Õèìèéí õîðòîé áîäèñîîñ ¿¿ñýõ àþóëûã óðüä÷èëàí...

454 ÎÐ×ÍÛ ÝÐ¯¯Ë ÌÝÍÄÈÉÍ ÒÓÕÀÉ 455ÈÐÃÝÍÈÉ ÍªÕªÐËªËÈÉÍ ÃÀÐÛÍ ÀÂËÀÃÀ

Õèìèéí õîðòîé áîäèñîîñ ¿¿ñýõ àþóëûã óðüä÷èëàí

ñýðãèéëýõ áà áàãàñãàõ

Õèìèéí õîðòîé áîäèñîîñ áèäíèé ýð¿¿ë ìýíäýä ó÷ðóóëäàã àþóëûí òàëààð èõèéã ìýäýõ òóñàì óëàì îëîí õ¿ì¿¿ñ ýð¿¿ë, àþóëã¿é çàìààð á¿òýýãäýõ¿¿í ãàðãàõûí òºëºº òýìöäýã áîëîîä áàéíà. Çàñãèéí ãàçàð, áèçíåñèéíõýí áîëîí çàðèì ýðäýìòýä õèìèéí õîðíîîñ ¿¿ñýõ áîõèðäëûã õºãæèë äýâøëèéã äàãàæ èðäýã çàéëøã¿é ýðñäýë ãýäýã. Æèøýýëáýë, ýíý ýðñäëèéí õ¿÷ýýð öàõèëãààí, ýð¿¿ë ìýíäèéí ¿éë÷èëãýý, òýýâýð, êîìïüþòåð áèé áîëñîí ãýæ õýëäýã. Ãýõäýý òýäíèé áèäýíä õýëäýãã¿é íýã ç¿éë íü ýäãýýð õºãæèë äýâøëèéã õ¿ì¿¿ñò áîëîí áàéãàëüä àþóëã¿é àðãààð àâ÷ áîëîõ óó ãýäýã òàëààð õàðèóëò ºãäºãã¿é þì. Øààðäëàãàã¿é õýò èõ ýðñäëèéã õ¿ëýýí çºâøººðñºíä îðâîë àþóë áàãàòàé á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýäýã õîîë õ¿íñ, ýð÷èì õ¿÷íèé òºëºº òýìöýõ íü áèäíèé áîëîí îð÷íû àìüäðàëûã õèìèéí õîðò áîäèñûí õîðíîîñ õàìãààëàõ áîëîìæòîé.

Õèìèéí õîðòîé áîäèñîîñ ¿¿ñýõ àþóëûã óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ áà áàãàñãàõ

20

Ýíý á¿ëýãò Õóóäàñ

Õèìèéí õîðò áîäèñîîñ çàéëñõèéæ õÿíàõÁèä êîìïàíèóäûã öýâýð áîëîõûã òóëãàí øààðäàæ ÷àäíà: Äàëä ºðòºã áà ò¿¿íèéã õýí òºëäºã âý?Àãààðûí áîõèðäîëÀãààðûí áîõèðäëûí ìîíèòîðèíã Т¿¿õ: Ãðàóíäâîðêèéí õóâèíòàé áðèãàäÖýâýð ¿éëäâýðëýëÖýâýð æèæèã áèçíåñ¿¿ä Т¿¿õ: Àðüñ øèðíèé ¿éëäâýðò öýâýð ¿éëäâýðëýëèéí àðãà íýâòýðñýí íü Т¿¿õ: Öýâýð ¿éëääâýðëýëèéí àìòÕîðòîé õîã õàÿãäëûã àþóëòàé áàéäëààð õàÿõ Т¿¿õ: Àôðèêèéí ¿ëäýãäýë øààð òîîëîõ òºñºëÕîðòîé õóäàëäàà Т¿¿õ: Õîðòîé õàÿãäëàà àâààä ãýðòýý õàðü Т¿¿õ: Ýð¿¿ë ìýíäèéí òºëººõ òýìöýýíÕîðòîé õîã õàÿãäëûã õàÿõ òàëààð îëîí óëñûí ãýðýý õýëýëöýýð Äàñãàë: Ìîãîé áà øàò õýìýýõ òîãëîîì

456457458460461462464465467468469469471471472473474


Õèìèéí õîðò áîäèñîîñ çàéëñõèéæ õÿíàõÕèìèéí õîðò áîäèñîîñ çàéëñõèéæ, óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ àæèë íü áîëãîîìæëîõ çàð÷ìààñ ýõýëäýã. Ýíý íü àëèâàà íýã àðãûã õýðýãëýõèéí ºìíº ò¿¿íèé ó÷ðóóëàõ àþóëûí òàëààð áîäîæ ¿çýõ ¸ñòîé ãýñýí ¿ã. Ìºí õóâèéí áîëîí õàìò îëíû øèéäâýðèéã ãàðãàõ ¿åäýý áèçíåñèéí áàéãóóëëàãà áîëîí çàñãèéí ãàçðóóäààñ õ¿ì¿¿ñèéí óäààí õóãàöààíû ýð¿¿ë ìýíäèéí òàëààð áîäîæ áàéõûã áèä øààðäàõ ¸ñòîé ãýñýí ¿ã. Áèäíèé ºäºð òóòìûí àìüäðàëäàà õèéäýã îëîí ç¿éëñ íü áèäíèéã áîëîí îð÷èí òîéðíûã õèìèéí õîðò áîäèñòîé õàðüöàõàä õ¿ðãýäýã. Áèä õóâèéí øèéäâýðýýðýý ãàíöààðõíàà õè÷íýýí õè÷ýýãýýä ÷ õÿíàæ ÷àäàõààðã¿é îëîí ÿíçûí õèìèéí áîäèñóóä ãàð÷ áàéäàã. Ãýõäýý áàñ áèä çàðèì íýã ñîíãîëòûã õèéñíýýð ººðòºº áîëîí ãýð á¿ëèéíõýí, îð÷èíäîî ó÷ðàõ õèìèéí áîäèñûí õîðûã áàãàñãàæ ÷àäíà. Õóâèéí ñîíãîëò ìààíü îðîí íóòãèéí èðãýäèéí ñîíãîëò áîëæ, öààøèä íýã õ¿í õ¿÷ðýõã¿é èõ õýìæýýíèé õîðûã ýñýðã¿¿öýõýä òóñàëíà.

Õèìèéí õîðíû àþóëûã çîãñîîõûí òóëä áèäýíä äàðààõ ç¿éëñ õýðýãòýé: ªºðñäèéãºº áîëîâñðóóëàõ: õèìèéí õîðò áîäèñ ãýæ þó âý, òýä ÿàæ àþóë ¿¿ñãýäýã âý ãýäãèéã ººðñäºº ñóð÷, áóñäàä çààæ ºã. Ýíý íîìûã óíøààä õ¿ì¿¿ñòýé ÿðü. Ìºí áóñàä áàéãóóëëàãóóäààñ õèìèéí õîðòîé áîäèñûí òàëààð ìýäýýëýë àâ. Ñóðãóóëü, ýð¿¿ë ìýíäèéí òºâ¿¿ä, àæëûí áàéðíóóä, îðîí íóòãèéí èðãýäèéí òºâ¿¿ä áîëîí ãýðòýý õ¿ì¿¿ñ öóãëóóëààä èðãýíèé áîëîâñðîëûã äýýøë¿¿ëæ áîëíî. Áèä õ¿ì¿¿ñò õèìèéí õîð, ýð¿¿ë ìýíäèéí òàëààð çààæ, ººðñäºº õàìò ñóð÷ áîëíî. /Èðãýäèéí íºõºðëºëèéíõºí õèìèéí õîðíû òàëààð õýðõýí õýëýëöýõ äàñãàëûã 474-ð õóóäàñíààñ ¿ç/Õèìèéí õîðò áîäèñ ãàð÷ áàéãàà ýõ

ñóðâàëæóóäûã îë: ººðñäèéí ãýð îðîí, óñàí õàíãàìæ, õºðø¿¿ä áîëîí àæëûí áàéð, ñóðãóóëü, îðîí íóòãèéí õýìæýýíä õààíààñ ÿìàð õèìèéí õîð ãàð÷ áàéãààã îë. Õèìèéí õîðò áîäèñûí áîõèðäëûí ýõ ñóðâàëæèéã îëîõ, ¿íýëãýý ºãºõ, ò¿¿íèé ó÷ðóóëæ áóé ¿ð äàãàâðûã ñóäëàõûí òóëä õîã õàÿãäëûí ÿâãàí àëõàëò /397-ð õóóäñûã ¿ç/ õèé, ýð¿¿ë ìýíäèéí ñóäàëãàà õèé /506-ð õóóäñûã ¿ç/, ìºí áîõèðäëûã õÿíàõ ìîíèòîðèíã á¿ëýã áàéãóóë /462-ð õóóäñûã ¿ç/Õîðòîé õèìèéí áîäèñóóäààñ ÷àäàõ õýìæýýãýýðýý çàéëñõèé: Ìýäýãäýæ áàéãàà õîðòîé õèìèéí áîäèñûí ýõ ñóðâàëæààñ àëü áîëîõ õîë áàé. Öýâýðëýãýýíèé õîðòîé áîäèñûã àþóëã¿é áîäèñîîð îðëóóëàõ /382-ð õóóäñûã ¿ç/àðãàä ñóðàëöàæ, õîðòîí øàâæòàé õîðã¿é áîäèñ õýðýãëýõ àðãààð òýìö. /302, 307, 372-ð õóóäñûã ¿ç/ Ìºí îðîí íóòãèéí õàòóó õîã õàÿãäëûí õºòºëáºðèéã ãàðãàõàä íü îðîëöîõ, òºëºâëºõ çàìààð õàòóó õîã õàÿãäàë äàõü õîðòîé áîäèñûã áàãàñãà. /402-ð õóóäñûã ¿ç/ Õîðòîé áîäèñ ÿëãàðóóëäàã áèçíåñèéí áàéãóóëëàãûã í¿¿ëãýõèéí òºëºº àæèëëàæ, õîîë õ¿íñ áîëîí íèéòèéí ïàðê òàëáàé, óñíû ýõ ñóðâàëæèéã õàìãààëàõ çàìààð öýâýð ãàçàð, öýâýð óñûã õàìãààë.

Õîðòîé õèìèéí áîäèñûã õ¿ì¿¿ñèéí àìüäðàõ ãàçàð õàäãàëóóëàõã¿é, àøèãëóóëàõã¿é, õàÿæ öàöóóëàõã¿éí òºëºº àæèëëà. Õ¿¿õä¿¿ä, ºíäºð íàñòàí, ºâ÷òýé õ¿ì¿¿ñ, æèðýìñýí õ¿ì¿¿ñ áîëîí õºõ¿¿ë õ¿¿õýäòýé ýõ÷¿¿äýä õèìèéí õîðò áîäèñûã îéðòóóëàõã¿éí òºëºº àæèëëà. Çàðèì ¿åä áèä ÿìàð àãààðààð àìüñãàëæ, ÿìàð óñ óóæ áàéãàà, ÿìàð ìàòåðèàëòàé õàðüöàæ áàéãààãàà ÷ ìýääýãã¿é áºãººä ÿìàð õîîë õ¿íñ èäýæ áàéãààãàà òýð áîëãîí ìýäýõ àðãà áàéäàãã¿é. Èéìýýñ îð÷íû õîðòîé á¿òýýãäýõ¿¿íèéã áàãàñãàæ ºãºõ, îð÷èíä áàéãàà õîðûã òîãòìîë áàãàñãàæ áàéõ ¿¿ðãèéã çàñãèéí ãàçàð õ¿ëýýãýýñýé, áèçíåñèéí áàéãóóëëàãà õ¿ëýýãýýñýé ãýæ áèä õ¿ñäýã. Îëîí õ¿ì¿¿ñèéí ýð¿¿ë îð÷èíä àìüäðàõ õ¿ñýë íü ººð÷ëºëò õèéõ ýðõ ìýäýë áîëæ áîëäîã þì.

Áèä êîìïàíèóäûã öýâýð áîëîõûã òóëãàí øààðäàæ ÷àäíà: Õîðòîé õèìèéí áîäèñóóäûã èõýâ÷ëýí öàõèëãààí ñòàíöóóä, ¿éëäâýðèéí áàéãóóëëàãà, íåôòü îëáîðëîëòûí áàéãóóëëàãà ãàðãàäàã áîëîâ÷ òýäíèé ãàðãàñàí áîõèðäëîîð àìüñãàëæ õîðäîõ áóþó áîõèð ç¿éëèéã öýâýðëýõ àæèë íü òýäãýýð ¿éëäâýðèéí îéðîëöîî àìüäàðäàã õ¿ì¿¿ñ äýýð îíîãääîã. Çàðèì îðîí íóòãèéíõàí óñ, àãààð, õºðñ õîðäóóëñíû õàðèóöëàãûã òîäîðõîé ¿éëäâýðëýë êîìïàíè äýýð õ¿ëýýëãýæ ÷àäñàí áºãººä òýäíèéã èë¿¿ öýâýð àðãààð ¿éëäâýðëýëýý ýðõýëäýã áîëãîñîí þì.

