ouhm 5-6-r ulirald ordog hicheelvvd
TRANSCRIPT
1
5-Р УЛИРАЛД
БИЗНЕСИЙН АНГЛИ ХЭЛ –III ХИЧЭЭЛИЙН ХӨТӨЛБӨР
1. Èíäåêñ: БАХ -301
2. Õè÷ýýëèéí êðåäèò: 3 êð
3. Ñóäëàõ àíãè : Санхүүгийн удирдлага
4. Ñóäëàõ кредит: V óëèðàë
5. Õè÷ýýëèéí çîðèëãî: Áèçíåñèéí àíãëè õýë-III õè÷ýýëèéí çîðèëãî íü өмнө
үзсэн англи хэлний хичээлийн агуулгын хүрээнд эзэмшсэн мэдлэг чадвар дадлыг
гүнгийрүүлэн, мэргэжлийн үгийн санг нэмэгдүүлэх, сонсох, ярих, унших, бичих,
орчуулах чадварыг хөгжүүлэх явдал байна.
6. Зорилт:
-Хичээлийн агуулгын хүрээнд өгөгдсөн сэдвээр 60-100 ¿ãòýé монолог, 100-120 үгтэй
диалог зохион ярьж чаддаг болгох, 100-120 үгтэй илтгэл бичих
-Аæèë õýðãèéí ò¿íø ñîíãîõ, óãòàí àâàõ, áèçíåñ çàõèäëûã òºëºâëºæ áè÷èõ, ôàêñ
ÿâóóëàõ, èëòãýë áýëäýõ, èëòãэлийн òîâ÷ òýìäýãëýãýý õèéõ
-Ажлын байранд тавигдах үндсэн шаардалгууд, удирдагчийн үүрэг, цагийн
менежмент, цаг ашилалтын тухай, ажлын байран дээрх үүрэг хариуцлага
-Байгууллагын дотоод дүрэм, зохион байгуулалт, бүтэц
-Олон улсын чанартай хурал зөвлөгөөн, түүний төлөвлөлт, зохион байгуулалт, орчны
бүрдүүлэлт
-Хүмүүсийн албан тушаал ахих, өөрийгөө хөгжүүлэх төлөвлөгөө, байгууллагын алс
хэтийн ба ойрын зорилтын тухай
-Санхүүгийн тайлан баланс дээр анализ дүгнэлт хийх, санхүүгийн ашиг орлого,
алдагдлын талаар тайлагнах
-Зах зээлийн чиг хандлага эрсдэлийг урьдчилан тооцоолох, эрсдэлээс урьдчилан
сэргийлэх
-Байгууллагын соѐл, мөрдөх дүрэм журам, ѐс зүйн хэм хэмжээг тодорхойлох
-Гадаад худалдааны гэрээ хэлэлцээр, олон улсы конвенцууд, олон улсын худалдааны
байгууллага, барааны зураасан кодын тухай
-Өмнөх шатны англи хэлний хичээлүүд дээр үзсэн дүрмийн мэдлэгийг гүнзгийрүүлэн
англи хэлний өгүүлбэрийн хавсарсан нийлмэл хэлбэр, баймж үйл үгийн хэрэглээ,
холбоос үгүүдийн гишүүн өгүүлбэр дэх үүргийн тухай, шууд ба шууд асуултуудыг
хэрхэ тавих тэдгээрийг бизнесийн хэлтэй холбон ашиглах мэдлэгийг эзэмшүүлнэ
7. Залгамж холбоо: Óã õè÷ýýë íü Бизнесèéí àíãëè õýë-II ìýäëýãèéí ò¿âøèíд
ñóóðèëàí ÿâàõ áºãººä Áèçíåñèéí àíãëè õýë-IY õè÷ýýëèéí ñóóðü хичээл байна.
8. Хичээлийн хэлбэр: Дадлага
9. Ноогдох цаг: 96 цаг
10. Бизнесийн англи хэл-3 хичээлийн сэдэвчилсэн төлөвлөгөө
7
хо
но
г
Õè÷ýýëèéí ñýäýâ
Су
длах
цаг
Õýë ç¿éí ä¿ðýì
Óíøèõ
ßðèõ
Ñîíñîõ ,бè÷èõ
2
1. Unit1 Jobs and
responsibilities
6h Question form,
tense review
Employment Briefing a new
assistant
A corporate organization
Write your own job and
responsibilities
2. Unit2
Telephoning and
arrangement
6h Would in polite
questio8 Present
and Past tenses
Expressions
for
telephoning
Arranging a
meeting
Arranging for a conference
Writing a schedule
3 Unit 3
Organizations
6h Will –future
predictions .present
continuous
Describing a
corporate
culture
Talking about
one of top
Mongolian
company‟s
structure
Describing the structure of
an organization
Introduction of a company
4 Review of units 1-3 Test №1 2h
5 Unit 4
planning ahead
6h Expressions going
to will, exchanging
opinions
Managing
the
environment
Dealing with
environment
Energy sources and
pollution
Writing letters and faxes
6 Unit 5
Growth and
development
6h Present perfect
with for and since
Text
„‟A career‟‟
Speaking about
managing
change
Listening about
„‟A company history‟‟
Writing about company‟s
past
7 Unit 6
Problem solving
6h
Making and
responding to
suggestions
First and second
conditionals
Text
„‟A
shrinkage
problem „‟
Negotiation tips
and a deal
Considering possibilities
Negotiation solutions
8 Review of units 4-6 Test №2 2h
9 Unit7
Telephoning to
exchange
information
6h Relative clauses
paraphrasing
Indirect questions
forms
Insurance
claims
Enquiries.
explanation
Placing an order Telephoning and checking
and correcting them
Listen and writing telephone
conversation
10 Unit 8
Visitors
6h Requests, offers,
thanks , invitations
and apologies
„‟Service in a
restaurant‟‟
Speaking
„‟The travel
game „‟
A restaurant menu
Writing menu of one of best
restaurant Mongolia
„‟Nomads‟‟
11 Unit 9
Reporting on
progress
6h Indefinite and
definite time
references
Financial
reports
Business
achievements
award
The radio business news
Write your own job
12 Review of units7-9 Test № 32h
13 Unit 10
Describing trends
6h Future probability,
o\present
continuous tense
(temporary trends )
Headlines
about raising
and falling
A STEP
Analysis
Charging word stress an
nouns and verbs
A divisional performance
repot
Writing last unusual
products which as entered to
market recently
14
Unit 11
Product an d
services
6h Guessing meaning
from context:
suffixes prefixes
A magazine
article about
an unusual
product
Answering
question about
your company‟s
product
Speaking about
requirements and technical
description
3
15 Unit 12
Comparing options
6h Comparatives and
superlatives.
If, when, unless, un
case, until
„‟Moral
standards of
a company “
A motivation
problem
Expressing opinions
Writing about motivation of
a employees
16 Review of units 10-12 Test № 4 2h
17 Unit 13
Meetings
6h Checking and
summarizing
Second and third
conditionals
„‟My biggest
Mistakes‟‟
Planning and a
airline‟s
strategy
Listening about
Making proposal and
checking understanding
Writing about your own
mistakes on job places
19 Unit 14
Presentations
6h Structures with
recommend, advice
. suggest
„‟A survey
on
computers‟‟
Breaking into a
market –a
group
presentation
Listening about mini
presentations
Writing recommend actions
20 Review of units 13-14 Test № 5 2h
21 Final test 2h
Total 96 hours
11. Эзэмшвэл зохих мэдлэг, чадвар, дадал
Мэдлэг
- Ажлын байранд тавигдах үндсэн шаардалгууд, удирдагчийн үүрэг, цагийн
менежмент, цаг ашилалтын тухай, ажлын байран дээрх үүрэг хариуцлага
- Утсаар уулзалтын өдөр цаг хугацааг хэлэлцэж товлох, хугацааг хойшлуулах,
цуцлах
- Байгууллагын дотоод дүрэм, зохион байгуулалт, бүтэц
- Олон улсын чанартай хурал зөвлөгөөн, түүний төлөвлөлт, зохион байгуулалт,
орчны бүрдүүлэлт
- Хүмүүсийн албан тушаал ахих, өөрийгөө хөгжүүлэх төлөвлөгөө, байгууллагын
алс хэтийн ба ойрын зорилтын тухай
- Маргаантай асуудлаар шийдвэр гаргах, аливаа асуудлыг нааштай шийдэх,
хэрэглэгчийн гомдлыг мөнгөн хэлбэрээр төлж барагдуулах
- Утсаар бараа бүтээгдхүүн захиалах, хүргэж өгөх, лавлагааг утсаар авах,
захалгын хуудсыг утсаар бөглөх
- Улс орон болон бизнесийн түншүүдийн соѐлын ялгаа, тэдгээрийг амжилттай
туулах, мэдээлэл солилцох
- Санхүүгийн тайлан баланс дээр анализ дүгнэлт хийх, санхүүгийн ашиг орлого,
алдагдлын талаар тайлагнах
- Зах зээлийн чиг хандлагыг урьдчилан тооцоолох, эрсдлийг тооцоолох,
эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх
- Бараа бүтээгдхүүнийг чанар үр ашгийн хувьд тодорхойлох, Техникийн
үзүүлэлт давуу талыг илэрхийлэх
- Байгууллагын соѐл, мөрдөх дүрэм журам, ѐс зүйн хэм хэмжээг тодорхойлох
- Гадаад худалдааны гэрээ хэлэлцээр, олон улсы конвенцууд, олон улсын
худалдааны байгууллага, барааны зураасан кодын тухай
4
- Төрөл бүрийн чиглэлээр танилцуулга хийх, танилцуулгын бүтэц / structure of
presentation /
- Өмнөх шатны англи хэлний хичээлүүд дээр үзсэн дүрмийн мэдлэгийг
гүнзгийрүүлэн англи хэлний өгүүлбэрийн хавсарсан нийлмэл хэлбэр, баймж
үйл үгийн хэрэглээ, холбоос үгүүдийн гишүүн өгүүлбэр дэх үүргийн тухай,
шууд ба шууд асуултуудыг хэрхэ тавих тэдгээрийг бизнесийн хэлтэй холбон
ашиглах мэдлэгийг эзэмшүүлнэ.
Чадвар
- Дээрхи агуулгын хүрээнд эзэмшсэн мэдлэгээ ашиглан ажил хэргийн англи
хэлний унших,
бичих, ярих, сонсох цогц чадваруудыг ахисан түвшинд эзэмшүүлнэ.
- Хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээс бизнесийн англи хэлний сэдэвтэй
материалуудыг олж авах, МҮОН ТВ-ийн Voice Box нэвтрүүлгийн сэдвүүдийг
ашиглах, CNN –ийн Fox News, Bloomberg TV-ийн эдийн засаг, санхүүгийн
мэдээ, алт, мөнгө, зэс, нефть, үнэт металлын ханшийн мэдээг сонсож анализ
дүн шинжилгээ хийх чадвартай болгоно.
Дадал
- Дээрхи хүрээнд олж авсан мэдлэг, чадвараа байнга ямар ч нөхцөлд бүтээлчээр
ашиглах
дадал суулгах
- Аливаа мэдлэг, чадвараа дадал болгон хувиргаж ,суралцагч өөрөө мэдлэг
бүтээх ,өөрт хэрэгцээтэй аливаа мэдээллийг эх сурвалж ашиглан эрж хайж
чаддаг, олж авснаа боловсруулан хэрэглэх дадалтай болох нь орчин үеийн
сургалтын технологийн нэг шинэчилэл юм. Суралцагч төгсөөд ажлын байран
дээр өөрийн үндсэн мэргэжилээс гадна мэргэжилийн англи хэлний чадвараараа
өрсөлдөх боломжтой байхад чиглэгдсэн дадлыг эзэмшүүлэх нь чухал.
12. Агуулга хэрэгжүүлэх арга зам.
- Бизнесийн англи хэл –III хичээлийн дээрхи агуулга болон мэдлаг, чадвар,
дадлыг хэрэгжүүлэхдээ дадлагын хичээл хэлбэрээр хэрэгжүүлнэ.
- Дадлагын хичээл нь багшийн удирдлаган доор оюутны ярих, сонсох, бичих,
унших үйл ажиллагааг цогцоор нь хөгжүүлэх , тэдний танин мэдэхүйн үйл
ажиллагааг зөв чиглүүлсэн идэвхтэй сургалтуудын аргууд болон орчин үеийн
сургалтын дэвшилтэт арга барилаас ашиглан, ангийн зохион байгуулалтын янз
бүрийн хэлбэрүүдийг ашигласан дасгалын хичээл хэлбэртэй байна.
- Монгол Улсын болон Олон Улсын нэр хүнд бүхий компани пүүсүүдийн
санхүүгийн бодит тайлан
баланс дээр ажиллуулах, дүн шинжилгээ хийх, аль болох үндсэн мэргэжилийн
хичээлтэй нь холбож заах шаардлагатай.
- Мөн багш тухайн мэргэжилийн англи хэл дээрхи сурах бичиг, номноос Case
Study хэлбэрийн ажлуудыг оюутнаар гүйцэтгүүлэх, эх бичвэрүүдээс орчуулга
хийлгэж болно.
