LAO PHOÅI vaø ÑAÙI THAÙO LAO PHOÅI vaø ÑAÙI THAÙO ÑÖÔØNGÑÖÔØNG

PGS.TS.BS PGS.TS.BS Nguyễn Thị Thu BaNguyễn Thị Thu Ba

MUÏC TIEÂUMUÏC TIEÂU

1.1. Trình baøy dòch teã hoïc, moái quan heä lao phoåi-ñaùi Trình baøy dòch teã hoïc, moái quan heä lao phoåi-ñaùi thaùo ñöôøng thaùo ñöôøng

2.2. Trình baøy tieâu chuaån chaån ñoaùn, ñaëc ñieåm sinh Trình baøy tieâu chuaån chaån ñoaùn, ñaëc ñieåm sinh beänh hoïc cuûa beänh ñaùi thaùo ñöôøng.beänh hoïc cuûa beänh ñaùi thaùo ñöôøng.

3.3. Neâu 4 tình huoáng thöôøng gaëp cuûa lao phoåi – ñaùi Neâu 4 tình huoáng thöôøng gaëp cuûa lao phoåi – ñaùi thaùo ñöôøng.thaùo ñöôøng.

4.4. Trình baøy caùc böôùc chaån ñoaùn sôùm lao phoåi – Trình baøy caùc böôùc chaån ñoaùn sôùm lao phoåi – ñaùi thaùo ñöôøng.ñaùi thaùo ñöôøng.

5.5. Neâu nguyeân taéc ñieàu trò lao phoåi – ñaùi thaùo Neâu nguyeân taéc ñieàu trò lao phoåi – ñaùi thaùo ñöôøng.ñöôøng.

ÑAÏI CÖÔNGÑAÏI CÖÔNG

Lao phoåi vaø ÑTÑ laø nhöõng beänh naëngLao phoåi vaø ÑTÑ laø nhöõng beänh naëng

WHOWHO

1988: ÑTÑ laø 1988: ÑTÑ laø ““gaùnh naëng toaøn caàu”gaùnh naëng toaøn caàu” . .

135 trieäu ngöôøi lôùn ÑTÑ, taêng > 2 laàn vaøo 135 trieäu ngöôøi lôùn ÑTÑ, taêng > 2 laàn vaøo

20252025

1992: Lao laø 1992: Lao laø ““caáp cöùu toaøn caàu”caáp cöùu toaøn caàu” (Global (Global

Emergency). Öôùc tính 1/3 daân soá bò nhieãm. Emergency). Öôùc tính 1/3 daân soá bò nhieãm.

Beänh Lao trôû thaønh beänh gaây TV lôùn nhaátBeänh Lao trôû thaønh beänh gaây TV lôùn nhaát

Hieän nay Hieän nay ÑTÑ nguy cô maéc beänh Lao caoÑTÑ nguy cô maéc beänh Lao cao

Gia taêng Lao/ ÑTÑ theo tuoåi Gia taêng Lao/ ÑTÑ theo tuoåi

Coù töông quan ÑTÑ-Lao khaùng thuoácCoù töông quan ÑTÑ-Lao khaùng thuoác Khi phoái hôïp 2 beänh raát khoù ñieàu Khi phoái hôïp 2 beänh raát khoù ñieàu

tròtrò Töû vong> nhieàu laàn so vôùi Lao phoåi Töû vong> nhieàu laàn so vôùi Lao phoåi

khoâng ÑTÑkhoâng ÑTÑ Phaùt hieän sôùm ñieàu trò kòp thôøi Phaùt hieän sôùm ñieàu trò kòp thôøi

döï haäu toát hôndöï haäu toát hôn

Ñaùi thaùo ñöôøng Ñaùi thaùo ñöôøng ñaõ ñöôïc chöùng ñaõ ñöôïc chöùng minh laø yeáu nguy cô nhieãm minh laø yeáu nguy cô nhieãm truøng hoâ haáp döôùitruøng hoâ haáp döôùi S. aureus, Gram -, naám: thöôøng gaëpS. aureus, Gram -, naám: thöôøng gaëp Streptococcus, Legionella, and Streptococcus, Legionella, and

Influenza: gaây töû vong nhieàu nhaátInfluenza: gaây töû vong nhieàu nhaát Lao/ Lao/ ñaùi thaùo ñöôøng.ñaùi thaùo ñöôøng. : taàn suaát : taàn suaát

ngaøy caøng taêng, taêng ñaùng keå ngaøy caøng taêng, taêng ñaùng keå tyû leä töû vongtyû leä töû vong

