Polityka rozwoju klastrów w Polsce„Klastry – sposób na innowacyjny wzrost

w gospodarce” Europejski Kongres Gospodarczy –

Katowice 16 maja

wstęp 01

Definicje

Podmioty wchodzące w skład klastrów(zgodnie z koncepcją potrójnej helisy – ang. triple helix)

• Przedsiębiorstwa (klastry to nowy model działalności biznesowej, opartej na kooperacji mimo konkurencji - kooperencja)

• Podmioty naukowe (klastry to nowy model interakcji między nauką a gospodarką)

• Władze publiczne (nowa koncepcja na forum OECD tzw. polityki gospodarczej opartej o klastry (cluster-based economic policy)

wstęp 01

Definicje

Koncepcja Triple-helix

Przemysł

Władze publiczne

KlastryKlastry

Nauka

wstęp 01

Dobre klastry

Czynniki zapewniające wysoką innowacyjność i sukces klastra

• Aktywna rola przemysłu• Wysoki poziom naukowego zaplecza badawczego• Efektywna współpraca i komunikacja pomiędzy członkami klastra• Wsparcie ze strony regionu i miasta (przy zachowaniu bottom-up

approach) • Nowy etap rozwoju klasteringu – internacjonalizacja inicjatyw

klastrowych (globalizacja i integracja => możliwości przepływu zasobów i zwiększona

specjalizacja łańcucha wartości ponad granicami krajowymi)

wstęp 01

Dobre klastry0

1020

3040

50

Podział kosztów Efekt synergii Dotacja Wiedza o rynkachzagranicznych

199619971999

Korzyści z klastrów na poziomie mikroekonomicznym na przykładzie klastrów w Hiszpanii

wstęp 01

Dobre klastry

Wyzwania dla rozwoju klastrów w Polsce

• Słaba skłonność do kooperacji – indywidualizm przedsiębiorców jako spuścizna poprzedniego systemu

• Niski poziom kapitału społecznego/zaufania i kapitału relacyjnego (relational capital)

• Słabe powiązania i interakcje między przedsiębiorstwami oraz przedsiębiorstwami i jednostkami naukowymi

• Ograniczona rola sektorów opartych na wiedzy • Niski poziom wiedzy dot. roli regionalnych systemów innowacyjnych• Niska skłonność do innowacji • Słaby rozwój rynków finansowych i brak kapitału• Słaby rozwój infrastruktury

wstęp 01

Internacjonalizacja

INTERNACJONALIZACJA inicjatyw klastrowych - nowy etap rozwoju klasteringu

• globalizacja i integracja gospodarcza - możliwości przepływu zasobów i zwiększona specjalizacja łańcucha wartości ponad granicami krajowymi

• Europejski Alians Klastrów PRO INNO (PRO INNO European Cluster Alliance)

• BSR InnoNET (Baltic Sea Region Innovation Network), BSR StarDust project

• INNET => program Innovation Express,• CEE - ClusterNetwork

wstęp 01

Polityka klastrowa

Polityka klastrowa jako element różnego rodzaju polityk państwa

• Polityka innowacyjna• Polityka regionalna• Horyzontalna polityka przemysłowa (HPP)Elementy polityki klastrowej możliwe do zastosowania także w innych dziadzinach polityki rządu• Polityka naukowo-techniczna• Polityka rynku pracy• Polityka społeczna• Polityka edukacyjnaWsparcie rozwoju inicjatyw klastrowych pozwala na uzyskanie efektów synergii między różnego rodzaju politykami państwa.

wstęp 01

Polityka klastrowa

Podejście oddolne (bottom-up approach) do roli polityki klastrowej

• dominujące podmioty w klastrze to lokalne przedsiębiorstwa

• działania państwa pełnią jedynie rolę pomocniczą

• selektywne programy wsparcia:

- tworzenie odpowiedniej infrastruktury instytucjonalnej- zasadne w obszarach realnych niedoskonałości rynku- zależna od fazy rozwoju klastra

wstęp 01

Polityka klastrowa

Obecne instrumenty wspierania klastrów w Polsce

• Program Operacyjny Innowacyjna gospodarka 2007-2013 (PO IG) Działanie 5.1 „Wspieranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu ponadregionalnym” – PARP

• Program Operacyjny Kapitał LudzkiDziałanie 2.1 „Rozwój kadr nowoczesnej gospodarki”.

Poddziałanie 2.1.1 „Rozwój kapitału ludzkiego w przedsiębiorstwach”Poddziałanie 2.1.2 „Partnerstwo dla zwiększania adaptacyjności” Poddziałanie 2.1.3 „Wsparcie systemowe na rzecz zwiększenia zdolności

adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw”.

wstęp 01

Polityka klastrowa

Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej

Działanie 1.4 „Promocja i współpraca”, komponent „Współpraca” - współfinansowanie projektów dot. budowania sieci współpracy, w tym związanych z identyfikacją i rozwojem klastrów:

• badania analityczne, przygotowywanie ekspertyz i publikacji w zakresie polityki rozwoju opartej na klasteringu

• popularyzacja idei klasteringu, w tym m.in.: organizacja konferencji i spotkań tematycznych;

