1

1-р улирал

Сургалтын төлөвлөгөө

ДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН БАКАЛАВР ЗЭРЭГ ОЛГОХ

МЭРГЭЖЛИЙН СУРГАЛТЫН ТӨЛӨВЛӨГӨӨ Нэг. Санхүүгийн менежер, Нягтлан бодогч ангиудын Дээд боловсролын суурь

ухааны хичээл

Ìàòåìàòèê-1 õè÷ýýëèéí хөтөлбөр

Õè÷ýýëèéí íýð : Ìàòåìàòèê-1

Èíäåêñ : МАТ-101

Íèéò öàã : 96öàã (48ö-ëåêö, 48ö-ñåìèíàð)

Êðåäèò : 4.5

¯çýõ ñåìåñòð : 1– ð ñåìåñòð

Àíãè, ìýðãýæèë : ÑÀÍ-1, ÍÁÁ-1 àíãèóäàä

Çàëãàìæ õîëáîî : Ìàòåìàòèê-2, Ìàãàäëàëûí îíîë, Ìàòåìàòèê ñòàòèñòèê õè÷ýýëèéí ñóóðü

áîëíî.

¯íýëãýý : Îþóòàí, íèéò ¿íýëãýýíèé 60 õóâèéã õè÷ýýëèéí ÿâöûí èäýâõè, îðîëöîî,

áèå äààëòûí àæèë, ÿâöûí øàëãàëò, ø¿¿ëãýýð, õàðèí ¿ëäýõ 40 õóâèéã óëèðëûí øàëãàëòààð

öóãëóóëíà.

Ìàòåìàòèê-1 õè÷ýýëèéã ñóäëàõ õýðýãöýý, øààðäëàãà

Ýäèéí çàñãèéí ñàëáàðóóäàä øèíý òåõíîëîãèéã íýâòð¿¿ëýõ îíîâ÷òîé àðãûã ñîíãîæ

àâàõ, ¿éëäâýðëýëèéí ïðîöåññèéí çàãâàð÷ëàë, òóðøèëòûã òºëºâëºõ, òåõíèêèéí àëèâàà

øèéäèéí îíîâ÷òîé õóâèëáàðûã ñîíãîõ ÷àäâàð ýçýìøèõýä øààðäàãäàõ ìàòåìàòèêèéí

ìýäëýãèéã ýçýìø¿¿ëýõýä îðøèíî

Ìàòåìàòèê-1 õè÷ýýëèéí çîðèëãî, çîðèëò

Ýíýõ¿¿ õè÷ýýëýýð îþóòàí ñóðàëöàãñäàä ìàòåìàòèêèéí øèíæëýõ óõààíû îíîë àðãà

ç¿éã ñóäëóóëæ, ýäèéí çàñãèéí òîîöîî ñóäàëãàà õèéõ, öààøäûí ¿éë àæèëëàãààíä íü

øààðäàãäàõ ìàòåìàòèêèéí ñóóðü ìýäëýã îëãîõ, ïðàêòèê ¿éë àæèëëàãààíäàà õýðýãæ¿¿ëýõ

÷àäâàðò ñóðãàíà.

Ìàòåìàòèê-1 õè÷ýýëèéí ñýäýâ÷èëñýí òºëºâëºãºº, öàã õóâààðèëàëò

¹

Á¿ëýã

Õè÷ýýëèéí ñýäýâ

Ëåêö

Ñåì

Íèéò

1

Òîäîðõîéëîã÷,

ìàòðèö

- Òîäîðõîéëîã÷ ò¿¿íèé ÷àíàðóóä

- Äýýä ýðýìáèéí òîäîðõîéëîã÷, ò¿¿íèéã áîäîõ

àðãóóä

- Ìàòðèö, ò¿¿í äýýð õèéãäýõ ¿éëäë¿¿ä

- Óðâóó ìàòðèö, ìàòðèöûí ðàíã

8

8

16

2

Øóãàìàí

òýãøèòãýëèéí ñèñòåì

- Øóãàìàí òýãøèòãýë áà õýëáýð, øóãàìàí

õàìààðàë

- Øóãàìàí òýãøèòãýë ò¿¿íèéã áîäîõ àðãóóä

4

4

8

2

3

Õàâòãàéí àíàëèòèê

ãåîìåòð

- Õàâòãàé äàõü òýãø ºíöºãò êîîðäèíàòûí ñèñòåì

- Õàâòãàé äýýðõ øóëóóí

- 2-ð ýðýìáèéí ìóðóéíóóä

6

6

12

4

Âåêòîð àëãåáðèéí

ýëåìåíò¿¿ä

- Îãòîðãóéí êîîðäèíàòûí ñèñòåì, âåêòîð äýýðõ

¿éëäë¿¿ä

- Âåêòîð ¿ðæâýð¿¿ä

4

4

8

5 Îãòîðãóéí àíàëèòèê

ãåîìåòð

- Îãòîðãóéí õàâòãàé

- Îãòîðãóéí øóëóóí 4 4 8

6

Ìàòåìàòèê àíàëèçûí

óäèðòãàë

- Ôóíêö, ò¿¿íèé àíãèëàë áà ÷àíàðóóä

- Ôóíêöèéí õÿçãààð

6

6

12

7

Íýã õóâüñàã÷èéí

ôóíêöèéí

äèôôåðåíöèàë

òîîëîë

- Ôóíêöèéí óëàìæëàë

- Äýýä ýðýìáèéí óëàìæëàë

- Ôóíêöèéí Òåéëîð Ìàêëîðåíû òîìú¸î

6

6

12

8

Ôóíêöèéí

øèíæèëãýý

- ªñºõ áóóðàõ çàâñàð, ýêñòðåìóì, ãðàôèêèéí

ã¿äãýð áà õîòãîð, íóãàðàëòûí öýã

2

2

4

9

Èíòåãðàë

- Òîäîðõîéã¿é èíòåãðàë, èíòåãðàë÷ëàõ ¿íäñýí

àðãóóä

- Òîäîðõîé èíòåãðàë

8

8

16

10 Íèéò 48 48 96

Ìàòåìàòèê-1 õè÷ýýëèéí áèå äààõ àæëûí óäèðäàìæ, ñýäýâ

¹

Á¿ëýã

Áèå äààëòûí ñýäýâ

Õàìðàõ

õ¿ðýý

ÿé

öýò

ãýõ

õóãà

öàà

Òàé

ëáàð

1

Òîäîðõîéëîã÷,

ìàòðèö - Òîäîðõîéëîã÷ ò¿¿íèé ÷àíàðóóä

- Äýýä ýðýìáèéí òîäîðõîéëîã÷,

ò¿¿íèéã áîäîõ àðãóóä

- Ìàòðèö, ò¿¿í äýýð õèéãäýõ

¿éëäë¿¿ä

- Óðâóó ìàòðèö, ìàòðèöûí ðàíã

- Øóãàìàí òýãøèòãýë áà õýëáýð,

øóãàìàí õàìààðàë

- Øóãàìàí òýãøèòãýë

ò¿¿íèéã áîäîõ àðãóóä

ÍÁ-1à

ÍÁ-1á

ÑÕ-1à

ÑÕ-1á

7-1

4 õ

îí

îã

I á

èå

äà

àë

ò(Î

þó

òàí

òó

ñ á

¿ð

ºº

ðò

îí

îãä

ñîí

áî

äë

îãû

ã á

îä

îæ

õà

ìãà

àë

íà

)

2

Øóãàìàí

òýãøèòãýëèéí ñèñòåì

- Õàâòãàé äàõü òýãø ºíöºãò

ÍÁ-1à

ÍÁ-1á 7-

14

õî

íî ã II

áè å äà

àë

ò

Î þó

òà í

òóñ

á¿ ð

ºº

ðò

îí

îãä ñî í

áî

äë

îã

ûã

áî

äî æ

õà

ìã

àà

ëí à)

3

3

Õàâòãàéí àíàëèòèê

ãåîìåòð

êîîðäèíàòûí ñèñòåì

- Õàâòãàé äýýðõ øóëóóí

- 2-ð ýðýìáèéí ìóðóéíóóä

- Îãòîðãóéí êîîðäèíàòûí ñèñòåì,

âåêòîð äýýðõ ¿éëäë¿¿ä

- Âåêòîð ¿ðæâýð¿¿ä

- Îãòîðãóéí õàâòãàé

- Îãòîðãóéí øóëóóí

ÑÕ-1à

ÑÕ-1á

4

Âåêòîð àëãåáðèéí

ýëåìåíò¿¿ä

5 Îãòîðãóéí àíàëèòèê

ãåîìåòð

6

Ìàòåìàòèê àíàëèçûí

óäèðòãàë

- Ôóíêö, ò¿¿íèé àíãèëàë áà

÷àíàðóóä

- Ôóíêöèéí õÿçãààð

- Ôóíêöèéí óëàìæëàë

- Äýýä ýðýìáèéí óëàìæëàë

- Ôóíêöèéí Òåéëîð Ìàêëîðåíû

òîìú¸î

- ªñºõ áóóðàõ çàâñàð,

ýêñòðåìóì,

ãðàôèêèéí ã¿äãýð áà

õîòãîð, íóãàðàëòûí

öýã

- Òîäîðõîéã¿é èíòåãðàë,

èíòåãðàë÷ëàõ ¿íäñýí àðãóóä

- Òîäîðõîé èíòåãðàë

ÍÁ-1à

ÍÁ-1á

ÑÕ-1à

ÑÕ-1á

7-1

4 õ

îí

îã

III

áè

å ä

ààë

ò Î

þóòàí

òóñ

á¿

ð º

ºð

ò

îí

îãä

ñîí

áî

äë

îãû

ã á

îä

îæ

õà

ìãà

àë

íà

)

Ìàòåìàòèê-1 õè÷ýýëèéí çààõ àðãà ç¿éä òàâèãäàõ øààðäëàãà

Ìàòåìàòèê-1 õè÷ýýëèéí ñóäëàõ ç¿éë, çîðèëãî, çîðèëòòîé óÿëäàí ýíýõ¿¿ õè÷ýýëèéã çààõ

àðãà ç¿éä äàðààõ øààðäëàãà òàâèãäàíà.¯¿íä:

Ýíý õè÷ýýëèéí åðºíõèé çîðèëãî, á¿ëýã, ñýäýâ òóñ á¿ðèéí çîðèëãûã

õàíãàõóéö, òóõàéí ñýäâèéíõýý àãóóëãûã áîãèíî õóãàöààíä ãàðãàæ

èðýõýýð ñóðãàëòûí àðãà õýëáýðèéã ñîíãîí õè÷ýýëýý ÿâóóëàõ

Îþóòàí á¿ð õè÷ýýëä æèãä, èäýâõèòýé îðîëöîõ áîëîìæ, íºõöºëèéã

á¿ðä¿¿ëýõ

Õè÷ýýëèéí àãóóëãà íü îíîë, ïðàêòèêò íèéöñýí áàéõ

Îþóòíû ìýäëýã, ÷àäâàðûã áîãèíî õóãàöààíä, áîäèòîé ¿íýëýõ

øàëãóóðûã ñýäýâ áîëãîíä òîãòîîõ

Áàãøèä òàâèãäàõ øààðäëàãà

Ìýðãýæëèéí õóâüä:

Ìàòåìàòèêèéí îíîëûí ºíäºð ìýäëýãòýé, ìàòåìàòèêèéí îíîëûí àëü íýã ÷èãëýëýýð

ìýðãýøñýí, îíîëûí ìýäëýãýý ïðàêòèêò õýðýãëýõ ÷àäâàðòàé, áóñäàä îéëãóóëàõ áóþó çààõ àðãà

ç¿éã ýçýìøñýí, ýðäýì øèíæèëãýý, ñóäàëãààíû àæëûí çîõèõ ò¿âøíèé àðãà ç¿éòýé, áàãøèéí ¸ñ

ç¿é òºëºâøñºí, áàãøëàõ äóð ñîíèðõîëòîé ìýðãýæèëòýí áàéíà.

Áîëîâñðîë ñóäëàë, çààõ àðãà ç¿éí õóâüä:

4

Ëåêö óíøèõ, ñåìèíàð, äàäëàãà áîëîí îþóòíû áèå äààõ àæëûã óäèðäàõäàà õè÷ýýëèéí

á¿ëýã, ñýäýâ õîîðîíäûí óÿëäàà õîëáîî, ëîãèê äàðààëëûã îíîâ÷òîé òîãòîîæ, îíîë áà

ïðàêòèêèéí õîëáîîã îéëãîìæòîé ãàðãàõ, îþóòíû ñýòãýí áîäîõ, ìýäëýãýý àøèãëàõ

÷àäâàðûã õºãæ¿¿ëýõ àðãà ç¿éã ýçýìøñýí áàéõ

Ñóðãàëòûí òºðºë á¿ðèéí àðãà, õýëáýðèéã õîñëîí àøèãëàõ

Îþóòíû îëæ àâñàí ìýäëýã, ìýäýýëëèéã ýìõýëæ, öýãöòýé áîëãîõîä òóñëàõ ÷àäâàð,

ýðìýëçýëòýé áàéõ

Îþóòàí ººðèéí ìýäëýã, ìýäýýëëýý áóñàäòàé õóâààëöàõ, ººðèé㺺 çºâ èëýðõèéëæ,

áóñäàäàà îéëãóóëàõ ÷àäâàðòàé áîëîõîä òóñëàõ

Áóñàä ç¿éëèéí õóâüä:

Ñóðãàëòûí ìàòåðèàëûã øèíýëýã õýëáýðýýð, îéëãîìæòîé áýëòãýõ, òýäãýýðèéã àøèãëàõ

àðãûã îþóòíóóäàä çààæ ñóðãàõ

Îþóòíû ìýäëýã, ÷àäâàðûã ¿íýëýõ ¿íýëãýýã îéëãîìæòîé, òîäîðõîé áîëãîæ, òýäýíä

õè÷ýýëèéí ýõíýýñ ìýä¿¿ëýõ, îþóòàí á¿ðèéã áîäèòîé ¿íýëýõ

Ñóðãàëòûí ÿâöàä øèíý òåõíèê, òåõíîëîãèéã àøèãëàõ ÷àäâàðòàé áàéõ

Ñóðãàëòûí áîëîìæèò àðãóóä

Ìàòåìàòèê-1 õè÷ýýëèéí ëåêö áîëîí ñåìèíàð õè÷ýýë¿¿äèéã õóâààðûí äàãóó àíãèä îðíî.

1. Ëåêöèéí õýëáýð íü ìýäýýëýë äàìæóóëàõ íýã ñóâàã áîëãîí àøèãëàäàã.

Ìàòåìàòèê-1 õè÷ýýëèéí óõàãäàõóóíóóä, òýäãýýðèéí õàðèëöàà õîëáîî,

¿íäñýí îéëãîëòûã ëåêöèéí õýëáýðýýð ºã÷, àøèãëàõ ýõ ñóðâàëæ

ìàòåðèàëûã çààæ ºãºõºä ëåêöèéí õýëáýð èë¿¿ ¿ð ä¿íòýé

áàéäàã.Ëåêöèéí ÿâöàä òóõàéí ñýäâèéí òàëààðõ ¿ç¿¿ëýí òàíèóëàõ

ìàòåðèàëûã ºðãºíººð àøèãëàõ ìºí òåõíèê õýðýãñëèéã õýðýãëýõ íü

áîãèíî õóãàöààíä èõ ìýäýýëýë äàìæóóëàõ, ñýäýâèéí àãóóëãûã á¿ðýí

ãàðãàõàä à÷ òóñòàé.

2. Ñåìèíàðûí õýëáýð íü îþóòíóóä îëæ àâñàí ìýäëýãýý áàòàòãàõ ìýäëýãýý

õýðýãëýõ ÷àäâàð ýçýìøèõýä èë¿¿ ¿ð ä¿íòýé áàéäàã. ßëàíãóÿà ëåêöýí

äýýð îëæ àâñàí ìýäëýãýý áàòàòãàí áîäëîãî áîäñîíîîð ìýäëýã íü èë¿¿

áàòæèí, ìàðòàëò óäààí áàéõ áîëíî.

Ìàòåìàòèê-1 õè÷ýýëèéí ¿íýëãýý ¯íýëãýýíèé çîðèëãî

“Ìàòåìàòèê-1” õè÷ýýëèéí çîðèëãîî õýðõýí õàíãàñàí, îþóòíóóä ýíý õè÷ýýëýýð ÿìàð ìýäëýã

àâ÷, ÷àäâàð ýçýìøñýíèéã áîäèòîéãîîð òîäîðõîéëîõîä ¿íýëãýýíèé çîðèëãî îðøèíî.

¯íýëãýýã äàðààõ ç¿éëñýä àøèãëàíà.

Ñóðãàëòûí ¿ð ä¿íä õè÷ýýëèéí çîðèëãî õàíãàãäñàí ýñýõ, ÿìàð ò¿âøèíä õàíãàãäñàí

Áàãø õè÷ýýëèéí àãóóëãûã á¿ðýí ãàðãàæ, ºãºõ ¸ñòîé ìýäëýãèéã ºã÷ ÷àäñàí ýñýõ

Áàãøèéí çààõ áîëîí ìýðãýæëèéí óð ÷àäâàð ÿìàð ò¿âøèíä áàéãààã òîäîðõîéëîõ

Îþóòàí óã õè÷ýýëèéã ÿìàð ò¿âøèíä ýçýìøñýí, äàâòàí ñóðàõ øààðäëàãàòàé ýñýõ

Îþóòíû ñóð÷ áîëîâñðîõ ýðìýëçëèéã èäýâõæ¿¿ëæ ÷àäàæ áóé ýñýõ

¯íýëãýýíèé øàëãóóð

5

Îþóòíûã íèéò 100 îíîîãîîð ä¿ãíýíý.

Õè÷ýýëèéí ÿâöàä áàãøààñ 60 îíîîã àâíà. ¯¿íä:

Èðö-10 (îþóòàí õè÷ýýëèéí íèéò öàãèéí 70%-ñ áàãàã¿é öàãò ñóóñàí áàéõ øààðäëàãàòàé)

Èäýâõ-10(Õè÷ýýë á¿ð äýýð ºãñºí äààëãàâàðûã õýðõýí öàãò íü áàãòààæ, çºâ ã¿éöýä õèéñíýýñ

õàìààðíà)

Áèå äààëò-20(Ñåìèñòðèéí òóðø 2-4 áèå äààõ àæèë õèéæ öàã òóõàéä øàëãóóëæ õàìãààëàõ)

ßâöûí øàëãàëò-20(Ñåìèñòðèéí òóðø íèéò 2-3 óäàà øàëãàëò àâíà)

¯ëäñýí 40 îíîîã óëèðëûí øàëãàëòààð àâíà.

6

Англи хэл-1 хичээлийн хөтөлбөр

Индекс: АХ- 102

Мэргэжил: ЭЗБУС-ийн 1-р анги

Судлах кр: Зкр

Судлах улирал: 1-р улирал

Зорилго:

Дээд боловсролын түвшинд эдийн засгийн дээд мэргэжил эзэмших оюутнуудад зориулсан англи хэлний

шаталсан сургалтын зорилго нь англи хэлний ерөнхий болон мэргэжлийн англи хэлний боловсрол

олгох явдал юм. Англи хэл-1 хичээлээр англи хэлний авиа зүй болон хэл зүйн анхан шатны

мэдлэгтэй болгох, хялбар харилцан яриаг сонсож ойлгох, энгийн сэдвээр цөөн үгтэй зохион бичлэг

бичих, англи дуу, шүлэг сурах, англи хэлний өдөр тутмын өргөн хэрэглээний үгийн сан эзэмших,

ярих, унших, бичих, сонсох чадварыг хөгжүүлэх зэргээр цаашид дараагийн түвшний англи хэлийг

судлан эзэмших суурь хичээл байна

Зорилт:

Англи хэлний авиа, авиалбарыг зөв дуудах, өргөлт аялгыг зөв хэлж сурах

Англи хэлний ярианы болон бичгийн хэлний анхан шатны мэдлэг эзэмшиж, чадвартай болох

Англи хэлний өргөн хэрэглээний үг хэллэгт суралцаж, үг хэллэгийг ашиглан зөв оновчтой

өгүүлбэр зохиох, харилцан яриаг ойлгох, гэр бүл, сургууль гэх мэт энгийн сэдвээр зохион

ярьж, бичиж чаддаг болгох /монолог 30-50 үгтэй, диалог 50-80үгтэй/, 10 минутын харилцан

яриаг сонсож, сонсноо зөв тэмдэглэж авах чадвар эзэмших

Багшийн өгсөн чөлөөт сэдвээр 5 минутын илтгэл бэлтгэж ярих, бусдын яриаг сонсож

асуулт тавьж сурах

Хэл зүйн анхан шатны дүрмийг эзэмших

Өөрийнхөө бодол санааг англиар тодорхой түвшинд илэрхийлэн ярих, бичих чадвар олгох

Залгамж холбоо:

Англи хэл-1 хичээл оюутны ЕБС-д эзэмшсэн мэдлэг, чадвар, дадалд тулгуурлах бөгөөд Англи хэл-

2 хичээлийн өмнөх суурь хичээл байна.

Хичээлийн хэлбэр: дадлага

Ноогдох цаг: 96 цаг

Сэдвийн дэлгэрэнгүй агуулга:

Мэндлэх ба салах ѐс хийх, өөрийгөө танилцуулах, бусадтай танилцах, гэр бүл, ажил

мэргэжил, цаг хэлэх ѐс, цаг агаар, чөлөөт цаг, өдөр тутмын амьдрал, аливаа зүйлийн байршил

болон чиглэл заах, чадамж илэрхийлэх, утсаар ярих, өнгөрсөнөө дурсах, алдартай болон жирийн

хүмүүсийн амьдрал, баяр ѐслол, тэмдэглэлт үйл явдал, хот, хөдөөгийн амьдралыг харьцуулах, хүн,

амьтан, байр оронг дүрслэх, ирээдүйн төлөвлөгөө, амьдралын туршлага гэх мэт сэдвийг үзэж, англи

хэлний ялгац гишүүн, төлөөний үгс, тоологддог ба тоологддоггүй нэр үгс, нэр үгийн ганц ба олон

тоо, үйл үгийн жирийн одоо цаг, жирийн өнгөрсөн цаг, одоо үргэлжилж байгаа цаг, баймж үйл үгс,

угтвар үгс, одоо төгссөн цаг, тэмдэг нэрийн харьцуулсан ба давуу зэрэг, дайвар үгс, туслах үйл үгс

гэх мэт англи хэлний анхан шатны хэл зүйн дүрэмтэй танилцана.

Мөн сурсан үг хэллэг хэлзүйн дүрмийн мэдлэгээ ашиглан энгийн ярианы хэлбэрээр

харилцан ярилцах, өдөр тутмын үг хэллэг хэрэглэн зөвшөөрөл хүсэх, олгох, татгалзах, сурах бичигт

байгаа сэдвийн дагуу уншиж, бичиж, ярьж, орчуулах чадварт суралцана.

7

Англи хэл-1 хичээлийн сэдэвчилсэн төлөвлөгөө:

New Interchange /Elementary/ 1st term Total 96 hours

WEEK SUBJECT HOUR

I WEEK English Alphabet 2h

Vowels and Vowel Combinations 2h

Review 2h

II WEEK Consonants and Consonants Combinations 2h

Review 2h

Test 1 2h

III WEEK Unit 1. Please call me Chuck. Vocabulary. Introduction & Greetings 2h

Pronouns, Countries & Nationalities 2h

Grammar Verb to be, Wh questions 2h

IV WEEK Unit 2. Vocabulary. Work & Workplaces 2h

Grammar. Present simple /positive, question & negative/ 2h

Reading /prepositions of time/ 2h

V WEEK Unit 3. Vocabulary. Prices, things & colors 2h

Grammar. Demonstrative pronouns Speaking Shopping /Role play/ 2h

Comparative & superlative adjectives 2h

VI WEEK Unit 4. Vocabulary. Entertainment 2h

Grammar. Would to+ verb 2h

Review of Units 1-4 2h

VII WEEK Test 2 2h

Unit 5. Vocabulary. The family Listening. The Hollywood family 2h

Grammar. Present Continuous& Determiners 2h

VIII WEEK Unit 6. Vocabulary. Sports & Exercises 2h

Grammar. Adverbs & “How” questions Listening & writing 2h

Reading 2h

IX WEEK Unit 7. Vocabulary. Collocation 2h

Grammar. Past simple, To be-past 2h

Writing & Reading 2h

X WEEK Unit 8. Prepositions of place 2h

Grammar. Countable & uncountable nouns Review of Units 5-8 2h

Test 3 2h

XI WEEK Unit 9. Vocabulary. Appearance and clothes 2h

Questions for describing people, writing a description 2h

Unit 10. Past experience 2h

XII WEEK Grammar. Present perfect 2h

Unit 11. Vocabulary. Cities, hometowns, countries 2h

Grammar. Adverbs and Adjectives 2h

XIII WEEK Unit 12. Health problems, medications and remedies 2h

Grammar. Modal verbs 2h

Test 4 2h

XIV WEEK Unit 13. Vocabulary. Food and restaurants 2h

Listening to people make dinner plans & writing a restaurant review 2h

Unit 14. World geography 2h

XV WEEK Grammar. Comparative & superlative adjectives 2h

8

Unit 15. Vocabulary. Invitations, leisure activities 2h

Grammar. Future with Pr Cont-s & going to 2h

XVI WEEK Unit 16. Life changes; plans & hopes 2h

Describing changes 2h

Test 5 2h

Эзэмшвэл зохих мэдлэг, чадвар, дадал

Мэдлэг

• Мэндлэх ба салах ѐс хийх, өөрийгөө танилцуулах, бусадтай танилцах, гэр бүл, ажил

мэргэжил, цаг хэлэх ѐс, юмны үнэ, хэлбэр хэмжээ, хийсэн материал зэргийг дүрслэн хэлэх,

цаг агаар, чөлөөт цаг, өдөр тутмын амьдрал, аливаа зүйлийн байршил болон чиглэл заах,

чадамж илэрхийлэх, утсаар ярих, өнгөрсөнөө дурсах, алдартай болон жирийн хүмүүсийн

амьдрал, баяр ѐслол, тэмдэглэлт үйл явдал, тэдгээр үйл явдалд бусдыг урих, урилгыг хүлээн

авах, татгалзах, хот хөдөөгийн амьдралыг харьцуулах, хүн, амьтан, байр оронг дүрслэх,

ирээдүйн төлөвлөгөө, амьдралын туршлага гэх мэт сэдвүүдийн нийт 500 гаруй шинэ үг

хэллэгт суралцана.