Tæ leä Tæ leä ñaùi thaùo ñöôøng.ñaùi thaùo ñöôøng. cao hôn cao hôn trong nhoùm maéc beänh lao trong nhoùm maéc beänh lao

MOÁI QUAN HEÄ LAO PHOÅI-ÑAÙI MOÁI QUAN HEÄ LAO PHOÅI-ÑAÙI THAÙO ÑÖÔØNGTHAÙO ÑÖÔØNG

Taàn suaát maéc lao cao hôn 2-5 laàn ôû ngöôøi Taàn suaát maéc lao cao hôn 2-5 laàn ôû ngöôøi ñaùi thaùo ñöôøng ñaùi thaùo ñöôøng

1. 1. Cô cheá xuaát hieän laoCô cheá xuaát hieän lao Lao thöù phaùt : khaû naêng gaây beänh MT -söùc Lao thöù phaùt : khaû naêng gaây beänh MT -söùc

ñeà khaùng cô theå. ñeà khaùng cô theå. Taùi nhieãm noäi sinh, taùi nhieãm ngoaïi sinhTaùi nhieãm noäi sinh, taùi nhieãm ngoaïi sinh2. 2. Cô cheá suy giaûm mieãn dòch cuûa ñaùi Cô cheá suy giaûm mieãn dòch cuûa ñaùi

thaùo ñöôøngthaùo ñöôøng Di chuyeån vaø thöïc baøo cuûa BC giaûmDi chuyeån vaø thöïc baøo cuûa BC giaûm Quaù maãn chaäm, chöùc naêng chuyeån thaønh Quaù maãn chaäm, chöùc naêng chuyeån thaønh

teá baøo nhôù cuûa lympho T haïn cheá teá baøo nhôù cuûa lympho T haïn cheá Moâi tröôøng coù ñöôøng cao, vi khuaån phaùt Moâi tröôøng coù ñöôøng cao, vi khuaån phaùt

trieån toát, ñaëc bieät laø MTtrieån toát, ñaëc bieät laø MT Nhöõng cô cheá naøy laøm giaûm khaû naêng Nhöõng cô cheá naøy laøm giaûm khaû naêng

ñeà khaùng vôùi vi truøng lao.ñeà khaùng vôùi vi truøng lao.

DÒCH TEÃ HOÏCDÒCH TEÃ HOÏC Töø laâu, yù thöùc ñöôïc moái quan heä Lao - Töø laâu, yù thöùc ñöôïc moái quan heä Lao -

ÑTÑ ÑTÑ 1883, Windle töû thieát 333 BN ÑTÑ1883, Windle töû thieát 333 BN ÑTÑ 50% Lao phoåi 50% Lao phoåi 1934, ROOT H.F: Lao phoåi/ ÑTÑ gaáp 4 laàn1934, ROOT H.F: Lao phoåi/ ÑTÑ gaáp 4 laàn 1952, BOUCOT Philadenphia: gaáp 2 laàn1952, BOUCOT Philadenphia: gaáp 2 laàn

NC gaàn ñaâyNC gaàn ñaây Aán Ñoä, 1998: Lao/ ÑTÑ 30% Aán Ñoä, 1998: Lao/ ÑTÑ 30%

TQ: Lao phoåi/ ÑTÑ 3.3-8.5%, > 4 laàn TQ: Lao phoåi/ ÑTÑ 3.3-8.5%, > 4 laàn

1997-1998, BV PNT: Lao/ ÑTÑ 23%1997-1998, BV PNT: Lao/ ÑTÑ 23%

Taïi caùc nöôùc phaùt trieån tæ leä Lao/ ÑTÑ thaáp Taïi caùc nöôùc phaùt trieån tæ leä Lao/ ÑTÑ thaáp hônhôn

DÒCH TEÅ DÒCH TEÅ HOÏCHOÏC

Tyû leä lao phoåi – tieåu ñöôøng hieän nay raát cao Tyû leä lao phoåi – tieåu ñöôøng hieän nay raát cao

HA NOI,

1.10% HUE,

0.96%

TP HCM,

2.52%

0.00%

0.50%

1.00%

1.50%

2.00%

2.50%

3.00%

HA NOI

HUE

TP HCM

HA NOI,

1.10% HUE,

0.96%

TP HCM,

2.52%

0.00%

0.50%

1.00%

1.50%

2.00%

2.50%

3.00%

HA NOI

HUE

TP HCM

Tyû leä lao phoåi – tieåu ñöôøng ôû BV PNT (97-98) :Tyû leä lao phoåi – tieåu ñöôøng ôû BV PNT (97-98) :23%23%