Àþóëã¿é áàéäëûí ñàéí ñòàíäàðò ìºðä¿¿ë ãýæ çàñãèéí ãàçàðò øàõàëò ¿ç¿¿ëÕ¿ì¿¿ñèéã õîðäîõîîñ õàìãààëàõ íü çàñãèéí ãàçðûí ¿¿ðýã õàðèóöëàãà þì. Ãýâ÷ õ¿÷èðõýã êîðïîðàöèóä, îëîí óëñûí ñàíõ¿¿ãèéí áàéãóóëëàãà õîðòîé õèìèéí áîäèñ á¿òýýãäýõ¿¿íòýé õîëáîîòîé ä¿ðýì æóðìààñ ñàë ãýæ çàñãèéí ãàçðûã áàñ øàõàæ øààðääàã þì. Õ¿ì¿¿ñèéã õàìãààëñàí õóóëèóäûã áàéëãàæ õýðýãæ¿¿ëýõ íü ÿëàíãóÿà, áèçíåñ õºðºíãº îðóóëàã÷äûã òàòàõûã õ¿ñ÷ áóé îðíóóäàä íèëýýä õ¿íä àæèë áºãººä îëîí íèéòèéí øàõàëò øààðäëàãà õýðýãòýé áàéäàã. Îëîí íèéòèéí øàõàëò øààðäëàãààð êàìïàíèò àæèë ºðí¿¿ëæ õóóëüä ººð÷ëºëò îðóóëæ áîëíî.

Á¿òýýãäýõ¿¿íèéã õèéæ áàéãàà àðãûã ººð÷ëºõèéí òºëºº òýìöÎëîí ¿éëäâýð¿¿ä õîðòîé õèìèéí ìàòåðèàëûã îðóóëàõã¿é àðãûã áîëîâñðóóë÷èõñàí áàéäàã. Ìºí õ¿íèé ýð¿¿ë ìýíä áîëîí áàéãàëü îð÷èíä áàãà õîðòîé íºëººòýé òîãòâîðòîé õóãàöààíä õèéæ áîëîõ àðãóóäûã ãàðãàñàí áàéäàã. Õîðã¿é ¿éëäâýðèéí àðãóóäûí òóõàé áîëîí ººðèéí áèçíåñèéí áàéãóóëëàãàä ò¿¿íèéã íýâòð¿¿ëýõ òàëààð 464-ð õóóäàñíààñ ¿çýýðýé.

Õýðýãëýýíèé õýâ çàãâàðàà ººð÷èëÕºðºíãº ìºíãºòýé õ¿ì¿¿ñ õýòýðõèé èõ õýðýãëýýòýé áàéäàã. Áàãà õýðýãëýý áàãà õîã ãàðãàíà. Õýðýãëýýãýý õýò èõ áèø áàéëãàõ íü àñóóäëûã øèéäýõ íýã ãàðö þì.


Äàëä ºðòºã áà ò¿¿íèéã õýí òºëäºã âý?Õîðòîé õèìèéí ìàòåðèàëààð á¿òýýãäýõ¿¿í õèéäýã áîëîí õîðòîé ìàòåðèàëûã àøèãëàäàã îëîí ¿éëäâýð¿¿ä ººðñäèéíõºº ìàòåðèàë á¿òýýãäýõ¿¿íèéã àþóëã¿é, çàéëøã¿é õýðýãöýýíèé ç¿éë ãýäýã. Ýíý áîë õóäëàà. Áèäíèé ºäºð òóòàì õýðýãëýäýã PVC õóâàíöðóóä, õàð òóãàëãàòàé ãàçîëèí ò¿ëø, øàâæíû õîð çýðýã îëîí á¿òýýãäýõ¿¿í èõýýõýí àþóëòàé ãýäýã íü áàòëàãäñàí ç¿éë. Ìºí îëîí õèìèéí õîðòîé áîäèñóóäûã àþóë áàãàòàé áîäèñîîð îðëóóëæ áîëîõ áºãººä èíãýõèéí òóëä ¿éëäâýð¿¿ä ò¿¿íèéã ýðæ õàéæ, õýðýãëýõ ë õýðýãòýé áàéíà. ¯éëäâýðëýëèéí õºãæèë íü ìàø îëîí äàëä ºðòãèéã àãóóëæ áàéäàã áºãººä ýíý íü áàéãàëü îð÷íû áîëîí õ¿íèé ýð¿¿ë ìýíäèéí õîõèðîë àëäàãäàë áàéäàã þì. Ýäãýýð äàëä ºðòã¿¿äèéã èõýâ÷ëýí õîðò áîäèñò õîðäîæ áàéãàà õ¿ì¿¿ñ ¿¿ð÷ òºëäºã þì. Ýíý õ¿ì¿¿ñò áîëîí áàéãàëüä ãàð÷ áàéãàà àëäàãäàë õîõèðëûã á¿òýýãäýõ¿¿íèéõýý ºðòºãò øèíãýýäýãã¿é ó÷ðààñ êîìïàíèóä á¿òýýãäýõ¿¿íýý õÿìä çàðäëààð õèéæ àøèã îëäîã. Тýäíèé îëäîã àøèã íü íèëýýä ºíäºð áàéäàã. Ýíý ºíäºð àøãààñ áàéãàëü îð÷èí áîëîí õ¿íèé àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàæ áîëîõóéö õýìæýýíèé ìºíãº ãàðäàã. ¯éëäâýðèéí ãàçðûí áîõèðäëîîñ õàìãèéí ò¿ð¿¿íä õîðääîã õ¿ì¿¿ñ íü ¿éëäâýðò àæèëëàäàã õ¿ì¿¿ñ áàéäàã. Ìºí îéð àìüäàðäàã áà í¿¿õ ìºíãºã¿é õ¿ì¿¿ñ õîõèðíî. Õèìèéí õîðíîîñ îëäñîí ºâ÷èíã ýäãýýõ àðãà áàéõã¿é. ¯¿íýýñ áîëæ óäààí õóãàöààíä ¿íýòýé ýì÷èëãýýíèé çàðäàë òºëæ ÷àäàõã¿é áà áèäýíä ó÷èðäàã ýð¿¿ë ìýíäèéí áàéäàë ìóóääàã. Èéìýýñ ìàø õîðòîé õèìèéí ìàòåðèàë õýðýãëýõèéã õîðèãëîæ, àþóë áàãàòàé ç¿éëýýð îðëóóëàõûã çºâëºæ, õîðòîé ç¿éëèéã õîðèãëîõ ¸ñòîé.

Á¿òýýãäýõ¿¿íèé àìüäðàëûí òîéðîã áà õîðòîé õîã õàÿãäàë¯éëäâýð¿¿ä á¿òýýãäýõ¿¿íýý õèéõäýý õîðòîé õèìèéí áîäèñ àøèãëàæ, õîðòîé õîã ÿëãàðóóëæ áàéâàë áèä òîì õîòîä áàéíà óó æèæèã òîñãîíä áàéíà óó ãýäãýýñ ¿ë õàìààðàí òóõàéí á¿òýýãäýõ¿¿íèé àìüäðàëûí òîéðîã, õîã õàÿãäàëä ºðòºæ õîðäîæ áàéäàã. Æèøýý íü, õ¿ì¿¿ñèéí äýëõèé äàÿàð õýðýãëýäýã ãÿëãàð óóò, ýñâýë ãàð óòàñ, ìàøèí, êîìïüþòåð áàéíà óó, àëèâàà á¿òýýãäýõ¿¿íèéã õîðòîé õèéñýí áàéõàä ò¿¿íèé õîðíû àþóëààñ áèä õ¿ðòýæ áàéíà.

¯éëäâýðëýëèéí á¿òýýãäýõ¿¿í áîëîí õîãíû ¿å øàò áîëãîíä õ¿ì¿¿ñ õîðäëîãîä ºðòºæ áàéäàã. Ãýõäýý ¿å øàò áîëãîíä õ¿ì¿¿ñ õîðäëîãûã áàãàñãàõ, ñýðãèéëýõ áîëîìæòîé.

¯éëäâýðèéí ãàðàëòàé áîõèðäëûí çàðèì íèéòëýã ýõ ñóðâàëæóóäÃàçðûí òîñ áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð áîëîí öàõèëãààí ñòàíöóóä íü àãààð, óñ, õºðñèéã õîðòîé õèìèéí á¿òýýãäýõ¿¿í áîëîí õ¿íä ìåòàëëààð õîðäóóëæ áàéäàã. Íåôòü áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýðèéí òàëààð íýìýëò ìýäýýëëèéã 519-ð õóóäàñíààñ àâíà óó.Õàéëóóëàõ ¿éëäâýð Õàéëóóëàõ ¿éëäâýð¿¿ä íü õ¿íä ìåòàëë, ÿëàíãóÿà ìºíãºí óñ, õàð òóãàëãà, ìºí äèîêñèí çýðýã õîðòîé áîäèñûã ÿëãàðóóëíà. ¯éëäâýð¿¿ä ÿíç á¿ðèéí áîõèðäëûã áèé áîëãîäîã. Ãýõäýý òýä öýâýð ¿éëäâýðëýëèéí àðãóóäûã àøèãëàâàë àþóëã¿é áàéäëûã ñàéæðóóëæ áîëíî. ¯éëäâýðëýëèéí õîãèéí öýã¿¿ä íü ãàçàð áóþó ãàçðûí ã¿íèé óñ ðóó õèìèéí õîðòîé áîäèñ íýâòð¿¿ëæ îëîí æèëèéí òóðø àðèëøã¿é àþóëòàé àñóóäëûã ¿¿ñãýäýã. Øàòààõ çóóõíóóä õîðòîé õèìèéí áîäèñûã àãààð, óñ, õºðñºíä öàöàæ ÿëãàðóóëíà. Àðüñ øèðíèé ¿éëäâýð, öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé ñòàíöóóä, õóâöàñíû ¿éëäâýð, áàòåðåéíû ¿éëäâýð çýðýã æèæèã ¿éëäâýð¿¿ä àæèë÷èä áîëîí îéð îð÷íû õ¿ì¿¿ñòýý õîðäëîãî ó÷ðóóëæ, ýð¿¿ë ìýíäèéã íü õîõèðîîæ áîëíî. Öýðãèéí áààç áîëîí äàéíû á¿ñ íóòàã íü ðàäèàö, äèîêñèí çýðýã àþóëòàé áîõèðäëóóäûã îð÷èíä òàðààæ, õýäýí çóóí æèëèéí òóðø ¿ðãýëæëýõ àþóëòàé õîã õàÿãäëûã ¿ëäýýñýí áàéäàã.

Ýëåêòðîíèêèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿éëäâýðëýë áà õîðòîé õîã õàÿãäàë


Àãààðûí áîõèðäîëÕîðòîé õèé áîëîí æèæèã òîîñîíöðóóä àãààðò öàöàãäàõàä àãààð áîõèðääîã. Èõýíõ àãààðûí áîõèðäîë íåôòü, í¿¿ðñ, äèçåëü áîëîí ãàçîëèí ò¿ëøèéã øàòààñíààñ ¿¿ñäýã. ¯éëäâýðëýë ÿâóóëàõ, öàõèëãààí ñòàíö àæèëëóóëàõ, ãýðòýý ãàë ò¿ëýõ çýðãýýñ àãààðûí áîõèðäîë ¿¿ñíý. Ñàëõè, áîðîî íü àãààðûí áîõèðäëûã áîõèðäîë àíõ ¿¿ññýí ãàçðààñ õîë àâàà÷èæ áîëíî. Èíãýñíýýð ýð¿¿ë ìýíäèéí àñóóäàë õàà ñàéã¿é òàðæ õ¿ì¿¿ñèéã õîõèðîîæ ýõýëäýã. Õàìãèéí ìóó àãààðòàé ãàçðóóä íü õîòóóä, ¿éëäâýðèéí ðàéîíóóä, õîòûí îéð îð÷ìûí óóë äýíæèä àìüäàðäàã áàãà ºðòºãòýé õîðîîëëóóä áàéäàã. ßëàíãóÿà àãààð çàéëæ áîëîõîîðã¿é ºíäºð óóë òîëãîä, áàéøèíãóóäûí äóíä àãààðûí áîõèðäîë óäààí õàäãàëàãääàã. Áîõèðäñîí àãààðò õàð òóãàëãà, ìºíãºí óñ, POPs, õ¿õðèéí äàâõàð èñýë çýðýã áóñàä õîðòîé õèìèéí áîäèñóóä àãóóëàãäàíà. Õýðýâ òà îðîí íóòãèéí àãààðûí áîõèðäëûí ìîíèòîðèíã õèéæ áàéãàà áîë àãààðò ÿìàð õèìèéí áîäèñóóä áàéíà âý ãýäãèéã ìýäýõ íü ÷óõàë. Ìºí ººðèéãºº áîëîí îð÷èí òîéðíû õ¿ì¿¿ñýý àãààðûí áîõèðäëîîñ õýðõýí õàìãààëàõ âý ãýäãèéã ìýääýã áàéõ ¸ñòîé. Àãààðûí áîõèðäîë íü ìàø õýö¿¿ ýð¿¿ë ìýíäèéí àñóóäëûã ¿¿ñãýæ áàéãàà áºãººä îëîí õ¿íä àìüñãàëûí çàìûí ºâ÷èí, õîðò õàâäðûã ¿¿ñãýõ øàëòãààí áîëæ áàéíà. Àãààðûí áîõèðäîë íü õ¿÷ëèéí áîðîî ãýäýã õîðòîé áîðîîã îðóóëæ, îéã ñ¿éòãýí, óñíû ýõ ñóðâàëæèéã õîðäóóëàí, áàéøèí áàðèëãàä íºëººëºí, áàñ õ¿íèé óóøãèéã õîðäóóëíà. Ìºí àãààðûí áîõèðäîë íü äýëõèéí äóëààðëûí ãîë øàëòãààíóóäûí íýã þì.