• Англи хэлний ялгац гишүүн, төлөөний үгс, тоологддог ба тоологддоггүй нэр үгс, нэр

үгийн ганц ба олон тоо, үйл үгийн жирийн одоо цаг, жирийн өнгөрсөн цаг, одоо үргэлжлэн

байгаа цаг, жирийн өнгөрсөн цаг, баймж үйл үгс, угтвар үгс, одоо төгссөн цаг, тэмдэг нэрийн

харьцуулсан ба давуу зэрэг, дайвар үгс, туслах үйл үгс гэх мэт англи хэлний анхан шатны

хэл зүйн мэдлэг эзэмшинэ.

• Англи хэлээр ярьдаг улс орнуудын ѐс, зан заншил, соѐл, уламжлал зэрэгтэй танилцаж,

тэдгээртэй холбоотой шинэ мэдлэгтэй болно.

Чадвар

• Өөрийгөө болон гэр бүлийнхнийгээ танилцуулж 50-70 үгийн хүрээнд ярих, бичих

чадвартай болно.

• This, that, these, those, there are, there is, some, any, much, many зэрэг үrc мөн байрлал заах

угтвар үгсийг ашиглан зураг тайлбарлах болон харсан үзсэн зүйлийнхээ байрлалыг

тодорхойлон бичих, ярих чадвартай болно.

• Эд юмсын шинж чанар, хэлбэр хэмжээ, өнгө зүс, хийсэн материал зэргийг дүрслэн ярих,

дэлгүүрт орж худалдаа хийх чадвар эзэмшинэ.

• Бусдад урилга өгч хурим зэрэг тэмдэглэлт үйл явдалд урих, тухайн үйл явдлыг хаана,

хэзээ болох зэргийг тайлбарлан хэлэх, бусдын өөрт өгсөн урилгыг хүлээн авах, урилгаас

эелдэгээр татгалзан уучлал гуйх чадвар олгоно.

• Эрүүл мэнд, өвчний талаар бусадтай ярилцах, санал бодлоо хуваалцах, өвдсөн хүнд

зөвлөгөө өгөх, тусламж гуйх чадвартай болно.

• Өдөр тутмын амьдралын үйл явдлыг харуулсан 10 минутын харилцан яриаг сонсож,

сонсноо зөв тэмдэглэж авах чадвар эзэмшинэ.

• Can, could зэрэг баймж үйл үгнүүд бүхий текстийг уншиж ойлгон орчуулах, сонсож ярих,

асуулт зохиож хариулах чадварыг олгоно.

• Үйл үгийг өнгөрсөн, одоо, ирээдүй цагт хувирган хүүрнэх, үгүйсгэх, асуух өгүүлбэр

зохион бичиж харилцан ярих чадвартай болгоно.

• Хүний гадаад төрх, хувцаслалт болон сэтгэл хөдлөл, мэдрэмжийг дүрслэн бичих, ярих

чадвартай болгоно.

• Дэлхийн хотуудын талаар санал бодлоо хуваалцах, тэдгээр хотууд дахь аялал жуулчлалын

9

томоохон дурсгалт газруудын талаар уншиж ойлгон өөрийн үгээр эргүүлэн ярих,түүнчлэн

өөрийн амьдардаг хот болон улсаа дүрслэн бичих, ярих,

• Өөрийнхөө амьдралдаа тохиолдсон адал явдлаа хүүрнэх, бичих зэрэг чадварыг

эзэмшүүлнэ.

Дадал

• Эзэмшсэн дүрэм болон шинэ үг хэллэгийг ашиглан дээр дурьдсан сэдвээр ярих, бичих,

сонсох, унших дадал суулгана.

• Дээрх сэдвийн хүрээнд баймж үг, хэлц үг болон бусад үг хэллэгийг хэлэхүйн төрөлд зөв

хэрэглэх дадал суулгана.

• Эзэмшсэн сэдвүүдийн дагуу шинэ мэдээ мэдээллийг интернет болон бусад холбогдох ном

зохиолоос олж авах, зөв хэрэглэж сурах дадал суулгана.

Агуулга хэрэгжүүлэх арга зам:

Англи хэл-1 хичээлийн агуулга нь дадлагын хичээлийн хэлбэрээр хэрэгжинэ. Дадлагын хичээлээр

сонсох, унших, ярих, бичих чадваруудыг эзэмшүүлж багшийн удирдлаган доор оюутны танин

мэдэхүйн идэвхтэй үйл ажиллагаа давамгайлсан байдлаар зохион байгуулна. Мөн сургалтын

идэвхитэй бусад аргуудыг хэрэглэнэ. Үүнд:

• Зураг тайлбарлах, дүрслэх

• Үгийн сүлжээ

• Өгүүлбэр зохиох

• Эхэд анализ хийх

• Багаар ажиллах

• Харилцан яриа зохиох

• Хэлэлцүүлгийн арга гэх мэт байна.

Үгийн сангийн нөөц:

Англи хэл-1 хичээлийн хүрээнд оюутан 600-с доошгүй үгийн сантай болох ба үүнээс идэвхтэй

хэрэглэгдэх үг 500-аас доошгүй байна.

Англи хэл-1 хичээлийн оюутны бие даан гүйцэтгэх ажлын төлөвлөгөө

Оюутны бие даалтын ажил 14 хоногт нэг удаа байх бөгөөд бие даалт тус бүр 25 оноо байна. Бие

даалтын ажил унших, ярих, товчлол хийх, зохион бичих, багаар ажиллах, цээжлэх гэх мэт

хэлбэртэй байна.

№ Сэдэв Хугацаа Хэлбэр Аргачлал Үнэлгээний

хэлбэр

Тайлбар

1 Зөв дуудах

авиалбарын

дасгал

/Transcription

1-2 дахь

долоо

хоног

Бичих,

унших

Оюутан бие

даан сэдвийг

бэлтгэж ярих

25 хүртэлх

оноо

Шинэ үгийн

хэрэглээ-10 оноо

Ярих чадвар 10

оноо

Авиа дуудлагын

зөв хэлбэр 5 оноо

2 to be үйл үгийн

хэрэглээний

дасгал/

Translation of

the sentences

3-4 дэхь

долоо

хоног

Бичих Текстийн үг

хэллэгийг

хэрэглэн

өөрийн санааг

оновчтой зөв

25 хүртэлх

оноо

Үгийн сан 10

оноо

Өөрийн

илэрхийлэх гэсэн

санаа 5 оноо

10

with to be илэрхийлэх Хэл зүйн

мэдлэгийн байдал

10 оноо

3 Миний гэр

бүл/My family

5-6 дахь

долоо

хоног

Цээжлэх 25 хүртэлх

оноо

Шинэ үг хэллэг

болон текстийг

цээжилсэн байдал

болон өгүүлбэр

зохиох чадвар 25

оноо

4 Урилга

/Invitation

7-8 дахь

долоо

хоног

Багаар

ажиллах 5

хүртэлх

гишүүнтэ

й байх

Багийн гишүүн

бүр тухайн

сэдвээр

танилцуулга

бэлтгэсэн байх

25 хүртэлх

оноо

Хүн бүрийн

илтгэсэн байдалд

үндэслэн үнэлгээг

өгнө

5 Үгийн сан,

дүрмийн бус

үг/Irregular

verbs

9-10 дахь

долоо

хоног

Бие даах Өөрийн сонгон

авсан сэдвээр

бэлтгэсэн байх

25 хүртэлх

оноо

Агуулга 15 оноо

Цээжилсэн

байдал10 оноо

6 Өнгөрсөн

туршлага /Past

experience

11-12

дахь

долоо

хоног

Бичих

дасгал

Уламжлалт

арга-оюутны

мэдлэг чадварт

тулгуурлан

даалгавар өгөх

25 хүртэлх

оноо

Хэл зүйн дүрмийн

мэдлэгийн

бататгал 10 оноо

Даалгаварын

гүйцэтгэл 15 оноо

7 Дэлхийн

алдартай

хотууд/The

famous cities

13-14

дэхь

долоо

хоног

Ярих Багийн гишүүн

бүр өөрийн

илтгэлээ

бэлтгэж,

эзэмшсэн байх

25 хүртэлх

оноо

Хүн бүрийн

илтгэсэн байдалд

үндэслэн үнэлгээг

өгнө

8 Миний

ирээдүй/My

future

15-16

дахь

долоо

хоног

Цээжлэх 25 хүртэлх

оноо

Нийт хичээлийн

шинэ үг

хэллэгийг

цээжилсэн байдал

болон зохион

бичих чадвар 25

оноо

Үнэлгээний хэлбэр:

Улирлын явцад багш оюутныг тасралтгүй жигд үнэлэх бөгөөд 4-өөс доошгүй удаа явцын шалгалт

өгсөн байхыг шаардана. Англи хэл-1 хичээлийн явцын шалгалт болон улирлын эцсийн шалгалтын

асуулт, материалыг бэлтгэн тэнхимд хадгалуулсан байна. Явцын болон улирлын шалгалтын

материалууд сонголттой байхаас гадна оноо, үнэлгээг тогтоосон байна.

Англи хэл-1 хичээлээр оюутны мэдлэг чадварын улирлын үнэлгээг гаргахдаа хичээлийн ирц 20

оноо, бие даасан ажлын 30 оноо, улирлын явц дахь хичээлийн идэвхи оролцоо болон явцын

шалгалт 20 оноо, улирлын шалгалт 30 оноо гэсэн үнэлгээний шалгуураар нийт 100 оноогоор

үнэлнэ.

Оюутан нийт орвол зохих хичээлийн цагийн 20 оноо, хичээлийн явцад даалгавар гүйцэтгэж байгаа

байдал, гэрийн даалгавар хийсэн байдал, хичээлд оролцож байгаа идэвхи, явцын шалгалтын оноо,

11

дэвтэр хөтлөлт зэргийг харгалзан 20 оноо, улирлын явц дахь бие даалтын 8 ажлын 30 оноо,

улирлын бичгийн шалгалтын 15 оноо, аман шалгалтын 15 оноо тус тус авах ѐстой. Оюутан

танхмын сургалтын 30 хувьд суусан тохиолдолд шалгалт өгөх эрхтэй байна.

Багш оюутныг улирлын шалгалтаар үнэлсэн оноогоо тоо болон үсгэн тэмдэглээгээр шалгалтын

хуудас, оюутны сурлагын дэвтэрт бичиж гарын үсгээр баталгаажуулна.

Багшид тавигдах шаардлага:

Англи хэл-1 хичээл заах багш нь англи хэлний багш мэргэжилтэй, магистраас дээш мэргэжлийн

зэрэгтэй, дадлага туршлагатай, багшлах дур сонирхолтой байхаас гадна хууль зүйн салбарын

хүрээнд тодорхой хэмжээний мэдлэг, туршлагатай байна.

Багш өөрийн мэдлэг чадвараа сайжруулах хүсэл эрмэлзэлтэй байх, мэргэжлийн хувьд өсөх

тэмүүлэлтэй байна. Мөн бие даан суралцаж, мэдлэг эзэмших арга барилыг төгс эзэмшсэн байх

зэрэг багшийн мэргэжилд тавигдах бүх нөхцөл шаардлагыг хангаж байх ѐстой.

12

Ìîíãîëûí ò¿¿õ хичээлийн хөтөлбөр

Хичээлийн нэр: Ìîíãîëûí ò¿¿õ

Индекс: МТ-150

Кредит цаг: 2

Нийт цаг: лекц 32 öàã

Монголын түүх хичээлийг судлах үндэслэл

Ìîíãîë íóòàãò õ¿í ¿¿ññýí öàãààñ ýõëýí ýä¿ãýý õ¿ðòýëõ ò¿¿õèéí îëîëòóóäòàé

òàíèëöàæ, òýäãýýðèéã õàðüöóóëàí ñóäëàæ áèå äààñàí ä¿ãíýëò õèéæ, îëîí óðãàëü÷ ¿çýë

ñàíàà á¿õèé ìýäýýëëèéí îð÷èíä çºâ ÷èã áàðèìæààòàé àìüäðàõ ìýäëýã, ÷àäâàð, äàäàë

ä¿éã èðýýä¿éí ìýðãýæèëòí¿¿äýä îëãîõ îð÷èí ¿åèéí õýðýãöýýã õàíãàõ.

Ìîíãîëûí ò¿¿õèéã ñóäàëñíààð çàëóó ¿åèéíõýíä ýõ îðîí÷ ¿çýë òºëºâø¿¿ëýõ ýõ

ò¿¿õýýðýý áàõàðõàõ, ò¿¿õèéí øèíæëýõ óõààíû îíîëûí ñóóðü ìýäëýã áîëîí

ñýòãýëãýýíèé ñî¸ë, àðãà ç¿éã ýçýìøèõ áîëîìæ íýýãäýíý.

Õè÷ýýëèéí çîðèëãî

Ìîíãîëûí ò¿¿õèéí ¿íäñýí îéëãîëòóóä, óðñãàë ÷èãëýë¿¿äèéí àãóóëãûã îíîëûí

ã¿íçãèé ¿íäýñòýé òàéëáàðëàæ îþóòíóóä ººðñ人 áèå äààæ áàéãàëü, íèéãýì, ñýòãýõ¿éí

îëîí òàëò àñóóäëóóäàä ¿íýëýëò ä¿ãíýëò ºãºõ ÷àäâàð ýçýìø¿¿ëíý

Íèéãýì, àìüäðàë àõóéí àëèâàà òóëãàìäñàí àñóóäëóóäàä îëîí òàëààñ íü óõààëàã

õàíäàæ, çîõèñòîé õóâèëáàð ñîíãîí àâ÷ çºâ øèéäýë îëîõ, ñýòãýëãýýíèé ñî¸ë, àðãà ç¿é

ýçýìø¿¿ëñýí áàéíà.

Äýëõèéí áîëîí Ìîíãîëûí àðä ò¿ìíèé òóóëæ ºíãºð¿¿ëñýí ò¿¿õ, õºãæëèéí îëîëòòîé

ã¿íçãèé òàíèëöñàí ýõ îðîí÷ ¿çýë ñàíààòàé èðãýí áîëæ òºëºâøèõºä òîäîðõîé õóâü

íýìýð îðóóëíà.

Ò¿¿õýí ç¿é òîãòëûí äýñ äàðààëàë ëîãèê õîëáîîã

Ìîíãîëûí ò¿¿õèéí îíîë àðãà ç¿éí àñóóäëààð îþóòíóóä ººðºº ìýäëýã á¿òýýõ ä¿ãíýëò

ãàðãàõ îðîëäëîãî õèéõ ÷àäâàð, äàäàëòàé áîëîõ

Ò¿¿õýí ¿éë ÿâöûí óòãûã óõààð÷ ¿íýëýëò ä¿ãíýëò ºã÷ òàéëáàðëàõ

ªºðñäèéí ñàíàë áîäëîî ÷ºëººòýé èëýðõèéëýõ, îéëãîõ áóñäûã óõààðàí ñîíñîæ

ìýòãýëöýõ óðëàãò ñóðàëöàõ

Õè÷ýýëèéí çîðèëò Ìîíãîë íóòàãò õ¿í ¿¿ññýí öàãààñ ýõëýí ºíººã õ¿ðòýëõ ìîíãîë÷óóäûí

òºð, íèéãìèéí á¿òýö, çîõèîí áàéãóóëàëò, ýðõëýõ àæ àõóé, ñî¸ë, çàí çàíøëûã ò¿¿õèéí ¿å

òóñ á¿ðýýð øèíý ¿åèéí öàã ¿åèéí ñóäàëãààíû ¿¿äíýýñ çààæ, îþóòíóóäàä ýõ îðîí÷ ¿çýë,

õ¿ì¿¿æèë, ò¿¿õèéí ìýäëýã îëãîõ ãîë çîðèëãîòîé. Èõ, äýýä ñóðãóóëèéí áîëîí á¿õ øàòíû

ñóðãóóëèéí ñóðãàëòûí ïðîãðàììä Ìîíãîëûí ò¿¿õèéã íýí ýðòíýýñ ýõëýí îäîîã õ¿ðòýë

ìîíãîë íóòàãò îðøèí òîãòíîæ áàéñàí ýðòíèé óëñóóäûí òºð, íèéãýì, ñî¸ë, ýðõëýõ àæ àõóé,

çàí çàíøëûã ñóäëàõ çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé. Ìîíãîëûí ò¿¿õèéí õè÷ýýëèéã

õóðààíãóéëñàí êóðñýýð ¿çñýíýýð ýõ îðíûõîî ò¿¿õèéí òàëààð á¿ðýí, ¿íýí çºâ ìýäëýãòýé

áîëãîõîä óã õè÷ýýëèéí à÷ õîëáîãäîë îðøèíî.

Çàëãàìæ õîëáîî

13

Ýíý õè÷ýýë íü áóñàä åðºíõèé ýðäìèéí õè÷ýýë¿¿ä áîëîí ôèëîñîôè, óëñ òºð ñóäëàë,

ìîíãîëûí òºðò ¸ñíû óëàìæëàë, ñî¸ë ñóäëàë, óëñ òºð ñóäëàë, ýäèéí çàñàã çýðýã

õè÷ýýë¿¿äòýé ëîãèê õîëáîîòîé áîëíî.

Ìýäëýã ¿íýëýõ

Îþóòíû èðö-50

Áèå äààëò-20

Øàëãàëò-30

A, B, C, D, F ãýñýí ñèñòåìýýð ÿëãàìæòàé ÷àíñààíû îíîîãîîð ¿íýëíý.

ä/

ä

Á¿ëãèéí íýð Ëåêöèéí ñýäýâ Öàã

1 Ò¿¿õèéí øèíæëýõ óõààíû áóñàä

øèíæëýõ óõààíààñ ÿëãààòàé

áîëîõ íü.

Ìîíãîëûí ò¿¿õèéí ñóäëàõ ç¿éë.

Ò¿¿õ

-¯¿ñýë, øèíæëýõ óõààí áîëîõ íü

-̺í ÷àíàð, ñóäàëãààíû àðãà

-Ñóäàëàñíû à÷ õîëáîãäîë

2

2 Ìîíãîëûí ò¿¿õèéí ¿å÷ëýë, òóñ

á¿ðèéí îíöëîã øèíæ Ìîíãîëûí ò¿¿õèéí ýðòíèé ¿å

Ìîíãîëûí ò¿¿õèéí äóíä ¿å

Ìîíãîëûí ò¿¿õèéí øèíý ¿å

Ìîíãîëûí ò¿¿õèéí øèíýõýí ¿å

1990 îíîîñ õîéø ìîíãîëûí

ò¿¿õèéí îíöëîã

2

3 Ìîíãîë íóòàãò îðøèí áàéñàí

ìîíãîë áà ìîíãîë áóñ óãñààíû

òºðò óëñ, õàíëèãóóäûí õºãæëèéí

ò¿¿õ

- Õ¿íí¿ ã¿ðýí -Õàíëèã

- Ñÿúìáè -îâîã, àéìàã

- Óéãóð óëñ

-Ò¿ðýã óëñ

-Óéãóð óëñ

-Æóæàí Èõ Íèðóí óëñ

-Êèäàí óëñ

4

4 Ìîíãîëûí ò¿¿õèéí äóíä ¿å,

Ìîíãîëä ôåîäëèçì õºãæèí ýçýíò

ã¿ðýí áàéãóóëàãäñàí òóõàé

Èõ Ìîíãîë óëñ áàéãóóëàãäàõ

¿åèéí íèéãýì ýäèéí çàñàã, óëñ

òºðèéí íºõöºë

Èõ Ìîíãîë óëñ áàéãóóëàãäñàí íü

×èíãýñ õààíû äýëõèéí ò¿¿õýíä

6

14

ã¿éöýòãýñýí ¿¿ðýã

Ýçýíò ã¿ðýí áàéãóóëàãäñàí íü

Ýçýíò ã¿ðýí çàäðàõ øàëòãààí

5 ×èí óëñûí ¿åèéí Ìîíãîë îðîí Ìîíãîëä øàðûí øàøèíã îðóóëàõ

ò¿¿õýí øàëòãààí

Ìàíæ íàðûí ãàðàë óãøèë, óëñ

òºðèéí áîäëîãî

Ìàíæûí çàñàãëàëûí ¿åèéí

ìîíãîëûí íèéãýì, ýäèéí çàñàã.

Óëñ òºðèéí áàéäàë

Ìàíæûí çàñàãëàëûã ýñýðã¿¿öñýí

ìîíãîëûí àðä ò¿ìíèé òýìöëèéí

õýëáýð¿¿ä ¿ð äàãàâàð, à÷

õîëáîãäîë

4

6 Áîãä õààíò Ìîíãîë óëñûí ¿åèéí

Ìîíãîë óëñ Áîãä õààíò Ìîíãîë óëñ

áàéãóóëàãäñàí íü

Áîãä Æàâçàíäàìáà õóòàãòûí

ìîíãîëûí óëñ òºðèéí ò¿¿õýíä

ã¿éöýòãýñýí ¿¿ðýã

Áîãä õààíò ìîíãîë óëñûí ãàäààä

äîòîîä áîäëîãî

20-ð çóóíû ýõýí ¿åèéí óëñ òºðèéí

ñýòãýëãýýíä ãàðñàí ººð÷ëºëò

4

7 1921 îíû Àðäûí àðä÷èëñàí

õóâüñãàë,

Õóâüñãàëûí øèíæ ÷àíàð,1921-

1940 îí

Õóâüñãàëò íóóö á¿ëýã

áàéãóóëàãäñàí íü òýäãýýðèéí

á¿òýö, çîðèëãî õóâüñãàëò ¿éë

àæèëëàãàà

ÌÀÍ áàéãóóëàãäñàí íü, ãàäààä

áîäëîãî

Êîìèíòåðíòýé õîëáîîòîé áîëñîí

íü

Èõ õýëìýãä¿¿ëýëò

Õàëõ ãîëûí äàéí

Äýëõèéí 2-ð äàéíä Ìîíãîë îðñîí

íü

4

8 1940-1960 îíû ìîíãîëûí íèéãýì

ýäèéí çàñàã, óëñ òºðèéí áàéäàë Ìîíãîë óëñ ͯÁ-ä ýëñýí îðñîí

íü

1940,1960 îíû ¿íäñýí õóóëü

2

15

9 1960-1980 îíû ¿åèéí ìîíãîëûí

íèéãýì ýäèéí çàñàã óëñ òºðèéí

õºãæèë

Ñîöèàëèñò á¿òýýí áàéãóóëàëòûí

¿åèéí Ìîíãîë îðîí

ÓÀÀÀ-ã õºãæ¿¿ëýõ ýäèéí çàñãèéí

òºëºâëºãºº

2

10 1990 îíîîñ õîéøõè Ìîíãîë îðîí ªºð÷ëºí áàéãóóëàëò Ìîíãîë

îðîíä íºëººëñºí íü

Ìîíãîë îðîí òºâëºðñºí

òºëºâëºãººò ýäèéí çàñãààñ çàõ

çýýëèéí ýäèéí çàñàãò øèëæñýí íü

Óëñ òºðèéí ººð÷ëºëò, íýã íàìûí

ñèñèòåìèéã õàëæ îëîí íàìûí

òîãòîëöîîíä øèëæñýí íü

2

Íèéò 32 öàã

Áàãøèä òàâèãäàõ øààðäëàãà

Ìýðãýæëèéí òàëààð:

- Ìîíãîëûí ò¿¿õèéí àñóóäëóóä, ¿íäñýí îéëãîëò, àðãà ç¿éí õàíäëàãóóäûã ºíººãèéí áàéãàëü

íèéãýì, òàíèí ìýäýõ¿éí ýýäðýýòýé ¿çýãäë¿¿äòýé õîëáîí îð÷èí ¿åèéí îíîë, ïðàêòèêèéí

ò¿âøèíä òàéëáàðëàõ ìýäëýã, ÷àäâàð, äàäëàãà, ñóäàëãààíû ìàòåðèàëòàé áàéõ

Çààõ àðãà ç¿é

A. Ò¿¿õèéí øèíæëýõ óõààíä òàâèãäàõ ãîë àðãà ç¿é áîëñîí ò¿¿õýí ç¿é òîãòëûí àãóóëãà,

àðãà ç¿éã òîäîðõîéëñîí ëåêö óíøèíà.

B. Ìîíãîëûí ò¿¿õèéí ñóäàëãààíû ìàòåðèàë, áàðèìò ò¿øèãëýí àñóóäàë äýâø¿¿ëñýí

ò¿¿õýí õ¿íèé íàìòàð ñóäëàë, ò¿¿õýí ñóäëàãäàõóóíûã àøèãëàíà.

