ERA NOTICIA:

ER AJUNTAMENT DE , VIELHA ES AVERTIS TAMB PARAR

OBRES DETH TÚNEL ETH MOPU NON ASSISTtS'-ARA REUNI ON

En Ajun tame nt de Vielha - Mi jaran s ' amassèren eth dia 23 de hereuèr pas­sat era Comission deth pòble entara defenssa deth 'riu Nere . amass a damb er A!ca lde Jusèp Calbetò . eth conse­lhèr de Montes e Bòsqui, representants dera seccion Territoriau deth Médi Na­turau presidits peth Se nho r Car los Pé­rez , Juan Brocal i ngeniér d ' idr O!Ogia , [ Miguel Cerdà Delegat Comarcau , atau coma eth Senhor Roberto Palau coma re­presentant de Construccions Padr òs S . A e non assistint et h representant deth MOPU .

Er a r eunion se hec entà dar ua solucion ath depòsit de lordéres en barranc de .. Font Freda " que dada e ra actuau situacion e en cas de ploges fòrt es poderie provocar un aiguat de gréus consequéncies entath pòble de vielha . Atau madeish se contempléc er i n comp liment per part deth MOPU d~th punt 7 e 8 des claussules d ' ocupac~on deth parçan a on son emplaçades es ò ­bres deth tÍlnel de ventilacion deth

( continue laguens )

GILABERT SERVICIS,S . A. Assessoria Juridlca, Laborau e Fiscau Ges torla Adm inis t ~atiua: Ca~men Vi l a

FINQUES PLANES Joan Planes e Honfort, API nO 7491 1I.vda . Castlèro, 15, entrcssòl tel.; 64 09 )5 25530- V I E L H A

Núm.

2S DE MARÇ DE 1988 ,

EDITORIAU

'~NTIER ERA C.ASA

E ERA BÒRDA Es aiguats an estat

un perilh entà Aran ath long de tota era is t ò r ia e ei naturau que eth pò­ble per mlei des s6ns re ­p resentants reaccione en­tà evitar aqueres desgr6-eles que poderien passar se se mantenguessen ac­tuacions negligentes.

Ei important eth 'T'ú­nel de Vielha pe rque per miei de eth pas s en es dl­ners que pòrt en e s toris­tes que mos faciliten eth nòste bene star.e per miei, de eth èm comu nicats damb eth ~éste de Catalunya e d ' Espanha . Era milho r a deth Túnel ml1horarà e~

cOlTJ..lnicacions , e ena è~

paca actuau milharar es comunicacians ei milho­rar eth nivèu de vida.

Mes qu'era bastida de­ra bòrda non mos des.hèi­gue era casa.

Cau hèr un Túnel fll­

cilment accessible sense perilhs tàs que la crat­zen e sense provocar 81-tuacions qu 'en cassi ex­trems hèsquen perilhar era vida d'un pòble.

IMPjlESI SENSE ADREÇA

AG d'Aran - Toti. Noticiari Aranés (Vielha) 04/03/1988 - Página 1

Túnel de Vielha .

ACTUALITAT

AMPLIACI ON DETH ,

MUSEU Eth punt 7 des claussules

ditz: "Abantes de que se f or­men depósits de lordéres en barranc de " Font Fred a ". 5 I

auràn de hér es òbres que cal­gue e ntà e vi tar qu ' aguesti ma ­t er iaus poguen éster arrosse ­gats per aigua en quinsevolh moment qu ' aguestes pugen . e que coma minim se hésque un mur o dic de contencion en prQ" pi barranc . Er i ncompliment d ' aguesta claussu!a pode r A és­ter motiu d ' i nte rrupc ion io ­me diata des òbres " . Et h punt 8 ditz: "Abantes de que passen tres mesi a partir dera data d ' aprovacion deth present e x­pe die nt , e ra direccion des ó­bres de ventilacion deth Túne l de Vie lha presentarà ara Pre­fectura dera Seccion Territ o ­riau deth Mèdi Naturau de Lle! da eth projècte de correccion idrologica det h barranc de " Font Freda " , hèr un estudi de restauracio n paissagistica e ecologica d ' aguest parçan , fit mat peth tècn i c forestau c om­pete nt e visat peth c ollè gi competent" .