Àãààðûí áîõèðäëûí ìîíèòîðèíãÀãààðûí áîõèðäëûí ýñðýã õèéäýã òýìöëèéí íýãýí õýëáýð íü àãààðûí áîõèðäëûí ìîíèòîðèíã õèéõ ÿâäàë þì. Àãààðûí áîõèðäëûí ìîíèòîðèíã õèéñíýýð õ¿ì¿¿ñ, êîìïàíèóä áîëîí ¿éëäâýðèéí ãàçðóóäûã àãààðûã áîõèðäóóëàõàà áîëü ãýæ øàõàëò øààðäëàãà ¿ç¿¿ëýõ áîëîìæòîé áîëäîã. Àãààðûí áîõèðäëûã õýìæèõ õýìæèëò íü ººðèéí ìýäðýìæýýñ ýõýëäýã. Õ¿ì¿¿ñèéí îð÷èí íü áîõèðäñîí áàéíà óó ãýäãèéã ìýäýõèéí òóëä õ¿ì¿¿ñò þó ¿íýðòýæ, õàðàãäàæ, ñîíñîãäîæ áàñ ìýäðýãäýæ áàéãààã ìýäýæ àâíà. Îëîí õ¿ì¿¿ñ ýíý òýìäýãëýëèéã õºòëºõ òóñàì îðîí íóòãèéí áîõèðäëûã îëîõ, ìºí çîãñîîõ áîëîìæòîé áîëäîã.

Õóâèíòàé áðèãàäûí àðãàÇàðèì îðîí íóòãèéíõàí àãààðûã õóâèíòàé áðèãàä ãýäýã ýíãèéí ºðòºã áàãàòàé àðãààð õÿíàäàã. 20 ëèòðèéí áàãòààìæòàé, õààëòòàé, äîòðîî òóñãàé óóòòàé õóâèíã àãààð øàëãàõàä àøèãëàíà. Àãààðûí áîõèðäîëòîé ãàçàðò íü õààëòûã îíãîéëãîæ óóò ðóó àãààð ñîðæ îðóóëíà. Äàðàà íü óóòûã õóâèíãààñ àâ÷ ëàáîðàòîðèò àâàà÷èæ øèíæë¿¿ëýí ÿìàð õèìèéí áîäèñ áàéãààã øàëãóóëíà. Ëàáîðàòîðèò àãààðûí øèíæèëãýý õèéëãýõ íü õóâèíòàé áðèãàäûí àæëûí õàìãèéí ¿íý ºðòºã øààðäñàí õýñýã þì. Çàðèì îðíóóä ëàáîðàòîðèò øèíæèëãýý õèéæ ÷àääàãã¿é áºãººä çàðèì íü àãààðûí äýýæèéã çºâ àâ÷ ÷àääàãã¿é. Тèéìýýñ çàðèì ¿åä àãààðûí äýýæèéã Åâðîï, ÀÍÓ ðóó ÿâóóëàõ øààðäëàãàòàé áîëäîã. Çàðèì òîñãîíä àãààðûí øèíæèëãýýãýý ºãºõèéí òóëä ìºíãº öóãëóóëæ, õàíäèâ àâ÷, á¿æèã íààäàì çîõèîäîã. Çàðèì íü õ¿ì¿¿ñýý öóãëóóëàí ñóäàëãàà àâàõ àðãààð ìýäýýëýë öóãëóóëäàã. Тýä áàñ õîðòîé àãààðûí òàëààð õýâëýë ìýäýýëýë, çàñãèéí ãàçàðò òàéëàí áè÷èæ, íåôòü áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð áîëîí áóñàä õîðäóóëàã÷ ¿éëäâýð¿¿äèéã íàéäâàðòàé, àþóë áàãàòàé òîíîã òºõººðºìæ îëîõ, ÿëãàðóóëæ áàéãàà õîðîî áàãàñãàõûã øààðääàã.


Ãðàóíäâîðêèéí õóâèíòàé áðèãàäªìíºä Àôðèêèéí Äóðáàí õîò íü ýðãýí òîéðîíäîî íåôòü áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð, íåôòèéí õîîëîé, òîì õèìèéí ¿éëäâýð¿¿ä, õèìèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèé àãóóëàõ, äààâóó áîëîí öààñíû ¿éëäâýð¿¿ä, õîðòîé õîãèéí öýã¿¿äýýð ä¿¿ðñýí áàéäàã. Äóðáàíä àìüäàðäàã õ¿ì¿¿ñ ºäºð á¿ð èõ õýìæýýíèé àãààðûí áîëîí óñíû áîõèðäîë, ò¿¿íýýñ ¿¿äñýí ÿíç á¿ðèéí ºâ÷èíòýé òóëãàð÷ áàéäàã. ¯éëäâýðëýëèéí îñîë, àãóóëàõûí ¸ìêîñòíóóäààñ õîðòîé áîäèñ àëäàãäàõ, íåôòèéí õîîëîé ýâäðýõ çýðýã íü ò¿ãýýìýë òîõèîëääîã àñóóäàë áºãººä ò¿¿íýýñ áîëæ ãàë ãàðàõ, óñíû ýõ ¿¿ñâýð áîõèðäîõ áîëîí ãàçðûí ã¿íèé óñ õîðäîõ àñóóäàë ãàðäàã þì. 1999 îíä Äóðáàí õîòûí àãààðûí áîõèðäëûã õÿíàõàä íü õ¿ì¿¿ñò òóñëàõ çîðèëãîîð Ãðàóíäâîðê á¿ëýã áàéãóóëàãäæýý. Тýä àãààðûí ÿíç á¿ðèéí õýñãýýñ õóâèíãààðàà äýýæ àâ÷ ýõýëæýý. Тýãýýä òýä àãààðûí áîõèðäëîîð ä¿¿ðýí îëîí óóòíóóäûã ÀÍÓ ðóó ÿâóóëñàí áàéíà. Ëàáîðàòîðèéí øèíæèëãýýãýýð ìàø îëîí õîðòîé áîäèñ, ÿëàíãóÿà õ¿õðèéí äàâõàð èñýë, àçîò, í¿¿ðñõ¿÷èë èëýð÷ýý. Ñóðãóóëèéí îð÷èì øèíæèëãýý õèéñýí äýýæíýýñ èõ õýìæýýíèé áîõèðäîë èëýðñýí áà òýð íü ºäºðæèíãºº ñóðãóóëèéí õàæóóä áàéäàã, ºäºð á¿ð èõ à÷ààëàëòàé áàéäàã ìàøèíû çàìààñ áîëæýý. Ñàéí äóðûí àæèëòíóóä øèíæèëãýýíèéõýý ä¿íã çàñãèéí ãàçàðò ¿ç¿¿ëæ, ìºí àãààðûí áîõèðäîë ¿¿ñãýæ áàéãàà ¿éëäâýð¿¿äýä òàíèëöóóëæ, ðàäèî òåëåâèçýýð ñóðòàë÷èëàí îðîí íóòãèéí õ¿ì¿¿ñò òàíèëöóóëñàí áàéíà. Óëñûí ºì÷èéí íåôòèéí êîìïàíè óã øèíæèëãýýã çºâ õèéñýí ãýæ èòãýõã¿é áàéíà ãýæ çàðëààä ººðñäèéí õ¿÷ýýð àãààðûí äýýæèéã àâ÷ýý. Ãýòýë òýäíèé øèíæèëãýýãýýð àâñàí äýýæíýýñ àãààðûí áîõèðäîë óëàì ºíäºð õóâüòàé ãàð÷ýý. Õóâèíòàé áðèãàäûíõíû àðãà ªìíºä Àôðèê äàÿàð àãààðûí áîõèðäëûí ýñðýã òýìöëèéã ºðí¿¿ëæýý. Áàéãàëü îð÷íû øóäàðãà ¸ñíû õºäºëãººí¿¿ä óëàì íýìýãäýæ çàñãèéí ãàçàð Àãààðûí ÷àíàðûí òóõàé õóóëèéã 2004 îíä ãàðãàñàí áàéíà. Ìºí Äóðáàí õîòûíõîí ººðñäèéí àãààðûí õÿíàëòûí ñèñòåìèéã áàéãóóëæ ýõýëæýý. Т¿¿íýýñ õîéø àãààðûí áîõèðäîë èëò áàãàñàõ áîëæýý. Õóâèíòàé áðèãàäûí ãèø¿¿ä îðîí íóòãèéí èðãýäýä àãààðûí áîõèðäîëòîé òýìöýõýä íü èë¿¿ çîðèãòîé, õ¿÷òýé áàéõàä íü òóñàëñàí áàéíà. Ýíýõ¿¿ èë¿¿ çîðèãèéí õ¿÷ýýð òýä çàñãèéí ãàçàðò áàéðü ñóóðèà ñîíñãîæ ÷àäæýý. ªìíºä Àôðèêò àãààðûí áîõèðäîë îäîî ÷ õ¿íä àñóóäàë áàéñàí õýâýýð áàéíà. Õèìèéí ¿éëäâýð¿¿ä, íåôòü áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð¿¿ä áîëîí íåôòèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèé õîîëîé õóó÷ðàõ òóñàì îñîë àâààð ãàðàõ àþóë íýìýãäñýýð áàéíà. Ãýõäýý îðîí íóòãèéí áàéãóóëëàãóóäûí õ¿÷òýé õÿíàëò, õîðòîé àãààðûí äýýæèéã öóãëóóëæ õÿíàäàã òîãòîëöîî íü Äóðáàíû õ¿ì¿¿ñèéã àðàé àþóëã¿é áàéäàëä àìüäðóóëæ áàéíà. Тýä ººðñäèéí óëñ îðíûõîí òºäèéã¿é äýëõèéí óëñ îðíû õ¿ì¿¿ñò áîõèðäëûã ¿¿ñãýæ áàéãàà ¿éëäâýð¿¿äýýð õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýæ áîëäîãèéã õàðóóëñàí þì.

Õîðò áîäèñ öàöàãäàõ ¿åä ÿàõ âý?Õèìèéí ¿éëäâýð, ãàçðûí òîñ áîëîâñðóóëàõ áîëîí áóñàä ¿éëäâýð¿¿ä ÿíç á¿ðèéí æèæèã òîì ¿éëäâýðëýëèéí îñîë ãàðãàæ, ãýíýòèéí áàéäëààð àãààðò áîëîí óñàíä õîðòîé áîäèñûã àëäàæ áîëíî. Íåôòü áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð¿¿ä õîðòîé õèé ãàðãàæ, ò¿¿íèéãýý óðñãàë çàñâàðûí ¿åèéí õèé ãýæ íýðëýäýã. Õîðòîé á¿òýýãäýõ¿¿íèéã àëäàõàä óòààíû ¿¿ë øèã ç¿éë ãàð÷ èðýõ áóþó çàðèìäàà òîì õýìæýýíèé ãàë, ýñâýë ãýíýòèéí ìóóõàé ¿íýð ãàð÷ ýõýëäýã. Ýíý á¿õýí ¿õëèéí àþóëòàé áàéæ áîëíî. Áîãèíî õóãàöààíû äîòîð õ¿ì¿¿ñ èéì íºõöºëä ººðòºº ó÷ðàõ àþóëûã õýðõýí áàãàñãàõ òàëààð àâäàã õýä õýäýí àðãà õýìæýý áèé. Óðò õóãàöààíä îðîí íóòãèéí èðãýä çîõèîí áàéãóóëàëòàä îðæ àþóëã¿éí õýìæýý òîãòîîõûã çàñãèéí ãàçàðò øààðäàæ áîëíî.

Êàëåíäàðü äýýð øóóä òýìäýãëýë õèéõ íü õîðò áîäèñûí àëäàãäëûã

áàðèìòæóóëàõ íýã ñàéí õýëáýð þì.