C. Ýíýõ¿¿ õºòºëáºðò çààñàí ýõ çîõèîëóóäûã áèå äààëãàí ñóäëóóëíà.

D. Õºòºëáºðò òîìú¸îëñîí ñýäâ¿¿äýýð áèå äààñàí àæèë, èëòãýë áýëòã¿¿ëæ, ñåìèíàð

ÿðèëöëàãà áýëòã¿¿ëíý

E. Ìîíãîëûí ò¿¿õèéí õè÷ýýëèéí çààõ àðãà ç¿éä ãàð÷ áàéãàà ººð÷ëºëò¿¿äèéã ìýäýð÷

çààõ àðãàäàà øèíý÷ëýë õèéõ, áîëîâñðîíãóé áîëãîõ ýðìýëçýëòýé áàéõ

F. Áàãø îþóòíóóäòàé õàìòðàí æèæèã, äóíä á¿ëýã áîëæ áàãààð àæèëëàæ õýâøèõ

G. Ìýäýýëýë ò¿ãýýõ áîëîí îðîëöîîíû èäýâõèòýé àðãóóäûí çîõèõ ìýäëýã äàäàëòàé áàéõ.

Áóñàä

- Ñóðãàëòûí ìàòåðèàë, /ñóðàõ áè÷èã, õîëáîãäîõ íîì çîõèîë, ëåêöèéí òýìäýãëýë,

á¿ä¿¿â÷èëñýí òîâ÷, ñåìèíàðûí ñýäýâ/-èéã øèíýëýã õýëáýðýýð áýëòãýõ, òýäãýýðèéã àøèãëàõ

àðãûã îþóòíóóäàä çààæ ñóðãàõ

- Îþóòíóóäàä çîðèóëñàí òîâ÷, òîäîðõîé, ýíãèéí õÿëáàð÷èëñàí ãàðûí àâëàãà áýëòãýõ

- Ëåêöýýð îëñîí ìýäëýã, ÷àäâàðûã ¿íýëýõ çîõèñòîé øàëãóóðóóä ñîíãîí àâ÷ îþóòàí íýã á¿ðèéã

áîäèòîé ¿íýëýõ

16

Биеийн тамир хичээлийн хөтөлбөр

1. Хичээлийн нэр: Биеийн тамир

2. Индекс: БТ-05

3. Орох цаг: 32 цаг

4. Кредит цаг: 1 кр

5. Орох анги: 1-р курсын оюутнуудад орно.

Багшид тавигдах шаардлага: Тухайн хичээлийн агуулгыг бүрэн эзэмшсэн Мэргэжлийн

Биеийн Тамирын дээд сургууль төгссөн, биеийн тамирын багш, дасгалжуулагч

мэргэжилтэй зааж буй хичээлийн дасгал хөдөлгөөнийг биеэр үзүүлэх чадварыг эзэмшсэн

байвал зохино.

Шаардлага залгамж холбоо: ЕБС биеийн тамирын хичээлийн мэдлэгт тулгуурлан

заагдах бөгөөд биеийн тамирын дасгал хөдөлгөнийг тогтмол хийж занших, хөдөлгөөний

хомсдолоос сэргийлэх, эрүүл мэндийн зохих боловсрол мэдлэг дадал хэвшилтэй болгох

Хичээлийн зорилго хэрэгцээ, ач холбогдол

Бие бялдарын соѐл боловсрол, хөгжилт чийрэгжилтийн тухай мэдлэг олгох, өвчнийг

эмчлэхдээ бус харин эрүүл мэндэд сөрөгөөр нөлөөлж буй хүчин зүйлийг багасгах, эрүүл

мэндэд таатай дэмжигч орчин бүрдүүлэх, биеийн тамирын дасгал хөлгөөнийг тогтмол

хийж занших, нийгэмд эрүүл чийрэг боловсон хүчин бэлтгэхэд оршино.

Багшийн үнэлгээ: Хичээлийн агуулгын дагуу оюутны мэдлэг, чадварыг үнэлэхдээ

Ирц: 10 оноо

Явц: 20 оноо

Шалгалт: 70 оноо

Бие даалт: Биеийн тамирын хичээлд орох боломжгүй, эмчийн

магадлагаатай оюутнуудад өвөл, зуны олимп болон орчин үеийн спортын төрлүүдээр бие

даалт (Тухай спортын үүсэл хөгжил, дүрэм, тоног төхөөрөмж, талбайн хэмжээ, хувцас,

хэрэглэл материал, ач холбогдол) хийлгэж дүгнэнэ.

Сэдэвчилсэн төлөвлөгөө

¹ Ñýäâèéí íýð

Íèéò öàã Áèå

äààëòûí

àæèë Ëåêö Ñåìèíàð Äàäëàãà Áèå

äààëò

1

Биеийн тамирын хичээлийн ач

холбогдол, гүйлтийн сонгомол

дасгал,

2 öàã

2 Нам гарааны техник, гарааны

хөөлт ãàðààíààñ ãàðàõ

2 öàã

3 Шулуунд õóðä àâàõ áàðèàíä

îðîõ, äàéðàëò õèéõ

2 öàã

4 Босоо гарааны техник, дундын 2 öàã

17

зайн гүйлт

5

Давталттай холимог гүйлт,

хурд ЗОм * 4 удаа, 40м * 3

óäàà

2 öàã

6 Жигд темптэй дундын зайнд

гүйх гүйлт

2 öàã

7 Харайлтын сонгомол дасгал,

уртад хөл нугалаж харайх

2 öàã

8

Бөмбөг залалт, нэг болон хоѐр

гараар чиглэл өөрчлөн залах

2 öàã

9

Бөмбөг шидэлт, байрнаас хоѐр

алхамтаас гурван байрнаас

шидэх

2 öàã

10 Довтолгооны систем

Хамгаалалтын систем

2 öàã

11

Бөмбөг дээрээс авах,

дамжуулах

Доороос авах, дамжуулах

2 öàã

12 Бөмбөг унаж авах Хажуу тийш,

урагш унаж авах

2 öàã

13

Бөмбөг дээрээс давуулах,

заасан бүсэд хажуу доороос

давуулах

2 öàã

14 Хавсралттай алхамд шилжих,

торонд хаалт тавих

2 öàã

15

Довтолгоо хамгаалалтын

систем сургалтын тоглолт

ñîðèëò àâàõ

2 öàã

18

Микро эдийн засаг

1. Индекс:МиЭЗ-104

2. Хичээлийн нэр: Микро эдийн засаг

3. Кредит цаг: 5

4. Шаардлага залгамж холбоо: Макро эдийн засаг хичээлийн үндсэн суурь болно.

5. Хичээлийг судлах аргачилсан заавар:

A. Хичээлийн зорилго, хэрэгцээ, ач холбогдол Эдийн засгийн мэргэжлийн ангийн

оюутнуудад эдийн засгийн боловсрол эзэмшүүлэхэд гол зорилго нь орших бөгөөд

эдийн засгийн мэдлэггүйгээр аж ахуйг эрхлэн хөтлөх, шийдвэр гаргахад нэн

хүндрэлтэй учир Микро эдийн засаг хичээлийг судлах зайлшгүй шаардлага тулгарч

байгаа юм. Микро эдийн засаг хичээлийг судалснаар эрэлт, нийлүүлэлт, тэдгээрийн

харилцан хамаарал хийгээд зах зээлийн төрөл, хэв шинжүүд түүний ангилал ялгаа

зэргийг мэдэж өөрийн бизнесийн гараагаа зөв эхлэхэд ихээхэн ач холбогдолтой

юм.

B. Мэдлэгийн минимум Оюутан Микро эдийн засаг хичээлийг хөтөлбөрийн дагуу

эзэмшвэл зохих минумум түвшин нь зайлшгүй мэдвэл зохих зарим нэр томъѐо,

тодорхойлолтыг мэдсэн байх явдал юм.

C. Эзэмшвэл зохих дадал, чадвар Энэ хичээлийг судалснаар эдийн засгийн онолын

мэдцэгийг амьдралд хэрэгжүүлэх дадал чадварыг эзэмших, энэ мэдлэгээ шийдвэр

гаргахдаа хэрэглэдэг, судалгааны ажлыг хийх чадварыг эзэмшинэ. Г. Хичээлийн

явцад танилцах дадлага

D. Оюутны бие даасан ажиллагаа Оюутны бие даах ажлын цаг нь тухайн сэдэв бүр

дээр 2 цаг байх ба багшын өгсөн сэдвийн дагуу болон хөтөлбөрөөс гадна эдийн

засгийн амьдралд болж буй үйл явцад өөрийн үнэлэлт дүгнэлт өгөх чадварыг

эзэмшихэд чиглэгдэх ѐстой.

E. Ерөнхий суурь болон мэргэжлийн мэргэшүүлэх, сонгох хичээлүүдийн уялдаа

F. Мэдлэг чадварын үнэлгээний аргачилал:

1. Багшийн үнэлгээ

- ирц 15 оноо

- явц 20 оноо

- бие даалт 15 оноо

- шалгалт 50 оноо

2. Оюутны өөрийн үнэлгээ

G. Ашиглах ном зүй

1. Эдийн засгийн ухаан Р.Оросоо, Бакей 1998 он

2. Микро эдийн засаг Даваадорж, Ганболд

3. Микро эдийн засаг СЭЗДС

4. Экономикс 1,2-р дэвтэр Брю

5. Эдийн засгийн онол П.Жасрай 2002 он

6. Микро эдийн засаг

19

7. Мicroeconomics

8. Мacroeconomics

9. Consumer behiour

6. Сэдэвчилсэн төлөвлөгөө

Д/д Сэдвийн нэр Нийт цаг Бие

даалтын

ажил

Дадл

ага

явцы

н

үнэлг

ээ

Лекц Сем Дадлаг

а

лага

Бие

даалт

даалт 1

Микро эдийн засгийн ухааны судлах

зүйл 4 2 2

2 Зах зээл, эрэлт, нийлүүлэлт, үнэ бүрдэлт 2 2 2

3 Хэрэглэгчийн сонголт 4 2 2

4 Үйлдвэрлэл, бүтээгдэхүүн зардал 8 4 2

5 Ашиг, орлого 4 2 2

6 Төгс өрсөлдөөний зах зээлийн шинжилгээ 2 2 2

7 Монополь, монопсони зах зээл 4 2 2

8 Олигополь, олигпсонит зах зээл 4 2 2

9 Монопольшинжийн өрсөлдөөн 2 2

10 Тоглоомын онол ба өрсөлдөөний механизм 2 2 2

11 Хөдөлмөрийн нөөцийн зах зээл 2 2 2

12 Газрын нөөцийн зах зээл 2 2 2

13 Капиталын зах зээл 2 2 2

14 Тодорхойгүй байдал ба риск 2 2 2

15 Ерөнхий тэнцвэрт байдал 2 2 2

16 Гадаад хүчин зүйлийн нөлөөлөл 2 2 2

Бүгд 48 32 32

20

2-р улирал

Математик-2 õè÷ýýëèéí хөтөлбөр

Õè÷ýýëèéí íýð : “Математик-2”

Èíäåêñ : МАТ-151

Íèéò öàã : 64 öàã (32ö-ëåêö, 32ö-ñåìèíàð)

Êðåäèò : 3кр

¯çýõ ñåìåñòð : 1-р курсийн 2–ð ñåìåñòð

Àíãè, ìýðãýæèë : НБ-1, СХ-1 àíãèуд

Çàëãàìæ õîëáîî : Тоон шинжилгээний аргууд, бизнесийн статистик õè÷ýýëèéí ñóóðü

áîëíî.

¯íýëãýý : Îþóòàí, íèéò ¿íýëãýýíèé 60 õóâèéã õè÷ýýëèéí ÿâöûí èäýâõè,

îðîëöîî, áèå äààëòûí àæèë, ÿâöûí øàëãàëò, ø¿¿ëãýýð, õàðèí ¿ëäýõ 40 õóâèéã

óëèðëûí øàëãàëòààð öóãëóóëíà.

“Математик-2” õè÷ýýëèéã ñóäëàõ õýðýãöýý, øààðäëàãà

Ýäèéí çàñãèéí ñàëáàðóóäàä øèíý òåõíîëîãèéã íýâòð¿¿ëýõ îíîâ÷òîé àðãûã

ñîíãîæ àâàõ, ¿éëäâýðëýëèéí ïðîöåññèéí çàãâàð÷ëàë, òóðøèëòûã òºëºâëºõ, òåõíèêèéí

àëèâàà øèéäèéí îíîâ÷òîé õóâèëáàðûã ñîíãîõ ÷àäâàð ýçýìøèõýä øààðäàãäàõ

ìàòåìàòèêèéí ìýäëýãèéã ýçýìø¿¿ëýõýä îðøèíî.

“Математик-2” õè÷ýýëèéí çîðèëãî,çîðèëò

Оюутанд математикийн шинжлэх ухааны онол, арга зүйг судлуулж, логик зүй

тогтол дарааллыг ажиглах, түүнийг танин мэдэх дасгал бодлогод ашиглах чадвар

төлөвшүүлэх математик загварчлал, эдийн засгийн тооцоо судалгаа хийх, цаашдын үйл

ажиллагаанд шаардлагатай практик мэдлэгийг олгоно.

“Математик-2” õè÷ýýëèéí ñýäýâ÷èëñýí òºëºâëºãºº, öàã õóâààðèëàëò

¹

Á¿ëýã

Õè÷ýýëèéí ñýäýâ

Ëåêö

Ñåì

Íèéò

1 Олонлогийн онол

Олонлог ба олонлогийн элементүүд

Олонлог дээр хийх үйлдлүүд 2 2 4

2

Комбинаторикийн

онол Комбинаторикийн үндсэн зарчим 2 2 4

21

3 Магадлалын үндэс

Элементар огторгуй, үзэгдэл

2 2 4

4 Магадлалын тодорхойлолт, аксиоматик,

статистик 2 2 4

5

Нөхцөлт магадлал ба

үл хамаарах

үзэгдэлүүд

Нөхцөлт магадлал

Байесийн томъѐо

Үл хамаарах үзэгдэлүүд

2 2 4

6 Бернуллын схем

Үл хамаарах дараалсан туршилтуудын

дараалал

Бернуллын томъѐо

2 2 4

7

Санамсаргүй

хэмжигдэхүүний

тоон үзүүлэлтүүд

Математик дундаж, түүний чанарууд

Дисперс, түүний чанарууд

Зарим тархалтуудын тоон үзүүлэлтүүд

2 2 4

8

Математик

статистикийн

элементүүд, тоон

үзүүлэлтүүд

Түүврийн аргын статистик тархалт

байгуулах, тархалтын функц

Түүврийн дундаж, дисперс

Тархалтын үл мэдэгдэх

параметрүүдийн цэгэн ба завсрын

үнэлэлт

2 2 4

9

Шугаман

програмчлалын

бодлого

Бодлогын тавил тойм жишээнүүд 2 2 4

10 Шугаман

програмчлалын

бодлого бодох

график арга

ШПБ бодох график арга, дараалал 2 2 4

11 График аргаар бодоход учрах онцгой

тохиолдолууд 2 2 4

12

Тээврийн бодлогын математик загвар 2 2 4

13 Анхны хуваарилалт хийх диагоналийн

арга 2 2 4

22

14

Тээврийн бодлого

Тээврийн бодлогын хамгийн бага

зардалын арга 2 2 4

15 Тээврийн бодлогын оновчтой шийд

олох

4

4

8 16

Íèéò 32 32 64

“Математик-2” õè÷ýýëèéí áèå äààõ àæëûí óäèðäàìæ, ñýäýâ

¹

Á¿ëýã

Бие даалтын ñýäýâ

Хам

рах

хүр

ээ

Гүй

цэт

гэх

хугац

аа

Тай

лбар

1 Олонлогийн

онол

Олонлог ба олонлогийн элементүүд

Олонлог дээр хийх үйлдлүүд

НБ

-1а,

б

СХ

-1а,

б

7-1

4 х

он

ог

Ою

ута

н т

ус

бүр

өөрт

он

огд

сон

бод

логу

уд

ыг

бод

ож

хам

гаал

на.

2

Комбинаторики

йн онол Комбинаторикийн үндсэн зарчим

3 Магадлалын

үндэс

Элементар огторгуй, үзэгдэл

4

Магадлалын тодорхойлолт, аксиоматик,

статистик

5 Нөхцөлт

магадлал ба үл

хамаарах

үзэгдэлүүд

Нөхцөлт магадлал

Байесийн томъѐо

Үл хамаарах үзэгдэлүүд

НБ

-1а,

б

СХ

-1а,

б

7-1

4 х

он

ог

Ою

ута

н т

ус

бүр

өөрт

он

огд

сон

бод

логу

уд

ыг

бод

ож

хам

гаал

на.

6

Бернуллын схем

Үл хамаарах дараалсан туршилтуудын

дараалал

Бернуллын томъѐо

23

7

Санамсаргүй

хэмжигдэхүүни

й тоон

үзүүлэлтүүд

Математик дундаж, түүний чанарууд

Дисперс, түүний чанарууд

Зарим тархалтуудын тоон үзүүлэлтүүд

8 Математик

статистикийн

элементүүд,

тоон

үзүүлэлтүүд

Түүврийн аргын статистик тархалт

байгуулах, тархалтын функц

Түүврийн дундаж, дисперс

Тархалтын үл мэдэгдэх параметрүүдийн

цэгэн ба завсрын үнэлэлт

9 Шугаман

програмчлалын

бодлого

Бодлогын тавил тойм жишээнүүд

НБ

-1а,

б

СХ

-1а,

б

7-1

4 х

он

ог

Ою

ута

н т

ус

бүр

өөрт

он

огд

сон

бод

логу

уд

ыг

бод

ож

хам

гаал

на.

10 Шугаман

програмчлалын

бодлого бодох

график арга

ШПБ бодох график арга, дараалал

11 График аргаар бодоход учрах онцгой

тохиолдолууд

12

Тээврийн

бодлого

Тээврийн бодлогын математик загвар

13 Анхны хуваарилалт хийх диагоналийн арга

14 Тээврийн бодлогын хамгийн бага зардалын

арга

15 Тээврийн бодлогын оновчтой шийд олох

16

“Математик-2” õè÷ýýëèéí çààõ àðãà ç¿é

“Математик-2” õè÷ýýëèéí çààõ àðãà ç¿éä òàâèãäàõ øààðäëàãà

Áàãøèä òàâèãäàõ øààðäëàãà

Ñóðãàëòûí áîëîìæèò àðãóóä

“Математик-2” õè÷ýýëèéí çààõ àðãà ç¿éä òàâèãäàõ øààðäëàãà

“Математик-2” õè÷ýýëèéí ñóäëàõ ç¿éë, çîðèëãî, çîðèëòòîé óÿëäàí ýíýõ¿¿

õè÷ýýëèéã çààõ àðãà ç¿éä äàðààõ øààðäëàãà òàâèãäàíà.¯¿íä:

Ýíý õè÷ýýëèéí åðºíõèé çîðèëãî, á¿ëýã, ñýäýâ òóñ á¿ðèéí

çîðèëãûã õàíãàõóéö, òóõàéí ñýäâèéíõýý àãóóëãûã áîãèíî

24

õóãàöààíä ãàðãàæ èðýõýýð ñóðãàëòûí àðãà õýëáýðèéã ñîíãîí

õè÷ýýëýý ÿâóóëàõ

Îþóòàí á¿ð õè÷ýýëä æèãä, èäýâõèòýé îðîëöîõ áîëîìæ,

íºõöºëèéã á¿ðä¿¿ëýõ

Õè÷ýýëèéí àãóóëãà íü îíîë, ïðàêòèêò íèéöñýí áàéõ

Îþóòíû ìýäëýã, ÷àäâàðûã áîãèíî õóãàöààíä, áîäèòîé ¿íýëýõ

øàëãóóðûã ñýäýâ áîëãîíä òîãòîîõ

Áàãøèä òàâèãäàõ øààðäëàãà

Ìýðãýæëèéí õóâüä:

Ìàòåìàòèêèéí îíîëûí ºíäºð ìýäëýãòýé, ìàòåìàòèêèéí îíîëûí àëü íýã

÷èãëýëýýð ìýðãýøñýí, îíîëûí ìýäëýãýý ïðàêòèêò õýðýãëýõ ÷àäâàðòàé, áóñäàä

îéëãóóëàõ áóþó çààõ àðãà ç¿éã ýçýìøñýí, ýðäýì øèíæèëãýý, ñóäàëãààíû àæëûí çîõèõ

ò¿âøíèé àðãà ç¿éòýé, áàãøèéí ¸ñ ç¿é òºëºâøñºí, áàãøëàõ äóð ñîíèðõîëòîé

ìýðãýæèëòýí áàéíà.

Áîëîâñðîë ñóäëàë, çààõ àðãà ç¿éí õóâüä:

Ëåêö óíøèõ, ñåìèíàð, äàäëàãà áîëîí îþóòíû áèå äààõ àæëûã óäèðäàõäàà

õè÷ýýëèéí á¿ëýã, ñýäýâ õîîðîíäûí óÿëäàà õîëáîî, ëîãèê äàðààëëûã îíîâ÷òîé

òîãòîîæ, îíîë áà ïðàêòèêèéí õîëáîîã îéëãîìæòîé ãàðãàõ, îþóòíû ñýòãýí

áîäîõ, ìýäëýãýý àøèãëàõ ÷àäâàðûã õºãæ¿¿ëýõ àðãà ç¿éã ýçýìøñýí áàéõ

Ñóðãàëòûí òºðºë á¿ðèéí àðãà, õýëáýðèéã õîñëîí àøèãëàõ

Îþóòíû îëæ àâñàí ìýäëýã, ìýäýýëëèéã ýìõýëæ, öýãöòýé áîëãîõîä òóñëàõ

÷àäâàð, ýðìýëçýëòýé áàéõ

Îþóòàí ººðèéí ìýäëýã, ìýäýýëëýý áóñàäòàé õóâààëöàõ, ººðèé㺺 çºâ

èëýðõèéëæ, áóñäàäàà îéëãóóëàõ ÷àäâàðòàé áîëîõîä òóñëàõ

Áóñàä ç¿éëèéí õóâüä:

Ñóðãàëòûí ìàòåðèàëûã øèíýëýã õýëáýðýýð, îéëãîìæòîé áýëòãýõ, òýäãýýðèéã

àøèãëàõ àðãûã îþóòíóóäàä çààæ ñóðãàõ

Îþóòíû ìýäëýã, ÷àäâàðûã ¿íýëýõ ¿íýëãýýã îéëãîìæòîé, òîäîðõîé áîëãîæ,

òýäýíä õè÷ýýëèéí ýõíýýñ ìýä¿¿ëýõ, îþóòàí á¿ðèéã áîäèòîé ¿íýëýõ

Ñóðãàëòûí ÿâöàä øèíý òåõíèê, òåõíîëîãèéã àøèãëàõ ÷àäâàðòàé áàéõ

Ñóðãàëòûí áîëîìæèò àðãóóä

“Математик-2” õè÷ýýëèéí ëåêö áîëîí ñåìèíàð õè÷ýýë¿¿äèéã õóâààðûí äàãóó àíãèä

îðíî.

25

Ëåêöèéí õýëáýð íü ìýäýýëýë äàìæóóëàõ íýã ñóâàã áîëãîí àøèãëàäàã.

¯éëäëèéí øèíæèëãýý õè÷ýýëèéí óõàãäàõóóíóóä, òýäãýýðèéí õàðèëöàà õîëáîî,

¿íäñýí îéëãîëòûã ëåêöèéí õýëáýðýýð ºã÷, àøèãëàõ ýõ ñóðâàëæ ìàòåðèàëûã

çààæ ºãºõºä ëåêöèéí õýëáýð èë¿¿ ¿ð ä¿íòýé áàéäàã.Ëåêöèéí ÿâöàä òóõàéí

ñýäâèéí òàëààðõ ¿ç¿¿ëýí òàíèóëàõ ìàòåðèàëûã ºðãºíººð àøèãëàõ ìºí òåõíèê

õýðýãñëèéã õýðýãëýõ íü áîãèíî õóãàöààíä èõ ìýäýýëýë äàìæóóëàõ, ñýäýâèéí

àãóóëãûã á¿ðýí ãàðãàõàä à÷ òóñòàé.

Ñåìèíàðûí õýëáýð íü îþóòíóóä îëæ àâñàí ìýäëýãýý áàòàòãàõ ìýäëýãýý

õýðýãëýõ ÷àäâàð ýçýìøèõýä èë¿¿ ¿ð ä¿íòýé áàéäàã. ßëàíãóÿà ëåêöýí äýýð îëæ

àâñàí ìýäëýãýý áàòàòãàí áîäëîãî áîäñîíîîð ìýäëýã íü èë¿¿ áàòæèí, ìàðòàëò

óäààí áàéõ áîëíî.

“Математик-2” õè÷ýýëèéí ¿íýëãýý

¯íýëãýýíèé çîðèëãî

“Математик-2” õè÷ýýëèéí çîðèëãîî õýðõýí õàíãàñàí, îþóòíóóä ýíý õè÷ýýëýýð ÿìàð

ìýäëýã àâ÷, ÷àäâàð ýçýìøñýíèéã áîäèòîéãîîð òîäîðõîéëîõîä ¿íýëãýýíèé çîðèëãî

îðøèíî.

¯íýëãýýã äàðààõ ç¿éëñýä àøèãëàíà.

Ñóðãàëòûí ¿ð ä¿íä õè÷ýýëèéí çîðèëãî õàíãàãäñàí ýñýõ, ÿìàð ò¿âøèíä

õàíãàãäñàí

Áàãø õè÷ýýëèéí àãóóëãûã á¿ðýí ãàðãàæ, ºãºõ ¸ñòîé ìýäëýãèéã ºã÷ ÷àäñàí

ýñýõ

Áàãøèéí çààõ áîëîí ìýðãýæëèéí óð ÷àäâàð ÿìàð ò¿âøèíä áàéãààã

òîäîðõîéëîõ

Îþóòàí óã õè÷ýýëèéã ÿìàð ò¿âøèíä ýçýìøñýí, äàâòàí ñóðàõ øààðäëàãàòàé

ýñýõ

Îþóòíû ñóð÷ áîëîâñðîõ ýðìýëçëèéã èäýâõæ¿¿ëæ ÷àäàæ áóé ýñýõ

¯íýëãýýíèé øàëãóóð

Îþóòíûã íèéò 100 îíîîãîîð ä¿ãíýíý.

Õè÷ýýëèéí ÿâöàä áàãøààñ 60 îíîîã àâíà. ¯¿íä:

Èðö-10 (îþóòàí õè÷ýýëèéí íèéò öàãèéí 70%-ñ áàãàã¿é öàãò ñóóñàí áàéõ

øààðäëàãàòàé)

Èäýâõ-10(Õè÷ýýë á¿ð äýýð ºãñºí äààëãàâàðûã õýðõýí öàãò íü áàãòààæ, çºâ ã¿éöýä

õèéñíýýñ õàìààðíà)

Áèå äààëò-20(Ñåìèñòðèéí òóðø 2-4 áèå äààõ àæèë õèéæ öàã òóõàéä øàëãóóëæ

õàìãààëàõ)

ßâöûí øàëãàëò-20(Ñåìèñòðèéí òóðø íèéò 2-3 óäàà øàëãàëò àâíà)

¯ëäñýí 40 îíîîã óëèðëûí øàëãàëòààð àâíà.

