Prawo Gospodarcze i Handlowe

Prof. zw. dr hab. Wojciech Katner

Skrypt został opracowany w oparciu o następujące źródła: 1) podręcznik „Prawo handlowe” Andrzeja Kidyby, 2) notatki z wykładu (podziękowania dla W.W.) oraz 3) notatki własne z ćwiczeń z dr Kucharskim. Skrypt został przygotowany z dolozeniem należytej staranności, ale nie zwalnia od samodzielnego myślenia i własnych badań.

I. Zagadnienia wprowadzające. Podstawowe pojęcia

Prawo gospodarcze i handlowe jako część prawa cywilnego 3 koncepcje prawa gospodarczego i handlowego:

1) Prawo gospodarcze i handlowe jako oddzielna gałąź prawa – ta koncepcja wzięła się z tego, że w 1934 roku uchwalono kodeks handlowy. Z samego faktu, że jest osobne prawo przedsiębiorców (kupców) to możemy mówić o samodzielnej gałęzi prawa.

2) Prawo gospodarcze i handlowe jako część prawa cywilnego – prawo gospodarcze i handlowe to część prawa cywilnego, bo opiera się na zasadzie równości stron i wolności umów (tj. stosujemy metodę cywilną). Skoro stosujemy metodę cywilną to znaczy, że jest to prawo cywilne i osoba przedsiębiorcy nie ma tutaj znaczenia (to stanowisko podziela prof. Katner).

3) Prawo gospodarcze i handlowe jako interdyscyplinarna gałąź prawa – prawo gospodarcze i handlowe to mieszana, interdyscyplinarna gałąź prawa, bo stosujemy nie tylko metodę cywilną – występuje także element prawa administracyjnego (ustawa o swobodzie działalności gospodarczej), a także prawa finansowego.

Prawo gospodarcze publiczne i handlowe Prawo gospodarcze publiczne – reguluje stosunki odnoszące się do interesu publicznego, w szczególności stosunki organów państwowych z podmiotami (w tym przedsiębiorcami) przy posługiwaniu się metodą administracyjnoprawną.

Prawo gospodarcze handlowe – zbiór norm prawnych regulujących ustój przedsiębiorcy i zobowiązania miedzy przedsiębiorcami oraz między przedsiębiorcami, a innymi podmiotami w obrocie krajowym i zagranicznym. Jest to gałąź prawa prywatnego opierająca się na zasadzie wzajemnej autonomiczności i równorzędności podmiotów.

System prawa gospodarczego Unii Europejskiej a prawo krajowePrawo gospodarcze Unii Europejskiej jest jednym ze źródeł polskiego prawa gospodarczego i handlowego. Normy europejskie mają coraz większy wpływ. W pierwszej kolejności należy tu wspomnieć o prawie pierwotnym tj. umowne prawo międzynarodowe, które dało początek strukturom europejskim (traktaty założycielskie). Są to podstawy funkcjonowania UE. Ponadto mamy źródła prawa wtórnego wspólnotowego w dziedzinie prawa handlowego i są to:

a) RozporządzeniaRozporządzenia obowiązują bezpośrednio, stanowiąc automatycznie element ustawodawstwa wewnętrznego państw członkowskich. Mają pierwszeństwo przed ustawami krajowymi. Stanowią prawo jednolite dla krajów członkowskich. Dotychczas wydano dwa rozporządzenia Rady Wspólnoty Europejskiej dotyczące spółek:

• 25.07.1985 r. o europejskim ugrupowania interesów gospodarczych,• 08.10.2001 r. w sprawie statutu spółki europejskiej – tworzy nowy typ spółki.

b) Dyrektywy

Strona 2

Dyrektywy są podstawowym narzędziem legislacyjnym. Wydawane są na podstawie TWE i podlegają implementacji do wewnętrznego porządku prawnego państw członkowskich. Są instrumentem harmonizacji. W zakresie prawa spółek należy wskazać:I. Pierwszą dyrektywę Rady z dnia 09.03.1968 r. w sprawie koordynacji gwarancji, jakie są

wymagane w państwach członkowskich od spółek,II. Dyrektywę z ‘78 r. w sprawie łączenia się spółek akcyjnych, III. Dyrektywę z ‘78 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych niektórych rodzajów

spółekDyrektywy są wydawane przez kompetentne organy UE we wszelkich dziedzinach objętych kompetencją wspólnot.

c) Inne formySą to decyzje, zalecenia (rekomendacje) i opinie. Źródłem prawa jest również orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, a więc prawo precedensowe.

Źródła prawa handlowegoSą nimi przede wszystkim:

A. Przepisy prawa stanowionegoB. Regulacje umowne tworzone przez stronyC. Odpowiednie postanowienia umów międzynarodowych

D. Zwyczaje – również nie bez znaczenia E. Orzecznictwo sądowe i wypowiedzi doktryny

Ostatnich dwóch punków jednak nie można zaliczyć do źródeł.

Ad. A. Akty prawne:

• Kodeks spółek handlowych• Kodeks cywilny• Ustawa o zmianie ustawy Kodeks cywilny z 2003 r.• Przepisy wprowadzające k.c. z 1964 roku• Kodeks postępowania cywilnego z 1964 r.• Prawo upadłościowe i naprawcze• Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej• Ustawa z dnia 29.07.2005 o obrocie instrumentami finansowymi• Ustawa o ofercie publicznej oraz o spółkach publicznych • Prawo wekslowe • Prawo czekowe• Ustawa o obligacjach• Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym i przepisy wprowadzające

Ad. B. Prawo umowne:Ponadto źródłem prawa handlowego może być także prawo umowne tzw. ogólne warunki umów. Wzorce umowne mogą być wydawane przez każdy podmiot prawa uczestniczący w obrocie cywilnoprawnym. Wcześniej mógł je wydawać tylko ten podmiot, który miał upoważnienie ustawowe.

Strona 3

Ad. C. Umowy międzynarodowe:

• konwencja paryska z 1883 r. – dotyczy prawa własności przemysłowej

• konwencja ottawska o międzynarodowym leasingu finansowym

• konwencja wiedeńska o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów

Ad. D. Zwyczaj:Poprzednio art. 1 k.h. do źródeł prawa handlowego zaliczał powszechnie obowiązujące w państwie prawo zwyczajowe. Obecnie nie stanowi ono źródła prawa, ale pełni istotne znaczenie praktyczne. Są to pewne zasady zachowania się przedsiębiorców. Albo przepis odsyła do zwyczajów, albo też zwyczaj tak kształtuje stosunki prawne, że konsekwencją jest wydanie przepisu regulującego tę sytuację.

Ponadto do źródeł polskiego pawa gospodarczego i handlowego zalicza się także wymienione w poprzednim rozdziale normy prawa europejskiego.

Historia prawa handlowegoPierwsze wzmianki o przepisach dotyczących spraw gospodarczych znajdziemy w Kodeksie Hammurabiego (pojawia się np. zlecenie, pożyczka, komis, spółka). Oczywiście były to bardzo prymitywne konstrukcje.

W Grecji możemy spotkać bardzo wiele przykładów handlu, zwłaszcza handel morski i interesujące elementy bankowości.

Rzymianie rozwinęli prawo spółek. Pojawiają się takie umowy jak przedstawicielstwo, zastaw, pożyczka, sprzedaż. Pojawia się prawo publiczne, pewne interwencje ówczesnego państwa, cena maksymalna w umowach sprzedaży, teoria ogólna zobowiązań i umów.

Barbarzyństwo w Europie zahamowało rozwój prawa. Dopiero rozwój miast, okres IX, X, XI wieku to okres rozwoju prawa kupieckiego, miejskiego. Pojawiają się różne organizacje współpracy – hanzy. Pojawiły się zbiory prawa zwyczajowego morskiego, lądowego. Dużą rolę odegrały miasta włoskie i relacje między nimi. Pojawiły się tam podstawy prawa czekowego, bankowego, ubezpieczeniowego, umowy maklerskie. Zaczęła się kwestia poszukiwania środków pieniężnych w celu organizowania wypraw, osiągnięcia zysku. W ten sposób zaczynają się kształtować spółki. W końcu wkracza w to wszystko państwo – wiek XVI, XVII.Jeśli chodzi o handel, bardzo dużą rolę odegrała Francja. Między 1801 r., a 1807 r. ma miejsce budowanie kodeksu handlowego Napoleona. Odegrał on ogromną rolę. We Francji najważniejsze było to, jakiej czynności się dokonywało. Jeżeli dokonywało się czynności handlowej, to było się kupcem. Mamy tutaj do czynienia z systemem obiektywnym – nie decyduje przynależność do grona kupieckiego, lecz rodzaj dokonywanych czynności prawnych.

Przeciwnie w Niemczech – tam system subiektywny i najważniejsze pojęcie kupca. Najpierw bądź kupcem, potem dokonuj czynności kupieckich. To właśnie przepisy niemieckie stały się podstawą dla polskiego Kodeksu Handlowego (1934).

Ważne jest również prawo szwajcarskie, które miało duży wpływ na prawo polskie, szczególnie na Kodeks Zobowiązań. Charakterystyczne to, że nie ma tam odrębnego kodeksu handlowego od

Strona 4

cywilnego.

Warto zwrócić uwagę też na Włochy – również prawo handlowego wspólne z cywilnym, brak odrębnego kodeksu.