Õîðò áîäèñ àëäàãäàõ ¿åýð• Ýíý¿åäõýðõóðäàíàðãàõýìæýýàâ÷ ÷àäàõààñ áîëîí íºõöºë áàéäëààñ õàìààð÷ çàðèì ¿åä ãàäàà ãàðàõã¿é áàéõ íü õÿëáàð øèéäâýð áàéäàã. Çàðèì íºõöºë áàéäàëä áàéãàà ãàçðàà ÿàðàëòàé îðõèæ ÿâàõ õýðýãòýé. ßìàð ¿åä ãýðýýñ ãàðàõã¿é áàéõ âý, ÿìàð ¿åä õóðäàí çàéëàõ âý ãýäãýý îðîí íóòãèéí õýìæýýíä ÿâàãääàã ò¿ðãýí òóñëàìæ, èðãýíèé õàìãààëëûí ñóðãàëòóóäààñ ìýäýæ áîëíî.• ßìàðíýãá¿ðòãýëõºòëº.Õîðäëîãî ãàðñàí ºäºð öàãèéã áîëîí õýð óäààí ¿ðãýëæèëñíèéã êàëåíäàðü äýýð òýìäýãëý. Ìºí ÿìàð íýã õà÷èí ¿íýð, õà÷èí äóó ÷èìýý, ººðò ìýäðýãäñýí ç¿éëýý áîëîí àìüòäûí ãàðãàñàí ¿éëäëèéã ìýäýæ àâ. Ýíý íü äàðàà íü îðîí íóòàãòàà àðãà õýìæýý àâàõàä õýðýãòýé ìýäýýëýë áîëíî.• Õýðýâàþóëã¿é,áîëîìæòîéáîëãýðýë çóðàã àâ÷ áè÷ëýã õèé. Ýíý íü äàðàà íü ø¿¿õ äýýð õýðýã áîëîõ áàðèìò áîëíî.

Õîðò áîäèñ òàðñíû äàðàà:• Õýðýâõ¿ì¿¿ñõîðòáîäèñòõîðäñîí áîë òýäíèéã ÿàðàëòàé ýìíýëýãò õ¿ðãý. • Þóáîëñíûãòàéëàãíàõûíòóëäîðîí íóòãèéí çàñàã çàõèðãàà áîëîí õýâëýë ìýäýýëýëòýé õàðüö. • Îðîííóòàãòààõóðàëçàðëàæ,èðãýäèéã öóãëóóëàí þó áîëñîí òàëààð ÿðèóëæ, ÿàæ õàìòäàà õàðèó ¿éëäýëä îðîõîî ÿðèëöàæ çîõèîí áàéãóóëàëòàä îð.• Îðîííóòãèéíèðãýäýäººðñäºäºº òîõèîëäñîí ¿éë ÿâäàë, ìýäðýìæ¿¿äýý õóâààëöàõûã äýìæ. Èíãýñíýýð õ¿ì¿¿ñ áîëñîí ÿâäëûã õàìòäàà äàâàí ãàð÷ èðãýäèéí íºõºðëºëèéí ýâ íýãäëèéã áèé áîëãîíî.


Öýâýð ¿éëäâýðëýëÀãààðûí áîõèðäîë, õîðò õàÿãäàë ãàðãàõã¿éãýýð á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýæ, çàðæ áîëäîã òåõíîëîãè àðãà áàðèëóóä îëíîîð áèé áîëæ áàéíà. Öýâýð ¿éëäâýðëýë íü õ¿ì¿¿ñèéí ýð¿¿ë ìýíä, áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëäàã.

Öààñíû ¿éëäâýð, ìîä, óñ, öàõèëãààí áîëîí õëîðèí çýðýã õèìèéí áîäèñûã àøèãëàäàã. Öýâýð ¿éëäâýðëýëèéí àðãààð àæèëëàæ áóé öààñíû ¿éëäâýð áîõèðäëûã äàðààõ áàéäëààð áóóðóóëæýý.¯¿íä

• Èõýâ÷ëýíõî¸ðäîã÷ò¿¿õèéýäèéíöààñàøèãëàæ,îéìîäûãòîãòâîðòîéàðãààðìåíåæìåíò õèéæ àâ÷ õýðýãëýíý.• Íàðíûáîëîíñàëõèíûýíåðãèçýðýãñýðãýýãäýõýð÷èìõ¿÷õýðýãëýíý.Õàðèíãàçðûí òîñ, í¿¿ðñ àøèãëàñàí ýíåðãè õýðýãëýõã¿é.• Õëîðèíáîëîíáóñàäõîðòîéõèìèéíìàòåðèàëûãõýðýãëýõã¿é.• Àëüáîëîõáàãàóñõýðýãëýíý.Óñûããàäàãøëóóëæáàéãàëüäòàâèõûíºìíºõýääàõèí õýðýãëýæ, äàðàà íü ñààðìàãæóóëæ õîðã¿éæ¿¿ëýí áàéãàëü îð÷èíä áóöààí ãàðãàíà.

Èõýíõ ¿éëäâýð¿¿ä öýâýð ¿éëäâýðëýëèéí ïðîöåññèéã àøèãëàæ áîëíî. ¯éëäâýðýýñ ãàðàõ äóëààíûã öàõèëãààí ¿¿ñãýõýä õýðýãëýæ áîëíî. Íýã á¿òýýãäýõ¿¿íýýñ ãàðàõ õîã õàÿãäëûã íºãºº äàìæëàãûí ìàòåðèàë áîëãîí àøèãëàæ áîëíî. Öýâýð ¿éëäâýðëýë íü õîã õàÿãäëûã áàðàã òýã ò¿âøèíä õ¿ðòýë áàãàñãàæ ÷àääàã. Ìºí ýíý íü ìàòåðèàë áîëîí ýíåðãèéã äàõèí àøèãëàäàã áîëîõîîð ìºíãº õýìíýäýã. Ãýõäýý êîìïàíèóä èõýâ÷ëýí ººðñäèéí ñàíàà÷ëàãààð ¿éëäâýðýý öýâýð áîëãîõ, îð÷íû áîõèðäëûã áàãàñãàõ ç¿éë õèéäýãã¿é, ó÷èð íü òýä èõýâ÷ëýí çàñãèéí ãàçðûí áîëîí îëîí íèéòèéí øàõàëò òóëãàðñàí ¿åä ë ¿éëäâýðëýëýý öýâýð áîëãîõ àæèë õèéäýã.

Èë¿¿ öýâýð ¿éëäâýðëýëèéã äýìæèõ íüÕèìèéí áîäèñ áîëîí ¿éëäâýðëýëèéí õîã ýðãýí òîéðíûõ íü õ¿í á¿õýíä àþóë ó÷ðóóëæ áàéãààã áèçíåñèéí ýçýä áîëîí àæèë÷èä îéëãîñîí áîë òýä ìàòåðèàë, á¿òýýãäýõ¿¿í õèéõ àðãàà ººð÷èëæ, àþóëûã áàãàñãàõ ººð÷ëºëò õèéõèéã õ¿ñäýã. Ãýõäýý õààÿà òýäýíä ýåðýã áîëîí ñºðºã øàõàëò äàðàìòóóä õýðýãòýé áàéäàã þì. Áèçíåñèéí áàéãóóëëàãóóäûã öýâýð ¿éëäâýðëýëèéí àðãàòàé áîëîõîä íü òóñàëäàã òºðºë á¿ðèéí àðãóóä áèé. ¯¿íä: Çàñãèéí ãàçðûí ç¿ãýýñ: õîðòîé õèìèéí áîäèñûã áîëîí àþóëòàé ¿éëäâýðëýëèéí ïðîöåññûã õîðèãëîõ áóþó õÿíàæ çîõèöóóëàõ.Àþóëòàé àðãààð ¿éëäâýðëýñýí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã õóäàëäàí àâàõààñ òàòãàëçàõ, áèçíåñ¿¿äèéã á¿òýýãäýõ¿¿íýý àþóëã¿é áîëãîæ ººð÷ëºõºä çîðèóëñàí ñàí ãàðãàæ òóñëàõ, öýâýð á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýæ áàéãàà áèçíåñèéí áàéãóóëëàãàä áàãà òàòâàð íîîãäóóëàõ, àþóëòàé àðãààð á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýæ áàéãàà áèçíåñýýñ íýìýëò òàòâàð àâàõ. Õóâü õ¿ì¿¿ñèéí ç¿ãýýñ: ººðñäèéãºº, áèçíåñèéí ýçäèéã áîëîí àæèë÷äûã õîðòîé õèìèéí áîäèñûí àþóëûí òóõàé áîëîí öýâýð á¿òýýãäýõ¿¿íèé àðãà áàðèë à÷ õîëáîãäëûí òàëààð ìýäýýëýëòýé áàéëãàæ, áîëîâñðóóëàõ. Õîðòîé õèìèéí á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýæ õóäàëäàæ áàéãàà áèçíåñèéíõíèéã áîéêîòëîæ á¿òýýãäýõ¿¿íèéã íü õóäàëäàí àâàõààñ òàòãàëçàæ, õîðòîé á¿òýýãäýõ¿¿íèéã õîðã¿é á¿òýýãäýõ¿¿íýýð îðëîæ áîëîõ òàëààð õ¿ì¿¿ñò ìýäýýëýõ. Õîðòîé àðãààð á¿òýýãäýõ¿¿í õèéæ áàéãàà êîìïàíèóäûã ø¿¿ìæèëæ, õîðã¿é àðãààð àæèëëàæ áàéãààãààð íü áàõàðõàæ õýâëýë ìýäýýëëýýð ñóðòàë÷ëàõ. Àæèë÷äûí ç¿ãýýñ: õîðòîé õèìèéí áîäèñòîé õýðõýí àæèëëàõ àþóëã¿éí ä¿ðýì æóðìûã äàãàæ ìºðäºæ áèåë¿¿ëýõ. Õîðòîé õèìèéí áîäèñûã õàÿãæóóëæ, ñýðýìæë¿¿ëýõ òýìäýã òàâèõ. Õîðòîé õèìèéí áîäèñòîé àæèëëàæ áàéãàà õ¿ì¿¿ñèéí õºäºëìºðèéí ãýðýýíä íýìýëò çààëò îðóóëàõ.

Öýâýð æèæèã áèçíåñ¿¿ä Çàðèìäàà æèæèã áèçíåñèéí ýçýä õîðòîé õèìèéí áîäèñóóä ÿìàð àþóëòàéã á¿ðýí îéëãîäîãã¿é. Тýä áîëîí òýäíèé àæèë÷èä õèìèéí áîäèñûã àþóëòàé àðãààð àøèãëàæ, õàÿæ áàéäàã áà òýä ìºíãº, öàã, õºäºëìºð õýìíýõ àðãààð àþóëòàé àæèë õèéäýã. Õàìãèéí àþóëòàé íü ýäãýýð îëîí áèçíåñ ýðõýëæ áàéãàà õ¿ì¿¿ñ áîõèðäîë ¿¿ñãýæ áàéãàà ãàçðàà àìüäàð÷ áàéäàã. Тýäíèé íàéç íºõºä, õºðø¿¿ä íü ìºí ýíý íºëººíä íü îðæ áàéäàã. Ýñâýë çàðèìäàà æèæèã áèçíåñèéíõýí õîðûã ìýäñýí ÷ ººð÷ëºëò õèéõýä õýò ¿íýòýé ãýæ õîðòîé àðãàà ¿ðãýëæë¿¿ëäýã. Öàã õóãàöàà ºíãºðºõºä ýð¿¿ë ìýíäýä ó÷èðñàí ãýìòýë ìàø ºíäºð ºðòºãòýé áîëæ, ºâ÷èí òóññàí àæèë÷èä áà îð÷íû áîõèðäëûí çàðäàë íü õýìíýñýí ìºíãºíººñ íü èë¿¿ èõ áîëæ õ¿íäðýë ó÷ðóóëíà. Æèæèã áèçíåñ¿¿ä àëü áîëîõ ýðò öýâýð àðãà ðóó øèëæâýë òºäèé ÷èíýý èðýýä¿éòýé áîëæ îð÷èíäîî ñàéí íºëºº ¿ç¿¿ëíý.


Äààâóó ìàòåðèàëûã áóäãàíä îðóóëàõÌàòåðèàëûã áóääàã îëîí áóäàãíóóä õ¿íä ìåòàëë áîëîí áóñàä õîðòîé õèìèéí ýëåìåíòòýé áàéäàã. Ìàòåðèàëûã áóäãàíä îðóóëñíààñ ãàðàõ õàÿãäàë óñ íü èõýâ÷ëýí íèéòèéí óñòàé ãàçàð ðóó îðæ ò¿¿íä õîðòîé, àþóëòàé, öýâýðëýõýä õýö¿¿ áîõèðäëûã áèé áîëãîæ áàéäàã.