- Тухайн мэргэжилийн багш нартай хамтран хамтарсан интеграци хэлбэрийн
хичээлүүдийг явуулж болох юм.
5
- Мөн идэвхтэй сургалтуудын дараах аргуудыг багш бүтээлчээр ашиглаж
болно.Үүнд :
Insert –ийн арга
Марафон бичлэгийн арга
Багаар хамтран ажиллах
Асуудал шийдвэрлэх аргууд
Үзүүлэн таниулах арга
Харилцан ярилцлагын арга
KWL – / Know, Want, Learn / арга
Эх бичиг буюу / Text / дээр ажиллах арга гэх мэт
13. Бизнесийн англи хэл – III хичээлээр оюутны бие даан гүйцэтгэх ажлын
òºëºâëºãºº
№ Ñýäýâ Óíøèõ Ñîíñîõ ßðèõ Áè÷èõ Үнэлгээ
1. New words of 1-5
units
√ (10) √ (15) 25
2. Translate the text
“Profit and social
responsibility”
√ (10) √ (5) √ (5) 25
3. Presentation of the
company
√ (5) √ (5) √ (15) 25
4. “Analyzing balance
sheets”
√ (10) √ (5) √ (10) 25
5. “Industry and
economy” ex 21-30
p22-31
√ (10) √ (15) 25
6. “Describing trends”
comparing 2
company’s figures.
√ (5) √ (5) √ (5) √ (10) 25
7. “Chris Bailey at the
bank in England
”ex41-50 p45-56
√ (5) √ (10) √ (10) 25
8. “What is next” ex 51-
60 p45-56
√ (10) √ (10) √ (5) 25
14. Үнэлгээний хэлбэр.
- Бизнесийн англи хэл –III хичээлийг үзэж судлах явцад багш суралцагсдын
мэдлэгийг тасралтгүйгээр жигд үнэлэх шаардлагатай ба ингэхдээ 5 удаа явцын
шалгалт авах, 3 бүлэг хичээл бүрийн дараа дүгнэлт хичээл хийгдэх ба сэдвийн
шалгалт 4 удаа авна.
6
- Хичээлээс гадуур оюутны бие даан гүйцэтгэх ажил нийтдээ 8 байна.
- Тухайн хичээлээр оюутны мэдлэг, чадвар, дадлыг үнэлэх үнэлгээ нь дараах
бүтэцтэй байна. Үүнд :
Улирлын турш танхимд хичээлэсэн ирц -20
Хичээлийн идэвхи , оролцоо – 10
Танхимаас гадуур бие даан гүйцэтгэх ажил – 25
Завсрын хяналт буюу явцын шалгалт – 15
Улирлын эцсийн батлах шалгалт – 30 гэсэн шалгуураар
нийтдээ 100 оноогоор оюутны мэдлэгийн явцыг үнэлнэ.
15. Ашиглах үндсэн ном, сурах бичиг ба нэмэлт материалууд, вэбсайтууд.
- Үндсэн сурах бичиг: “Business opportunities ” student‟s book & workbook,
class cassette
by Vicki Hollett. Oxford University Press. 1994.
- Нэмэлт сурах бичигүүд: “Business English for the economics” , “English for
managers”,
“Banking and financial English” Mon Sudar publishing. 2004.
- Mongol Messenger, UB Post, Financial Times, News Week зэрэг сонин
сэтгүүлүүд байж болно.
- Мөн багш нар хичээлийн нэмэлт материалуудыг дараах вэбсайтуудаас олж авч
болно. Үүнд :
www. businessengstudy.com
www. busineesengonline.com
www. flashcardexchange.com
www. Bogglesworld.com
www.freeenglish.com
www.english-at-home.com
www.mylanguageexchange.com
www.learn-english-today.com
www.learnenglish.org.uk
7
Бизнесийн эрх зүй хичээлийн хөтөлбөр
Õè÷ýýëèéí íýð: Бизнесийн ýðõ ç¿é
Èíäåêñ: БЭЗ-327
Íèéò öàã: 80 öàã / 48 öàã ëåêö, 32 öàã ñåìèíàð/
Êðåäèò: 4
Àëü ñåìåñòðò ¿çýõ: Y
Çàëãàìæ õîëáîî: Ýíý õè÷ýýëèéã Ýðõ ç¿éí îíîë, Эдийн засгийн онол, Логик çýðýã
õè÷ýýëèéí äàðàà áóþó çýðýãö¿¿ëýí ñóäëàâàë çîõèíî.
Ä/ä Çààâàë ñóäëàñàí áàéõ õè÷ýýë ¯íäýñëýë
1. Ýðõ ç¿éí îíîë Ýðõ ç¿é, õóóëèéí õîîðîíäûí õàðèëöàí õàìààðàë,
íèéãìèéí òîäîðõîé òºðëèéí õàðèëöààã õóóëèàð
çîõèöóóëàõ øààðäëàãà, ò¿¿íèéã õýðõýí, ÿìàð àðãà
çàìààð õýðýãæ¿¿ëýõ îíîëûã óðüä÷èëàí ñóäëàñàí áàéäàëä
¿íäýñëýí, èðãýíèé ýðõ ç¿é õè÷ýýëèéã ñàëáàð ýðõ ç¿é
áîëîõ õóâüä íü ã¿íçãèéð¿¿ëýí ñóäëàõ ñóóðü íü áîëîõ
ó÷ðààñ ýðõ ç¿éí îíîë õè÷ýýëèéã þóí ò¿ð¿¿íä ñóäàëñàí
áàéõ íü ç¿éòýé.
2. Эдийн засгийн онол
Бизнесийн эрхзүй нь эдийн засгийн онолын ойлголттой
холбоотой. Зах зээлийн эдийн засгийн харилцаанд
бизнесийн үйл ажиллагааны эрхзүйн зохицуулалтыг танин
мэдэх, холбогдох хуулиудыг зөв хэрэгжүүлэх, практикт зөв
ойлгоход эдийн засгийн онолын үндсэн ойлголт зайлшгүй
шаардлагатай.
3. Ëîãèê Àëиваа ойлголтуудын õàðèëöàí õàìààðëûã îíîëûí
òºâøèíä, êàòåãîð÷èëñàí áàéäëààð ñóäàëãààíû õàðèëöàí
àäèëã¿é àðãà ç¿éãýýð òàíèí ìýäýõ ìýäëýã, ÷àäâàðûã
ýçýìøñýí áàéõ íü èðãýíèé ýðõ ç¿é õè÷ýýëèéí àãóóëãà,
ìºí ÷àíàð, õýðýãöýýã õóóëü ç¿éí øèíæëýõ óõààíû
òºâøèíä ¿íýëýõ òºäèéã¿é, ýðõ ç¿é äýõ çîõèöóóëàëò,
òýäãýýðèéí ¿ð íºëºº, õàðèëöаí õàìààðлын талаар
ä¿ãíýëò ãàðãàõàä àðãà ç¿é íü áîëîõ òóë óã õè÷ýýëèéã
ñóäàëñàí áàéõ íü ç¿éòýé.
4. Ãàäààä õýë Бизнесийн ýðõ ç¿é õè÷ýýëèéí ëåêöýýð îëñîí ìýäëýãèéã
áàòàòãàí ã¿íçãèéð¿¿ëýõ, áèå äààí ñóðàëöàõ, ñåìèíàðûí
õè÷ýýëä áýëòãýõ ãàäààä õýë äýýðõ íîì, ñóðàõ áè÷èã,
èíòåðíýò ñàéòûã àøèãëàõàä äºõºì áîëîõ òóë ãàäààä
õýëíèé õè÷ýýëèéã ñóäëàñàí áàéõ øààðäëàãàòàé.
8
¯íýëãýý: Õè÷ýýëèéí ÿâöàä îþóòàí ¿íýëãýýíèé 50 õóâèéã èäýâõ îðîëöîî,
áèå äààëòûí àæèë, ÿâöûí øàëãàëòààð öóãëóóëíà. Ýöñèéí øàëãàëòààð ¿íýëãýýíèé 50
õóâèéã àâíà.
I.2 Бизнесийн ýðõ ç¿é õè÷ýýëèéã ñóäëàõ õýðýãöýý, øààðäëàãà:
Бизнесийн эрхзүй нь эдийн засгийн болон эрхзүйн харилцан хамаарал бүхий
өвөрмөц салбар эрхзүй бөгөөд зах зээлийн эдийн засгийн харилцаанд аливаа иргэн
бизнес эрхэлж ашиг орлогоо байнга нэмэгдүүлэх төдийгүй нөгөө талаас энэ харилцаанд
бүхий л иргэн хэрэглэгч болж оролцдог. Иймээс бизнесийн эрхзүй нь эдийн засгийн
ангийн бүхий л оюутнуудад заавал судлах хичээлийн нэг юм.
ßëàíãóÿà ýдийн засгийн чиглэлээр ñóðàëöàæ áóé îþóòàí ñóðàëöàãñäûí õóâüä ýíý
ñàëáàð ýðõ ç¿éã зайлшгүй ñóäëàõ шаардлагатай бөгөөд ýíý õè÷ýýëèéã ñóäàëñàíààð
бизнесийн ýðõ ç¿éí үндсэн ухагдахуун тус бүрийн õîîðîíäûí óÿëäàà áîëîí îíöëîã
øèíæ¿¿äèéã çºâ òàíèí ìýäýõ, ýäèéí çàñãèéí àìüäðàëûí öààøäûí õºãæëèéí ÷èã
õàíäëàãà, áîäèò ç¿é òîãòëóóä òýäãýýðèéã õýðõýí çºâ ойлгох, бизнесийн эрхзүйн салбар
дахь õóóëü òîãòîîìæèéã õýðõýí õýðýãëýõ òàëààð онолын ìýäëýã îëæ àâàõ, ò¿¿íèéãýý
àæèë ìýðãýæèë, àìüäðàë àõóéäàà õýðýãëýæ, õýðýãæ¿¿ëæ ñóðàõ øààðäëàãàòàé.
Зах зээлийн эдийн засгийн харилцааны өнөө үед бизнесийн ýðõ ç¿éí õàðèëöààíä
ºäºð òóòàì îðîëöîæ áàéäàã áºãººä ººðñäèéí õóóëü ¸ñíû ýðõ, àøèã ñîíèðõëîî
õàìãààëàõ ýðõýý õýðýãæ¿¿ëýõ ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõèéí òóëä бизнесийн ýðõ ç¿éí ¿íäñýí
àñóóäëóóäûã çºâ òàíèí ìýäýõ, àìüäðàëä õýðýãæ¿¿ëýõ øààðäëàãà çàéëøã¿é ãàð÷ áàéíà.
I.3. Бизнесийн ýðõ ç¿é õè÷ýýëèéí çîðèëãî. Ýíý õè÷ýýëýýð бизнесийн эрхзүйн харилцаанд
оролцогчдын аж ахуй эрхлэх явцад үүссэн ашгийн болон ашгийн бус харилцаа, төрөөс эдийн
засагт нөлөөлөх явцад үүссэн харилцаа, түүний мөн чанар эрхзүйн зохицуулалтын îíöëîã,
õîëáîãäîõ õóóëü òîãòîîìæèéí òàëààð îíîëûí ìýäëýã îëãîõ çàìààð бизнесийн эрхзүйн
зохицуулалтыг çºâ òàíèí ìýäýõ, олж авсан мэдлэгээ практикт хэрэглэх ÷àäâàð ýçýìø¿¿ëýõ
зорилготой.
I.4. Бизнесийн ýðõ ç¿é õè÷ýýëèéí çîðèëò.
Ýðõ ç¿éí òîãòîëöîîíä бизнесийн ýðõ ç¿éí ã¿éöýòãýõ ¿¿ðãèéã танин мэдэх
Бизнесийн ýðõ ç¿éí îíîëûí ñóóðü ìýäëýã ýçýìøèõ
Бизнесийн ýðх зүйн хүрээнд хийгдэх аливаа гэрээ, дүрэм, шийдвэрийг хуульзүйн
үүднээс боловсруулах чадвар эзэмших
Бизнесийн ýðõ ç¿éí ¿íäñýí îéëãîëòóóäûã эдийн засгийн ойлголтуудтай харьцуулан
тайлбарлах чадварыг эзэмших
Практикт гарч буй бизнесийн маргаануудад хуульзүйн үүднээс дүгнэлт өгөх чадвар
эзэмших
9
Îëæ àâñàí ìýäëýãýý àìüäðàë, ïðàêòèêò õýðýãëýæ ñóðàõ
I.5 Бизнесийн ýðõ ç¿é õè÷ýýëèéí ñýäýâ÷èëñýí òºëºâëºãºº, öàãèéí õóâààðèëàëò
¹ Ëåêöèéí õè÷ýýëèéí ñýäâèéí
íýð Öàã Ñåìèíàðûí õè÷ýýëèéí ñýäâèéí íýð Öàã
Эрхзүй ба нийгмйин
харилцаа 2
Эрхзүй бусад нийгмйин харилцааг
зохицуулж буй хэм хэмжээнээс
ялгаатай болох нь
2
Иргэний эрхзүйн харилцаа 8
Èðãýíèé ýðõ ç¿éí харилцаанд
оролцогч этгээд
Төр
Бодгаль этгээд
Хуулийн этгээд
2
Бизнесийн эрхзүйн ойлголт,
зохицуулах зүйл, арга,
зарчим
2
Бизнесийн эрхзүйн зах зээлийн эдийн
засгийн харилцаанд гүйцэтгэх үүрэг
Нийгмийн харилцаа-зохицуулах
зүйл
Бизнесийн эрхзүйн
зохицуулалтын аргын онцлог
Холимог салбар эрхзүй болох
нь
Зарчмууд, онцлог
2
Бизнесийн эрхзүйн харилцаа 2
Бизнесийн эрх зүйн харилцаа-иргэний
эрхзүйн харилцаа
Бизнесийн эрхзүйн харилцааны
онцлог
2
10
Нөхөрлөл- бизнесийн
эрхзүйн харилцааны субъект
болох нь
2
Нөхөрлөл- ашгийн төлөө хуулийн
этгээд мөн.