ÑAÙI THAÙO ÑÖÔØNGÑAÙI THAÙO ÑÖÔØNG

Ñònh nghóa:Ñònh nghóa:Beänh maïn tính, coù YT di Beänh maïn tính, coù YT di truyeàn.Taêng ñöôøng huyeát truyeàn.Taêng ñöôøng huyeát +roái loaïn veà chuyeån hoùa +roái loaïn veà chuyeån hoùa ñöôøng, ñaïm, môõ,… do ñöôøng, ñaïm, môõ,… do thieáu Insulin tuyeät ñoái thieáu Insulin tuyeät ñoái hoaëc töông ñoái.hoaëc töông ñoái.

CHAÅN ÑOAÙN ÑAÙI THAÙO CHAÅN ÑOAÙN ÑAÙI THAÙO ÑÖÔØNGÑÖÔØNG

WHO:WHO:

ÑH sau aên 8 giôø > 126 mg% (7 mmol/L)ÑH sau aên 8 giôø > 126 mg% (7 mmol/L)

ÑH baát kyø > 200 mg% (11.1 mmol/L) + trieäu ÑH baát kyø > 200 mg% (11.1 mmol/L) + trieäu

chöùng laâm saøng ÑTÑchöùng laâm saøng ÑTÑ

ÑH 2 giôø > 200 mg% (11.1 mmol/L) sau khi uoáng ÑH 2 giôø > 200 mg% (11.1 mmol/L) sau khi uoáng

75 g glucose75 g glucoseNeáu khoâng coù trieäu chöùng taêng ÑH hoaëc maát buø Neáu khoâng coù trieäu chöùng taêng ÑH hoaëc maát buø

chuyeån hoùa caáp tính thì phaûi laäp laïi xeùt nghieäm chuyeån hoùa caáp tính thì phaûi laäp laïi xeùt nghieäm 1 laàn nöõa1 laàn nöõa

Ñöôøng huyeát sau nhòn Ñöôøng huyeát sau nhòn ñoùi 12 giôøñoùi 12 giôø

Tieåu ñöôøng Tieåu ñöôøng

NP taêng ÑH

uoáng 1g/kg ñöôøng Glucose , 2 giôø sau ño laïi ÑH

Bình thöôøng

110mg

200mg

Tieåu ñöôøng RL dung naïp ñöôøng

140mg

Bình thöôøng

Tieåu ñöôøng

126mg

Bình thöôøng

110mg

PHAÂN LOAÏI ÑTÑPHAÂN LOAÏI ÑTÑ

ÑTÑ type 1ÑTÑ type 1

Huûy teá baøo beâta Huûy teá baøo beâta (töï mieãn, voâ caên)(töï mieãn, voâ caên), ,

thöôøng daãn ñeán thieáu insulin tuyeät ñoáithöôøng daãn ñeán thieáu insulin tuyeät ñoái

ÑTÑ type 2ÑTÑ type 2

Ñeà khaùng insulinÑeà khaùng insulin

Giaûm baøi tieát insulinGiaûm baøi tieát insulin

Giaûm saûn xuaát glucoseGiaûm saûn xuaát glucose

PHAÂN LOAÏIPHAÂN LOAÏI Ñaùi thaùo Ñaùi thaùo ñöôøng tyùp 1ñöôøng tyùp 1

Thieáu insulin tuyeät ñoái,Thieáu insulin tuyeät ñoái, 90% beänh tröôùc tuoåi 20, 90% beänh tröôùc tuoåi 20, Coù KT khaùng moät soá protein huyeát Coù KT khaùng moät soá protein huyeát

thanh. thanh. Khi 75-90% teá baøo beâta toån thöông, ñaùi Khi 75-90% teá baøo beâta toån thöông, ñaùi

thaùo ñöôøng tyùp 1 xuaát hieän treân laâm thaùo ñöôøng tyùp 1 xuaát hieän treân laâm saøng. saøng.

Khôûi phaùt ñoät ngoät vôùi tieåu nhieàu, Khôûi phaùt ñoät ngoät vôùi tieåu nhieàu, uoáng nhieàu, aên nhieàu, suït caân nhieàu. uoáng nhieàu, aên nhieàu, suït caân nhieàu.