26

Англи хэл-2 хичээлийн хөтөлбөр

Индекс: АХ-152

Хичээлийн кредит: 3 кр

Судлах анги: ЭЗБУС-ийн 1-р анги

Судлах улирал: 2-р улирал

Хичээлийн зорилго:

Англи хэл-II хичээлийг Эдийн Засаг Бизнесийн Удирдлагын Сургуулийн 1-р ангийн 2-р улиралд

ерөнхий эрдмийн хичээлийн хүрээнд үзэж судлана. Англи хэл -II хичээлийн зорилго нь 1-р улирлын

англи хэлний хичээлийн агуулгын түвшинд эзэмшсэн англи хэлний мэдлэгт тулгуурлан анхан

шатны ерөнхий мэдлэгийг гүнзгийрүүлэн ахисан түвшний үгийн санг эзэмшүүлэх, хэл зүйн

дүрмийн мэдлэгээ өргөн хэрэглээнд хэрэглэж сургах, сонсох, унших, бичих, ярих чадвар олгох явдал

байна.

Зорилт:

Зөв дуудлагаар алдаагүй уншиж, зөв бичих дадлыг гүнзгийрүүлэн олгох

Өгүүлбэрийн бүтэц болон хэл зүйн дунд шатны үндсэн дүрмүүд болон үйл үгийн идэвхтэй,

идэвхгүй цагийн хэлбэрийг хэрэглэх чадвар эзэмшүүлэх

Өөрийнхөө бодол санааг илүү нийлмэл бүтэцтэй дэлгэрэнгүй өгүүлбэрээр илэрхийлэх

болон бичих чадвар олгох

Богино хэмжээний үлгэр, эх зохиолыг англи хэл дээр унших, орчуулгын анхан шатны

чадварыг эзэмшүүлэх

10 минутын хугацаанд сонсгосон тестийг зөв бичих, ойлгох

Англи хэлний өргөн хэрэглээний үг хэллэгт суралцаж, үг хэллэгийг ашиглан зөв оновчтой

өгүүлбэр зохиох, харилцан яриаг ойлгох, энгийн сэдвээр зохион ярьж, бичиж чаддаг

болгох /монолог 50-80 үгтэй, диалог 80-100үгтэй/

Багшийн өгсөн сэдвээр 10 минутын илтгэл бэлтгэж ярих, бусдын яриаг сонсож асуулт

тавьж сургах

Залгамж холбоо:

Англи хэл-2 хичээл Англи хэл-1 хичээлийн агуулгаар эзэмшсэн мэдлэг, чадвар, дадалд тулгуурлах

бөгөөд Англи хэл-3 хичээлийн өмнөх хичээл байна.

Хичээлийн хэлбэр: Дадлага

Ноогдох цаг : 96 цаг

Сэдвийн дэлгэрэнгүй агуулга

Англи хэл-II хичээлийн агуулгын дагуу өөрсдийн амьдарч буй орчин, түүнд гарч буй сайн муу тал,

хүндрэл бэрхшээл /нийтийн тээвэр, агаарын бохирдол... г.м/-ийн талаар санаа бодлоо илэрхийлэх,

аялалаар яваа хүмүүст зөвлөгөө өгөх, аялалын төлөвлөгөө гаргах, бусдын талаар гомдол гаргах,

тэдэнд хүсэлт, шаардлага тавих, бусдын тавьсан хүсэлт, шаардлагыг хүлээн авах, татгалзах,

сүүлийн үеийн техник технологийн дэвшилтэт бүтээгдэхүүнийг танилцуулах, уншсан ном зохиол,

үзсэн киноныхоо талаар ярих, дэлхий нийтийн өв соѐлын тухай сэдвүүдийн агуулгыг нэмэн

дэлгэрүүлэн үзэж судлана.

Англи хэл-2 хичээлийн агуулга нь New Interchange-2 номын агуулгын хүрээнд байх бөгөөд хичээл нь

“a time to remember, Let‟s celebrate, back to the future, A terrific book but a terrible movie” гэх мэт дэд

27

сэдвүүдэд хуваагдана.

Мөн англи хэлний хэл зүйн хичээлээр англи хэлний дүрмийн ахисан шатны мэдлэг эзэмшинэ.

Үүнд англи хэлний идэвхитэй ба идэвхигүй цаг, баймж үйл үгс, угтвар үгс, хэлц үг, үгсийн аймаг,

нөхцөлт өгүүлбэрийн бүтэц гэх мэт байх бөгөөд хичээлээр эзэмшсэн мэдлэгт тулгуурлан ахисан

шатны түвшинд уншиж, бичих, сонсох, ярих чадвартай болно.

Англи хэл-2 хичээлийн сэдэвчилсэн төлөвлөгөө: New Interchange 2

WEEK SUBJECT HOUR

I WEEK Unit 1. A time to remember 2h

Grammar. “Used to”, Reading, “Joan Chen” 2h

Unit 2. Caught in the rush, Compound nouns 2h

II WEEK Grammar. Adverbs of quantity, Writing “Transportation” 2h

Indirect questions, Reading „Stuck in an Airport‟ 2h

Review lesson 2h

III WEEK Unit 3. Time for a change. Vocabulary. Houses and apartment 2h

Grammar. Evaluation and comparisons 2h

Reading. Dreams come true 2h

IV WEEK Unit 4. I‟ve never heard of that. Favorite ethnic dishes 2h

Grammar. Past simple and present perfect 2h

Cooking methods writing and reading 2h

V WEEK Test 1. /Units 1-4/ 2h

Unit 5. Going places 2h

Grammar. Modals with necessity and suggestion 2h

VI WEEK „Tourist tips‟ writing and Reading 2h

Unit 6. Sure. No problem. 2h

Apologies. Requests with modals 2h

VII WEEK Unit 7. What‟s this for? Science and technology 2h

Grammar. Infinitive and gerund 2h

Free advice /instructions/ 2h

VIII WEEK Unit 8. Let‟s celebrate. Holidays and festivals 2h

Grammar. Relative and adverbial clauses 2h

Review of Units 5-8 2h

IX WEEK Test 2. /Units 5-8/ 2h

Unit 9. Back to the future 2h

Grammar. Conditional sentences 2h

X WEEK Consequences, Reading „Are you in love?‟ 2h

Unit 10. I don‟t like working on weekends 2h

Personality traits Role play / Job hunting/ 2h

XI WEEK Grammar. Clauses with because 2h

Unit 11. It‟s really worth seeing. 2h

Grammar. Passive. 2h

XII WEEK Review lesson of passive 2h

Unit 12. It‟s been a long time! 2h

Grammar. Past Continuous and Present perfect Continuous 2h

XIII WEEK Review of Units 9-12 2h

Test 3 Units /9-12/ 2h

28

Unit 13. A terrific book, but a terrible movie 2h

XIV WEEK Grammar participles and adjectives 2h

Writing and reading “Star Wars” 2h

Unit 14. So that‟s what it means! 2h

XV WEEK Emotions, Permission, obligation and prohibition 2h

Unit 15. What would you do? 2h

Grammar. Past modals 2h

XVI WEEK Unit 16. What‟s your excuse? 2h

Grammar. Reported speech 2h

Test 4 Units /12-16/ 2h

Эзэмшвэл зохих мэдлэг, чадвар, дадал

Мэдлэг:

Үйл үгийн одоо, өнгөрсөн , ирээдүй цагийн хувилбарууд, асуух үгтэй асуулт, англи хэлний

үгсийн аймгийн тухай ерөнхий ойлголт, үгийн нэгээс дээш утга илэрхийлэх байдал, туслах

үйл үгийн хэрэглээ, англи хэлний хоршоо үг буюу /collocation /

Too хэмжээ заасан үгс, угтвар үг, аливаа зүйлийн хоорондын харьцуулалт, тэмдэг нэрийн

харьцуулсан ба давуу зэрэг, англи хэлний холбоос үгс, баймж үйл үг тэдгээрийн хэрэглээ

Цаг заасан болон нөхцөл заасан гишүүн өгүүлбэрүүд, тэдгээрийн хавсарсан нийлмэл

өгүүлбэрт гүйцэтгэх үүрэг

Англи хэлний идэвхгүй хэв, үйлдэгдэх өгүүлбэрүүд, Perfect цагийн хэлбэрүүд, дамжуулсан

үг, өгүүлбэрийн тухай ерөнхий ойлголтуудыг олгож эдгээр мэдлэгийн хүрээнд дараагийн

шатны англи хэлийг судлах мэдлэгийг эзэмшүүлнэ.

Чадвар:

Өөрсдийн амьдарч буй орчин, түүнд гарч буй сайн муу тал, хүндрэл бэрхшээл /нийтийн

тээвэр, агаарын бохирдол... г.м/-ийн талаар санаа бодлоо илэрхийлэх

Англи, Америкийн амьдралын хэв маяг, зан заншлын өвөрмөц байдал болон англи, америкийн

соѐлтой танилцах, монголын амьдралын хэв маягтай харьцуулах

Бусад орны болон хотуудын соѐл, зан заншилтай танилцах, газар нутаг, хүн ам, төрийн

байгууламж зэрэг нарийн мэдээлэл цуглуулах, тэдгээрийг харьцуулан аялалаар явах

төлөвлөгөө гарган санал бодлоо солилцох

Англи хэлэнд өдөр тутам өндөр давтамжтайгаар хэрэглэгддэг үгс, хэлц үгстэй танилцан

хэрэглэж сурах

Ажил мэргэжил, бусдын ажил эрхлэх чадвар чадамж, хувийн зан чанар, онцлог зэргийг

болон тэдний өнгөрсөн амьдралын туршлага зэргийн талаар түгээмэл үг хэллэгийг хэрэглэж

ярих, бичих чадвар эзэмшүүлэх

Дадал:

Дээрхи мэдлэг, чадварын хүрээнд олж авсан мэдлэгээ бүтээлчээр байнга, ямар ч тохиолдолд

ашиглах, хэрэглэх дадалтай болгох

Олж авсан мэдлэгийн хүрээнд чадварыг нь дадал болгох зорилтыг ханган ажиллаа төдийгүй

баймж үг, хэлц үг болон бусад үг хэллэгийг хэлэхүйн төрөлд зөв хэрэглэх дадал суулгана.

Эзэмшсэн сэдвүүдийн дагуу шинэ мэдээ мэдээллийг интернет болон бусад холбогдох ном

зохиолоос олж авах, зөв хэрэглэж сурах дадал суулгана.

29

Үгийн сангийн нөөц:

Англи хэл-2 хичээлийн агуулгын хүрээнд оюутан 800-с доошгүй үгийн сантай болох ба үүнээс

идэвхтэй хэрэглэгдэх үг 600-аас доошгүй байна.

Агуулга хэрэгжүүлэх арга зам:

Англи хэл -II хичээлийн дээрхи агуулга болон мэдлэг, чадвар, дадлыг олгохдоо дадлагын хичээл

хэлбэрээр хэрэгжүүлнэ.

Дадлагын хичээл нь багшийн удирдлаган доор оюутны ярих, сонсох, бичих, унших чадварыг цогцоор

нь хөгжүүлэх, тэдний танин мэдэхүйн үйл ажиллагааг зөв чиглүүлсэн идэвхтэй сургалтуудын аргууд

болон орчин үеийн сургалтын дэвшилтэт арга барилтай, анги зохион байгуулалтын олон арга

хэлбэрийг ашигласан дадлагын хичээл хэлбэртэй байна.

Мөн багш сургалтын бусад идэвхтэй аргыг хичээлдээ бүтээлчээр ашиглаж болно.Үүнд:

Insert -ийн арга

Марафон бичлэгийн арга

Багаар хамтран ажиллах

Асуудал шийдвэрлэх аргууд

Үзүүлэн таниулах арга

Харилцан ярилцлагын арга

KWL - / Know, Want, Learn / арга

Эх бичиг буюу / Text / дээр ажиллах арга гэх мэт

Англи хэл - II хичээлээр оюутны бие даан гүйцэтгэх ажлын төлөвлөгөө:

Оюутны бие даалтын ажил 14 хоногт нэг удаа байх бөгөөд бие даалт тус бүр 25 оноо байна. Бие

даалтын ажил унших, ярих, товчлол хийх, зохион бичих, багаар ажиллах, цээжлэх гэх мэт олон

хэлбэртэй байна.

№ Сэдэв Хугацаа Хэлбэр Аргачлал Үнэлгээний

хэлбэр

Тайлбар

1 Монгол улсын

нийтийн тээвэр

/"Public

transportation in

Mongolia"

1-2 дахь

долоо

хоног

Яриа Оюутан бие

даан сэдвийг

бэлтгэж ярих

25 хүртэлх

оноо

Шинэ үгийн

хэрэглээ-10 оноо

Ярих чадвар 10

оноо

Нэмэлт асуулт 5

оноо

2 Хоол хийх

тухай

/Making

food

3-4 дэхь

долоо

хоног

Зохион

бичих

Мэргэжлийн

үг хэллэгийг

хэрэглэн

өөрийн санааг

оновчтой зөв

илэрхийлэх

25 хүртэлх

оноо

Үгийн сан 5 оноо

Найруулга зүй 5

оноо

Өөрийн

илэрхийлэх гэсэн

санаа 5 оноо

Хэл зүйн

мэдлэгийн байдал

10 оноо

3 Дэлхийн

гайхамшигт

5-6 дахь

долоо

Цээжлэх,

илтгэх

Багийн гишүүн

бүр тухайн

25 хүртэлх

оноо

Хүн бүрийн

илтгэсэн байдалд

30

түүхийн

газрууд

/Amazing

places of the

world / Great

wall of China,

Taj Mahal,

Brazilian

carnivals etc/

хоног Багаар

ажиллах 5

хүртэлх

гишүүнтэй

байх

сэдвээр

танилцуулга

бэлтгэсэн байх

үндэслэн үнэлгээг

өгнө

4 Шинэ

технологи

/Technology

7-8 дахь

долоо

хоног

Багаар

ажиллах 5

хүртэлх

гишүүнтэй

байх

Багийн гишүүн

бүр тухайн

сэдвээр

танилцуулга

бэлтгэсэн байх

25 хүртэлх

оноо

Хүн бүрийн

илтгэсэн байдалд

үндэслэн үнэлгээг

өгнө

5 Үгийн сан

/Approaches to

vocabulary

Learning from

units 1-5

9-10 дахь

долоо

хоног

Бие даах Өмнө үзсэн

сэдвээр

бэлтгэсэн байх

25 хүртэлх

оноо

Үгийн сан 25 оноо

6 Биеийн хэл

/Body language

11-12

дахь

долоо

хоног

Бичих, ярих Оюутан бие

даан мэдээлэл

илтгэлээ

бэлтгэсэн байх

25 хүртэлх

оноо

Хэл зүйн дүрмийн

мэдлэг 10 оноо

Ярих чадвар 15

оноо

7 Дэлхийн хамгийн

баян чинээлэг

хүмүүсийн

амьдрал, замнал

/The richest man in

the world

13-14

дэхь

долоо

хоног

Ярих, илтгэх Багийн гишүүн

бүр өөрийн

илтгэлээ

бэлтгэж,

эзэмшсэн байх

25 хүртэлх

оноо

Хүн бүрийн

илтгэсэн байдалд

үндэслэн үнэлгээг

өгнө

8 Англи хэл дээр

уран зохиолын

ном унших / To

read a book and

talk about it

15-16

дахь

долоо

хоног

Ярих,

жүжигчлэх

Энэ бие

даалтын ажлыг

ганцаарчлан

болон багд

хуваагдан

хийж

гүйцэтгэж

болно.

25 хүртэлх

оноо

Шинэ үг

хэллэгийг

цээжилсэн байдал

болон бэлтгэл

байдал 25 оноо

Үнэлгээний хэлбэр:

Англи хэл-2 хичээлийн явцад багш суралцагсдын мэдлэгийг тасралтгүйгээр жигд үнэлнэ. Багш 4

удаа явцын болон сэдвийн шалгалт авч, 4 бүлэг хичээл бүрд дүгнэлт хичээл хийж, 14 хоногт нэг удаа

оюутны бие даан гүйцэтгэх ажил өгсөн байна. Тухайн хичээлээр оюутны мэдлэг, чадвар, дадлыг

үнэлэх үнэлгээ нь:

• Улирлын турш танхимд хичээлэсэн ирц -20

• Хичээлийн идэвхи оролцоо, явцын шалгалт-20

• Танхимаас гадуур бие даан гүйцэтгэх ажил-30

• Улирлын эцсийн батлах шалгалт - 30

гэсэн шалгуураар нийтдээ 100 оноогоор оюутны мэдлэгийг үнэлнэ.

31

Багш оюутныг улирлын шалгалтаар үнэлсэн оноогоо тоо болон үсгэн тэмдэглээгээр шалгалтын

хуудас, оюутны сурлагын дэвтэрт бичиж гарын үсгээр баталгаажуулна.

Багшид тавигдах шаардлага:

Англи хэл-2 хичээл заах багш нь англи хэлний багш мэргэжилтэй, магистраас дээш мэргэжлийн

зэрэгтэй, дадлага туршлага сайтай, багшлах дур сонирхолтой байхаас гадна хууль зүйн салбарын

хүрээнд тодорхой хэмжээний мэдлэг, туршлагатай байна.

Багш өөрийн мэдлэг чадвараа сайжруулах хүсэл эрмэлзэлтэй байх, мэргэжлийн хувьд өсөх

тэмүүлэлтэй байна. Мөн бие даан суралцаж, мэдлэг эзэмших арга барилыг төгс эзэмшсэн байх

зэрэг багшийн мэргэжилд тавигдах бүх нөхцөл шаардлагыг хангаж байх ѐстой.

32

Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, ìýäýýëëèéí ñèñòåì õè÷ýýëèéí хөтөлбөр

Õè÷ýýëèéí íýð: Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, ìýäýýëëèéí ñèñòåì

Õè÷ýýëèéí èíäåêñ: МТМС-200

7 õîíîãò õè÷ýýëëýõ öàã: 1/2/0 Á¿ãä öàã: 80(16 öàã ëåêö 64 ñåìèíàð)

Õè÷ýýë çààõ àíãè, êóðñ: Ãàäààä õýëíèé àíãèóä, Ýдèéí çàñãèéí àíãèóä, Хуулийн ангиуд

ªìíºõ õîëáîî: ÅÁÑ-èéí ìýäýýëýë ç¿éí õè÷ýýëèéí ìýäëýãòýé áàéíà

Õè÷ýýëèéí çîðèëãî, çîðèëò:

Ýíý õè÷ýýëèéí çîðèëãî çîðèëò íü êîìïüþòåðèéí á¿òýö, çîõèîí áàéãóóëàëò, õ¿÷èí ÷àäëûã

ñîíãîæ ÷àääàã, ñóðàõ õºäºëìºð, ñóäàëãàà øèíæèëãýý, öààøäàà àæèëëàõäàà êîìïüþòåð,

¿éëäëèéí ñèñòåì, õýðýãëýýíèé ïðîãðàìóóä, ñ¿ëæýý àøèãëàí áè÷èã áàðèìò, çóðãàí áîëîí

õ¿ñíýãòýí ìýäýýëýë áîëîâñðóóëàõ, ãðàôèê áàéãóóëàõ, èëòãýë, òàõèëöóóëãà, ðåêëàì, ¿ç¿¿ëýí

õèéõ, õýâëýëèéí ýõ áýëòãýõ ìýäëýã ÷àäâàðòàé ººðò õýðýãöýýòýé ìýäýýëëèéã îëæ òàòàí àâ÷

ñóðàõ, ººðèéí ñàëáàðûí õóâüä àøèãëàæ áàéãàà ñ¿¿ëèéí ¿åèéí áîëîí øèíýýð àð÷ áóé

ïðîãðàìóóäûã áèå äààí ñóðàõ ÷àäâàðòàé áîëãîõîä îðøèíî.

Îþóòàíä îëãîõ ìýäëýã:

¯éëäëèéí ñèñòåì, èíòåðíýò áà ñ¿ëæýý, òºðºë á¿ðèéí õýðýãëýýíèé ïðîãðàìóóä.

Ñóðàëöàã÷äàä îëãîõ ÷àäâàð äàäàë:

Ñ¿¿ëèéí ¿åèéí ïðîãðàìóóäûã áèå äààí ñóäàëäàã, õýðýãëýýíèé ïðîãðàìóóäûã àøèãëàí

òºðºë á¿ðèéí áàðèìò: òåñò, çóðàã, õ¿ñíýãòýí ìýäýýëýë áîëîâñðóóëàõ, ãðàôèê áàéãóóëàõ,

õýâëýëèéí ýõ áýëòãýõ, èëòãýë, ¿ç¿¿ëýí òàíèëöóóëãûã êîìïüþòåð äýýð áýëòãýæ ñóðàõ

÷àäâàðòàé áîëñîí áàéõààñ ãàäíà õóðäàí áè÷èõ, WINDOWS ¿éëäëèéí ñèñòåìèéí îð÷èíä

÷ºëººòýé àæèëëàõ äàäëàãàòàé áîëñîí áàéíà.

Ñóðàëöàã÷äûí òºëºâøèõ õàíäëàãà:

Äýýðõè ïðîãðàìóóäûã àìüäðàë ïðàêòèêò ºðãºí àøèãëàæ ÷àääàã ìýäëýã ÷àäâàð,

ìýäýýëëèéí ýðèí çóóíû øààðäëàãà õàíãàõ õàíäëàãûã òºëºâø¿¿ëíý.

Ñóðãàëòûí îð÷èí:

Ýíý õè÷ýýëèéã õýâèéí õýìæýýíä ÿâóóëàõàä äàðààõ òîíîã òºõººðºìæ øààðäàãäàíà. ¯¿íä:

Pentium IV äýýø õ¿÷èí ÷àäàë á¿õèé êîìïüþòåðóóä ( õè÷ýýëèéí ¿åä 2-îîñ õýòðýõã¿é

ñóðàëöàã÷ 1 êîìïüþòåð ýçýìøèæ áàéõààð)

Windows XP ò¿¿íýýñ äýýø õóâèëáàð Windows-ûí õóâèëáàðóóä

Microsoft office 2003 ò¿¿ãýýñ äýýø Microsoft office- í õóâèëáàðóóä

LAN сүлжээнд холбогдсон Интернет бүхий компьютерууд

Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, ìýäýýëëèéí ñèñòåì õè÷ýýëèéí ñýäýâ÷èëñýí òºëºâëºãºº, öàã

õóâèàðëàëò

33

/16ö ëåêö 64ö-ñåìèíàð/

№

Á¿ë

ýã

ñýä

ýâ

Õè÷ýýëèéã àãóóëãà Çààõ

öàã

1

Êî

ìï

üþ

òåð

ûí

á¿

òýö

Êîìïüþòåðûí ¿¿ñýë õºãæèë, ò¿¿õ, Åðºíõèé á¿òýö, çîõèîí áàéãóóëàëò 2

Êîìïüþòåðûí òåõíèê õàíãàìæ ò¿¿íèé á¿òýö,çîõèîí áàéãóóëàëò 2

Êîìïüþòåðûí ïðîãðàì õàíãàìæ ò¿¿íèé á¿òýö 2

Keyboard-ûí õîñîëñîí áîëîí ãóðâàëñàí òîâ÷ëóóðûí ¿¿ðýã

Êîìïüþòåðûã çºâ àñààõ áîëîí óíòðààõ 2

2

¯ë

éä

ëè

éí

ñèñò

åì

¯éëäëèéí ñèñòåìèéí òóõàé / Ms-DOS, NC, Windows....../ 2

Ms-DOS ¿éëäëèéí ñèñòåìèéí òóõàé /ãàäààä äîòîîä êîìàíäóóä / 2

Êîìàíäûí õýðýãëýý, DOS-н орчинд файл, катологи үүсгэх нэрийг нь өөрчилөх,

хуулах 2

Íîðòîí êîìàíäûí òóõàé ò¿¿íèé õýðýãëýý, 2

3

Win

do

ws

¿/

ñèñò

åì Windows ¿éëäëèéí ñèñòåì ò¿¿íèé ýëåìåíò¿¿ä 2

Öîíõ, öîíõòîé àæèëëàõ, катологи, файлтай àæèëëàõ тэдгээрийг цэгцлэх 2

Êîìïüþòåðèéí ñèñòåìèéí òîõèðóóëãûã ººð÷ëºõ (Control Panel) 2

Control panel äîòîðõ òîõèðóóëãûí командуудтай ажиллах 2

4

MS

-Wo

rd ï

ðî

ãðàì

Ms-Office 2007 түүний тухай, MS-Word 2007 ïðîãðàì 2

MS-Word 2007 ïðîãðàìмèéí çàðèì öýñ ( Home ) òýäãýýðèéí êîìàíäóóäûí

¿¿ðýã 2

(Insert, Page layout) öýñ òýäãýýðèéí êîìàíäóóäûí ¿¿ðýã 2

Ïàðàãðàô, түүнийг ôîðìàòëàõ ( хэлбэр оруулах, дугаарлах, тоочих тэмдэглэгээ

хийх) 2

Хуудсанд хөл, толгой, хуудасны дугаарлалт оруулах 2

Insert цэсний тусламжтай оруулж ирэх зураг, дүрс түүний шинж чанар 2

Word Art, Drop cap, Change case, Hyperlink –тэй ажиллах 2

Математик, физикийн томъѐо, тусгай тэмдэгтүүдийг бичих 2

Хүснэгт байгуулах, хүснэгттэй ажиллах 2

График байгуулах, Design, Format цэснүүд 2

5

MS

-Ex

cel

ïð

îãð

àì

MS-Excel 2007 ïðîãðàìм, ºãºãäºëòýé àæèëëàõ 2

Àæëûí òàëáàðûã Ôîðìàòëàõ (Format Cels…) 2

Home, Insert цэснүүд, н¿äèéã ôîðìàòëàõ 2

Page Layout, Formulas цэснүүд 2

Ôóíêö, тîìú¸îòîé àæèëëàõ 2

Эдийн засагт хэрэглэдэг бодлогууд тэдгээрийг бодох 2

Ãðàôèê áà äèàãðàì áàéãóóëàõ 2

6

Po

wer

po

int

MS- Power 2007 point ïðîãðàìòàé àæèëëàõ, Слайд түүний тухай бүтэц 2

Home, Insert, Design цэснүүд 2

Slied show öýñíèé êîìàíäóóä, Hyperlink àøèãëàõ 2

Text animation хийх 2

Slide animation хийх 2

34

7 В

ир

ус Вирус гэж юу болох, түүний үүсэл, хөгжил 2

Вируснээс хэрхэн хамгаалах, вирусны эсрэг программ хангамж 2

8

Inte

rnet

Êîìïüþòåðèéí ñ¿ëæýý, Èíòýðíýò ò¿¿íèé õºãæèë, âýá õóóäàñ ò¿¿íèé õàÿã 2

Ìýäýýëëèéã õàéõ, õàäãàëàõ, õýâëýõ 2

È-ìýéë õàÿã íýýõ, çàõèäàë èëãýýõ, õ¿ëýýí àâàõ, ôàéë õàâñàðãàõ áóñàä õýðýãëýý 2

Øèëìýë âýá õóóäàñíû æàãñààëò, èíòýðíýòèéí ÿðèà áóñàä õýðýãëýý 2

Áèå äààõ àæëûí óäèðäàìæ:

Áèå äààõ àæëûí çîðèëãî àãóóëãà:

Îþóòàíû áèå äààí àæèëëàõ ÷àäâàðûã ñàéæðóóëàõ òóõàéí õè÷ýýëýýð ñåìèíàð áîëîí

ëàáðàòîðûí àæèëëààð îëæ àâñàí ìýäëýãèéã áàòàòãàõ, áèå äààæ àæèëëàæ ñóðàõàä ÷èãëýãäýíý.

