Örgütsel DavranışBUS-275/276

Yard. Doç. Dr. Bakiev, Ph.D.

1-1

Örgütsel DavranışStephen P. Robbins ve Timothy A.

Judgeçeviri

4-2

Chapter 4

Kişilik ve Degerler

Bu Kısmı Okuduktan Sonra, Şunları Yapabiliyor Olacaksınız:

4-3

1. Kişiliği tanımlama, nasıl ölçüldüğünü ve bireyin kişiliğini hangi faktörler belirlediğini anlatmak

2. Myers-Briggs türü kişilik indikatör çerçevesini anlatmak ve onun güçlü ve zayıf yanlarını değerlendirmek

3. Big Five kişilik modelinde ana kişisel özellikleri belirlemek ve bu özellikler işyerindeki davranışı nasıl tahmin ettiğini göstermek

4. ÖD ile ligili diğer kişilik özellikleri belirleme 5. Değerleri tanımlama, değerlerin önemini gösterme

ve terminal ve enstrümental değerleri karşılaştırma6. Hoftede’nin milli kültür beş değer boyutunu

tanımlamak

Kişilik 4-4

Bir şahısın bir şeye tepki ve başkalarla etkileşim kurmanın toplam yollarıdır(Robbins ve Judge, 2012)

Genelde ölçülebilen özellikler olarak şahısın gösterdiği utangançlık, agresivlik, itaatkarlık, tembellik, hırslılık, sadakat ve ürkeklik gibi terimler anlatılır

Kişiliği Ölçme4-5

Anketleme En yaygın Hata eğilimli

Gözlemci-değerlendiren Anketler Bağımsız Değerlendirme Biraz daha kesin olabilir

Kişilik Tanımlayıcılar4-6

Kalıtım en baskın faktördür İkiz çalışmaları: genetik anne-babasından

daha etkindir (Illies ve diğ., 2006) Çevre de etki eder Yaşlanma da yetenek derecelerini

etkiler Temel kilik sabittir (Srivastava ve diğ.,

2003)

Kişilik Özellikleri Ölçme: Myers-Briggs Türü Gösterge4-7

Dünyada en çaplı kullanılan kişilik –değerlendirme enstrumanı (Kennedy and Kennedy, 2004)

Şahıslar: Dışadönük veya İçedönük (D/İ) Algılama veya Sezgisel (A/S) Düşünme veya Hissetme (D/H) Değerlendirmek veya Algılama (D/A) olarak

sınıflandırılmışlar Sınıflandırmalar 16 kişilik türlerine

birleştirilmistir (Ör: DSHA veya İADD) İş performansı ile ilişkisi yoktur

Kişilik Özellikleri Ölçmek: Big-Five (Büyük-Beş) Modeli

4-8

Beş Özellik: Dışadönüklük (Mutlu, duyguların serbestçe ifade

etme) Uyumluluk Dürüstlük (alt kademe yöneticiler) Duygusal Kararlılık (mutlu) Deneyime Açık olma (yenilikçi)

İs performansı ile çok güçlü ilişkisi vardır (özellikle Dürüstlük ) (Barrick ve Mount, 1991; Hurtz ve Donovan, 2000)

Diğer Kişililk Özellikler4-9

Çekirdek öz-değerlendirme: Pozitif çekirdek öz-değerlendirmesi olan kişiler kendilerini severler ve işyerinde kendilerini yetenekli ve etkili görürler (Erez and Judge, 2001).

Makyavelianizm: Yüksek makyavelistler pragmatik, duygusal olarak mesafeli ve araçlar sonucu haklı çıkardığı inancına daha meyilli olurlar.

Narsizm: Kendini büyük gören kişi, aşırı hayranlık talep eder, aşırı kendine yetki verme duygusuna sahip ve kibirlidir.

ÖD’ı Etkileyen Ana Kişilik Özellikler

4-10

Kendini İzleme Durumsal faktörlere

uymak için ve çevereye uymak için davranışı ayarlamak (Snyder, 2000)

Risk Alma Risk alma isteği

• Atürü Kişilik•Rekabetçi, Aceleci & Tahrikçi (Freidman and Rosenman, 1974)

• Proaktif Kişilik •Fırsatları tespit eder, insiatif gösterir, harekete geçer ve durumu korur (Grant, 2000)

Değerler4-11

Değerler bizim en iyi davranış modu ve varlığın son-hali hakkında olan değerlendirmemizi temsil eden temel kararlarımızdır (Rokeach, 1973)

Değer Sistemleri4-12

Kişisel değerleri öncelik sırasına göre temsil eder: İçerik– kişiye olan önemi Yoğunluk– diğer değerler ile karşılaştırmalı