Ñeà khaùng insulin (yeáu toá chính) Ñeà khaùng insulin (yeáu toá chính) vaø khieám khuyeát tieát insulin.vaø khieám khuyeát tieát insulin.

Lieân quan ñeán beùo phì, loái Lieân quan ñeán beùo phì, loái soáng, gen vaø tuoåi giaø soáng, gen vaø tuoåi giaø

Teá baøo beâta taêng tieát insulin, Teá baøo beâta taêng tieát insulin, sau ñoù caïn daàn.sau ñoù caïn daàn.

PHAÂN LOAÏIPHAÂN LOAÏI Ñaùi thaùo Ñaùi thaùo ñöôøng tyùp 2ñöôøng tyùp 2

PHAÂN BIEÄT TYÙP 1 PHAÂN BIEÄT TYÙP 1 VAØ 2VAØ 2

Ñaëc ñieåmÑaëc ñieåm Type 1Type 1 Type 2Type 2

Taàn suaát Taàn suaát Tuoåi khôûi phaùt Tuoåi khôûi phaùt Troïng löôïng cô Troïng löôïng cô theåtheåKhôûi beänh Khôûi beänh T/c taêng ñöôøng T/c taêng ñöôøng huyeát huyeát Nhieãm Acid cetoneNhieãm Acid cetoneBieán chöùng maïch Bieán chöùng maïch maùumaùuTieát InsulineTieát InsulineThuï theå InsulineThuï theå InsulineKhaùng theå khaùng Khaùng theå khaùng ñaûo Langerhans ôû ñaûo Langerhans ôû tuïytuïyYeáu toá ngoaïi lai Yeáu toá ngoaïi lai (virus, ngoä ñoäc)(virus, ngoä ñoäc)

10 – 20 %10 – 20 %Döôùi 30 Döôùi 30 tuoåituoåiKhoâng beùo Khoâng beùo phìphìÑoät ngoätÑoät ngoätThöôøng coùThöôøng coùThöôøng coùThöôøng coùmm nhoûmm nhoûGiaûmGiaûmÍt bò toån Ít bò toån thöôngthöôngLuùc ñaàu Luùc ñaàu nhieàunhieàu

CoùCoù

80 – 90 %80 – 90 %Treân 30 tuoåiTreân 30 tuoåi

Thöôøng hay beùo Thöôøng hay beùo phìphì

Aâm æAâm æKhoâng roõ reätKhoâng roõ reät

Ít gaëpÍt gaëpChuû yeáu xô Chuû yeáu xô

vöõa ñmvöõa ñmBT hoaëc giaûm ítBT hoaëc giaûm ít

Toån thöông Toån thöông naëngnaëng

Ít hoaëc khoâng Ít hoaëc khoâng coùcoù

KhoângKhoâng

CHAÅN ÑOAÙN LAO PHOÅICHAÅN ÑOAÙN LAO PHOÅI

Chaån ñoaùn döïa vaøo:Chaån ñoaùn döïa vaøo: Hoäi chöùng nhieãm Lao chungHoäi chöùng nhieãm Lao chung XQ phoåi vaø CT ngöïc: thaâm nhieãm XQ phoåi vaø CT ngöïc: thaâm nhieãm

hay tao hang ôû 1 hoaëc 2 phoåihay tao hang ôû 1 hoaëc 2 phoåi XN khaùc: XN khaùc:

CTM, VS, IDR, PCR trong ñaømCTM, VS, IDR, PCR trong ñaøm

CHAÅN ÑOAÙN LAO PHOÅI - CHAÅN ÑOAÙN LAO PHOÅI - ÑTÑ ÑTÑ

4 tình huoáng thöôøng 4 tình huoáng thöôøng gaëpgaëp Ñaõ bieát ñaùi thaùo ñöôøng, ñieàu trò khoâng Ñaõ bieát ñaùi thaùo ñöôøng, ñieàu trò khoâng

oån ñònh oån ñònh Lao phoåi. Lao phoåi. Chöa bieát ñaùi thaùo ñöôøng, phaùt hieän lao Chöa bieát ñaùi thaùo ñöôøng, phaùt hieän lao

maø trieäu chöùng laâm saøng vaø Xquang maø trieäu chöùng laâm saøng vaø Xquang khoâng song haønh. Laøm xeùt nghieäm khoâng song haønh. Laøm xeùt nghieäm ÑTÑ ÑTÑ

Lao phoåi ñieàu trò ñuùng maø tieán trieån Lao phoåi ñieàu trò ñuùng maø tieán trieån khoâng thuaän lôïi khoâng thuaän lôïi ñaùi thaùo ñöôøng. ñaùi thaùo ñöôøng.