Jeszcze jest system angielski, amerykański. Tutaj bardzo istotne jest prawo patentowe, prawo o znakach towarowych, prawo sprzedaży towarów. W Anglii brak definicji kupca – ale występuje w praktyce. Podobnie w prawie amerykańskim. Dlatego mówimy system anglo – amerykański. Akty prawne inne, ale korzenie tożsame. W Ameryce rozdziela się business law i commercial law. Istnieje doktrynalne, przyjęte w orzecznictwie pojęcie kupca.

Dwa bardzo ważne akty normatywne:

Kodeks Sauvariego z 1673r.

Kodeks Napoleona z 1807r.

W procesie kształtowania się prawa handlowego można wyróżnić 2 dominujące pojęcia:1. Ujęcie przedmiotowe (Francja) – istotna jest czynność prawna, a nie podmiot jej

dokonujący. O przynależności danego stosunku prawnego do prawa handlowego decyduje charakter czynności prawnej a nie podmiot spełniający określone przesłanki prawa handlowego (kupiec, przedsiębiorca)

2. Ujęcie podmiotowe (Niemcy) – ściśle związane z pojęciem kupca, dany podmiot musiał wypełniać określone przesłanki, by być uznany za kupca, czyli podmiot prawa handlowego, zaś tylko kupiec mógł dokonać czynności w ramach tego prawa.

Obecnie następuje unifikacja, ujednolicenie prawa handlowego: a. W skali światowej – np. konwencja genewska, wiedeńska, prace OECD, UNICITRAL, UNIDROIT b. w skali UE – rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, zalecenia

Jeśli chodzi o proces kształtowania polskiego prawa handlowego trzeba wspomnieć o:

prawie spółdzielczym (1920)

prawo domu składowego (1924), obecnie ustawa z 2002 r.

rozporządzeniu o wydzieleniu z administracji państwowej przedsiębiorstw państwowych oraz ich komercjalizacji (1927)

kodeks handlowy (1934) – został oparty o regulacje niemiecką, tylko ona umożliwiała zunifikowanie i harmonizację prawa polskiego po odzyskaniu niepodległości; zawierał 2 księgi: I kupiec, II czynności handlowe; kupca dzielił na rejestrowego – wszystkie spółki handlowe oraz nierejestrowego – ci nie podlegali rejestracji chyba, że chcieli jej podlegać np. gospodarstwa rolne; czynności handlowe to te, które są dokonywane między kupcami lub między kupcem a kupującym.

Przepisy wprowadzające k.c. – art. VI k.h. został uchylony w całości, lecz pozostały w mocy przepisy spółki jawnej, z o. o., akcyjnej, prokury, rejestru handlowego oraz firmy

1989 r. – przywrócono spółkę komandytową i zagadnienia swobody działalności gospodarczej

Przepisy wprowadzające k.s.h. – 19.XI.2000 r. – uchylono powyższe

Strona 5

Działalność gospodarczaPojęcie działalności gospodarczej ewoluowało na przestrzeni lat. Do 1988 r. nie występowało w naszym porządku prawnym sensu stricto, ponieważ niezależnie od ustoju panującego w Polsce, regulacja odnoszaca się do działalności gospodarczej oparta była na systemie podmiotowym. Zgodnie z takim rozwiązaniem, najistotniejsze było zdefiniowanie podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą. Dopiero ustawa z 1988 r. o działalności gospodarczej odniosła się do aspektu przedmiotowego, definiując pojęcie działalności gospodarczej (tj. wskazując na czynności, które podejmuje przedsiębiorca). Obecna definicja pojęcia została wprowadzona w roku 1999 przez ustawę Prawo działalności gospodarczej. Aktualnie ustawa ta nie obowiązuje, ale jej normatywną nastepczynią jest ustawa o swobodzie działalności gospodarczej z 2004 r. (utrzymano brzmienie pojęcia działalności gospodarczej w dotychczasowym brzmieniu). Co to jest działalność gospodarcza? Jakie musi spełniać warunki?

zarobkowy charakter Nie ma przedsiębiorcy, gdy nie ma celu zarobkowego. Powstaje pytanie czy działalność ma być dochodowa, otóż może ona być nawet deficytowa. Jednak straty nie mogą być tak duże aby dany przedsiębiorca nie mógł pokrywać kosztów swojej działalności. Z założenia ma być założona dla osiągania korzyści majątkowych.Zaznaczyć należy, że sama odpłatność lub nieodpłatność świadczeń nie stanowi o zarobkowym lub niezarobkowym charakterze działalności; istotne jest, czy celem działalności jest uzyskanie dochodu, którego odpłatność może być elementem, czy też nie.

Wyróżniamy 3 kategorie działalności:a. dla zysku (for profit) – klasyczna działalność przedsiębiorcyb. bez zysku (non profit) – nie jest przedsiębiorcąc. nie dla zysku (not for profit) – dany podmiot nie działa dla własnego zysku, może być

przedsiębiorcą w pewnym zakresie swojej działalności, gdyż działa dla zysku, ale innego podmiotu i tym samym w pewnym zakresie jego działalność ma charakter zarobkowy. Mogą być przedsiębiorcami tylko w pewnym zakresie.

Katner: ”działalność szemrana”; ucieczka przed fiskusem.Problem: Status spółek z o. o. lub akcyjnych, które powszechnie są traktowane jako przedsiębiorcy, ale tworzone w celu charytatywnym, kulturalnym itp., a nie nakierowanym na zysk. Wówczas ich status jest problematyczny. W tym przypadku możliwa jest kwalifikacja obu spółek do przedsiębiorców not for profit (Kidyba).

zorganizowany charakterZależy od przedmiotu działalności gospodarczej. Musi się jednak mieścić w funkcjonalnym umożliwieniu prowadzenia działalności gospodarczej. Nie można tego mylić z ujęciem przedsiębiorstwa z art. 551 kc. Zorganizowanie działalności oznacza, że wybrana została forma prawna przedsiębiorczości: spółka handlowa, spółdzielnia, indywidualna działalność itd. Zorganizowanie oznacza także, że przedsiębiorca tworzy potrzebne struktury działalności, zarządzania i nadzoru, w sposób umożliwiający wykonywanie przedmiotu działalności.

ciągły charakter

Strona 6

Ta przesłanka też ma charakter ocenny, ze względu na reguły zdrowego rozsądku. Należy oceniać w każdym konkretnym przypadku. Działalność ma być podejmowana w określonym okresie czasu, ale nie musi trwać cały rok, np. stacja narciarska. Chodzi bowiem o stabilność funkcjonowania przedsiębiorcy, stałość, a więc odwrotność przedsięwzięć jednorazowych, okazjonalnych itp. Zwraca się jednak słusznie uwagę, że zbadać trzeba każdy przypadek, ponieważ także jednorazowe wykonanie czynności - z istoty swej handlowej - może stanowić o działalności gospodarczej, np. skorzystanie z uzyskanej informacji i jednorazowe sprowadzenie partii określonych towarów z zagranicy w celu osiągnięcia zysku.

zawodowy charakterUstawodawca zrezygnował z cechy zawodowego charakteru wykonywania działalności gospodarczej. Ustawa p.d.g z 99’ przewidywała tą cechę. Zawodowy charakter działalności określa się to mianem zawodowego wykonania (zawodowstwa), czyli posiadania odpowiednich kwalifikacji i umiejętności, odróżniających taką osobę od tzw. profana, czyli osoby niemającej kwalifikacji, wykonującej jakieś czynności po amatorsku. Profesjonalny charakter cechuje się wyższym poziomem wiedzy niż powszechny.Prof. Katner uważa, że to pominięcie jest błędem, a to z tego względu, że k.c. w wielu przepisach akcentuje profesjonalizm jako cechę przedsiębiorcy i tym samym normuje inaczej stosunki takiego podmiotu z profanem, np. art.355 § 2 Odrębną kwestią od przesłanki zawodowego wykonywania działalności przez przedsiębiorcę jest trafne włączenie do pojęcia działalności gospodarczej działalności osób wykonujących wolne zawody.Na gruncie nowej ustawy każda działalność zawodowa jest działalnością gospodarczą. Ustawodawca słusznie to podkreślił i tym samym objął pojęciem przedsiębiorcy także przedstawicieli wolnych zawodów. Kc w art. 431 w zły sposób określił przedsiębiorców, gdyż wynika z tego przepisu to, że można być przedsiębiorcą prowadząc działalność zawodową, która jednocześnie nie jest działalnością gospodarczą. U.s.d.g w sposób prawidłowy zdefiniowała pojęcie przedsiębiorcy i działalności gospodarczej, wskazując, że każda działalność zawodowa jest działalnością gospodarczą.

Jeśli spełnione są powyższe przesłanki zgodnie z art. 2 u.s.d.g mamy do czynienia z działalnością gospodarczą. Jednak aby dany podmiot mógł być uznany za przedsiębiorcę musi ponadto tak określoną działalność gospodarczą wykonywać:

we własnym imieniu W przeciwieństwie do ustawy z 1988 r. chodzi o wyłączenie możliwości prowadzenia działalności gospodarczej za kogo innego. W dotychczasowej ustawie z 1988 r. była przesłanka „na własny rachunek”. Zmiana prowadzi do tego, aby można było prowadzić działalność gospodarczą, ale wykonując ją także na rzecz innej osoby, np. agent, komisant, którzy są typowymi pośrednikami handlowymi. „We własnym imieniu” występuje nadal, gdy przedsiębiorca posługuje się pełnomocnikiem, pracownikiem, wydzierżawia przedsiębiorstwo itp.

