlaştırma projelerinde çevresel ve sosyal yararların gözetilmesi için kullanılır.

DEFRA İngiliz hükümeti Çevre Bakanlığı tarafından tüketicilere rehberlik edecek bir belgeleme sistemidir. Kaynak: Kyoto Protokolü Esneklik Mekanizmaları ve Diğer Uluslararası Emisyon Ticareti Sistemleri Çevre ve Orman Bakanlığı Özel İhtisas Komisyonu Raporu

PROJE GELİŞİM SÜRECİ

Karbon

Azaltım Ticaret

1 Proje -Yatırım Fikri

2 Ön Fizibilite

3 Fizibilite

4 Yatırım Kararı PIN Proje Fikri

5Projelendirme ve Finansman Çalışmaları

Standard Seçimi

6 (GS-Opsiyonel: Paydaş toplantısı ve Sürdürülebilirlik Analizi)

7 PDD Hazırlanması

8 Yatırım Başlangıcı Geçerli kılma -validasyon

9 Standard Tescili (Opsiyonel:satış)

10

İşletme ve Üretim (Karbon Azaltımı)

İzleme

11 Doğrulama -verifikasyon

12 İzleme ve Sertifikalandırma (Sertifika Üretimi)

13

Toptan- perakende piyasadaki alım satım işlemlerinden sonra nihai kullanıcıya teslim- Retirement


TÜRKİYE’DE PİYASANIN GELİŞİMİ

BMBMİİDDÇÇSS’’yeye TTüürkiyerkiye’’nin taraf olmasnin taraf olmasıı (24 May(24 Mayııs 2004)s 2004)UluslararasUluslararasıı CDM CDM ÇÇalalışıştaytayıı (2005, Bo(2005, Boğğaziaziççi i ÜÜniversitesi)niversitesi)İİlk projenin gelilk projenin gelişştirilmesi (2005)tirilmesi (2005)TSE, ISO 14064 standardTSE, ISO 14064 standardıınnıı TTüürk standardrk standardıı olarak kabul etti. (2007)olarak kabul etti. (2007)MareMare, Anemon ve Sayalar, T, Anemon ve Sayalar, Tüürkiyerkiye’’nin ve dnin ve düünyannyanıın ilk n ilk GoldGold Standard tescilli gStandard tescilli göönnüüllllüükarbon projeleri olarak kaykarbon projeleri olarak kayııtlara getlara geççti. (2008) ti. (2008) ÇÇevre ve Orman Bakanlevre ve Orman Bakanlığıığı bbüünyesinde nyesinde ““Kyoto ProtokolKyoto Protokolüü Esneklik MekanizmalarEsneklik Mekanizmalarıı ve Dive Diğğer er UluslararasUluslararasıı Emisyon Ticareti SistemleriEmisyon Ticareti Sistemleri”” babaşşllııklklıı GeGeççici ici ÖÖzel zel İİhtisas Komisyonu htisas Komisyonu oluoluşşturuldu.(2008)turuldu.(2008)UluslararasUluslararasıı Enerji Ekonomisi (IAEE) 31. DEnerji Ekonomisi (IAEE) 31. Düünya Kongresi (2008, nya Kongresi (2008, İİstanbul)stanbul)““İİklim Deklim Değğiişşikliikliğğii ile Mile Müücadeledecadelede KapasiteKapasitelerin Artlerin Artıırrıımmıı”” Projesi (2009, Projesi (2009, ÇÇOB, DPT, OB, DPT, TTÜÜSSİİAD ve UNDP)AD ve UNDP)TTüürkiyerkiye’’nin Kyoto Protokolnin Kyoto Protokolüüne taraf olmasne taraf olmasıı (26 A(26 Ağğustos 2009)ustos 2009)KayKayııt Sistemi (t Sistemi (ÇÇOB, 2010)OB, 2010)İİDKK Karbon PiyasalarDKK Karbon Piyasalarıı Teknik Teknik ÇÇalalışışma Grubu ma Grubu (20(201010))


TÜRKİYE’DE GELİŞTİRİLEN PROJELER

Türkiye’den ağırlıklı GS olmak üzere VER+ ve VCS projeleri yer almaktadır.

KAÇ PROJE ? NE KADAR AZALTIM ?


http://www.cdmgoldstandard.orghttp://www.cdmgoldstandard.org


Proje Tipi Proje Sayısı

Gerçekleştirilen Azaltım

Rüzgar 37 3.575.000

Hidroelektrik 21 725.000

Biyogaz 4 1.640.000

Jeotermal 3 105.000

TOPLAM 65 6 Mt CO2 eşdeğer/yıl

Kaynak: www.cdmgoldstandart.org , www.v-c-s.org

Türkiye’de geliştirilen projeler, azaltım miktarı

Sorumlu KurumSorumlu KurumÇÇevre ve Orman Bakanlevre ve Orman Bakanlığıığı““Ulusal Karbon YUlusal Karbon Yöönetim Merciinetim Mercii”” (DNA)(DNA)İİDKK altDKK altıında olunda oluşşturulturulanan yeni Teknik yeni Teknik ÇÇalalışışma Grubu (Karbon Piyasalarma Grubu (Karbon Piyasalarıı))

KayKayııt Sistemit SistemiYasal Mevzuat (Sera GazYasal Mevzuat (Sera Gazıı AzaltAzaltıım Proje Sicil Teblim Proje Sicil Tebliğği)i)Elektronik kayElektronik kayııt sistemi (t sistemi (www.www.karbonkayit.iklim.gov.trkarbonkayit.iklim.gov.tr ))

ÖÖzel Sektzel Sektöör r –– Kamu Bilgi AkKamu Bilgi AkışıışıWeb sayfasWeb sayfasıı ((www.iklim.gov.trwww.iklim.gov.tr--www.karbon.iklim.gov.trwww.karbon.iklim.gov.tr--www.www.karbonkayitkarbonkayit.iklim.gov.tr.iklim.gov.tr

YAPILAN ÇALIŞMALAR

T.C. ÇEVRE ve ORMAN BAKANLIĞIÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜİKLİM DEĞİKLİĞİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI

İLETİŞİM:

Tel: +90 312 207 65 93Faks: +90 312 207 65 35E-posta: [email protected]

www.cevreorman.gov.trwww.iklim.gov.tr

Teşekkür ederim…

İklİm deĞİŞİklİĞİ ve emİsyon tİcaretİmekanİzmalari · oecd ve bmİdÇs ek-i ülkeleri...

Documents