1

KRB 3033 Pengantar Bahasa Melayu Sidang Akademik 2011/2012

Puan Suhana Yusof

Pusat Pengajian Bahasa, Literasi dan Terjemahan

Universiti Sains Malaysia

Email: suhana@usm.my

Tel: 04- 6533149

2

A. MAKLUMAT KURSUS

Kod Kursus KRB 3033

Tajuk Kursus PENGANTAR BAHASA MELAYU

Hari Kuliah/Masa Sila Rujuk Jadual Waktu yang dilampirkan

Tempat Mengikut Pusat Pembelajaran: USM 1 & 2 (Penang), USM (Kubang Krian), ABM (Kucing, Sarawak) dan UMS (Kota Kinabalu, Sabah)

Penyelaras/Pensyarah Prof. Madya Yahya Che Lah (YCL) h/p: 013-4226462 email: yahya@usm.my

Pensyarah 1. Ratifah Md. Taib (RMT) h/p: 012-4025507 email: ratifah68@gmail.com 2. Murshidi Harun @ Zakaria (MHZ) h/p: 013-4550094 email: murshidi@usm.my 3. Suhana Yusof (SY) h/p: 019-2243095 email: suahana@usm.my

Bilangan Pelajar 1. USM 1 & 2 (Penang) - 568

2. USM (Kubang Krian) - 240

3. ABM (Kucing, Sarawak) - 112

4. UMS (Kota Kinabalu, Sabah) - 172

3

Objektif Kursus

Pada akhir kursus ini, pelajar dapat;

menerangkan istilah dan konsep asas Bahasa Melayu

mengelaskan subbidang yang terdapat dalam Bahasa Melayu

menghuraikan aspek asas Bahasa Melayu mengikut bidang secara khusus seperti lisan, sebutan, morfologi, dan sintaksis.

4

Sinopsis Kursus

Kursus ini bertujuan memberikan pengetahuan dan kemahiran kepada pelajar tentang aspek-aspek yang terdapat dalam bidang Bahasa Melayu. Antara aspek yang dibincangkan ialah definisi bahasa dan linguistik Melayu, sebutan, ejaan, penulisan, morfologi, sintaksis dan aspek makna. Aspek-aspek ini merupakan asas yang menjadi dasar kepada pengajaran Bahasa Melayu dan perlu dikuasai oleh pelajar Program Pendidikan Sekolah Rendah.

Tarikh Tajuk Tempat/Pensyarah

15 Okt. 2011

i. Pengenalan Ilmu Linguistik

1. USM 1 & 2 (Penang) - RMT

2. USM (Kubang Krian) - MHZ

3. ABM (Kucing, Sarawak) - YCL

4. UMS (Kota Kinabalu, Sabah) - SY

29 Okt. 2011

i. Psikolinguistik

ii. Sistem Ejaan dan Sebutan

1. USM 1 & 2 (Penang) - RMT

2. USM (Kubang Krian) - MHZ

3. ABM (Kucing, Sarawak) - YCL

4. UMS (Kota Kinabalu, Sabah) - SY

19 Nov.

2011

i. Morfolgi

- Pembentukan kata - Penggolongan kata

1. USM 1 & 2 (Penang) - MHZ

2. USM (Kubang Krian) - SY

3. ABM (Kucing, Sarawak) - RMT

4. UMS (Kota Kinabalu, Sabah) - YCL

3 Dis. 2011

i. Sintaksis

ii. Semantik

1. USM 1 & 2 (Penang) - SY

2. USM (Kubang Krian) - YCL

3. ABM (Kucing, Sarawak) - MHZ

4. UMS (Kota Kinabalu, Sabah) - RMT

17 Dis. 2011

i. Wacana dan Laras Bahasa

ii. Peribahasa

iii. Pembelajaran Bahasa Berbantukan Korpus Berkomputer

1. USM 1 & 2 (Penang) - YCL

2. USM (Kubang Krian) - RMT

3. ABM (Kucing, Sarawak) - SY

4. UMS (Kota Kinabalu, Sabah) - MHZ

14 & 15 Jan

2012

Berdasarkan tajuk-tajuk kuliah yang diberi

PEPERIKSAAN

5

6

Rujukan Utama

Abdullah Hassan. 1993. Linguistik Am Untuk Guru Bahasa Malaysia. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Arbak Othman. 1993. Permulaan Ilmu Linguistik. Kuala Lumpur: Sarjana Enterprise

Lyons, J. 1992. Bahasa dan Linguistik: Satu pengenalan. Terj. Ramli Salleh dan Toh Kim Hoi. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Nik Safiah Karim, et.. al. 2010. Tatabahasa Dewan: Edisi Ketiga. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka.

