ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากร (Population)หมายถงรายการทงหมดหรอสมาชก

ทงหมดของหนวยหรอสงทถกเลอกเพอใชในการเกบรวบรวมขอมล และตองปรากฏอยใน ขณะททำาการวจย

ประเภทของประชากรประชากรทมจำานวนจำากดหรอนบถวน (Finite population) สามารถนบจำานวนไดแนนอน เชน จำานวนนกศกษา จำานวนบรษท จำานวนหนงสอในหมวดคอมพวเตอรของหองสมดมหาวทยาลยแหงหนง เปน

ประชากรทมจำานวนไมจำากด (Infinite population) ซงไมสามารถนบจำานวนประชากรไดแนนอน เชน จำานวนเมดทราย เมดขาว ปรมาณนำาในมหาสมทร เปนตน

ประชากรทใชในการวจยอาจจะหมายถง คน สตว สงของ สถานท ดงเชน

หนงสอ หนงสออางอง บทความในสารานกรม รายการบรรณานกรมทายเลมของบทความ

จงหวด อำาเภอ ตำาบล สตวปา เสอ เสอดาว ขาราชการ ขาราชการสงกดมหาวทยาลย บคลากร

หองสมด บรรณารกษ บรรณารกษบรการตอบคำาถาม บรรณารกษใหบรการตอบคำาถามผานเวบไซต บรรณารกษใหบรการตอบคำาถามผานกระดานสนทนา

กลมตวอยาง (Sample)หมายถงหนวยหรอองคประกอบบาง

สวนทถกเลอกมาจากประชากรทงหมด เนองจากไมสามารถศกษาประชากรทงหมด ทำาใหผวจยตองเลอกศกษาบางสวนเพอใชเปนตวแทนในการศกษา

การสำารวจหองสมดมหาวทยาลย 20แหง จากหองสมดมหาวทยาลยทงหมด

การศกษาบรรณารกษหองสมดเฉพาะ 50 คน จากบรรณารกษหองสมด

เฉพาะทงหมดการวเคราะหหนงสอการตนแปลจาก

ภาษาญปน 200 เลมจากหนงสอการตนญปนทงหมด

ทำาไมตองสมตวอยางประชากรมขนาดใหญเกนไปขอจำากดดานเวลาประหยดงบประมาณประหยดแรงงาน

ความถกตองและแมนยำาขอมลบางอยางไมสามารถศกษา

ไดทงหมดไมรจำานวนทแนนอนของ

ประชากร

หลกการเลอกกลมตวอยางทดการเปนตวแทนทดของประชากร (Representativeness) กลมตวอยางตองมคณลกษณะและสมบตทเหมอนหรอคลายกบประชากรมากทสด

เนนประโยชนทจะไดรบ ( Efficiency and Practicality) กลมตวอยางทมขนาดใหญเกนไปอาจจะทำาใหสญเงน เวลา และความพยายามในการทำางานมากแทนทจะทำาใหเกดผลดอาจจะสงผลเสยมากกวา

ขนตอนการสมตวอยางกำาหนดหรอนยามประชากรตรวจสอบหนวยหรอรายชอหรอ

รายการทจะสมกำาหนดขนาดหรอจำานวนของกลม

ตวอยางกำาหนดวธการสมตวอยาง

การนยามประชากร

การสมตวอยางจะตองกำาหนดประชากรทจะสมใหชดเจน ประชากรคอใครหรออะไร มขอบเขตแคไหน ดงเชน

บรรณารกษงานบรการตอบคำาถาม ของหองสมดมหาวทยาลยของรฐ

หนงสอการตนแปลจากภาษาญปน ทตพมพในชวงป พ.ศ -. 2538 2540

บทความทางบรรณารกษศาสตรของนกเขยนไทยทตพมพในวารสารภาษาตางประเทศ ในชวงป พ.ศ -.2500 2548