Áèå äààõ àæëûã ã¿éöýòãýõ æóðàì:

Îþóòàí áàãøèéí ºãñºí ñýäâèéí äàãóó áèå äààõ àæëûã êîìïüþòåð áîëîí ðåôðàò õýëáýðýýð

õèéæ ã¿éöýòãýíý. ªãñºí áèå äààõ àæëûã êîìïüþòåð äýýð õèéæ ã¿éöýòãýõ ÷àäâàðòàé áîëñîí

áàéíà.

Áèå äààõ àæëûã ¿íýëýõ æóðàì:

Áèå äààõ àæëûã òîãòîîñîí õóãàöààíä äààëãàâðóóäûã áèå÷ëýí õèéæ ¿ç¿¿ëýõ áîëîí ðåôðàò

õýëáýðýýð õèéæ áàéãàà òîõèîëäîëä àíãèéí îþóòíóóäàä òààëàãíàæ õàìãààëàõ æóðìààð

øàëíóóëæ ä¿ãí¿¿ëíý.

Áèå äààõ àæëûã øàëãóóëàõ õóãàöàà, îíîî

№

Åð

ºí

õè

é ñ

ýäýâ

Áèå äààõ àæëûí äýä ñýäýâ ÿéöýòãý

õ õýëáýð Î

íî

î

õóãà

öàà

1

Win

do

ws

¿/

ñèñò

åì

Êîìïüþòåðèéí á¿òýö, çîõèîí áàéãóóëàëò

ðåôðàò 5 II-V

Windows ¿éëäëèéí ñèñòåì ò¿¿íèé ýëåìåíò¿¿ä

Öîíõ, öîíõòîé àæèëëàõ, äèñê, äèñêòýé àæèëëàõ

Êîìïüþòåðèéí ñèñòåìèéí òîõèðóóëãûã ººð÷ëºõ (Control Panel)

Windows ¿éëäëèéí ñèñòåì¿¿ä äýýð харицуулалт õèéõ

Õàâòàñ, õàâòàñòàé àæèëëàõ, õàâòàñíû çîõèîí áàéãóóëàëò

DOS- îð÷èíä àæèëëàõ

Õîñîëñîí áîëîí ãóðâàëñàí òîâ÷ëóóðóóäûí ¿¿ðýã, (¿ç¿¿ëýí

35

áýëòãýõ)

2

MS

-Wo

rd ï

ðî

ãðà

ì

MS-Word ïðîãðàì, ºãºãäºëòýé àæèëëàõ

Êîìïüþ

òåð äýýð

õèéíý

5 V-

VIII

MS-Word ïðîãðàìèéí çàðèì öýñ ( File, Edit, View, Insert )

òýäãýýðèéí êîìàíäóóäûí ¿¿ðýã

(Format, Tools, Table, Window, Help) öýñ òýäãýýðèéí

êîìàíäóóäûí ¿¿ðýã

MS-Word ïðîãðàì äýýð íýðèéí õóóäàñ áèå äààëòûí í¿¿ðíèé ýõ

áýëãýõ

Ïàðàãðàôûã ôîðìàòëàõ

Îáúåêòýé àæèëëàõ, çóðàã äèàãðàìûí ýõ áýëòãýõ

Õ¿ñíýãòòýé àæèëëàõ, õ¿ñíýãòýíä áàðèìòûí ýõ áýëòãýõ

Áàðèìòûã áîëîâñðóóëàõ áà õýâëýõ

MS

-Exce

l ï

ðî

ãðàì

MS-Excel ïðîãðàì, ºãºãäºëòýé àæèëëàõ

Êîìïüþ

òåð äýýð

õèéíý

5 VIII

-XII

Àæëûí òàëáàðûã Ôîðìàòëàõ

Í¿äèéã ôîðìàòëàõ

Òîìú¸îòîé àæèëëàõ

Ôóíêöòýé àæèëëàõ

Ãðàôèê áà äèàãðàì áàéãóóëàõ

ªãºãäºëèéí ñàíòàé àæèëëàõ

Áàðèìòûã áîëîâñðóóëàõ áà õýâëýõ

4

MS

- P

ow

er p

oin

t ï

ðî

ãðàì

MS- Power point ïðîãðàìòàé àæèëëàõ

Êîìïüþ

òåð äýýð

õèéíý

5 XII-

XIV

MS-Power point ïðîãðàì äýýð ñëàéäûí ýõèéã áýëòãýõ

Slied show öýñíèé êîìàíäóóä, Hyperlink àøèãëàõ

Õýâëýëèéí ýõ áýëòãýõ

Òåõòèéã ôîðìàòëàõ

Îáúåêòûã ôîðìàòëàõ, Îáúåêòûã ìàñêëàõ

Adobe table 3.0 õ¿ñíýãòòýé àæèëëàõ

36

Õýâëýëèéí ýõèéã ýêñïîðòëîõ

Áàðèìòûã áîëîâñðóóëàõ õýâëýõ

5

Inte

rnet

Ïî

ãðà

ì

Êîìïüþòåðèéí ñ¿ëæýý, Èíòýðíýò ò¿¿íèé õºãæèë, âýá õóóäàñ

ò¿¿íèé õàÿã

Êîìïüþ

òåð äýýð

õèéíý

5 XV-

XVI

Ìýäýýëëèéã õàéõ, õàäãàëàõ, õýâëýõ

È-ìýéë õàÿã íýýõ, çàõèäàë èëãýýõ, õ¿ëýýí àâàõ, ôàéë õàâñàðãàõ

áóñàä õýðýãëýý

Øèëìýë âýá õóóäàñíû æàãñààëò, èíòýðíýòèéí ÿðèà áóñàä

õýðýãëýý

Ñàíàìæ: õóãàöàà õýòýðñýí òîõèîëäîëä áèå äààëòûã ã¿éöýòãýñýíä òîîöîõã¿é

Áàãøèä òàâèãäàõ øààðäëàãà

Ìýðãýæëèéí õóâüä:

Êîìïüþòåðûí òàëààð ºíäºð ìýäëýãòýé , êîìïüþòåðûí ïðîãðàì ýñâýë òåõíèê

õàíãàìæààð àëü íýã ÷èãëýëýýð ìýðãýøñýí, îíîëûí ìýäëýãýý ïðàêòèêò õýðýãëýõ

÷àäâàðòàé, áóñäàä îéëãóóëàõ áóþó çààõ àðãà ç¿éã ýçýìøñýí, ýðäýì øèíæèëãýý,

ñóäàëãààíû àæëûã çîõèõ ò¿âøíèé àðãà ç¿éòýé, áàãøèéí ¸ñ ç¿éã òºëºâøñºí, áàãøëàõ

äóð ñîíèðõîëòîé ìýðãýæèëòýí áàéíà.

Áîëîâñðîë ñóäëàë, çààõ àðãà ç¿éí õóâüä:

Ëåêö óíøèõ, ñåìèíàð äàäëàãà áîëîí îþóòíû áèå äààõ àæëûã óäèðäàõäàà

õè÷ýýëèéí á¿ëýã, ñýäýâ õîîðîíäûí õîëáîî, ëîêèã äàðààëëûã îíîâ÷òîé òîãòîîæ, îíîë

áà ïðàêòèêèéí õîëáîîã îéëãîìæòîé ãàðãàõ, îþóòíû ñýòãýí áîäîõ, ìýäëýãýý àøèãëàõ

÷àäâàðûã õºãæ¿¿ëýõ àðãà ç¿éã ýçýìøñýí áàéõ

Ñóðãàëòûí òºðºë á¿ðèéí àðãà, õýëáýðèéã õîñëîí àøèãëàõ

Îþóòíû îëæ àâñàí ìýäëýã, ìýäýýëëèéã ýìõýëæ, öýãöòýé áîëãîõîä

òóñëàõ ÷àäâàð, ýðìýëçýëòýé áàéõ

Îþóòàí ººðèéí ìýäëýã, ìýäýýëëýý áóñàäòàé õóâààëöàõ, ººðèé㺺 çºâ

èëýðõèéëæ, áóñäàäàà îéëãóóëàõ ÷àäâàðòàé áîëîõîä òóñëàõ

Áóñàä ç¿éëèéí õóâüä:

Ñóðãàëòûí ìàòåðèàëûã øèíýëýã õýëáýðýýð, îéëãîìæòîé áýëòãýõ,

òýäãýýðèéã àøèãëàõ àðãûã îþóòíóóäàä çààæ ñóðãàõ

37

Îþóòíû ìýäëýã, ÷àäâàðûã ¿íýëýõ ¿íýëãýýã îéëãîìæòîé, òîäîðõîé

áîëãîæ, òýäýíä õè÷ýýëèéã ýõíýýñ ìýä¿¿ëýõ, îþóòàí á¿ðèéã áîäèòîé

¿íýëýõ

Ñóðãàëòûí ÿâöàä øèíý òåõíèê, òåõíîëîãèéã àøèãëàõ ÷àäâàðòàé áàéõ

Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, ìýäýýëëèéí ñèñòåì õè÷ýýëèéí çààõ àðãà ç¿é

1) Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, ìýäýýëëèéí ñèñòåì õè÷ýýëèéí çààõ àðãà ç¿éä

òàâèãäàõ øààðäëàãà

Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, ìýäýýëëèéí ñèñòåì õè÷ýýëèéí ñóäëàõ ç¿éë, çîðèëãî,

çîðèëòòîé óÿëäàí ýíýõ¿¿ õè÷ýýëèéã çààõ àðãà ç¿éä äàðààõ øààðäëàãà

òàâèãäàíà.¯¿íä:

Ýíý õè÷ýýëèéí åðºíõèé çîðèëãî, á¿ëýã, ñýäýâ òóñ á¿ðèéí

çîðèëãûã õàíãàõóéö, òóõàéí ñýäâèéíõýý àãóóëãûã áîãèíî

õóãàöààíä ãàðãàæ èðýõýýð ñóðãàëòûí àðãà õýëáýðèéã ñîíãîí

õè÷ýýëýý ÿâóóëàõ

Îþóòàí á¿ð õè÷ýýëä æèãä, èäýâõèòýé îðîëöîõ áîëîìæ,

íºõöºëèéã á¿ðä¿¿ëýõ

Õè÷ýýëèéí àãóóëãà íü îíîë, ïðàêòèêò íèéöñýí áàéõ

Îþóòíû ìýäëýã, ÷àäâàðûã áîãèíî õóãàöààíä, áîäèòîé ¿íýëýõ

øàëãóóðûã ñýäýâ áîëãîíä òîãòîîõ

2) Ñóðãàëòûí áîëîìæèò àðãóóä

Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, ìýäýýëëèéí ñèñòåì õè÷ýýëèéí ñåìèíàðûã êîìïüþòåðûí

ëàáîðàòîðèä ÿâóóëàõ áà ëåêöèéã õóâààðûí äàãóó àíãèä îðíî.

1. Лåêöèéí õýëáýð íü ìýäýýëýë äàìæóóëàõ íýã ñóâàã áîëãîí

àøèãëàäàã. Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, ìýäýýëëèéí ñèñòåì

õè÷ýýëèéí óõàãäàõóóíóóä, òýäãýýðèéí õàðèëöàà õîëáîî, ¿íäñýí

îéëãîëòûã ëåêöèéí õýëáýðýýð ºã÷, àøèãëàõ ýõ ñóðâàëæ

ìàòåðèàëûã çààæ ºãºõºä ëåêöèéí õýëáýð èë¿¿ ¿ð ä¿íòýé

áàéäàã.Ëåêöèéí ÿâöàä òóõàéí ñýäâèéí òàëààðõ çóðàã ¿ç¿¿ëýõ

òàíèóëàõ ìàòåðèàëûã ºðãºíººð àøèãëàõ ìºí òåõíèê õýðýãñëèéã

õýðýãëýõ íü áîãèíî õóãàöààíä èõ ìýäýýëýë äàìæóóëàõ, ñýäýâèéí

àãóóëãûã á¿ðýí ãàðãàõàä à÷ òóñòàé.

2. Сåìèíàðûí õýëáýð íü îþóòíóóä îëæ àâñàí ìýäëýãýý áàòàòãàõ

ìýäëýãýý õýðýãëýõ ÷àäâàð ýçýìøèõýä èë¿¿ ¿ð ä¿íòýé áàéäàã.

ßëàíãóÿà ëåêöýí äýýð îëæ àâñàí ìýäëýãýý íýã á¿ð÷èëýí

êîìïüþòåðò õèéæ ¿çñýíýýð ìýäëýã íü èë¿¿ áàòæèí, ìàðòàëò

óäààí áàéõ áîëíî.

Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, ìýäýýëëèéí ñèñòåì õè÷ýýëèéí ¿íýëãýý

38

1) ¯íýëãýýíèé çîðèëãî

Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, ìýäýýëëèéí ñèñòåì õè÷ýýëèéí çîðèëãîî õýðõýí õàíãàñàí,

îþóòíóóä ýíý õè÷ýýëýýð ÿìàð ìýäëýã àâ÷, ÷àäâàð ýçýìøñíèéã áîäèòîéãîîð

òîäîðõîéëîõîä ¿íýëãýýíèé çîðèëãî îðøèíî. Ñåìåñòðèéí ýöýñò áîëîí õè÷ýýëèéí

ÿâöàä Îòãîíòýíãýð Èõ Ñóðãóóëèéí ¿íýëãýýíèé åðºíõèé çààâàðò íèéö¿¿ëýí îþóòíû

ìýäëýãèéã òåñò, áèå äààëò õýëáýðýýð ä¿ãíýíý.

2) ¯íýëãýýíèé øàëãóóð

Áàãøààñ îþóòàí õàìãèéí èõäýý 80 îíîî àâàõ áºãººä улирлын ýöýñò 20 îíîîíû

øàëãàëòàíä îðæ çîõèõ îíîîãîî àâíà. Багшаас оюутны аâàõ îíîîíû õýìæýýã

õàðóóëâàë:

Áàãøèéí îíîî:

Õè÷ýýëèéí èðö, îðîëöîî: 15 îíîî

ßâöûí ä¿í: 20 îíîî

Лабораторын ажил: 20

Áèå äààëòûí àæèë: 25 îíîî

Óëèðëûí øàëãàëò: 20 îíîî

¯¿íýýñ õàðâàë áèå äààëò áîëîí ÿâöûí ¿íýëãýý èë¿¿ ºíäºð îíîîòîé áîëîõ íü

õàðàãäàæ áàéíà. ßâöûí ¿íýëãýý ãýäýãò õè÷ýýëèéí óëèðàëûí ÿâöàä îþóòàí 10

îíîîíû òóñ á¿ð 2 ñîðèë ºãíº. Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, ìýäýýëëèéí ñèñòåì

õè÷ýýëèéí ÿâöàä îþóòàí áèå äààëò áóþó áèå äààõ àæëûã 7 õîíîã òóòàì êîìïüþòåð

äýýð õèéæ áàãøèä øàëãóóëàí çîõèõ îíîîãîî àâíà. Оюутан лабораторын хичээл орж

байх үед сэдэв бүрт харгалзах даалгавар, дасгалыг хийж багшаар гарын үсэг зуруулна.

Ингэснээр хичээлийн улирлын эцэсд хийсэн даалгаварын тооноос хамаар ч 20 хүртэл

оноо авна.

39

Философи хичээлийн хөтөлбөр

Хичээлийн нэр: Философи

Индекс: ГУ-100

Кредит цаг: 2

Нийт цаг: лекц 24 семинар 16 Íийт- 40

Философийн хичээлийг судлах ¿ндэслэл

Õ¿í òºðºëõòíèé ôèëîñîôè ñýòãýëãýýíèé ¿íäñýí îëîëòóóäòàé òàíèëöàæ, òýäãýýðèéã

õàðüöóóëàí ñóäëàæ áèå äààñàí ä¿ãíýëò õèéæ, îëîí óðãàë÷ ¿çýë ñàíàà á¿õèé

ìýäýýëýëèéí îð÷èíä çºâ ÷èã áàðèìæààòàé àìüäðàõ ìýäëýã, ÷àäâàð, äàäàë ä¿éã

èðýýä¿éí ìýðãýæèëòí¿¿äýä îëãîõ îð÷èí ¿åèéí õýðýãöýýã õàíãàõ

Ôèëîñîôè ñýòãýëãýýíèé îíîë àðãà ç¿éã ýçýìøñíýýð èðýýä¿éí ñýõýýòýí áèå õ¿íèé

åðòºíöèéã ¿çýõ¿éí àðä÷èëñàí íèéãìèéí òóéëûí çîðèëòòîé íèéöýõ¿éöýýð òºëºâøèæ

øèíýýð ôèëîñîôè ìýäëýã á¿òýýõ, îíîëûí ñóóðü ìýäëýã ñýòãýëãýýíèé ñî¸ë, àðãà ç¿éã

ýçýìøèõ áîëîìæ íýýãäýíý.

Õè÷ýýëèéí çîðèëãî

ÿí óõààíû ¿íäñýí îéëãîëòóóä, óðñãàë ÷èãëýë¿¿äèéí àãóóëãûã îíîëûí ã¿íçãèé

¿íäýñòýé òàéëáàðëàæ îþóòíóóä ººðñ人 áèå äààæ áàéãàëü, íèéãýì, ñýòãýõ¿éí îëîí

òàëò àñóóäëóóäàä ¿íýëýëò ä¿ãíýëò ºãºõ ÷àäâàð ýçýìø¿¿ëíý

Íèéãýì, àìüäðàë àõóéí àëèâàà òóëãàìäñàí àñóóäëóóäàä îëîí òàëààñ íü óõààëàã

õàíäàæ, çîõèñòîé õóâèëáàð ñîíãîí àâ÷ çºâ øèéäýë îëîõ, ñýòãýëãýýíèé ñî¸ë, àðãà ç¿é

ýçýìø¿¿ëñýí áàéíà.

Äýëõèéí áîëîí Ìîíãîëûí àðä ò¿ìíèé îþóíû ñî¸ëûí òîìîîõîí ¿íýò ç¿éë áîëîõ

ôèëîñîôè ñýòãýëãýýíèé õºãæëèéí îëîëòòîé ã¿íçãèé òàíèëöñàí ¿íäýñíèé ýõ îðîí÷

¿çýë ñàíààòàé èðãýí áîëæ òºëºâøèõºä òîäîðõîé õóâü íýìýð îðóóëíà.

Ýðäýíýò õ¿ì¿¿íèé àìüäðàëûí óòãà ó÷èð, õ¿íèé õºãæëèéí öîãöîëáîð àñóóäëóóä,

àìüäðàë ¿õëèéí ìºí ÷àíàð, õóâü òàâèëàíã ã¿íçãèé óõààðñàí, õ¿ì¿¿íëýã-Ìîíãîë õ¿íèé

¸ñ ñóðòàë ýçýìøñýí áóÿíûã ýðõýìëýí õóðààæ, í¿ãëèéã õ¿ëöýí òýâ÷ñýí ýõ îðîí÷

ñýõýýòýí áîëæ àìüäðàõ ¿íýò áàðèìæààëàëòàé áîëíî.

Áèå äààæ áîëîâñðîëîî äýýøë¿¿ëýí õ¿í òºðºëõòíèé ôèëîñîôè, íèéãýì ñýòãýëãýýíèé

îëîëòîîñ íàñàí òóðøäàà òàñðàëòã¿é ñóðàëöàõ àðãà áàðèë, äàäàë ä¿éã ýçýìø¿¿ëæ,

íèéãýì áîëîí ººðèéíõºº àìüäðàëä èäýâõèòýé ººäðºã ¿çýëòýé õàíäàõ ýðìýëçëýë

òºëºâø¿¿ëíý.

Õè÷ýýëèéí çîðèëò

Ôèëîñîôèéí ñóóðü ìýäëýã ýçýìøèõ

Ôèëîñîôèéí îíîë àðãà ç¿éí àñóóäëààð îþóòíóóä ººðºº ìýäëýã á¿òýýõ îðîëäëîãî

õèéõ ÷àäâàð, äàäàëòàé áîëîõ

Áàéãàëü, íèéãýì, òàíèí ìýäýõ¿éí õ¿ðýýíèé àñóóäëóóäûí ôèëîñîôè óòãûã óõààð÷

¿íýëýëò ä¿ãíýëò ºã÷ òàéëáàðëàõ

ªºðñäèéí ñàíàë áîäëîî ÷ºëººòýé èëýðõèéëæ áóñäûã óõààðàí ñîíñîæ ìýòãýëöýõ

óðëàãò ñóðàëöàõ

Çàëãàìæ õîëáîî

40

Ôèëîñîôèéí õè÷ýýëèéã ñîöèîëîãè, ò¿¿õ, óëñ òºð ñóäëàë, ñýòãýë ñóäëàë, ëîãèê, ýäèéí

çàñãèéí ñóóðü óõààí, ýðõ ç¿éí åðºíõèé îíîë, óðàí çîõèîë áîëîí áóñàä ñàëáàðóóäòàé çàëãàìæ

õîëáîîòîéãîîð ñóäëàíà.

Ìýäëýã ¿íýëýõ

Îþóòíû ìýäëýãèéã èðö 15-20, îðîëöîî 25-30, áèå äààñàí àæèë äààëãàâàð 25-30,

øàëãàëò 30 îíîî òóñ á¿ðä ºã÷ ñóðàëöàõ áàéíãûí àæèëëàãàà, èäýâõè, ÷àðìàéëò ¿ð ä¿íã

íýãòãýí ä¿ãíýæ, A, B, C, D, F ãýñýí ñèñòåìýýð ÿëãàìæòàé ÷àíñààíû îíîîãîîð ¿íýëýíý.