Áîõèðäëûã õýðõýí áàãàñãàõ âý?Äààâóóí ìàòåðèàë áóääàã àæèë õèéäýã æèæèã áèçíåñ¿¿ä àþóëòàé õîã õàÿãäëûã äàðààõ àðãààð áàãàñãàæ áîëíî:

• Õàìãèéíõîðòîéáóäàãáîëîõàçî(azo)áóäàãíààñõîëáàé.Àðàéõîðã¿éººðáóäãèéã õàé. Õýâëýëèéí ¿éëäâýð, äààâóóíû ¿éëäâýð, öààñíû, ýìèéí ¿éëäâýð áîëîí õîîë õ¿íñíèé ¿éëäâýðò íèéòëýã õýðýãëýäýã Àçî áóäàã íü òºðºëõèéí ãàæèã ¿¿ñãýäýã àþóëòàé. • Õýðýãëýæáàéãààõîðòîéáîäèñûíõîîõýìæýýãõÿíà.• Áóäàãíû¿éëäâýðýýñãàðñàíçàâñðûíá¿òýýãäýõ¿¿í¿¿äèéãäàõèíõýðýãëýæººðá¿òýýãäýõ¿¿í õèéõýä àøèãëà. • Öýâýðëýãýýíäõýðýãëýñýíóñûãäàõèíàøèãëàæ,áóäãèéíäàðààãèéíýýëæèíäõýðýãëý.• ªíäºðäàðàëòûíøëàíêíóóäûãàøèãëàíöýâýðëýãýýõèéõçàìààðõýðýãëýæáóéóñíû õýìæýýã áàãàñãà.• Õîðòîéìàòåðèàëóóä,õèìèéíá¿òýýãäýõ¿¿íèéãõàÿãòàâüæ,óñíûýõñóðâàëæààñõîë íàéäâàðòàé ãàçàð òóñàä íü õàäãàë.

Àðüñ øèðíèé ¿éëäâýðÝíý ¿éëäâýð íü èõ õýìæýýíèé óñ, äàâñ, õîðòîé õèìèéí áîäèñ õýðýãëýíý. Æèøýýëáýë, ýíä õðîìûí ÿíç á¿ðèéí õîð õýðýãëýíý. Àðüñ øèðíèé ¿éëäâýðèéí ïðîöåññèéí ¿ð ä¿íä èõýýõýí õýìæýýíèé õîðòîé óñûã ãîë, óñ ðóó àñãàäàã. ¯¿íèé ä¿íä òýäãýýð ¿éëäâýðèéí îð÷èì àìüäàðäàã õ¿ì¿¿ñ èõ õîðäñîí óíäíû óñ õýðýãëýäýã. Áîãèíî õóãàöààíä ýíýõ¿¿ õîðòîé á¿òýýãäýõ¿¿í¿¿ä íü áðîíõèä, àñòìà ¿¿ñãýíý. Óäààí õóãàöààíû òóðø äàâòàãäñàí áîõèðäëîîñ áîëæ òºðºëõèéí ãàæèã áîëîí õîðò õàâäàð ¿¿ñíý.

Áîõèðäëûã õýðõýí áàãàñãàõ âý?Çàðèì àðüñ øèðíèé ¿éëäâýðëýë¿¿ä õîðã¿é áóþó õîð áàãàòàé ¿éëäâýðëýëèéí àðãûã õýðýãëýíý. Àðüñ øèð áîëîâñðóóëàõ óëàìæëàëò àðãà íü àìüòíû ãàðàëòàé ç¿éëñýýð, öýâýðõýí àðãààð àðüñ øèðèéã áîëîâñðóóëäàã áàéæýý. Õàðèí õðîì õýðýãëýäýã àðüñ øèðíèé ¿éëäâýð¿¿äèéí õóâüä õðîìûã äàõèí ñýðãýýæ äàõèí àøèãëàõ àðãóóä ãàð÷ èðñýí. Èíãýñíýýð õðîìûã áàãà õýìæýýãýýð õýðýãëýæ ìºí õîã õàÿãäàë ðóó áàãà îðóóëàõ áîëæ áàéíà. Ýíý íü õîðòîé õèìèéí áîäèñûí áîõèðäëûã áàãàñãàæ áàéíà. Àðüñ øèð äýâòýýõýä àøèãëàñàí óñûã äàõèí õýðýãëýæ áîëîõ áºãººä óñûã áàéãàëüä áóöààí ãàðãàõûí ºìíº ñàéòàð õîðã¿éæ¿¿ëæ, ñààðìàãæóóëàõ ¸ñòîé.

Àðüñ øèðíèé ¿éëäâýðò öýâýð ¿éëäâýðëýëèéí àðãà íýâòýðñýí íü

Ìåêñèêèéí Ëåîí õîò ÷àíàð ñàéòàé àðüñàí ãóòëààðàà àëäàðòàé. Ëåîíû àðüñ øèðíèé ¿éëäâýð¿¿ä íü á¿ãä æèæèã áèçíåñ áàéäàã áà îðîí íóòãèéí àìüäðàëä ìàø ÷óõàë ¿¿ðýãòýé. Õàðàìñàëòàé íü, òýäãýýð ¿éëäâýðò àøèãëàñàí õèìèéí õîðò õàÿãäëóóä íü øóóä îðîí íóòãèéí ãîë óñ ðóó îðæ õ¿íä ºâ÷í¿¿äèéã ¿¿ñãýäýã áàéëàà. Îëîí æèëèéí òóðø Ëåîíûõîí óñíû áîõèðäëûã áàãàñãàõûí òóëä ÿíç á¿ðèéí õóóëü ä¿ðýì ãàðãàñàí áîëîâ÷ ¿éëäâýðèéíõýí äàãàæ ìºðääºãã¿é áàéâ. Àðüñ øèðíèé ¿éëäâýðèéí îëîí ýçýä áîõèðäëûã áàãàñãàõ íü äýíä¿¿ ¿íýòýé, áèçíåñò õîðòîé íºëººëíº ãýæ ¿çýæ áàéâ. Ãýâ÷ íýã óäàà Ëåîí õîòûí ãîëûí ýðãýýð õýäýí ìÿíãàí øóâóóä ¿õñýí áàéæýý. ¯¿íèé äàðàà àðüñ øèðíèé ¿éëäâýð¿¿äèéã òºëººëäºã îðîí íóòãèéí õóäàëäààíû áàéãóóëëàãà, áèçíåñ¿¿ä àëäàãäàëã¿é àðãà çàìààð áîõèðäëûã ÿàæ áàãàñãàõ òàëààð àðãà õàéæ ýõýëæýý. Тýä àðüñ øèðíèé öýâýð ¿éëäâýðëýëèéí òóõàé îëæ ìýäæýý. Äàðààãèéí õýäýí æèë îðîí íóòãèéí õóäàëäààíû áàéãóóëëàãà íü ¿éëäâýð¿¿äýä áîõèðäëîî áàãàñãàõàä íü òóñàëæ ýõëýâ. Èéíõ¿¿ îëîí ¿éëäâýð¿¿ä á¿òýýãäýõ¿¿í ãàðãàõ ¿éë àæèëëàãààãàà ººð÷ëºâ. Тýä îðîí íóòãèéí óñûã óóæ õîðäñîí í¿¿äëèéí øóâóóäûí òºëºº ¿¿íèéã õèéã¿é þì. Тýä öýâýð á¿òýýãäýõ¿¿í ãàðãàõ íü ìºíãèéã íü õýìíýýä çîãñîõã¿é ñàéí ÷àíàðûí àðüñ øèð ¿éëäâýðëýõ áîëîìæ îëãîæ áàéãààã îëæ õàðñàí áàéíà. Àôðèê áîëîí Àçèéí àðüñ øèðíèé ¿éëäâýðëýëèéíõýí Í¯Á-ûí ¿éëäâýðëýë õºãæëèéí áàéãóóëëàãà áóþó UNIDO-òîé õàìòðàí àðüñ øèðíèé ¿éëäâýðò õèìèéí áîäèñûã õýðõýí ñýðãýýæ, äàõèí àøèãëàõ òàëààð ñóäàëæ áàéíà. UNIDO-ãèéí öýâýð ¿éëäâýðëýëèéí òºñºë íü àðüñ øèðíèé ¿éëäâýðýýñ ãàðäàã áîõèðäëûã 50%-ààñ äýýø õóâèàð áóóðóóëæ áîëîõûã õàðóóëñàí þì. Ýíý òºñëèéí äàãóó áàéãàëèéí íººöèéã áîëãîîìæòîé, ¿ð àøèãòàé, áàãà áàãààð àøèãëàõ çàìààð ò¿¿íèéã õýìíýæ õàéðëàæ áîëîõûã õàðóóëñàí þì. UNIDO-ãèéí òºñëººñ Ëåîíû ¿éëäâýðèéíõýí ñóðàëöàæ, öýâýð ¿éëäâýðëýëèéã õýðýãëýõ áîëæýý. Ýõëýýä òýä õðîì ãýäýã áîäèñ íü àðüñ øèðýíäýý èë¿¿ ¿ëäýæ õîð áàãà ãàðãàäàã øèíý àðãà õýðýãëýâ. Äàðàà íü áàéãàëèéí ãàðàëòàé íýãýí ýíçåìèéã õýðýãëýõ áîëñíîîð àðüñ øèðèéã çººëð¿¿ëýõýä àøèãëàäàã áàéñàí õîðòîé õèìèéí áîäèñûã ¿éëäâýðëýëä õýðýãëýõýý áîëüæýý. Äîîãóóð ÷àíàðòàé ñàâõè ¿éëäâýðëýäýã áàéñàí çàðèì ¿éëäâýðèéíõýí íîãîîíû ãàðàëòàé ãàíä àðüñ øèðèéã äýâòýýæ õðîìòîé ãàí õýðýãëýõýý áîëüñíîîð ìàø èõ õîðòîé áºãººä ¿íýòýé ¿éëäâýðëýëèéí àðãûã õÿìäðóóëæ, öýâýð áîëãîæ ÷àäæýý. Õðîìîîñ ººð á¿òýýãäýõ¿¿í õýðýãëýõ ñîíãîëò áàéõã¿é ¿éëäâýð¿¿ä õýðýãëýñýí õðîìîî øóóä àñãàëã¿é äàõèí àøèãëàäàã áîëæýý. Ýíý á¿õ ç¿éë¿¿äèéã èõ õýìæýýãýýð äàâòàí îëîí ¿éëäâýðò íýâòð¿¿ëæýý. Çàðèì àðüñ øèðíèé ¿éëäâýð¿¿ä áîõèð óñàà öýâýðëýõ ñèñòåì áàéãóóëæ, óñ öýâýðëýõ ñèñòåìäýý õèìèéí õàÿãäàëòàé óñûã ýðã¿¿ëýí àøèãëàæ, îð÷íû óñíû íººöèéã õàìãààëàõ áîëæýý. Îäîî Ëåîí õîòûí àðüñ ¿éëäâýðëýã÷äèéã öýâýð ¿éëäâýðëýë õèéäãýýð íü õ¿ì¿¿ñ àíäàõã¿é. Тýäíýýñ ÿàãààä òà íàð öýâýð ¿éëäâýðëýëèéã ñîíãîñîí áý ãýâýë, îðîí íóòãèéíõàà óñíû òºëºº ãýõ áà èë¿¿ áàãà ¿íýýð èë¿¿ ñàéí ñàâõè õèéäýã áîëñíîî ÿðèõ áóé çàà.