Нөхөрлөл- бизнесийн
харилцааны субъект
Нөхөрлөл үүсгэн байгуулах,
түүний онцлог
Нөхөрлөл- бусад ашгийн төлөө
хуулийн этгээдээс ялгаатай
болох нь
2
Компаний ойлголт, ХК
болон ХХК 2
Компани- бизнесийн эрхлэх түгээмэл
хэлбэр болох нь
Компаний онцлог
ХК, ХХК-ий ялгаа
Компани үүсгэн байгуулах
2
Компаний хөрөнгө 6
Бизнес эрхлэхэд хөрөнгө чухал болох
нь
Хувь нийлүүлэгчдийн хөрөнгө
Өөрийн хөрөнгө
2
Компаний удирдлага зохион
байгуулалт, өөрчлөн
байгуулах
4
Компаний удирдлага, зохион
байгуулалт нь компаний хэлбэрээс
шалтгаалах нь
ХНХ
ТУЗ
ХШЗ
Гүйцэтгэх захирал
Компани өөрчлөн байгуулах, түүний
хуульзүйн үр дагавар
4
Их хэмжээний болон
сонирхлын зөрчилтэй
хэлцэл
2
Бизнесийн эрхзүйн харилцаанд хэлцэл
чухал болох нь
Иргэний эрхзүйн бусад
хэлцлээс ялгаатай болох нь
Компаний холбогдох хэлцлийн
хуульзүйн үр дагавар
2
11
Хуулийн этгээдийн нэгдэл 2
Бизнесийн харилцаанд үйл ажиллагаа
болон өмчөө нэгтгэн оролцох
Концерн
Корпораци
Групп гм.
Дампуурлын зохицуулалт
2
Бизнесийн хуулийн этгээдийн
дампуурал, түүний хуульзүйн үр
дагавар
2
Өрсөлдөөн, түүний
зохицуулалт 2
Бизнесийн эрхзүйн харилцаанд
оролцогч- өрсөлдөөн
Зүй ѐсны монополь
Давамгай байдалтай аж ахуйн
нэгж
Иргэн
4
Хөрөнгө оруулалт, түүний
зохицуулалт 2
Гадаадын хөрөнгө оруулалттай аж
ахуйн нэгж түүний зохицуулалт
Оюуны өмчийн ойлголт 2
Оюуны өмч ба бизнес
Бизнесийн эрхзүйн харилцаанд
оюуны өмч чухал болох нь
Зохиогчийн эрх
Аж үйлдвэрийн өмчийн эрх
2
Гэрээний ойлголт 2
Гэрээ бизнесийн амжилтын үндэс
болох нь
Гэрээний ойлголт
Гэрээний талууд
Гэрээний зүйл
Гэрээ байгуулах
Гэрээний тусгай төрлүүд 6
Бизнесийн харилцаанд түгээмэл
хэрэглэгдэж буй гэрээнүүд
Худалдах, худалдан авах гэрээ
Бэлэглэл
Франчайзи
2
12
Татвар, гаалийн зохицуулалт 2
Ашгийн төлөө үйл ажиллагаа
явуулж буй этгээдэд ноогдох
татвар
Гаалийн зохицуулалтын
ойлголт
2
Нийт бүгд: 80 цаг үүнээс: лекц: 48 цаг, сем: 32 цаг
I.6. Áàãøèä òàâèãäàõ øààðäëàãà
Ìýðãýæëèéí òàëààð:
Õóóëü ç¿éí øèíæëýõ óõààíû îíîëûí ã¿í áàò ìýäëýãòýé èðãýí, бизнесийн ýðõ ç¿éí
÷èãëýëýýð ìýðãýøñýí, îíîëûí ìýäëýãýý ïðàêòèêòàé õîëáîæ îéëãîõ, áóñäàä
îéëãóóëàõ ÷àäâàðòàé, ýðäýì øèíæèëãýý, ñóäàëãààíû àæëûí àðãà ç¿é, áîëîâñðîë
ñóäëàë çààõ àðãà ç¿éí çîõèõ ìýäëýã ÷àäâàð ýçýìøñýí áàãøèéí ¸ñ ç¿é òºëºâøñºí
ìýðãýæèëòýí áàéíà.
Çààõ àðãà ç¿éí õóâüä:
Ëåêö óíøèõ, ñåìèíàð áîëîí îþóòíóóäûí áèå äààõ àæëûã óäèðäàõäàà áóñàä
ñàëáàð ýðõ ç¿é áîëîí òóõàéí õè÷ýýëèéí ñýäýâ õîîðîíäûí ëîãèê äàðààëàë
óÿëäààã îíîâ÷òîé õîñëóóëæ, ïðàêòèêòàé õîëáîí îþóòíû ñýòãýí áîäîõ
÷àäâàðûã õºãæ¿¿ëýõ àðãà ç¿éã ýçýìøñýí áàéõ
Îþóòíû ìýäëýã áîëîí ëåêöýýð îëæ àâñàí ìýäýýëýë äýýð ñóóðèëàí èðãýíèé ýðõ
ç¿éí îíîëûí ìýäëýãèéã á¿òýýõ ¿éë ÿâöûã óäèðäàæ ÷àääàã áàéõ
Ìýäýýëýë ò¿ãýýõ áîëîí îðîëöîîíû èäýâõòýé àðãóóäûã àøèãëàäàã áàéõ Áóñàä:
Ñóðãàëòûí ìàòåðèàë /ñóðàõ áè÷èã, ëåêöèéí òýìäýãëýë, ñåìèíàðûí ñýäýâ, ¿ëãýð÷èëñýí
àæèëáàð çýðýã/-ûã øèíýëýã õýëáðýýð áýëòãýõ, òýäãýýðèéã àøèãëàõ àðãûã îþóòíóóäàä
çààæ ñóðãàõ
Îþóòíóóäàä çîðèóëñàí ãàðûí àâëàãûã òîâ÷, òîäîðõîé, ýíãèéí õÿëáàðøóóëñàí àðãààð
áýëòãýõ
Õè÷ýýëýýð îëñîí ìýäëýã, ÷àäâàðûã ¿íýëýõ çîõèñò øàëãóóðûã ñîíãîí àâ÷, îþóòàí íýã
á¿ðèéã áîäèòîéãîîð ä¿ãíýõ ÷àäâàðòàé áàéõ
Îð÷èí ¿åèéí òåõíèê õýðýãñýë àøèãëàí ñóðãàëòûã çîõèîí áàéãóóëàõ ÷àäâàðòàé áàéõ
Практикт гарсан бодит маргааныг онолын үүднээс тайлбарлах чадвартай байх
Бизнесийн эрхзүйн хүрээнд гарч буй тулгамдсан асуудалд өөрийн зүгээс онолын
үндэслэлтэйгээр тайлбарлах чадвартай байх
13
Үйлдвэрлэл үйл ажиллагааны менежмент хичээлийн хөтөлбөр
1. Èíäåêñ: ¯¯ÀÌ-266
2. Õè÷ýýëèéí íýð: ¯éëäâýðëýë, ¿éë àæèëëàãààíû ìåíåæìåíò
3. Êðåäèò öàã: 3
4. Øààðäëàãà çàëãàìæ õîëáîî: Ìåíåæìåíòèéí îíîë õè÷ýýëèéã ¿çñýí áàéõ
5. Õè÷ýýëèéã ñóäëàõ àðãà÷èëñàí çààâàð:
a. Õè÷ýýëèéí çîðèëãî, õýðýãöýý, à÷ õîëáîãäîë
¯éëäâýðèéí ãàçðûí áàéðøèë, äîòîîä íýãæ õýñýã á¿òýö çîõèîí áàéãóóëàëò áîëîí
áèçíåñèéí áàéãóóëëàãûí ¿íäñýí ãóðâàí ôóíêöèéí íýã áîëîõ ¿éë àæèëëàãààíû ôóíêöèéã
òàíèæ ìýäýõ, ¿éëäâýðëýë, ¿éë àæèëëàãààíû òºëºâëºëò õèéõ, áàéãóóëëàãûí àìæèëòòàé
àæèëëàãààíä íºëººëºõ õ¿÷èí ç¿éëñèéã ñóäëàõàä çîðèëãî íü îðøèíî.
b. Ìýäëýãèéí ìèíèìóì
Îþóòàí ìýäâýë çîõèõ îéëãîëòóóäûã ýçýìøèñýí áàéõ, ò¿¿íòýé õîëáîîòîé
òîîöîîëîë áîäëîãî, òåñò¿¿äèéã õèéõ ÷àäâàðòàé áîëñîí áàéõ.
c. Ýçýìøâýë çîõèõ äàäàë ÷àäâàð
Øèéäâýð ãàðãàõ, ñóäàëãààíû àæèëä ýçýìøñýí ìýäëýãýý àøèãëàõ ÷àäâàð ýçýìøèõ.
d. Ìýäëýã ÷àäâàðûí ¿íýëãýýíèé àðãà÷ëàë
Èðö-10
ßâö-30
Áèå äààëò-30
Øàëãàëò-30
e. Àøèãëàõ íîì ç¿é:
1. “¯éëäâýðëýë, ¿éë àæèëëàãààíû ìåíåæìåíò” Ø.Ýðäýíýáóÿí
2. “¯éëäâýðëýë, ¿éë àæèëëàãààíû ìåíåæìåíò” À.Àìàðæàðãàë
3. “¯éëäâýðëýë, ¿éë àæèëëàãààíû ìåíåæìåíò” Ï.̺íõ
4. “¯éëäâýðëýëèéí ìåíåæìåíò” Æàíäàãñ¿ðýí, Íàðàíõ¿¿
5. “Production & operations management” Willam J.Stevenson
6. “Production & operations management”
7. “Óïðàâëåíèå ïðîèçâîäåòñâîì” ïîä.ðåä Þ.Âèñåëåíîâà
6. Ñýäýâ÷èëñýí òºëºâëºãºº:
¹ Ñýäýâ Íèéò öàã
Ëåêö Ñåìèíàð
1 ¯éëäâýðëýë, ¿éë àæèëëàãààíû ìåíåæìåíòèéí ñóäëàõ
ç¿éë
2 2
2 Á¿òýýìæ áà ºðñºëäºõ ÷àäâàð, ñòðàòåãè 2 2
3 ¯éëäâýðèéí ãàçðûí áàéðøèë 4 4
4 ¯éëäâýðèéí íýãæ õýñãèéí çîõèîí áàéãóóëàëò 4 4
5 Áàðàà ìàòåðèéëûí íººöèéí óäèðäëàãà 4 4
6 ×àíàðûí óäèðäëàãà 4 4
14
7 Òåõíîëîãèéí óäèðäëàãà 2 2
8 Òºñëèéí óäèðäëàãà 2 2
9 ßã öàãò íü ñèñòåì 2 2
10 Ïðîöåññèéí ñîíãîëò áà õ¿÷èí ÷àäëûí òºëºâëºëò 2 2
11 Õýðýãöýýò ìàòåðèàëûí òºëºâëºëò 2 2
12 Á¿òýýãäýõ¿¿íèé òºñºë çîõèîìæ 2 2
15
Õºãæëèéí ýäèéí çàñàã õè÷ýýëèéí хөтөлбөр
Õè÷ýýëèéí íýð : Õºãæëèéí ýäèéí çàñàã
Èíäåêñ: : ХЭЗ-476
Íèéò öàã : 32 öàã
Êðåäèò : 2 êð/ö
¯çýõ óëèðàë : 5–ð óëèðàë
Çàëãàìæ õîëáîî : Ìèêðî ýäèéí çàñàã, Ìàêðî ýäèéí çàñàã
¯íýëãýý : Îþóòàí, íèéò ¿íýëãýýíèé 60 õóâèéã õè÷ýýëèéí ÿâöыí èäýâõè,
îðîëöîî, áèå äààëòûí àæèë, ÿâöыí øàëãàëò, ø¿¿ëãýýð õàðèí ¿ëäýõ 40 õóâèéã óëèðëûí
øàëãàëòààð öóãëóóëíà.