ä/ä Á¿ëãèéí íýð Ëåêöèéí ñýäýâ Öàã

1 Îðøèë õýñýã

Ôèëîñîôè

-¯¿ñýë

-̺í ÷àíàð

-Íèéãìèéí ¿¿ðýã

2

2 Ôèëîñîôèéí ò¿¿õèéí

àñóóäëóóä

Ýðòíèé Õÿòàäûí ôèëîñîôè

Ýðòíèé Ýíýòõýãèéí ôèëîñîôè

Ýðòíèé Ãðåêèéí ôèëîñîôè

Ãåðìàíû ñîíãîäîã ôèëîñîôè

XIX-XX çóóíû ºðíºäèéí ôèëîñîôè

12

3 Àõóéí òóõàé àñóóäëóóä

Àõóéí

- Øèíæ¿¿ä

- Õýëáýð¿¿ä

- Õºäºë㺺í îðîí, öàã

2

4

Òàíèí ìýäýõ¿éí àñóóäàë

/Ýïèñòåìëîãèÿ/

Òàíèí ìýäýõ¿éí åðºíõèé áîäîìæóóä

Ìàðêñèñò òóñãàëûí îíîë

Ðåïðåçåíòàöèîíèçì

Îïåðàöèîíàëèçì

Ôåíîìåíîëîãè îíîë

Ãåðìåíåâòèê ôèëîñîôè

2

5 Õºãæëèéí òóõàé ¿çë¿¿ä

Ãåãåëèéí äèàëåêòèê

Ìàòåðèàëèñò äèàëåêòèê

Íàãàðæóíàéí ôèëîñîôè Ìàäúÿàìàêà /òºâ

¿çëèéí ôèëîñîôè/

2

6 Íèéãìèéí ôèëîñîôè

àñóóäëóóä

Íèéãýì õºãæèæ áóé òîãòîëöîî ìºí

Ñî¸ëûí ôèëîñîôè àñóóäëóóä 4

Íèéò 40öàã Ëåêö 24

Ñåìèíàðûí ñýäýâ öàã Áèå äààëò

41

Õ¿ì¿¿íëýãèéí óõààíóóäûí

òîãòîëöîîíä ôèëîñîôèéí ýçëýõ áàéð

ñóóðü, îíöëîã

2

1. Õ¿ì¿¿íëýãèéí óõààíóóäûí òîãòîëöîîã

òîìú¸îëæ õ¿ì¿¿íëýãèéí óõààí òóñ á¿ðèéí

îíöëîãèéã õàðóóëñàí òîäîðõîéëîëò áè÷èõ

2. Ôèëîñîôè ìýäëýãèéí îíîë, åðòºíö ¿çýõ¿é

ñýòãýëãýýíèé ñî¸ë-àðãà ç¿éí òàëûã

òîäîðõîéëñîí èëòãýë áè÷èõ

Ìîíãîëûí ôèëîñîôè ñýòãýëãýýíèé

õºãæëèéí òîéì

Ýðòíèé ¿å

XV-XIX çóóíû ¿å

XIX-XX çóóíû ¿å

Îð÷èí ¿å

2

Ñåìèíàðûí ñýäâýýð çààãäñàí íîìíóóäûã

óíøèæ ä¿ãíýëò áè÷èõ

Ìîíãîëûí ôèëîñîôè ñýòãýëãýýíèé ¿å, ¿åèéí

îëîëò, îíöëîã ñàíààíóóäûã ò¿¿âýðëýí

òýìäýãëýõ

Áóääûí ôèëîñîôèéí òºâ ¿çýë Ãåãåëü,

Ìàðêñèñò äèàëåêòèê ¿çë¿¿äèéã õàðüöóóëàí

ñóäëàæ ä¿ãíýëò ãàðãàõ

XIX-XX çóóíû ªðíºäèéí ôèëîñîôè

Àìüäðàëûí ôèëîñîôè

Ýêçèñòåíöèàëèçì

Øàøíû ôèëîñîôè

Íåîïîçèòèâèçì

Ïðàãìàòèçì

Ãåðìåíåâòèê

Ôðåéäèçì

2

Ýíý ¿åèéí ôèëîñîôèéí

Îíòîëîãè ¿çë¿¿äèéã ÿëãàæ òýìäýãëýõ

Ýïèñòèìîëîãè ¿çë¿¿äèéã ÿëãàæ òýìäýãëýõ

Õðèñòîñ øàøèí “Øèíý ãýðýý” áîëîí

“Õóó÷èí ãýðýý” íîìóóäûã óíøèæ ä¿ãíýëò

áè÷èõ

Õ¿íèé òóõàé àñóóäàë

2

“Õ¿ì¿¿í áèä” ñýäýâò ýññý áè÷¿¿ëýõ

Ìîíãîë õ¿íèé õºãæëèéí èëòãýë¿¿äèéã

óíøóóëæ, ä¿ãíýëò õèéëãýõ

Ì.Ìîíòåíü “ Øèëäýã ýññýí¿¿ä” íîìûã

óíøóóëæ ä¿ãíýëò ãàðãàõ

ªíººãèéí Ìîíãîëûí íèéãìèéí òºëºâ

áàéäàë

Ìîíãîë Óëñûí ¯íäñýí õóóëü óíøèæ ººðèéí

ñàíàë áîäëîî áè÷èõ

ªíººãèéí Ìîíãîëûí ººð÷ëºëò, õºãæëèéí

ýåðýã ¿çýãäýë õàíäëàãóóä

ªíººãèéí Ìîíãîëûí íèéãìèéí ººð÷ëºëò,

ñºðºã õàíäëàãóóä ñýäâýýð èëòãýë áè÷¿¿ëæ

õýëýëöýõ

42

2

Øàøèí. Ò¿¿íèé Ìîíãîëûí íèéãýìä

ã¿éöýòãýæ áàéãàà ¿¿ðã¿¿ä

2

“Áîäü ìºðèéí çýðýã” 1,2 íîìûí óíøóóëàõ

Øèíý õóó÷èí ãýðýý íîìûã óíøèæ ä¿ãíýëò

ãàðãàõ

“Áóðõàí áàãøèéã ñóðãààë” íîìûí óíøóóëàõ

ªíººãèéí Ìîíãîëûí íèéãýìä øàøèí

ø¿òëýãèéí àñóóäàë ñýäýâò èëòãýë áýëòã¿¿ëýõ

¯íýëýìæèéí ôèëèîñîôè

2

Øàøíû ¿íýëýìæ¿¿ä

Ãîî ç¿éí ¿íýëýìæ¿¿ä

Ìîíãîëûí àðä ò¿ìíèé ¿íýëýìæèéí

òîãòîëöîî ñýäâ¿¿äýýð á¿ëã¿¿ä èëòãýë

áýëòãýõ

ªíººãèéí íèéãìèéí ¸ñ ç¿é, ãîî ç¿éí

àñóóäëóóä

2

ªíººãèéí Ìîíãîëûí íèéãìèéí ¸ñ ç¿é /ýññý

áè÷èõ /

Îð÷èí ¿åèéí íèéòèéí óðëàã /èëòãýë áýëòãýõ/

ªíººãèéí Ìîíãîëûí íèéãìèéí ¸ñ ç¿é, ãîî

ç¿éí ¿íýëýìæ¿¿äèéí òóõàé ñóäàëãàà õèéæ

ä¿ãíýëò áè÷èõ

Ñåìèíàð 16 2 êðåäèò öàã

Áàãøèä òàâèãäàõ øààðäëàãà

Ìýðãýæëèéí òàëààð:

- Ôèëîñîôè ñýòãýëãýýíèé ò¿¿õèéí àñóóäëóóä, ¿íäñýí îéëãîëò, àðãà ç¿éí õàíäëàãóóäûã

ºíººãèéí áàéãàëü íèéãýì, òàíèí ìýäýõ¿éí ýýäðýýòýé ¿çýãäë¿¿äòýé õîëáîí îð÷èí ¿åèéí îíîë,

ïðàêòèêèéí ò¿âøèíä òàéëáàðëàõ ìýäëýã, ÷àäâàð, äàäëàãà, ñóäàëãààíû ìàòåðèàëòàé áàéõ

Çààõ àðãà ç¿é

H. Ôèëîñîôèéí ãîë ¿çýë áàðèìòëàë áîëîí ¿íäñýí àñóóäëóóäûí àãóóëãà, àðãà ç¿éã

òîäîðõîéëñîí ëåêö óíøèíà.

I. Ôèëîñîôèéí ¿¿¿ñýë, ìºí ÷àíàð, ã¿éöýòãýõ ¿¿ðýã, ò¿¿õèéí àñóóäëóóä, àõóé, òàíèí

ìýäýõ¿é, õ¿í, íèéãýì, íèéãìèéí îþóí ñàíààíû àìüäðàë çýðýã ¿íäñýí àñóóäëóóäààð

ñåìèíàð õèéíý.

J. Ýíýõ¿¿ õºòºëáºðò çààñàí ýõ çîõèîëóóäûã áèå äààëãàí ñóäëóóëàíà.

K. Õºòºëáºðò òîìú¸îëñîí ñýäâ¿¿äýýð áèå äààñàí àæèë, èëòãýë áýëòã¿¿ëæ, ñåìèíàð

ÿðèëöëàãà áýëòã¿¿ëíý

L. Ôèëîñîôèéí õè÷ýýëèéí çààõ àðãà ç¿éä ãàð÷ áàéãàà ººð÷ëºëò¿¿äèéã ìýäýð÷ çààõ

àðãàäàà øèíý÷ëýë õèéõ, áîëîâñðîíãóé áîëãîõ ýðìýëçýëòýé áàéõ

M. Îþóòíû ìýäëýã áîëîí ëåêöýýð îëæ àâñàí ìýäýýëýëä òóëãóóðëàí ôèëîñîôèéí îíîë,

àðãà ç¿éí ìýäëýã á¿òýýõ ¿éë ÿâöûã óäèðäàæ ÷àääàã áàéõ

43

N. Áàãø îþóòíóóäòàé õàìòðàí æèæèã, äóíä á¿ëýã áîëæ áàãààð àæèëëàæ õýâøèõ

O. Ìýäýýëýë ò¿ãýýõ áîëîí îðîëöîîíû èäýâõèòýé àðãóóäûí çîõèõ ìýäëýã äàäàëòàé áàéõ.

Áóñàä

- Ñóðãàëòûí ìàòåðèàë, /ñóðàõ áè÷èã, õîëáîãäîõ íîì çîõèîë, ëåêöèéí òýìäýãëýë,

á¿ä¿¿â÷èëñýí òîâ÷, ñåìèíàðûí ñýäýâ/-èéã øèíýëýã õýëáýðýýð áýëòãýõ, òýäãýýðèéã àøèãëàõ

àðãûã îþóòíóóäàä çààæ ñóðãàõ

- Îþóòíóóäàä çîðèóëñàí òîâ÷, òîäîðõîé, ýíãèéí õÿëáàð÷èëñàí ãàðûí àâëàãà áýëòãýõ

- Õè÷ýýëýýð îëñîí ìýäëýã, ÷àäâàðûã ¿íýëýõ çîõèñòîé øàëãóóðóóä ñîíãîí àâ÷ îþóòàí íýã

á¿ðèéã áîäèòîé ¿íýëýõ

44

Соѐл судлалын үндэс хичээлийн хөтөлбөр

Хичээлийн нэр: Соѐл судлалын үндэс

Индекс: СС-251

Кредит цаг: 2 кр

Нийт цаг: лекц 32 Нийт- 32 цаг

Соѐл судлалын үндэс хичээлийг судлах үндэслэл

Õ¿í òºðºëõòíèé соѐл судлалын ñýòãýëãýýíèé ¿íäñýí îëîëòóóäòàé òàíèëöàæ,

òýäãýýðèéã õàðüöóóëàí ñóäëàæ áèå äààñàí ä¿ãíýëò õèéæ, îëîí óðãàë÷ ¿çýë ñàíàà á¿õèé

ìýäýýëýëèéí îð÷èíä çºâ ÷èã áàðèìæààòàé àìüäðàõ ìýäëýã, ÷àäâàð, äàäàë ä¿éã

èðýýä¿éí ìýðãýæèëòí¿¿äýä îëãîõ îð÷èí ¿åèéí õýðýãöýýã õàíãàõ

Соѐл судлалын /соѐлын филоссофийн/ ñýòãýëãýýíèé îíîë àðãà ç¿éã ýçýìøñíýýð èðýýä¿éí

ñýõýýòýí áèå õ¿íèé åðòºíöèéã ¿çýõ¿éí àðä÷èëñàí íèéãìèéí òóéëûí çîðèëòòîé

íèéöýõ¿éöýýð òºëºâøèæ øèíýýð ôèëîñîôè ìýäëýã á¿òýýõ, îíîëûí ñóóðü ìýäëýã

ñýòãýëãýýíèé ñî¸ë, àðãà ç¿éã ýçýìøèõ áîëîìæ íýýãäýíý.

Õè÷ýýëèéí çîðèëãî

Соѐл судлалын ¿íäñýí îéëãîëòóóä, óðñãàë ÷èãëýë¿¿äèéí àãóóëãûã îíîëûí ã¿íçãèé

¿íäýñòýé òàéëáàðëàæ îþóòíóóä ººðñ人 áèå äààæ áàéãàëü, íèéãýì, соёлын îëîí òàëò

àñóóäëóóäàä ¿íýëýëò ä¿ãíýëò ºãºõ ÷àäâàð ýçýìø¿¿ëíý

Íèéãмийн соѐл, àìüäðàë àõóéí àëèâàà òóëãàìäñàí àñóóäëóóäàä îëîí òàëààñ íü

óõààëàã õàíäàæ, çîõèñòîé õóâèëáàð ñîíãîí àâ÷ çºâ øèéäýë îëîõ, ñýòãýëãýýíèé ñî¸ë,

àðãà ç¿é ýçýìø¿¿ëñýí áàéíà.

Äýëõèéí áîëîí Ìîíãîëûí àðä ò¿ìíèé îþóíû ñî¸ëûí òîìîîõîí ололт, ¿íýò ç¿йлстэй

ã¿íçãèé òàíèëöñàí ¿íäýñíèé соёлын мэдлэг, ýõ îðîí÷ ¿çýë ñàíààòàé èðãýí áîëæ

òºëºâøèõºä òîäîðõîé õóâü íýìýð îðóóëíà.

Ýðäýíýò õ¿ì¿¿íèé àìüäðàëûí óòãà ó÷èð, õ¿íèé õºãæëèéí орчин болсон соёл судлалын

öîãöîëáîð àñóóäëóóä, àìüäðàë ¿õëèéí ìºí ÷àíàð, õóâü òàâèëàíã ã¿íçãèé óõààðñàí,

õ¿ì¿¿íëýã-Ìîíãîë õ¿íèé ¸ñ ñóðòàë ýçýìøñýí áóÿíûã ýðõýìëýí õóðààæ, í¿ãëèéã

õ¿ëöýí òýâ÷ñýí ýõ îðîí÷ ñýõýýòýí áîëæ àìüäðàõ ¿íýò áàðèìæààëàëòàé áîëíî.

Áèå äààæ áîëîâñðîëîî äýýøë¿¿ëýí õ¿í òºðºëõòíèé соёлын шилдэг ололт, ôèëîñîôè,

íèéãýì ñýòãýëãýý, урлаг соёлын бүтээлүүдээс íàñàí òóðøäàà òàñðàëòã¿é ñóðàëöàõ àðãà

áàðèë, äàäàë ä¿éã ýçýìø¿¿ëæ, íèéãýì áîëîí ººðèéíõºº àìüäðàëä èäýâõèòýé ººäðºã

¿çýëòýé õàíäàõ ýðìýëçëýë òºëºâø¿¿ëíý.

Õè÷ýýëèéí çîðèëò

Соѐл судлалын ñóóðü ìýäëýã ýçýìøèõ

Соѐл судлалын îíîë àðãà ç¿éí àñóóäëààð îþóòíóóä ººðºº ìýäëýã á¿òýýõ îðîëäëîãî

õèéõ ÷àäâàð, äàäàëòàé áîëîõ

Áàéãàëü, íèéãýì, òàíèí ìýäýõ¿éí õ¿ðýýíèé соёлын утга санаа, үнэлэмж бүхий

àñóóäëóóäûí óòãûã óõààð÷ ¿íýëýëò ä¿ãíýëò ºã÷ òàéëáàðëàõ

ªºðñäèéí ñàíàë áîäëîî ÷ºëººòýé èëýðõèéëæ áóñäûã óõààðàí ñîíñîæ ìýòãýëöýõ

óðëàãò ñóðàëöàõ

Çàëãàìæ õîëáîî

45

Соѐл судлалын õè÷ýýëèéã философи, шашин судлал, ñîöèîëîãè, ò¿¿õ, óëñ òºð ñóäëàë,

ñýòãýë ñóäëàë, ëîãèê, ýäèéí çàñãèéí ñóóðü óõààí, ýðõ ç¿éí åðºíõèé îíîë, óðàí çîõèîë áîëîí

áóñàä ñàëáàðóóäòàé çàëãàìæ õîëáîîòîéãîîð ñóäëàíà.

Ìýäëýã ¿íýëýõ

Îþóòíû ìýäëýãèéã èðö 15-20, îðîëöîî 25-30, áèå äààñàí àæèë äààëãàâàð 25-30,

øàëãàëò 30 îíîî òóñ á¿ðä ºã÷ ñóðàëöàõ áàéíãûí àæèëëàãàà, èäýâõè, ÷àðìàéëò ¿ð ä¿íã

íýãòãýí ä¿ãíýæ, A, B, C, D, F ãýñýí ñèñòåìýýð ÿëãàìæòàé ÷àíñààíû îíîîãîîð ¿íýëíý.

Ñî¸ë ñóäëàëûí ¿íäýñ õè÷ýýëèéí öàã ñýäâèéí òºëºâëºãºº

7 õîíîã

Ñýäýâ

Ëåêö

Ñåìèíàð

Òàéëáàð

1

Ñî¸ë ñóäëàëûí ¿¿ñýë, àãóóëãà,

à÷ õîëáîãäîë

2

2 Ñî¸ëûí òóõàé ¿çýë áàðèìòëàëóóä 4

3 Îþóíû ¿éë àæèëëàãààíû á¿òýö, õýñã¿¿ä 4

4 Ñî¸ëûí ò¿¿õýí ìàÿãóóä 4:4

5 Ñî¸ëûí ¿¿ðýã 2

6 Ñî¸ë áà áèå õ¿í 2

7 Àæ ¿éëäâýðæñýí íèéãìèéí ñî¸ë 4

8 Ñî¸ë õîîðîíäûí õàðèëöàí ¿éë÷ëýë õàìààðàë 4

9 Ìîíãîëûí óëàìæëàëò ñî¸ë áà øèíý÷ëýë

/îíîëûí áàãà õóðëûí èëòãýëèéí åðºíõèé ñýäýâ

6

Áàãøèä òàâèãäàõ øààðäëàãà

Ìýðãýæëèéí òàëààð:

- Соёл судлалын ñýòãýëãýýíèé ò¿¿õèéí àñóóäëóóä, ¿íäñýí îéëãîëò, àðãà ç¿éí õàíäëàãóóäûã

ºíººãèéí áàéãàëü íèéãýì, соёлын хөгжил, òàíèí ìýäýõ¿éí ýýäðýýòýé ¿çýãäë¿¿äòýé õîëáîí

îð÷èí ¿åèéí îíîë, ïðàêòèêèéí ò¿âøèíä òàéëáàðëàõ ìýäëýã, ÷àäâàð, äàäëàãà, ñóäàëãààíû

ìàòåðèàëòàé áàéõ

Çààõ àðãà ç¿é

P. Соѐл судлалын ãîë ¿çýë áàðèìòëàë áîëîí ¿íäñýí àñóóäëóóäûí àãóóëãà, àðãà ç¿éã

òîäîðõîéëñîí ëåêö óíøèíà.

46

Q. Соѐл судлалын ¿¿ñýë, ìºí ÷àíàð, ã¿éöýòãýõ ¿¿ðýã, ò¿¿õèéí àñóóäëóóä, àõóé, òàíèí

ìýäýõ¿é, õ¿í, íèéãýì, íèéãìèéí îþóí ñàíààíû àìüäðàë çýðýã ¿íäñýí àñóóäëóóäààð

ñåìèíàð õèéíý.

R. Ýíýõ¿¿ õºòºëáºðò çààñàí ýõ çîõèîëóóäûã áèå äààëãàí ñóäëóóëíà.

S. Õºòºëáºðò òîìú¸îëñîí ñýäâ¿¿äýýð áèå äààñàí àæèë, èëòãýë áýëòã¿¿ëæ, ñåìèíàð

ÿðèëöëàãà áýëòã¿¿ëíý

T. Соѐл судлалын õè÷ýýëèéí çààõ àðãà ç¿éä ãàð÷ áàéãàà ººð÷ëºëò¿¿äèéã ìýäýð÷ çààõ

àðãàäàà øèíý÷ëýë õèéõ, áîëîâñðîíãóé áîëãîõ ýðìýëçýëòýé áàéõ

U. Îþóòíû ìýäëýã áîëîí ëåêöýýð îëæ àâñàí ìýäýýëýëä òóëãóóðëàí Соёл судлалын îíîë,

àðãà ç¿éí ìýäëýã á¿òýýõ ¿éë ÿâöûã óäèðäàæ ÷àääàã áàéõ

V. Áàãø îþóòíóóäòàé õàìòðàí æèæèã, äóíä á¿ëýã áîëæ áàãààð àæèëëàæ õýâøèõ

W. Ìýäýýëýë ò¿ãýýõ áîëîí îðîëöîîíû èäýâõèòýé àðãóóäûí çîõèõ ìýäëýã äàäàëòàé áàéõ.

Áóñàä

- Ñóðãàëòûí ìàòåðèàë, /ñóðàõ áè÷èã, õîëáîãäîõ íîì çîõèîë, ëåêöèéí òýìäýãëýë,

á¿ä¿¿â÷èëñýí òîâ÷, ñåìèíàðûí ñýäýâ/-èéã øèíýëýã õýëáýðýýð áýëòãýõ, òýäãýýðèéã àøèãëàõ

àðãûã îþóòíóóäàä çààæ ñóðãàõ

- Îþóòíóóäàä çîðèóëñàí òîâ÷, òîäîðõîé, ýíãèéí õÿëáàð÷èëñàí ãàðûí àâëàãà áýëòãýõ

- Õè÷ýýëýýð îëñîí ìýäëýã, ÷àäâàðûã ¿íýëýõ çîõèñòîé øàëãóóðóóä ñîíãîí àâ÷ îþóòàí íýã

á¿ðèéã áîäèòîé ¿íýëýõ

Соѐл судлалын үндэс хичээлийн үнэлгээ 1.1 ¯íýëãýýíèé çîðèëãî

Соѐл судлалын үндэс õè÷ýýëýýð îëæ àâñàí ìýäëýã, õèéæ ÷àääàã áîëîñîí ç¿éë áîëîí îþóòíû

¿íýò ç¿éëèéí áàðèìæààëàëä ãàðñàí ººð÷ëºëòиéã áîäèòîéãîîð ¿íýëýõ íü óã õè÷ýýëèéí

¿íýëãýíèé ãîë çîðèëãî áîëíî. ¯íýëãýý íü á¿õýëäýý çîðèëãîäîî õ¿ð÷ ÷àäñàí ýñýõèéã

èëð¿¿ëýõýä ÷èãëýíý.

Áàãø ¿íýëãýýíèé ä¿íã äàâòàí çààõ øààðäàëàãàòàé ýñýõèéã òîãòîîõ, ñóð÷ áîëîâñðîõ

ýðìýëçýëèéã èäýâõèæ¿¿ëýõ, ñóðãàëûí ¿ð ä¿íä õ¿ðýõ ÿâöàä îþóòíû ìýäëýã ÷àäâàð ÷óõàì ÿìàð

ò¿âøèíä áàéãààã òýäýíä ìýäýãäýõ çîðèëãûã ìºí òàâüæ àæèëëàíà.

¯íýëýõ ç¿éë ¯íýëýõ æèøèã øàëãóóð

Ìýäëýã

- Àñóóäàëä îíîëûí ¿íäýñòýé õàðèóëæ ÷àäàæ áàéãàà ýñýõ

- Ìýäëýãýý áóñäàä òàíèóëæ, òàéëáàðëàæ ÷àäàæ áàéãàà ýñýõ

- Òóõàéí ñóäëàãäàõóóíû òîäîðõîéëîëò ãàðãàõ, ¿íäñýí áà ¿íäñýí

áóñûã ÿëãàõ, õàðüöóóëàëò õèéõ, õàìààðëûã òîãòîîõ àðãà ç¿éã

ýçýìøñýí ýñýõ

- Õàðèóëò áîëîí ¿çýë áîäëûíõîî ¿íäýñëýë íîòîëãîîã ãàðãàæ

áàéãàà áàéäàë

- Òîäîðõîé îíîëûí ìýäëýãèéã àøèãëàí / ¿íäýñëýë íîòîëãîî

áîëãîõ, æèøýý áàðèìò òàòàõ, òàéëáàðëàõ/ òóõàéí àñóóäëûã

òàéëáàðëàæ øèéäâýð ãàðãàæ ÷àäàæ áàéãàà ýñýõ

- Àñóóäàë øèéäâýðëýõäýý îíîëûí ìýäëýãýý àøèãëàæ ÷àäàæ áàéãàà

ýñýõ

- Àìààð áîëîí áè÷ãýý𠺺ðèé㺺 èëýðõèéëýõ ÷àäâàðûí õºãæëèéí

47

×àäâàð

ò¿âøèí

Õàíäëàãà

- ªºðèéí ¿çýë áîäîë áàéð ñóóðü, ¿íýëãýý ä¿ãíýëòèéã èëýðõèéëæ

÷àäàæ áàéãàà ýñýõ, èéíõ¿¿ èëýðõèéëýõäýý áóñäûí ¿çýë áîäîë, áàéð

ñóóðèíä õ¿íäýòãýëòýé õàíäàæ ò¿¿íýýñ ¿íý öýíýòýé ç¿éëèéã îëæ

õàðæ, àâ÷ ÷àäàæ áàéãàà ýñýõ

- Áàãèéí ãèø¿¿í áàéõ, áóñäûã òºëººëºõ ÷àäâàðûí õºãæèëò

- ßëãààòàé ¿çýë õàíäëàãà, áàéð ñóóðèíä õàíäàõ õàíäëàãà, ò¿¿íèéã

õ¿ëýýí çºâøººð÷ áàéãàà áàéäàë

1.1 Ñýäâèéí æèøèã ¿íýëãýý

Ñýäýâ: õ¿íèé òóõàé àñóóäàë

- Соёлын ¿¿ñýë ãàðàë, ìºí ÷àíàðûí òàëààð îíîëûí ¿íäýñëýëòýé ìýäëýã îëæ àâàõ

- Соёлын ìºí ÷àíàðûí òóõàé ÿíç á¿ðèéí ¿çýë áàðèìòëàëóóäûí íèéòëýã áà îíöëîã òàëóóäûã

òàéëáàðëàæ ¿íýëýëò ä¿ãíýëò ºãºõ

- Áóñàä îþóòíóóäòàé õàìòðàí àæèëëàæ áàéð ñóóðèà èëýðõèéëýõäýý áè÷èõ ñîíñîõ, ìýäýýëýë

öóãëóóëàõ, áîëîâñðóóëàõ, èëòãýõ ÷àäâàðàà õºãæ¿¿ëýõ

- Îð÷èí ¿åèéí соёл, Ìîíãîл үндэстний соёлын ºíººãèéí õºãæëèéí àñóóäàëä îíîëûí

¿íäýñëýëòýé ¿íýëãýý ä¿ãíýëò ºãºõ, ýíý àñóóäëààð ãàðñàí îëîí íèéòèéí ñàíàë áîäîë, ¿íýëãýý

ä¿ãíýëò ¿çýë áàðèìòëàëóóäàä ïëþðàëü çàð÷ìûí ¿¿äíýýñ õàíäàõ ñýòãýëãýý ÷àäâàð

òºëºâø¿¿ëýõ

Æèøèã øàëãóóð:

Соѐлын ìºí ÷àíàðûí òàëààð íýýëòòýé áîëîí õààëòòàé àñóóëòàíä õàðèóëò àâ÷ áàéãàà

áàéäàë

Соѐлын ìºí ÷àíàðûã îíîëûí òàëààñ íü ñóäàëäàãèéí ïðàêòèê à÷ õîëáîãäîëûã

àìüäðàëûí æèøýýí äýýð òàéëáàðëàæ ÷àääàã áîëñîí ýñýõ

×àíàðûã ¿íýëýõ øàëãóóð:

Àñóóëòàíä õàðèóëàõäàà òóõàéí àñóóäàëä õàìààðàëòàé æèøýý, áàðèìò, íîòîëãîîã çºâ

ñîíãîæ ÷àäàæ áàéãàà ýñýõ

ªãºãäñºí æèøýý áàðèìò, ¿íäýñëýë íîòîëãîîã àøèãëàí îíîëûí òàéëáàð õèéæ ÷àäàæ

áàéãàà ýñýõ

Õîëáîãäîõ ñýäâèéí õ¿ðýýíä øààðäëàãàòàé ìýäýýëë¿¿äèéã öóãëóóëæ, àøèãëàæ,

áîëîâñðóóëæ ÷àäàæ áàéãàà ýñýõ

Àìààð áîëîí áè÷ãýý𠺺ðèéí ñàíàà áîäëûã ÷ºëººòýé èëýðõèéëæ ÷àäàæ áàéãàà ýñýõ

Õîëáîãäîõ ñýäâèéí õ¿ðýýíä øààðäëàãàòàé ìýäýýëë¿¿äèéã öóãëóóëæ, àøèãëàæ,

áîëîâñðóóëæ ÷àäàæ áàéãàà ýñýõ

Àìààð áîëîí áè÷ãýý𠺺ðèéí ñàíàë áîäëûã ÷ºëººòýé èëýðõèéëæ ÷àäàæ áàéãàà ýñýõ

Õàíäëàãûã ¿íýëýõ øàëãóóð:

48

ªºðèéí ¿çýë áîäëûã èëýðõèéëýõ, áóñäûí ¿çýë áîäîëä õ¿íäýòãýëòýé õàíäàæ áàéãàà ýñýõ

Áóñäààñ ñóðàëöàõ ýðìýëçýëòýé áîëñîí ýñýõ

Àñóóäàëä òàë á¿ðýýñ õàíäàõ ÷àäâàð òºëºâøèæ áàéãàà ýñýõ

Àñóóäàëä õàíäàõ ººðèéí ãýñýí èòãýë ¿íýìøèëòýé áîëæ áàéãàà ýñýõ

49

Социологи хичээлийн хөтөлбөр

1. ÕÈ×ÝÝËÈÉÍ ÍÝÐ: Ñîöèîëîãè

2. ØÀÀÐÄËÀÃÀ: Философи, логик, сэтгэл судлал, түүх

3. ÓËÈÐÀË: II

4. ÊÐÅÄÈÒ ÖÀÃ: 2 êð ëåêö 24 + ñåìèíàð 16 + ááä 12 + îáä 44=96öàã

5. ЗААХ БАГШИД ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА: Магистр ба түүнээс дээш

6. ÕÈ×ÝÝËÈÉÍ АГУУЛГА:

Ñîöèîëîãèéí øèíæëýõ óõààíû ñóäëàõ ç¿éë, íèéãýì, íèéãìèéí õýëáýð¿¿ä, ñî¸ë

áà íèéãýìøèë, áèå õ¿íèé òóõàé ñîöèîëîãèéí îéëãîëò, íèéãìèéí á¿ëýã íèéòëýã,

íèéãìèéí ÿëãàðàë äàâõðààæèë, íèéãìèéí èíñòèòóò, ñîöèàëü õýì õýìæýý õèéãýýä

õÿíàëò, õàìòûí çàí ¿éë, ìºí ñîöèîëîãèéí ñóäàëãàà, à÷ õîëáîãäîë, т¿¿вэр,

ñîöèîëîãèéí õýìæèëò, ñóäàëãààíû àðãóóä, ñóäàëãààíû òàéëàí çýðýã àñóóäëóóäûã

багтаана.