Asmah Hj. Omar. 1993. Nahu Melayu Mutakhir. Kuala Lumpur: Dewan bahasa dan Pustaka.

Penilaian Kursus

7

Jenis Penilaian

Mod Pemberatan Tarikh Serahan

Kerja Kursus

1. Kuiz Diuji 10 minit sebelum setiap kuliah berakhir

20 % Sebelum setiap kuliah tamat

2. Esei Tugasan Individu

40% 3 Dis. 2011

Pep. Akhir Ujian Berbentuk Objektif

40% 2 jam

8

Contoh Soalan Kuiz (10 minit setiap kuliah)

SIDANG AKADEMIK 2011/2012 SEMESTER 2

KRB 3033 - PENGANTAR BAHASA MELAYU

NAMA :.....................................................................(HURUF BESAR) No. K/Pengenalan :..................................................................... No. Matrik :..................................................................... Soalan Kuiz 1. Berikan definisi Linguistik?

................................................................................................................................. ................................................................................................................................. 2. Nyatakan 3 bidang utama kajian linguistik. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. 3. Jelaskan maksud gramatis dan tidak gramatis yang dibuat oleh Chomsky. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. 4. Berdasarkan soalan (3), berikan satu contoh ayat gramatis dan ayat tidak

gramatis? ................................................................................................................................. .................................................................................................................................

9

TUGASAN Pilih salah satu tajuk berikut: 1. Ilmu linguistik boleh dikaji secara mikro dan makro. Bincangkan.. 2. Berdasarkan Teori Pemerolehan Bahasa yang anda ketahui, huraikan bagaimana kanak-kanak memperoleh bahasa pertama. 3. Sebutan baku ialah sebutan yang digunakan dalam situasi formal atau rasmi. i. Huraikan maksud sebutan baku? ii. Mengapakah sebutan baku wajar diamalkan dalam urusan rasmi? 4. Morfologi ialah kajian tentang perkataan dan cara-cara pembentukannya. i. Huraikan proses pembentukan kata tunggal dan kata terbitan. ii. Huraikan proses pembentukan kata majmuk d.an kata ganda.

iii. Jelaskan konsep penggolongan kata.

iv. Terangkan jenis-jenis kata nama dan kata kerja. v. Terangkan jenis-jenis kata adjektif dan kata tugas

10

TUGASAN Sambungan ...

5. Sintaksis ialah kajian mengenai ayat.

i. Bincangkan binaan subjek dan predikat

ii. Terangkan pola ayat dasar bahasa Melayu (FN +FN dan FN + FK)

iii. Terangkan pola ayat dasar bahasa Melayu (FN + FA dan FN + FS)

iv. Jelaskan ayat penyata dan ayat tanya

v. Jelaskan ayat perintah dan ayat seruan

6. Teknologi komputer dapat membantu pengajaran dan pembelajaran bahasa Melayu.

i. Bagaimanakah anda dapat menggalakkan murid anda menggunakan komputer dan

internet untuk mendapatkan bahan pembelajaran?

ii. Berpandukan bahan yang anda peroleh daripada internet, sediakan sebuah

rancangan mengajar kefahaman ATAU tahabahasa yang lengkap.

11

TUGASAN

Arahan:

i. Panjang tugasan tidak lebih 10 halaman kertas A4 .

ii. Spasi atau jarak baris berselang 2.

iii. Saiz fon 12 Times New Roman.

iv. Margin kertas: atas 1, bawah 1, kiri 1.5 dan kanan 1.

v. Senaraikan semua buku rujukan dengan lengkap (termasuk laman web)

vi. Serahkan tugasan anda kepada pensyarah bertugas pada hari berkenaan (3 Disember 2011).

vii.Jangan lupa menandatangani borang PENERIMAAN tugasan.

viii.Format kulit tugasan seperti lampiran.