1. Õºãæëèéí ýäèéí çàñàã õè÷ýýëèéã ñóäëàõ õýðýãöýý, øààðäëàãà
Äàÿàðøèæ áóé äýëõèé äàõèíû õºãæëèéí àñóóäàë óëñ îðîí á¿ðèéí õóâüä õàìãèéí
÷óõàë àñóóäàë áîëîîä áàéíà. Èéìýýñ ãóðàâäàã÷ îðíû ýäèéí çàñãèéí õºãæèëä íºëººëºã÷
õ¿÷èí ç¿éëñèéã íýýí èëð¿¿ëæ, ò¿¿íèéã àøèãëàõ çàìààð ºíäºð õºãæèëä õýðõýí õ¿ðãýæ
áîëîõ òàëààð îëîí ýäèéí çàñàã÷èä ººðèéí ¿çýë áîäëûã äýâø¿¿ëñýýð áàéíà. Èéìýýñ
õºãæèæ áóé óëñ îðíóóäûí ýäèéí çàñãèéí íººö áîëîìæ, ò¿¿õýí òóðøëàãà, ýäèéí çàñãèéí
áîäëîãî, ãàäààä ýäèéí çàñãèéí íºëººëºë, õºãæëèéí íýãäñýí áîäëîãîòîé ýñýõ ãýõ ìýò
àñóóäëóóäûã íàðèéâ÷ëàí ñóäàëæ, ñóäëàà÷ îþóòíóóäûí öààøäûí ñóäàëãààíû àæèëä íü
ñóóðü ìýäëýãèéã îëãîõ õýðýãöýý çàéëøã¿é òóëãàð÷ áàéíà. Èéìýýñ ýäèéí çàñãèéí õºãæëèéã
ò¿ðãýòãýõýä òóõàéí ýäèéí çàñãèéí íºõöºë áàéäàëä òóëãóóðëàí ä¿í øèíæèëãýý õèéæ
áîäëîãî áîëîâñðóóëàõàä îðîëöîõ ºíäºð ìýäëýãòýé ìýðãýæèëòýí áýëòãýõ øààðäëàãà ç¿é
¸ñîîð òàâèãäàæ áàéíà.
2. Õºãæëèéí ýäèéí çàñàã õè÷ýýëèéí çîðèëãî
Õºãæëèéí ýäèéí çàñàã õè÷ýýëèéí çîðèëãî íü îþóòíû ìèêðî ýäèéí çàñãèéí îíîë, ìàêðî
ýäèéí çàñãèéí îíîë õè÷ýýë¿¿ä äýýð îëæ àâñàí ìýäëýãò ¿íäýñëýí ãóðàâäàã÷ îðíû õºãæëèéí
àñóóäëóóäûã ºðãºí õ¿ðýýòýé ñóäëàõ îíîëûí áîëîí ïðàêòèê ÷àäâàðûã ýçýìø¿¿ëýõýä
îðøèíî.
3. Õºãæëèéí ýäèéí çàñàã õè÷ýýëèéí çîðèëò
Õºãæëèéí ýäèéí çàñãèéí îíîëûí ÿëãàà, ò¿¿íèé õýðýãëýýíèé òàëààð
ìýäëýãòýé áîëîõ
Õºãæèõ áàéãàà îðíóóäûí ÿëãààòàé áîëîí íèéòëýã øèíæ¿¿ä äýýð
àíàëèç õèéí õºãæëèéí ãàðöûã ºíäºð õºãæèëòýé îðíóóäûí æèøýýí äýýð
ñóäëàõ
Ýäèéí çàñàãò õýðýãæèæ áàéãàà áîäëîãóóäûí õºãæèëä ¿ç¿¿ëýõ ýåðýã
áîëîí ñºðºã ¿ð äàãàâàðûã øèíæëýõ, ººðèéí áîäëîîð òàéëáàðëàõ
Îëîí óëñûí õýìæýýíä ÿâàãääàã ýäèéí çàñãèéí òóñëàëöàà, øàäààä ºðèéí
àñóóäëóóäûã ñóäëàõ
Ýäèéí çàñãèéí õºãæèë, ºñºëòèéí òàëàà𠺺ðèéí ¿íýëýëò, ä¿ãíýëò ºãºõ
÷àäâàð ýçýìøèõ
4. Õºãæëèéí ýäèéí çàñàã õè÷ýýëèéí ñýäýâ÷èëñýí òºëºâëºãºº, öàã õóâààðèëàëò
№ Á¿ëýã Ñýäâ¿¿ä Õè÷ýýëèéí
õýëáýð
Öàã
16
1. Ýäèéí çàñàã, íèéãìèéí
áàéãóóëàë áà õºãæèë
1. Õºãæëèéí òóõàé îéëãîëò
2. Õºãæëèéí õýìæ¿¿ð¿¿ä Ëåêö 2
2. Õºãæèæ áóé îðíóóäûí
õºãæëèéí á¿òýö, õºãæëèéí
ÿëãàà
1. Äýëõèéí óëñ îðíóóäûí àíãèëàë
2. Õºãæèæ áàéãàà îðíóóóäûí
íèéòëýã áîëîí ÿëãààòàé øèíæ¿¿ä
Ëåêö 2
3. Õ¿íèé õºãæëèéí
¿ç¿¿ëýëò¿¿ä
1. Õ¿íèé õºãæëèéí ¿çýë áàðèìòëàë
2. Õ¿íèé õºãæëèéã õýìæèõ íü Ëåêö 2
4. Õºãæëèéí îíîëóóä 3. ªñºëòèéí øóãàìàí çàãâàðûí ¿å
4. Îíîëûí á¿òöèéã òîäîðõîéëîõ ¿å
5. Îíîëûí õóâüñãàëûí ¿å
6. Íåîêëàññèê îíîëûí ¿å
7. ªñºëòèéí øèíý îíîëûí ¿å
Ëåêö 4
5. Ò¿¿õýí ºñºëò áà îð÷èí
¿åèéí õºãæèë
8. Ýäéèí çàñãèéí ºñºëò, ò¿¿íä
íºëººëºã÷ õ¿÷èí ç¿éëñ
9. Ò¿¿õýí òóðøëàãà, ò¿¿íèéã
õýðýãëýõ áîëîìæ
Ëåêö 2
6. ßäóóðàë, îðëîãûí òýãø
áóñ áàéäàë áà õºãæèë
1. ªñºëò áà ÿäóóðàë
2. ßäóóðëûí òóõàé îéëãîëò
3. ßäóóðëûã õýìæèõ íü
Ëåêö 2
7. Õ¿í àìûí ºñºëò áà õºãæèë 1. Õ¿í àìûí ºñºëòèéí ¿íäñýí
àñóóäëóóä
2. Õ¿í àìç¿éí /äåìîãðàôèê/
øèëæèëò
Ëåêö 2
8. Õîòæèëò, øèëæèõ
õºäºë㺺í
1. Õîòæèëò, äýëõèéí õîòæèëòûí
ºíººãèéí áàéäàë
2. Øèëæèõ õºäºë㺺í áà õºãæèë
Ëåêö 2
9. ÕÀÀ-í ººð÷ëºëò,
õºäººãèéí õºãæèë
1. պ人 àæ àõóéí ººð÷ëºëò,
õºãæëèéí øààðäëàãà
2. Õºãæèæ áàéãàà îðíóóäûí õºäºº
àæ àõóéí òîãòîëöîî
3. Àæèëëàõ õ¿÷íèé ººð÷ëºëòèéã
òîîöîõ
Ëåêö 2
10. Áîëîâñðîë, õ¿ðýýëýí áóé
îð÷èí áà õºãæèë
1. ÕÁÎ-ûí áîëîâñðîë
2. Õ¿ðýýëýí áóé îð÷èí Ëåêö 2
11. Õóäàëäààíû îíîë áà
õºãæëèéí òóðøëàãà
1. Õºãæèæ áàéãàà îðíóóäûí ãàäààä
õóäàëäàà
2. Îëîí óëñûí õóäàëäààíû îíîëóóä
Ëåêö 2
12. Õºãæèëä ÷èãëýñýí
õóäàëäààíû áîäëîãî,
áîäëîãûí ìàðãààí
1. Õºãæèëä ÷èãëýñýí ãàäààä
õóäàëäààíû ñòðàòåãèóä
2. Õóäàëäààíû áîäëîãûí
õóâèëáàðóóä
Ëåêö 2
13. ÕÁÎ-ûí òºëáºðèéí
òýíöýë, ºðèéí õÿìðàë
1. Òºëáºðèéí òýíöýë, òîîöîõ àðãà
2. ªð, ºðèéí ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä, ºðèéí
õÿìðàë
Ëåêö 2
17
14. Ãàäààäûí õºðºíãº
îðóóëàëò, òóñëàìæ
1. Ãàäààäûí õºðºí㺠îðóóëàëò
2. Ãàäààäûí òóñëàìæ Ëåêö 2
15. 21-ð çóóíû õºãæëèéí
õàíäëàãà
1. 21-ð çóóíû õºãæëèéí õàíäëàãà
2. Ìÿíãàíû õºãæëèéí ¿çýë
áàðèìòëàë
Ëåêö 2
Íèéò õè÷ýýëèéí öàã 32
5. Áàãøèä òàâèãäàõ øààðäëàãà
Ìýðãýæëèéí õóâüä:
Ýäèéí çàñãèéí îíîëûí ºíäºð ìýäëýãòýé, ýäèéí çàñãèéí îíîëûí àëü íýã
÷èãëýëýëýýð ìýðãýøñýí, îíîëûí ìýäëýãýý ïðàêòèêò õýðýãëýõ ÷àäâàðòàé, áóñäàä îéëãóóëàõ
áóþó çààõ àðãà ç¿éã ýçýìøñýí, ýðäýì øèíæèëãýý, ñóäàëãààíû àæëûí çîõèõ ò¿âøíèé àðãà
ç¿éòýé, áàãøèéí ¸ñ ç¿é òºëºâøñºí, áàãøëàõ äóð ñîíèðõîëòîé ìýðãýæèëòýí áàéíà.
Áîëîâñðîë ñóäëàë, çààõ àðãà ç¿éí õóâüä:
Ëåêö óíøèõ, ñåìèíàð, äàäëàãà áîëîí îþóòíû áèå äààõ àæëûã óäèðäàõäàà
õè÷ýýëèéí á¿ëýã, ñýäýâ õîîðîíäûí óÿëäàà õîëáîî, ëîãèê äàðààëëûã îíîâ÷òîé
òîãòîîæ, îíîë áà ïðàêòèêèéí õîëáîîã îéëãîìæòîé ãàðãàõ, îþóòíû ñýòãýí áîäîõ,
ìýäëýãýý àøèãëàõ ÷àäâàðûã õºãæ¿¿ëýõ àðãà ç¿éã ýçýìøñýí áàéõ
Ñóðãàëòûí òºðºë á¿ðèéí àðãà, õýëáýðèéã õîñëîí àøèãëàõ
Îþóòíû îëæ àâñàí ìýäëýã, ìýäýýëëèéã ýìõýëæ, öýãöòýé áîëãîõîä òóñëàõ ÷àäâàð,
ýðìýëçýëòýé áàéõ
Îþóòàí ººðèéí ìýäëýã, ìýäýýëëýý áóñàäòàé õóâààëöàõ, ººðèé㺺 çºâ èëýðõèéëæ,
áóñäàäàà îéëãóóëàõ ÷àäâàðòàé áîëîõîä òóñëàõ
Áóñàä ç¿éëèéí õóâüä:
Ñóðãàëòûí ìàòåðèàëûã øèíýëýã õýëáýðýýð, îéëãîìæòîé áýëòãýõ, òýäãýýðèéã
àøèãëàõ àðãûã îþóòíóóäàä çààæ ñóðãàõ
Îþóòíû ìýäëýã, ÷àäâàðûã ¿íýëýõ ¿íýëãýýã îéëãîìæòîé, òîäîðõîé áîëãîæ, òýäýíä
õè÷ýýëèéí ýõíýýñ ìýä¿¿ëýõ, îþóòàí á¿ðèéã áîäèòîé ¿íýëýõ
Ñóðãàëòûí ÿâöàä øèíý òåõíèê, òåõíîëîãèéã àøèãëàõ ÷àäâàðòàé áàéõ
Ãóðàâ. “Õºãæëèéí ýäèéí çàñàã” õè÷ýýëèéí çààõ àðãà ç¿é 3. Õºãæëéèí ýäèéí çàñàã õè÷ýýëèéí çààõ àðãà ç¿éä òàâèãäàõ øààðäëàãà
Õºãæëèéí ýäèéí çàñàã õè÷ýýëèéí ñóäëàõ ç¿éë, çîðèëãî, çîðèëòòîé óÿëäàí ýíýõ¿¿
õè÷ýýëèéã çààõ àðãà ç¿éä äàðààõ øààðäëàãà òàâèãäàíà. ¯¿íä:
Ýíý õè÷ýýëèéí åðºíõèé çîðèëãî, á¿ëýã, ñýäýâ òóñ á¿ðèéí çîðèëãûã õàíãàõóéö,
òóõàéí ñýäâèéíõýý àãóóëãûã áîãèíî õóãàöààíä ãàðãàæ èðýõýýð ñóðãàëòûí
àðãà, õýëáýðèéã ñîíãîí õè÷ýýëýý ÿâóóëàõ,
Îþóòàí á¿ð õè÷ýýëä æèãä, èäýâõèòýé îðîëöîõ áîëîìæ, íºõöºëèéã á¿ðä¿¿ëýõ,
Õè÷ýýëèéí àãóóëãà íü îíîë, ïðàêòèêò íèéöñýí áàéõ
Îþóòíû ìýäëýã, ÷àäâàðûã áîãèíî õóãàöààíä, áîäèòîé ¿íýëýõ øàëãóóðûã
ñýäýâ áîëãîíä òîãòîîõ
4. Ñóðãàëòûí áîëîìæèò àðãóóä
18
Õºãæëèйí ýäèéí çàñàã õè÷ýýëèéã òºðºë á¿ðèéí àðãààð ÿâóóëæ áîëíî. Ýíä õýðýãëýõ
áîëîìæòîé íèëýýä àðãóóäûã ñàíàë áîëãîí òàâüæ áàéíà. Ìýäýýæ, òóõàéí ñóðãóóëèéí
íºõöºë áàéäàë, õè÷ýýë çààæ áóé áàãøèéí áîëîìæ, ÷àäâàðààñ õàìààð÷, òîõèðîìæîé àðãàà
ñîíãîõ íü ç¿éòýé þì.