W prawie występują także podmioty, które z natury rzeczy przedsiębiorcami nie są, ale mogą prowadzić działalność gospodarczą. Przyjmuje się wtedy słusznie, że w tym zakresie - ale tylko w tym - stają się przedsiębiorcami (działalność not for profit). Niektóre z nich, jak fundacje lub

Strona 7

stowarzyszenia muszą się wówczas rejestrować w dwóch rejestrach: własnym fundacji i stowarzyszeń KRS oraz w rejestrze przedsiębiorców KRS.

Na osobną uwagę zasługuje działalność rzemieślnicza. Rzemiosłem jest zawodowe wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o rzemiośle z 1989 r. (ostatnia nowelizacja w 2012 r.), przez osobę fizyczną, z udziałem kwalifikowanej pracy własnej, w imieniu własnym tej osoby i na jej rachunek, przy dopuszczalnym zatrudnieniu do 50 pracowników. Jeżeli ponadto zachowane zostały warunki wykonywania działalności gospodarczej określone ustawą o rzemiośle, to działalność taką można zaliczyć do rzemiosła, a osoby ją wykonujące do rzemieślników. Rzemieślnicy są przedsiębiorcami w grupie osób fizycznych i jako tacy są wpisywani do CEIDG.

Zasady prowadzenia działalności gospodarczej1. Zasada wolności gospodarczej (art. 20 i 22 Konstytucji RP)2. Zasada równości przedsiębiorstw (art. 6 u.s.dg.)3. Zasada samodzielności finansowej (art. 40 k.c.)4. Zasada poszanowania dobrych obyczajów5. Zasada uczciwej konkurencji6. Zasada poszanowania uzasadnionych interesów przedsiębiorcy (art. 9 u.s.d.g.) 7. Zasada ochrony słusznych interesów konsumentów

Zasada wolności gospodarczejOkreślona w Konstytucji RP w art. 20 i 22.

Art. 20 Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej.

Przepisy te mają wpływ na ustawodawstwo zwykłe, ustawa o działalności gospodarczej z 88 r. – każdy może prowadzić swobodnie działalność gospodarczą w granicach prawa. Był to wyraz zliberalizowania gospodarki. Do tamtego czasu na wszelkie przejawy działalności gospodarczej musiała być zgoda, aprobata organu administracji państwowej. Pierwsze konstytucyjne ujęcie tej zasady pojawiło się w noweli konstytucji z 1989 r.

Zasada ta oznacza, że każdy może:

podjąć lub nie podejmować działalności gospodarczej

wybrać formę prawną tej działalności (spółka, spółdzielnia, indywidualna)

Ingerencja organów państwowych czy też organów założycielskich musi być przewidziana ustawą, innymi słowy musi to przewidywać ustawa np. ustawa o przedsiębiorstwach państwowych. Przedsiębiorca ma móc swobodnie prowadzić działalność gospodarczą w związku z tym ta ingerencja musi być ograniczona, takie jest ratio legis tego przepisu.

Strona 8

Najpoważniejszym ograniczeniem tej zasady jest art. 22 Konstytucji, który stanowi, że ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny.

Art. 22Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny.

Wyróżniamy trzy ograniczenia wolności gospodarczej:1. koncesje2. zezwolenia3. działalność regulowana

Do roku 89’ regulacja prawna działalności gospodarczej mieściła się w przepisach dotyczących jednostek gospodarki uspołecznionej oraz nieobowiązujący już od roku 1990 art. 33 § 2 kc. Wyróżnienie to wynikało z poddania ogółu gospodarki reglamentacji państwowej tych podmiotów, które nie były państwowe (własność państwowa i społeczna) Nie było innych podmiotów gospodarczych.Ustawa z 23.XII.88 r. (weszla w życie – 1.01.89’) wprowadziła reguły gospodarki opartej na zasadach prawdziwej ekonomii, grze rynkowej podaży i popytu, równości podmiotów, wolności podejmowania i prowadzenia działalności.Ustawa prawo działalności gospodarczej z 99’ (weszła w życie z dniem 1.01.2001’) – jej przepisy pozwalały jasno określić warunki podjęcia działalności gospodarczej.Ustawa o swobodzie działaności gospodarczej z VII.2004r. (weszła w życie z dniem I.VIII.2004) – wprowadziła działalność regulowaną, tym samym podzieliła reglamentacje działalności gospodarczej na 3 rodzaje: koncesje, zezwolenia, działalność regulowaną (art. 64 u.s.g)

Dobrze, że są te ograniczenia, gdyż wolność działalności gospodarczej nie może być dowolnością. np. dziedziny wymagające zabezpieczenia sanitarnego.Ustawa prawo działalności gospodarczej z 99’ po raz pierwszy rozdzieliła koncesje i zezwolenie. Walorem tej ustawy było wyraźne określenie, czym jest koncesja, a czym zezwolenie oraz jakie muszą zostać spełnione warunki prawne, aby je uzyskać.

Zasada równości przedsiebiorstwJest to zasada równości prawnej – jednakowe traktowanie przedsiębiorcy w stosunku do drugiego przedsiębiorcy, do innego podmiotu, organu administracji państwowej, uzyskania ochrony prawnej włącznie z prawem do sądu. Niezależnie od typu własności, każdy przedsiębiorca ma być równy drugiemu. Zasada ta dotyczy zarówno przedsiębiorcy krajowego jak i zagranicznego. Nie oznacza ona oczywiście równości ekonomicznej!

Zasada samodzielności finansowej Wynika ona z art. 40 k.c.:

Art. 40:Skarb Panstwa nie ponosi odpowiedzialnosci za zobowiazania państwowych osób prawnych, chyba że przepis odrębny stanowi inaczej. Państwowe osoby prawne nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania Skarbu Państwa.

Strona 9

W ustawie o przedsiębiorstwach państwowych też można znaleźć tę zasadę. Zasada SSS – samodzielność, samorządność, samowystarczalność.

Zasada poszanowania dobrych obyczajów Zasady uczciwości wynikały dawniej z Kodeksu Handlowego. Dzisiaj wynika to z reguł Kodeksu Cywilnego (art. 34 k.c.). Art. 17 USDG dotyczy dobrych obyczajów i słusznych interesów konsumenta.

Zasada uczciwej konkurencjiWiąże się z uczciwą konkurencją, przeciwdziałaniem monopolom i zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Strona 10

Ograniczenia działalności gospodarczej W art. 75 u.s.d.g. ustawodawca przewiduje 3 ograniczenia działalności gospodarczej, a mianowicie:

Koncesje – były zawsze najpoważniejszym ograniczeniem wolności, gdyż są one związane z decyzją administracyjną wydaną w drodze uznania. Ustawodawca wskazuje obecnie prawne przesłanki wydania decyzji odmownej i nieudzielenia koncesji, odmowa nie jest zatem dowolna (art. 56). Liczba rodzajów działalności gospodarczej poddanej koncesjom została wskazana w art. 46 u.s.d.g i jest to działalności gospodarcza w zakresie:

o poszukiwania, rozpoznawania złóz kopalin, wydobywania kopalin ze złóz, podziemnego

bezzbiornikowego magazynowania substancji oraz podziemnego składowania odpadówo wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i

technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym; o wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i

energią; o ochrony osób i mienia;

o rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych;

o przewozów lotniczych;

o prowadzenia kasyna gry

Dyskutowany jest problem, co uczynić w sytuacji, gdy jest ograniczona liczba koncesji przewidzianych do udzielenia, mniejsza niż liczba przedsiębiorców spełniających ustawowe warunki jej uzyskania. W prawie działalności gospodarczej przyjęto formę rozprawy administracyjnej, przewidzianej jako środek na takie sytuacje przez kpa. Nowa u.s.d.g. wprowadziło w to miejsce przetarg, którego przedmiotem jest udzielenie koncesji. Przetarg jednak wygrywa nie ten, kto ma się okazać najlepszy wśród równych, lecz ten, kto najwięcej zapłaci za koncesję.

Rozszerzenie katalogu działalności podlegających koncesjowaniu może zostać wprowadzone tylko w dziedzinach działalnosci gospodarczej majacych szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny i tylko w przypadku, gdy działalność ta nie może być wykonywana jako wolna lub po uzyskaniu wpisu do rejestru działalności regulowanej albo zezwolenia oraz wymaga zmiany u.s.d.g.

Koncesji udziela się na czas nieoznaczony.

Zezwolenia – ustawa musi stanowić, że dana działalność podlega zezwoleniu. Ustawa musi ponadto wskazywać, jakie przesłanki muszą być spełnione przez podmiot ubiegający się o zezwolenie. Jeśli podmiot spełni te przesłanki, organ administracji publicznej nie może wydać decyzji odmawiającej zezwolenia.Podsumowując zezwolenie jest decyzją adminnistracyjną wydawana zawsze w sytuacji, w której podmiot ubiegający się o zezwolenie spełni warunki ustawowe na podejmowanie i wykonywanie konkretnej działalności. Art. 75 określa rodzaje działalności gospodarczej podlegające zezwoleniu:

o obrót alkoholem

o działalność w zakresie gier i zakładów

Strona 11

o utrzymanie czystości i porządku w gminach

o produkcja tablic rejestracyjnych

o czynności z zakresu prawa bankowego

o czynności z zakresu prawa telekomunikacyjnego

o działalność w zakresie miar

o działalność farmaceutyczna itd.

