kurora e gjelber_131

7/27/2019 Kurora e Gjelber_131

1/8

KuroraeGjelbr

FKPKKFKPKKFKPKKFKPKKFKPKKKPKKFe de r FederFe de r FederFederata Kombtare eata Kombtare eata Kombtare eata Kombtare eata Kombtare ePyjevePyjevePyjevePyjevePyjeve dhe Kullotavedhe Kullotavedhe Kullotavedhe Kullotavedhe KullotaveKomunalKomunalKomunalKomunalKomunale, Shqiprie, Shqiprie, Shqiprie, Shqiprie, Shqipri

www.shkpkk.org

APPKAPPKAPPKAPPKAPPPPKAsosa cion i iAsosacioni iAsosa cion i iAsosacioni iAsosa cion i i

PPPPPronarve tronarve tronarve tronarve tronarve t PyjevePyjevePyjevePyjevePyjevePrivat,Privat,Privat,Privat,Privat, KoKoKoKoKosovsovsovsovsov

www.akppp.net

1

Kurorae

Gjelbr

FKPKKFKPKKFKPKKFKPKKFKPKKKPKKFederFederFederFederFederata Kombtare eata Kombtare eata Kombtare eata Kombtare eata Kombtare ePyjevePyjevePyjevePyjevePyjeve dhe Kullotavedhe Kullotavedhe Kullotavedhe Kullotavedhe KullotaveKomunalKomunalKomunalKomunalKomunale, Shqiprie, Shqiprie, Shqiprie, Shqiprie, Shqipri

www.shkpkk.org

APPKAPPKAPPKAPPKAPPPPKAsosacioni iAsosacioni iAsosacioni iAsosacioni iAsosacioni i


www.akppp.net

Gazet Periodike, Tiran (Viti i pesmbdhjet i botimit) Nr. 131, tetor 2013shprndahetFALAS

PYLLTARIA N SHQIPRI PROF.DR. SHERIF LUSHAJKur do t ndalet

masakra korruptive

n pyjet e Shqipris?

Faqe 5

PERIUDHA: 9 14 SHTATOR 2013

Vizit n pyjet

suedeze

Faqe 6

Pyjet, nj pasuri e madhe me vleraekonomike dhe mjedisore, qshtrihen n 36% t siprfaqs sterritorit t vendit jan duke prjetuarsituatn m t keqe n historin 100

vjea re t v endit. As edhe pushtuesit ehuaj nuk u solln n kt mnyr mekt pasuri kombtare. Disa dekrete t

Pyjet dhe kullotat jan njpasuri natyrore me rndsit veant, pasi mbulojnmbi 50 % t siprfaqes s

vendit ton, prej tyresigurohen nj vargprodhimesh drusore e jodrusore, si dheprftohen mjaft shrbime me vler prshoqrin. Prej kohsh, nga pyjetsigurohen drut e zjarrit pr ngrohjen epopullsis (mbi 80% e energjis totale tnevojshme pr ngrohje) dhe prindustrin. Po ashtu, pyjet jan burim prlndn e drurit pr ndrtime e industri,baz ushqimore e kullotje pr blegtorin,pr frutat e pyllit si arror (gshtenj,lajthi) dhe mjaft bim mjeksore dheeterovajore. Pr shum njerz,veanrisht ata n zonat rurale,produktet pyjore jan nj burim i

rndsishm t ardhurash dhe prsigurimin e jetess. Por, pyjet jan trndsishm sidomos pr shrbimetmjedisore e shoqrore q ofrojn prshoqrin ton, pr mbrojtjen e toksnga grryerjet, sigurimin dheprmirsimin e cilsis s ujit,prmirsimin e klims, llojshmrinbiologjike dhe lodhjen e njerzve nnatyr. Pr fat t keq, q nga e kaluara ederi sot, shfrytzimi i pakontrolluar,mbikullotja dhe zjarret kan uar ndegradimin e pyjeve dhe t toks, prrrjedhoj me mjaft probleme pr vendin.Rezultat i tyre jan: erozioni, i kthyer nproblem kombtar, degradimi i toks,

paksimi i siprfaqes s pyjeve dhemungesa e produkteve pyjore. Kjo filloin vitet 70 dhe 80 por po vazhdon edhen ditt tona.Nga fundi i viteve 90 filloi t funksionojpylltaria komunale, n t ciln

komunitetet vendore kan marrprgjegjsin pr mbrojtjen dheprdorimin e mjaft zonave pyjore dhekullosore, shumica e t cilave jan tdegraduara. Si rezultat i ktij procesi, sotmbi 60% e siprfaqes s pyjeve ekullotave jan transferuar nga shteti npronsi t njsive t qeverisjes vendoredhe n prdorim e menaxhim tfamiljeve vendore. Ky transferim povazhdon akoma. Menaxhimi i pyjevekomunal bhet kryesisht nprmjetShoqatave t Prdoruesve t Pyjeve dheKullotave Komunale, t cilatprfaqsojn familjet fshatare dhe q

bashkpunojn me njsit e qeverisjesvendore. Aktualisht jan ngri tur efunksionojn mbi 250 Shoqata, torganizuara n 10 Federata Rajonale.Kto shoqata dhe federata jan tprfaqsuara n nivel kombtar nga

Federata Kombtare e Pyjeve dheKullotave Komunale. Federatat Rajonaleu ofrojn trajnime dhe shrbimekshillimi shoqatave t prdoruesve dhekomunave, dhe po ashtu vetprdoruesve, fshatarve. Gjithashtu, tanis fundi, Ministria ka filluar t ofrojshrbime kshillimi. Pylltaria komunaleka arritur mjaft suksese n Shqipri, kuprfshirja e prdoruesve familjevefshatare - sht e lart. Ndikimi duketsidomos n ruajtjen dhe prmirsimin epyjeve t degraduara t nodhura pranfshatrave, t prdorura tradicionalishtprej tyre, bashkrisht si fshat apo vean

secila familje n pjes t caktuara. Nkto zona, pyjet po riprtrihen dhe kanfilluar t japin prodhime drusore aqshum t nevojshme pr t zbuturvarfrin n fshat si dhe shrbime t

PJES NGA RAPORTI FINAL USAID, MARS 2004

Nj Vlersim i

t Drejtave t

Pronsis n Kosov

Q

llimi i ktij raporti sht t vlersojsesi aktualisht t drejtat e pronsis

ndikojn n konfliktet, investimet,bujqsi dhe qeverisjen lokale n Kosov. Raportigjithashtu identifikon fusha t t mundshme kuUSAID/Kosov mund t ofroj asistencteknike pr hartimin e ligjeve, forcimin einstitucioneve dhe/ose zgjidh konfliktet, ckado t prmirsoj sigurin e pronave tfamiljeve, investimet e bizneseve, rritjenekonomike dhe do t coj n nj qeverisje lokalem efektive.

Historia e Administrimit t Toks nKosovPr shkak se ky rajon ka qn nn sundimin ePerandoris Osmane, cshtjet ligjore tpronsis lidhur me pronat e paluajtshme kanqen rregulluar me an t ligjeve t ndikuar ngalegjislacioni dhe procedurat administrativeotomane. Gjat periudhs otomane, nuk ka

Faqe 4

FEDERATA KOMBTARE E PYJEVE DHE KULLOTAVE KOMUNALE

Takim konstruktiv n

Orikum mbi fuqizimin

e pylltaris komunale

M

e dat 3 Shtator 2013, nambientet e Bashkis Orikum,

Vlor u zhvill ua takimi me temFuqizimi i pylltaris komunale dherrjetzimi i Federatave Rajonale t Pyjeve.Ky takim u zhvillua nga FederataKombtare e Pyjeve dhe KullotaveKomunale n bashkpunim me bashkin eOrikumit dhe mbshtetje t organizatesBashkojm Vlerat e Natyrs me Njerzit(CNVP). Takimi pati pjesmarrje t larteme prfaqsues nga Njsit e Qeverisjes

Ve ndor e, Sh rbim it Py jo r, Fe der ata veRajonale t Pyjeve dhe KullotaveKomunale, Shoqatave t Prdoruesve tePyjeve dhe Kullotave, FederatsKombtare t Pyjeve, prfaqsues tBashkis Orikum, projektit t Zhvillimit tBurimeve Natyrore, specialist t pyjeve.Pr tu prmendur n kt takim ishte

Faqe 2

Faqe 3

Memo drejtuar kryeministrit shqiptar, Edi Rama

P

je sm arr sit: prfaqsues torganizats CNVP Shqipri,prfaqsues t Komunave pilot,

Drejtoris s Shrbimit Pyjor, prfaqsuest Federats Kombtare t Pyjeve dheKullotave, Federatave Rajonale,Shoqatave t Pyjeve dhe grupeve t graven komunat pilot.


2/8

2KuroraeGjelbr


www.shkpkk.org



www.akppp.net

FEDERATA KOMBTARE E PYJEVE DHE

Takim konstruktiv n Orikum mbi fuqizimin

(Vijon nga faqja 1)

pjesmarrja edhe e dy deputve tParlamentit t Republiks s Shqiprisez.Besnik Bare dhe Z.Fatmir Toci. Tpranishm n kt takim ishin edhe media

ve nd or e. Q ll im i i k ti j ta ki mi is ht ediskutimi mbi rolin e NJQV-ve, Drejtoriss Shrbimit Pyjor dhe Shoqatave tPrdoruesve t Pyjeve e Kullotave nmenaxhimin e qndrueshm t Pyjeve dheKullotave. Po ashtu, qllim ishte propozimipr krijimin e Federats Rajonale t Pyjevee Kullotave Komunale Vlor-Fier.Takimin e hapi prfaqesuesja e FederatsKombtare t Pyjeve dhe KullotaveKomunale, znjsh.Al bo ra Ka ca ni e cilafalenderoi t pranishmit pr pjesmarrjen.Nj falenderim i veant shkoi pr dydeputett pjesmarrs dhe Kryetarin eBashkis s Orikumit z.Gzim Capoj prmbshtetjen e dhn n organizimin e ktijtakimi. Me pas ajo ja dha fjaln

Prof .Dr. Vezi r Muha rrem aj, i cili bri njprezantim mbi disa aspekte kryesore tpyjeve dhe kullotave komunale. Ai propozoindjekjen e hapave t mposhtme n kuadrt prmirsimit t gjendjes s pyjeve dhekullotave komunale:- T rishikohen siprfaqet e pyjeve dhekullotave t kaluara Bashkis, pr tprfshir t gjitha pjest tradicionalisht tprdorura nga fshatrat prkats.- T regjistrohen pronat e pyjeve dhekullotave t Bashkis n ZRPP.- T prgatiten dokumentet prkatse prprdoruesit: kontrat midis kryetarit tkomuns dhe prdoruesit; plan i thjeshtmbarshtrimi pr pyllin e fshatit/familjesdhe regjistrimi i tyre n prdorim tprdoruesit n ZRPP. Sikurse Qeveria

vendosi t pr balloj shpenzimet financiar epr regjistrimin e pronave pyjore ekullosore t komunave n ZRPP, po ashtu

propozohet q t prballoj edheshpenzimet pr regjistrimin e pyjeve dhekullotave t prdoruesve.- N Planin e Zhvillimit Lokal t Bashkist konkretizohen masat e mundshme prmbrojtjen dhe shtimin e pyjeve- Me ligj duhet t sanksionohen t drejtateksluzive t prdoruesve mbi pyjet dhekullotat q u jepen n prdorim.- Duhet t ligjrohet kalimi i pyjeve dhekullotave nga prdorimi n pronsi tprdoruesve (fshatit e familjeve), sipaskritereve t caktuara, kur vrehet se ata iruajn dhe i mbarshtrojn si duhet pr njkoh t gjat.- Propozohet q fshati me ligj t ket pronate veta publike mbi pasurit natyrore tkarakterit vendor, sikurse i ka paturtradicionalisht koh m par n vendin tondhe ka n mjaft vende t tjera (pyjet dhekullotat e veta, gjahun, burimet e ujit,

prrenjt e rezervuart vendor, guri, rrae zhavori, peshku, etj.), gj q do t krijojmundsin pr m shum t ardhura prfamiljet bujqsore dhe zbutjen e varfris.- Propozohet q fshati, familjet dhe shoqatate prdoruesve duhet t ken t drejta prshitjen e prodhimeve mbi nevojat e veta, tmaterialit drusor e t prodhimeve t tjera

jod rus ore , apo pro dhi me t nxj err a ngapyjet e kullotat shtetrore n afrsi, prrritjen e t ardhurave t tyre.- sht i nevojshm kualifikimi i punonjsvet njsive t qeverisjes vendore, pylltarvekomunal e shoqatave, nj shrbimkshillimor efektiv dhe shkmbimi iprvojave m t mira.- Ligji i ri pr pyjet duhet t hartohet mepjesmarrjen e t gjitha palve tinteresuara, prfaqsuesve t qeverisjesqendrore e vendore, sidomos t prdoruesvedhe shoqatave t tyre, t bizneseve dhe