Lao vaø ñaùi thaùo ñöôøng ñaõ oån ñònh, sau Lao vaø ñaùi thaùo ñöôøng ñaõ oån ñònh, sau ñoù ñieàu trò ñaùi thaùo ñöôøng lô laø ñoù ñieàu trò ñaùi thaùo ñöôøng lô laø lao taùi lao taùi phaùt.phaùt.

Xq phoåi: toån thöông thöôøng ñoái xöùng Xq phoåi: toån thöông thöôøng ñoái xöùng 2 beân, hay taïo hang. 2 beân, hay taïo hang.

Theo nghieân cöùu BANYAI, 400 beänh Theo nghieân cöùu BANYAI, 400 beänh nhaân :nhaân : Thaâm nhieãm 2 phoåi: Thaâm nhieãm 2 phoåi: 96 cas96 cas Coù hang 1 beânCoù hang 1 beân :: 162 cas162 cas Coù hang 2 beânCoù hang 2 beân :: 109 cas109 cas Thaâm nhieãm 2 ñaùy:Thaâm nhieãm 2 ñaùy: 33 tröôøng hôïp 33 tröôøng hôïp

CHAÅN ÑOAÙN LAO PHOÅI - CHAÅN ÑOAÙN LAO PHOÅI - ÑTÑ ÑTÑ

Ñaëc ñieåm Ñaëc ñieåm CLSCLS

CAÄN LAÂM CAÄN LAÂM SAØNGSAØNG

① XQ phoåiXQ phoåi : :

24%

8%

27%

41%

Thaâm nhieãm 2phoåi

Hang 1 beân

Thaâm nhieãm 2ñaùy

Hang 2 beân

BANYAI ,1959 , /400 BN

CAÄN LAÂM SAØNG LAO CAÄN LAÂM SAØNG LAO PHOÅI - ÑTÑPHOÅI - ÑTÑ

NC 1988-1993, treân 192 BN Lao -TÑ XQ, so NC 1988-1993, treân 192 BN Lao -TÑ XQ, so

vôùi nhoùm BN khoâng ÑTÑvôùi nhoùm BN khoâng ÑTÑ Thuøy treân Thuøy treân 17%17% so vôùi so vôùi 56%56%

Thuøy döôùi Thuøy döôùi 19%19% so vôùi so vôùi 7%7%

Thuøy treân vaø döôùi Thuøy treân vaø döôùi 64%64% so vôùi so vôùi 36%36%

Nghieân cöùu gaàn ñaây : Nghieân cöùu gaàn ñaây : lao phoåi lao phoåi thuyø döôùithuyø döôùi

BK ñaøm: giai ñoaïn toaøn phaùt, tyû leä BK ñaøm: giai ñoaïn toaøn phaùt, tyû leä BK ñaøm döông tính laø 71%BK ñaøm döông tính laø 71%

CAÄN LAÂM SAØNG LAO CAÄN LAÂM SAØNG LAO PHOÅI - ÑTÑPHOÅI - ÑTÑ

Vò trí toån thöôngVò trí toån thöông Thuøy treân 1 beân: 82% so vôùi 52%Thuøy treân 1 beân: 82% so vôùi 52% Thuøy döôùi thöôøng thaáy hôn so vôùi Lao/ Thuøy döôùi thöôøng thaáy hôn so vôùi Lao/

khoâng ÑTÑkhoâng ÑTÑ

Hang laoHang lao Thöôøng thaáy, nhieàu hang lao: 8% so vôùi 25%Thöôøng thaáy, nhieàu hang lao: 8% so vôùi 25%

Toån thöông phoåi vuøng thaápToån thöông phoåi vuøng thaáp Coù lieân quan ñeán beänh ÑTÑ, ÑTÑ laøm Coù lieân quan ñeán beänh ÑTÑ, ÑTÑ laøm

giaûm chöùc naêng thöïc baøo BCÑN giaûm chöùc naêng thöïc baøo BCÑN Giaûm LmphoGiaûm Lmpho Taêng theo tuoåiTaêng theo tuoåi