Dempús de de batir e ra a c­tuau s ituac ion, 5 ' arribé c ara conclusion de co ncedir ath MOPU 3 0 dies de prórroga entà elabor ar un projècte de de fen­ses deth riu , e u n est udi pais · sagis tic deth parçan a on se hèn es òbres .

Acabat aguest plaç, paralisaràn es òbr es .

se

Agues t i acórds s ' an noti ­ficat per escri t urgent ath MOPU .

Se de manèc ath r epr esen­tant deth Mèdi Na t urau aguest madeish plaç entà r etirar en són cas e r a licencia provisio­nau d ' ocupacion deth parçan.

Eth conselhèr de cultura dera Generalitat , Joaquin Fe­rrer , eth President deth Con ­selh de Montan ha Hipólit Cru­ces e et h conse rvador deth Mu­sèu de Vielha . Jusèp Maria Bo­ya , an arribat ar acórq entà

,cr o mpar et h "Còto Joan Ch i­!quet " de Vilamòs tà installar ;er Ecomusèu . Era c r o mpa ei va­il orada en 15 milio ns de pesse­tes . Era Conse l he ria de Cul­tura pagarà 11 mi l ions , dus

·mi lio ns eth Conse lh Comar c au de Montan ha e -dus milio ris er Ajuntament de Vilamòs que pre ­sidis e r Alcalde Jusèp Castet. Aguesti dus milions , tant e s deth Conselh Comarcau coma es der Ajuntament de Vilamòs se pagaràn en un plaç de dus ans .

Eth "Còta Joan Chlquet * compde tamb ua casa , dues bòr ­des que daten de th s e gle XVIII tanben i a un uart , un vergèr , un colomè r e un corrau que qu~ de barrat pes bòrdes e era ca­s a, e e s e ntrades as dus pa­lhè rs que quede n pe r dehòra de th cò t o .

Eth f o ncionament d ' a g ue st Mus è u ei pre v ist t A laguens de dus ans , ja que i a repa ­raci o ns importantes a hèr enes edificis . Era casa . aprofitant es mòbles que dat e n deth se gle XVIII e bèth un mès que se i meterà. s ' estructurarà damb era forma qu'auien es cases en aquéra época. Es bòrdes s' acondicionaràn damb es ut l si abituaus que se hèn anar enes prats e tèrres, e es atelat ­ges des bèsties entath t rabal h que se hège en aquera època .

Eth uart e eth vergèr . d ' acòrd tamb eth Mèdi Naturau e bèra in s tituc ion ecologica se veirA de semiar es plantes e flors que i an agut e na agri · cult ura d ' Aran. -

( continue 'ath darrèr ) AG d'Aran - Toti. Noticiari Aranés (Vielha) 04/03/1988 - Página 2

AUÉ PARLAM DAMS.

HI PÒLiT CRUCES .. S OCASAU PRESIDENT ' DETH CONSELH COMA RC AU DE MONTAN HA DERA VAL D ' AR AN

TELEVISION EN ARAN A partir deth mes d ' Abriu

eth 200 . Canal de TVE emeterà un programa en a r a nés entà to­ta Catalunya pendent un an , '

! ~e emeterà es deluns pera t arde

- PER QUE UA EMISSION PER MIEI DE

TVE EN ARANÉS? - Per ua sencilha rason , TVE mos a aferir: era possibilitat de hér a­guesta emission, e nosat i li auem dat tot eth ~u~órt necessari.

- QUAN 5' EMETEAA AGUEST PROGRA MA E A PARTIR DE QUINA DATA?

- Aquest programa començar.:} a eme­té-se a partir dech mes d 'Abriu to­ei es deluns des des 6 as 6,30 deca tarde. SerA emetut peth 20n. canal de TVE entA tota Catalunya.

- QUI .FINÀNCIE ETH CÒST V'AGUE5TES

EMI5SIONS7 - De moment TVE e per espai d'un an fi nàncie tot eth programa at:h 100 per 100 .

- El AGUEST ETH PRUMÈR PAS ENTÀ A­RRIBAR A AUER UiI TV TOTALMENT ARA ­

NESA ? - Pensi que ÒC, era nòst:a fi t:a ei crear o co11aborar a cre~-se ua pro­ductora de TV en Aran que pogue vé­ner es sòns programes a ues aut:es t:elevisions de quinsevolh 1òc.