shoqris civile, gj q sht kusht przbatimin e tij me sukses.Sipas Prof.Dr.Muharremaj shkmbimi i

vaz hdu esh m i pr vo ja ve t nd rs jel lt amidis shoqatave t PKK n lmn e pyjeve ekullotave q organizon her pas hereFederata Kombtare me siguri do tishrbej prmirsimit t puns n ktsektor, rritjes s prodhimtaris s tyre, errjedhimisht t dobive ekonomike e

mjedisore pr komunitetet vendore dhekrejt shoqrin.M pas fjaln e mori Prof .Dr. Sheri f Lus haji cili bri nj prezantim pr prmirsimin emenaxhimit n kushtet e pyjeve dhekullotave t transferuara. Ai foli mbiproesin e transferimit t pyjeve e kullotave

pran NJQV-ve, rndsin e ktij proesidhe vazhdimsin e tij n ditt e sotme.Gjithashtu, Prof.Dr.Lushaj solli n

v me nd je t pr an is hmve pr ob le mi n eerozionit t toks, transportin esedimenteve n det dhe mbikullotjen. Aigjat prezantimit t tij propozoi ngritjen enj Sistemi t Informacionit Gjeografik nPyje e Kullota dhe menaxhimin e pyjeve dhekullotave n kuadr t zhvillimit rural.Nj tjetr prezatim ishte dhe ai i z.LlazarGjonca, prfaqesues i Drejtoris sShrbimit Pyjor, Vlor mbi rolin eDrejtoris pr transferimin dhe kshilliminn zhvillimin e pylltaris komunale.Znjsh.Albora Kacani, bri nj prezantimmbi pylltarin komunale dhe rndsin epjesemarrjess komunitetit n menaxhimine pyjeve dhe kullotave.Objektivi kryesor i pylltaris komunalesht rimkmbja e pyjeve dhe e kullotave

t degradura dhe menaxhimi i qndrueshmi tyre. Gjithashtu, nxitja e ruajtjes sekosistemeve natyrore dhe hapat fillestaredrejt ekonomis s tregut jan tjetr objektivi pylltaris komunale. Jan shum trndsishm, tha ajo t zbatohenparimet eqeverisjes s Pyjeve Komunal. Kjo duke ufokusuar tek njerezit ku vete banoret

vendor t merren me prdor imin e pyjevedhe kullotave pr t rritur t ardhurat eprmirsuar cilsin e jetess. Ajo foligjithashtu mbi kriteret baze te pyjevekomunale. Pra, pyjet dhe kullotat duhet t

jen brenda terri torit t fshatit /komuns , tken kufij natyror t qart dhe tplotesojn nevojat e familjeve tfshatit.Komuniteti duhet t marrprgjegjsi pr marrjen n prdorim tsiprfaqes pyjore, ruajtjen dhembarshtrimin e pyllit. Po ashtu, evitimine konflikteve sociale dhe caktimin me

konsensus t kufijve t pyllit n baz tetradits dhe t nevojave jane kriter tjeter ipyjeve komunal.Jemi te ndergjegjeshem tha ajo se perperiudhen qe po kalojme ka patur mjaftprobleme. Pra,ka ende politika te paqartalidhur me te drejtat per pronen, sigurimine t ardhurave dhe menaxhimin eqndrueshm t pyjeve dhe kullotave ngakomunitetet lokale.

Po ashtu, ka munges te mekanizmaveligjore pr privatizimin e Pyjeve dheKullotave, por dhe kapacitete tpamjaftueshme tek NJQV-te pr tasimiluar proesin. Kanjohuri t pamjaftueshme mbi proesin ngaprdoruesit dhe mosbesimi i tyre ndaj

vep rim eve t qev eri s si dhe mun gesa ekoherencs n kuadrin ligjor pr pyjet meprgjegjsit t mbivendosura. Jane ketodhe arsye te tjera per te cilat Znjsh.Kacanirekomandoi: prmirsimin e bazs ligjorepr pyjet dhe kullotat ; legalizimin einformalitetit; sanksionimin ligjrisht t tdrejtat eksluzive t prdoruesvesi dhethellimi i marrdhnieve t tregut t lir npylltarin komunale; kalimi i pyjeve dhekullotave nga prdorimi n pronsi tprdoruesve dhe zgjerimin e shrbimitkshillimor pyjor, veanrisht pr pylltarinkomunale; SHPPKK dhe Federatat duhet trrisin e fuqizojn kapacitetet pr tmbshtetur komunitetet dhe pushtetin

vendor n ofr imin e shrbimeve.Sipas saj, Shqipria duhet t mbshtetet menj projekt t ri q t ket n fokus

vazhdimin e puns nisur me t gjith aktort(Ministrit e linjs, NjQV dhe CNVP) q

sht nj rrug e qart pr rehabilitimin epyjeve dhe veanrisht t shkurreve dhearrorve. Mbetet sfid prfshirja e pyjeve nshrbime mjedisore si sekuestrimi ikarbonit, mbrojtja e toks nga erozioni dheruajtja e ujit, si dhe t ecet paralelisht mezbutjen e varfris punsimin e fermervedhe mbshtetjen e 251 SHPPKK n t gjithShqiprin.Pas prezantimeve te specialisteve te fushes fjalene moriZ.Fatmir Tocii cili ndr t tjera tha:Ne jemi n kushtet e nj kuadri legjislativ qnuk sht zbatuar si duhet n t gjitharastet, nuk sht i perfunduar trsishtdhesht pjesor.Ne jemi n dilemen erishikimit t ktij legjislacioni dhe krkojmmendimit tuaj. E vleresojme shum kttakim dhe do t krkojm mendime t tjeraedhe m t specializuara n momentin q dot diskutohet. N parlament sht menduarqe ky do te jet brenda 100 ditve t par a dhe

t vij nj mendim i specializuar q ka t bjme pronsin e pyjeve dhe kullotave sidomost pyjeve. Ne jemi t hapur t degjojmmendime t specialisteve t shikojmkerkesat q ka komuniteti pr ta par se sidhe deri n fare shkalle n kt faze do tthellohet ky proes i decentralizimit. Sot qflasim ne dim shum mir abuzimet e

jashtzakonshme q po ndodhin me pron ate pyjeve dhe kullotave. Jemi apo nuk jemi

gati ne q pushtetit vendor apo edhe individi tti kalojn n pronsi kto prona, duhettediskutojm bashkarisht, t gjejm formnm t prshtatshme, m t mir q i shrbent gjith vendit. Secili sht specialist nfushn e tij dhe nuk mund t jet n t gjithafushat dhe detyra jon parsore sht q kto

mendimi ti thithim dhe t na shrbejn nkohn q ne me ndrgjegje t plot t ngremdorn pr t miratuar ligje t caktuara. Dhekjo sht nj nga arsyet themelore se pse ne

jemi n kt takim dhe e kemi prit ur meshum knaqsi njoftimin q na bri kryetarii Federats, por edhe kryetari i bashkis prt qn bashkarisht me ju pr t dhnmendimet e duhura kur ky diskutim t hapetn parlamentin shqiptar. Ne i kemi pyjet dhekullotat pjes t rndsishme t programitton, do ta themi q pr nj periudh tcaktuar 5 apo 10 vjeare t ket njmoratorium t plot n gjith Shqiprin aposipas zonave q do t studiohen po nga ju dhepastaj t vendoset pr pyjet, pr shfrytzimine tyre. sht shum e dhimbshme sot q ataq prfitojn nga shfrytzimi i pyjeve jan

ve t m pa k fi rm a q ndaj n pa ra t mepushtetart dhe kjo ka ndodhur gjat gjithktij 20-vjeari dhe nuk ka prfituar as

komuniteti dhe fiton disa thrrime pushtetilokal, gjoja prej taksave q mbledh prliencat dhe lejet q jepen pr shfrytzimine pyjeve. Ne nuk jemi pr kt politik! Prfatin e keq, shumica e pyjeve tan n kto 20

vjet ka prfunduar si qymyr np r tavernate vendeve fqinje dhe kjo sht nj e vrtetshum e hidhur dhe kur vjen puna pr t

vn drej tsin pr dmin q bhet n p yje,m kollaj futet n burg nj fshatar q bn njgomar me shkarpa pr tu ngrohur mefamiljen e tij dhe ata q bjn namin dheqethin n zero dhe shkatrrojn pyjet jannjerz t nderuar q bjn politika npushtetin qndror e vendor dhe vendosin prfatin e gjith njerzve t tjer.Un para se ta mbyll do t thoja probleminpr punn e pakt q bhet pr sensibilizimine komuniteteve pr mbrojtjen e pyjeve. Ne

jemi t prirur pr t mbrojtur e dhe deri megjak pronn ton personale dhe kur dalim

jasht g ardhit ton ka nj indiferentizm tpashpjeguar nga komuniteti edhe pse atopasoja t shkatrrimit t pyjeve kan t bjnme t gjith komunitetet. Pra nuk punojnshkollat, nuk punon media, nuk kasensibilizim publik, domethn edhe n ktmbledhje un mendoj q duhet t kishte njsensibilizim shum m t madh duke pasurktu t gjith kryetart e komunave dhe

bashkive t ishin si pjesmarrs, t ishin t


3/8

KuroraeGjelbr


www.shkpkk.org



www.akppp.net

3

tjera. Zona t mdha t pyjeve tdegraduara jan kthyer srish n pyje tvlefshme. Shmbuj mund t shihen nt gjith Shqiprin si n Kuks, Dibr,Lezh, Kor, Elbasan etj. Pr fat t keq,n t kundrtn e zhvillimit pozitiv tpyjeve komunal, pyjet e larta n pronsit shtetit mbeten problematike;eksperienca q prej viteve 90 deri m sottregon pr mbishfrytzimin e tyre,djegien masive dhe prerjet ilegale.Shrbimi Pyjor Shtetror dhe ministritprkatse q jan ngarkuar me pyjet, nukkan qen n gjendje deri tani t ndalojn

degradimin e pyjeve. Krkohen prpjekjet mdha pr ruajtjen dhe uarjen ektyre pyjeve drejt menaxhimit tqndrueshm. Nj pjes e pyjeveshtetrore jan shpallur si parqekombtare dhe zona t mbrojtura, dukeprmbushur kshtu edhe krkesat e BEpr ruajtjen e natyrs dhe zonave tmbrojtura. Pyjet e mbetura shtetit do tduhet t menaxhohen n mnyr tqndrueshme duke prdorur mundsitekonomike dhe t ardhurat e siguruaranga shrbimet mjedisore t ofruara ngakto pyje.Pr t siguruar zhvillimin e qndrueshmt pyjeve dhe sektorit pyjor n trsi

sht e domosdoshme q Qeveria tmbshtes pylltarin komunale.Rezultatet kan treguar q ky drejtimsht rruga e duhur. Sugjerohet q pyjett kalojn nn Ministrin e Bujqsis dheZhvillimit Rural. Kjo sht logjike dukepasur parasysh q mbi 60% e pyjeve dhekullotave menaxhohet nga familjetfshatare dhe kjo po vjen duke u rritur.Duke pasur pyjet t lidhur me bujqsindhe zhvillimin rural si nj sektorekonomik jemi n nj linj dhe me BE, icili mbshtet pylltarin n politikat e sajt zhvillimit rural. Ky ndrtiminstitucional lejon qeverin t ketpolitika t harmonizuara pr zhvillimin

e zonave rurale duke adresuar t gjithsektort dhe burimet natyrore dheprdorim t duhur t fondeve t BE prZhvillimin Rural. N shum vende t BEdhe vende t Ballkanit sht br njzgjedhje e ngjashme. Mbshtetja epylltaris komunale nga brendaMinistris s Bujqsis sht gjithashtu

PYLLTARIA N SHQIPRIMemo drejtuar kryeministrit

shqiptar, Edi Rama

(Vijon nga faqja 1)mbshtetse pr prfundimin eregjistrimit t toks me prdoruesitaktual. Proesi ka filluar tashm pr tidentifikuar rrugt dhe mnyrat prprivatizimin final tek fermert e pyjeveprivate.Po ashtu, kjo sht n nj linj mezhvillimet e BE, ku pylltaria private zpjesn m t madhe t pyjeve si n Austri,Gjermani dhe Slloveni (ku mbi 80% e tgjith pyjeve jan n pronsi tfamiljeve).Gjithashtu, Pylltaria Komunale sht epreferuar nga perspektiva ekonomikedhe financiare. Pyjet komunalemenaxhohen nga banort vendor dhe

qeverisja vendore. Prandaj, brendaMinistris sht e nevojshme njstruktur dhe personel i kufizuar. Ngaana tjetr, nse pylltaria komunalembshtetet me nj kuadr ligjor tprshtatshm, duke lejuar zhvillimin eqndrueshm t pyjeve nga banortvendor do t sjell zhvillimin ekonomik,duke siguruar pun dhe mundsi tardhurash pr komunitet rurale. Prandajkshillohet q prparsi ti jepetprshtatjes s kuadrit ligjor aktual, dukei dhn vendin e duhur pylltariskomunale dhe asaj private.N linj me praktikat ndrkombtare tqeverisjes dhe politikave pr pyjet,

propozohet q pyjet shtetrore nadministrim t shrbimit pyjor tmenaxhohen nga nj Agjenci Shtetroree Pyjeve, e cila t zhvillohet gradualishtn nj struktur vet-financuese. ParqetKombtare dhe zonat e mbrojtura t jenm mir brenda Ministris s Mjedisit,meq menaxhimi i ktyre pyjeve dheburimeve t tjera natyrore krkojn qasjet ndryshme pr ruajtjen e natyrs.Inspektorati i pyjeve t ndahet ngastrukturat menaxhuese dhe si sht nzhvillimin aktual, t integrohet nInspektoratin brenda Ministris sMjedisit.N prfundim, i sugjerojm qeveris t

mbshtes pylltarin komunale nShqipri dhe tu bashkohet zhvillimevet sjella nga kontributi i shum familjeven zonat rurale, t cilt kan marrprgjegjsin e mbrojtjes dhe zhvillimitt pyjeve e kullotave t tyre.