1. Ëåêöèéí õýëáýð íü ìýäýýëýë äàìæóóëàõ íýã ñóâàã áîëîí àøèãëàãääàã.
Õºãæëéèí ýäèéí çàñàã õè÷ýýëèéí óõàãäàõóóíóóä, òýäãýýðèéí õàðèëöàà, õîëáîî, ¿íäñýí
îéëãîëòûã ëåêöèéí õýëáýðýýð ºã÷, àøèãëàõ ýõ ñóðâàëæ, ìàòåðèàëûã çààæ ºãºõºä ëåêöèéí
õýëáýð èë¿¿ ¿ð ä¿íòýé áàéäàã. Ìýäýýëëèéí ººð ñóâãóóäûã àøèãëàí, õîëáîãäîõ
ìàòåðèàëûã îëîõ áîëîìæòîé áîëñîí îð÷èí ¿åä öýýæýýð áè÷¿¿ëäýã àðãààñ á¿ðìºñºí
òàòãàëçàæ, áàãø ººðèéí öóãëóóëñàí ìýäýýëëýý õóðààíãóé õýëáýðò îðóóëàí, îþóòíóóäàä
òàéëáàðëàí, íàðèéí òºâºãòýé, ãîë àñóóäëóóä äýýð àíõààðëûã õàíäóóëàõ íü òýäíèé öàãèéã
õýìíýõ, ìýäýýëýë îëæ àâàõ ÷àäâàðûã íýìýãä¿¿ëýõ à÷ õîëáîãäîëòîé. Ëåêöèéí ÿâöàä
òóõàéí ñýäâèéí òàëààðõ çóðàã, á¿ä¿¿â÷, áóñàä ¿ç¿¿ëýí òàíèóëàõ ìàòåðèàëûã ºðãºíººð
àøèãëàõ, òåõíèê õýðýãñëèéã õýðýãëýõ íü áîãèíî õóãàöààíä èõ ìýäýýëýë äàìæóóëàõ,
ñýäâèéí àãóóëãûã á¿ðýí ãàðãàõàä à÷ òóñòàé.
Òóõàéí ñóðãóóëü, áàãø íü áîëîìæ íºõöºë人 òóëãóóðëàí õè÷ýýëèéí àëü õýñãèéã, ÿìàð
àðãààð ÿâóóëàõàà øèéäýõ íü èë¿¿ ¿ð íºëººòýé.
ĺðºâ. Õºãæëèйí ýäèéí çàñàã õè÷ýýëèéí ¿íýëãýý
1. ¯íýëãýýíèé çîðèëãî
“Õºãæëéèí ýäèéí çàñàã” õè÷ýýëèéí çîðèëãîî õýðõýí õàíãàñàí, îþóòíóóä ýíý õè÷ýýëýýð
ÿìàð ìýäëýã àâ÷, ÷àäâàð ýçýìøñíèéã áîäèòîéãîîð òîäîðõîéëîõîä ¿íýëãýýíèé çîðèëãî
îðøèíî.
¯íýëãýýã äàðààõ ç¿éëñýä àøèãëàíà.
Ñóðãàëòûí ¿ð ä¿íä õè÷ýýëèéí çîðèëãî õàíãàãäñàí ýñýõ, ÿìàð ò¿âøèíä
õàíãàãäñàí
Áàãø õè÷ýýëèéí àãóóëãûã á¿ðýí ãàðãàæ, ºãºõ ¸ñòîé ìýäëýãèéã ºã÷ àäñàí ýñýõ
Áàãøèéí çààõ áîëîí ìýðãýæëèéí óð ÷àäâàð ÿìàð ò¿âøèíä áàéãààã
òîäîðõîéëîõ
Îþóòàí óã õè÷ýýëèéã ÿìàð ò¿âøèíä ýçýìøñýí, äàâòàí ñóðàõ øààðäëàãàòàé
ýñýõ
Îþóòíû ñóð÷ áîëîâñðîõ ýðìýëçýëèéã èäýâõæ¿¿ëæ ÷àäàæ áóé ýñýõ
1. ¯íýëãýýíèé øàëãóóð
“Õºãæëéèí ýäèéí çàñàã” õè÷ýýëèéí á¿ëýã á¿ðýýð ¿íýëãýýíèé õóâèéã òîäîðõîéëæ,
á¿ëýã äîòîð ¿íýëãýýíèé ¿ëãýð÷èëñýí õóâèéã ãàðãàõ îðîëäëîãî õèéëýý. Ãýõäýý ýíý õóâü
áîë òóõàéí áàãøèéí õóâüä ººð÷ëºõ áîëîìæòîé áàéõ íü çîõèìæòîé.
¯íýëãýý: Îþóòíûã 100 áàëëûí ¿íýëãýýãýýð ¿íýëýõ áºãººä îíîî íü äàðààõ á¿òýöòýé
áàéíà. ¯¿íä:
Õè÷ýýëèéí èðö – 20 îíîî
19
Áèå äààëò – 20 îíîî
Õè÷ýýëèéí ÿâö – 20 îíîî
Øàëãàëò – 20 îíîî áàéíà.
Индекс:
Хичээлийн нэр: Тоон шинжилгээний аргууд
Кредит цаг: 3 кр буюу 32 цаг лекц. 32 цаг семинар
Заах анги: Санхүүгийн удирдлага, нягтлан бодох бүртгэлийн 2-р анги
Заах багшид тавигдах шаардлага: Тухайн мэргэжлээр магистр болон түүнээс дээш
зэрэгтэй багш заана.
Хичээлийн залгамж холбоо: Энэ хичээлийг үзэхийн өмнө Математик-1,
Математик-2, Микро эдийн засаг хичээлүүдийг үзсэн байх ѐстой ба Макро эдийн
засаг хичээлтэй зэрэг үзнэ.
Хичээлийн зорилго: Оюутнуудад математик болон эдийн засгийн хичээлүүдээр
үзсэн онолын мэдлэгүүдээ хослуулан хэрэглэх чадвар эзэмшүүлж шийдвэр гаргах
түвшинд тоон шижилгээний орчин үеийн арга техникүүдийг зохих түвшинд
эзэмших чадвар суулгахад оршино.
Хичээлийн товч агуулга буюу сэдэвчилсэн төлөвлөгөө:
7
хоног Сэдэв Лекц Сем Ном
1
Систем, системийн математик загвар,
загварын параметр, Мэдрэмжийн
шинжилгээ
2 2 [1],[2],[3]
2
ШПБ-ын загвар, сүүдрийн үнэ,
графикийн аргаар мэдрэмжийн
шинжилгээ хийх
2 2 [1],[3]
3 Симплекс арга хосмог бодлого ашиглан
мэдрэмжийн шинжилгээ хийх 2 4 [1],[3]
4 Шийдвэрийн онолын үндэс, шийдвэр
гаргах шалгуурууд 2 2 [1],[3]
5
Шийдвэрийн мод, дараалсан
шийдвэрийн мод, нэмэлт мэдээллийн
үнэ цэнэ
2 2 [1],[3]
6 Сэтгэл ханамжийн онолыг шийдвэр
гаргахад ашиглах 2 2 [1],[3]
7
Тоглоомын онолын үндэс, матрицан
тоглоом, тэг нийлбэртэй тоглоом,
оновчтой стратеги, тоглоомыг шийдэх
аргууд
4 2 [1],[3]
8 Тоглоомыг ШП-ын аргаар шийдэх 2 2 [1],[3]
9 Сүлжээг төсөлд хэрэглэх, Төслийн 2 2 [1],[3]
20
хугацаа, ажлын хугацаанууд
10 Төслийн хугацааг шахах, хугацаа
тодорхойгүй төслүүд 2 2 [1],[3]
11 Динамик программчлалын бодлого,
богино замын бодлого 2 2 [1],[2],[3]
12 Нөөцийн ба тоноглол солих бодлого 2 2 [1],[2],[3]
13 Нийтийн үйлчилгээний системийн онол 2 2 [1],[2],[3]
14 Олон сувагт үйлчилгээний системийн
онол 2 2 [1],[2],[3]
15 Марковын гинж, түүнийг ашиглах 2 2 [1],[3]
Бүгд 32 32
Оюутныг үнэлэх дүгнэх: Ам шалгалт, бичгийн шалгалт, ярилцлага зэрэг бүх
хэлбэрээр явцын шалгалтыг авч болох ба ирц 10 , явцын шалгалт 30, идэвх оролцоо
20, бие даалт 40 оноогоор дүгнэгдэнэ.
Ашиглах ном:
o Biermann/Bonin/Hausman Quantative Analysis for Business Decision
o Д.Нарандэлгэр “Удирдлагын ерөнхий онол ба математик загварчлал”
o Доржнаран “Тоон шинжилгээний аргууд”
21
Çàðäëûí á¿ðòãýë-1 õè÷ýýëèéí хөтөлбөр
Õè÷ýýëèéí íèéò öàã: 32 öàã ëåêö , 32 öàã ñåìèíàð
Кредит: 3 êðåäèò
Индекс: ЗБ-345
Улирал: V-ð óëèðàë
Àíãè, ìýðãýæèë : Бизнесийн удирдлага-НББ-3 à á , Санхүүгийн удирдлага-3
Урьдчилан судалсан байх хичээл: Микро эдийн онол, Макро эдийн засгийн онол,
Санхүүгийн бүртгэл.
Хичээлийн товч агуулга: Аливаа аж ахуйн нэгжийн бизнесийн үйл ажиллагааны
явцад гарах зардлын мөн чанар, ангилал, үйлдвэрлэл үйлчилгээ явуулахад гарах
зардлыг хуримтлуулан бүртгэж уламжлалт арга системээр өртөг тооцох арга зүйг
хамрана.
Хичээлийн зорилго: Санхүүгийн болон удирдлагын бүртгэлээр мэргэшсэн
мэргэжилтэн бэлтгэх эрхэм зорилгыг биелүүлэхийн тулд зардлын бүртгэл хичээлийн
зорилго нь бакалаврын сургалтын төлөвлөгөөний минимумыг хангаж оюутнуудад
санхүүгийн бүртгэл хөтлөхөд болон удирдлагын шийдвэр гаргахад шаардлагатай
өртөг зардлын талаарх мэдээллийг боловсруулж гаргах мэдлэг чадварыг эзэмшүүлэх
явдал юм.
Сэдэвчилсэн төлөвлөгөө
¹ Сэдвийн нэр
1 Зардлын бүртгэлийн мөн чанар, агуулга
2 Зардал бүрдэлт, зардал өртгийн тухай ойлголт, ангилалт
3 Зардал хуримтлуулан бүртгэж өртөг тооцох нь
4 Материалын зардлын бүртгэл ба хяналт
5 Хөдөлмөрийн зардлын бүртгэл, хяналт
6 Үйлдвэрлэлийн нэмэгдэл, зардлын бүртгэл, хуваарилалт
7 Үйлчилгээний нэгжийн зардлын бүртгэл хуваарилалт
8 Ажлын захиалгаар өртөг тооцох арга
Ашиглах материал:
1. Milton F.Usry. Cost accounting: planning and control, 10th edition, 2000
2. Милтон Ф.Асри, Лоренс Х.Хаммер, Зардлын нягтлан бодох бүртгэл: төлөвлөлт ба
хяналт, Улаанбаатар, 2000
3. Ц.Баянмөнх, Зардал, удирдлагын нягтлан бодох бүртгэл, I дэвтэр, Улаанбаатар,
2005
4. С.Өлзийбат, Зардлын бүртгэл, Улаанбаатар, 2004
5. А.Саранчимэг, П.Жавзмаа, Зардлын бүртгэлУлаанбаатар, 1999
6. С.Эрдэнэцэцэг, Зардлын бүртгэл, Улаанбаатар, 1998
7. Charles T.Horngren, Srikant M.Datar and George M.Foster. Cost accounting, 12th
edition, 2005
8. Зардал ба Удирдлагын бүртгэлийн гарын авлага, Улаанбаатар, 1999
9. Н.Тунгалаг, Зардлын бүртгэлийн бодлогын хураамж, Улаанбаатар, 2002, 2004
22
10. Н.Тунгалаг, Зардлын бүртгэлийн сорил, тест, Улаанбатар, 2004
11. Н.Тунгалаг, Зардлын бүртгэлийн бие даан суралцах материал, Улаанбаатар,
МУИС, 1998
12. http://www.amazon.com/books/cost accounting
23
Ахисан түвшний нягтлан бодох бүртгэл хичээлийн хөтөлбөр
1. Ахисан түвшний нягтлан бодох бүртгэл хичээлийн танилцуулга
1. Индекс: АТБ -315
2. Хичээлийн нэр: Ахисан түвшний нягтлан бодох бүртгэл
3. Кредит : 3
4. Үзэх семестр 5-р улирал
5. Анги: Санхүү-3
6. Шаардлага залгамж холбоо: Энэ хичээлийг судлахын өмнө
Санхүүгийн бүртгэл . Зардлын бүртгэл , корпрацийн санхүү
хичээлүүдийг судалсан байх ѐстой.