Działalność regulowana – przedsiębiorca może ją wykonywać, jeżeli spełnia szczególne warunki określone przepisami ustawy, po uzyskaniu wpisu w rejestrze działalności regulowanej. Rejestr ten jest jawny. Przedsiębiorca sam ocenia czy spełnia przesłanki i naraża się na to, że jeżeli przyjdzie kontrola będzie musiał on udowodnić te przesłanki. Jeśli nie udowodni podlega określonej sankcji np. zakaz prowadzenia działalności. Art. 5 w pkt 5 określa działalność regulowaną – działalność gospodarczą, której wykonywanie wymaga spełnienia szczególnych warunków, określonych przepisami prawa. Definicja ta nic nie wyjaśnia i więcej można się dowiedzieć z art. 64 u.s.d.g.:

Art. 64. 1. Jeżeli przepis odrębnej ustawy stanowi, że dany rodzaj działalności jest działalnością regulowaną w rozumieniu niniejszej ustawy, przedsiębiorca może wykonywać tę działalność, jeżeli spełnia szczególne warunki określone przepisami tej odrębnej ustawy i po uzyskaniu wpisu w rejestrze działalności regulowanej, z zastrzeżeniem art. 75. 2. Wpis do rejestru działalności regulowanej podlega opłacie skarbowej, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.

Przykłady działalności regulowanej należy poszukiwać zgodnie z art. 64 w odrębnych ustawach, będą to ustawy dotyczące:

• wyróbu i rozlewu wyrobów winiarskich

• działalności biur podróży

• praktyki lekarzy oraz lekarzy stomatologów

• usług detektywistycznych

• napoi spirtytusowych

Przedsiębiorca a przedsiębiorstwo (ewolucja pojęciowa)

Przedsiębiorca Kodeks Handlowy z 1934 r. – Kupiec (art. 2 k.h.) – kupcem jest ten, kto we własnym imieniu prowadzi przedsiębiorstwo zarobkowe i kupiec rejestrowy.

Kodeks cywilny z 1964 r. – uchylenie kodeksu handlowego, w tym także przepisów dotyczących pojęcia kupca i wprowadzenie nowego terminu: Jednostka gospodarcza – każda jednostka organizacyjna powołana do prowadzenia stalej działalności gospodarczej

Ustawa z 1988 r. o działalności gospodarczej – Podmiot gospodarczy – osoba fizyczna, osoba prawna i inna jednostka organizacyjna, która na podstawie odrębnych przepisów uprawniona jest do prowadzenia działalności gospodarczej.

Strona 12

Ustawa z 1999 r. Prawo działalności gospodarczej (i jej następczyni – ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, obowiązująca do chwili obecnej) – Przedsiębiorca – osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.

PrzedsiębiorstwoPojęcie przedsiębiorstwa jest pojęciem wieloznacznym. Występuje w kilku ustawach, jest pojęciem ekonomicznym i prawnym. W ustawodawstwie, literaturze i orzecznictwie przyjmuje się, że termin „przedsiębiorstwo” może być używany w trzech znaczeniach: podmiotowym, funkcjonalnym i przedmiotowym:

a. Ujęcie podmiotowe – przedsiębiorstwo to podmiot stosunków prawnych, czyli podmiot praw i obowiązków w zakresie prawa cywilnego. Rozumienie pojęcia „przedsiębiorstwo” jako tego kto je prowadzi. W tym znaczeniu jest to pojęcie tożsame z pojęciem przedsiębiorcy.

b. Ujęcie funkcjonalne – Przez przedsiębiorstwo w ujęciu funkcjonalnym rozumie się stałe, prowadzenie działalności gospodarczej w celach zarobkowych. Normatywną podstawą do tego wyodrębnienia były uchylone art. 2 i 4 k.h., w których wspominano o „prowadzeniu przedsiębiorstwa zarobkowego”. Obecnie w związku ze zmianami treści art. 551 k.c., wydaje się, że znaczenie pojęcia funkcjonalnego zastąpione jest używaniem pojęcia przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym.

c. Ujęcie przedmiotowe – art. 551 k.c., wcześniej art. 40 k.h. Przedsiębiorstwo (w znaczeniu przedmiotowym) to zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej.

Z definicji zawartej w art. 551 wynika, że wyeksponowane są 3 elementy:

• Zespół składników o charakterze zorganizowanym• Zespół składników o niematerialnym i materialnym charakterze• Zespół składników przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej

Zespół składników oznacza uwypuklenie elementów organizacji jako pewnej zorganizowanej struktury. W skład przedsiębiorstwa wchodzą przede wszystkim prawa, a więc: prawa na dobrach materialnych, na dobrach niematerialnych, prawa obligacyjne wynikające np. z dzierżawy, prawa wynikające z decyzji administracyjnych, dobra osobiste, księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Do składników przedsiębiorstwa należą także sytuacje faktyczne – wpływają dodatnio lub ujemnie na jego wartość. Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 551 k.c., w skład przedsiębiorstwa nie wchodzą zobowiązania i obciążenia związane z jego prowadzeniem. Aktualnie wszystkie umowy odnoszące się do przenoszenia przedsiębiorstwa dotyczą przenoszenia na zbywcę aktywów. Zobowiązania natomiast obciążają te aktywa i nie mogą przejść na nabywcę bez zgody wierzyciela.

Strona 13

Cechy przedsiębiorcyNa definicję przedsiębiorcy składają się 2 kryteria:

Podmiotowe:o Osoba fizyczna

o Osoba prawna

o Ułomna osoba prawna

Przedmiotowe:o Zorganizowana działalność gospodarcza

o Ciągła – uznaje się, że działalność sezonowa (np. zbiór owocow) jest działalnością

ciągłąo we własnym imieniu

o zarobkowa

o o charakterze zawodowym (profesjonalna)

W powyższych przesłankach mieszczą się różnice między cechami przedsiębiorcy z u.s.g.d. (art. 2) i k.c. (art. 431). Katner uważa, że określenie przedsiębiorcy w k.c. jest wadliwe.

Art. 431 Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 33 1 § 1, prowądzaca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

1) Po pierwsze, dlatego że odłącza działalność gospodarczą od działalności zawodowej. Myli przez to podejmowanie działalności gospodarczej z wykonywaniem zawodu, a poza tym usiłuje przekonać o tym, że można być przedsiębiorcą wykonując zawód, a nie wykonując działalności gospodarczej.

2) Zaś po drugie w k.c. używa się pojęcia „działalność gospodarcza”, lecz tego pojęcia się tam nie definiuje.

W związku z tym prawnie wiążąca definicja przedsiębiorcy jest zawarta w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej.

Strona 14

Art. 4 u.s.d.g. zawiera podmiotowe przesłanki bycia przedsiębiorcą:Art. 4. 1. Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.2. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanejprzez nich działalności gospodarczej.

O ujęciu przedmiotowym przedsiębiorcy stanowi art. 2 wskazując na cechy prowadzonej przez niego działalności gospodarczej:

Art. 2.Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Przedsiębiorca a konsument Obok wyraźnego zdefiniowania przedsiębiorcy wprowadzono do kodeksu cywilnego definicję konsumenta. Zgodnie z art. 221 k.c. za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonująca czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

Konsumentem może być tylko osoba fizyczna.

Prof. Katner uważa, że jest to pojęcie wadliwe, bo nie mówi, że konsumentem jest się tylko wtedy, gdy drugą stroną jest przedsiębiorca.

Rodzaje obrotu:1) Y2X = Y (ktokolwiek) X (ktokolwiek) – obrót powszechny2) B2X = B (przedsiębiorca) X (ktokolwiek) – działalność gospodarcza sensu largo3) B2B = B (przedsiębiorca) B (przedsiębiorca) – działalność gospodarcza sensu stricte – obrót

dwustronnie profesjonalny, handlowy4) B2C = B (przedsiębiorca) C (konsument) – obrót konsumencki

Nazwa i firma przedsiębiorcy Należy odróżnić pojęcie nazwy od pojęcia firmy. Nazwa służy identyfikacji osoby prawnej i ułomnej osoby prawnej jako podmiotów prawa cywilnego. Nazwa jest dobrem osobistym w/w podmiotów. W przypadku osób fizycznych taka samą funkcję pełni imię i nazwisko. Osoba fizyczna korzysta z ochrony imienia i nazwiska jako swojego dobra osobistego (dobre imię). Firma: Firma jest oznaczeniem przedsiębiorcy. Przedsiębiorca działa pod firmą. W przypadku osoby fizycznej jej firmą jest imię i nazwisko. Firmą osoby prawnej jest jej nazwa. Nie występują jakieś generalne reguły obowiązujące przy konstruowaniu nazwy. Za to ustawodawca określa zasady konstruowania firmy przedsiębiorcy.