หองสมดโรงเรยนสาธตมธยมศกษา ทสงกดทบวงมหาวทยาลย

การตรวจสอบประชากร

ประชากรทงหมดจะตองไดรบการตรวจสอบใหชดเจนและแนนอนกอนทำาการสม เพอทจะการสมตวอยางมความนาเชอถอ โดยตรวจสอบวาประชากรแตละหนวย ยงอยในกลมประชากร เพราะประชากรบางประเภทมการเปลยนแปลงตลอด ดงเชน

บรรณารกษทปฏบตงานในหองสมดโรงเรยนสาธตมธยมศกษา สงกดทบวงมหาวทยาลย ยงคงมจำานวนเทาเดม ไมไดเพมหรอลดจำานวนลงในขณะทจะทำาการสำารวจ เพราะสดสวนของการเลอกกลมตวอยางจะเปลยนไป

วธการเลอกกลมตวอยางแบบอาศยความนาจะเปน (Probability sampling)

แบบไมอาศยความนาจะเปน (Non-probability sampling)

การเลอกแบบไมอาศยความนาจะเปน

การเลอกแบบนใชในกรณทจะไมสามารถอาศยความนาจะเปนในการสมอาจจะดวยสาเหต

ไมทราบประชากรทแนนอน เหตผลดานความปลอดภย ความสะดวก ความรวดเรวในการวจย

การเลอกกลมตวอยางแบบนมขอจำากดหลายประการ โดยเฉพาะการเปนตวแทนทดของประชากร เพราะไมสามารถคำานวณความคาดเคลอนในการวเคราะหขอมล ดงนน การเลอกตวอยางแบบน อาจจะไมเปนทยอมรบในผลการวจย แตอยางไรกตามผลการศกษาสามารถใชเปนพนฐานสำาหรบการศกษา

การคนหาแนวคดทยงไมไดมการพฒนา

ใชในการ pre-test กลมศกษาขนาดใหญกอนการเกบขอมลจรง

เพอใชในการคนหาทฤษฎหรอกำาหนดสมมตสำาหรบการศกษาจรง

รปแบบการเลอกแบบไมอาศยความนาจะเปน

การเลอกแบบบงเอญการเลอกแบบกำาหนดสดสวนแบบเจาะจงแบบสะดวกการใชการบอกตอของกลมตวอยาง

การเลอกแบบบงเอญ (Accidential S.)

การเลอกแบบไมไดกำาหนดไวลวงหนา กลมตวอยางจะเปนใครกไดทสามารถใหขอมล จะพบบอยมากในการถามขอมลตามปายรถประจำาทาง หรอหนาศนยการคา เพอเพมความนาเชอถอของขอมลควรเลอกสถานทเกบขอมลใหตรงกบกลมทจะใหขอมล

การเลอกแบบกำาหนดสดสวน (Quota Sampling)

การเลอกตวอยางแบบเหมอนกบแบบบงเอญ แตเพอใหไดกลมตวอยางทกระจายและมความนาเชอถอกวาจงไดกำาหนดสดสวนของผทจะเลอกใหออกเปนกลมยอย เชน แบงผทจะใหขอมลตามปายรถเมล เปนเพศชาย 50 และหญง 50 คน

การเลอกแบบเจาะจง (Purposive/judgmental

Sampling) การทผวจยเลอกกลมตวอยางโดยใช

วจารณญาณของตวเองตดสนวาจะเลอกใครเปนกลมตวอยางสำาหรบการศกษาในแตละเรอง มจดบกพรองคอการตดสนใจของแตละคนมความแตกตางกนขนอยกบทศนคต และประสบการณของแตละคน

การเลอกตามความสะดวก (Convenience Sampling)

การเลอกผวจยเลอกกลมตวอยางตามความสะดวกของตวเอง เชน บรรณารกษเลอกกลมตวอยางจากผทเขาถามคำาถามในแผนกบรการตอบคำาถาม การศกษาทเกยวของกบยาเสพยตดจากผทอยในการควบคมของสถานพนจหรอเรอนจำา เปน