- QUANTI LÒcS DE TRABA LH REPRESENTE

AGUEST PROJÈCTE? - De moment: pòden represent:ar 10 lòcs de t:rabalh sense compda r es collaboradors que poguen auer et:h prumér equip que se creartJ. De mo­ment e coma primlcia se poderie pa­gar per cada programa de 300 .000 en­qui a miei milion de pesset:es.

- QUINES SERIEN ES PERSONES QUE ME­TERrEN EN MARCHA AGUEST PROJÈCTE? - EntA començar TVE mos cedirA ath rea1isador de programes de vidéu Ju­sép Maria Cast:elh~ Relha (neishut en Bossòst) per un plaç de tres me­si entA poder montar eth pr ograma damb gen t d 'aclu.

En quan a especialistes ar ane­si en tèma non i manquen per que eth cap de platò de TV 3, Antoni Pé­remarti Fòrt e i tanben aranés, e i auem gent: ena Val d'Aran molt capa­citada entA hér aguesti trabalhs.

_ A QUIN ORGANISME OFICIAU PERTA ­

NH ERÀ ERA TELEVISION ARANE8/l. O BEN , FORMARÀ BERA SOCI"ETAT INDf;PENDENTA DES I NSTITUCIONS POLITIQUES O AJUN­

TAMENTS? - Çò ideal serle que poguesse for­mar ua entitat autònoma, prò c rei­gui ql;e s'a urie de matler . ena li­nha que pogue marcar eth Centre de Normalisacion LingOistica · der aia ­nés, per que era fita mès important d' aguest miei ei era collaboracion entara norma1isacion lingOist:ica de ­ra Val d'Aran.

- ERA TVE PLANTEGE ER HÈT DE REVI­RAR ES EMISSIONS DAMB SOBTITOLARS ,11TH CATALAN, PENSES QU'El MOLT IM­

PORTANT? - Non ac calerle hér se siguesse ua emission complétament entA Aran, prò cau tler en compde que se vel ­rA en tot Catalunya e alavetz segon ­tes era mesura d' enteniment qu' age se veirA de sobtitolA-lo o non . Per un aute l òc i a gent de dehòra dera val d 'A ran qu 'an manifestat un gran interés entà apréner er aranés.

- SE SEGUIRÀN MANTENGUENT ES EMIS -, S I ONS ACTUAUS QUE SE HEN DAMB TVE ETH DIVENDRES ENTÀS 8 E 20 DETH

MAITIN? - Aguestes emissions se seguirAn hént, ja qu'ei ua causa independen­ta a tot açò que se vò crear.

AG d'Aran - Toti. Noticiari Aranés (Vielha) 04/03/1988 - Página 3

( continuacion der Ecomusè u ) Es er i tèr is que 5 ' an seguit en­

tà escuélher aguest còto poderien ès­ter aguesti :

Eth "Còto J oan Chiquet " qu' a ues caracteristiques e configuracion plan cspeciau .

Descentralisar de Viel ha çò maxim possible entà dar mès participa­cion as pòbles.

Er entorn de Vilamòs non ei bric degradat e es vistes que des d ' aquiu i a son plan eloquentes .

- Afavorir socioeconòmicament as pò­bles de Vilamòs e Arres ja qu'era aflué ncia de visitants pòt dar es­tabilitat ara gent qu ' aquiu i a .

MILHORA D'UA CASA EN BOSSÒST Er Ajuntament de Bossòst comen­

cèc eth passat dimars es òbres de re­modelacion d ' un edifici propietat der ajuntament en centre comerciau deth pòble. Er edifici de tres plantes, aurà ena planta baisha uns urinaris, dus d ' eri entà minusvalits de guda ara .gran afltiéncia d ' aguesta gent.

Era prumèra planta serà ua bi­bliotèca estudi entàs mainatges dera escòla de Bossòst .

Ena segona planta i aurà es ofi­cines deth Patronat de Torisme, e tan ben er Organisme creat entà fomentar eth comèrç d ' aguest parçan.

Eth humarau serà entath grop de joeni tà poder organisar activitats.