ÕÈ×ÝÝËÈÉÍ ÇÎÐÈËÃÎ:

Ñîöèîëîãèéí õè÷ýýë íü ñîöèîëîãèéí øèíæëýõ óõààíû ¿íäñýí îéëãîëòóóäòàé

òàíèëöóóëàí, íèéãìèéí ñîöèàëü ¿çýãäýë ¿éë ÿâöàä ººðèéí áàéð ñóóðèíààñ áèå äààí

¿íýëãýý ä¿ãíýëò ºãºõ ÷àäâàðûã ýçýìø¿¿ëýõ çîðèëãîòîé.

7. ÎÞÓÒÀÍÄ ÎËÃÎÕ ÌÝÄËÝÃ:

Социологийн сэтгэлгээний ¿¿сэл, хºгжлийн ¿ндсэн ¿е шат, онолын ¿зэл

баримтлалтай танилцах, социологийн шинжлэх ухааны суурь ойлголтууд, нийгмийн

¿ндсэн б¿рд¿¿лбэр¿¿д, мºн социологийн судалгааны талаар мэдлэг эзэмшинэ.

8. ÎÞÓÒÀÍÄ ÎËÃÎÕ ×ÀÄÂÀÐ:

Ñîöèîëîãèéí õè÷ýýëèéã ¿çñýíýýð íèéãìèéí ¿çýãäë¿¿äèéã îþóòàí ººðèéíõºº

õóâèéí ìýäëýã, òóðøëàãàäàà òóëãóóðëàí àâ÷ ¿çýõèéí çýðýãöýýãýýð ñîöèîëîãèéí ¿çýë

îéëãîëò, óõàãäàõóóíû ò¿âøèíä àâ÷ ¿çýí òàéëáàðëàë õèéæ ñóðàõ ÷àäâàðòàé áîëíî.

9. ÀØÈÃËÀÕ ÌÀÒÅÐÈÀË:

1. Ñîöèîëîãèéí ñóäàëãàà (Ðåä. Ö.Óðòíàñàí). ÓÁ., 1995

2. Ñîöèîëîãèéí ñóäàëãààíû ¿íäñýí àðãóóä (Ðåä. Â.Îòãîííàñàí) ÓÁ., 1993

3. Ý.Øåðåãè. Ñîöèîëîãèéí ñóäàëãààã õýðõýí ÿâóóëàõ âý?

4. À.Òºìºð-Î÷èð. Ñîöèîëîãèéí ñóäàëãààíû àðãà òåõíèê. ÓÁ., 2006

5. Î.̺íõáàò. Ñîöèîëîãèéí ñýòãýëãýýíèé ò¿¿õ. ÓÁ., 1996

6. Ë.Áèíúÿà. Ñîöèîëîãèéí øèíæëýõ óõààíû îíîëûí ¿íäýñ. ÓÁ., 1994

7. Ì.Áàòáààòàð. Ñîöèîëîãèéí îíîëûí ñýòãýëãýýíèé ò¿¿õ. ÓÁ., 2001

8. Ì.Áàòáààòàð. Ñîöèîëîãèéí îíîë, ò¿¿õ. ÓÁ., 2007

9. Ñîöèîëîãèéã ¿íäýñëýã÷ ñóóòíóóä. (Ðåä. Ã.Ñàéíõèøèã) ÓÁ., 2006

10. Í.Ñìåëçåð. Ñîöèîëîãè. ÓÁ., 2001

11. À.Ãèääåíñ. Ñîöèîëîãè. ÓÁ., 2007

12. À.È.Êðàâ÷åíêî. Ñîöèîëîãèéí óäèðòãàë. ÓÁ., 2000

50

13. Î.Ñàìûãèí, Ïåðîâ. Íèéãýì ñóäëàë. ÓÁ., 2005

14. À.À. Ðàäóãèí, Ê.À. Ðàäóãèí. Ñîöèîëîãè. ÓÁ., 2003

15. Ñîöèîëîãè ñýòã¿¿ë. ÌÓÈÑ

16. Î.̺íõáàò. Íèéãìèéí ñîöèàëü á¿òöèéí ñîöèîëîãè. ÓÁ., 2000

17. ß.Îòãîíáàÿð. Ñîöèîëîãè, ñî¸ë ñóäëàë. ÓÁ., 2000

18. Ð.Óðàíáèëýã. Ýðõ ç¿éí ñîöèîëîãè. ÓÁ., 2002

19. Õóóëü ç¿éí ñîöèîëîãè. (Ðåä. Â.À.Ãëàçûðèí) ÓÁ., 2003

20. Ø.Îþóíõàíä. Íèéãìèéí äåâèàöè áà àìèà õîðëîõóé. ÓÁ., 2005

21. Ä.Îþóíöýöýã. Îëîí íèéòèéí ñàíàë áîäëûí ñîöèîëîãè. ÓÁ., 2000

22. Ò.Á¿ðýíæàðãàë. Ãýð á¿ëèéí ñîöèîëîãè. ÓÁ., 2000

23. Социологийн ажилбар Р.И.Руденко 2006

10. įÃÍÝÕ ÆÓÐÀÌ:

Õè÷ýýëèéí ÿâöàä îþóòàí 60 õ¿ðòýëõ îíîîã öóãëóóëíà.

Èðö, èäýâõè 10 îíîî

Ñåìèíàð, ñýäâèéí õàìãààëàëò 30 îíîî

Áèå äààëò 20 îíîî

Áèå äààëòûã áàãøààñ ºãñºí ñýäâýýð, áèå äààëòûí òîäîðõîé òºð뺺ð õèéæ õàìãààëàõ

11. ÕÈ×ÝÝËÈÉÍ ÖÀà ÑÝÄÂÈÉÍ ÒªËªÂ˪êª:

¹ Ñýäâèéí íýð Á¿ãä öàã

¯¿íýýñ

ëåêö ñåìèíàð áèå

äààëò

1. Ñîöèîëîãèéí øèíæëýõ óõààíû òóõàé

îéëãîëò 8 2 2 4

2. Íèéãýì, ò¿¿íèé àíãèëëóóä

6 2 4

3. Ñî¸ë áà íèéãýìøèë

8 2 2

4

4. Áèå õ¿íèé òóõàé ñîöèîëîãèéí îéëãîëò

6 2

4

5. Íèéãìèéí á¿ëýã, íèéòëýã ба нийгмийн

ялгарал, давхраажилт

8 2 2

4

6. Íèéãìèéí èíñòèòóòóóä: ãýð á¿ë áà

áîëîâñðîë

6 2

4

7. Ñîöèàëü äýã ¸ñ õèéãýýä ãàæ ¿çýãäýë 8 2 2 4

51

8. Õàìòûí çàí ¿éë 6 2 4

9. Ñîöèîëîãèéí ñóäàëãàà, ïðîãðàìì,

түүвэр судалгаа 8 2 2

4

10. Ñîöèîëîãèéí àíõäàã÷ ìýäýýëýë

öóãëóóëàõ àðãóóä: асуулга, ажиглалт 8 2 2

4

11. Ñîöèîëîãèéí õýìæèëò 6 2 2 2

12. Ñîöèîëîãèéí ñóäàëãààíû ¿ð ä¿í,

òàéëàí 6 2 2

2

Á¿ãä 84 24 16 44

12. ÕÈ×ÝÝËÈÉÍ ËÅÊÖÈÉÍ ÑÝÄÝÂ×ÈËÑÝÍ ÒªËªÂ˪êª:

¹ Ñýäýâ, ò¿¿íèé àãóóëãà Öàã Àøèãëàõ ìàòåðèàë

1.

Ñîöèîëîãèéí øèíæëýõ óõààíû òóõàé îéëãîëò

- Ñîöèîëîãèéí øèíæëýõ óõààíû ¿¿ñýë,

îíöëîã

- Ñîöèîëîãèéí øèíæëýõ óõààíû îáúåêò,

ñóäëàõ ç¿éë

- Ñîöèîëîãèéí øèíæëýõ óõààíû á¿òýö,

¿¿ðýã

- Ñîöèîëîãèéí õºãæëèéí ¿íäñýí ¿å øàòóóä

áà ãîë ¿çýë áàðèìòëàëóóä

2 11, 12, 16, 2, 6, 7,

10, 9, 16, 18, 20

2.

Íèéãýì, ò¿¿íèé àíãèëëóóä

- Íèéãìèéí õýâ ìàÿãèéí àíãèëëóóä íü

íèéãìèéí ¿çýãäë¿¿äèéã õèéñâýð áóñ

òîäîðõîé áàéäëààð øèíæëýõèéí ¿íäýñ

áîëîõ íü

- Íèéãìèéí õýâ ìàÿãèéí àíãèëëûí

æèøýýí¿¿ä: Ìîðãàí, Ê.Ìàðêñ, Ô.Ò¸ííèñ,

Ã.Ëåíñêè áà Æ.Ëåíñêè, À.Ãèääåíñ íàðûí

àíãèëàë

11, 12

3.

Ñî¸ë áà íèéãýìøèë

- Ñî¸ëûí òóõàé îéëãîëò, õýëáýð¿¿ä

- Ñî¸ëûí îëîí ÿíç áàéäàë áà ò¿ãýýìýë

2 11, 12, 13

52

øèíæ

- Ñî¸ëûã ýçýìøèõ ¿éë ÿâö áîëîõ

íèéãýìøèë

- Íèéãýìøëèéí ¿íäñýí ¿å øàòóóä

4.

Áèå õ¿íèé òóõàé ñîöèîëîãèéí îéëãîëò

- Õ¿íèéã àâ÷ ¿çäýã ñîöèîëîãèéí õàíäëàãà

- Áèå õ¿íèé ñîöèàëü øèíæ¿¿ä: ñòàòóñ,

¿¿ðýã, ¿íýò ç¿éë, àìüäðàëûí çîðèëãî

2 11, 12, 13

5.

Íèéãìèéí á¿ëýã, íèéòëýã ба нийгмийн ялгарал,

давхраажилт

-Íèéãìèéí á¿ëãèéí òóõàé ñóóðü îéëãîëòóóä

- Íèéãìèéí íèéòëýã, ò¿¿íèé õýëáýð¿¿ä

- Íèéãìèéí òýãø áóñ áàéäëûí øàëòãààí

- Äàâõðààæëûí òîãòîëöîî, îð÷èí ¿åèéí

äàâõðààæëûí îíîëóóä

- Äàâõðààæëûí øàëãóóð ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä

2 11, 12, 13, 17, 9

6.

Íèéãìèéí èíñòèòóòóóä: ãýð á¿ë áà áîëîâñðîë

- Íèéãìèéí èíñòèòóö ãýæ þó âý?, ò¿¿íèéã

òîäîðõîéëîõ øèíæ ÷àíàðóóä

- Ãýð á¿ë èíñòèòóö áîëîõ íü, ò¿¿íèé

îíöëîã, õýâ ìàÿã, íèéãýìä ã¿éöýòãýõ ¿¿ðýã

- Áîëîâñðîë èíñòèòóö áîëîõ íü, ò¿¿íèé

îíöëîã, õýâ ìàÿã, íèéãýìä ã¿éöýòãýõ ¿¿ðýã

2 11, 12, 13, 23, 16

7.

Ñîöèàëü äýã ¸ñ õèéãýýä ãàæ ¿çýãäýë

- Íèéãìèéí äýã ¸ñíû (social order) òóõàé

îéëãîëò /íèéãìèéí äóíäàæ õàíäëàãà,

ýòàëîí/

- Íèéãìèéí ¿íýò ç¿éë, õýì õýìæýý

íèéãìèéí äýã ¸ñíû òóëãóóð õ¿÷èí ç¿éë

áîëîõ íü

- Íèéãìèéí õÿíàëò, òýäãýýðèéí õýëáýð¿¿ä

/àëáàí, àëáàí áóñ, ººðèéí õÿíàëò/

- Íèéãìèéí ãàæ ¿çýãäëèéí òóõàé îéëãîëò,

ãàæ çàí ¿éë áà ãàæ ¿çýãäýë

- Íèéãìèéí ãàæ ¿çýãäëèéí òàëààðõ

ñîöèîëîãèéí îíîë, õàíäëàãóóä /á¿òýö-

¿¿ðãèéí, ñî¸ëûí, íèéãìèéí çºð÷ëèéí/

2 21, 11, 12, 20, 19

53

8.

Õàìòûí çàí ¿éë

- Õàìòûí çàí ¿éë ãýæ þó âý?

- Õàìòûí çàí ¿éëèéã òàéëáàðëàäàã îíîëóóä

2 11, 12, 22

9.

Ñîöèîëîãèéí ñóäàëãàà, ïðîãðàìì, түүвэр

судалгаа

- Ñîöèîëîãèéí ñóäàëãààíû ¿íäñýí ¿å

øàòóóä

- Ñîöèîëîãèéí ñóäàëãààíû ïðîãðàìì,

á¿òýö

- Ñîöèîëîãèéí ò¿¿âýð ñóäàëãàà

- Ò¿¿âðèéí õýëáýð¿¿ä

2 1, 2, 11, 12

10.

Ñîöèîëîãèéí àíõäàã÷ ìýäýýëýë öóãëóóëàõ

àðãóóä: асуулга, ажиглалт

- Àñóóëãûí àðãà

- Àæèãëàëòûí àðãà

2 1, 2, 11, 12

11.

Ñîöèîëîãèéí õýìæèëò

- Ñîöèîëîãè äàõü õýìæèëò, îíöëîã

- Õýìæèëò õèéõ àðãóóä

- Баримт бичиг судлах арга

2 1, 2, 11, 12

12.

Ñîöèîëîãèéí ñóäàëãààíû ¿ð ä¿í, òàéëàí

- Ñóäàëãààíû áîëîâñðóóëàëòàíä áýëòãýõ

- Ñóäàëãààíû òàéëàíãèéí àãóóëãà, òàâèãäàõ

øààðäëàãà

2 1, 2, 11, 12

Бүгд 24

13. ÕÈ×ÝÝËÈÉÍ ÑÅÌÈÍÀÐÛÍ ÑÝÄÝÂ×ÈËÑÝÍ ÒªËªÂ˪êª:

¹ Ñýäýâ, ò¿¿íèé àãóóëãà Öàã Àøèãëàõ ìàòåðèàë

1.

Ñîöèîëîãèéã ñóäëàõ øààðäëàãà, áóñàä øèíæëýõ

óõààíä ýçëýõ áàéð ñóóðü

- Ñîöèîëîãè íü øèíæëýõ óõààíû ÿìàð

ñàëáàðò õàðúÿàëàãäàæ þóã ñóäàëäàã âý?

- Ñîöèîëîãèéí íèéãìèéí áóñàä øèíæëýõ

óõààíààñ ÿëãàãäàõ ÿëãàà, ò¿¿íä ýçëýõ

áàéð ñóóðü

2 11, 12, 16, 2, 6, 7, 18, ,

10, 9, 20

54

- Ñîöèîëîãèéí øèíæèëãýý, ò¿¿íèé

îíöëîã, ïðàêòèê à÷ õîëáîãäîë

- Социологийн зарим төлөөлөгчдийн үзэл

баримтлал

2.

Ñî¸ë áà íèéãýìøèë, Ìîíãîëûí íèéãìèéí õýâ

ìàÿã

- Íèéãìèéí õýâ ìàÿãóóä äàõü ñî¸ëûí

õýëáýð¿¿ä

- Суурин ба нүүдлийн иргэншил дэхь

нийгмийн з/б-тын ялгаа /тархалт,

суурьшилт, хөдөлмөрийн хуваарийн,

нийгмийн хяналт,эрх зүйн зохицуулалтын

г.м/

- 20-р зууны Монголын нийгэм: Зөвлөлт

маягийн модернжилт ба социализм

- Өнөөгийн монголын нийгэм

- Íèéãýìøëèéí àãåíòóóä: ãýð á¿ë,

ñóðãóóëü, îëîí íèéòèéí ìýäýýëëèéí

õýðýãñýë /гэр бүлийн альтернатив

хэлбэрүүд, боловсролын уламжлал

шинэчлэл, боловсрол дахь жендерийн

асуудал/

2 11, 12, 13

3.

Íèéãìèéí íèéòëýã áà õ¿ì¿¿ñèéí íèéòëýã

- Íèéãìèéí íèéòëýãèéã òîäîðõîéëîõ

øèíæ¿¿ä

- Íèéãìèéí íèéòëýã áîëîí õ¿ì¿¿ñèéí

íèéòëýãèéí ÿëãàà

- Ñîöèàëü ìîáèëü õºäºë㺺í, ò¿¿íèé

îíöëîã, õýëáýð¿¿ä

- Áèå õ¿íèéã òîäîðõîéëîõ ¿íäñýí

øèíæ¿¿ä

- Õàìòûí çàí ¿éë áà ÎÍÑÁ-ын ялгаа ба

элементүүд

11, 12, 13

4.

Нийгмийн ãàæ ¿çýãäýë, хяналт, нийгмийн тэгш

бус байдал, давхраажилт

- Íèéãìèéí ¿çýãäë¿¿äèéã ãàæ þìóó

õýâèéí ãýæ ¿çýõ ñîöèàëü ¿íäýñëýë

- Íèéãìèéí õîðèã àðãà õýìæýý /ñàíêöè/ ÿë

2 21, 11, 12, 20, 19

55

øèéòãýëýýð õÿçãààðëàãääàã ýñýõ

- Ãýìò õýðýã íèéãìèéí ãàæ ¿çýãäëèéí

áóñàä õýëáýð¿¿äýýñ ÿëãàãäàõ îíöëîã

5.

Социологийн судалгааны программ, түүвэр

судалгаа

- Ïðîãðàììûí àðãà ç¿éí áîëîí

àðãà÷ëàëûí õýñãèéí ÿëãàà

- Ïðîãðàììûí à÷ õîëáîãäîë

- Ò¿¿âýð ñóäàëãààíû îíöëîã, à÷

õîëáîãäîë

- Ò¿¿âðèéí äàâóó áîëîí ñóë òàë

2 1, 2, 11, 12

6.

Ñîöèîëîãèéí ñóäàëãààíû àðãà

- Àñóóëãа, ажиглалтын ñóäàëãààíû áóñàä

àðãóóäààñ ÿëãàãäàõ ÿëãàà

- Асуулга, ажиглалтын õýëáýðүүд

2 1, 2, 11, 12

7.

Ñîöèîëîãèéí хэмжилт

- Øêàë áàéãóóëàõ àðãà àæèëëàãàà, îíöëîã

- Øêàëûí òºðë¿¿ä

- Баримт бичиг судлах арга

2 1, 2, 11, 12

8.

Ñîöèîëîãèéí ñóäàëãààíû òºãñãºëèéí ¿å øàò

- Ñîöèîëîãèéí ñóäàëãààíû ìýäýýëýë

áîëîâñðóóëàõ ¿å øàòóóä

- Òàéëàíãèéí á¿òýö, õýëáýð

- Òàéëàíãèéí à÷ õîëáîãäîë, санал зөвлөмж

2 1, 2, 11, 12

Á¿ãä 16

56

Макро эдийн засаг

Хичээлийн нэр: Макро эдийн засаг

Индекс: МаЭЗ-154, 204

Нийт цаг: 128 цаг

Кредит: 6

Улирал: II, III

Лекц: 64

Семинар: 64

Залгамж холбоо: Микро экономикс

Дээд математик

Үнэлгээ: Оюутан нийт үнэлгээний 50 хувийг хичээлийн явцын идэвх оролцоо, бие даалтын

ажил, явцын шалгалт, шүүлгээр, харин үлдэх 50 хувийг улирлын шалгалтаар цуглуулна.

1. Макро эдийн засаг хичээлийг судлах хэрэгцээ шаардлага

Макро эдийн засаг нь харьцангуй залуу шинжлэх ухаан бөгөөд түүнийг судалснаар эдийн засгийн

нөхцөл байдал, түүний ирээдүйн чиг хандлага, макро эдийн засгийн үзэгдлүүдийн харилцан

хамаарал, эдийн засгийн аливаа бодлогуудын үр нөлөөг тодорхойлох боломжтой болох бөгөөд

бодлого боловсруулагчийн түвшинд макро эдийн засгийн хүрээнд олон чухал асуудлуудыг

шийдвэрлэх бодлогын арга хэрэгслүүдийн эерэг сөрөг үр дагаврыг тодорхойлж хэрэгжүүлэх

чадвар эзэмших ба хувь хүн, бизнес эрхлэгчийн түвшинд макро эдийн засгийн өнөөгийн болон

хэтийн төлөв байдлыг тодорхойлж түүнд зохицон эдийн засгийн шийдвэр гаргах, амьдрал аж

ахуйгаа хөтлөн авч явах чадвартай болох тул макро эдийн засаг хичээлийг зайлшгүй судлах

шаардлагатай.

2. Макро эдийн засаг хичээлийн зорилго

ОТИС-ийн ЭЗБУС-Санхүү Удирдлага, Нягтлан Бодох Бүртгэлийн 1,2-р курсын оюутнууд энэ

хичээлийг судлах ба энэ хичээл нь хөгжлийн эдийн засаг хичээлийг судлах үндэс суурь болно. Энэ

хичээлийг үзсэнээр оюутан макро эдийн засаг дахь өөрчлөлт, хөгжил хөдөлгөөнийг ойлгож

хамгийн энгийн байдлаар тайлбарлах, ямар үед төрийн зүгээс эдийн засгийн зохицуулалт хийх

шаардлага зэрэг макро эдийн засгийн ухааны олон чухал асуудлуудыг амьдрал дээр хэрхэн

шийдвэрлэж болох арга зам, бодлогын арга хэрэгслүүд, тэдгээрийн үр дагаварыг тодорхойлж

макро эдийн засагт болж буй үйл явдал, төрөөс явуулж байгаа бодлогод онолын үндэслэлтэйгээр

хандах чадварыг эзэмшүүлэх явдал юм.

3. Макро эдийн засаг хичээлийн зорилт

Уг хичээлийн зорилгыг хангахын тулд дараах зорилтуудыг хэрэгжүүлнэ:

Макро эдийн засгийн ухаан юуг судлах вэ?

Макро эдийн засгийн үндсэн үзүүлэлтүүд гэж юу вэ? Тэдгээрийг хэрхэн тодорхойлох вэ?

Эдийн засгийн өсөлт, ажилгүйдэл, инфляци гэж юу вэ? Тэдгээрт ямар хүчин зүйлс ямар

нөлөө үзүүлэх вэ?

Эдийн засгийн хэлбэлзлийн үндсэн шалтгаан юу вэ?