önemi Değerler hiyerarşisi nispeten sabit olma

eğili vardır Deperler tutumlar, motivasyon ve

davranış için bir temeldir Algıyı etkiler ve objektifliği bulandırır

Rokeach Değer Anketi

Terminal değerler ulaşmak istediğimiz son hedefimizi tanımlar

İnsanın hayatı boyunca ulaşmak istediği hedefleridir

Instrumental değerlerterminal değerlere ulaşmak için tercih edilen modlar veya araçlar

4-13

Terminal Değerlerin Örnekleri

4-14

Konforlu yaşam (refah hayat) Heyecanlı hayat (tahri edici, actif yaşam) Başarı duygusu (uzun süren katkı) Barış dünyası (savaşsız dünya) Güzellik dünyası (tabiat güzelliği ve sanat) Eşitlik (kardeşlik, herkese eşit fırsatlar) Aile güvenliği (sevenlerinize iyi bakma ) Özgürlük (bağımsızlı,serbest seçim) Mutluluk (hoşgörü)

Instrumental Değerler Örnekleri

4-15

Hırslı (çok çalışkan, can atan) Geniş görüşlü (açık görüşlü) Yetenekli (yetkili, etkili) İstekli (kaygısız, neşeli) Temiz (temiz, düzenli) Cezur (inançlarını koruyabilen) Bağışlayıcı (affetme isteği olan) Yardımsever (diğerlerin iyiliği için çalışan) Dürüst (dürüst, samimi)

Kişilik-İş Uyumu: Holland’ın Altıgeni

4-16

İş tatmini ve işten ayrılma kişilik görev arasındaki uyuma Yakın olan alanlar birbirine benzer Karşıda olan alanlar birbirinde farklıdır

• Mesleki Tercih Envanter anketi

Kişi-Organizasyon Uyumu4-17

Çalışanların kişilikleri kurumsal kültüre uyması bir spesifik işin karakteritiklerine uymasından daha önmlidir

Bu uyum iş tatmini, kurumsal bağlılık ve işten ayrılmayı tahmin eder.

Global Uygulamalar4-18

Big Five (Büyük Beş) Modeli kültürden kültüre değişiyor En önemli farkı faktörler ve ülke türü

Değerler kültürler arası farklılık arzeder Kültürleri değerlendirmek için iki tane

çerçeve: Hofstede GLOBE

Hofstede’in Kültürleri Değerlendirme Çerçevesi

4-19

Bei faktör:Güç Mesafesi

Bireycilik Kolektivizme karşıErkeklik Feminizme karşı

Belirsizlikten KaçınmaKısa süreli Oryantasyon Uzun süreli

Oryanasyona karşı

GLOBE* Kültürleri Değerlendirme Çerçevesi

Kendine güven Geleceğe yönelim Cins farklılıkları Belirsizlikten

Kaçınma Güç Mesafesi

Bireycilik/ kolektivizm

Grup içi kolektivizm Performans

oryantasyon Insan orantasyon

4-20

*Global Leadership and Organizational Behavior Effectiveness

Devm eden dokuz faktör çalışması:

Manajerlere Uygulamalar4-21

Kişilik: En iyi iş uyumunu bulmak için iş, grup ve

kurumları değerlendirin İşe alımda Big Five en iyi araçlardandır Myer-Briggs Türü Gösterge gelişim ve eğitim

için iyidir

Değerler: Tututmlar, davranışlar ve algıları çok etkiler Bireylerin değerlerini ve kurumsal kültürü

uyarlayın

Unutmayın…4-22

Kişilik Bir şahısın bir şeye tepki ve başkalarla

etkileşim kurmanın toplam yollarıdır Kolayca ölçülür

Big Five (Büyük Beş)Kişilik Özellikleri ÖD kriterlerinin birçoğu ile alakalıdır Davranış tahmin etmede çok faydalı

olabilir Değerler

Kültürlerarası ve kültürler içi değişiyor

Özet4-23

1. Kişiliği tanımlama, nasıl ölçüldüğünü ve bireyin kişiliğini hangi faktörler belirlediğini anlatmak

2. Myers-Briggs türü kişilik indikatör çerçevesini anlatmak ve onun güçlü ve zayıf yanlarını değerlendirmek

3. Big Five kişilik modelinde ana kişisel özellikleri belirlemek ve bu özellikler işyerindeki davranışı nasıl tahmin ettiğini göstermek

4. ÖD ile ligili diğer kişilik özellikleri belirleme 5. Değerleri tanımlama, değerlerin önemini

gösterme ve terminal ve enstrümental değerleri karşılaştırma

6. Hoftede’nin milli kültür beş değer boyutunu tanımlamak