ETH REMOQUET DERA SETMANA

ToTi N O TI C IA"" ,."'A,...ts

~~: Centre de Nor.,~lls ~clon l1n~il1st1cD der~ Val d' Aran. C/ Sarrlulèra. 8 . 20n. pi s TelL b4 00 92 2,.nO VIELHA

OIRECTOR: Jusàp Lois Sans Socasau

REQ,6,CTQR :

Joan leJa Cadena

OOI..LABOREN: Jovlta Ané Senz

M8nuela Ané Sr1to

INPRIMÍS:

I.prenta Vidal

CI Túnel sin 2'.5lO VIELHA

OEPÒS IT LEGAL : L-1 328-1967

Es art1e les e a.entarts pu­

bllcadl en not1clarl TOT!, son­qu' .xpr~ssen era opinion des soos auton .

Ma LuIsa Estèvez Sans

COn G\u IIÈ~ ii. P\!JA~ t111111\ EVERtsr?:è U~ Gf\AH .Sf'IXIAUST4 EN

AG d'Aran - Toti. Noticiari Aranés (Vielha) 04/03/1988 - Página 4

ARAN

ACODITS 1èr. acodit.-

Un dia ena escòla explicant un pro­bléma de matematiques a EVa Jaquet ( 7 ans e 20n. de EGB) , en té.nnes comparatius li digul: - Se tu as 10 creions, e petll ca­rrér en pérdes 6 e e n arribar en casa era tua fraia Judit te 'n pren 3. Quanti creions te quedarAn? A tot açò un petit de 5 ans( Carlos Llobet), sense lheuar eth cap deca SUd ficha de trabalh, contéste: - Ad aquest pas, cap. Çò que provoquèc un areir espon­tanl de tota era classe. Ua mat:ri­cola d'aunar entath parvolet.

20n. acodit.-

Eth madeish parvolet, entenie lié­ger ara SUd frala de 6 ans Mireia Llober;( Ièr. de EGB). Uns ómes li anauen dident:;

- Que ben 11ege51 pro, que ben! Contéste eth petit; - Per que a eth libre deu ant , que se non ja veiriem . ..

Aguesti ~on acodits qu'an pas sat realment ena escòla de Ga ròs e era méstra mo ' les conde coma aconteishements impor­tants ja que mòstren era ca­pacitat de reaccion qu ' an es mainatges .

EDITORIAU

ÀNIM! Començàm damb ague§

ta petita poblicacion coma suplement de TOT I Aguesti suplements les auferim a totes es in§ titu cions araneses que volguen dar ua infor macion o que pensen qu' ei important con -tac tar damb eth pò-ble . Sajaram d ' aufe-ri-ne un cada setma-na.

En aguesta prumèra ocasion es mainatges de Garòs amassa damb era SUl!. mèstra mos in­trodu Issen ena vida dera sua escòla, mos hèn a participar deth s6n trabalh diari en tot condà-mos curio-3it",t3 dcra 3ua C3CÒ ­la.

Ei domatge que non posquegam p ob1icar es vòsti trabalhs en co­lor entà apreciar damb tot eth sòn valor I tot eth trabalh e era sen­sibilitat que ètz ca-paci de desvolopar.

Ànim!

AG d'Aran - Toti. Noticiari Aranés (Vielha) 04/03/1988 - Página 5

Conde.: MAGRÀS EN VULCANO

Hè dejà molt de temps. en ua ilha nomentada Vulcano , i arri bèc un òme que se cridaue Arripel, que portaue ues ròbes mQlt rares. En aquere~ ' ilhes

1 vieuien uns indis que li demanèren: D'a on vies?

- Vengui d'Espanha. - E, a on ei Espanha?

Molt luenh, non sabetz que deman ei magràs? - E, qu'ei aquerò deth magràs?

Aquerò ei us hèsta de titassi, molt devertida. Se volet~. la celebram . - Ben, òc , prò d'a on treiram es disfrsssi ? - De r 'òbes vielhes , vos hètz un vesti t.

Ben, òc, prò ane-mo.'n a dormi.r qU' ei tard, deman començarà' era hèsta .