Nga: Federata Kombtare ePyjeve dhe Kullotave Komunale

SHPPKK KOMUNA

FEDERATA RAJONALE

E PKK

FEDERATA KOMBTARE E PYJEVE

DHE KULLOTAVE KOMUNALE SHRBIMI KOMBTAR IKSHILLIMIT

ADMINISTRATA E PYJEVE NE

KOMUN:

Stafi i pyjeve:

Inxhinier Pyjesh

Teknik pyjesh

Roje pyjesh

Bordi i SHPPKK:

Kryetari

Sekretari

Financieri

Antart

SHRBIMI KSHILLIMOR RAJONAL

Komisioni i fshat:

Kryetari

Antart

Prdorim

familjar

Prdorim

familjar

Prdorim

familjar

Prdorim

familjar

Prdorim

familjar

Familje prdoruese t pyjeve (Prdoruesit e regjistruar)

Personeli i kshillimit:Menaxheri, Specialist Pyjesh

Kshillues Pyjesh/Trajneret

Personeli dhe administrata e

Personeli i kshillimit:Menaxheri, Specialist Pyjesh

Specialist pr zhvillimin e trajnimeve

Koordinator kshillimi

Personeli dhe administrata e fnancs

Bashkpunim

Shrbimi Kshillimor i

ofruar

e pylltaris komunalegjitha mediat e Vlors dhe ato qndrore prt thn q fillon nga Vlora nj lvizje prmbrojtjen e pyjeve. Un mendoj q kjo do tkishte nj efekt m t madh, porpraprsepra edhe me kaq ky takim efektine ka dhe un ju falnderoj pr t gjitha atomendime q jan mendime specialistsh.Dhe nga un q mbuloj kt zon si deputetii qarkut t Vlors do t jepet mbshtetjamaksimale nga ana jon pr t gjithaproblematikat q u diskutuan n ktmbledhje pr mbrojtjen e mjedisit, t pyjeve,t ujrave dhe t gjith problemet e tjera qshkojn n shrbim t komunitetit. Jufalndroj edhe njher sinqerisht pr ktangazhim, kt iniciativ q duhet t jetedhe m e shpesht, mund ta bjm edhe nzona t tjera q t ket nj sensibilizim sepseduke mbrojtur mjedisin, duke mbrojtur pyjetne kemi mbrojtur jetn ton, jetn e fmijvetan, t ardhmen e kttij vendi, e cila shtsot n nj rrezik t jashtzakonshm.N pjesn e dyt t takimit u bn dhe dyprezantime nga prfaqesuesit e FederataveRajonale te Pyjeve e Kullotave Komunale.

Z. Xh el al Sh uti, prfaqsues i FederatsRajonale t Pyjeve n qarkun e Kuksit berinj prezantim mbi forcimin e rolit tShoqatave t Prdoruesve t Pyjeve dheprfaqesimin e tyre n Federata Rajonale.Ndrsa Z.K lea nth i Man di, prfaqsues iFederats Rajonale, Gjirokastr bri njprezantim mbi prvojn e deritanishme tFederats Rajonale n qarkun e tyre.Pas perfundimit t prezantimeve fjaln e

moriZ.Besnik Barei cilindr t tjera tha: Undo t ndalesha n dika q m shqetson nprgjithsi, pavarsisht se i prkas nj forcepolitike, do t thosha q kto 20 vjet ka paturnj problem shum t madh. Politika nganjra an dhe shoqria civile dhe ekspertizanga ana tjetr. Ajo q ka munguar prmendimin tim sht bashkpunimi ndrmjet

ktyre dhe nuk ka institucionalizuar njba sh k pu ni m q si t th ua sh do tkomplementojn njra tjetrn, n mnyr qti shrbej zhvillimit, qoft politik, por qoftedhe ekonomik dhe sektorial t vendit. Dhendrsa kemi nga njra an ekspert shumt mir, kemi shoqata, ku u fol se do tngrihet dhe nj shoqat tjetr.Problemi shtq far roli dhe vendi ka ky lloj organizimin politik brje, n marrjen e mendimevedhe mendoj q ktu ka nj hendek shum tmadh. Pr mendimin tim kjo vjen se nukduhet lejuar nj ekspert q t dominojpolitik n q shpesh here konformohe t mekrkesat dhe pretendimet klienteliste tkryeministrave t rradhs, kushdo qofshinata. Po ather si do t dalim nga kjo gjendje?Un mendoj q vetm nj z jashtzakonishti fort oponent, profesionist i juaj dhe n njfar mase i bashkuar dhe kt llojpozicionimi nuk jua jep shpesh politika, por

duhet q vet ju ta krkoni q ta zini nzhvillimin shoqror dhe ekonomik nShqipri. Domethn q vetm ju duke qnnj z shum profesional shum i fortoponent do t detyroni klasn politike q tken vmendjn ndaj jush. Sigurisht q ktlloj shqtsimi, Fatmiri, un e t tjer do eojm n parlament , do e ojm tekkryeministri , por edhe ju nga ana juaj duhett bheni nj z shum i fort, m mnyr q

ti imponoheni politiks, m mnyr q kurvjen puna pr kt sektor , ju (politikant)nuk duhet t veproni n kokn tuaj por duhett merrni edhe mendimin ton. Kjo mund t

b het n rr ug t ndry shm e np r mj etmediave, nprmjet prfaqsimit tuaj sa mdinjtoz, n mnyr q vet kryeministri pastajta marr dhe ju t bni nj institucion q

vazh dimi sht kur merr et nj vendim, njstrategji, nj ligj etj. duhet patjetr t pyeteni.Ktu u fol pr nj gj q that ju, tre ligjet,u tha ktu, mund t ishim ne, mund t mosishim, por si do t bhet fakt ky, si do t bhetrealitet? Si do ta bjm ne q kt ligj tamarrim dhe t dalim me nj propozim, nukka rndsi PD apo PS, t dal dhe tmiratohet n parlament. A mjafton vetmzri juaj ktu, i mbyllur n kt dhom dhepastaj t harroj, ose i thn diku tjetr, pra

ju duhet t ve ndos ni pa tjet r ko nt akteintensive me parlamentart, t kujtdo grupiqofshin, majtas, djathtas, e rndsishmesht q t gjenden njerzit e duhur q kan

vullnetin politik dhe shoqror pr t brrdika pozitive pr kt vend.Un nuk mund t jem ekspert pyjesh dheparlamenti pr shkak t kufizimevefinanciare, ndryshe nga t gjith parlamentete bots, ne nuk kemi asnj lloj mundsie qn periudha t caktuara kur vjen nj ligj tekerkojme ndihmen e specialisteve pr t mdhn mua si parlamentar ekspertizn enevojshme. Dhe kjo e bn fakt q parlamentishqiptar t jet shum diletant.Miratonshpesh ligje me gabime, me problem nga do

pikpamje, profesionale, gjuhsore etj. Porn kto rrethana ne dhe ju duhet t

bashkp unojm shum, t qndrojm afrnjri tjetrit n mnyr q ne tju ndihmojm

ju dhe ju t na ndihmon i ne.Mbylljen e takimit e briZ.Rex hep Ndreu ,kryetar i Federats Kombtare t Pyjeve dheKullotave Komunale i cili falenderoi t

gjitht pranishmit pr pjesmarrjen dhekontributin e veant q dhan deputetet,kryetari i bashkis Orikum, profesort enderuar dhe referuesit e prezantimeve. Sipasz.Ndreu nga ky takim dalim ndyprfundime kryesore:I. Shkmbimi i prvojave midis aktorve

vendor dhe legj isl ativ it pr vazhd imin eReformave n Pyje (prmiresimi i bazsligjore , reforms institucionale me ndikimn prmiresimin e menaxhimit t Pyjeve dhekullotave dhe jetesn e banorve n zonatrurale.II. Krijimi i strukturave lokale e rajonale,rrjetzimi dhe forcimi i tyre npermjetkrijimit edhe te strukturave te reja.Mendojm se sot kemi arritur n njmirkuptim shum t gjer pr krijimin eFederats Rajonale Vlor-Fier.Ne tha ai shpresojm n forcimin e

bashkpunimit n t ardhmen, midis t gjith

aktorve, lokal, rajonal e kombtar.Shkmbimi i vazhdueshm i prvojave tndrsjellta midis shoqatave t PKK n lmne pyjeve e kullotave q organizon her pashere Federata Kombtare me siguri do tishrbej prmirsimit t puns n ktsektor, rritjes s prodhimtaris s tyre, errjedhimisht t dobive ekonomike emjedisore pr komunitetet vendore dhekrejt shoqrin.

KULLOTAVE KOMUNALE


4/8

4KuroraeGjelbr


www.shkpkk.org



www.akppp.net

Nj Vlersim i t Drejtave t Pronsis n Kosov

pasur gjeodet dhe kadastrat kan qen njprzierje e popullsis dhe regjistrimeve tpagimit t taksave. Pronsia e pronave verifikohejme an t sistemit t tapive. Duke qn se nukkryheshin matje topografike, tapia identifikontepronarin, pronn, vendbanimin e pronarit,prshkrimin e parcels, kufijt dhe emrat epronarve t parcelave kufitare (emrat e tyre,prmasat e kufijve, dhe karakteristika shtes trndsishme pr t br identifikimin e pronssa m t qart t jet e mundur, vecanrisht nlidhje me pronat kufitare). Sistemi i tapive nKosov ishte i inkorporuar n ligje dhe rregulloreedhe nga vende t tjera q e pushtuan Kosovnpas luftrave Ballkanike (Mali i Zi dhe Mbretriae Serbis). Mali i Zi pushtoi rrethet e Gjakovs,Pejs dhe Istogut, ndrsa Serbia - sikurse u

vendos n Konferencn e Ambasadorve n 1913- pushtoi pjesn tjetr t mbetur t rretheve tKosovs.Censusi i par i popullsis dhe survejimit tpronave t paluajtshme me qllimin ekolonizimit t Kosovs - kryesisht n tokat pjelloret fushs s Dukagjinit (Rrafshi i Dukagjinit) - ufillua nga Mali i Zi n t njjtin vit (1913). PasLufts s Par Botrore dhe krijimit t Mbretriss Serbis, Kroacis dhe Sllovenis n vitin 1918,filluan prgatitjet dhe aksione t shpejta prkolonizimin e Kosovs nga kolonizatort Serbo-Malazez. Ky proces filloi n vitin 1919 dheprfundoi n fillim t Lufts s Dyt Botrore n

vitin 1941. Shqyrtimi i par kadastral u krye ngaforcat e policis n bashkpunim me specialistt gjeodzis dhe filloi n vitin 1923 dheprfundoi n 1937. Ai pati fuqi ligjore pasprgatitjes prfundimtar t dokumentevekadastrale. Megjithat, ngaq popullsiaautoktone Shqiptare u marxhinalizua n mast madhe n aspektet sociale dhe ekonomike, atanuk e konsideruan t rndsishme pasjen edokumenteve t pronsis (tapive) pr pronat etyre t paluajtshme. Nj arsye tjetr sepse ata nukkrkonin shpesh tapi ishte edhe pr shkak ttakss s lart t prons. Prandaj, paskompletimit t shqyrtimit kadastral, toka epronarve Shqiptar, u trashgua brez pas brezi,por pa tapi t vlefshme, u regjistrua si tokshtetrore pr qllime bujqsore dhe u b edisponueshme pr kolonizim nga ministri tndryshme. Kshtu q, shum pronar Shqiptaru privuan nga t drejtat e pronsis dhe zotrimit.Ky proces kontribuoi n rnien e pjelloris stoks dhe rritjen e varfris pr Shqiptart dhenj migrim mjaft t madh t popullsis, kryesishtn Turqi, gjat viteve 1927 dhe 1941. Ky llojristrukturimi i popullsis gjithashtu u pretenduat ishte nj objektiv i regjimit t asaj kohe. PasLufts s Dyt Botrore, valt e revolucionitpolitik dhe ristrukturimi social dhe ekonomik idhan nj nxitje t fort nacionalizmit dhekonfiskimit t tokave t mbajtura nga familjet eidentifikuara me regjimin e mparshm. Njrilevim i rndsishm i tokave u krye gjat viteve1951 - 1955 ku u prdorn metodat Ortogonaledhe Polare n zonat e Gjakovs, Pejs dhe