W przypadku k.h. mieliśmy określenie firmy, w przypadku k.c. tego określenia nie mamy. Firma jest co do swojej istoty oznaczeniem przedsiębiorcy. Zgodnie z przeważającym stanowiskiem

Strona 15

firma jest oznaczeniem słownym. I przedsiębiorca będzie poprzez tą firmę działać. Firma jest związana z podmiotem, nie z przedsiębiorstwem. Najlepiej o tym świadczy art. 551 – firma nie jest składnikiem przedsiębiorstwa. Zgodnie z art. 439 k.c. firma nie może być zbyta. Jednak można upoważnić innego przedsiębiorcę do korzystania ze swej firmy, w szczególności na zasadzie licencji. Najpopularniejszym sposobem na upoważnienie do korzystania z firmy jest franczyza. Jaki charakter ma firma? 3 poglądy:

1) Firma ma wyłącznie charakter osobisty, łączy się z kupcem2) Firma ma charakter majątkowy – to nazwa, którą się kupiec posługuje3) Koncepcja mieszana – mamy w firmie wyraźne elementy osobiste, ale też elementy

majątkowe.

Brak definicji, zarówno doktrynalnej, jak i legalnej powoduje, że musimy przyjąć, iż firma to dobro niematerialne z zakresu własności przemysłowej jako oznaczenie odróżniające jednego przedsiębiorcę od drugiego przedsiębiorcy, połączone z nim i z jego działalnością.

Często firma to także nazwa prowadzonego przedsiębiorstwa.

Budowa firmyBudowa firmy jest różna, w zależności od formy organizacyjno – prawnej. Jednakże najogólniej na budowę firmy składają się:

1) corpus (rdzeń)Może mieć charakter osobowy/rzeczowy w zależności od tego, czy chodzi o określenie podmiotu, czy także przedmiotu działalności. Określenie rdzenia podmiotowo, osobowo znajdujemy w przepisach, gdy chodzi o przedsiębiorców będących osobami fizycznymi – firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko i w związku z tym tą część obligatoryjną stanowi wyłącznie rdzeń

2) dodatki obligatoryjne Dodatki obligatoryjne pojawiają się przy osobach prawnych, Firmą osoby prawnej jest jej nazwa. Firma zawiera określenie formy osoby prawnej. Przy osobie prawnej mamy określenie tej osoby prawnej i formy, w której jest prowadzona działalność.

3) dodatki fakultatywneDodatkowe oznaczenia, które nie są wymagane, a zgodnie z wolą przedsiębiorcy mogą zostać dodane do firmy.

Zasady tworzenia firmy:

• zasada wyłączności – art. 433 § 1 k.c. Firma ma się dostatecznie odróżniać od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą na tym samym rynku. Występują dwa rozumienia ''na tym samym rynku'':

o chodzi o rynek zwiazany z zarejestrowaniem przedsiębiorcy – tj. obszar właściwości

sądu rejestrowego o chodzi bardziej o przedmiot, czas działalności, rozpoznawalność.

Kwestia tej rozpoznawalności jest najbardziej istotna. Ma nie wprowadzać w błąd. Pojawia się na rynku wiele takich samych nazw, których nie kojarzymy z żadną konkretną firmą. Sąd

Strona 16

to musi ocenić. Sąd oceni po wyrażeniu takiej firmy – czy ona może być uznana, że na tym rynku występuje już, czy nie występuje. Bardzo trudne jest to do oceny, bo kryteria nam się rozmywają.

Art. 433

§ 1. Firma przedsiębiorcy powinna się odróżniać dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku.

• zasada prawdziwości – art. 433 § 2 k.c. Wiąże się z zasadą wyłączności. Firma ma nie wprowadzać w błąd, czyli ma nie prowadzić do sytuacji, że kontrahent ze względu na określenie firmy zawiera umowę z kim innym, niż miał podstawę przypuszczać.

Art. 433

§ 2. Firma nie może wprowadzać w błąd, w szczególności co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności przedsiębiorcy, miejsca działalności, źródeł zaopatrzenia.

• zasada jedności – art. 436 k.c. Przedsiębiorca może obrać tylko jedną firmę.

Art. 436 Firma oddziału osoby prawnej zawiera pełną nazwę tej osoby oraz określenie "oddział" ze wskazaniem miejscowości, w której oddział ma siedzibę.

• zasada jawności – art. 432 k.c. Przedsiębiorca ma obowiązek ujawnienia firmy. Przedsiębiorca nie powstaje na skutek ujawnienia firmy, mimo że tam gdzie jest obowiązek wpisania przedsiębiorcy i wpis ma charakter konstytytuwny, to będzie to jednoczesne.

Art. 432

§ 1. Przedsiebiorca działa pod firma.§ 2. Firme ujawnia sie we własciwym rejestrze, chyba ze przepisy odrebne stanowia inaczej.

• zasada ciągłości – art. 435 i 438 k.c. Wiąże się przede wszystkim z możliwością korzystania z firmy w dotychczasowym brzmieniu, jako następstwa utrzymania zarówno dobrej sławy firmy, jak i odpowiedniej relacji ze zdobytą klientelą.

Art. 435

§ 3. Firma osoby prawnej moze zawierać nazwisko lub pseudonim osoby fizycznej, jeżeli słuzy to ukazaniu zwiazków tej osoby z powstaniem lub działalnością przedsiębiorcy. Umieszczenie w firmie nazwiska albo pseudonimu osoby fizycznej wymaga pisemnej zgody tej osoby, a w razie jej śmierci - zgody jej małzonka i dzieci.

Art. 438 § 1. W przypadku utraty członkostwa przez wspólnika, którego nazwisko było umieszczone w firmie, spółka może zachować w swej firmie nazwisko byłego wspólnika tylko za wyrażoną na piśmie jego zgodą, a w razie jego śmierci - za zgodą jego małzonka i dzieci.§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio w wypadku kontynuowania działalności gospodarczej osoby fizycznej przez inną osobę fizyczną będąca jej następcą prawnym.§ 3. Kto nabywa przedsiębiorstwo, może je nadal prowadzić pod dotychczasową nazwą. Powinien jednak umieścić dodatek wskazujacy firmę lub nazwisko nabywcy, chyba że strony postanowiły inaczej.

Strona 17

• zasada swobody umów – art. 3531 k.c. Można dodać dowolony (w granicach prawa) dodatek fakultatywny w firmie osoby prawnej.

Funkcje firmy Są trzy główne funkcje firmy:

1) indywidualizującaNajważniejsza funkcja. Przedsiębiorca jest podmiotem prawa, wobec tego funkcja ta wiążę się z tym, że się go w ten sposób oznacza. Najwyraźniej to widać u osób fizycznych, gdzie firma to imię i nazwisko osoby prowadzącej działalność gospodarczą. Jak z samego określenia wynika, funkcja indywidualizująca spełnia się poprzez odróżnienie jednego przedsiębiorcy od drugiego.

2) reklamowaFunkcja reklamowa to taka marketingowa, rozpoznawalność przez to się objawia, wartość firmy. Trochę renoma, która na wartość wpływa. Klientela wiąże się z reklamą.

3) gwarancyjnaOna jest najtrudniejsza. Ma wskazywać na jakość. Na jaką jakość? W zobowiązaniach się mówi o średniej jakości jako dobrej jakości. Zatem przy firmie to dobra jakość tego, co jest przedmiotem działalności firmy. Solidność, uczciwość kupiecka, ale też czas funkcjonowania na rynku.

Oznaczenie przedsiębiorstwa Kwestia oznaczenia przedsiębiorstwa została uregulowana w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 1993 r. Oznaczenie przedsiębiorstwa powinno być takie, aby nie wprowadzało w błąd co do jego tożsamości przez używanie firmy, godła, skrótu literowego lub innego charakterystycznego symbolu wcześniej używanego, zgodnie z prawem, do oznaczenia innego przedsiębiorstwa. Jeśli oznaczenie przedsiębiorstwa wprowadza w błąd, wówczas stanowi to czyn nieuczciwej konkurencji. Dotyczy on przedsiębiorstw konkurencyjnych względem siebie.

ProkuraProkura była jednym z tych uregulowań, które pozostały w k.h. na skutek jego uchylenia w 1964 r. Prokura to rodzaj pełnomocnictwa (stosuje się odpowiednio przepisy o pełnomocnictwie).

Art. 1091 § 1. Prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegajacego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiebiorców, które obejmuje umocowanie do czynnosci sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

To jest właściwie takie samo określenie jak było w art. 61 k.h., tyle że tam było powiedziane wyraźnie, że to jest związane z prowadzeniem jakiegokolwiek przedsiębiorstwa przedsiębiorcy. Rozumienie pojęcia przedsiębiorstwo jest pojęciem funkcjonalnym. Cechy prokury:

1) Jest to najszersze pełnomocnictwo jakie występuje w obrocie z mocy ustawy. 2) Prokura może być udzielona tylko przez przedsiębiorcę.

Strona 18

Spór w doktrynie:Występuje podział poglądów pomiędzy zwolennikami i przeciwnikami prokury dla osoby fizycznej jako przedsiębiorcy. Jedni uważają, że ustawodawca tak samo rozumie rejestr w k.c. jak CEIDG. Uzasadniają to tym, że najpierw był pomysł wspólnego rejestru i w związku z tym przepisy były budowane, mając to na uwadze. Drudzy uważają, że prokurenta dla osoby fizycznej prokury ustanowić nie można – prof. przychyla się raczej do tego drugiego poglądu.

3) Chodzi o umocowanie do wszelkich czynności przedsiębiorcy w imieniu i na rachunek mocodawcy.

4) Prokurentem może być każda osoba fizyczna, posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych.