KRB 3033

PENGANTAR BAHASA MELAYU Sidang Akademik 2011/2012

Semester 2

TUGASAN

Nama

No. Matrik

No. K.P.

Pusat Wilayah Email:

Pusat Wilayah

No. Tel. (Rumah) (H/P)

PERHATIAN

1. Helaian ini mestilah digunakan sebagai KULIT HADAPAN tugasan. 2. Lengkapkan maklumat di atas. 3. Panjang tugasan tidak lebih 10 halaman kertas A4 . 4. Spasi atau jarak baris berselang 2. 5. Saiz fon 12 Times New Roman. 6. Margin kertas: atas 1, bawah 1, kiri 1.5 dan kanan 1. 7. Senaraikan semua buku rujukan dengan lengkap (termasuk laman web) 8. Serahkan tugasan anda kepada pensyarah bertugas pada hari berkenaan (3 Dis. 2011). 9. Jangan lupa menandatangani BORANG PENERIMAAN TUGASAN.

12

13

1. Ejaan baku yang diterima pakai bagi gugusan kata berikut adalah betul KECUALI .

awet, gembleng, pameran, catatan

stor, auditorium, dialog, elektronik

semester, magnet, forum, histiria

telepon, perotin, senet, kabinet A. i dan ii sahaja. B. i, ii dan iii sahaja. C. iii dan iv sahaja. D. i, ii dan iv sahaja.

2. Penggunaan kata pemeri dalam ayat di bawah adalah salah KECUALI.........

a. Lelaki yang berjanggut putih itu adalah orang yang sangat rajin. b. Lelaki yang memakai topi kuning itu ialah arkitek projek ini. c. Arkitek yang melukis pelan projek ini adalah sangat kreatif. d. Baju yang berwarna biru itu adalah untuk emak. A. ii, iii dan iv sahaja. B. i, ii dan iii sahaja. C. ii dan iv sahaja D. i dan ii sahaja.

SIDANG AKADEMIK 2011/2012

SEMESTER 2

PEPERIKSAAN AKHIR

KRB 3033 - PENGANTAR BAHASA MELAYU

Masa : 2 jam

____________________________________________________________

ARAHAN KEPADA CALON

Sila pastikan bahawa kertas peperiksaan ini mengandungi DUA BELAS (12) muka surat yang bercetak sebelum anda memulakan peperiksaan ini.

Jawab SEMUA soalan. Gunakan borang jawapan yang disediakan.

Sila pastikan bahawa anda telah menulis nombor nama, nombor kad pengenalan dan nombot matrik dengan betul di atas borang kertas soalan dan jawapan.

Serahkan borang JAWAPAN dan KESELURUHAN kertas soalan kepada Ketua Pengawas.

____________________________________________________________________________ LENGKAPKAN MAKLUMAT BERIKUT: Nama :......................................................... No. Kad Pengenalan:......................................................... No. Matrik :.........................................................

---------------------------------- Keratan slip kehadiran ----------------------------------------------

Nama :................................................................. No. Kad Pengenalan :.................................................................. No. Matrik :.................................................................. Tarikh : .......................... Masa: ...................

......................................

(Tandatangan Pelajar)

[Sila serahkan keratan slip kehadiran ini bersama-sama kertas jawapan

kepada Pengawas yang bertugas.]

14

JADUAL WAKTU PROGRAM PENSISWAZAHAN GURU (PPG) SEMESTER 2 (KOHORT 1) PUSAT PEMBELAJARAN KOTA BHARU (KELANTAN), KOTA KINABALU (SABAH),

KUCHING (SARAWAK)