Vusht ris, ndr sa n zona t e Mitr ovics,Prizrenit, Rahovecit dhe Ferizajt u prdormetoda e fotogrametris.Rilevimi i fundit i tokave n t gjith Kosovn ukrye gjat viteve 1978 - 1982 me an tfotogrametris ajrore, por m s shumti uimplementua pr zonat urbane. N vitet 1990,Qendra Elektronike dhe e Prllogaritjeve (GaniQabdersha) n Prishtin dizajnoi nj programkompjuterik pr mbajten, konvertimin dheadministrimin e regjistrit kadastral pr t gjithKosovn.T Drejta Pronsie t Pakta t Sektoritt AdministrimitPara vitit 1999, mekanizmat pr prcaktimin dheregjistrimin e t drejtave t toks kan qnshum t dobta. N pjest e tjera t Jugosllavis,kishte kaluar legjislacioni pr prcaktimin epronsis dhe futjen e nj sistemi pr regjistrimine t drejtave pr tokn (regjistri i toks), por nKosov nuk u implementua asnjher. N vitin1999, institucioneve dhe strukturave publike dheprivate, u duhej t krijonin dhe mbshtesnin njtreg t qndrueshm t toks dhe tregu i pronavemungonte ose ishte tejet i pazhvilluar.

Dokumenti i vlefshm ligjor i t drejtave prtokn dhe ndrtesat u dmtua rnd ngakonfliktet e dekads s shkuar n Kosov dheprreth saj. Dhuna e lufts shkaktoi shkatrrimine regjistrave publik pr t drejtat publike dheprivate pr tokn dhe ndrtesat, duke prfshirregjistrat kadastral dhe ato t gjykatave dhearkivat e siprmarrjeve q menaxhoninapartamentet n pronsi sociale dhe asete ttjera. Hartat e pronave, regjistrat kadastral,

listat e zotrimeve dhe arkivat e dokumenteve ttransaksioneve, t cilat prbnin identifikimin"autoritativ" se kush ka dhe cfare t drejtash dhepr k tok dhe ndrtesa u cuan n Serbi. Prvecksaj, njerzit e shmangn sistemin formal tregjisrimit t transaksioneve dhe i kryen ato nmnyr informale pr disa dekada pr shkak ttaksave t transaksioneve dhe ndalimit tkryerjes s transaksioneve ndrmjet Serbve dheShqiptarve. N disa zona n Kosov n vitin2010, regjistrimet zyrtare t t drejtave pr tokn,t mbajtura privatisht, korrensponduan mezotrimin aktual dhe pretendimet pr tokn

vetm n 30% t rasteve. Edhe pas prpjekjeveshum t mdha t bra n Programin eMbshtetjes Kadastrale n Kosov pr trindrtuar regjistrimet zyrtare, situate ende shte papranueshme. Kufijt e pronave dheidentifikimi i emrave zotrues t pronave si i vitit2003 i bazuar n dokumente t pranueshmeligjrisht i korrenspondon kufijve aktual dhe

emrave t zotuesve n rreth 50% t rasteve.Qrtsimi i t drejtave pr tokn dhe ndrtesat poprparon, megjithat, n baza rast pas rasti, dukeu mbshtetur n rastet e mbledhura nga avokattprivat dhe t drguara n gjykata pr gjykim.Kjo pun sht tepr e kushtueshme, n pjes tmadhe pr shkak t kudrit ligjor t paqart ttrashguar nga Shteti Jugosllav, i modifikuar dherregulluar nga rregulloret dhe vendimet UNMIKdhe vazhdimisht i pasuruar nga legjislacioni imiratuar nga Parlamenti i Kosovs.Baza Ligjore pr t Drejtat e PronsisPrcaktimi dhe interpretimi i ligjeve tpronsis n Kosov jan br tepr tkomplikuar nga disa pjes ligjesh q ndikojnt drejtat e pronsis. Kto prfshijn ligjinJugosllav para vitit 1989, disa ligje jodiskriminuese t lshuar ndrmjet 1989 - 1999,rregulloret e UNMIK, dhe ligjet kaluara ngaParlamenti i ri i Kosovs. Megjithat UNMIKka lshuar legjislacionin, i cili prevalon mbi kto

pjes ligjesh, ka boshllqe dhe ambiguitet prsaprket cshtjeve pronsore. Kshtu q jan katrpjes ligji potenciale, t tre kategorit eprmendura n Rregulloren 2000/59 si edheligji i ri i kaluar nga Parlamenti i Kosovs dhe idekretuar nga UNMIK, i cili duhet tkonsultohet n mnyr q t konstatoj bazatligjore pr zotrimin e toks, t drejtat epronsis dhe transaksionet. Nj komplikim imtejshm potencial sht q vetm disadispozita n ligj mbeten n fuqi, duke rezultuarn arnimin e ligjit prkats t t drejtave tpronsis. Rezultati i Seksionit 1.1 sht q disaligje nga periudha Jugosllave jan srish n fuqi,duke br q shum ligje n Kosov t jen t

vjetruar dhe t paprshtatshm pr nj sistemm shum t bazuar mbi pronsin private tparimeve t prons reale dhe ekonomis stregut.Kthimishtja e kthimit dhe kompensimit t pronave

t shpronsuara padrejtsisht gjat regjimit tmparshm duhet t rregullohet sapo t bhetnj politik e qart. Aktualisht nuk ka njpropozim t qart pr fillimin e nj programikthimi dhe kompensimi, por deklarimet eprgjithshme n mbshtetje t nj lloj kthimi

jan br nga zyrtart e pushtetit lokal dheMinistris s Bujqsis. Identifikimi i dats sprdorimit si nj baz - prova e krkuar - dheprocedurat pr dorzimin e nj padie gjyqsore

duhet t identifikohet qartsisht. Edhenqoftse UNMIK dhe PISG vendosin t mosfillojn nj program kthimi, athr duhet tket nj ligj t qart q e deklaron kt fakt.Situata e Pronsis s Fermerve tVegjlProdhimi m i madh vjen nga fermert privatt vegjl. Fermert privat zn 91% t toks skultivuar, 71% t toks bujqsore (prfshirkullotat) pothuajs t gjitha blegtorin (por

vetm 29% t kullotave) dhe 38% t toks pyjoren Kosov. Madhsia mesatare e pronave shkonn 2. 4 ha dhe prbhen nga 6 deri n 8 parcela,shpesh t tipeve t ndryshme t prdorimit ttoks pr mbjelljen e kulturave t ndryshme.Madhsia e ferms individuale varion gjersishtnga 1 deri 25 ha; 80% e fermave jan n rangune 0.5 - 2.5 ha dhe ktu prfshihen 86% e pronaveprivate. 90% e t gjitha njsive t fermave kanm pak se 2.5 ha. Fermert privt gjithshtukontrollojn 38% t toks pyjore. Ekonomia

rurale e Kosovs me t drejt mund tkarakterizohet si e dominuar nga fermertprivat t vegjl, t cilt jan prgjegjs prprodhimin m t madh t ushqimit, perimeve,qumshtit dhe produkteve t tjera blegtorale n

Kosov. Pavarsisht siprfaqes mesatare tvogl, fermat prfshi jn nj gam t gjerkulturash t ndryshme bujqsore q rriten ntipe t ndryshme tokash. Fermert privat mbigjysmn e siprfaqes s tyre e kan vreshta(4.400 ha ose 51%. Fermert e vegjl gjithashtu

jan pr gje gj s pr pot huaj se t gji thprodhimin e perimeve, duke prfshirprodhimin e serave, i cili ka rritje shum tshpejt. Fermert privat gjithashtu kan filluart ofrojn ushqim koncentrat pr sektorin eshpendve i cili po rritet me shpejtsi. Popullatae bagtivesht pothuajse e tra n duart eprivatve dhe ka prmirsuar nivelin krahasuarme periudhn e para konfliktit (155000, osemesatarisht nj lop pr familje). M pak se 2%e fermave kan m shum se tre lop; prodhimii qumshtit sht i ult me 2.7 litra/lop/dit.Harmonizimi dhe Thjeshtzimi iLegjislacionit t Pronave

Ka nj nevoj urgjente pr t kryer nj analizt detajuar t legjislacionit t paprputhshmdhe harmonizimi i tyre n nj t vetm, tkuptueshm dhe kuadr t t drejtave tpronsis t akesueshme pr t udhzuargjykatat, prfaqsuesit ligjor, Zyrat Kadastralet Komunave, stafin, planifikuesit dhe t tjern procedurat ligjore t pranueshme prgjykimin e t drejtave t prons.Shembull: eleminoni "t drejtn e parablerjes"

q mund t lshohet nga nj komun para se tkryhet nj transaksion q prfshin tokn urbaneose nga nj SOE bujqsor pr nj transaksionq prfshin tokn bujqsore.Administrimi i Toks nga KomunatKomunat gradualisht po supozojn se nevojitetq t'u jepen m shum prgjegjsi me ligj pradministratn e rregullt t toks. Megjithat,ato jan t kufizuar prej dekadash neglizhence.N mnyr q t'u mundsohet komunave q t'uprgjigjen m efektivisht sfidave tadministrimit t toks t vet-qeverisjes lokale,aktivitetet e mposhtme jan thelbsore.Toka kullosoreFermert privat kan pothuajse t gjith

bagtit n Kosov, q shkojn mbi 155,000krer. Kjo sht mesatarisht nj lop pr familjefermere dhe vetm 2% (3100) e fermave kantre apo m shum lop. Numri i bagtive

vazhdon t rritet n prgjigje t nj deficiti tprodhimit lokal t qumshtit dhe cmimeve tfavorshme t prodhuesve pr qumshtinpavarsisht subvencioneve t BE pr qumshtinpluhur. Dhent jan kthyer n 58% t nivelit ttyre t para konfliktit, por 1,000 fermer janangazhuar me shtimin e dhenve. Detyra prushqimin e kafshve, ashtu si shumica eimporteve t tjera (prvec plehrave) sht26.5%. Ushqimi i kafshve ka pak furnizim dhesht shum i shtrenjt dhe cmimet e barit tthat jan shum t larta gjithashtu.N trasferimin e toks nga SOE-t tek sektoriprivat, mesa duket toka kullosore si edhe toka ekultivueshme do t bhen t disponueshme prfermert privat. Nse t gjitha tokat kullosoredo t ishin transferuar, fermat private do tkishin akses 2.5 her m shum sesa ato kantani, duke inkurajuar prodhimin blegtoral dhereduktimin e presionit mbi tokat e kultiveshme.Gjedht q aktualisht nuk japin qumsht (dhenj pjes q japin) mund t nxirren n kullotan vend q t mbahen n stalla dhe t ushqehenme foragjere. Ky transferim do t ket efektin elirimit t tokave t kultivueshme pr kulturat

bujqsore t shumta me vlera m t lart (dukeprfshir vreshtat dhe drufrutort) t cilatmund t rriten n Kosov. Pa ndonj ndryshimn teknologji, transferimi i kullotave tpaprdorura apo t pak t prdorura tek sektoriprivat do t kishte nj efekt pozitiv duke rriturprodhimin e qumshtit, mishit dhe djathit.Impakti i saj do t ishte edhe m i madh nsetransferimi do t kryhej n madhsi tprshtatshme t parcelave pr fermert eangazhuar n prodhimin blegtoral dhe

nqoftse kryhet duke prdorur forma tndryshme zotrimi t cilat inkurajojnmenaxhimin m t mir t kullotave t till si tdrejta t plota zotrimi, qra afatgjata,mbikqyrja e prdorimit t kullotave ngakomuniteti dhe gardhimi i prkohshm.Draft Legjislacioni pr Prcaktimin e tDrejtave t PronsisNj kuadr ligjor i plot, rregullator i pronavesht themelor pr mbrojtjen e t drejtave tpronsis private dhe mbshtetjen e tregut ttoks. Megjithat, po hartohet nj Kod Civil i ripr Kosovn me dispozitat baz mbi pronatepaluajtshme, legjislacioni mbshtets duhet t

jet aprovuar para se tregu i toks t zhvillohetn mnyr efektive dhe t funksionojn nmnyr eficente. Bazuar n analizn ligjore dheidentifikimin e boshllqeve dhe dispozitatligjore t pamjaftueshme, legjislacioni duhet thartohet pr t adresuar cshtjet. Nj ngadispozitat e para q duhet t eleminohet sht"e drejta e parablerjes" q duhet t lshohet ngakomuna para se t ndodh nj transaksioni qprfshin tokat urbane ose nga nj SOE

bujqsore pr nj transaksion q prfshin tokatrurale. Procedura u prezantua n kohn kurregjimi i vjetr mendoi t vendos m shumprona n pronsi sociale. Megjithat, proceduranuk sht m e nevojshme dhe thjesht shtonkohn dhe rrit koston e transaksionit t prons.