5) Nie jest możliwa subprokura – mamy zakaz przeniesienia prokury. Prokurent nie ma substytucji.

6) Obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa – zakres jest określony ustawowo.

7) Nie można ograniczyć prokury ze skutkiem wobec osób trzecich, chyba że wynika to z przepisu szczególnego. Przedsiębiorca może ograniczyć prokurę, ale odnosi to skutek tylko w relacji przedsiębiorca – prokurent.

8) Oprócz prokury może występować obok pełnomocnictwo – nic nie stoi na przeszkodzie. 9) Może występować prokura oddziałowa, gdzie ograniczy się prokurę tylko do spraw

danego oddziału.10)Konieczna jest forma pisemna ad solemnitatem.11)Wymaga się zgłoszenia prokury do rejestru – ma to charakter deklaratywny, ale

obowiązkowy.

Prokura łączna:Prokura może być udzielona kilku osobom łącznie (prokura łączna) lub oddzielnie. W przypadku prokury łącznej udzielonej dwóm osobom wymagany jest podpis obu tych osób. Kierowane do przedsiębiorcy oświadczenia lub doręczenia pism mogą być dokonywane wobec jednej z osób, którym udzielono prokury łącznie.

Wygaśniecie prokury: Prokura może być w każdym czasie odwołana. Prokura wygasa wskutek:

a. wykreślenia przedsiębiorcy z rejestrub. ogłoszenia upadłościc. otwarcia likwidacji d. przekształcenia przedsiębiorcye. śmierci prokurenta

Śmierć przedsiębiorcy i utrata przez niego zdolności do czynności prawnych nie powoduje wygaśnięcia prokury.

Strona 19

II. Rodzaje przedsiębiorców

Podział przedsiębiorców Kategorie przedsiębiorców: Publiczni – są podmiotami prawa publicznego i mogą prowadzić działalność gospodarczą w

zakresie dopuszczonym prawem. Są to w szczególności: spółka gminna, powiat, województwo oraz związek gmin w pewnym zakresie.

Prywatni: o indywidualni przedsiębiorcy,

o spółki handlowe (włącznie ze spółką europejską i europejskim zgrupowaniem interesów gospodarczych),

o wspólnicy spółek cywilnych,

o spółdzielnie,

o przedsiębiorstwa państwowe (w obrocie cywilnoprawnym), o instytuty gospodarczeo przedsiębiorstwa polonijne na podstawie ustawy z 1982 r.

o ubezpieczyciele (zakłady ubezpieczeń i towarzystwa ubezpieczeń)

o oddzialy przedsiębiorstw zagranicznych

o instytucje gospodarki budżetowej – bardzo wątpliwe, bo to są najczęściej jednostki

skarbu państwa i one z założenia nie są przedsiębiorcami

Wyróżniamy osoby prawne typu: Korporacyjnego – spółki, spółdzielnie Zakładowego – oparte na majątku: fundacja, przedsiębiorstwo państwowe

Podział z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (kryterium – liczba zatrudnionych pracowników oraz obrót netto):

Za mikroprzedsiębiorcę uważa się (art. 104):przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz2) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro.

Za małego przedsiębiorcę uważa się (art.105):przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz2) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 10 milionów euro.

Za średniego przedsiębiorcę uważa się (art.106): przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z z dwóch ostatnich lat obrotowych:1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników oraz

Strona 20

2) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 50 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 43 milionów euro.

Obecna regulacja jest zgodna z dyrektywą KE z 2003 r. regulującą definicję mikro-, małego i średniego przedsiębiorcy.

Osoba fizyczna jako przedsiębiorcaProwadzenie działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę – osobę fizyczną wiąże się z pewną specyfiką prowadzenia tej działalności:

• Przedsiębiorca indywidualny może zakładać działalność na zasadzie swobodnej. Występuje pod imieniem i nazwiskiem.

• Przedsiębiorca indywidualny może działać sam i zatrudniając nawet bardzo wielu pracowników, cały czas będzie działać jako osoba fizyczna.

• Osoba fizyczna działa na własne ryzyko, odpowiada za zobowiązania indywidualnie całym swoim majątkiem.

• Podejmując działalność musi mieć pełną zdolność do czynności prawnych.

Cechy szczególne przedsiębiorcy indywidualnego:1) Rejestruje swoją działalność, a właściwie ewidencjonuje w Centralnej Ewidencji

Działalności Gospodarczej. Nie występuje w związku z tym w Rejestrze Przedsiębiorców. 2) Wszelkie umowy zawierane przez przedsiębiorcę indywidualnego, który pozostaje w ustroju

wspólności majątkowej z małżonkiem wymagać będą faktycznie (w interesie kontrahenta) zgody wyrażonej przez małżonka.

3) Może być przekształcony w spółkę kapitałową na zasadach określonych w przepisach k.s.h.

Powstanie przedsiębiorcy Ustawodawca wyróżnił podejmowanie działalności gospodarczej, jako jej formalne rozpoczęcie i wykonywanie. Podjęcie działalności gospodarczej łączy się z kolei z utworzeniem przedsiębiorcy w formie przewidzianej prawem. Dopiero wpisanie przedsiębiorcy do odpowiedniego rejestru umożliwia wykonywanie jego działalności. Jeżeli przepisy szczególne przewidują występowanie przedsiębiorcy w organizacji (jak np. kodeks spółek handlowych w odniesieniu do spółek kapitałowych), wtedy może on podejmować działalność w zakresie wynikającym z tych przepisów. Jeżeli takich przepisów nie ma, to zasadą jest, że działalności podjąć nie można, aż do dnia wpisu do rejestru. Ratio legis nowej regulacji w tej sprawie sprowadza się do wyraźnego oddzielenia procesu przygotowawczego do utworzenia przedsiębiorcy, za który odpowiadają organizatorzy (założyciele), od powstania przedsiębiorcy (zwłaszcza wymagana jest jasna sytuacja osób prawnych). Zgodnie z utrwalonymi poglądami na ten temat, jeśli osoba prawna uzyskuje tę osobowość przez wpis do rejestru (a tak stanowi ogół ustaw), to powstaje dopiero z tą chwilą.

Konkurują ze sobą dwa stanowiska: 1. Uznające wpis do rejestru na jako podstawę do stania się przedsiębiorcą i podjęcia działalności gospodarczej,

Strona 21

2. Przyjmujące, że o nabyciu statusu przedsiębiorcy decyduje spełnienie przesłanek ustawowych , wpis zaś do rejestru potwierdza ten status i umożliwia wykonywanie działalności gospodarczej. Frąckowiak uważa, że przedsiębiorcą jest się dopiero od momentu wpisu do rejestru przedsiębiorców. Katner uważa, że dany podmiot przedsiębiorcą staje się w chwili spełnienia przesłanek ustawy, wpis zaś do rejestru stwierdza spełnienie tych przesłanek i umożliwia podjęcie działalności gospodarczej. Dotyczy to jednak tylko tych przedsiębiorców, którzy nie są osobami prawnymi, a więc osób fizycznych i osobowych spółek handlowych. Dla stania się przedsiębiorcą, będącym osobą prawną, konieczne jest wpisanie do rejestru w KRS zarówno po to, aby uzyskać osobowość prawną, jak i status przedsiębiorcy, bo tych dwóch zdarzeń nie da się rozdzielić. Jeżeli dany podmiot będący osobą prawną nie uzyskuje tej osobowości przez wpis do rejestru, a prowadzi działalność gospodarczą (np. komunalne osoby prawne, kościelne osoby prawne), to wpis do rejestru przedsiębiorców ma takie samo znaczenie, jak dla przedsiębiorców niemających osobowości prawnej, ale jest obowiązkowy. Obowiązek takiego wpisu dotyczy też tych podmiotów, które są zarejestrowane w innych rejestrach i zamierzają prowadzić działalność gospodarczą, chyba że z ustawy szczególnej wyraźnie się taki obowiązek wyłącza.

Art. 14.1. Przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą w dniu złożenia wniosku o wpis do CEIDG albo po uzyskaniu wpisu do KRS-u, 2. Wpisowi do ewidencji podlegają przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi.3. Przedsiębiorca ma prawo we wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej określić późniejszy dzień podjęcia działalności gospodarczej niż dzień złożenia wniosku.4. Spółka kapitałowa w organizacji może podjąć działalność gospodarczą przed uzyskaniem wpisu do rejestru przedsiębiorców

Ustawodawca przewidział zatem dwa odrębne rejestry:

Krajowy Rejestr Sądowy

Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej

Wpisowi do KRS-u podlegają podmioty określone w art. 36 ustawy o KRS:

spółki jawne;

europejskie zgrupowania interesów gospodarczych;

spółki partnerskie;

spółki komandytowe;

spółki komandytowo-akcyjne;

spółki z ograniczoną odpowiedzialnością;

spółki akcyjne;

spółki europejskie;

spółdzielnie;

spółdzielnie europejskie;

przedsiębiorstwa państwowe;

instytuty badawcze;

Strona 22

przedsiębiorcy określeni w przepisach o zasadach prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczosci przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne, zwane dalej "przedsiębiorstwami zagranicznymi";

towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych;

towarzystwa reasekuracji wzajemnej;

inne osoby prawne, jezeli wykonują działalność gospodarczą i podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru, o którym mowa w art. 1 ust. 2 pkt 2;

oddziały przedsiębiorców zagranicznych działajacych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

główne oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń;

główne oddziały zagranicznych zakładów reasekuracji;

instytucje gospodarki budżetowej.