Öýâýð ¿éëääâýðëýëèéí àìòÀÍÓ–ûí Ñàí Ôðàíöèñêî õîòûí ¿çýñãýëýíò ýðýã, äîâ òîëãîäóóä íü äýëõèéí îëîí æóóë÷äûí àíõààðëûã òàòäàã. Ìºí òýð õîòîä îëîí æèæèã ðåñòîðàí ÿíç á¿ðèéí õîîë õèéäãýýðýý àëäàðòàé. Ãýâ÷ ìàø èõ ðåñòîðàíòàé õîò ó÷ðààñ õîòûí ðåñòîðàíóóäààñ ãàð÷ áàéãàà õàÿãäàë òîñ íü õîòûí óñíû ñèñòåìèéã áºãëºæ, õîòîä õ¿íäðýë ó÷ðóóëàõ áîëæýý. Õîòûí ç¿ãýýñ á¿õ ðåñòîðàíóóäàä ººõ òîñíû õàÿãäëûã ãàðãàõã¿é áàéæ ”õàâõàíä” ø¿¿í àâ÷ áàé õýìýýí øààðäñàí áàéíà. Ãýâ÷ òîñíû õàâõ òàâüæ, òîñûã òýíä áºãëºðºõ ¿åä íü ñîëüæ öýâýðëýíý ãýäýã ºðòºã èõòýé àæèë þì. ßëàíãóÿà øèíýýð áèçíåñ õèéæ áàéãàà æèæèã áèçíåñìåíèé õóâüä áîëîí õîòîä öàãàà÷ààð èðñýí õ¿ì¿¿ñèéí ðåñòîðàíóóä ýíý ¿íýòýé àæëûã õèéæ ÷àääàãã¿é áàéëàà. Ñàí Ôðàíöèñêîãèéí íèéòèéí àõóé ¿éë÷èëãýýíèé êîìèññîîñ õîòûí áîõèðûí ñèñòåìä áºãëºº ¿¿ñãýäýã òîñíîîñ áîëæ òîì õýìæýýíèé òîðãóóëü òàâèõûí îðîíä õýðýâ òîñîî õîòîä òóøààâàë àâäàã áàéõààð áîëæýý. Тýä ðåñòîðàíóóäààñ àâñàí õàÿãäàë òîñîîð õîòûí àâòîáóñíóóäûã õºäºëãºæ áàéõààð øèéäæýý. Т¿¿íä çîðèóëñàí äèçåëèéí ìîòîð çîõèîí á¿òýýæ, àâòîáóñ íü óðãàìëûí òîñ çýðýã õºíãºí òîñîîð ÿâäàã áîëîâ. Ãýâ÷ áåíçèí õÿìäõàí áºãººä ýëáýã, áåíçèí õóäàëääàã êîìïàíèóä ýðõ ìýäýëòýé õ¿÷òýé áàéñàí òóë àâòîáóñíû äèçåëü õºäºëã¿¿ð¿¿ä ãàçðûí òîñíû ãàðàëòàé á¿òýýãäýõ¿¿í äàõèí õýðýãëýæ ýõýëæýý. Õàðèí îäîî ãàçðûí òîñíû ãàðàëòàé ò¿ëøí¿¿ä áàéãàëü îð÷èíä õîðòîé óòàà öàöàæ äýëõèéí äóëààðëûã ¿¿ñãýæ áàéãàà òóë õ¿ì¿¿ñ äàõèí öýâýð òîñ, áàãà ºðòºãòýé íîãîîíû ãàðàëòàé òîñûã õýðýãëýõèéã øààðäàæ ýõýëæýý. Óðãàìëûí òîñûã äèçåëü õºäºëã¿¿ðò õýðýãëýõèéí òóëä òîñûã áèîäèçåëü áîëãîí áàãà çýðýã õóâèðãàõ õýðýãòýé áîëäîã. Áèîäèçåëèéã øàòààõ íü àãààðûí áîõèðäëûã ìàø èõ áàãàñãàæ, àñòìà áîëîí õîðò õàâäàð ¿¿ñýõýýñ õàìãààëäàã. Ìºí ýíý íü äýëõèéí äóëààðëûã ¿¿ñãýäýãã¿é þì. Áàéãàëèéí õèé áîëîí áóñàä äèçåëèéã õýðýãëýõýýñ õÿìä ¿íýòýé áàéäàã. Õàÿãäàë òîñûã öóãëóóëæ àâààä äàõèí àøèãëàæ, áèî ò¿ëø õèéõ íü øèíýýð íîãîî òàðèàä óðãàìëààñ òîñ ãàðãàæ àâàõààñ àðàé ººð. Ýíý íü ÿìàð ÷ áàéñàí óðãàìëûí òîñûã óñíû ñèñòåìä îðóóëàëã¿é ãàðãàæ àâààä àøèãòàé áîëãîíî ãýñýí ¿ã. Ýíý öýâýð ¿éëäâýðëýëèéí òºëºâëºãººãºº àìæèëòòàé áîëãîõûí òóëä íèéòèéí àõóé ¿éë÷èëãýýíèé êîìèññûíõîí ðåñòîðàíû ýçýäòýé èæèë õýëýýð ÿðüäàã îëîí õýëòýé õ¿ì¿¿ñèéã àæèëä àâ÷ýý. Îëîí õýëòýé àæèëòíóóä ÿíç á¿ðèéí õýëèéí ðåñòîðàíû ýçýäòýé ¿ã õýëýý àìàð îëîëöîæ, òýäíèé õàÿãäàë òîñûã õîòûí êîìèññò òóøààëãàäàã áîëæýý. Õîòûí óñíû ñóâàã íü äàõèí áºãëºðºõºº áîëüæ, àâòîáóñíóóäàà õÿìäõàí ò¿ëøýýð ÿâóóëæ áàéíà. Îäîî òóñ õîòûí ãóäàìæèíä ìàøèíû óòàà ¿íýðòýõã¿é, õàðèí øàðñàí õîîë øèã ¿íýð ãàðäàã áàéíà. Ýíý ¿íýðýýñ áîëæ õ¿ì¿¿ñ ðåñòîðàíóóäàä îðîõ äóðòàé.

Õîðòîé õîã õàÿãäëûã àþóëòàé áàéäëààð õàÿõÖýâýð ¿éëäâýðëýëèéí àðãà õýðýãëýäýãã¿é êîìïàíèóä èõýâ÷ëýí ìàø èõ õýìæýýíèé õîðòîé õàÿãäàë ãàðãàäàã. Õèìèéí ¿éëäâýðëýë, óóë óóðõàé, ãàçðûí òîñíû ¿éëäâýðëýë çýðýã çàðèì ¿éëäâýðëýë¿¿äèéí õóâüä õîðòîé õîã õàÿãäàë íü òýäíèé ¿éëäâýðëýí ãàðãàäàã õàìãèéí èõ õýìæýýíèé á¿òýýãäýõ¿¿í þì. Õîðòîé õîã õàÿãäëûã àþóëã¿é õàÿõ íü ¿íý ºðòºã èõòýé õýö¿¿ àæèë áàéäàã ó÷ðààñ èõýíõ õîðòîé õîã õàÿãäëûã àþóëòàé, õóëãàéí àðãààð õàÿäàã íü íèéòëýã çóðøèë àæýý. Ìºí ìýäýýæ õýðýã, òóõàéí àþóëòàé õîã õàÿãäëóóä íü òýäãýýðèéí îéð îð÷èì àìüäàðäàã õ¿ì¿¿ñ áîëîí í¿¿õ ìºíãº áàéõã¿é ÿäóó îðîí íóòãèéíõàíä ýð¿¿ë ìýíäèéí àþóë çàíàë ó÷ðóóëæ ºâ÷èí ýìãýãèéí øèíý óóðõàé áîëäîã áàéíà. Æèëýýñ æèëä îëîí îëîí áèçíåñìåí¿¿ä õèìèéí õîðòîé á¿òýýãäýõ¿¿í¿¿äèéã õîã ðóó õèéõã¿éãýýð äàõèí àøèãëàõ áóþó ñààðìàãæóóëàõûí òºëºº àæèëëàæ áàéíà. Ãýõäýý õîðòîé õîã õàÿãäëûã äàõèí àøèãëàõ çýðýã áàéãàëü îð÷èíä òóñòàé ¿éë àæèëëàãààã ÷ áîëãîîìæòîé õèéõã¿é áîë ò¿¿íòýé àæèëëàæ áàéãàà õ¿íä áîëîí îð÷èíä íü õîõèðîë ó÷èðäàã. ¯éëäâýð¿¿äèéã õîãîî õàðèóöëàãàòàé õàÿóóëàõ íü íýã ë øèéäýë. Õîðòîé õàÿãäëûã á¿ðýí øèéäüå ãýâýë ¿éëäâýðëýëèéí àðãûã ººð÷ëºõ õýðýãòýé. Õîðòîé õîãèéã çîãñîîõ ãàíö àðãà íü ò¿¿íèéã àíõíààñ íü ¿éëäâýðëýõã¿é áàéõ ÿâäàë þì.

Àôðèêèéí ¿ëäýãäýë øààð òîîëîõ òºñºëÊîðïîðàöèóä áîëîí õºãæëèéí àãåíòëàãèóä òàðèàëàí÷äàä îëîí àðâàí æèëèéí òóðø ºëñãºëºíòýé òýìöýõýä òóñëàí õèìèéí õîð, áîðäîîíóóäûã ñàíàë áîëãîæ áàéæýý. Ãýâ÷ îëîí ýðäýìòýä ýäãýýð øàâæíû õîðíóóä àñóóäàë øèéäýõýýñýý èë¿¿ àñóóäàë ¿¿ñãýæ áàéãààã õ¿ëýýí çºâøººðºõ áîëæýý. Тýäãýýð ¿õëèéí àþóëòàé áîäèñûã õýí õàÿõ âý, ÿàæ õàÿõ âý?

Àôðèêèéí îëîí õîòóóäàä 50.000 ãàðóé òîíí õýðýãëýýã¿é, õýðýãëýõèéã õ¿ñýõã¿é õîðíóóä õàäãàëàãäàæ áàéãàà áà òýäãýýðýýñ õîð ãàäàãøèëñààð áàéãàà þì. Ýäãýýð õîðóóäûã àþóëã¿é áîëãîæ öýâýðëýõèéí òóëä, ìºí èõ õýìæýýíèé õîðûã áóðóó õàÿõààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõèéí òóëä Àôðèêèéí îðíóóäûí çàñãèéí ãàçðûí àãåíòëàãèóä áîëîí Îëîí óëñûí áàéãóóëëàãà “Àôðèêèéí ¿ëäýãäýë øààð òîîëîõ õºòºëáºð”-èéã çîõèîí áàéãóóëæýý. Àôðèêèéí ¿ëäýãäýë øààð òîîëëîãûí õºòºëáºðèéí áàãóóä õîðòîé õîã õàÿãäëûã ÿàæ öýâýðëýõ òàëààð ÿíç ÿíçûí ñàíàë ãàðãàæýý. Çàðèì íü õàìãèéí õÿìä àðãà íü øàòààõ àðãà ãýæýý. ¯¿íä çîðèóëàí Äýëõèéí áàíê áîëîí áàéãóóëëàãóóä øàòààõ çóóõ áàðüæ ýõýëæýý. Ýäãýýð áîäèñûã øàòààõ íü èë¿¿ èõ àþóëûã óñàíä îðóóëàõ òóë àðàé àþóëã¿é áàéäëààð óñòãàÿ ãýæýý. ßã îäîîãèéí áàéäëààð á¿ðýí àþóëã¿é àðãûã ãàðãàæ ÷àäààã¿é áàéíà. Àþóëã¿é àðãààð óñòãàõ íü øàòààõààñ èë¿¿ öàã õóãàöàà øààðäàæ áàéíà. Àôðèêèéí ¿ëäýãäýë øààð òîîëëîãûí õºòºëáºðèéã ýíý àñóóäëàà øèéäýæ ÿäàæ áàéõ çóóð õîðòîé õàÿãäëóóä àãààðò íèññýýð, ã¿íèé óñàíä íýâòýð÷ îðñîîð áàéíà. Ýíý õîðíóóä íü õîðòîé áîäèñ ¿éëäâýðëýäýã õèìèéí êîìïàíèóäûí áóðóó ¿éëäâýðëýëèéí ¿ð ä¿í áºãººä òýäíèé ¿éë àæèëëàãààã äýìæèæ ñóðòàë÷èëñàí õºãæëèéí àãåíòëàãèóäûí áóðóó þì.


Õîðòîé õóäàëäààÕîðòîé õóäàëäàà ãýäýã íü íýã îðîí íºãºº îðîí ðóóãàà õîðòîé õîã õàÿãäàë áîëîí àþóëòàé ìàòåðèàëóóäûã ýêñïîðòëîõûã õýëíý. Áàÿí îðíóóä õîðòîé õîãîî ººðñäººñºº õîë áàéëãàõûí òóëä, ìºí ÿäóó çàñãèéí ãàçàð áàÿí îðíîîñ ìºíãº àâàõûí òóëä áàÿí îðíû õîãèéã íóòàã äýâñãýðèéíõýý õàìãèéí ÿäóó áºãººä ýñýðã¿¿öýõ ÷àäâàðã¿é íóòàãò õàÿõûã çºâøººðäºã. Õýäèéãýýð îëîí óëñûí ãýðýý õýëýëöýýðýýð ýð¿¿ë ìýíäèéã õàìãààëàõûã çààñàí áàéäàã ÷ õîðòîé õàÿãäëûã õóäàëäàõ íü äýëõèéí áèçíåñèéí íýã áîë÷èõîîä áàéíà. Ìºí àþóëòàé ãýäãèéã íü ìýäñýýð áàéæ òàìõè, øàâæíû õîð, ÃÈ-ä îðñîí õîîë õ¿íñ, øºðìºñºí ÷óëóó, àñáåñò, õàð òóãàëãàòàé õèé, ýâäýðõèé ýëåêòðîíèêèéí á¿òýýãäýõ¿¿í çýðýã áóñàä áàÿí îðíóóäààñ ÿäóó îðîí ðóó çººæ øàõäàã îëîí á¿òýýãäýõ¿¿í äýëõèéãýýð òàðæ áàéíà. Çàðèì õîðòîé õóäàëäàà õèéõèéã îëîí óëñûí õóóëèàð õîðèãëîñîí áàéäàã. Ýð¿¿ë ìýíäèéí áîëîí õ¿íèé ýðõèéí èäýâõòí¿¿ä “àëèâàà îðîí õóóëèàðàà õ¿íýý õàìãààëæ, õ¿ì¿¿ñ íü òóõàéí õóóëèà õýðýãæ¿¿ëýõèéí òóëä çîõèîí áàéãóóëàëòàä îðäîã áàéõ”-ûí òºëºº òýìöýæ áàéíà.