(Vijon nga faqja 1)


5/8

KuroraeGjelbr


www.shkpkk.org



www.akppp.net

5

Kur do t ndalet

masakra korruptive n

pyjet e Shqipris?Prof.Dr. Sherif Lushaj

(Vijon nga faqja 1)

lshuara nga Musolini n kohn e pushtimitfashist t Shqipris dhe Viktor Emanuelindalonin prerjen, djegien e pyjeve dheeksportin e qymyrit t drurit nga Shqipria.Pyjet po psojn shkatrrimin m tpamshirshm n historin e tyre, me zjarret qllimshme, konesione rrnuese e prerjemasive, gurore, mbikullotje, punimembrojtse e rehabilituese t pa prfillshme,hidrocentrale me vend e pa vend. Grryerjedhe erozion masiv n siprfaqet eshpyllzuara deri n 180 ton/ha/vit, ku tokapo mbetet si "kafsha pa lekur". N nj

vo lu m pr ej rr et h 2 mi ll io n m sh te tikontrollon vetm 10-15 % t volumit drusorq pritet, prerja e lnds drusore sht 3her m shum se sa rritja natyrale. Prerjete pyjeve pr dru zjarri n vendin ton, mundt ulen jo vetm nprmjet prmirsimit tmnyrs s shfrytzimit t pyjeve, burimeveenergjitike alternative, por edheprmirsimit t termoizolimit bashkkohort ndrtesave, q mund t ul konsumin edrurit deri n 30%.N pyjet e Kolonjs pas zgjedhjeve t 23Qershorit sht ndrmarr nj fushatmasive e prerjes t pyjeve t lart t bredhitdhe pishs. Nuk ka shptuar nga masakraas pylli i masivit Grmenj-Shelegur, prerje,gjmime t sharrave, karvane t makinaveq transportojn edhe pse e shpallur zon embrojtur me VKM nr.102, dat 15.01.1996.Po Institucionet prgjegjse ku jan, po

qeveria ku sht, po komunat n territorete tyre, po drejtorit e shrbimit pyjor ku

ja n st rukur, po Mi nist ri a e Mj edi si t engarkuar ligjrisht me kt drejtim trndsishm, pse e nxit kt proes qoftedhe n heshtje, kur sht duke ikur. Edheqeveria e ardhshme nevojitet q sot t flasme z t lart pa pritur t ulet n karrikepr t'a ndalur kt masakr dhe nesr tndshkoj fajtort. Pyjet e larta janpaksuar shum, thuhet n 150 mij ha, tprer n zonat e pjerrta, ku erozioni shtn prmasa galopante. Ka nj srshtjesh, pr t cilat duhet nxjerr msimenga praktikat liberale dhe korruptive,deformimet strukturore dhe reformat ezhvilluara n periudhn e tranzicionit: Nsektorin e pyjeve nevojiten reforma tthella, t cilat n tet vitet e fundit jandeformuar pr shkak t plotsimit torekseve politike t koalicioneve partiake.Mbi kt arsye pyjet padrejtsisht u

vendosn n Mini strin e Mjedisi t, e cilamegjithse ka si mision hartimin e

politikave mjedisore, mori prsipr edhe dyfunksione t tjera q jan n konfliktinteresi si menaxhimi i pyjeve dhekontrrollin nprmjet inspektoriateve t

vendosura br enda saj. Pra nj or ganizi m qt "kontrollosh vetveten" dhe t'a lsh do gj

ja sh t ko nt ro ll it , nj mo sp r pu th je epolitikave t qeverisjes qndrore memundsit reale t qeverisjes vendore,plane dhe programe t mbetura n sirtare,nj nevoj pr nj reformim t thell t ksajministri n koncept dhe n struktur. Kue kan vendin pyjet, n cilin dikaster dhepse? Vendosja e pyjeve n MMPAU prgjat8 vjeteve sht nj nga gabimet dhe shkaqete ktij degradimi dhe efektivitetit t ultekonomik t ktij sektori. Humbi totalishtkontrolli mbi pyjet dhe lulzuan fenomenetkorruptive. Krijimi i Ministris t ZhvillimitRural, Bujqsis dhe Ujrave, sht nj arsyem shum pr t pranuar se vendi i sektoritt pyjeve sht n kt t fundit dhe jo nMinistrin e Mjedisit. Pylltaria sht elidhur ngusht me bujqsin, sht pjes ezhvillimit rural, duke prbr dykomponentt m t rndsishm nprdorimin e territorit n kto zona. Ekonceptuar mbi bazn e pellgutujmbledhs, pylltaria (prodhime drusoredhe mbrojtje nga erozioni), kullotat dhetokat bujqsore menaxhohen n mnyrunike si mundsi punsimi, rritjen e tardhurave dhe mbrojtjen e mjedisit, dukeu kthyer n nj faktor kryesor n zbutjen e

varfr is dhe emi gracio nit n zona t rur ale.Meqnse toka bujqsore, pylli dhe kullotatmenaxhohen sbashku dhe pr nj

bashkrendi m t qever isje s m t mir t

pasurive natyrore, sektori i pyjeve dhekullotave e kan vendin n Ministrin eZhvillimit Rural. Nse edhe m tej pyjet dot vazhdojn t administrohen ngaMinistria e Mjedisit, fenomenet eprgjithshme t shkatrrimit do t

vazhdojn me t njjt in rit m, sit uata do tmbetet e njjte si m par, zhvillimit rural ihiqet nj nga shtyllat kryesore dhe n thelbajo nuk e ruan qllimin pr t cilin pongrihet. Pyjet e ult dhe shkurretshfrytzohen jasht sistemeve tmenaxhimit t organizuar, gj q nxitdegradimin e vazhdueshm t pyjeve. Nshkall vendi aktualisht veprojn 36Drejtori t Shrbimit Pyjor ( pr do rreth).T gjitha me administrat me vete, ku prejtyre ka rrethe me m pak se 1000 ha pyje eshkurre. Paksimi i numrit t DSHP mbetetnj domosdoshmri si dhe bashkrendimie koordinimi me komitetet e pellgjeveujembledhs. Organizimi i Drejtoris sPrgjithshme t Pyjeve, menaxhimi ipronave shtetrore nga nj Agjenci,

riorganizimi i krkimit shkencor, i cilimungon, jan shtje q krkojn nj

vl er s im t ri . An al iz a dh e vl er s im i ikapaciteteve t hartimit t politikavemjedisore, t menaxhimit dhe kontrollit,

vler sim i i nevo jave dhe priori tete ve prkapacitete n kuadr t mjedisit global dhe

br en da ko nt ek st it t zh vi ll im it tqndrueshm kombtar t pyjeve mbeteturgjente n t gjitha nivelet e institucioneve.

An al iz a dh e vl er s im i i ne vo ja ve tfokusohen mbi gjendjen ndoshta dramatiken nivelin profesional. A sht normale qnga 36 Drejtori t Shrbimit Pyjor, vetm 2prej tyre drejtohen nga specialist tmirfillt t pyjeve, n nj koh k ur jan memijra specialist t pyjeve, t cilt kanstudiuar brenda dhe jasht vendit? Njshtje tjetr, ka t bj me saktsin eraportimit t siprfaqeve pyjore, e cila bhetpenges lidhur me planifikimin eshfrytzimit, planet e menaxhimit, ruajtjae raporteve midis prerjeve dhe rritjes,planifikimin dhe implementimin e masave

t mbrojtjes s pyjeve dhe toks. Enderaportohet siprfaqja e pyjeve prej1.043.000 ha, e barabart me siprfaqen e

vit it 199 0, nd rko he kur n mun ges tevidencave t sakta, vlersohet se jan prere djegur gati 300 mij hektar me pyje tlart e t ult, siprfaqe t zna nga ndrtimii rrugve dhe infrastrukturs tjetr, mbeten

jasht refle ktimit sip rfaqe t e veri fiku aranga ALUIZNI, t cilat jan transformuar ntoka urbane. Prve pa-aftsis teInstitucioneve per te kryer inventarizimine sakte te siperfaqeve pyjore, efektivitetit teulet t punes s projekteve t financuara ngadonatort, nj arsye kryesore ka lidhje meinteresimin e institucioneve prgjegjse prt shifruar t dhna t pa sakta, pr t paturdor t lir n nj shfrytzim t pakontrolluar, prvetsim dhe ndere mepasurin publike. Raportimet fiktiveprpiqen t mbulojn uljen drastike tsiprfaqeve pyjore, prerjet masive dhepyllezimet ne siperfaqe te paperfillshme.Nga 15-20 mije ha pyllezimet dhe

Po afron koha e prshtatshme pr mbjelljen e fidanve pyjor! Ju njoftojmse disponojm fidan t llojeve t ndryshme si m posht:Zeman Lalaj n Vlor disponon 5000 fidan bredhi me lartsi 1.5 metr,2000 fidan pishe t zez me lartsi 1-5 -2.5 metr, si dhe 40 mij fidan tllojeve t ndryshme. Pr do sqarim t mtejshm jeni t lutur tkontaktoni n numrat e telefonit +355 69 21 23 919, dhe +355332 22 843.N fidanishten e Z. Florin Torba n Peshkopi ka fidan standart pr mbjelljen vjesht Arr 2 vjeare 4000 cop, Gshtenj 2 vjeare 4000 cop, Blidekorativ 1.5 m mbi 1000 cop.Kontaktoni me Z. Florin Torba n numrin e telefonit: +355 68 3401 378.Haxhi Mani nga Muhurri i rrethit Dibr, 12 km larg qytetit t Peshkopisdisponon fidan sherebele t cilt bhen gati pr mbjellje para dats 20Shtator. T interesuarit jan t lutur t kontaktojn me Z. Haxhi Manin numrin e telefonit +355 68 64 69 360.

prmirsime pyjore t kryera mesatarishtn vit deri n vitin 1990, n 20 vitet e funditndonj zyrtar i lart shfaqet n ditn epyjeve me disa fidan n duar dhesiprfaqet e pyllzuara jan disa her m tulta.N kto 20 vjet, pr veanrisht n tet vitete fundit, pyjet n vendin ton jan duke ushfrytzuar sikur t mos kishte nj tnesrme, pa marr parasysh se ky burimnatyror ka nj limit, tej t cilit humbasinkapacitetet prodhuese, psojn degradiminfizik dhe dmtohen rnd interesat egjeneratave t ardhshme prderisa prerjasht tre her m e lart nga pyllzimet dherritja vjetore. Qysh n vitin 1987, komisio niBrundland e prcaktoi zhvillimin eqndrueshem t till "q prmbush nevojate gjeneratave t tashme, pa kompromentuarmundsin e gjeneratave t ardhshme prt plotsuar nevojat e tyre". Por sa larg shtqeverisja shqiptare nga ky nocion, sa ishmtuar dhe tej i dmshm ka qnautoritarizmi q dallohet leht n thirrjen

pr mbjelljen e arrorve nprmjetshpyllzimit t territoreve pyjore, pa ubazu ar n efektiv itet in ekon omik t kti jndryshimi, n munges t studimeve ngainstitucionet prkatse, prcaktimit tzonave dhe vleresimin e efekteve mjedisoreafat-gjata. sht koha t dgjohenspecialistt, t cilt n kt vend nukmungojn dhe t heshtin t pa diturit,pavarsisht nga posti q mbajn. N ktsituat vlen t pranohet nga t gjithndalimi i prerjes s pyjeve pr nj periudhs paku 3-5 vjeare, gjat t cil s: t kryhetinventarizimi i plot i siprfaqeve pyjoredhe vlersimi sipas kategorive, hartimi iplaneve t menaxhimit, implementimi ipunimeve rehabilituese, prcaktimi iteknikave t rehabilitimit, rishikimi izonave t mbrojtura, vlersimi i zonave przhvillimin e turizmit, planifikimi imenaxhimit mbi bazn e pellgutujmbledhs, studimi i mundsive q ka

vendi pr rri tjen e siprfaqes s pyjeve sipasnj plani afatgjat n zonat e zhveshura si

burim ekonomik, mjedisor dhe mbrojt jen etoks dhe ngritja e sistemit t informacionitgjeografik. Jan transferuar n njesit eqeverisjes vendore mbi 50 % t siprfaqess pyjeve dhe kullotave. Por proesi duket istopuar dhe krkon nj trajtim t ri dhe

baz ligjo re t plot suar. M tej trajni mi ispecialistve t pyjeve, prfshirja eFakultetit t Pyjeve n kontributin przhvillimin e sektorit, ngritja e shkollaveprofesionale pr prgatitjen e teknikve tpyjeve, plotsimi i legjislacionit veanrishtpr mbrojtjen e fondit pyjor. Njerz, mosharroni se pylli sht burim jete, pylli shtekonomi, pylli thith gazin karbonik dhe ne

thithim ajr t pastr, pylli rregulloncilsin e jets, mbron tokn nga rrshqitjet,prmbytjet dhe ajrin nga ndotja, sht pjese zhvillimit t qndrueshm. Pylli sht njpasuri e madhe kombtare, q i prketpopullit dhe gjeneratave t ardhshme dhe

jo nj grushti pusht etar sh dhe as vet mshoqris s sotme. Prandaj duhet t'ambrojm at me do kusht.