7. Үнэлгээ : Оюутан, нийт үнэлгээний 50 хувийг хичээлийн явцын идэвхи, оролцоо, бие даалтын ажил, явцын шалгалт, шүүлгээр, харин үлдэх 50 хувийг улирлын шалгалтаар цуглуулна.
2. Ахисан түвшний нягтлан бодох бүртгэл хичээлийг судлах хэрэгцээ, шаардлага Энэхүү хичээлээр нягтлан бодох бүртгэлийн мэргэжлийн ангийн оюутнуудад дээд түвшний зохион байгуулалттай аж ахуйн нэгжийн б ү р т г э л и й н үйл ажиллагааны арга аргачлалтай танилцуулж онолын тодорхой мэдлэг олгоход гол зорилго нь оршино.
3. Ахисан түвшний нягтлан бодох бүртгэл хичээлийн зорилго Дээд түвшний нягтлан бодох бүртгэлийн мэдлэгтэй болж, эдийн засгийн харилцааны эрх зүйн зохицуулалтын үндсэн мөн чанарыг тайлбарлах чадвар эзэмших болно. Ахисан түвшний нягтлан бодох бүртгэл хичээл нь Нягтлан бодогч мэргэжилтэн болох оюутанд, эдийн засгийн харилцааны эрх зүйн зохицуулалтыг бодитой, зөв үр нөлөөтэй тогтоох эрмэлзэл төлөвшүүлэхэд туслана.
Ахисан түвшний нягтлан бодох бүртгэл хичээлийн
сэдэвчилсэн төловлөгөө, цаг хуваарилалт
№ Сэдвийн нэр Нийт цаг Бие даалтын ажил
лек
ц
сем
ин
ар
дад
лаг
а
Би
е д
аалт
1. Нөхөрлөл түүний үйл ажиллагааиы бүртгэл
4 4
+
2. Бизнесийн нэгдэл ба бүртгэл
4 4 +
3. Төв ба салбар компаниудын бүртгэл
4 2
24
4. Нэгтгэсэн
санхүүгипн тайлан худалдан авалт хэлбэрийн бизнесийн нэгдлийн өдөр
4 2
+
5. Үндэстэн дамнасан
корпорацийн
бүртгэл
4 2
6. Ашгийн бус байгууллагын нягтлан бодох бүртгэл
4 2
Нийт цаг 24 16
3. Багшид тавигдах шаардлага
Мэргэжлийн хувьд:
Нягтлан бодох бүртгэлийн өндөр мэдлэгтэй, онолын мэдлэгээ практикт хэрэглэх чадвартай.
бусдад ойлгуулах буюу заах арга зүйг эзэмшсэн, эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажлын зохих
түвшний арга зүйтэй. багшийн ѐс зүй төлөвшсөн, багшлах дур сонирхолтой мэргэжилтэн
байна.
Боловсрол судлал, заах арга зүйн хувьд:
1. Лекц унших. семинар. дадлага болон оюутны бие даах ажлыг удирдахдаа хичээлийн бүлэг, сэдэв хоорондын уялдаа холбоо. логик дарааллыг оновчтой тогтоож, онол ба практикийн холбоог ойлгомжтой гаргах. оюутны сэтгэн бодох. мэдлэгээ ашиглах чадварыг хөгжүүлэх арга зүйг эзэмшсэн байх
2. Сургалтын төрөл бүрийн арга, хэлбэрийг хослон ашиглах 3. Оюутны олж авсан мэдлэг. мэдээллийг эмхэлж. цэгцтэй болгоход туслах
чадвар, эрмэлзэлтэй байх 4. Оюутан өөрийн мэдлэг, мэдээллээ бусадтай хуваалцах, өөрийгөө зөв
илэрхийлж, бусдадаа ойлгуулах чадвартай болоход туслах 5. Бусад
зүйлийн хувьд:
3. Сургалтын материалыг шинэлэг хэлбэрээр. ойлгомжтой бэлтгэх, тэдгээрийг ашиглах аргыг оюутнуудад зааж сургах
4. Оюутны мэдлэг. чадварыг үнэлэх үнэлгээг ойлгомжтой, тодорхой болгож, тэдэнд хичээлийн эхнээс мэдүүлэх, оюутан бүрийг бодитой үнэлэх
5. Сургалтын явцад шинэ техник, технологийг ашиглах чадвартай байх
25
6-Р УЛИРАЛД
Эконометрикс хичээлийн хөтөлбөр
1. Èíäåêñ: Ý-385
2. Õè÷ýýëèéí íýð: Ýêîíîìåòðèêñ
3. Êðåäèò öàã: 3
4. Øààðäëàãà çàëãàìæ õîëáîî: Ìàòåìàòèê-1, Ìàòåìàòèê-2, Ýäèéí çàñãèéí îíîë,
Áèçíåñèéí ñòàòèñòèê çýðýã õè÷ýýë¿¿äèéã ¿çñýí áàéõ
5. Õè÷ýýëèéã ñóäëàõ àðãà÷èëñàí çààâàð:
a. Õè÷ýýëèéí çîðèëãî, õýðýãöýý, à÷ õîëáîãäîë
Îþóòàíä ýäèéí çàñãèéí îíîëûã áîäèò àãóóëãààð íü áàÿæóóëæ ò¿¿íèéã øàëãàõ
çîðèëãîîð ýäèéí çàñãèéí ìýäýýëëèéã øèíæëýõ ñòàòèñòèêèéí áîëîí ìàòåìàòèêèéí
àðãóóäûã òîîöîî ñóäàëãààíä àøèãëàõ ÷àäâàðûã ýçýìø¿¿ëýõýä çîðèëãî íü îðøèíî. Ýäèéí
çàñãèéí ãîë ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéí îëîí æèëèéí ºãºãäºë äýýð øèíæèëãýý õèéæ, òîäîðõîé
òàéëáàð ºãºõ, ïàðàìåòðèéí òîîí óòãûã òîãòîîõîä ÷èãëýãäñýí ñóäàëãààíû àæëûã õèéæ
ã¿éöýòãýõýä ýêîíîìåòðèêñèéã õýðýãëýäýã. Èéìä ýêîíîìåòðèêñèéí õè÷ýýëèéã ñóäàëñíààð
ýäèéí çàñãèéí ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéã àøèãëàí øèíæèëãýý õèéæ, ¿íýëýëò ä¿ãíýëò ºãºõ, ñóäàëãàà
øèíæèëãýýíèé àæèëä àøèãëàõ áîëîìæòîé áîëíî.
b. Ìýäëýãèéí ìèíèìóì.
Îþóòàí Ýêîíîìåòðèêñ õè÷ýýëèéã õºòºëáºðèéí äàãóó ýçýìøâýë çîõèõ ìèíèìóì
ò¿âøèí íü äóðûí ñòàòèñòèêèéí ìýäýýëýë äýýð àíõàí øàòíû øèíæèëãýýí¿¿äèéã õèéõ
÷àäâàðòàé áîëñîí áàéõ.
c. Ýçýìøâýë çîõèõ äàäàë ÷àäâàð
Ýíý õè÷ýýëèéã ñóäàëñíààð ýäèéí çàñãèéí áîäèò òîîí ñóäàëãààíä ñòàòèñòèêèéí
áîëîí ìàòåìàòèêèéí àðãóóäûã àøèãëàí ä¿ãíýëò ãàðãàõ.
d. Îþóòíû áèå äààñàí àæèëëàãàà
Îþóòàí á¿ëýã ñýäýâ ¿çñýíèé äàðààãààð ìýäëýãýý áàòæóóëàõûí òóëä áèå äààëòûí ñýäýâ
áóþó áîäèò òîîí ñóäàëãàà ñîíãîí àâ÷ ã¿éöýòãýíý.
e. Ìýäëýã ÷àäâàðûí ¿íýëãýýíèé àðãà÷ëàë
Èðö-10
ßâö-30
Áèå äààëò-30
Øàëãàëò-30
f. Àøèãëàõ íîì ç¿é:
1. “Ýêîíîìåòðèêñ” .Áóäíÿì
2. “Ýêîíîìåòðèêñ” ×.Íàðàí÷èìýã (ãàðûí àâëàãà)
3. “Economertic models & Economic forecasts” Robert S.Pindyck
& Daniel L.Rubinfeld
6. Ñýäýâ÷èëñýí òºëºâëºãºº:
¹ Ñýäýâ
Íèéò öàã
Ëåêö Ñåìèí
àð
Áèå äààëò
1 Ýêîíîìåòðèêñèéí òóõàé 2 2
2 Õóãàöààíû öóâàà, ò¿¿íèé á¿ðýëäýõ¿¿í õýñã¿¿ä 2 2
ºº
ðè
éí
îð
íû
ýäè
éí
çàñã
èé
í
¿ç¿
¿ë
ýëò
¿¿
äýñ
ñîí
ãîí
àâ
÷
õó
ãàö
àà
í
û
öóâ
àà
áà
éãó
óë
à
í
îä
îî
ãèé
í
áà
èðýä
¿é
í
òº
ëº
âè
éã
òî
äî
ðõ
î
éë
îí
ºº
ðè
éí
ä¿
ãíýë
òè
éã
ºãí
º.
3 Øàòàëñàí äóíäæèéí àðãà 2 2
26
4 Óëèðëûí èíäåêñèéí àðãà 2 2
5 Ýíãèéí ýêñïîíåíöèàë òýãøèòãýë 2 2
6 Õîëüò-Âèíòåðñèéí ýêñïîíåíöèàë ïðîãíîçûí àðãà
(1,2-ð çàãâàð)
2 2
7 Õî¸ð õóâüñàã÷èéí õàìààðëûí õýëáýð¿¿ä, ¿ð
ä¿íãèéí áà õ¿÷èí ç¿éëèéí øèíæ òýìäýã
2 2
ºº
ðè
éí
ñî
íè
ðõ
ñîí
ñò
àòè
ñòè
ê
õà
ìà
ðà
ëòà
é
æè
øýý
ñî
íãî
í
àâ
÷
çàãâ
àð
àà
òî
äî
ðõ
îé
ëî
í
ò¿
¿í
èé
ã á
¿ð
ýí
òº
ãñ
òà
éë
áà
ðë
àõ
,
õà
ìà
àð
ëû
í
õ¿
֏
éã
òî
îö
îõ
, ò¿¿
íä
¿
íýë
ýëò
ºãí
º.
Ýä
ãýýð
øè
íæ
èë
ãýýã
íÿì
áà
é ¿
íý
çºâ
õè
éñý
í á
àé
íà
.
8 Õàìãèéí áàãà êâàäðàòûí àðãà, øóãàìàí
ðåãðåññèéí øèíæèëãýý
2 2
9 Ìóðóé øóãàìàí ðåãðåññèéí øèíæèëãýý 2 2
10 Êîððåëÿöèéí êîýôôèöåíò, ò¿¿íèé øèíæèëãýý, 2 2
11 Ðåãðåññèéí øèíæèëãýýã àøèãëàí ïðîãíîç õèéõ 2 2
12 Îëîí õ¿÷èí ç¿éëñèéí øóãàìàí ðåãðåññèéí çàãâàð 2 2
13 Êîááà-Äóãëàñûí ôóíêöèéí ïàðàìåòð¿¿äèéã
¿íýëýõ íü
2 2
14 Îëîí õ¿÷èí ç¿éëèéí êîððåëÿöèéí êîýôôèöåíò 2 2
15 Êîððåëÿöèéí õýñãèéí êîýôôèöåíò 2 2
16 Íýìýëò ñýäâ¿¿ä 2 2
Санхүүгийн менежмент õè÷ýýëèéí òàíèëöóóëãà
Õè÷ýýëèéí íýð : Санхүүгийн менежмент
Èíäåêñ : СМ-341
Íèéò öàã : 40 öàã: ëåêö 24 öàã, 16 ñåìèíàð
Êðåäèò : 2
¯çýõ ñåìåñòð : 5, 6– ð ñåìåñòð
27
Çàëãàìæ õîëáîî : Ìàòåìàòèê, Ôèëîñîôèéí ¿íäýñ, ìèêðî ýäèéí çàñàã, ìàêðî ýäèéí
çàñàã, áèçíåñèéí ñòàòèñòèê, ìåíåæìåíòèéí ¿íäýñ, ìàðêåòèíã çýðýã õè÷ýýëèéã ¿çñýí áàéíà.