Õîðòîé õàÿãäëàà àâààä ãýðòýý õàðüÀÍÓ–ûí Ôèëàäåëôè õîòîîñ 14.000 òîíí øàòààõ çóóõíû õîðòîé ¿íñ à÷ààä õºäºëñºí íýãýí õºëºã îíãîöíû íýðèéã Êèàíñè ãýäýã áàéæýý. Êèàíñèä à÷ñàí õîðòîé õàÿãäëûã ÀÍÓ-ààñ ãàäíà áàéäàã õàà íýãýí ãàçàð õàÿõààð òºëºâëºñºí áàéæýý. Тýð õºëºã îíãîöûã èðñýí ãàçàð á¿ðò õ¿ì¿¿ñ ýñýðã¿¿öýæ áàéâ. Ýõëýýä õºëºã îíãîö Áàõàìàñò î÷îîä äàðàà íü Äîìèíèêàí óëñàä î÷æýý. Ãýâ÷ ýäãýýð îðíóóä õîã õàÿãäëûã õ¿ëýýí àâñàíã¿é. Äàðàà íü õºëºã îíãîö Ãîíäóðàñ, Áåðìóä, Ãâèíýé Áèñàó, Àíòèë îðíóóäàä î÷ñîí ÷ íýã ÷ óëñ îðîí õîðòîé ¿íñèéã àâñàíã¿é. Õîðòîé ¿íñýý áóóëãàõûí òóëä õºëºã îíãîöíûõîí à÷ààãàà õóäàë õýëýõýýð áîëæ çàðèìäàà áàðèëãûí ìàòåðèàë, çàì òàâèõ ìàòåðèàë ãýæ õýëæýý. Ãýâ÷ áàéãàëü îð÷íû èäýâõòýí¿¿ä òýäíèéã äàãàæ, áàéãàà ãàçàðò íü ò¿ð¿¿ëæ î÷îîä õîðòîé ¿íñíèé òàëààð ÿðüäàã áîëæýý. Äàðàà íü òýä Ãàèòè óëñàä î÷èâ. Тýíä ÀÍÓ-ûã äýìæäýã çàñãèéí ãàçàð áàéæýý. Тýð çàñãèéí ãàçàð õîðòîé ¿íñèéã áîðäîî ãýæ õýëýýä áóóëãà÷èõëàà. Тýíäõèéí äàëàéí ýðãèéí õîò Ãîíàéñâèòýä 4000 òîíí ¿íñ áóóæ áàéâ. Ãýòýë óäñàí ÷ ¿ã¿é Ãàèòèãèéí àëáàíû õ¿ì¿¿ñèéí ýñðýã îëîí íèéòèéí ýñýðã¿¿öýë ãàð÷ ýõëýâ. Èíãýýä òýä “áîðäîî àâàõàà áîëü¸” ãýæ ýðãýýä õàÿãäëûã õºëºã îíãîöîíä à÷èõ òóøààë ºã÷ýý. Ãýâ÷ à÷èõ òóøààëààñ ºìíº õºëºã îíãîö àëü ýðò äàëàéä ãàðñàí áàéëàà. 2 æèëèéí òóðø Êèàíñè íýã îðíîîñ íºãºº îðîíä î÷èæ ¿ëäñýí ¿íñýý áóóëãàõûã îðîëäñîîð áàéëàà. Äàðàà íü òýä õºëºã îíãîöîî ººð ºíãººð áóäàæ íýðèéã íü ñîëèîä ÷ õ¿ëýýí àâñàíã¿é. Тýä õîðòîé à÷ààãàà Ýíýòõýãèéí äàëàéä õàÿñàí ãýäãýý ø¿¿õ äýýð õýëæýý. Тýãýýä ýöýñò íü 2000 òîíí ¿íñèéã íü Ôèëàäåëôèä áóöààæýý. Ýíý õîðûã ãýðò íü áóöààõûí òóëä áàéãàëü îð÷íû èäýâõòí¿¿ä 2 æèë òýìöñýí þì.

Áàòåðåéã äàõèí àøèãëàõÌàøèíû õàð òóãàëãûí èñýëòýé áàòåðåéíóóäûã äàõèí àøèãëàæ, äîòîð íü áàéãàà ìåòàëëûã àøèãëàæ áîëäîã. Èõýíõ òîõèîëäîëä ýíý íü çîõèîí áàéãóóëàëòòàé ¿éëäâýðèéí òåõíîëîãè áàéäàã. Ãýõäýý çàðèì õ¿ì¿¿ñ ãýð õàøààíäàà òóðøèæ ¿çäýã. Áàòåðåéã äàõèí àøèãëàõàä õàð òóãàëãà áîëîí õîðòîé ìàòåðèàë áàéãàëèéã èõýýð õîðäóóëäàã. Áîãèíî õóãàöààíû òýñðýëò¿¿ä íü ºíäºð õýìæýýíèé õàð òóãàëãûã ÿëãàðóóëæ, áººëæèñ öóòãóóëàí ãýäýñ ºâòãºæ, òàòàæ óíàõ, êîìä îðîõ áàéäëààð ºâ÷ë¿¿ëýõ áà òýð ÷ áàéòóãàé ¿õýëä õ¿ðãýäýã. Çàðèì òîõèîëäîëä ºðõèéí õýðýãëýýíèé æèæèã áàòåðåéíóóäûã õ¿ì¿¿ñ çàäàëæ, äîòðîîñ íü áóäàã, ÷åðíèëü, êîñìåòèêèéí çîðèëãîòîé õàð íóíòàã ãàðãàäàã. Ýäãýýð íü ìàø õîðòîé áà êàäìè, õàð òóãàëãà, ìºíãºí óñ, öèíê ãýýä õîðòîé õ¿íä ìåòàëëààð õèéñýí ç¿éë¿¿ä áàéäàã. ¯¿íèéã í¿äíèé øèë, áýýëèéòýé öýâýðëýæ õàÿõ ¸ñòîé áºãººä õýçýý ÷ àøèãëàæ áîëîõã¿é. Àþóëûã áàãàñãàõÁàòåðåéíû òýñðýëòýýñ ¿¿ñýõ õîðûã áàãàñãàõ õàìãèéí ñàéí àðãà íü õýðýãëýñýí çàéã ¿éëäâýðëýñýí ãàçàðò íü áóöààæ äàõèí àøèãëóóëàõ áóþó ýñâýë àþóëã¿é íºõöºëä ò¿¿íèéã ñýðãýýí õýðýãëýõ ÿâäàë þì. Çàðèì îðíóóäàä áàòåðåéã àþóëã¿é àðãààð ñýðãýýõ òàëààð õóóëü ãàðñàí áàéäàã.

Ýëåêòðîíèêèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã äàõèí õýðýãëýõÊîìïüþòåð, òåëåâèç, ãàð óòàñ, ðàäèî çýðýã ìàø îëîí ýëåêòðîíèêèéí á¿òýýãäýõ¿¿í áàéäàã áà òýäãýýðèéã õóäàëäàí àâàõàä èõ õýìæýýíèé íººö øààðäàãääàã. Ýäãýýð òîíîã òºõººðºìæèä õàð òóãàëãà, áàðè, êàäìè, ìºíãºí óñ, ãàë óíòðààã÷ PCB-¿¿ä, PVC õóâàíöàð çýðýã îëîí òºðëèéí õîðòîé áîäèñóóäûã àãóóëæ áàéäàã. Ýëåêòðîíèêèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã õ¿ì¿¿ñ èõýâ÷ëýí çàäãàé õîã äýýð õàÿõ áà ò¿¿íýýñ ãàðàõ õîðòîé ìàòåðèàëóóä ãàçðûí ã¿íèé óñûã õîðäóóëäàã. Çàðèìäàà ò¿¿íèéã çàäàëæ äàõèí õýðýãëýäýã áºãººä èíãýõäýý èõýâ÷ëýí ãàðààðàà àþóëòàé õèìèéí óóñìàëóóäûã àøèãëàí çàäàëäàã. Ýëåêòðîíèêèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã õî¸ðäîã÷ ò¿¿õèé ýä áîëãîõîä ýíý õîðòîé ìàòåðèàëóóäûã çàäàëæ áàéãàà õ¿ì¿¿ñèéí ýð¿¿ë ìýíäýä ýðñäýë ó÷èð÷ áàéäàã. Õàìãèéí àþóëã¿é àðãà áîë ýëåêòðîíèêèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã çàäàëæ, ò¿¿õèé ýä áîëãîõ ¿¿ðãèéã ýëåêòðîíèêèéí êîìïàíèä ººðò íü õ¿ëýýëãýõ ÿâäàë þì. Èíãýñíýýð ýëåêòðîíèêèéí êîìïàíèóä á¿òýýãäýõ¿¿íýý äàõèí ººð÷ëºí äèçàéí ãàðãàæ, îð÷èíä õîð áàãàòàé óäààí ýäýëãýýòýé á¿òýýãäýõ¿¿í õèéäýã áîëíî. Ýëåêòðîíèêèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã õóäàëäàí àâ÷ àøèãëàæ áàéãàà õ¿ì¿¿ñ á¿òýýãäýõ¿¿íýý õàÿæ, õîðòîé ìàòåðèàëûã ãàçàðò öàöàõûí îðîíä ò¿¿íèéãýý óäààí õýðýãëýâýë îð÷èíä àþóë áàãàòàé.

Êîìïüþòåðèéí ýä àíãè çàäàëæ õî¸ðäîã÷ ò¿¿õèé ýä áýëòãýæ áàéãàà õ¿ì¿¿ñ áýýëèé, àìíû ìàñê áîëîí áóñàä õàìãààëàëòûí

õóâöñûã ºìñºõ õýðýãòýé.


Õîòûí á¿òýýí áàéãóóëàëò õîðòîé õîã õàÿãäëûã óõàæ ãàðãàõ ìàãàäëàëòàéÕîðòîé õîã õàÿãäëûã ¿ë òîîìñîðëîí ìàðòàæ áîëäîãã¿é ç¿éë. Õîòûí àëü íýã õîðîîëîëä øèíýýð áàðèëãà áàéãóóëàìæ áîñãîõ ¿åä õ¿ì¿¿ñ øèíý çàõ çýýë, áàðèëãà áàéøèí ãàð÷ èðëýý ãýæ èõýä áàÿðëàäàã. Ãýâ÷ ÿëàíãóÿà õóó÷èí ¿éëäâýð, öýðãèéí áààç áàéñàí ãàçàðò øèíý á¿òýýí áàéãóóëàëò õèéõ ¿åäýý ìàø áîëãîîìæòîé áàéõ õýðýãòýé. Èõýâ÷ëýí òèéì ãàçðóóäàä ãàçðûí äîîð õîðòîé õîã õàÿãäàë áàéäàã þì. Õýðýâ òèéì õîã ãàð÷ èðâýë òýäãýýðèéã àþóëã¿é àðãààð çàéëóóëàõ ¸ñòîé.