TARIKH

MASA

15 OKTOBER

2011

29 OKTOBER

2011

19 NOVEMBER

2011

3 DISEMBER

2011

17 DISEMBER

2011

14 & 15 JANUARI

2012

8.00 - 9.00 KPF 3012 KPD 3026 KPF 3012 KPD 3026 KRT 3013

9.00 10.00 KRT 3013 KPD 3026 KPF 3012 KPD 3026 KRT 3013

10.30 -11.30 KRT 3013 KPD 3026 KRT 3013 KPD 3026 KRB 3003

11.30 -12.30 KRB 3033 KRB 3033 KRT 3013 KPF 3012 KRB 3003

2.00 3.00 KRB 3033 KRB 3033 KRB 3033 KPF 3012 KPD 3026

3.00 4.00 KPD 3026 KRT 3013 KRB 3033 KRT 3013 KPD 3026

4.30 5.30 KPD 3026 KRT 3013 KPD 3026 KRT 3013 KPD 3026

5.30 6.30 KPF 3012 KPD 3026 KRB 3033

6.30 7.30 KPF 3012 KPD 3026 KRB 3033

PEPERIKSAAN

15

JADUAL WAKTU PROGRAM PENSISWAZAHAN GURU (PPG) SEMESTER 2 (KOHORT 1) PUSAT PEMBELAJARAN KAMPUS INDUK, UNIVERSITI SAINS MALAYSIA,PULAU

PINANG

TARIKH 15 OKTOBER 2011 29 OKTOBER 2011 19 NOVEMBER 2011 3 DISEMBER 2011 17 DISEMBER 2011 14 & 15 JAN.

2012

MASA KUMP A KUMP B KUMP A KUMP B KUMP A KUMP B KUMP A KUMP B KUMP A KUMP B

8.00 - 9.00 PENDAFTARAN

KURSUS SEM 2

PENDAFTARAN

KURSUS SEM 2

KPD3026 KRB 3033 KPF 3012 KRT 3013 KPD3026 KPF 3012 KRB 3033 KPD3026

9.00 - 10.00 KPF 3012 KRB 3033 KPD3026 KRB 3033 KPF 3012 KRT 3013 KPD3026 KPF 3012 KRB 3033 KPD3026

10.30 -11.30 KRT 3013 KRB 3033 KPD3026 KPF 3012 KRT 3013 KPD3026 KPD3026 KRT 3013 KRT 3013 KPD3026

11.30 -12.30 KRT 3013 KPF 3012 KRB 3033 KPF 3012 KRT 3013 KPD3026 KPF 3012 KRT 3013 KRT 3013 KRB 3033

2.00 - 3.00 KRB 3033 KPD3026 KRB 3033 KPD3026 KRB 3033 KPD3026 KPF 3012 KRB 3033 KPD3026 KRB 3033

3.00 4.00 KRB 3033 KPD3026 KRT 3013 KPD3026 KRB 3033 KPF 3012 KRT 3013 KRB 3033 KPD3026 KRT 3013

4.30 5.30 KPD3026 KRT 3013 KRT 3013 KPD3026 KPD3026 KPF 3012 KRT 3013 KPD3026 KPD3026 KRT 3013

5.30 6.30 KPD3026 KRT 3013 KPF 3012 KRT 3013 KPD3026 KRB 3033 KRB 3033 KPD3026

6.30 7.30 KPF 3012 KRT 3013 KPD3026 KRB 3033 KRB 3033 KPD3026

PEPERIKSAAN

16

Pengenalan Ilmu Linguistik dan Bahasa

Pada akhir pembelajaran ini, pelajar akan dapat:

Menjelaskan konsep linguistik

Menjelaskan bidang-bidang linguistik

Menghuraikan sifat-sifat bahasa

Menghuraikan asal usul bahasa Melayu

Merumuskan fungsi-fungsi bahasa Melayu

17

Definisi Linguistik Linguistik ialah kajian saintifik tentang bahasa manusia Saintifik - menganalisis bahasa sebagai bahan kajian - kaedah yg digunakan adalah melalui kajian-kajian empirikal yang bersifat menyeluruh, konsisten dan ekonomis - empirikal kajian berdasarkan pemerhatian atau eksperimen, - menyeluruh bermaksud menganalisis data yang lengkap - konsisten bermakna hasil yang dianalisis tidak bercanggah antara satu sama lain - ekonomis bererti kenyataan dalam analisis itu dapat dipaparkan dalam bentuk yang ringkas dan kemas. Bahasa - mengkaji dan mendeskripsi bahasa daripada yang dapat didengar, dilihat, dan dibacanya (Bloch &Targer, 1942:8)