CAÄN LAÂM SAØNG LAO - CAÄN LAÂM SAØNG LAO - ÑTÑÑTÑ

Tìm BK ñaøm:Tìm BK ñaøm: Giai ñoaïn toaøn phaùt: (+) 71%Giai ñoaïn toaøn phaùt: (+) 71%

IDRIDR Caàn laøm sôùm, (+) caoCaàn laøm sôùm, (+) cao

PCRPCR (+) cao(+) cao

Caáy beänh phaåmCaáy beänh phaåm Ñöôøng huyeátÑöôøng huyeát

ÑIEÀU TRÒ LAO PHOÅI - ÑIEÀU TRÒ LAO PHOÅI - ÑTÑÑTÑ

Nguyeân taéc:Nguyeân taéc:

Chaån ñoaùn vaø ñieàu trò sôùmChaån ñoaùn vaø ñieàu trò sôùm Ñieàu trò lao ñuùng nguyeân taéc.Ñieàu trò lao ñuùng nguyeân taéc. Kieåm soaùt thaät toát ñöôøng huyeát. Kieåm soaùt thaät toát ñöôøng huyeát.

Ñieàu trò song haønh Lao - ÑTÑÑieàu trò song haønh Lao - ÑTÑ

Neáu ñieàu trò khoâng ñuùng Neáu ñieàu trò khoâng ñuùng di chöùng lao nhieàu di chöùng lao nhieàu / ña khaùng thuoác/ ña khaùng thuoác

ÑIEÀU TRÒ LAO PHOÅI - ÑIEÀU TRÒ LAO PHOÅI - ÑTÑÑTÑ

Ñieàu trò ÑTÑÑieàu trò ÑTÑ Tröôùc kia ñieàu trò thaát baïi nhieàu vì cho raèng Tröôùc kia ñieàu trò thaát baïi nhieàu vì cho raèng

ñieàu trò Lao laø quan troïng hônñieàu trò Lao laø quan troïng hôn Khoâng kieåm soaùt ñöôïc ÑHKhoâng kieåm soaùt ñöôïc ÑH nhieãm truøng nhieãm truøng

tieán trieån vaø toån thöông Lao lan roäng so vôùi tieán trieån vaø toån thöông Lao lan roäng so vôùi ÑH bình thöôøng ÑH bình thöôøng ñieàu trò Lao thaát baïiñieàu trò Lao thaát baïi

Taàn suaát TV coù lieân quan ñeán möùc ÑH Taàn suaát TV coù lieân quan ñeán möùc ÑH ÑH khoâng kieåm soaùt laø tieân löôïng xaáuÑH khoâng kieåm soaùt laø tieân löôïng xaáu

Muïc tieâu ñieàu trò: ÑH bình thöôøngMuïc tieâu ñieàu trò: ÑH bình thöôøng

ÑIEÀU TRÒ ÑTÑÑIEÀU TRÒ ÑTÑ

Nguyeân taéc:Nguyeân taéc: Tieát cheá aên uoáng.Tieát cheá aên uoáng. Vaän ñoäng theå löïc.Vaän ñoäng theå löïc. Thuoác haï ñöôøng huyeát Thuoác haï ñöôøng huyeát

InsulineInsuline

ÑIEÀU TRÒ ÑTÑ ÑIEÀU TRÒ ÑTÑ TIEÁT CHEÁ AÊN TIEÁT CHEÁ AÊN

UOÁNGUOÁNG Beùo phì: 20–50 calo/kg/ngaøyBeùo phì: 20–50 calo/kg/ngaøy Khoâng beùo phì: 30 – 35 calo/ Kg/ngaøy Khoâng beùo phì: 30 – 35 calo/ Kg/ngaøy

Trong ñoù: Trong ñoù:

40 – 45% löôïng calo döôùi daïng ñöôøng, 40 – 45% löôïng calo döôùi daïng ñöôøng, 15 – 20% löôïng calo döôùi 15 – 20% löôïng calo döôùi daïng ñaïm, daïng ñaïm,

25 – 35% löôïng calo döôùi daïng lipid25 – 35% löôïng calo döôùi daïng lipid

Taäp theå duïc raát coù ích cho beänh Taäp theå duïc raát coù ích cho beänh nhaân ñaùi thaùo ñöôøng, chæ caàn nhaân ñaùi thaùo ñöôøng, chæ caàn vaän ñoäng nheï cuõng coù theå laøm vaän ñoäng nheï cuõng coù theå laøm giaûm löôïng ñöôøng trong maùu. giaûm löôïng ñöôøng trong maùu.