Ýð¿¿ë ìýíäèéí òºëººõ òýìöýýíÀÍÓ-ûí Ñàí-Äèåãî õîòîä øèíý ñòàäèîí áàðüæ ýõëýõ ¿åä Ñàí-Äèåãî Ïàäðåñ áàãèéí ôåí¿¿ä áàÿðòàé áàéëàà. Ýíý íü òîãëîëò ¿çýõýä òààòàé áàéñàí áà îéð îð÷ìûíõîíä àæëûí áàéð ãàðãàõ áàéëàà. Ãýòýë îð÷íû áàéãàëü îð÷íû íºëººëëèéí ¿íýëãýýíä ñòàäèîíû ãàçàð íü îð÷èíä áîëîí õ¿ì¿¿ñèéí ýð¿¿ë ìýíäýä ìóó íºëººòýé ãýõ ä¿ãíýëò ãàðàâ. ßàãààä ãýâýë, òýíä õèìèéí õîð ãàçàðò áàéæýý. Õîòûí äóíä õîðòîé ãàçðûã óõàí õèìèéí áîäèñûã àãààðò öàöàõààð òºëºâëºñºí áàéæ. Тýíäõèéí “Îð÷íû ýð¿¿ë ìýíäèéí ýâñýë” áàéãóóëëàãà ñòàäèîí áàðèõ àæèë ýõýëáýë ýð¿¿ë ìýíäèéí õóðö àñóóäàë ãàðàõûã ìýäýæ áàéñàí áîëîõîîð òºëºâëºãººã ººð÷ëºõ øààðäëàãà òàâèõààð èðãýäèéã çîõèîí áàéãóóëæýý. Õîòûí èðãýä áîëîí ýâñëèéíõýí òºëºâëºãººãºº ººð÷ëºõèéã ãóéæýý. Çàñàã çàõèðãàà çºâøººðñºíã¿é. Äàðàà íü 100-ààä õ¿íýýñ á¿ðäñýí öóãëààí õèéæ ýñýðã¿¿öæýý. Äàðàà íü ýíý ¿éë ÿâäëûã òåëåâèçýýð ò¿¿íèéã ìýäýýëýõäýý Ñàí-Äèåãî Ïàäðåñ äýìæèã÷äèéíõýý ýð¿¿ë ìýíäèéã òîîõã¿é áàéíà ãýæýý. Áàãèéíõàà íýðèéã õàìãààëàõûí òóëä áàãèéí ýçýä õîðòîé õºðñíººñ çàéëàõ ººð àðãà îëü¸ ãýæýý. Îð÷íû ýð¿¿ë ìýíäèéí ýâñëèéíõýí ñòàäèîí áàðüñíààð õîòûí õºäºëãººí õýðõýí íýìýãäýæ, àãààðûí áîõèðäîë õýðõýí ºñ÷, îéð îð÷ìûí õ¿¿õä¿¿äèéí äóíä àñòìà íýìýãäýõ òîîöîî õèéñýí áàéëàà. Îëîí óóëçàëòûí äàðàà îð÷íû ýð¿¿ë ìýíäèéí ýâñëèéíõýí øèíý, ýð¿¿ë á¿òýýí áîñãîëò õèéõýä òóñàëæ ýõýëëýý. Èíãýýä íèéòèéí õóðàë çàðëàâ. ¯¿ãýýð áàéãàëü îð÷íû íºëººëëèéí ä¿íã òàíèëöóóëæ, õ¿ì¿¿ñèéã àþóëã¿é áàéëãàõ àðãà çàìóóäûã õýëýëöýâ. Ãýâ÷ Ñàíäèåãîãèéí ñòàäèîí áàðèõ áàðèëãûíõàí ýíý òºëºâëºãººãºº àþóëòàé õºðñºí äýýð ÷ õàìààã¿é õóðäõàí õèéõ áîäîëòîé áàéëàà. Ãýõäýý îð÷íû ýð¿¿ë ìýíäèéí ýâñýë õóðàë õèéõ, ãóäàìæèíä æàãñààë õèéõ àðãààð øààðäñààð çàñãèéí ãàçðààñ àþóëûã áàãàñãàõ àðãà õýìæýý àâàõóóëæ ÷àäæýý. Îäîî Ñàíäèåãîãèéí îëîí ¿çýã÷èä Ïàäðåñ áàãèéí òîãëîëò á¿ðèéã àëãàñàõã¿é ¿çýæ áàéíà. Тýä ººðñäèéíõ íü áàã ººðñäèéíõ íü ýð¿¿ë ìýíäýä àíõààðàë òàâüñàíä óëàì áàÿðëàäàã.

Õîðòîé õîã õàÿãäëûã õàÿõ òàëààð îëîí óëñûí ãýðýý õýëýëöýýðÎëîí æèëèéí òóðø Õîéä Àìåðèê áîëîí Åâðîïèéí áàÿí îðíóóä Àôðèê, Àçè, Ëàòèí Àìåðèê áîëîí Ç¿¿í Åâðîïûã õîðòîé õàÿãäëàà õàÿäàã ãàçàð áîëãîæýý. Тýäãýýð îðíóóäàä õóóëèéí øàõàëò äàðàìò áàéñàíã¿é. Ýöýñò íü ÿäóó îðíóóäûí õàìòûí ýñýðã¿¿öýë, äýëõèé äàõèíû áàéãàëèéí øàõàëò äàðàìòûí ¿ð ä¿íä õîðòîé õóäàëäààã õîðèãëîõ îëîí óëñûí ãýðýý áàéãóóëæ ÿëàëò áàéãóóëæýý. Ýíý ãýðýý àíõàíäàà Àþóëòàé õîã õàÿãäëûã õèë äàìæóóëàí õºäºëãºõ, õàÿõûã õÿíàõ òóõàé Áàçåëèéí êîíâåíö ãýæ íýðëýãääýã áàéñàí þì. 1992 îíä ýíý êîíâåíöèéã áàòàëæýý. Ýíý ãýðýýã áàòëàõ áîëñîí øàëòãààí íü, ºíººõ äàëàéä 2 æèë õîðòîé õàÿãäëàà õàÿõ ãýæ ÿâñàí Êèàíñè õºëºã îíãîöûã î÷èõ ãàçàð á¿ðò äàãàæ áàéñàí èäýâõòí¿¿äèéí õ¿÷èí ÷àðìàéëò îðñîíòîé õîëáîîòîé áàéëàà. Ýíý êîíâåíöèéã äàãàæ, íýãäýí îðñîí óëñ îðíóóä íü õîðòîé õîã õàÿãäëûã õààíà ¿¿ññýí ãàçàðò íü àëü áîëîõ îéð, ººð îðîíä òýýâýðëýõã¿éãýýð õîðã¿éæ¿¿ëýõ, äàõèí àøèãëàõ, õàÿõ ¸ñòîé ãýæ çºâøººðñºí áàéíà. 2001 îíä 92 îðîí áàéãàëèàñ ìºä àðèëæ óñòäàãã¿é îðãàíèê õîðäóóëàã÷ áîäèñóóäûí òóõàé Ñòîêãîëüìèéí êîíâåíö ãýæ áàòàëæýý. /POPs 346-ð õóóäñûã ¿ç/ Ýíý êîíâåíöèéí äàãóó áîõèð 12 ãýäýã íýðòýé õàìãèéí õîðòîé 12POPs á¿òýýãäýõ¿¿íèéã ¿éëäâýðëýæ áîëîõã¿é ãýæ òîõèðñîí áàéíà. Ìºí ýíý á¿òýýãäýõ¿¿íèéã õóäàëäàõ íü õóóëü áóñ áºãººä ãàãöõ¿¿ ¿¿íèéã èë¿¿ õîðòîé DDT ç¿éëýýð îðëóóëàõ ãýýä áàéãàà íºõöºëä ë õýðýãëýæ áîëîõûã çààæýý. Ãóðàâ äàõü îëîí óëñûí ãýðýý íü 2004 îíä áàòëàãäñàí áºãººä ò¿¿íèéã óðüä÷èëàí ìýäýýëæ çºâøººð¿¿ëýõ òóõàé Ðîòåðäàìûí êîíâåíö ãýäýã. Ýíý íü àþóëòàé õèìèéí áîäèñûã ýêñïîðòëîõûã õ¿ñ÷ áàéãàà óëñ òóõàéí áîäèñûí òóõàé ìýäýýëëèéã óðüä÷èëàí ºãñºí áàéõ ¸ñòîé ãýñýí çààëò þì. Ýäãýýð îëîí óëñûí ãýðýý, êîíâåíöèéã ìýäýæ àâñíû äàðàà õ¿ì¿¿ñ ººðñäèéí ýð¿¿ë áàéõ ýðõèéí òºëºº, øóäàðãà ¸ñíû òºëºº àøèãëàæ áîëîõ þì. Ãýõäýý çàðèì îðíóóä áîëîí êîðïîðàöèóä îëîí ÿíçûí àðãààð õóóëèéã òîéð÷ ãàðàõûã îðîëääîã. Ýíý êîíâåíö¿¿ä áîëîí áóñàä ¿íäýñíèé áà îëîí óëñûí õóóëü ä¿ðì¿¿äèéã îð÷íû ýð¿¿ë ìýíäèéí òºñºëä õýðõýí àøèãëàæ áîëîõ òàëààð õàâñðàëò Á-ãýýñ ¿çíý ¿¿.


Ìîãîé áà øàò õýìýýõ òîãëîîì

Ýð¿¿ë ìýíäèéí áîëîâñðîëä ìîãîé áà øàò õýìýýõ ºðãºí äýëãýðñýí õºëºãò òîãëîîìûã àøèãëàäàã. Ýíýõ¿¿ õºëºãò òîãëîîìîîð õîðòîé õèìèéí áîäèñ áèäýíä õýðõýí íºëººëäºã çàìûã õàðóóëæ áîëäîã áºãººä ò¿¿íýýñ õàìãààëàõûí òóëä þó õèéõèéã çààäàã. Ýíý òîãëîîìûã òà ººðºº õèéæ áîëîõ áà äîîðõ çààâðûí äàãóó òîì öààñ, êàðòîí äýýð õºëãèéã çóðæ áîëíî.

Ìàòåðèàë: øîî, óðãàìëûí ¿ð, ÷óëóóíóóä, ýñâýë õÿñààíóóäûã ¿ðíèé îðîíä àøèãëàæ áîëíî. Òýãýýä òîãëîîìûí õºëºã. Ä¿ðýì: ýíýõ¿¿ òîãëîîìûã 2-4 õ¿í, ýñâýë áàãààð òîãëîæ áîëíî. Íýã òîãëîã÷ íü íýã õ¿¿òýé áàéíà. Õ¿¿ íü ¿ð, ÷óëóó þì óó, õÿñààã õýðýãëýíý. Òîãëîã÷ á¿ðèéí í¿¿äëèéã õºëãºí äýýð õ¿¿ãèéí áàéðëàëààð òîãòîîíî.

Ýõíèé òîãëîã÷ øîîãîî õàÿæ, óíàñàí äóãààð òîîãîîð íü øîîíû òîîíû äàãóó ýõëýõ ãýñýí öýãýýñ ýõëýí í¿¿íý. Õýðýâ òîãëîã÷ çóðãààã áóóëãàñàí áîë çóðãààí í¿äýí äýýã¿¿ð í¿¿æ äàðàà íü õî¸ð äàõèà õàÿíà. Ýñâýë äàðààãèéí òîãëîã÷ øîîã õàÿíà.

Õýðýâ õ¿¿ ìîãîéíû òîëãîé äýýð óíàâàë òîãëîã÷ õºëºãíèé í¿äýí äîòîð áàéãàà ¿ãèéã ÷àíãà óíøààä ìîãîéíû ñ¿¿ë ð¿¿ í¿¿íý. Äàðàà íü ñ¿¿ëíèé çààñàí í¿õíèé ¿ãèéã ÷àíãààð óíøèíà. Òýð äàðààãèéí óäàà í¿¿õäýý ìîãîéíû ñ¿¿ëíýýñ í¿¿íý.

Õýðýâ õ¿¿ íü øàòíû íýã ¿ç¿¿ð äýýð áóó÷èõâàë òîãëîã÷ òýð í¿äýíä áàéãàà ¿ãèéã ÷àíãààð óíøèæ øàòíû íºãºº ¿ç¿¿ð áàéãàà öýã ð¿¿ ºãñººä òýíä áàéãàà ¿ãèéã áàñ

÷àíãààð óíøèíà. Òîãëîã÷èéí äàðààãèéí õºäºëãººí øàòíû íºãºº ¿ç¿¿ðýýñ ýõýëíý.

Õàìãèéí ñ¿¿ë÷èéí í¿äýíä ò¿ð¿¿ëæ î÷ñîí òîãëîã÷ õîæèíî. Õàìãèéí ñ¿¿ë÷èéí í¿äýíäýý òààð÷ î÷èõûí òóëä òýíä õ¿ðýõ òîîòîé ÿã òýíö¿¿ òîîíû í¿äèéã øîîí äýýð óíàãààæ áàéæ î÷íî.

Ýíýõ¿¿ òîãëîîìûã õèéõäýý ìîãîéíû äºðâºëæèíã¿¿äýä ýð¿¿ë ìýíäèéí àñóóäàë áîëîí îéð îð÷ìûí áîõèðäëûí àñóóäëóóäûã îðóóëàõ íü ñàéí. Õàðèí øàòíû õàðàëäàà àâ÷ áîëîõ àðãà õýìæýýã áè÷âýë äýýð. Òîãëîã÷èä ìîãîéíû í¿äýíä áè÷èãäñýí àñóóäëûã õýëýëöýæ, øàòíû øèéäë¿¿äèéã õýëýëöâýë ñàéí. Òîãëîîì äóóñàõàä ò¿¿íä äóðüäàãäààã¿é ººð ÿìàð õèìèéí õîðòîé õîëáîîòîé àñóóäàë áàéãààã ÿðèëöàíà.

Õºëºãò òîãëîîìíóóäûã ýð¿¿ë ìýíäèéí ñóðãàëòàä õýðõýí àøèãëàõ òàëààð áóñàä ìýäýýëëèéã 11-ð á¿ëãýýñ ¿çíý ¿¿. Ìºí Õåñïåðèàí ñàíãèéí “Ýð¿¿ë ìýíäèéí àæèë÷äàä òóñëàìæ” íîìíîîñ ¿çýýðýé.

Õèìèéí õîðòîé áîäèñîîñ ¿¿ñýõ àþóëûã óðüä÷èëàí...

Documents