NJOFTIM


6/8

6KuroraeGjelbr


www.shkpkk.org



www.akppp.net

Vizit n pyjet suedezePeriudha: 9 14 Shtator 2013

M dat 10 Shtator 2013, sipas programitu b nj vizit n Agjensin Suedeze t Pyjeve.Takimi filloi n orn 9 ku hapjen e briZ.Thorsten Calander, koordinator i programit- Umea. Ai iu uroi mirseardhjen grupit ngaShqipria dhe bri prezantimin e programitt dits. M pas ai ia dha fjaln Z.AndersPers son , ekspert i GIS-it n Jonkoping.Z.Persson bri nj prezantim mbi sisteminGIS dhe aplikimin e tij n punn e prditshmen Agjensin e Pyjeve. Ata kane nje sistem ebite quajtur NAVET. NAVET sht nj sistemmbshtets GIS pr rrethet e Suedis dhe ttjer brenda Agjensis s Pyjeve. I gjithinformacioni n lidhje me pyjet sht iregjistruar n kt sistem. Prfitimet q vijnnga ky sistem jan se puna brenda Agjensiss Pyjeve sht m efektive dhe ka harta tmira pr informacion pr pronart e tokave.Githashtu ata disponojn nj shrbim pr tgjith pronart e pyjeve t quajtur MINASIDOR, ku secili pronar mund t marrinformacion pr pyllin e vet. Sistemi prfshininformacion edhe pr zonat e mbrojtura.Nprmjet sistemit ato kan informacion pr

vazhdimsin e rigjenerimit t pyjeve. Sipasligjit suedez, kur pronari planifikon t bj njprerje rrah, duhet t lajmroj agjensin 6

jav m par. Nuk ka nevoj pr lajmrim kurkryhen rrallimet dhe kjo mas drusore q deln treg nuk sht e reflektuar n sistem.Gjat vitit 2007, sht lajmruar nj siprfaqeprej 236,560 ha pyje t prer. Detyrat e

Agjensis jan t monitor oj nse jan prerkto siprfaqe, far madhsie kan ato, asht ln ndonj dru faror dhe a jan trrezikuara nga prerjet zonat e mbrojtura.Tashm Agjensia prdor edhe t dhnatsatelitore. Sistemi baz mbshtets indihmon ata pr informacion mbi

vazhdimsin e vepr imeve. Kshtu psh. a tadisponojn harta t mbuless pyjore pr do

vit prej vitit 1999. Gjithashtu, monitorojnprerjet rrah t kryera n baz t projektevet BE. Pr do poligon ata disponojnformn, datat (pr imazhin e vjetr dhe t ri;para dhe pas prerjes), si dhe siprfaqen.Puna kryhet nga njerzit vendor q njohinzonn. Duke krahasuar imazhe nga vite tndryshme ata marrim formn dhe t dhnatpr t gjith prerjet rrah. Kjo i ndihmon atat bjn analiza shum efektive mbi gjendjenaktuale dhe t ardhmen. Metoda e punssh e till q t gjitha prerjet e gjetura nsistem jan t lidhura me njoftimin prkatssipas dats q kryhet. Informacioni rrethzons dhe dats s prerjes sht i kapur(regjistruar) automatikisht n imazhin e ri.Prfitimet q ju sjell sistemi jan se ata dinse kur dhe ku do t bhet prerja. Pra njoftimimbi prerjen q kryhen i ndihmon ata t

ndrtojn nj baz t mir t dhnash, poredhe pr planifikimet n t ardhmen prmbjelljet, nevojn pr rrallime para-tregtareapo informacion mbi zonat ku ka dshtuarmbjellja. Ligji suedez detyron rimbjelljen esiprfaqeve t prera. Pra, ata i prqndrojnprpjekjet sistematikisht tek prerjet, t cilatkan nevoj pr vmendjen e tyre, siligjrisht, biologjikisht ose pr arsyemjedisore.M pas fjaln e mori Z. Th or st enCelander, i cili bri nj prezantim mbizhvillimin e politikave dhe sektorit pyjor nSuedi. Fillimisht ai dha nj informacion tprgjithshm mbi pyjet n Suedi, pronsinmbi to dhe se si prdoret pylli pasishfrytzohet. Siprfaqja totale e toks nSuedi sht 41 milion ha ku 28 milion ha izn pyjet. Pyjet dhe tokat e tjera pyjore t

prdorura pr funksione prodhuese zn 23milion ha. 51% e pyjeve n Suedi jan private,25% jan pyje n pronsi t kompaniveprivate t pyjeve, pyjet shteterore zn 17%dhe 7% jane pyje publike. 30% e pronarveprivat t pyjeve jan femra.Pylli i shfrytzuar prdoret s shumti prtrupa sharre nga industria e drurit (46%),past pr letr nga industria e prodhimit t

letrs (42%) dhe prodhim energjie (12%).Sipas vjetarit statistikor 2007, prerja vjetoreishte 85 milion m3 volum n kmb, ndrsarritja vjetore ishte 110 milion m3 volum nkmb. Rritja vjetore mesatare ishte 4,7 m 3

pr hektar.M pas Z.Celander prezantoi pr tpranishmit nj historik t shkurtr mbizhvillimin e pyjeve dhe sektorit pyjor nSuedi. N vitin 1895 u pren 41 milion m 3

pyje. 40% prdoreshin pr dru zjarri, 15 %pr qymyr, 45% pr trupa sharre, 5% prletr dhe 5% pr eksport. Legjislacioni mbipyjet ka ndryshuar ndr vite sipasprioriteteve t politiks pyjore. N vitet 1900n Suedi kishte shum pyje t degraduara,kshtu q qeveria filloj t mendoj przgjidhjen e problemit. Ata filluan tu japin tdrejtat e pronsis njerzve, kjo edhe prshtje t dokumentimit t pronsis dukemarr parasysh q brezat ndryshojn. N

vitin 1903 u b akti i par i pyjeve, i ci li lindisi nevoj e restaurimit dhe ripyllzimit tsiprfaqeve t degraduara dhe tshpyllzuara. M pas, sipas nevojave t

vendit n vi tin 1 948 u b ndr yshimi i ti j ndrejtim t menaxhimit ekonomik dheintegrimit t pylltaris me bujqsin. N vitin1979 ata bn ndryshimet e rradhs ndrejtim t rregulloreve t detajuara dhezhvillimin e industris s drurit. Po ashtu njndryshim sht ai i vitit 1993, ku qllimkishte dhnien e nj rndsie t barabartobjektivave prodhues dhe atyre mjedisore.Po ashtu n kt periudh kishin ndikim npolitikat kombtare edhe zhvillimet n rangrajonal dhe ndrkombtar. N vitin 1994 u

bn ndryshime n dr ejtim t pr odhimit tdrurit dhe konsideratave mjedisore, kuadritligjor, prgjegjsive t sektorit dhe agjensiae pyjeve t gjente nj balanc mes aspekteveekonomike, ekologjike dhe sociale.Pas prezantimit t Z.Celander, fjaln e moriZn j. Gu ni ll a Ol esko g, e cila bri njprezantim mbi metodat e puns t agjensisdhe aktort e ndryshm t pyjeve n Suedi.

Ajo bri nj prshkrim mbi funksioninimin eAgj ens is dhe det yr ave t sa j. Agj en siaSuedeze e Pyjeve sht autoriteti kombtarprgjegjs pr shtjet e lidhura me pyjet.

Agjensi a sht n var si t Min ist ris sPunve Rurale. Misioni i tyre sht t punojnpr nj prdorim t qndrueshm t pyjeveSuedeze. Agjensia sht e organizuar n 5rajone kryesore n t gjith Suedin. Po ashtuata kan zyra n 31 rrethe. Totali i tpunsuarve sht 1000 punonjs. Detyrat etyre kryesore jan t kshillojne mbi shtjete lidhura me pyjet, mbikqyrin pajtueshmrinme ligjin e pyjeve, ofrimin e shrbimeve prsektorin pyjor, mbshtetjen e prpjekjeve prruajtjen e natyrs dhe brjen einventarizimeve. Metodat e puns prfshijn

vzh gimin e zbat uesh mri s s ligj it dhembikqyrjen e akteve t pyjeve, promovimin e

menaxhimit t qndrueshm duke siguruarinformacion dhe shrbim kshillimi. Po ashtuata bjn analiz dhe zhvillim t politikavepyjore, zhvillim t mjeteve GIS, shrbimekontraktuale dhe pa pages pr pronart epyjeve, vzhgime dhe inventarizime dheaplikimin e subvencione shtetrore kryesishtme qllim mbrojtje t natyrs. Ndr detyratq prmenden, shqyrtimi i zbatueshmris sligjit sht me kryesorja. Gjithashtu,Znj.Oleskog bri nj prshkrim tadministrats s pyjeve suedeze. Autoritetidetyrues sht Ministria e Punve Rurale me

Agjensin e Pyjeve, e cila ka zyrat qndroren 5 rajone dhe 31 zyra n rrethe dhe Agjensiae Mbrojtjes s Mjedisit prfshi bordetkombtare. Menaxhimi i pyjeve shteterore

bhet nga kompania shtetrore Sveaskog.Ndrsa krkimi shkencor dhe edukimi bhetnga Universiteti Bujqsor dhe Insituti i Pyjeve(SkogForsk).Pas prezantimeve t prfaqsuesve t

Agjens is s Pyjeve, u zhvil lua nj seancepyetjesh dhe diskutimesh. Ndr t tjera,prfaqesuesit nga Shqipria shtruan pyetje nlidhje me periudhn se kur duhet brrigjenerimi artificial dhe nse lejohet mbjelljame lloje me rritje t shpejt. Sipas ligjit suedezrigjenerimi i siprfaqes s prer duhet t bhet

bre nda tre vi tev e. Ns e sht pr er njsipfaqe me halor mund t mbjellesh sipasdshirs, ndrsa nse sht prer nj siprfaqeme fletor duhet ti zvendesosh me llojin eprer. Po ashtu nj tjetr pyetje ishte n lidhjeme moshn kur kryhet prerja rrah. Prerja rrahkryhet n varsi t tipit t pyllit, vendit, llojitt toks dhe species pyjore.Pjes e diskutimit ishte edhe madhsia esiprfaqes kur kryhet prerja rrah, pra nseka ndonj limit. Edhe kjo varion nga rajoni .30 vite m par siprfaqet ku kryheshinprerjet ishin m t mdha se sa n ditt esotme. ertifikimi i pyjeve ka shrbyer si njmjet rregullimi pr kt shtje. Pyetja erradhs ishte se kush e bn shfrytziminpasi bhet njoftimi n Agjensi. A ka ndonjndryshim proedure pr pyjet shtetrore?Zakonisht jan kompanit private ose ato q

blejn drurin q bjn shfryt zimin e pyll itshtetror. Ndrsa pronart privat tzgjedhin vet mnyrat e shfrytzimit tpyllit t tyre. Pyetja tjetr ishte mbi ofrimine shrbimeve kshilluese. Kto shrbimeofrohen sipas krkesave t tregut, qoft ngaagjensia apo konsulente privat, qoft ngaShoqata e Pronarve Privat t Pyjeve. Ktat gjith bashk organizojn takime,koordinojn punn dhe bashkpunojn mestyre.Kjo vizit n zyrat e Agjensis s Pyjeve Suedezei shrbeu pjesmarresve nga Shqipria prmarrjen e nj informacioni m t detajuar mbipyjet dhe sektorin pyjor n Suedi. Po ashtu nlidhje me strukturn e pyjeve, pronsin mbito dhe mnyrn e organizimit t sektorit pyjor.M pas grupi udhtoi drejt nj siprfaqeje

pyjore n rrethin Jonkoping, ku u shoqruannga Znj. Anna Stina Duerden, punonjsee Agjensis s Pyjeve pr kt rreth. Ajoprezantoi pr grupin disa t dhna pr rrethine saj dhe organizimin e puns. N rrethinJonkoping ndodhen dy zyra: Jonkoping dhe

Var namo, n t cil at jan pun su ar 13punonjs. N kt rreth ka 9700 pronartokash, t cilt kan n pronsi 355 000 ha tokpyjore produktive n total. Shprndarja ellojeve drusore n kt rreth sht: 36% pish,49% hormoq (Picea sp.),10% mshtekn dhe5% lloje t tjera. Vllimi drusor 58 milionmetr kub dhe rritja mesatare vjetore 8.1 metrkub/ha/vit.