¯íýëãýý: Îþóòàí, íèéò ¿íýëãýýíèé 60 õóâèéã õè÷ýýëèéí ÿâöыí èäýâõè, îðîëöîî, áèå
äààëòûí àæèë, ÿâöыí øàëãàëò, ø¿¿ëãýýð, õàðèí ¿ëäýõ 40 õóâèéã óëèðëûí øàëãàëòààð
öóãëóóëíà.
Ñàíõ¿¿ ìåíåæìåíò õè÷ýýëèéã ñóäëàõ õýðýãöýý, øààðäëàãà
Ìîíãîë Óëñûí ýäèéí çàñàãò õóâèéí ºì÷ äàâàìãàéëàõ áîëæ, õóâèéí õýâøèë ýð÷èìòýé
õºãæèõèéí õýðýýð çàõ çýýëä ºðñºë人í ìàø õ¿÷òýé ºðíºæ áàéíà. Энýõ¿¿ ºðñºë人íò
õàðèëöààíä àìæèëòòàé îðîëöîõ, ýäèéí çàñãàà õºãæ¿¿ëýõ øèíý çóóíä áèçíåñ
àìæèëòòàé ýðõëýõ, ñàéí àæèëëàæ àìüäðàõàä íü áèçíåñ áà íèéãýì õè÷ýýë äýìæëýã
¿ç¿¿ëæ áèçíåñèéí òàëààð àëèâàà øèéäâýð ãàðãàõàä íü ãîë áàðèìæàà, îíîëûí
¿íäýñëýë áîëæ ºãíº.
Áèçíåñ áà áèçíåñèéí õàðèëöààíû ìºí ÷àíàðûã îéëãîõ, óëìàà𠺺ðèéí ñàíõ¿¿,
áèçíåñèéã àìæèëòòàé óäèðäàõ, ñàíõ¿¿ãèéí ýðõ ÷ºëººíä õ¿ðãýõýä ýíýõ¿¿ õè÷ýýë òóñëàõ
áîëíî.
Ýíý ¿¿äíýýñýý áèçíåñ áà íèéãýì õè÷ýýëèéã çàéëøã¿é ¿çýæ ñóäëàõ øààðäëàãàòàé.
Санхүүгийн менежмент õè÷ýýëèéí çîðèëãî
Санхүү ãýæ þó áîëîõ, санхүүгийн орчинг судалж, хөрөнгө оруулалтын хувилбаруудыг үнэлж,
улмаар хөрөнгө оруулалт болон санхүүжилтын шийдвэр гаргах боломжтой болохын дээр
байгууллагын санхүүгийн үйл ажиллагаанд санхүүгийн шинжилгээ хийж үнэлэлт, дүгнэлт
өгөх ур чадвар эзэмшүүлнэ.
Санхүүгийн менежмент õè÷ýýëèéí çîðèëò
Санхүүгèéí òàëààð ñóóðü ìýäëýãèéã ýçýìøèõ
Санхүүгийн áàéãóóëëàãóóä áà санхүүгийн зах зээлийг ñóäëàõ
Санхүүгийн суурь ойлголтууд, санхүүгийн шинжилгээ болон төлөвлөлттэй
танилцаж санхүүгийн шийдвэр гаргах ур чадвар эзэмшүүлэх
Áèçíåñ áà íèéãýì õè÷ýýëèéí ñýäýâ÷èëñýí òºëºâëºãºº, öàã õóâààðèëàëò
№ Á¿ëýã Д/д Ñýäâ¿¿ä Õè÷ýýëèéí
õýëáýð
Öàã
1 Санхүү гэж юу
вэ?
1.1 Санхүү менежментийн судлах зүйл ëåêö 2 öàã
1.2 Äàâòëàãà, òåñò, ÿðèëöëàãà ñåìèíàð 2 öàã
1.3 Санхүүгийн байгууллагууд ëåêö 2 öàã
1.4. Санхүүгийн зах зээл лекц 2 цаг
1.5. Äàâòëàãà, òåñò, ÿðèëöëàãà ñåìèíàð 4 öàã
2 Санхүүгийн
менежментийн
үндсэн
2.1 Мөнгөний цаг хугацааны үнэ цэнэ ëåêö 2 öàã
2.2 Мөнгөн урсгалын үнэлгээ лекц 2 цаг
28
ойлголтууд 2.3 Äàâòëàãà, òåñò, áîäëîãî ñåìèíàð 6 öàã
2.4 Эрсдэл ба өгөөж лекц 4 öàã
2.5 Äàâòëàãà, òåñò, áîäëîãî ñåìèíàð 4 öàã
2.6. Үнэт цаасны үнэлгээ лекц 4 öàã
2.7. Äàâòëàãà, òåñò, áîäëîãî семинар 2 цаг
3 Санхүүгийн
шинжилгээ ба
төлөвлөлт
3.1 Ñàíõ¿¿ãèéí øèíæèëãýý, ñàíõ¿¿ãèéí
õàðüöààíóóä
ëåêö 4 öàã
3.2 Äàâòëàãà, òåñò, áîäëîãî ñåìèíàð 2 öàã
3.3 Êàïèòàëûí òºñºâëºëò, ò¿¿íèé àðãóóä лекц 4 öàã
3.4 Äàâòëàãà, òåñò, áîäëîãî ñåìèíàð 4 öàã
3.5 Äàâòëàãà, òåñò, áîäëîãî ñåìèíàð 2 öàã
3,6 Ногдол ашгийн бодлого лекц 2 öàã
3,7 Давтлага, тест, бодлого семинар 2 öàã
4 Санхүүжилтийн
менежмент
4,1 Капиталын бүтэц лекц 2 öàã
4,2 Давтлага, тест, бодлого семинар 2 öàã
4,3 Капиталын өртөг лекц 2 öàã
4,4 Давтлага, тест, бодлого семинар 2 öàã
5 Íèéò öàã 64 öàã
Áàãøèä òàâèãäàõ øààðäëàãà
Ìýðãýæëèéí õóâüä:
Áèçíåñèéí óäèðäëàãûí àëü íýã ÷èãëýëýýð ìýðãýøñýí, îíîëûí ìýäëýãýý ïðàêòèêò õýðýãëýõ
÷àäâàðòàé, áóñäàä îéëãóóëàõ áóþó çààõ àðãà ç¿éã ýçýìøñýí, ýðäýì øèíæèëãýý,
ñóäàëãààíû àæëûí çîõèõ ò¿âøíèé àðãà ç¿éòýé, áàãøèéí ¸ñ ç¿é òºëºâøñºí, áàãøëàõ äóð
ñîíèðõîëòîé ìýðãýæèëòýí áàéíà.
Áîëîâñðîë ñóäëàë, çààõ àðãà ç¿éí õóâüä:
Ëåêö óíøèõ, ñåìèíàð, äàäëàãà áîëîí îþóòíû áèå äààõ àæëûã óäèðäàõäàà
õè÷ýýëèéí á¿ëýã, ñýäýâ õîîðîíäûí óÿëäàà õîëáîî, ëîãèê äàðààëëûã îíîâ÷òîé
òîãòîîæ, îíîë áà ïðàêòèêèéí õîëáîîã îéëãîìæòîé ãàðãàõ, îþóòíû ñýòãýí áîäîõ,
ìýäëýãýý àøèãëàõ ÷àäâàðûã õºãæ¿¿ëýõ àðãà ç¿éã ýçýìøñýí áàéõ
Ñóðãàëòûí òºðºë á¿ðèéí àðãà, õýëáýðèéã õîñëîí àøèãëàõ
29
Îþóòíû îëæ àâñàí ìýäëýã, ìýäýýëëèéã ýìõýëæ, öýãöòýé áîëãîõîä òóñëàõ ÷àäâàð,
ýðìýëçýëòýé áàéõ
Îþóòàí ººðèéí ìýäëýã, ìýäýýëëýý áóñàäòàé õóâààëöàõ, ººðèé㺺 çºâ èëýðõèéëæ,
áóñäàäàà îéëãóóëàõ ÷àäâàðòàé áîëîõîä òóñëàõ
Áóñàä ç¿éëèéí õóâüä:
Ñóðãàëòûí ìàòåðèàëûã øèíýëýã õýëáýðýýð, îéëãîìæòîé áýëòãýõ, òýäãýýðèéã
àøèãëàõ àðãûã îþóòíóóäàä çààæ ñóðãàõ
Îþóòíû ìýäëýã, ÷àäâàðûã ¿íýëýõ ¿íýëãýýã îéëãîìæòîé, òîäîðõîé áîëãîæ, òýäýíä
õè÷ýýëèéí ýõíýýñ ìýä¿¿ëýõ, îþóòàí á¿ðèéã áîäèòîé ¿íýëýõ
Ñóðãàëòûí ÿâöàä øèíý òåõíèê, òåõíîëîãèéã àøèãëàõ ÷àäâàðòàé áàéõ
Çàðäëûí á¿ðòãýë-2 õè÷ýýëèéí хөтөлбөр
Õè÷ýýëèéí íèéò öàã: 32 öàã ëåêö , 32 öàã ñåìèíàð
Кредит: 3 êðåäèò
Инпекс: ЗБ-378
Улирал: VI-ð óëèðàë
Àíãè, ìýðãýæèë : Бизнесийн удирдлага-НББ-3 à á , Санхүүгийн удирдлага-3
Урьдчилан судалсан байх хичээл: Микро эдийн онол, Макро эдийн засгийн онол,
Санхүүгийн бүртгэл.
Хичээлийн товч агуулга: Аливаа аж ахуйн нэгжийн бизнесийн үйл ажиллагааны
явцад гарах зардлын мөн чанар, ангилал, үйлдвэрлэл үйлчилгээ явуулахад гарах
зардлыг хуримтлуулан бүртгэж уламжлалт арга системээр өртөг тооцох арга зүйг
хамрана.
Хичээлийн зорилго: Санхүүгийн болон удирдлагын бүртгэлээр мэргэшсэн
мэргэжилтэн бэлтгэх эрхэм зорилгыг биелүүлэхийн тулд зардлын бүртгэл хичээлийн
30
зорилго нь бакалаврын сургалтын төлөвлөгөөний минимумыг хангаж оюутнуудад
санхүүгийн бүртгэл хөтлөхөд болон удирдлагын шийдвэр гаргахад шаардлагатай
өртөг зардлын талаарх мэдээллийг боловсруулж гаргах мэдлэг чадварыг эзэмшүүлэх
явдал юм.
Çàðäëûí á¿ðòãýë-2 õè÷ýýëèéí ñýäýâ÷èëñýí òºëºâëºãº
¹ Ñýäâèéí íýð Ëåêö Ñåìèíàð
1 ªðòºã òîîöîõ àðãà, ºðòãèéí ñèñòåìèéí òóõàé îéëãîëò:
ªðòºã òîîöîõ óëàìæëàëò àðãà, ñèñòåì
Өртөг тооцох орчин үеийн арга, систем
4 2
2 Òåõíîëîãèéí ¿å øàòíû àðãààð ºðòºã òîîöîõ íü:
Ò¯ØÀ-ð ºðòºã òîîöîõ àæèëëàãààíû åðºíõèé äàðààëàë
Ò¯ØÀðãà áîëîí àæëûí çàõèàëãûí àðãûí àäèë áà ÿëãààòàé òàëóóä
¯éëäâýðëýëèéí ºðòãèéí òàéëàí áýëòãýõ àðãà ç¿é
Ò¯ØÀ-ð ºðòºã òîîöîõ íºõöºë äýõ õîðîãäîë, ãîëîãäëûí á¿ðòãýë
Ìàòåðèàëûí íýìýãäýë çàðäàëòàé íºõöºëä ºðòºã òîîöîõ íü
Äóíäàæ ºðòãèéí àðãààð ºðòãèéí òàéëàí áýëòãýõ íü
Ýõýëæ ¿éëäâýðëýëä îðñíûã ýõýëæ ¿éëäâýðëýæ äóóñãàõ àðãààð ºðòãèéí
òàéëàí áýëòãýõ íü
12 14
3 ªðòºã òîîöîõ îð÷èí ¿åèéí àðãà, ñèñòåìèéí òóõàé îéëãîëò:
Үйлдэлд суурилан өртөг тооцох (АВС) арга.
