Afetler, genellikle ani, yıkıcı, zaman sınırlı ve

tüm toplumu etkileyen olaylardır.

Ölüm, yaralanma, çok sayıda insanın evsiz

kalması, yaşamsal hizmetlerin kesintiye

uğraması gibi sonuçlara yol açıyorsa, felaket

olarak adlandırılırlar.

Kişinin kendisi, ailesi ya da yakınlarının fiziksel bütünlüğüne ya da yaşamına yönelik ciddi bir tehdidin olması, evinin ya da içinde bulunduğu toplumun aniden hasar görmesi, bir başka kişinin ciddi biçimde yaralanmasına ya da ölümüne tanık olunması gibi normal insan yaşantısının dışında olan ve herkeste fark edilir düzeyde stres yaratan olaylar travmatik olaylardır.

Hangi tepki normal, hangi tepki anormaldir ?

“Savaş ya da kaç” tepkisi Mantıklı düşünme ve hareket becerisinin azalması,

kendini kaybetme Yaşadıklarına inanamamak, bunların bir rüya olduğunu

düşünmek Duygusal karmaşa (heyecan, gerginlik, sinirlilik, öfke,

bunalma, çaresizlik) Durumdan kaçınma Rüyalar ve kabuslar Gerginlik, korku Artan huzursuzluk, kendini toplumdan dışlama ve

depresyon Hayatta kalmaya çalışma, suçluluk ve yas gibi duygularla

kaplı olmak

Günlük hayata ilginin artması

Gelecekle ilgili planlara aktif katılım

Bireyin bu yaşantıyı kabullenmesi

Mevcut durumla baş edebilmek, zorluklari yenme gucu gostermek

□ Dinlemektir

□ Anlamaktır (kendini karşıdakinin yerine koymaktır; yani empati kurmaktır)

□ Duyarlılıktır (ilgi göstermektir)

□ Yardımcı/kolaylaştırıcı olmaktır (bakım değil yardım sunmaktır)

PSİKOLOJİK İLK YARDIM NEDİR?

Kendi kendine yardım süreci: Olayları kontrol edebilme yetisinin var olduğu hissini arttırır Sahiplenme ve sorumluluk duygularını güçlendirir Bağımlılıktan kendine güvene doğru bir adımdır Pasif kurban olmaktan çıkıp hayatını aktif biçimde sürdürmeye doğru

ilk adımdır Temel ihtiyaçları karşılamak için gereklidir Gelecek için sürdürülebilirliği sağlayan bir süreçtir

Çalışanların sağlıklı ve mutlu olmalarını

sağlamak

Çalışanların STRES düzeyini en aza indirmek

Stres, dikkati, performansı ve karar verme yeteneğini azaltır

Stres verimi düşürür

Çalışanlarda stres, zaman, iş gücü ve emek kaybı demektir

Afet çalışanlarının pek çoğu

afetzedelere yardım etmenin son

derece güzel duygular yaşattığını

belirtirler.

Afet çalışanları bir yandan

afetzedelerin acısına ve yasına

tanık olurken, diğer yandan

insanoğlunun dayanabilme ve

yaşamı sürdürebilme gücünü

görürler.

Olaya Bağlı Stres Kaynakları

Mesleki Stres Kaynakları

Çevresel Stres Kaynakları

Afet Çalışanları Olarak

Karşılaşabileceğimiz Stres Kaynakları

Olaya Bağlı Stres Kaynakları

Olaya bağlı stres kaynakları:

Afet çalışanının aynı zamanda afetzede olması

Uzun süre afet durumuna maruz kalmak

Hayati risk

Dolaylı/dolaysız tehdit altında kalmak

Kurtarma çalışmaları sırasında bir iş arkadaşının

ölümüne ya da yaralanmasına tanık olmak

Bir çocuğun ya da yetişkinin ölümüne ya da fiziksel

zarar görmesine tanık olmak

Uzun süren kurtarma çabalarından sonra bir

afetzedenin hayatını kaybetmesi

Mesleki Stres Kaynakları

Hazırlıksız yakalanma

Zaman baskısı

Aşırı sorumluluk

Fiziksel olarak zorlu, çok yorucu ve tehlikeli görevler

Kronik yorgunluk

Duygusal olarak zorlayıcı koşullar

Görevle baş edememe hissi

Ahlaki ya da manevi ikilemler yaşamak

Destek sisteminden uzak kalmak (ev /aile)

Çalışma ortamında desteklenmediğini hissetmek

Açık olmayan, yetersiz ya da tutarsız bir yönetim anlayışı

Kaynakların sınırlılığı

Yüksek beklentiler

Afet çalışanları olumsuz çevresel koşullar

altında çalışmalarını sürdürmek durumunda

kalabilirler.

Elverişsiz hava durumu

Yangın

Kimyasal zehirlenme olasılığının olduğu

ortamlar vb.