การเลอกโดยอาศยกลมตวอยางบอกตอ(Snowball sampling)

การเลอกกลมตวอยางโดยกลมตวอยางแนะนำาใหรจกกลมตวอยางคนอนๆ ในกลมของพวกเขาตอไปเรอยๆ ใชในกรณทไมทราบประชากรทแนนอน เชน การศกษาผทำางานบรการพเศษ หรองานในลกษณะคลายกน

การสมโดยอาศยความนาจะเปน

กลมตวอยางแบบอาศยความนาจะเปน (probability sample) คอการกำาหนดกลมตวอยางโดยอาศยกฎความนาจะเปน ซงทำาใหกลมตวอยางทไดมแนวโนมจะเปนตวแทนทดของประชากร

การสมแบบนมความสมพนธหรอใชกนมากในการวจยเชงสำารวจ เพราะกลมตวอยางทไดจะตองเปนตวแทนทดของประชากร ซงจะสงผลตอการทดสอบสมมตฐาน และคณภาพของงานวจยตอไป

สวนการวจยบางประเภทเชนการทดลองอาจจะเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง การสมตวอยางแบบอาศยความนาจะเปน เพราะขอจำากดของผทจะมาเขาสกระบวนการทดลอง เชน การศกษาไขหวดนก

การเลอกแบบอาศยความนาจะเปน มหลายรปแบบ ในการสมตวอยางสามารถใชหลายวธประกอบกนเพอใหไดกลมตวอยางทนาเชอถอและเปนตวแทนทดของประชากร ดงน

การสมแบบงาย (Simple random sampling)

การสมแบบมระบบ (Systematic sampling)

การสมแบบแบงชน (Stratified random sampling)

การสมแบบขนตอน (cluster sampling)

การสมแบบงาย (Simple random sampling)

การสมตวอยางจากประชากรทงหมดครงละตวจนกวาจะไดครบตามจำานวนทตองการ โดยแตละครงทสม สมาชกแตละหนวยของประชากรมโอกาสถกเลอกหรอสมเทาเทยมกน คอ 1 /N ถา N คอจำานวนประชากรทงหมด

กรณประชากรมจำานวนทงหมด 50 โอกาสทสมาชกแตละตวของประชากรทงหมดจะถกเลอก คอ

1 /50 หรอ

2%

การสมแบบงายทำาใหโอกาสของกลมตวอยางขนาด n ทถกสมมาจากมาจากประชากรทมสมาชกจำานวน N เทากน คอ 1 /NCn ดงเชน

ประชากรทมสมาชก 4 หนวย และกลมตวอยางมสมาชก 2 หนวย กลมตวอยางมโอกาสถกเลอกเทากบ 1 /4C2 หรอ ซง 4C2 มคาเทากบ 9 ดงนนโอกาสทจะถกเลอกเทากบ 1 /6

เมอ A B C D คอสมาชกของประชากร กลมตวอยางทจะถกสมประกอบดวย

A B A C A DBC BD CD

วธการสมแบบงายการจบฉลาก โดยการเขยนชอหรอ

หมายเลขใหกบสมาชกทงหมดของประชากร แลวใสลงในกลองและเขยาใหคละกน จากนนใหหยบทละแผน และเขยนชอหรอหมายเลขทสมไวบนกระดาษ แลวใสรายการคนลงในกลอง กอนการหยบรายการตอไป ทำาตามขนตอนทงหมดจนกวาจะไดสมาชกครบ