Z kolei wpisowi do CEIDG podlegają przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi. Obecnie kwestie KRS-u normuje ustawa o KRS z 97’. Kwestia CEIDG jest obecnie regulowana przez przepisy art. 23-45 u.s.d.g.

Wpisanie przedsiębiorcy do KRS (CEIDG)

Rodzaje wpisów:A.

1) konstytutywne 2) deklaratoryjne

B.1) obowiązkowe2) dobrowolne

CENTRALNA EWIDENCJA I INFORMACJA O DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJPrzedsiębiorca będący osobą fizyczną może podjąć działalność gospodarczą w dniu złożenia wniosku wpis do ewidencji działalności gospodarczej.

Ewidencję działalności gospodarczej prowadzi w systemie teleinformatycznym minister własciwy do spraw gospodarki.

Wpis do CEIDG może odbywać się przez formularz elektroniczny, samodzielnie w gminie lub poprzez list polecony wysłany do odpowiedniej gminy.Zadaniem CEIDG jest:

ewidencjonowanie przedsiębiorców będacych osobami fizycznymi;

udostępnianie informacji o przedsiębiorcach i innych podmiotach w zakresie wskazanym w ustawie;

umozliwienie wgladu do danych

umożliwienie ustalenia terminu i zakresu zmian wpisów w CEIDG oraz wprowadzajacego je organu.

Strona 23

Zgłoszenie o dokonanie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej powinno zawierać m. in.:

firmę przedsiębiorcy oraz jego numer PESEL, o ile taki posiada;

datę urodzenia przedsiębiorcy;

numer identyfikacyjny REGON przedsiębiorcy, o ile taki posiada;

numer identyfikacji podatkowej (NIP);

informację o obywatelstwie polskim przedsiębiorcy, o ile takie posiada, i innych obywatelstwach przedsiębiorcy;

oznaczenie miejsca zamieszkania i adresu zamieszkania przedsiębiorcy, adres do doreczeń przedsiębiorcy oraz adresy, pod którymi jest wykonywana działalność gospodarcza

adres poczty elektronicznej przedsiębiorcy oraz jego strony internetowej, o ile przedsiębiorca takie posiada i zgłosił te informacje we wniosku o wpis do CEIDG;

datę rozpoczęcia wykonywania działalnosci gospodarczej;

określenie przedmiotów wykonywanej działalnosci gospodarczej;

informacje o istnieniu lub ustaniu małzenskiej wspólnosci majątkowej itd.;

Nie przewiduje się wpisania prokury.

Wniosek niepoprawny to wniosek:

niezawierajacy niezbędnych danych, o których mowa w art. 25 ust. 1 i 5 (wymienione wyżej), lub

dotyczacy działalnosci nieobjętej przepisami ustawy, lub

złozony przez osobę, wobec której prawomocnie orzeczono zakaz prowadzenia działalności gospodarczej, lub

dotyczacy osoby juz wpisanej do CEIDG, lub

wraz z którym nie złozono oświadczenia o braku orzeczonych wobec osoby, której wpis dotyczy – zakazów, lub

niepodpisany.

Przedsiębiorca podlega wykreśleniu z CEIDG z urzędu, w drodze decyzji administracyjnej ministra właściwego do spraw gospodarki, w przypadku:

gdy prawomocnie orzeczono zakaz wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę;

wpisania do rejestru przedsiębiorców jednoosobowej spółki kapitałowej powstałej wskutek przekształcenia przedsiębiorcy będacego osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą;

stwierdzenia trwałego zaprzestania wykonywania przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej;

niezłożenia wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej przed upływem okresu 24 miesiecy od dnia zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;

utraty przez przedsiębiorcę uprawnien do wykonywania działalnosci gospodarczej przysługujacych na podstawie art. 13 ust. 1 albo ust. 2;

gdy został dokonany z naruszeniem prawa.

Strona 24

Przedsiębiorca może także zostać wykreślony z CEIDG na mocy fakultatywnej decyzji administracyjnej ministra właściwego do spraw gospodarki, w przypadku gdy wpis zawiera dane niezgodne z rzeczywistym stanem rzeczy, po uprzednim wezwaniu przedsiębiorcy do dokonania odpowiedniej zmiany w wpisie.

Ewidencja działalności gospodarczej jest jawna (prof. Katner mówi o ograniczonej jawności – nie ma dostępu do akt ewidencyjnych przedsiębiorcy), a dane osobowe w niej zawarte objęte są domniemaniem prawdziwości.

KRAJOWY REJESTR SĄDOWYRejestr składa się z:1) rejestru przedsiębiorców (interesuje nas tylko ten rejestr),2) rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacjioraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej,3) rejestru dłużników niewypłacalnych

KRS prowadzą w systemie informatycznym sądy rejonowe. Zgodnie z k.p.c. sprawy rejestrowe prowadzi sąd rejonowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę podmiotu, którego wpis dotyczy. Wniosek o wpis składa podmiot podlegający wpisowi. Zaś sam wpis przyjmuję formę postanowienia.

Istotny z punktu widzenia prawa gospodarczego prywatnego jest rejestr przedsiębiorców, art. 36 ustawy o KRS wymienia enumeratywnie podmioty podlegające w nim rejestracji:

spółki jawne;

europejskie zgrupowania interesów gospodarczych;

spółki partnerskie;

spółki komandytowe;

spółki komandytowo-akcyjne;

spółki z ograniczoną odpowiedzialnością;

spółki akcyjne;

spółki europejskie;

spółdzielnie;

spółdzielnie europejskie;

przedsiębiorstwa państwowe;

instytuty badawcze;

przedsiębiorcy określeni w przepisach o zasadach prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczosci przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne, zwane dalej "przedsiębiorstwami zagranicznymi";

towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych;

towarzystwa reasekuracji wzajemnej;

inne osoby prawne, jezeli wykonują działalność gospodarczą i podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru, o którym mowa w art. 1 ust. 2 pkt 2;

oddziały przedsiębiorców zagranicznych działajacych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

główne oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń;

Strona 25

główne oddziały zagranicznych zakładów reasekuracji;

instytucje gospodarki budżetowej.

Wpis do KRS dokonywany jest na wniosek, chyba że przepis szczególny przewiduje wpis z urzędu. Składający wniosek uiszcza opłatę sądową. Wniosek powinien być złożony nie później niż w terminie 7 dni od dnia zdarzenia uzasadniającego dokonanie wpisu, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Do wniosku o wpis podmiot podlegający obowiązkowemu wpisowi dołącza uwierzytelnione notarialnie albo złożone przed sędzią lub upoważnionym pracownikiem sądu wzory podpisów upoważnionych do reprezentowania tego podmiotu lub prokurenta.

Wpis jest dokonany z chwilą zamieszczenia danych w rejestrze.

Krajowy Rejestr Sądowy jest jawny, co przejawia się w wielu aspektach:1. wpisy do KRS podlegają obowiązkowi ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym,

chyba że ustawa stanowi inaczej.2. każdy ma prawo dostępu do danych zawartych w KRS3. każdy ma prawo otrzymać poświadczone odpisy, wyciągi i zaświadczenia i danych

zawartych w KRS4. każdy ma prawo przeglądania akt rejestrowych podmiotów wpisanych do rejestru

przedsiębiorców

Cechy rejestru:1) jawność 2) prawdziwość

Wyróżniamy:

jawność formalną – każdy ma prawo przeglądać akta rejestrowe podmiotów wpisanych do rejestru

jawność materialną

Strona 26

Jawność materialna przejawia się w trzech domniemaniach:

domniemanie prawdziwości danych

domniemanie dobrej wiaryPodmiot obowiązany do złożenia wniosku o wpis do Rejestru nie może powoływać się wobec osób trzecich działających w dobrej wierze na dane, które nie zostały wpisane do Rejestru lub uległy wykreśleniu z Rejestru.

Jeżeli dane wpisano do Rejestru niezgodnie ze zgłoszeniem podmiotu lub bez tego zgłoszenia, podmiot ten nie może zasłaniać się wobec osoby trzeciej działającej w dobrej wierze zarzutem, że dane te nie są prawdziwe, jeżeli zaniedbał wystąpić niezwłocznie z wnioskiem o sprostowanie, uzupełnienie lub wykreślenie wpisu.

domniemanie powszechnej znajomości danychOd dnia ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym nikt nie może zasłaniać się nieznajomością ogłoszonych wpisów. Jednak w odniesieniu do czynności dokonanych przed upływem szesnastego dnia od dnia ogłoszenia podmiot wpisany do Rejestru nie może powoływać się na wpis wobec osoby trzeciej, jeżeli ta udowodni, że nie mogła wiedzieć o treści wpisu.

W przypadku rozbieżności między wpisem do Rejestru a ogłoszeniem w Monitorze Sądowym i Gospodarczym obowiązuje wpis w Rejestrze. Jednak osoba trzecia może powoływać się na treść ogłoszenia, chyba że podmiot wpisany do Rejestru udowodni, że osoba trzecia wiedziała o treści wpisu.