18

Bidang Linguistik 1. Mikrolinguistik (Linguistik Tulen)

Fonetik & Fonologi Morfologi Sintaksis Kajian struktur bahasa Semantik

2. Makrolinguistik (Linguistik Terapan) Sosiolinguistik Psikolinguistik Neurolinguistik Kajian bersifat intra disiplin Perancangan Bahasa

19

Bidang Linguistik Fonologi - Kajian tentang bunyi sebutan sesuatu bahasa Fonetik - Penyebutan kata dan lambang yang menunjukkan sebutan i. Fonetik auditori - kajian terhadap bunyi-bunyi yang dihasilkan - ditulis dengan lambang yang tepat ii. Fonetik akuistik - kajian tentang bunyi itu apa? - gelombang udara yang keluar dari paru-paru kemudian mengalami beberapa perubahan akibat gangguan alat-alat artikulasi iii. Fonetik artikulasi - kajian tentang bagaimana bunyi-bunyi bahasa itu dihasilkan. - alat-alat artikulasi menentukan bentuk bunyi yang dihasilkan

20

Bidang Linguistik

21

Bidang Linguistik Morfologi Kajian bahasa yang mengkaji tentang perkataan dan cara-cara pembentukannya. Fonem - unit bunyi yg terkecil yg boleh membezakan makna kata Contoh: /b/, /e/, /j/, /a/, /l/, /a/, /n/

Morfem - kesatuan terkecil yg mempunyai erti atau fungsi tertentu dlm struktur tatabahasa. Contoh: Mereka, ber, jalan, perlahan. Kata - unit tatabahasa terkecil yang bermakna dan boleh berdiri sendiri. Contoh: Mereka, berjalan, perlahan.

22

Morfologi

Proses Pembentukan Kata i. Pengimbuhan

- baca > bacaan > membaca > pembacaan

ii. Penggandaan

- rumah-rumah, labi-labi, lelangit

iii. Pemajmukan

- air batu, kapal terbang, setiausaha

iv. Akronim

- MARA, kugiran, pawagam, berdikari, carma

23

Bidang Linguistik

Sintaksis - Kajian mengenai ayat

- Bidang ini mengkaji hubungan antara perkataan dengan perkataan dalam pembinaan ayat.

- Binaan ayat terdiri daripada frasa dan klausa

- Ayat adalah kumpulan perkataan yang diucapkan dengan intonasi tertentu dan di dalamnya terkandung satu idea atau kenyataan yang lengkap.

24

Bidang Linguistik

Sintaksis - Ayat Fonem unit bunyi yg terkecil yg boleh membezakan

makna kata

/d/, /i/, /a/, /t/, /n/, /k/, /g/

Morfem kesatuan terkecil yg mempunyai erti atau

fungsi tertentu dlm struktur tatabahasa

dia, ti, dak, da, tang

Kata unit tatabahasa terkecil yang bermakna dan

boleh berdiri sendiri

dia, tidak, datang

Frasa kumpulan kata yg membentuk unit

sintaksis sesuatu klausa.

dia, tidak datang

Klausa unit yg merupakan rangkaian perkataan yg

mengandungi subjek dan predikat yg

menjadi konstituen atau bahagian kpd ayat.

dia tidak datang, kerana dia sakit

Ayat pernyataan yang lengkap Dia tidak datang kerana dia sakit.

25

Bidang Linguistik

Semantik - Bidang ini menjelaskan hubungan perkataan dengan makna dan rujukan

- Faktor-faktor yang menentu dan mengubah makna boleh berlaku sama ada pada peringkat perkataan atau ayat.

- Mengikut R. Firth, Makna ditentukan oleh keperihalan keadaan, antaranya;

kebudayaan

Konteks

Gaya atau unsur-unsur para linguistik

psikologi penutur

tajuk perbincangan

hubungan sosial antara penutur dengan pendengar

26

Definisi Bahasa

- bahasa sebagai satu sistem lambang pertuturan yang arbitrari dan digunakan oleh ahli sesebuah masyarakat sebagai alat untuk berhubung dan

bekerjasama (Bloch &Trager, 1942). - arbritari bermaksud tiada hubungan yang mutlak di antara bunyi atau perkataan dengan makna atau benda yang dimaksudkan.