การใชตารางเลขสม

กำาหนดใหหมายเลขใหกบสมาชกทงหมดของประชากร ถาสมาชกเปนหลกรอยใหเลข

3 หลก ตงแต 000 จนถงสมาชกตวสดทาย

เลอกใชตารางเลขสมสำาเรจรปทใหไวเปดตารางเลขสม และบนทกเลขทถกเลอก

ซงอยขอบเขตของหมายเลขประชากร

หลกแถว

1-4 5-8 9-12 13-16 17-20 21-24 25-28 29-32 33-36 37-40

12345 6789

10 

1112131415

64 75 58 38 85 84 12 22 59 20 17 69 61 56 55 95 04 59 59 4710 30 25 22 89 77 43 63 44 30 38 11 24 90 67 07 34 82 33 2871 01 79 84 95 51 30 85 03 74 66 59 10 28 87 53 76 56 91 4960 01 25 56 05 88 41 03 48 79 79 65 59 01 69 78 80 00 36 6637 33 09 46 56 49 16 14 28 02 48 27 45 47 55 44 55 36 50 90 47 86 96 70 01 31 59 11 22 73 60 62 61 28 22 34 69 16 12 1239 04 04 27 37 64 16 78 95 78 39 32 34 93 24 88 43 43 87 0673 50 83 09 08 83 05 48 00 78 36 66 93 02 95 56 46 04 53 3632 65 34 64 74 84 06 10 43 24 20 62 83 73 19 32 35 64 39 6997 59 19 95 49 36 63 03 51 06 62 06 99 29 75 95 32 05 77 34 74 01 23 19 55 59 79 09 69 82 66 22 42 40 15 96 74 90 75 89 56 75 42 64 57 13 35 10 50 14 90 96 63 36 74 69 09 63 34 8849 80 04 99 08 54 83 12 19 98 08 52 82 63 72 92 92 36 50 2643 58 48 96 47 24 87 85 66 70 00 22 15 01 93 99 59 16 23 7716 65 37 96 64 60 32 57 13 01 35 74 28 36 36 73 05 88 72 29

การสมแบบเปนระบบ (Systematic sampling)

การนำารายชอสมาชกของประชากรมาเรยงลำาดบตามอกษรของชอหรอตามหมายเลขประจำาตว รหสประจำาตวนกศกษา หรออนๆ

การกำาหนดชวงทจะใชในการสมตามจำานวนของประชากร และกลมตวอยาง เชน ประชากรจำานวน 100 คน ตองการสม 20 คน ดงนนชวงทจะใชในการสม เทากบ 100/20 คอ 5 คอจะสมประชากรทกๆ 5 รายการ

การสมตวอยางแบบงายของประชากรทอยในชวง 5 รายการแรก คอ - 15 เพอใชเปนตวเรมตน สมมตสมไดหมายเลข 3 คอรายการเรมตน

เลอกตวอยางตวท 2 คอ หมายเลข 35เทากบ 8

เลอกตวอยางตวท 3 คอ 8 5+ เทากบ 12

ทำาตอไปเรอยๆ จนกวาจะไดตวอยางครบ 20

การสมแบบแบงชนหรอชนภม(Stratified random

sampling) แบงกลมประชากรออกเปนชนยอย ๆ (Strata) เสยกอนบนพนฐานของระดบของตวแปรทสำาคญทสง

ผลกระทบตอตวแปรตาม โดยมหลกในการจดแบงชนภมใหภายในชนภมแตละชนมความคลายคลงกน (Homogeneous) หรอมลกษณะทเหมอนกนให

มากทสดเทาทจะทำาได แตระหวางชนภมใหมความ หลากหลาย (Heterogeneous) หรอมความ

แตกตางกน ใหมากทสดเทาทจะทำาได และหลงจากทจดแบงชนภมเรยบรอยแลวจงสมตวอยางจากแตละชนภม

การแบงผบรหารหองสมดมหาวทยาลยออกเปนสองกลม คอกลมผบรหารหองสมดมหาวทยาลยของรฐ และมหาวทยาลยเอกชน

กำาหนดสดสวนกลมตวอยางของทงสองกลม

สมตวอยางแบบงายของประชากรทงสองกลม

การสมแบบแบงกลม (Area or cluster sampling)

การสมแบบนใชสำาหรบการสมตวอยางทประชากรมการกระจายและประชากรในแตละพนทมลกษณะคลายกน (Homogeneity) สามารถทจะนำามาสมแบบแบงกลมมาใชในการสมตวอยาง เพอใหสะดวกแกการรวบรวมขอมล