57

Макро эдийн засагт тэнцвэржилт хэрхэн хангагдах вэ? /Хаалттай эдийн засагт – IS-LM

загвар, Нээлттэй эдийн засагт – Манделл Флемингийн загвар/

Нийт эрэлтийг юу тодорхойлох вэ? Ямар загварууд байдаг вэ? /Хэрэглээний онол, Хөрөнгө

оруулалтын онол, Улсын өрийн талаарх үзэл бодол, Сангийн, мөнгөний болон гадаад

худалдааны бодлогууд нийт эрэлтэд нөлөөлөх нь, мөнгөний эрэлт нийлүүлэлтийн онол/

Нийт нийлүүлэлтийг юу тодорхойлох вэ? /Бодит мөчлөгийн онол/

Урт болон богино хугацаанд макро эдийн засгийн үзүүлэлтүүд, түүнд нөлөөлөх хүчин

зүйлс хэрхэн өөрчлөгдөх вэ?

4. Макро эдийн засаг хичээлийн сэдэвчилсэн төлөвлөгөө, цаг хуваарилалт

№ Сэдвийн нэр Лекц Семинар

1 Макро эдийн засгийн ухааныг судлах шаардлага 2 2

2 Макро эдийн засгийн үзүүлэлтүүд 4 4

3

Үндэсний орлого, түүний үйлдвэрлэлт, хуваарилалт,

ашиглалт 4 4

4 Эдийн засгийн өсөлт 8 8

5 Ажилгүйдэл 4 4

6 Инфляци 4 4

7 Эдийн засгийн хэлбэлзэл 2 2

8 Нийт эрэлт 2 2

9 Нийт нийлүүлэлт 2 2

10 Таваар-мөнгөний зах зээл дэх тэнцвэр ба IS-LM загвар 4 4

11

Нээлттэй эдийн засаг буюу гадаад худалдааны

бодлого, Валют солилцооны ханш 8 8

12

Манделл-Флименгийн загвар буюу нээлттэй эдийн

засгийн богино хугацааны загвар 4 4

13 Эдийн засгийн бодит мөчлөгийн онол 2 2

14 Хэрэглээ 4 4

15 Хөрөнгө оруулалт 4 4

16 Улсын өрийн талаар үзэл бодол 2 2

17 Мөнгөний эрэлт ба мөнгөний нийлүүлэлт 4 4

58

5. Багшид тавигдах шаардлага

Хичээлийн агуулга, арга зүйг сайн боловсруулсан байх

Хичээлийнхээ зорилгыг сайн тодорхойлох

Үлгэр жишээ болох

Ёс суртахуунтай байх

Мэргэжлээ хайрлах, өөрчлөлт шинэчлэлд байнга нээлттэй байх

Чанартай асуулт асуух

Зорилго чиглэлтэй байх

Шинжлэх ухаанч байх

Амьдрал хөдөлмөртэй холбоотой байх

Үзүүлэн таниулах

Систем дэс дараалалтай байх

Мэдлэг гүн, бат, бүтээлч байх

Сурган хүмүүжүүлэх таатай нөхцөл бүрдүүлэх

Шаардлага хүндэтгэлийг хангах

Сургалтын материалыг шинэлэг хэлбэрээр, ойлгомжтой бэлтгэх, тэдгээрийг ашиглах аргыг

оюутнуудад зааж сургах

Оюутны мэдлэг, чадварыг үнэлэх үнэлгээг ойлгомжтой, тодорхой болгож, тэдэнд хичээлийн

эхнээс мэдүүлэх, оюутан бүрийг бодитой үнэлэх

Сургалтын явцад шинэ техник, технологийг ашиглах чадвартай байх

Макро эдийн засаг хичээлийн семинарын төлөвлөгөө

Долоо хоног Хичээлийн сэдэв Цаг

1 Эдийн засгийн сэтгэлгээ 2

2 Орлого зарлагын орчил эргэлт буюу мөнгөн урсгалын диаграмм 4

3 Кобб-Дугласын функц, үндэсний орлогын хуваарилалтын тэгшитгэл, үндэсний

орлогын адилтгал

4

4 Солоугийн эдийн засгийн өсөлтийн загвар, Солоугийн тэгшитгэл,

Конвергенцийн онол, Өсөлтийн үндсэн загвар

8

5 Оукений хууль түүний тэгшитгэл, шилжих хөдөлгөөн, бүтцийн шинжилгээ 4

6 Мөнгөний тооны онол, Фишерийн үр дүн, Филипсийн загвар 4

7 Кейнсийн загалмайн загвар, үржүүлэгчийн загвар 2

8 Нийт эрэлтэд нөлөөлөгч хүчин зүйлс, нийт эрэлтийн тэгшитгэл 2

9 Нийт нийлүүлэлтэд нөлөөлөгч хүчин зүйлс, нийт нийлүүлэлтийн загвар 2

10 IS-LM загвар, түүний тэгшитгэл, сангийн болон мөнгөний бодлого 4

11 Харьцангуй давуу талын онол, гадаад худалдааны бодлого, төлбөрийн баланс

түүнд нөлөөлөгч хүчин зүйлс

8

12 Мандель Флемингийн загвар, валют солилцооны хөвөгч болон тогтмол ханшны 4

Нийт 64 64

59

системийн үед эдийн засгийн бодлогыг авч хэрэгжүүлэх нь

13 Бодит мөчлөгийн загвар 2

14 Ж.М.Кейнс, И.Фишер, Ф.Модигляни, М.Фридман нарын хэрэглээний функц 4

15 Капиталын бодит үнэд юу нөлөөлөх вэ? Хөрөнгө оруулалтын барааны эрэлт

нийлүүлэлт, Тобины q, Нөөцийн акселератор загвар

4

16 Улсын өр түүний үр нөлөө 2

17 Мөнгөний нийлүүлэлтийн загвар, мөнгөний эрэлтийн трансакцийн онол –

Баумоль Тобины загвар, мөнгөний эрэлтийн портфелийн онол

4

“Макро эдийн засгийн онол” хичээлийн заах арга зүй

Макро эдийн засаг хичээлийн судлах зүйл, зорилго, зорилттой уялдан энэхүү хичээлийг заах арга

зүйд дараах шаардлага тавигдана. Үүнд:

Энэ хичээлийн ерөнхий зорилго, бүлэг, сэдэв тус бүрийн зорилгыг хангахуйц,

тухайн сэдвийнхээ агуулгыг богино хугацаанд гаргаж ирэхээр сургалтын арга,

хэлбэрийг сонгон хичээлээ явуулах

Оюутан бүр хичээлд жигд, идэвхтэй оролцох боломж, нөхцлийг бүрдүүлэх

Хичээлийн агуулга нь онол практикт нийцсэн байх

Оюутны мэдлэг, чадварыг богино хугацаанд, бодитой үнэлэх шалгуурыг сэдэв

болгонд тогтоох

Макро эдийн засгийн онол хичээлийн үнэлгээ

1. Үнэлгээний зорилго

“Макро эдийн засаг” хичээлийн зорилгоо хэрхэн хангасан, оюутнууд энэ хичээлээр ямар мэдлэг

чадвар эзэмшсэнийг бодитойгоор тодорхойлоход үнэлгээний зорилго оршино.

Үнэлгээг дараах зүйлсэд ашиглана.

Сургалтын үр дүнд хичээлийн зорилго хангагдсан эсэх, ямар түвшинд хангагдсан

Багш хичээлийн агуулгыг бүрэн гаргаж, өгөх ѐстой мэдлэгийг өгч чадсан эсэх

Багшийн заах болон мэргэжлийн ур чадвар ямар түвшинд байгааг тодорхойлох

Оюутан уг хичээлийг ямар түвшинд эзэмшсэн, давтан сурах шаардлагатай эсэх

Оюутны сурч боловсрох эрмэлзлийг идэвхжүүлж чадаж буй эсэх

2. Үнэлгээний шалгуур

10

4321 dcbaP

a – Хичээлийн ирц

b – Бие даалт, гэрийн даалгавар, реферат, идэвх оролцоо

c – Явцын шалгалт, шүүлэг

d – Улирлын эцсийн шалгалт

60

Бие даалтын төлөвлөгөө

Долоо хоног Сэдэв

1 Сүүлийн үед макро эдийн засгийн ямар асуудлууд анхаарлын төвд байна

вэ? эссе бичих

2 Монгол улсын статистикийн эмхтгэлийг ашиглан ДНБ-ий хэмжээ,

бүтцийн талаар шинжилгээ хийж дүгнэлт гаргах

3 Монгол улсын статистикийн эмхтгэлийг ашиглан хэрэглээ, хадгаламжийг

тооцож дүгнэлт бичих

4 Монгол орны сүүлийн 10 жилийн эдийн засгийн үзүүлэлтүүдийг ашиглан

хэлбэлзлийн талаар шинжилгээ хийх

5 Манай орны хөдөлмөрийн нөөц, ажил эрхлэлт, ажилгүйдлийн статистик

мэдээллийг ашиглан дүгнэлт хийх. Ажиллах хүчний оролцооны

коэффициент, ажилгүйдлийн түвшинг тооцож, ярилцах

6 Монгол банкны мэдээллийг ашиглан манай орны мөнгөний бодлогын

талаар судалж ярилцах

7 Монгол орны гадаад худалдааны статистик мэдээллийг ашиглаад, сүүлийн

10 жилд гарсан өөрчлөлтийн талаар ярилцах

8 Статистикийн эмхэтгэлээс ажилгүйдлийг орон нутаг, мэргэжлээр нь ялган,

ажилгүйдлийн шалтгааныг тайлбарла. Ажилгүйдлийн талаар ямар

таамаглал дэвшүүлж болохыг ярилцах

9 М1, М2, М3 мөнгөний тодорхойлолтыг хэлэлцэнэ үү. Монгол Банкны

тайлангийн мөнгөний нийлүүлэлтийн хүснэгтийг ашиглан агрегат

болгоныг тодруулж ярилцах

10 Монголын эдийн засгийн хөгжлийн талаарх судалгаа шинжилгээ болон

салбарын хөгжлүүдийн талаар дүгнэлт хийж бие даалт хийнэ.

61

Íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëèéí ¿íäýñ õè÷ýýëèéí хөтөлбөр

Õè÷ýýëèéí íýð :Íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëèéí ¿íäýñ

Èíäåêñ : НББ-168

Íèéò öàã : 64öàã

Êðåäèò : 3

¯çýõ ñåìåñòð : 2– ð ñåìåñòð

Àíãè, ìýðãýæèë : ÑÀÍ-1, ÍÁÁ-1 àíãèóäàä

Çàëãàìæ õîëáîî : ÍÁÁ-í ¿íäýñ õè÷ýýë íü ñàíõ¿¿ãèéí á¿ðòãýë , óäèðäëàãûí á¿ðòãýë,

çàðäëûí á¿ðòãýë çýðýã õè÷ýýëòýé óÿëäàæ àøèãëàãäàíà.

¯íýëãýý : Îþóòàí, íèéò ¿íýëãýýíèé 50 õóâèéã õè÷ýýëèéí ÿâöûí èäýâõè, îðîëöîî,

áèå äààëòûí àæèë, ÿâöûí øàëãàëò, ø¿¿ëãýýð, õàðèí ¿ëäýõ 50 õóâèéã óëèðëûí øàëãàëòààð

öóãëóóëíà.

1. Íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëèéí ¿íäýñ õè÷ýýëèéã ñóäëàõ õýðýãöýý, øààðäëàãà

Íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýë íü ýäèéí çàñãèéí ¿éë àæèëëàãààíû ¿ð ä¿íã òàéëáàðëàõ,

òîäîðõîéëîõ, ìýäýýëýõ óðëàã þì.Èéìýýñ íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëèéí ìýäýýëýë íü çºâõºí

áèçíåñèéí åðòºíöººð õÿçãààðëàãäàõã¿é á¿õ áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãààíû ¿ð ä¿íã

òîäîðõîéëîõ, íººö áàÿëàã õÿíàëò òàâèõàä ÷ àøèãëàãääàã. Áèä á¿ãä ìýäýýëëèéí ýðýí

çóóíä àìüäàð÷ áàéíà. Òèéìýýñ áèçíåñýý àìæèëòòàé ýðõýëæ, ¿ð àøèãòàé õàðèëöàà

òîãòîîõûí òóëä õºðºí㺠îðóóëàã÷, ìåíåæåð, áèçíåñèéí øèéäâýð ãàðãàã÷ õýí áîëîâ÷

íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëèéí íýð òîìú¸î, ¿çýë áàðèìòëàëûã ñàéòàð îéëãîæ, ò¿¿íèéã ¿éë

àæèëëàãààíäàà àøèãëàõ çàéëøã¿é øààðäëàãà òóëãàäàã þì.

2. Íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëèéí ¿íäýñ õè÷ýýëèéí çîðèëãî

Íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëèéí ¿íäñýí çîðèëãî áîë ýäèéí çàñãèéí øèéäâýð ãàðãàõàä

øààðäàãäàõ ìýäýýëëýýð øèéäâýð ãàðãàã÷äûã õàíãàõ ÿâäàë ìºí. ̺íãº, ãàçàð, õºäºëìºð ãýõ

ìýò ýäèéí çàñãèéí õÿçãààðëàãäìàë íººöèéã çºâ õóâààðèëæ, àøèãëàõàä òýäãýýð øèéäâýð

÷èãëýãääýã. Íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëèéí ¿íäýñ õè÷ýýëèéí ãîë çîðèëãî áîë òà á¿õíèéã íÿãòëàí

áîäîõ á¿ðòãýëèéí ìýäýýëëèéã îéëãîõ, àæèë ã¿éëãýýã õýðõýí äàñàíä òóñãàõ, ñàíõ¿¿ãèéí

òàéëàíãóóäûã õýðõýí áýëòãýõ, ýäèéí çàñãèéí øèéäâýð ãàðãàõäàà ýíý ìýäýýëëèéã ¿ð àøèãòàé

àøèãëàõ ÷àâäàðòàé áîëãîõ ÿâäàë þì.

3. Íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëèéí ¿íäýñ õè÷ýýëèéí çîðèëò

ÍÁÁ-í òóõàé, ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàí ãàðãàõ, ýäãýýðòýé õîëáîãäñîí áóñàä ç¿éë

Áàëàíñ ãàðãàõ, õºðºí㺠ºð òºëáºð ýçýìøèã÷èéí ºì÷ ãýæ þó áîëîõûã

òîäîðõîéëîõ

Àæèë ã¿éëãýýíèé ìºí ÷àíàð, ò¿¿íèé ÍÁÁ-í òýíöâýðò õýðõýí íºëººëäãèéã

òîäîðõîéëîõ

Äàíñ ãýæ þó âý?, ò¿¿íä áè÷èëò õèéõ àðãà àæèëëàãàà

ÍÁÁ-èéí äàíñíû äàâõàð áè÷èëòèéí ñèñòåìòýé òàíèëöàõ

62

Áèçíåñèéí áàéãóóëëàãûí àæèë ã¿éëãýýãýýð æóðíàëûí áè÷èëò õèéõ ìºí

øàëãàõ áàëàíñ ãàðãàõ

Õààëòûí áè÷èëòèéã õèéõ, îðëîãûí òàéëàí, õóðèìòëàãäñàí àøãèéí òàéëàí

ãàðãàõ

Òîõèðóóëãûí áè÷èëòèéí çîðèëã, ¿íäñýí 4 òºðëèéí áè÷èëò¿¿äèéã õèéõ

Àæëûí õ¿ñíýãò ãàðãàí, ò¿¿íèé à÷ õîëáîãäëûã òàíèí ìýäýõ

4. Íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëèéí ¿íäýñ õè÷ýýëèéí ñýäýâ÷èëñýí òºëºâëºãºº, öàã

õóâààðèëàëò

№ Á¿ëýã Ñýäâ¿¿ä Õè÷ýýëèéí

õýëáýð

Öàã

1 Íÿãòëàí

áîäîõ

á¿ðòãýë áîë

áèçíåñèéí

õýë ìºí

1.1 ÍÁÁ-í çîðèëãî òºðºë, ìýðãýæëèéí áîëîí

ìýðãýøñýí íÿãòëàí áîäîã÷èéí ÿëãàà

ëåêö

2 öàã

1.2 Á¿ðòãýëèéí ¿éë àæèëëàãààíû çîõèîí

áàéãóóëàëò, Îëîí Óëñûí Á¿ðòãýëèéí

Ñòàíäàðò/International Accounting Standart/

1.3 Íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëèéí íèéòýýð õ¿ëýýí

çºâøººðºõ çàð÷èì/Generally Accepted

Accounting Principles/

ëåêö 4 öàã

1.4 Íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëèéí íèéòýýð õ¿ëýýí

çºâøººðºõ çàð÷èì/Generally Accepted

Accounting Principles/ äàñãàë, òåñò

ñåìèíàð 4 öàã

2 ÍÁÁ-ä

ñóðàëöàõ

ýõëýëèéí

öýã

2.1 ÍÁÁ-í ñóäëàõ ç¿éë, ñóðàëöàõ ýõëýëèéí öýã ëåêö

2 öàã

2.2 ÍÁÁ-í òýíöâýð: ժЪÍê=ªÐ ÒªËÁªÐ+

ÝÇÝÌØÈÃ×ÄÈÉÍ ªÌ×

2.3 Áàëàíñ áîëîí ÍÁÁ-í òýíöâýðò àæèë

ã¿éëãýýí¿¿ä íºëººëºõ: Õºðºí㺠áà ºð

òºëáºðèéí ºñºëò, áóóðàëò: õºðºíãèéí ºñºëò,

õºðºíãèéí áóóðàëò, ºð òºëáºðèéí ºñºëò,

áóóðàëò ãýõ ìýò

Ñåìèíàð

4 öàã

3 Ñàíõ¿¿ãèéí

òàéëàíãóóä,

ò¿¿íèé

õýðýãëýã÷

òàëóóä

3.1 Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíãóóä,ò¿¿íèé á¿òýö ëåêö

2 öàã

3.2

Ìýäýýëëèéí ¿íäñýí ÷èãëýë, ò¿¿íèé àíèëàë:

ãàäààä áà äîòîîä õýðýãëýã÷

63

4 Äàíñíû

òóõàé

îéëãîëò

4.1

Äàíñ ãýæ þó âý? äåáåò, êðåäèòèéí ä¿ðýì

òýìäýãëýý

ëåêö

2 öàã

Äàíñíû õàðèëöàà: Ýíãèéí áà íèéëìýë

õàðèëöàà äò=êò, äò=êò+êò, äò+äò=êò,

äò=êò+êò+êò ãýõ ìýò

Äàíñíû àãèëàë: Áàëàíñûí áà îðëîãî ¿ð

ä¿íãèéí òàéëàíãèéí äàíñ, ò¿ð äàíñ, áàéíãûí

äàíñ, ¿íäñýí áà ñºðºã äàíñ

4.2

Îðëãûí òàéëàíãèéí äàíñ: îðëîãûí äàíñ,

çàðäëûí äàíñ

ëåêö

2 öàã

Áàëàíñûí äàíñ á¿ðòãýëèéí îáüåêò: Ýðãýëòèéí

õºðºíãº, ýðãýëòèéí áóñ õºðºíãº, ºð òºëáºð,

ýçýìøèã÷äèéí ºì÷

Äàíñíû íýãäñýí òºëºâëºãºº, æàãñààëò

êîä/1001-9999 ñàíãèéí ÿàìíû íýãäñýí çààâàð/

4.3 Äàâõàð áè÷èëòèéí ä¿ðýì, Æóðíàëûí áè÷èëò,

øèëæ¿¿ëýõ áè÷èëò

ñåìèíàð 4 öàã

5 Øàëãàõ

áàëàíñ

5.1

Øàëãàõ áàëàíñûí çîðèóëàëò, á¿òýö, çàãâàð

Øàëãàõ áàëàíñ ãàðãàõ

ëåêö 2 öàã

5.2 Äàíñíû áè÷èëòèéí çàëðóóëãà ñåìèíàð 2 öàã

6 Òîõèðóóëãû

í áè÷èëò

6.1 Á¿ðòãýãäñýí çàðäëóóäûã õóâààðèëàõ áè÷èëò ëåêö

4 öàã

Á¿ðòãýãäñýí îðëîãóóäûã õóâààðèëàõ áè÷èëò

Á¿ðòãýãäýýã¿é çàðäëóóäûã õóâààðèëàõ áè÷èëò

Á¿ðòãýãäýýã¿é îðëîãûã õóâààðèëàõ áè÷èëò

6.2 Òõèðóóëãûí áè÷èëò Ñåìèíàð 4 öàã

64

7 Ò¿ð

äàíñóóäûã

õààõ

7.1 Õààëòûí áè÷èëòèéí çîðèëãî

Õààëòûí áè÷èëòèéí ¿íäñýí 4 ¿å

Îðëîãûí äàíñóóäûã õààõ

Çàðäëûí äàíñóóäûã õààõ

ÎÇÍÄ äàíñàíä

Íîãäîë àøãèéí äàíñûã õààõ

Ëåêö 2 öàã

7.2 Õààëòûí áè÷èëòèéã õýðõýí àøèãëàõ Ñåìèíàð 2 öàã

8 Îðëîãûã

õýðõýí

òîäîðõîéëî

õ

8.1 ¯íýëãýý áà ºðòºã, òýäãýýðèéí ÿëãàà Ëåêö 2 öàã

Îðëîãûã òîäîðõîéëîõ ¿íäñýí îéëãîëòóóä

8.2 Áèçíåñèéí áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãààíû ¿ð

ä¿íã òîäîðõîéëîõ

Ñåìèíàð 2 öàã

9 Òàéëàíãèéí

òºðë¿¿ä

9.1 Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíãèéí ¿íäñýí ýëåìåíò:

Áàëàíñ, îðëîãûí òàéëàí, õóðèìòëàãäñàí

àøãèéí òàéëàí, ìºíãºí ã¿éëãýýíèé òàéëàí

Ëåêö 2 öàã

Òàéëàíãèéí òºðë¿¿ä áýëòãýõ õóãàöàà:

ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàí, òàòâàðûí òàéëàí, ¿íýò

öààñíû òàéëàí

Ñåìèíàð 2 öàã

10 Àæëûí

õ¿ñíýãò

10.1 Ѻðºã áóþó õºðâ¿¿ëýõ áè÷èëò, ò¿¿íèé à÷

õîëáîãäîë, àæëûí õ¿ñíýãòèéí á¿òýö, à÷

õîëáîãäîë

Ëåêö 4 öàã

10.2 Àæëûí õ¿ñíýãò áýëòãýõ ¿å øàò:

Òîõèðóóëààã¿é ¿ëäýãäýë áóþó øàëãàõ áàëàíñ

Òîõèðóóëãûí áè÷èëò õèéõ

Òîõèðóóëñàí øàëãàõ áàëàíñ ãàðãàõ

Îðëîãûí òàéëàí ãàðãàõ

Òàéëàí òýíöýë áýëòãýõ

10.3 Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíãóóä áýëòãýõ Ñåìèíàð 4 öàã

65

11 Áàðèìòûí

òóõàé

11.1 Áàðèìòûí ìºí ÷àíàð, à÷ õîëáîãäîë

Áàðèìòûí àíãèëàë

Áàðèìòàíä òàâèãäàõ øààðäëàãà

Áàðèìòûã øàëãàæ áîëîâñðóóëàõ

Áàðèìòûí ýðãýëò

Ëåêö 2 öàã

11.1 Íýãäñýí áîäëîãî Ñåìèíàð 2 öàã

Лекц 32

семинар 32

5. Áàãøèä òàâèãäàõ øààðäëàãà

Ìýðãýæëèéí õóâüä:

Íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëèéí îíîëûí ºíäºð ìýäëýãòýé, íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëèéí îíîëûí àëü

íýã ÷èãëýëýëýýð ìýðãýøñýí, îíîëûí ìýäëýãýý ïðàêòèêò õýðýãëýõ ÷àäâàðòàé, áóñäàä îéëãóóëàõ

áóþó çààõ àðãà ç¿éã ýçýìøñýí, ýðäýì øèíæèëãýý, ñóäàëãààíû àæëûí çîõèõ ò¿âøíèé àðãà

ç¿éòýé, áàãøèéí ¸ñ ç¿é òºëºâøñºí, áàãøëàõ äóð ñîíèðõîëòîé ìýðãýæèëòýí áàéíà.

Áîëîâñðîë ñóäëàë, çààõ àðãà ç¿éí õóâüä:

Ëåêö óíøèõ, ñåìèíàð, äàäëàãà áîëîí îþóòíû áèå äààõ àæëûã óäèðäàõäàà õè÷ýýëèéí

á¿ëýã, ñýäýâ õîîðîíäûí óÿëäàà õîëáîî, ëîãèê äàðààëëûã îíîâ÷òîé òîãòîîæ, îíîë áà

ïðàêòèêèéí õîëáîîã îéëãîìæòîé ãàðãàõ, îþóòíû ñýòãýí áîäîõ, ìýäëýãýý àøèãëàõ

÷àäâàðûã õºãæ¿¿ëýõ àðãà ç¿éã ýçýìøñýí áàéõ

Ñóðãàëòûí òºðºë á¿ðèéí àðãà, õýëáýðèéã õîñëîí àøèãëàõ

Îþóòíû îëæ àâñàí ìýäëýã, ìýäýýëëèéã ýìõýëæ, öýãöòýé áîëãîõîä òóñëàõ ÷àäâàð,

ýðìýëçýëòýé áàéõ

Îþóòàí ººðèéí ìýäëýã, ìýäýýëëýý áóñàäòàé õóâààëöàõ, ººðèé㺺 çºâ èëýðõèéëæ,

áóñäàäàà îéëãóóëàõ ÷àäâàðòàé áîëîõîä òóñëàõ

Áóñàä ç¿éëèéí õóâüä:

Ñóðãàëòûí ìàòåðèàëûã øèíýëýã õýëáýðýýð, îéëãîìæòîé áýëòãýõ, òýäãýýðèéã àøèãëàõ

àðãûã îþóòíóóäàä çààæ ñóðãàõ

Îþóòíû ìýäëýã, ÷àäâàðûã ¿íýëýõ ¿íýëãýýã îéëãîìæòîé, òîäîðõîé áîëãîæ, òýäýíä

õè÷ýýëèéí ýõíýýñ ìýä¿¿ëýõ, îþóòàí á¿ðèéã áîäèòîé ¿íýëýõ

Ñóðãàëòûí ÿâöàä øèíý òåõíèê, òåõíîëîãèéã àøèãëàõ ÷àäâàðòàé áàéõ