Contoh: Bahasa Melayu - [rumah] Bahasa Inggeris - [haus] Bahasa Arab - [bait] Bahasa Iban - [ ] Bahasa Melanau - [ ] Bahasa Penan - [ ]

27

Sifat Bahasa 1. Sistem - sistematis, iaitu tersusun menurut satu pola - sistemis, iaitu bahasa bukan merupakan sistem tunggal tetapi terdiri daripada sub-sub sistem: fonologi, morfologi, sintaksis dan sintaksis 2. Lambang - berkaitan dengan unsur tanda yang terdiri daripada penanda dan petanda contoh: Rumah > gambar rumah 3. Terdiri daripada bunyi - bunyi-bunyi bermakna yang dihasilkan oleh manusia 4. Bermakna - ujaran bahasa yang difahami oleh masyarakat pendengar.

28

Sifat Bahasa

5. Arbritari - arbritari bermaksud tiada hubungan yang mutlak di antara bunyi atau perkataan

dengan makna atau benda yang dimaksudkan

6. Bersifat konvensional

- aspek bahasa disepakati oleh masyarakat penutur bahasa berkenaan

7. Produktif

- unsur bahasa terhad tetapi jumlah perkataan yang dibentuk tidak terbatas

8. Unik

- ciri khas yang spesifik yang tidak dimiliki oleh bahasa lain

Contoh: bahasa Melayu bersifat fonemik dan aglutinatif

9. Universal

- ciri-ciri kesamaan dengan bahasa lain

contoh: ayat terdiri daripada subjek dan predikat

29

Sifat Bahasa

10. Dinamis

- pengaruh bahasa lain dan berlaku secara beterusan

11. Bervariasi

- terdapat pelbagai variasi bahasa: ideolek, dialek, ragam bahasa

12. Bebas

- bersifat bebas atau bukan mandatori

13. Manusiawi

- Bahasa adalah milik manusia bukan haiwan

30

Asal UAsal Usul Bahasa Melayu

Teori Orang Melayu Berasal dari Yunan 1. Penghijrahan Melayu Proto 2500 SM

2. Penghijrahan Melayu Deutro 1500SM

YUNAN

Melayu Deutro

Melayu Proto

31

Asal UAsal Usul Bahasa Melayu

Teori Orang Melayu dari Nusantara

- Berasal daripada daerah Kalimantan dan jawa

KALIMANTAN

32

Rumpun Bahasa Melayu

,,

Austronesia

33

Rumpun Bahasa Melayu

Fungsi Bahasa Melayu

Bahasa Kebangsaan

- bahasa jiwa bangsa

- memupuk perpaduan antara kaum

- perkara 152 Perlembagaan Persekuituan

- DBP bertanggungjawab memaju dan memperkaya

bahasa

Dasar Bahasa Kebangsaan

- lambang penyatuan

- semangat kebangsaan mengambil alih bahasa penjajah

- perancangan taraf bahasa

34

35

Fungsi Bahasa Melayu

Bahasa Rasmi

- bahasa yang digunakan dalam semua

urusan rasmi: pentadbiran, perniagaan,

persekolahan, majlis rasmi

Bahasa Komunukasi

- memudahkan manusia berhubung,

melahirkan perasaan, fikiran, kehendak

Fungsi Bahasa Melayu

Bahasa Perpaduan

- membentuk identiti dan nilai bersama

- perasaan cinta dan bangga terhadap

negara

Bahasa Ilmu

- mempunyai ciri-ciri formal

- dapat mengungkapkan sesuatu konsep

- memproses ilmu

36

Pengenalan Ilmu Linguistik dan Bahasa

Pada akhir pembelajaran ini, pelajar akan dapat:

Menjelaskan konsep linguistik

Menjelaskan bidang-bidang linguistik

Menghuraikan sifat-sifat bahasa

Menghuraikan asal usul bahasa Melayu

Merumuskan fungsi-fungsi bahasa Melayu

37