Çevresel Stres Kaynakları

Fiziksel

Duygusal

Zihinsel

Davranışsal

ve Sosyal

Kalp atışlarında ve soluk almada hızlanma

Tansiyonun yükselmesi

Sindirim sistemi sorunları

İştahta değişim, kilo kaybı ya da artması

Titreme

Terleme ya da üşüme

Kas seğirmeleri

Koordinasyon bozukluğu

Sırt ve bel ağrıları

Boğazda yumru hissi

Aşırı irkilme tepkisi

Kronik yorgunluk

Bağışıklık sisteminin zayıflaması

Baş ağrıları

Kas ağrıları

Konsantrasyon bozukluğu

Uyku sorunları

Kandaki Şeker Artışı

Uzun Süreli: şeker hastalığı

Sindirim Sisteminin Yavaşlaması

Uzun Süreli: Hazımsızlık, Kabızlık, Sıkıntı/Kramp, Ağız

kuruluğu, Bulantı

Kanın Kalınlaşması

Uzun Süreli: Felçler, Kalp Krizleri, Damar tıkanması

Kalp Atışlarının Hızlanması

Uzun Süreli :Yüsek Tansiyon, Felç, Kalp Krizi

Kötümserlik ve inançsızlık

İdeallerin yitirilmesi

Kendini değersiz hissetmek

Yetersizlik, çaresizlik duyguları

Keyifsizlik

Kahramanca, incinmez ve aşırı enerjik hissetme

Kaygı ve korku

Kendisinin ve başkalarının güvenliği konusunda endişelenme

Huzursuzluk

Üzüntü, depresyon

Suçluluk

Umutsuzluk

Rahatsız edici rüyalar

Yalnız, kaybolmuş, tükenmiş hissetme

Afetzedelerle özdeşleşme

Sakin kalmaya çalışın. Karşınızdakini ilgiyle ve ciddi bir şekilde dinleyin. Duygularına saygı duyun. Duygularını isimlendirmeye çalışın. Onu öfkelendiren özel noktaları/konuları belirleyin. Dikkatinizi karşınızdaki kişinin sözünü ettiği sorun ve o sorunun çözümü üzerine

yoğunlaştırın. Karşınızdakine saygı gösterin. Çözüm için bir konuda söz verdiyseniz, sözünüzü tutun Onun yaşadığı öfkeyi kişisel almayın. Karşınızdakine asla “Sinirlenmeyin/ Sinirlenmeye ne gerek var” demeyin. Tartışmayın veeee

UNUTMAYIN Kİ ÖFKE BULAŞIDIR!

Aile ve arkadaşlardan uzaklaşma, içe kapanma

İletişim güçlükleri

Öfke patlamaları, sık sık tartışmalara girme

Ağlama nöbetleri

Dinlenememe

Yeme alışkanlıklarının değişmesi

Uyku alışkanlıklarının değişmesi

İş başarısında azalma

Alkol, sigara ya da ilaç kullanımında artış

Anıları canlandıran yerlerden ya da etkinliklerden kaçınma

Güvenliği ve fiziksel ihtiyaçları ihmal etmek

Çevreye ve insanlara karşı güvensizlik

Uyumsuz davranışlar

Mizah yoluyla başa çıkmaya çalışma

Hatırlamada güçlük

Kafa karışıklığı

Düşünme ve kavramada yavaşlık

Planlamada, öncelikleri belirlemede ve karar

vermede güçlük

Dikkati toplamada sorunlar

Sürekli olarak olay hakkında düşünme

Fiziksel, sosyal, davranışsal, zihinsel ve

duygusal tepkiler, zorlu yaşam olaylarına

maruz kalındığında

kaçınılmaz ve normal tepkilerdir.

Bu tepkilerin çoğu, bir kaç hafta ya da ay

sürebilir ve zamanla, paylaşımla ve destekle

giderek azalır.

Bazen olay o kadar zorlayıcı olur ki, bu

belirtiler kendiliğinden ortadan kalkmayabilir.

Evinizde, ailenizden giderek uzaklaşmaya başlar ve içinize

kapanırsanız;

Başkalarıyla ilişkilerinizde ciddi sıkıntılar yaşamaya başlarsanız;

İş yerinizde hatalara, kazalara ve yaralanmalara yol açacak

şekilde dikkatinizin giderek azalmaya başladığını fark ederseniz;

Bu sorunlar gündelik yaşamınızı tehdit eden bir boyuta ulaşırsa

Daha önce keyif aldığınız etkinlikleri artık yapmak istemezseniz

Kendinizi çökkün, mutsuz, tedirgin, umutsuz hissetmeye

başlarsanız

bir uzmanla görüşmenizde yarar vardır.

Olay sırasında

Stres göstergelerini tespit

edin

Acilen yapılması

gerekenlere odaklanın

Başkalarına danışın, destek

alın

Diğer çalışanlara destek

olun

Olaydan sonra

Deneyiminizi çalışma arkadaşlarınızla paylaşın

Kişisel bakım uygulayın:

Dinlenin, iyi beslenin ve egzersiz yapın,

Bağlantılarınızı koparmayın.

Stres düzeyinizi gözlemleyin

Olabildiğince dinlenin

Dengeli ve sağlıklı

beslenin

Fiziksel egzersizler yapın

İlaç ve madde

kullanımından kaçının

Dostlarınızla ve çalışma arkadaşlarınızla sohbet etmeye çalışın

Başkalarını dinleyin ve onlara destek olun

Beklentilerinizi gerçekçi düzeyde tutmaya çalışın

Arkadaşlarınızla ve ailenizle bağlantıyı koparmayın

Destek ve danışmanlık hizmeti alın