Vizi t n te rren dhe nj ohu ri mb i

pylltarin e familjes suedeze

M dat 11 Shtator 2013, grupi u prit ngaprfaqsuesi i Federats Suedeze t PronarvePrivat (Federation of Sedish Family ForestOners),Z.Lennart Ackzell. Ata udhtuans bashku drejt ferms s Znj. Maria, pronaree ferms. Ajo ka n pronsi rreth 150 ha pyjedhe kujdesin pr pyllin po e ushqen edhe tekdy djemt e saj.Ekzistojn pak vende ku individ privatzotrojn dhe prdorin pyjet n mas kaq tmadhe sa n Suedi. Njohuria, motivimi dheinteresi i tyre sigurojn baza t mira pr njfom pylltarie q fokusohet mbi prdorimin eshumllojshm dhe kujdesin ndaj mjedisit.

Ata e quajn pylli i familjes. Koncepti shfaqpylltarin n shkall t vogl bazuar nprfshirjen personale, lidhjen e drejtprdrejtndrmjet pronsis dhe prodhimit dhe nj

vullneti pr t investuar pr brezat e ardhshm.Pylli i familjes gjithashtu tregon se prfshingrat ashtu si edhe burrat. Marr s bashku,pyjet e zotruara nga familjet (prjashtuarkompanit e industris pyjore private)prfaqsojn rreth 50% t toks pyjore totaledhe 60% t prodhimit total vjetor. Jan rreth350.000 prona pyjore me madhsi mbi 2 haq prfaqsojn 11.4 milion ha. N njperspektiv ndrkombtare kjo gj sht teprunike.

Burimet pyjore

Volumi n kmb: 3.2 miliard m3 (tokapyjore) prej t cilit pyjet e familjes privat1.520 miliard m3 (56%)Rr it ja vj et or e: 114 milion m3 (tokapyjore) prej t cils pyjet e familjes privat56.1 milion m3 (58%)Prerja vjetore: 75 85 milion m3 (tokapyjore) prej t cils pyjet e familjes privat42.2 milion m3 (61%)

Volumi n kmb sipas llojeve t drurve

Pish : 39%Hormoq : 41%Mshtekn: 12%Lloje t tjera gjethrns: 5%

Drur t thar: 3%

Siprfaqja totale e toks (milionhektar)Tok pyjore produktive1: 27.0Tok pyjore joproduktive2: 4.4Tok bujqsre: 3.9Tok urbane: 1.1Tjetr: 8.5Totali: 41.4

1 Produktive = prodhimi m i madh se 1m3/ha/vit2 Joproduktive = prodhimi m i vogl s 1m3/ha/vitZ.Lennart Ackzell, gjat vizits n terren brinj prezantim t shkurtr mbi pylltarinfamiljare suedeze. Federata lindi si nevoj esigurimit t t drejtave t pronsis prpronart dhe krijimin e mundsive pr aksesn treg. N kuadr t mbshtetjes s

shrbimeve pyjore ata sigurojn edukim,trajnim dhe kshillime teknike pr pronarte pyjeve. Federata sht e organizuar n nivellokal, rajonal dhe kombtar.Organizimi m i mir i kultivuesve t drurvepyjor (t vegjl) sht ky pr t prftuardhe rritur menaxhimin e qndrueshm tpyjeve dhe nivel jetese m t mir.Receta e tyre pr pyjet dhe ndryshimet

(Vijon nga faqja 1)


7/8

KuroraeGjelbr


www.shkpkk.org



www.akppp.net

7

klimatike, pyjet pr zhvillimin dhe pyjet prEkonomin e Gjelbr.*Gjysma e tokave pyjore t Suedis zotrohetnga familjet* 38% e pronarve t pyjeve familjare jan gra* Siprfaqja mesatare e pyllit t familijessht rreth 50 ha

*350.000 prona pyjore t zotruara ngafamiljet jan m t mdha se 2 ha* 4 shoqata t pronarve t pyjeve me mshum se 111.000 antar

Midis pronarve t pyjeve familjar suedezekziston nj tradit e gjat bashkpunimi nshoqatat e pronarve t pyjeve. Shoqata epar sht themeluar gati 100 vjet m par.Fillimisht qllimi kryesor ka qn pr tidhn pronarit t pyllit nj pozit m t mirn tregun e lnds drusore duke i tregtuarato sbashku me pronart e tjer t pyjeve.Prve ksaj, bashkpunimi dha nj rritje tndkimit politik. Nj shoqat e pronarve tpyjeve sht nj organizat e pavarurpolitikisht dhe antarsimi sht vullnetar.Sot ekzistojn katr shoqata t tilla n Suedime 111.000 antar n total, t cilt zotrojn

dhe menaxhojn 6.2 milion ha (prafrsisht50% t pylltaris familjare n Suedi). Prvegams s asortimenteve rritet edhe rndsiae bioenergjis nga llojet pr ngrohje.Shoqatat tregtojn lndn drusore dhe

bioenergj in e pr odhuar nga antart e tyretek industri t ndryshme pyjore n mnyrq t sigurojn mime t mira dhe kushte tmira shitje. Shoqatat kan staf t kualifikuart fushs q mundson shfrytzimin dheshrbimet silvikulturore, si edhemenaxhimin e pyllit dhe planifikiminekonomik.Rrethet (distriktet) me bordet e tyre lokale tpronarve t pyjeve formojn platformndemokratike t shoqats. N mbledhjen vjetoret rrethit, pronart lokal t pyjeve zgjedhinantart e bordit t rrethit, por gjithashtu edheprfaqsuesit pr n mbledhjen vjetore t

shoqats. Prve ksaj, rrethi organizonaktivitete sociale dhe profesionale pr antarte vet. Shoqatat e pronarve t pyjevegradualisht jan prfshir n aktiviteteindustriale, n mnyr q t rrisin vlern dhet sigurojn akses n treg. Sot, shoqatatkontrollojn nj pjes substanciale tindustris s sharrimit dhe nj shoqatSdra sht lider botror n prodhimin epasts s letrs. Pr t arritur rezultatet m tmira n arenn e politikbrjes t katrtashoqatat kan formuar LRF Skogsgarnadivizioni i pylltaris brenda Federats sFermerve Suedez (LRF). Aktivitetet eFederats Kombtare n Stokholmfokusohen n promovimin e legjislacionitpyjor dhe mjedisor, rregulloreve dhepolitiks industriale t favorshme dhe ofroninformacion dhe fushata t ndryshme. Gjat

vite ve t fundit, aktivite tet jan fokusuar

gjersisht n prodhimin dhe biodiversitetinn pyje.Znj. Maria dhe bashkshorti i saj treguan prgrupin nga Shqipria edhe planin emenaxhimit t pyllit prej 150 ha. Planifikimii menaxhimit tradicional vullnetar n Suedika evoluar n nj mjet efektiv prinkorporimin e masave t prgjithshme dhet specializuara t konservimit n pylltarine prditshme; kjo mbulon objekte dhestacione me vlera natyrore apo trashgimore.Kto plane gjithashtu jan instrumente trndsishme pr ertifikimin e pyjeve.

T gjitha siprmarrjet industriale pyjore tmdha n ditt e sotme prdorin Planetekologjike t peisazhit. Kto plane sigurojnq cdo peisazh pyjor (zakonisht dukeprbr nj siprfaqe prej 30.000 40.000ha) do t pmbaj nj proporcion tpranueshm pyje t vjetr, pyje gjethegjeretj. n terma afatgjat. Planet jan hartuarme ndihmn e sistemeve t informacionitgjeografik t kompjuterizuara dhe shohindisa dekada prpara.Shumica e pronarve t pyjeve n Suedikan nj plan menaxhimi t pyllit t tyre, icili specifikon statusin aktual t pyllit dhemasat e propozuara pr tu kryer gjat njperiudhe 10 vjeare pr t sigurar njprfitim t mir financiar dhe pr t ruajturdhe promovuar biodiversitetin e pyllit.T dhna mbi politikat pyjore

kombtare t Suedis, implemtimi,ertifikimi dhe planet e menaxhimit

N vitin 1990, u rishikuan politikat pyjorekombtare t Suedis. N prputhje mepaktikn zakonore n Suedi, u krijua njkomitet parlamentar pr t kryerrishikimin, i prbr nga nj nivel i lartekspertize, t cilt prfaqsonindepartamentet e qeveris, tregtart dheindustrin, grupet krkimore e tkonservimit etj. Politika e re pyjore, e cilau vu n zbatim n vitin 1994, mbi t gjithau ndikua nga dshira pr liberalizim m tmadh n sektorin e biznesit dhe nevoja pr

vme ndje m t madhe ndaj sh tjeve tkonservimit n pylltari. Struktura epolitiks u ndryshua nga nj struktur ekarakterizuar nga imponimi i rregullorevetek liria sht prgjegjsi bazuar mbimenaxhimin sipas objektivave. U

formuluan dyq l l i m ethelbsore mestatus t

ba ra ba rt : nj pr prodhimindhe nj prmbrojtjen e

biodiv er si te ti t.

Nj parim q ndodhet n politikn e resht q tregut duhet ti jepet m shumhapsir pr produkte dhe shrbime tndryshme pyjore. Prandaj, taksimi dhesubvencionimi n pylltari jan hequr.Prve ksaj, politika dhe legjislacionipyjor tani aplikohen n mnyr t barartpr t gjith pronart e pyjeve. Rishikimigjithashtu rezultoi n krijimin e m shumrezervateve natyror nga qeveria, shumprej t cilve i jan bashkuar rrjetitEuropian Natura 2000. Vitet e fundit,pylltaria sht ndikuar gjithnj e m shumnga politikat mjedisore. Synimi kryesor ipolitiks sht n prputhje memarrveshjet ndrkombtare q tsiguroj q zhvillimi sht i qndrueshm.Parimi themelor i politiks mjedisore shtintegrimi sektorial, psh. do sektor ishoqris sht prgjegjs pr implikimetmjedisore t aktiviteteve n sektorin e tyre.N vitin 2004, politika pyjore iu nnshtruanj rishikimi t mtejshm. Kjo rezultoi menj vendim parlametar q, n esenc ishtenj vazhdimsi e politiks ekzistuese, porme nj theks m t fort mbi shtjetklimatike.Implementimi

Ag je nsi a Su ed ez e e Py je ve (A SP ) uthemelua n vitin 2006, duke zvendsuarkshtu Bordet Pyjore t Qarqeve dhe

Bordin Kombtar t Pyjeve t mparshme.Agjen sia sht autorite ti k ryesor p r py jetdhe shtjet e lidhura me mjedisin dhekonservimin. Prve rolit t saj ngarantimin e respektimit t ligjeve dherregulloreve prkatse, ASP gjithashtusiguron trajnime, kshillime dheinformacione mbi pylltarin. Nj tjetrdetyr sht kryerja e studimeve eanalizimeve pr t indentifikuar stacionet vlefshm konservimi dhe trashgimienatyrore dhe t mbaj nj regjistr prstacione t till.