2 4
4 Íîðìàòèâò ºðòºã áóþó Ñòàíäàðò ºðòãèéí á¿ðòãýë:
Ñòàíäàðò ºðòãèéí õýðýãëýý
Ñòàíäàðò ºðòãèéã òîãòîîõ íü
Õýëáýëçëèéí øèíæèëãýýíèé åðºíõèé çàãâàð
Øóóä ìàòåðèàëûí çàðäëûí õýëáýëçýë
Õºäºëìºðèéí çàðäëûí õýëáýëçýë
¿éëäâýðëýëèéí íýìýãäýë çàðäëûí õýëáýëçýë
Ñòàíäàðò ºðòãèéí õýëáýëçëèéí õóâààðèëàëò, äàíñíû áè÷èëò
Ìàòåðèàëûí õîëüöûí áîëîí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ãàðöûí õýëáýëçýë, ò¿¿íèéã
òîäîðõîéëîõ íü
Àâòîìàò÷èëàãäñàí ¿éëäâýðëýë äýõ ã¿éöýòãýëèéã òîäîðõîéëîõ íü
14 12
Íèéò öàã 32 32
Ашиглах материал:
1. Milton F.Usry. Cost accounting: planning and control, 10th edition, 2000
2. Милтон Ф.Асри, Лоренс Х.Хаммер, Зардлын нягтлан бодох бүртгэл: төлөвлөлт ба
хяналт, Улаанбаатар, 2000
3. Ц.Баянмөнх, Зардал, удирдлагын нягтлан бодох бүртгэл, I дэвтэр, Улаанбаатар,
2005
4. С.Өлзийбат, Зардлын бүртгэл, Улаанбаатар, 2004
5. А.Саранчимэг, П.Жавзмаа, Зардлын бүртгэлУлаанбаатар, 1999
6. С.Эрдэнэцэцэг, Зардлын бүртгэл, Улаанбаатар, 1998
7. Charles T.Horngren, Srikant M.Datar and George M.Foster. Cost accounting, 12th
edition, 2005
8. Зардал ба Удирдлагын бүртгэлийн гарын авлага, Улаанбаатар, 1999
9. Н.Тунгалаг, Зардлын бүртгэлийн бодлогын хураамж, Улаанбаатар, 2002, 2004
10. Н.Тунгалаг, Зардлын бүртгэлийн сорил, тест, Улаанбатар, 2004
11. Н.Тунгалаг, Зардлын бүртгэлийн бие даан суралцах материал, Улаанбаатар,
31
МУИС, 1998
12. http://www.amazon.com/books/cost accounting
Банкны менежмент хичээлийн тодорхойлолт
1. Хичээлийн индекс : БМ-356
2. Хичээлийн багц цаг: 3
3. Хичээлийг судлах анги: Санхүүгийн удирдлагын ангид мэргэжлийн хичээл
болгон судална
4. Хичээлийг судлах улирал: VI
5. Хичээлийн залгамж холбоо: Эдийн засгийн онол, Менежментийн үндэс,
Маркетингинй үндэс, Нягтлан бодох бүртгэл, Санхүү менежмент, Эконометрикс
хичээлүүдтэй нягт уялдана.
6. Хичээлийн зорилго: Улс орны эдийн засгийн чухал салбар болох банк
санхүүгийн салбарт үйл ажиллагаа явуулж байгаа байгууллагын актив, пассивын
бүтэцтэй танилцан, тэдгээрийг хослуулан удирдах арга барилд суралцах
ойлголтыг эзэмшүүлэх.
7. Хичээлийн товч агуулга: Эдийн засгийн харилцааны үндэс суурь болох мөнгөний
үүсэл хөгжил, түүний эдийн засагт гүйцэтгэх үүрэг, ач холбогдол, дэлхий дахин
болоод үндэсний хэмжээнд банк хэрхэн байгуулагдсан, төв болон арилжааны
банкны үндсэн үйл ажиллагаа, үйл ажиллагааны ялгагдах онцлог, эдийн засагт
гүйцэтгэх үүрэг, банк санхүүгийн байгууллагын олон улсын хэмжээнд ашиглагдаж
байгаа төлбөр тооцооны хэрэгсэл, арилжааны банкны үндсэн үйл ажиллагаа, тэр
32
дундаа зээлийн үйл ажилгааны бодлого, удирдлага, амжилттай хэрэгжүүлэх арга
зам, зээлийн үнэлгээ, хяналт, банкны нягтлан бодох бүртгэлийн анхан шатны
ойлголт, бүртгэлийн үйл ажиллагааны онцлог, тавигдах шалгуур, дүрэм журам,
хөрөнгө эх үүсвэрийн удирдлага, эрсдлийн шалтгаан, түүнийг илрүүлэх, оношлох,
банкны хяналт шалгалт, түүний төрөл хэлбэр.
8. Хичээлээр эзэмших мэдлэг, чадвар: Банкны тайлан тэнцэлийг уншиж, түүнд
үнэлэлт дүгнэлт өгөх, арилжааны банкны өдөр тутмын үйл ажиллагааны талаар
ойлголттой болох, цаашид энэ мэргэжлээр үргэлжлүүлэн суралцах, ажиллахад
суурь ойлголт өгөх.
9. Үнэлгээ: ¯íýëãýý íü ÿâöûí áîëîí ýöñèéí ãýñýí õî¸ð õýëáýðòýé áàéíà. Îþóòíû
ìýäëýã ÷àäâàðûã ¿íýëýõäýý: À. Òåñò, Á. Àñóóëò, Â. ßðèëöëàãà, Ã. Áè÷ãèéí ãýñýí
õýëáýð¿¿äýýð 3-4 óäàà ¿íýëæ ä¿ãíýíý. ¯íýëãýý íü òóõàíé õè÷ýýëèéí ýçýìøèëò,
îíîëûí ìýäëýãèéã ïðàêòèêò àøèãëàõ ÷àäâàð, äàäàë, öààøèä áóñàä
õè÷ýýë¿¿äòýé óÿëäóóëàí àøèãëàõ ÷àäâàð çýðãèéã òîäîðõîéëæ àíãè äýâøèí
ñóðàëöàõ àñóóäëûã øèéäâýðëýõ çîðèëãîòîé. ¯¿íèé çýðýãöýý îþóòíû õýë ÿðèà,
ñýòãýõ¿éã õºãæ¿¿ëýõýä ÷èãëýãäýíý. Îþóòíûã ¿íýëýõäýý äýýä áîëîâñðîëûí
êðåäèò ñèñòåìèéí ¿íýëãýýíèé çàð÷èì, øàòëàëûí çàãâàðûã ¿íäýñ áîëãîíî.
¯¿íèé äàãóó ¿íýëãýý íü 4 õýñãýýñ á¿ðäýíý. ¯¿íä:
1. Õè÷ýýëèéí èðöèéã ¿íýëýõ
Ýíý íü òóõàéí îþóòàí ëåêö, ñåìèíàðûí õè÷ýýëä áèåýð ñóóñàí áà îðîëöñîí
áàéäàë, èäýâõ çýðýãò ¿íäýñëýãäýíý. Íèéò ¿íýëãýýíèé 15% áàéíà.
2. Îþóòíû ñóðàëöàõ ¿éë àæèëëàãàà, áèå äààëòûí àæëûã ¿íýëýõ
Îþóòíû õóâèéí èäýâõ, ººðèéí áèå äààí õèéæ ã¿éöýòãýñýí àæëûí áèåëýëò çýðýãò
òóëãóóðëàí áàãø îþóòíû õàìòðàí àæèëëàñíû ä¿íä îëãîõ ¿íýëãýý þì. Íèйт
¿íýëãýýíèé 20% áàéíà.
3. Óëèðàëûí ÿâöàä ýçýìøñýí ìýäëýã, ÷àäâàðûã ¿íýëýõ
Òóõàéí õè÷ýýëèéí ñòàíäàðò, õºòºëáºðèéí äàãóó çàéëøã¿é ýçýìøâýë çîõèõ ìýäëýã,
÷àäâàðûã ¿íýëýõ ¿íýëãýý þì. ¯¿íä: Øàëãàëò ø¿¿ëýã, àñóóëãà, áè÷ãýýð ¿íýëãýý
òîãòîîæ ¿íýëíý. Íèéò ¿íýëãýýíèé 20% áàéíà.
4. Улирлын явцад хичээлийн бүлэг сэдвийн хүрээнд шалгалт авах
Хичээлийн хөтөлбөрийн дагуу сэдвийн агуулга, уялдаа холбоонд үндэслэн 3-4 бүлэг
болгон бүлэг тус бүрээр бичгийн шалгалт аван үнэлнэ. Нийт үнэлгээний 15%
5. Óëèðëûí ýöñèéí øàëãàëòûí ¿íýëãýý
Õºòºëáºð ¸ñîîð ¿çýæ ñóäàëñàí êóðñ õè÷ýýëèéí àãóóëãûã ñòàíäàðòûí äàãóó
áîëîâñðóóëæ, õàðúÿà òýíõèìèéí ç¿ãýýñ õÿíàí áàòàëãààæóóëñàí àñóóëò, òåñòèéí
äàãóó àìààð áîëîí áè÷ãèéí õýëáýðýýð øàëãàæ ¿íýëíý.¯íýëãýýíèé 30% áàéíà.
Õè÷ýýëèéí æèëèéí ýöýñò õºòºëáºðèéí çîðèëãîîð òîäîðõîéëñîí ìýäëýã, ÷àäâàð,
äàäëûã ÿìàð ò¿âøèíä ýçýìøñýíèéã íü õàðãàëçàí äîîðõ ýöñèéí ¿íýëãýýã ºãíº.
“À” õºòºëáºðèéí çîðèëãîîð òîäîðõîéëñîí ìýäëýãèéã äýýä çýðãýýð
ýçýìøñýí, ýíý òàëààð òîäîðõîé êåéñ äýýð àæèëëàæ, àðãà àðãà÷ëàëûã çºâ õýðýãëýõ
÷àäâàðûã õàíãàëòòàé ò¿âøèíä ýçýìøñýí, ýíý õ¿ðýýíä õîëáîãäîõ øèéäâýðèéã
ãàðãàõ äàäàë ýçýìøñýí
33
“B” õè÷ýýëèéí îéëãîëòûí òàäààð ìýäëýã òîäîðõîé ò¿âøèíä ýçýìøñýí, êåéñ
äýýð àæèëëàõ àðãà àðãà÷ëàëûã ýçýìøñýí, ýíý õ¿ðýýíä õîëáîãäîõ øèéäâýðèéã
ãàðãàõ çîõèõ äàäàë ýçýìøñýí.
“C” õè÷ýýëèéí îéëãîëòûí òàëààð äóíä çýðýã, õè÷ýýëèéí ýçýìøèëò äóíä
ýçýìøñýí, òîõèîëäîë êåéñ äýýð àæèëëàõ, àðãà àðãà÷ëàëûã çºâ õýðýãëýõ,
áîëîâñðóóëàëò õèéõ ýíý õ¿ðýýíä õîëáîãäîõ ÷àäâàðûã äóíä çýðýã ýçýìøñýí.
“D” õè÷ýýëèéí òóõàé îéëãîëò, ìýäëýãèéí èõýíõèéã ìóó ýçýìøñýí,
õè÷ýýëèéí çîðèëãîîð òàâèãäñàí ÷àäâàð, äàäëûã èõýíõ òîõèîëäîëä ýçýìøýýã¿é.
“F” õè÷ýýëèéí òàëààð ìýäëýã ýçýìøýýã¿é, õè÷ýýëèéí çîðèëãîîð
òîäîðõîéëîãäñîí ÷àäâàð, äàäëûã ýçýìøýýã¿é.
10. Ашиглах ном, сурах бичиг, эх сурвалж:
1. Г.Балж, Д.Мөнхдулам. Банк санхүүгийн үндэс 2006 он
2. Л.Оюун. Арилжааны банкны зээл, зээлийн шинжилгээ
3. Питер С.Роуз. Банкны менежмент 1999 он
4. Колин Д.Кемпбелл, Розмари Дж.Кемпбелл, Эдвин Дж. Долан. Мөнгө,
банкны үйл ажиллагаа ба мөнгө зээлийн бодлого 1999 он
5. Худалдаа үйлдвэрлэлийн дээд сургууль. Банкны нягтлан бодох бүртгэл
2009 он
6. Л.Оюун. Арилжааны банкны менежмент, актив пассив ба тэдгээрийн
хосолсон удирдлага 2010 он
7. Монгол банкны судалгааны тайлан 2009
8. МИУС, ЭЗС. Олон улсын банкны тогтолцоо гарын авалга
9. Оюутнууд банк санхүүгийн зах зээлтэй холбоотой цахим хаягаас
хэрэгтэй мэдээлэл авч ашиглана.
10. http://www.books.google.com/ цахим хаягаас шаардлагатай ном, сурах
бичгийг авч ашиглана.
Хичээлийн сэдэвчилсэн төлөвлөгөө:
¹ Сэдвийн нэр
Õè÷ýýëèéí
õýëáýð
ëåêö ñåì
1 Мөнгөний үүсэл хөгжил 2 2
2 Банкны үүсэл хөгжил, банкны систем 2 2
3 Төв болон арилжааны банкны үндсэн үйл ажиллагаа 2 2
4 Төв болон арилжааны банкны тайлангийн бүтэц 2 2
5 Хадгаламж, харилцах дансны тухай ойлголт 2 2
6 Зээл, зээлийн тухай ойлголт 2 2
7 Арилжааны банкны эх үүсвэрийн удирдлага 2 2
8 Банкны нягтлан бодох бүртгэлийн тухай ойлголт 2 2
9 Банкны санхүүгийн чадавхийн шинжилгээ 2 2
10 Банкны төлбөр тооцооны хэрэгсэлүүд 4 4
34
11 Банкны байгууллагын эрсдэл, эрсдэлийн эх үүсвэр 2 2
12 Банкны хяналт шалгалт 2 2
13 Банкны системийн найдвартай үйл ажиллагаа, банк бус санхүүгийн
байгууллага 2 2
14 Олон улсын банк санхүүгийн систем 2 2
15 Санхүүгийн зах зээлийн тухай ойлголт 2 2
Нийт 32 32