Neân ñi boä thöôøng xuyeân ñeàu Neân ñi boä thöôøng xuyeân ñeàu ñaën moãi saùng, hoaëc leân xuoáng ñaën moãi saùng, hoaëc leân xuoáng caàu thang hay taäp theå duïc ít caàu thang hay taäp theå duïc ít nhaát 15 phuùt/ngaøy.nhaát 15 phuùt/ngaøy.

ÑIEÀU TRÒ ÑTÑÑIEÀU TRÒ ÑTÑ VAÄN ÑOÄNG THEÅ VAÄN ÑOÄNG THEÅ

LÖÏCLÖÏC

Baét ñaàu baèng lieàu thaáp 10 – 15 UI / ngaøy Baét ñaàu baèng lieàu thaáp 10 – 15 UI / ngaøy Ñieàu chænh lieàu theo ñöôøng huyeát, taêng Ñieàu chænh lieàu theo ñöôøng huyeát, taêng

lieàu 5 – 10 UI. lieàu 5 – 10 UI. Trung bình laø 0,5 – 0,75 UI / kg / ngaøy Trung bình laø 0,5 – 0,75 UI / kg / ngaøy

Lieàu buoåi saùng = 2 / 3 toång lieàu Lieàu buoåi saùng = 2 / 3 toång lieàu Lieàu buoåi chieàu = 1 / 3 toång lieàu Lieàu buoåi chieàu = 1 / 3 toång lieàu

Coù theå xaùc ñònh lieàu Insuline theo Coù theå xaùc ñònh lieàu Insuline theo glucose / nieäu:glucose / nieäu: > 2 g% > 2 g% lieàu Insuline laø lieàu Insuline laø 10 – 20 UI 10 – 20 UI = 1 – 2 g% 5 – 15 UI = 1 – 2 g% 5 – 15 UI < 1 g% 4 – 10 UI < 1 g% 4 – 10 UI

ÑIEÀU TRÒ ÑTÑÑIEÀU TRÒ ÑTÑ INSULINEINSULINE

(1) Sulfamides haï ñöôøng huyeát uoáng(1) Sulfamides haï ñöôøng huyeát uoáng Sulfonylureas theá heä thöù nhaátSulfonylureas theá heä thöù nhaát::

Carbutamide (Carbutamide (GlucidoralGlucidoral)) Tolbutanide (Tolbutanide (DolipolDolipol)) Chlopropamide (Chlopropamide (DiabinesDiabines)) Axetohexamide (Axetohexamide (DimelorDimelor)) Tolazamide (Tolazamide (Tolinase)Tolinase)

Sulfonylureas theá heä thöù hai:Sulfonylureas theá heä thöù hai: Gliclazide (Gliclazide (DiamicronDiamicron)) Glibenclamide (Glibenclamide (DaonilDaonil)) Lieàu duøng: 1 – 2 vieân / ngaøy Lieàu duøng: 1 – 2 vieân / ngaøy

ÑIEÀU TRÒ ÑTÑÑIEÀU TRÒ ÑTÑ THUOÁC HAÏ ÑÖÔØNG THUOÁC HAÏ ÑÖÔØNG

HUYEÁT UOÁNGHUYEÁT UOÁNG

(2)(2)Caùc nhoùm thuoác haï ñöôøng huyeát khaùcCaùc nhoùm thuoác haï ñöôøng huyeát khaùc::

* Nhoùm* Nhoùm Biguanides (Metformin)

GlucophageGlucophage 850mg: Lieàu 1 – 2 vieân / ngaøy, 850mg: Lieàu 1 – 2 vieân / ngaøy,

StagidStagid 700mg lieàu 2 – 3 vieân / ngaøy, uoáng 700mg lieàu 2 – 3 vieân / ngaøy, uoáng sau khi aên sau khi aên

* Nhoùm t* Nhoùm thuoác Öùc Cheá α - Glucosidase (Acarbose)

öùc cheá haáp thu ñöôøng qua ñöôøng tieâu öùc cheá haáp thu ñöôøng qua ñöôøng tieâu hoùahoùa

GlucobayGlucobay 50, 100 mg lieàu 2 vieân / ngaøy 50, 100 mg lieàu 2 vieân / ngaøy uoáng tröôùc böõa aênuoáng tröôùc böõa aên

Thuoác haï ÑH nhoùm sulfonylurea Thuoác haï ÑH nhoùm sulfonylurea khoâng ñöôïc chæ ñònh ôû BN lao (khoâng ñöôïc chæ ñònh ôû BN lao (lao lao

taùi phaùt naëng ,beänh gan , tuïytaùi phaùt naëng ,beänh gan , tuïy))