การศกษาหองสมดโรงเรยนในจงหวดลำาปาง

จงหวดลำาปางม 10 อำาเภอ

สมมา 5 อำาเภอ

สมโรงเรยนมาอำาเภอละ 5 โรง

การสมแบบหลายขนตอน (Multistage cluster

sampling)ในการทำาวจยจรง ๆ เราอาจจะใชวธการ

สมทซบซอนมากกวาน โดยหลกแลวจะตองพจารณาวธการสมทกลาวมาทงหมดมาใชใหไดประโยชนสงสดเพอใหไดกลมตวอยางทผวจยตองการอยางแทจรง เรยกวาการสมแบบหลายขนตอน

ประชากรคอนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย ในเขตการศกษา 10

ใชการสมแบบแบงกลม แบงออกเปน 7 จงหวด สมไดมา 3 จงหวด

ในทง 3 จงหวดม 45 โรงเรยน ใชการสมแบบแบงชน โดยแบงตามขนาดของโรงเรยน คอโรงเรยนขนาดใหญ 10 โรงเรยน ขนาดกลาง 12 โรงเรยน และขนาดเลก 23 โรงเรยน สมไดโรงเรยนขนาดใหญ 2 โรงเรยน ขนาดกลาง 3 โรงเรยน และขนาดเลก 5 โรงเรยน

ใน 10 โรงเรยนมนกเรยนทงหมด 10,000 คน ใชการสมอยางงายมา 20% จากจำานวนนกเรยนทงหมด ไดนกเรยนมาเปนกลมตวอยาง 2,000 คน

สมแบบแบงชนตามขนาด โรงเรยนจากขนาดใหญ 10 กลาง 12 เลก 23

ไดขนาดใหญ 2 กลาง 3 เลก 5

สมอยางงายนกเรยน 10000, คน จาก 10 โรงไดมา 2000, คน

สมแบบแบงกลม จาก 7 จงหวด ไดมา 3 จงหวด

ประชากรนกเรยน ม.ปลาย เขตการศกษา 10

การกำาหนดขนาดของกลมตวอยาง

การกำาหนดขนาดกลมตวอยางมากนอยขนอยกบ

ลกษณะของประชากร ถาประชากรมความเปนเอกพนธหรอมความแปรปรวนนอยการใชกลมตวอยางนอยกได ในทางตรงกนขามถาหากประชากรมความแตกตางกนมากหรอมความแปรปรวนมากตองใชกลมตวอยางมาก

ลกษณะหรอประเภทของงานวจย การวจยเชงสำารวจจะตองใชกลมตวอยางจำานวนมาก แตในกรณทเปนการวจยเชงคณภาพทจะตองใชแบบสมภาษณในการเกบขอมลแบบเจาะลกอาจจะไมตองใชกลมตวอยางจำานวนมาก

วธการกำาหนดขนาดกลมตวอยาง

การกำาหนดขนาดมหลายวธ เชน การกำาหนดโดยใชเกณฑการกำาหนดโดยใชตารางสำาเรจรปการใชสตรคำานวณ

การใชเกณฑกำาหนดขนากลมตวอยาง

ประชากรหลกรอย ใชกลมตวอยาง - 1530%

ประชากรหลกพนใชกลมตวอยาง - 1015%ประชากรหลกหมน ใชกลมตวอยาง - 510%โดยใชเกณฑนในการคำานวณสดสวนของประชากร

วธการกำาหนดขนาดตวอยาง

2. ใชตารางสำาเรจรป 21 เครจซ และมอรแกน

22. ยามาเน 3 . ใชสตรคำานวณ

สตรยามาเน n = N

1 + Ne2

วธการกำาหนดขนาดตวอยาง

“การอานหนงสอพมพธรกจของนกศกษา” n = N

1 + Ne2 N = 795 คน กำาหนดระดบความเชอมนท 95% 05( e = . )

n = 795 = 266 คน 1 795 05+ (. )2