• tworzenie i rozwój klastrów, w tym m.in.: opracowanie strategii oraz dokumentów operacyjnych dla rozwoju klastra, zakup usług doradczych/prawnych, marketingowych, PR, organizacja i udział w konferencjach.

wstęp 01

Polityka klastrowa

Zróżnicowane wsparcie klastrów w poszczególnych RPO, dotyczące:

• definicji beneficjenta działania, • wymagań dotyczących przygotowania i składania wniosków,• priorytetowego traktowania działań/sektorów, • wielkości alokacji funduszy na działania,• wielkości wymaganego wkładu własnego, • minimalnej i maksymalnej wartości projektu •poziomu dofinansowania

=> asymetryczność realnego wsparcia w układzie regionalnym oraz rozproszenie (tworzenie nie rozwój) pomocy na poziomie centralnym

wstęp 01

Polityka klastrowa

Kierunki polityki rozwoju klastrów w Polsce

To odniesienie do koncepcji polityki rozwoju gospodarczego opartej o klastry (cluster-based economic development policy) czyli wymiaru terytorialnego polityki rozwoju (territorial-based policy).

Realne efekty realizacji inicjatyw rozwojowych zarówno sektorowych, jak i horyzontalnych oraz ustawodawstwa na poziomie kraju i międzynarodowym, odczuwalne na poziomie lokalnym polityki gospodarczej Unii Europejskiej – priorytety Strategii „Europa 2020” oraz programu „Innovation Union”modelu polaryzacyjno - dyfuzyjnego.

wstęp 01

Polityka klastrowa

Kierunki polityki rozwoju klastrów w Polsce - odpowiedź na wyzwania z ewolucji polityki UE

Podejście Komisji Europejskiej to wspieranie klastrów o dużym potencjale rozwoju:

- bieguny wzrostu dla gospodarki europejskiej,- efektywność wydatkowania środków publicznych, - internacjonalizacja wyników prac klastrów współpracujących w UE

Ewolucja polityki europejskiej (po 2013 r.) => coraz większa koncentracja europejskich środków finansowych (FP, CIP, ERC, EIT) na najbardziej konkurencyjnych ośrodkach w ramach UE.

wstęp 01

Polityka klastrowaPolityka rozwoju klastrów w Polsce

– mechanizm wspierania biegunów wzrostu polskiej gospodarki

• wypracowanie mechanizmu selekcji i koncentracja na nich środków publicznych (w tym funduszy z UE),

• preferencje w ramach istniejącego systemu funduszy strukturalnych,

• utworzenie grupy ds. polityki rozwoju klastrów w Polsce z udziałem przedstawicieli MRR, MG, MNiSW, PARP, ARP oraz ekspertów KE,

• powiązanie wspierania klastrów z mechanizmami Specjalnych Stref Ekonomicznych (SSE) – spółka zarządzająca jako animator inicjatyw klastrowych

wstęp 01

Polityka klastrowa

Kierunki polityki rozwoju klastrów w Polsce – implikacje dla przygotowywanych dokumentów krajowych:

• nowy Krajowy Program Reform (KPR) • Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki (SIEG) – jedna z 9

strategii stanowiących podstawę nowego układu strategicznego zarządzania polityką rozwoju kraju. Cztery zasady horyzontalne: 1. kreowanie wiedzy (inwestycje w kapitał ludzki);2. partnerska współpraca (rozwój kapitału społecznego);3. efektywna alokacja zasobów/gospodarowanie w obiegu (closed loop);4. zarządzanie strategiczne/odpowiedzialne przywództwo.

• Program Rozwoju Przedsiębiorstw;• Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego;

wstęp 01

Polityka klastrowa

Potencjalne instrumenty wspierania klastrów (1/2)

• wspieranie opracowywania schematów działania animatorów (koordynatorów) klastrów i zarządzania relacjami w klastrze;

• finansowanie kosztów stałych animatora (koordynatora) klastra;• stworzenie poradnika w zakresie ochrony praw własności intelektualnej

(IPR);• wspieranie audytu potrzeb szkoleniowych klastrów;• wspieranie tworzenia sieci projektów partnerskich dla koordynatorów

klastrów z „bliźniaczymi” animatorami klastrów zagranicznych;

wstęp 01

Polityka kalstrowa

Potencjalne instrumenty wspierania klastrów (2/2)

• organizacja warsztatów diagnostycznych dot. współpracy między członkami klastra w ramach potrójnej helisy (triple helix);

• działania na rzecz internacjonalizacji klastrów;• stworzenie systemu ewidencji inicjatyw klastrowych (rejestracja klastrów)

=> internetowa baza klastrów;• stworzenie systemu ewaluacji inicjatyw klastrowych (selekcja klastrów i

wspieranie najlepszych klastrów – potencjalnych biegunów wzrostu w skali całej UE).

wstęp 01

Dziękuję za uwagę

Zbigniew KamieńskiZastępca dyrektora Departamentu Rozwoju Gospodarki

Ministerstwo GospodarkiPlac Trzech Krzyży 3/5

00-507 Warszawatel: 022 693 59 19

zbigniew.kamienski@mg.gov.pl