Agje nsia S uede ze e M bro jtje s s Mjed isi tsht agjensia kombtare prgjegjse prpolitikat e prgjithshme mjedisore, ndrsaagjensit e tjera qeveritare kan prgjegjsispecifike. Roli i agjensis sht tpromovoj politika mjedisore dhe t

vepr oj s i nj agjent unifikues pr shtj etmjedisore. Gjithashtu agjensia kaprgjegjsi kombtare pr krijimin erezervateve natyrore. Kjo pun bhet nkoordinim me ASP. T dyja agjensit

prdorin gjersisht masa ligjore, si edheedukimin, trajnimet, kshillimet dheshrbimet e informacionit pr t siguruarzbatimin e politikave pyjore kombtare.Kushtet kryesore tAkt it t Py jeve aktual,i cili ka nj kuadr m t gjer se salegjislacioni i mparshm pr silvikulturndhe menaxhimin e pyllit jan:

z Ripyllzi m i detyrueshm pas prerjeveprfundimtare;

z Ndalim i shfrytzimit t grumbujve trinj;

z Nj detyrim mbi pronart e pyjeve prt kryer kontroll parandalues ndajinsekteve dmtues;

z Regjime t veanta menaxhimi prpyjet fletor dhe ata malor;

z Nj detyr e prgjithshme kujdesi pr

objektet apo stacionet me vlera natyrore,historike apo trashgimore n pyje.

T ardhurat neto nga pyjet taksohen esencialisht n t njjtn mnyr ashtu siedhe pr degt e tjera t industris.

Legj isla cion i mbi m atje t e lnd s dru sore ,

prcakton q matjet pr trupat e sharrs,drurin e pasts dhe ashklat duhet t kryhen

n prputhje me udhzimet e ASP. Kjosiguron nj baz korrekte pr pagesat.Pylltaria ekonomike dhe efiiente

N ditt e sotme shfrytzimi i pyj eve kryhetgjersisht nga kontraktor privat, i cilisht efient dhe tepr i mekanizuar. Ktakontraktor prdorin makineri t e tyre dheprbjn nj element t rndsishm nPylltarin Suedeze. Megjithat, nsiprmarrjet e pyjeve t familjes, pronartshpesh i kryejn vet rigjenerimin dhepunime t tjera silvikulturore.Duke qn se shumica e makinerive pyjore

jan t pajisura me kompjut era o n boar ddhe sisteme t lvizshme komunikimi,shfrytzimi mund t drejtohet pr tprmbushur nevojat dhe krkesat aktualet tregut. Edhe transportimi i afrt(secondary haulage), i cili bhet me an trrugve apo hekurudhave tashm sht njpjes integrale e ktij sistemi. Me njqarkullim efient t drurit t ktill, sasiae lnds drusore t depozituar n sheshdepozitimet apo n vend grumbullimet eprpunimit sht reduktuar n mnyr tndjeshme. Trupat e sharrs dhe druri ipasts prbjn pjesn m t madhe t tardhurave neto, por asortimentet prenergji po rriten ekonomikisht. Interesi prllojet gjethegjra sht duke u rritur pr dyarsye kryesore. Nj sht ajo q industria

e prpunimit t drurit krkon pr mshum lloje fletor, dhe tjetra q shumpronar pyjesh po shohin pr alternativapr pishn dhe hormoqin, pasi kto jan tndjeshme ndaj rrzimit nga errat, sisht evidentuar edhe n stuhit e forta tndodhura kohve t fundit n Suedi. Disat adhura jodrusore nga pyjet t njrndsie n rritje jan turizmi dhe energjiae ers.ertifikimi

Ekziston nj nevoj n rritje pr aktort etregut t lnds drusore pr t qn ngjendje tu ofrojn klientve t tyregarancin e cilsis s lart t produktevepyjore dhe informacion t detajuar mbindikimet mjedisore direkte dhe indirektet produkteve t tyre. Nj mnyr me tciln kjo sht br, sht me an t

ert if ikimit pyjor, i ci l i garanton qpraktikat dhe produktet e kompanive tertifikuara kan prmbushur standartetspecifike. Duke qn eksportues tmdhenj t lnds drusore dhe produkteveme baz drusore, siprmarrjet suedezekan qn n pararoj t skemavekombtare dhe ndrkombtare tertifikimit pr sektorin pyjor, si pjes eprpjekjeve pr t promovuar lndndrusore si nj lnd e par e qndrueshme.Planet e menaxhimit t pyjeve

Siprmarrjet industriale pyjore tani prdorinplanet e ekologj is s peisazh it (landsca pe

ecology plans), ndrsa siprmarrjetfamiljare prdorin planete mena xhim it t

pyjeve t gjelb r (green forest management

plans) n t dy tipet e planeve, grumbujtpyjore klasifikohen sipas prodhimit dhe

vlerave t konservimit.Planifikimi i menaxhimit tradicional

vulln etar n Suedi ka evoluar n nj mjetefektiv pr inkorporimin e masave tprgjithshme dhe t specializuara tkonservimit n pylltarin e prditshme; kjombulon objekte dhe stacione me vleranatyrore apo trashgimore. Kto planegjithashtu jan instrumente t rndsishmepr ertifikimin e pyjeve.T gjitha siprmarrjet industriale pyjore t

mdha n ditt e sotme prdorin Planet

ekologjike t peisazhit. Kto plane sigurojnq do peisazh pyjor (zakonisht duke

prbr n j siprf aqe prej 30.00 0 40.000ha) do t pmbaj nj proporcion t

pranues hm pyj e t vjet r, pyje gjethegje r

etj. n terma afatgjat. Planet jan hartuar

me ndihmn e sistemeve t informacionit

gjeografik t kompjuterizuara dhe shohindisa dekada prpara.

Shu mic a e pro narve t pyj eve n Sued i

kan nj plan menaxhimi t pyllit t tyre, i

cili specifikon statusin aktual t pyllit dhe

masat e propozuara pr tu kryer gjat njpe ri ud he 10 vj ec are p r t sigu ra r nj

prfitim t mir financiar dhe pr t ruajturdhe promovuar biodiversitetin e pyllit.

Shoqatat e pronarve t pyjeve n Suedi

Numri i antarve Siprfaqja prkatse, 1,000 haNorra Skogsgarna 15.821 1.214Skogsgarna Norrsgok 13.021 915Mellanskog 31.000 1.723Sdra 51.365 2.346

_________________Totali 111.207 6.198


8/8

8KuroraeGjelbr


www.shkpkk.org



www.akppp.net

Kshilli Botues:A. Proko, N. ollaku, V. Tabaku, J. Male, B. Gashi, I. Zeka, B. Hoxha

Kryeredaktor:AHMET OSJA Zv.kryeredaktor:Nijazi IDRIZI, Ferdin LIAJ, Zef IMERAJRedaksia:V. Muharremaj, H. Kola, Gj. Fierza, M. Shehi. Redaktor prgjegjs:Arjol LilaAdresa: Bulevardi "Zogu I", Godina e ZP, kati II, Tiran

Mobile:068 40 75 975; e-mail: fkpkk@hotmail. com; [email protected]

Gazet e FKPKK,

Shqipri dhe eAPPK, Kosov

KURORA EGJELBR

www.fkpkk.org

www.akppp.net

Memo No.2

FUA Commune

REGIONAL

FEDERATION CFP

NATIONAL FEDERATION

CFPA

NATIONAL

EXTENSION SERVICE

COMMUNE FOREST

ADMINISTRATION:

Forestry staff:

Forest Engineer

Forest Technicians

Forest Guards

FUA Board:

Chair person

Secretary

Treasurer

General members

REGIONAL

EXTENSION SERVICE

VILLAGE

COMMISSION:

Chair person

Members

Household

Users

Household

Users

Household

Users

Household

Users

Household

Users

Registered Family Forests Users

Extension Staff:Manager, Forestry Expert

Forestry Extension/Trainers

Finance and administraon staff

Extension Staff:

Manager, Forestry Expert

Training Development Expert

Extension Coordinator

Finance and administraon

Cooperaon

Extension

Services

Sent to: Prime minister and members

of parliament Mr. Fatmir Toci,

Mr.Besnik Bare and Mr. Eduard Shalsi

Forestry in Albania

Forestry is an importantsector in Albania. It hasincluding the wasteland and pastures a to

tal land cover over 50%.The forests are a veryimportant natural resource in provid-ing products and services. It providesfirewood for heating (over 80% of thetotal energy need for heating is derivedfrom wood). Forests provide timberfor construction and nut (chestnut,hazelnuts) and many medicinal andaromatic plants. For many people inespecially rural areas the forest prod-ucts are an important source of in-come and livelihood security.Forests are important in providingservices to our society in providingerosion control, soil stability, improv-

ing water quality, biodiversity andrecreation.Unfortunately in the past uncon-trolled exploitation, overgrazing andforest degradation have led to manyproblem in which erosion, land deg-radation and lack of forest productsare a result. This started already inthe 70s and 80s but continued in90s.At the end of the 90s a start wasmade with communal forests inwhich local communities have takenthe responsibility and protection ofmany degraded forest and pastureareas. This process has resulted to-

day in a transfer of over 60% of thetotal forest and pasture areas fromthe State in to the ownership of localgovernment in to the use and man-agement by local people. This trans-fer is continuing still many forest arethe process of transfer. The manage-ment of the communal forests is ar-ranged through Forest Users Associa-tions representing the users in coop-eration with cooperation with the lo-cal government. Currently there areover 250 Forest User Associationsorganised in 10 Regional Federationsand represented by the National Fed-eration of Associations of Communal

Forest at national level. The Federa-tions are providing training and ex-tension services to the Forest UsersAssociations and Communes as wellas directly to the users, people. In therecent past the Ministry started pro-viding extension services as well.Communal forestry has been verysuccessful in Albania where the in-volvement of the users the localpeople is highest. Especially thedegraded forests that are in tradi-tional individual use by people arewell protected. In those areas forestsare regenerating and started provid-ing the, so much needed, products

and services. Large areas of degraded

forest are turned again in sustainableforests. Examples can be seen

throughout Albania, like in Kukes,Diber, Lezha, Korca, Elbasan etc.Unfortunately opposite to the posi-tive development of communal for-ests, the State owned high forests re-main problematic and experiencesince the 90s until todayoverexploitation and illegal logging.The State Forests Service and respec-tive ministries dealing with forestrywere not able until now to stop thisforest degradation. Efforts are madeand needed further to bring these for-ests under sustainable management.Part of the State forests are identifiedas protected areas and will be man-

aged under national parks, herewithalso fulfilling the EU requirementsfor nature conservation and pro-tected areas. The remaining State for-est will need to be managed sustain-able using economic opportunitiesand safeguarding environmental ser-vices provided by these forests.To address the sustainable develop-ment of forest and the forestry sectorit is highly recommended that the gov-ernment is supporting communal for-ests. The results have shown that thisdirection is the right way. It is there-fore suggested that forests will beplaced under the Ministry of Agricul-

ture, Forestry and Rural Develop-

ment. This is logical taking in to ac-count that over 60% of the forests is

already managed by the people andthat this is still increasing. Having for-ests linked with agriculture and ruraldevelopment as an economic sector isin line with the EU which supportsforestry within its policy of rural de-velopment. This institutional set upallows the government to have harmo-nized policy in development of ruralareas addressing all sectors and natu-ral resources and proper use of the EUfunds for Rural Development. In manyEU countries and countries in theBalkan this similar choice is made.Supporting communal forestry fromwithin the Ministry of Agriculture, For-

estry and Rural Development is alsosupportive to the completion to theland registration with the actual users.The process started already to identifyway for final privatisation to the farm-ers of private forests. Also this is in linewith EU developments in which privateforestry is having the highest share offorestry, such as Austria, Germany andSlovenia (over 80% of all forests is pri-vately owned by families).Communal Forestry is also from aneconomic and financial perspectivepreferred. Communal forests are man-aged by the people and local govern-ment. Therefore only limited staffing

and structures are needed within the

Ministry. On the other hand if com-munal forestry is provided with the

proper legislative frameworks allow-ing sustainable forest management bythe people it will economic rural de-velopment providing job and incomeopportunities to rural communities. Itis therefore recommended that prior-ity is given to adaptation of the cur-rently legal framework including therightful place of communal and pri-vate forestry.In line with international practices offorest governance and policy theState forests should be managed by aState Forest Agency gradually devel-oping in a self-financing structure.The national parks and protected ar-

eas are best suited within the Minis-try of Environment since the manage-ment of these forests and other natu-ral resource require different ap-proaches for nature conservation.The forest inspectorate is to be sepa-rate from management structuresand as is in current development tobe integ rat ed in the inspect oratewithin the Ministry of Environment.In conclusion the government is wel-comed to support communal forestryin Albania and join the developmentsbrought forward by so many peopleliving in rural areas and taking up theresponsibility of protecting and de-

veloping their forests.

kurora e gjelber_131

Documents