Biguanides ñieån hình laø Metformin Biguanides ñieån hình laø Metformin laø choáng chæ ñònh ( suït caân do laø choáng chæ ñònh ( suït caân do RLHT,chaùn aên)RLHT,chaùn aên)

Sulfonylurea vaø Biguanides choáng Sulfonylurea vaø Biguanides choáng chæ ñònh ôû BN suy gan do haäu chæ ñònh ôû BN suy gan do haäu quaû cuûa duøng thuoác khaùng lao quaû cuûa duøng thuoác khaùng lao

Löu yù

ÑIEÀU TRÒ LAO PHOÅIÑIEÀU TRÒ LAO PHOÅI Ñieàu trò Lao phoåiÑieàu trò Lao phoåi

Song song vôùi ÑTÑSong song vôùi ÑTÑ, vì Lao khoâng ñieàu , vì Lao khoâng ñieàu

trò cuõng nhö nhieãm truøng khaùc laøm trò cuõng nhö nhieãm truøng khaùc laøm

keùm dung naïp glucosekeùm dung naïp glucose

Coâng thöùc nhö Lao phoåi khoâng ÑTÑ: Coâng thöùc nhö Lao phoåi khoâng ÑTÑ:

RHZERHZE

Thôøi gian ñieàu trò: toái thieåu 6 thaùng, Thôøi gian ñieàu trò: toái thieåu 6 thaùng,

toát nhaát keùo daøi 8-9 thaùngtoát nhaát keùo daøi 8-9 thaùng

TÖÔNG TAÙC THUOÁC LAO TÖÔNG TAÙC THUOÁC LAO – ÑTÑ– ÑTÑ

Rifampicin Rifampicin Laøm taêng chuyeån hoùa thuoác ñieàu Laøm taêng chuyeån hoùa thuoác ñieàu

trò tieåu ñöôøngtrò tieåu ñöôøng Taêng nhu caàu insulinTaêng nhu caàu insulin

Isoniazid Isoniazid Ñoái khaùng vôùi sulphonylureasÑoái khaùng vôùi sulphonylureas

Veà laoVeà lao: : Kieåm tra ñaøm vaø Xquang 2 ;3 thaùngKieåm tra ñaøm vaø Xquang 2 ;3 thaùng Ñoái vôùi lao phoåi BK (+) duy trì khi BK (-)Ñoái vôùi lao phoåi BK (+) duy trì khi BK (-)Veà ñaùi thaùo ñöôøngVeà ñaùi thaùo ñöôøng: : Theo doõi ñöôøng huyeát ñònh kyø. Theo doõi ñöôøng huyeát ñònh kyø. Khaùm maét tröôùc khi ñieàu trò lao, toån thöông Khaùm maét tröôùc khi ñieàu trò lao, toån thöông

voõng maïc ? tröôùc khi duøng Ethambutol.voõng maïc ? tröôùc khi duøng Ethambutol.

THEO DOÕI ÑIEÀU TRÒTHEO DOÕI ÑIEÀU TRÒ

KEÁT LUAÄNKEÁT LUAÄN ÑTÑ laø yeáu toá thuùc ñaåy Lao phoåiÑTÑ laø yeáu toá thuùc ñaåy Lao phoåi

Deã boû soùt do trieäu chöùng thöôøng nheï, Deã boû soùt do trieäu chöùng thöôøng nheï,

maëc duø toån thöông treân XQ naëng neàmaëc duø toån thöông treân XQ naëng neà

Ñieàu trò song song 2 beänh, kieåm soaùt toát Ñieàu trò song song 2 beänh, kieåm soaùt toát

ÑH laø yeáu toá quan troïng cho ñieàu tri Lao ÑH laø yeáu toá quan troïng cho ñieàu tri Lao

thaønh coângthaønh coâng

Tieân löôïng raát naëng, töû vong cao. Phaùt Tieân löôïng raát naëng, töû vong cao. Phaùt

hieän sôùm vaø ñieàu trò kòp thôøi caûi thieän hieän sôùm vaø ñieàu trò kòp thôøi caûi thieän

tieân löôïngtieân löôïng

Chuïp XQ ñònh kyø treân BN ÑTÑ laø caàn thieátChuïp XQ ñònh kyø treân BN ÑTÑ laø caàn thieát