40ndeman era gent gessec damb es ròbes vlelhes e ' es cares pintades. Tanben es indis gesseren damb ròbes ;'Bcabades de hèr, e er estrangèr didec:

Qui ;&'age desfrassat milhor guanharà unf pr~mi . Eth prèmi la guanhèc · eth mès vielh dera tribo

que s ' auie hèt un pali t ti tàs de nòvia: e tot i arriren e s ' ac passèren' 11\01 t- ben. e 'prometeren Qu'ac seguirien celebrant toti es 'ans. I

Eth prèmi, sabetz quin ère? Ua c~nòa pintada de molti color s , e que aué encara ' consèrven en ' aqueth país . E, colaret vermelh 'aguest conde 's 'a acabat .,

ES TITASSI DE MAGRÀS SON DE HÈS1A

En. pare , Mireia

escòla toti anhuem disfrassats; jo de gr an Eva e Olga de mòres , Maria Rasa de robòt,

de senhora , e Ana, Enrique e Didac de palhas-sos e Carlos de chino .

David e Alida èren malauta. ' Era mia mare , era mare d'Ana,_ er~ mare d ' Enrique

e era gran mair de Ditiac heren cres pèths. Era tia de Maria Ròsa, era mare d'Eva, e era

mare d'Enrique heren tortilhes . Dempús passèrem pes cases

damb pancartes; ' jo damb ua eth dia anterior , Enrique garia , Eva un palhasso e un ueu trencat .

cantant cançons araneses d'un i09i qu'auia pintat pintèc e diboishèc ' ua

Maria Ròsa un pori c ' damb ( continue' )

AG d'Aran - Toti. Noticiari Aranés (Vielha) 04/03/1988 - Página 6

. .

PLASTICA

~ \.>-'" . ... ---o

, ' , . , .,' , . , . ,

, ,

, .

•

. ,

AG d'Aran - Toti. Noticiari Aranés (Vielha) 04/03/1988 - Página 7

. SQPES DE LET RES ToTi

E B L E J O O M A F NQTreJAR! INFANTIL

e A N H l M o N o l EDITE .-Trobatz es '" R A N e E s A o N Eth C. N.L . 1B nòme de O B R E LOS R E A COLLAOOREN ,

.

cases deth e E N B L A l N U R Carmen Dominguez Vergé pòble de H e l R E P N A E S Alicia Riar t Milhò Garòs . O e A S E T A L T " Olga Esp[ Ordax

Ò S . Ana Estrada Pònt

M A T E B E T O . Ò

Car los Ll obet Bar és N T S A B A T E R David Mòra Pujòl A S P E O E V l L A Mireia Llobe t Barés

Eva Jaquet Estr ada Carmen Mòra Ausset Dldac Grinhò Mora

e A l S H A UN o O Enrique Ll obet Barés T E L O R l U Q S E Ròsa Montilha Mòga E S e L A F O N S A

R E M O P l N H A N E S T R l N G Ò L A Saberies trobar eth nòm E S S A e A R A T H de sèt "ESQUERES"? l P l e A R D A S e AbanLe::; de començar, campa T E L O R A e l P l gu'aire temps i metes . O B l B Ò A es O M B A T ALH A R o A

( continuacion dera Mos vengueren a hèr ues fòtos . Convidèrem as mainatges de Garòs

escòla de Vielha , e mos portèren de Ana e Julian portèren ua fanta de un "okey " de c hocolate , Alfònso e Judit ua caca-cola.

redaccion )

Que van entara véuer . Carlos, toronja , Genma "okey" tanben

Comencèrem a minjar. casa . Disfrotèrem molt , Adiu .

dempús mo ' n anèrem entà e enquia er an que ven .

' e p..Je:::q:d :~a10..Jlnbsa a eue4::>lw

' lQ..Jeold ' uOJe10s3 , ::1':QO..JB::>1d -'edos te!

' Ora1 a e11Aap~d 'e~ase~ ' ~q..Jea ' e..Jçw 'an~~ s3 ' eu lJ ·..J a~eqes · ~ç1eu..JV ' J PUOW ' s~::>ue..JJ ' 11318 ' ~10S ' O..Jld ' eU1SS0a ' 401 ~ ad ' ~aqa~ew ' uÇl -' edoS t 1 :'U01::>n10s

,

AG d'Aran - Toti. Noticiari Aranés (Vielha) 04/03/1988 - Página 8