Jeżeli wpis do Rejestru nie podlega obowiązkowi ogłoszenia w Monitorze Sądowymi Gospodarczym, to nikt nie może zasłaniać się nieznajomością treści wpisu w Rejestrze,chyba że mimo zachowania należytej staranności nie mógł wiedzieć o wpisie.

Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną zgłoszeniem nieprawdziwych danychPodmiot wpisany do Rejestru ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną zgłoszeniem do Rejestru nieprawdziwych danych, jeżeli podlegały obowiązkowi wpisu na jego wniosek, a także niezgłoszeniem danych podlegających obowiązkowi wpisu do Rejestru w ustawowym terminie, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.

Jeżeli do Rejestru jest wpisana osobowa spółka handlowa, odpowiedzialność ponoszą solidarnie ze spółką osoby odpowiadające za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem.

Podmioty wpisane do Rejestru są zobowiązane umieszczać w oświadczeniach pisemnych, skierowanych, w zakresie ich działalności, do oznaczonych osób, następujące dane:

firmę lub nazwę,

oznaczenie formy prawnej prowadzonej działalności

siedzibę i adres,

numer NIP

oznaczenie sądu rejestrowego, w którym przechowywane są akta rejestrowe podmiotu oraz numer podmiotu w Rejestrze.

Strona 27

Sąd rejestrowy bada, czy dołączone do wniosku dokumenty są zgodne pod względem formy i treści z przepisami prawa, a także czy są prawdziwe. W pozostałym zakresie sąd rejestrowy bada, czy zgłoszone dane są zgodne z rzeczywistym stanem, jeżeli ma w tym względzie uzasadnione wątpliwości.

Oddział przedsiębiorcy krajowego Oddział to wyodrębniona i samodzielna organizacyjnie część działalności gospodarczej, wykonywana przez przedsiębiorcę poza siedzibą przedsiębiorcy lub głównym miejscem wykonywania działalności.

Oddział spółki kapitałowej nie jest wprawdzie odrębną osobą prawną i nie ma przepisów, które nadawałby oddziałowi zdolność prawną w taki sposób jak tego wymaga k.c. dla niepełnej osoby prawnej. Oddział jest jednak traktowany jak przedsiębiorca będąc zarejestrowanym w KRS (rejestr przedsiębiorców).

Przedsiębiorcy zagraniczni, ich oddziały i przedstawicielstwaPierwsza regulacja z 1982 r. dotycząca przedsiębiorców zagranicznych zezwoliła prowadzić przedsiębiorstwa polonijne, z zezwoleniem na prowadzenie działalności przez 40 lat. Nie można określić statusu tych przedsiębiorstw, określamy je przedsiębiorstwami powstałymi na gruncie ustawy z roku 1982. Mogą się one przekształcić w spółkę z kapitałem zagranicznym. Rok 86’ i następna ustawa o spółce z kapitałem zagranicznym. Na gruncie tej ustawy te jednostki uzyskały status j.g.u. Było to bez sensu, bo inwestor zagraniczny nie rozumiał czemu jego kapitał staje się uspołeczniony.Rok 88’ kolejna ustawa – przełomowa – otworzyła Polskę na kapitał zagraniczny. Pierwsza regulacja związana z wchodzeniem do UE to regulacja z 1999 r., której to przepisy wchodziły w życie z rokiem 2001, ale dotyczące uwolnienia polskiej gospodarki przez dopuszczenie gospodarki zagranicznej wchodziły w życie z 2000 rokiem. Wreszcie te przepisy weszły w niezmienionym kształcie do ustawy z 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Każda z tych regulacji szła w stronę liberalizacji rynku polskiego dla przedsiębiorcy zagranicznego. Początkowo były to przedsiębiorstwa określane mianem joint venture – wspólne przedsięwzięcie związane z inwestowaniem kapitału (inwestorów krajowych i zagranicznych). Liberalizacja szła w parze z podpisaniem przez Polskę Układu Stowarzyszeniowego 1991 r., a następnie przystąpienie do WTO 1995 r., do OECD i w końcu do UE w 2004 r. Doprowadziło to obecnie od sytuacji, w której cudzoziemcy traktowani są na równi z przedsiębiorcami polskimi.

Strona 28

Osoba zagraniczna:

osoba fizyczna nieposiadająca obywatelstwa polskiego,

osoba prawna z siedzibą za granicą,

jednostka organizacyjna niebędaca osobą prawną posiadajacą zdolność prawną, z siedzibą za granicą;

Przedsiębiorca zagraniczny:Osoba zagraniczna wykonująca działalność gospodarczą za granicą oraz obywatela polskiego wykonującego działalność gospodarczą za granicą;

Z art. 13 u.s.d.g wynika zasada traktowania narodowego – osoby zagraniczne (z państw UE, EFTA oraz państw z którymi UE ma podpisane stosowne porozumienie) mają takie same prawa jak przedsiębiorca polski. Zgodnie z zasadą wzajemności nasz obywatel jest w tych krajach traktowany jak obywatel tych państw.

Oddział przedsiębiorcy zagranicznegoDla wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przedsiębiorcy zagraniczni mogą, na zasadzie wzajemności, o ile ratyfikowane umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej, tworzyć oddziały z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Przedsiębiorca zagraniczny może wykonywać działalność gospodarczą tylko w zakresie przedmiotu działalności przedsiębiorstwa zagranicznego. Nie może tworzyć nowej działalności w stosunku do tej, którą wykonuje w swoim kraju siedziby. Rozpoczyna działalność po wpisaniu oddziału do KRS – u. Oddział przedsiębiorcy zagranicznego traktowany jest jak przedsiębiorca polski. Należy oddzielić pojęcie oddziału przedsiębiorcy zagranicznego od przedsiębiorstwa polskiego z kapitalem zagranicznym np. S.A. PHILIPS Polska.

Przedsiębiorca zagraniczny obowiązany jest ustanowić osobę do reprezentacji w Polsce.

Przedsiębiorca zagraniczny jest obowiązany do oznaczenia oddzialu używać oryginalnej nazwy z dopiskiem „oddzial w Polsce”.

Nadzór nad oddziałami przedsiębiorców zagranicznych sprawuje minister właściwy do spraw gospodarki.

Przedstawicielstwo:Przedsiębiorcy zagraniczni mogą tworzyć na terytorium RP przedstawicielstwa. Zakres działania przedstawicielstwa może obejmować wyłacznie prowadzenie działalności w zakresie reklamy i promocji przedsiębiorcy zagranicznego. Przedstawicielstwo nie jest przedsiębiorcą, w przeciwieństwie do oddziału. Przedstawicielstwo nie jest wpisywane do KRS, lecz do rejestru prowadzonego przez Ministra Gospodarki.

Prawo unijne nie przewiduje definicji przedsiębiorcy, posługuje się ono raczej przedmiotowym określeniem „przedsiębiorcy”. Definicje w ujęciu podmiotowym stworzył dla potrzeb praktyki ETS –

Strona 29

podmiot wykonujący w państwie członkowskim UE, w sposób stały i ciągły, samodzielną działalność gospodarczą o charakterze zarobkowym.

Wspólnicy spółki cywilnej jako przedsiębiorcySpółka cywilnaSpółka cywilna (art. 860 k.c. i następne) jest stosunkiem prawnym – umową, nie jest podmiotem prawnym. Powstaje, gdy dwie osoby (fizyczne lub prawne, ułomne osoby prawne) zobowiążą się dążyć do osiągnięcia celu gospodarczego i wniesienia wkładu. Przedsiębiorcą są wspólnicy, a nie spółka.

Cechy spółki cywilnej:1) nie ma firmy, nie ma siedziby (ma adres)2) nie występuje w rejestrze, ani w ewidencji – dlatego, że tam występują wspólnicy. Pojawia

się problem, gdzie mamy wspólników, którzy jako osoby fizyczne są w ewidencji, a osoby prawne są w rejestrze przedsiębiorców. To oczywiście nieprawidłowe, ale inaczej nie może być.

3) wspólnicy ponoszą odpowiedzialność solidarną, to nie jest odpowiedzialność subsydiarna – każdy odpowiada swoim własnym majątkiem

4) nie można jej utworzyć dla celu charytatywnego – tylko dla osiagnięcia celu gospodarczego; co nie znaczy, że ma być prowadzone przedsiębiorstwo – nie musi być, ale musi być cel gospodarczy.

5) nie może być spółką w organizacji, w przeciwieństwie do spółki kapitałowej6) może zostać przeksztalcona w inną spółkę prawa handlowego 7) nie ma własnego majątku – w jednym przepisie KC mówi się o majątku spółki, ale spółka

nie ma swojego majątku. Majątek spółki to majątek wspólników w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.

8) nie ma organów – wspólnicy prowadzą spółkę na zasadzie wspólnej reprezentacji

Ewolucja w orzecznictwie, doktrynie i w regulacji prawnej odnośnie do statusu prawnego spółki cywilnej

Ustawa z 1988 r. stanowiła o jednostkach organizacyjnych, które na mocy szczególnych przepisów mogą prowadzić działalność gospodarczą. Dało to asumpt do tego by przyjąć, że wszelkie jednostki, które nie mają osobowości prawnej mogą prowadzić działalność gospodarczą na równi z osobami fizycznymi i prawnymi. W tamtych czasach dominowały dążenia do jak najszerszego uregulowania działalności gospodarczej. Doprowadziło to do zakwalifikowania do tychże jednostek, także spółki cywilnej. Spowodowało to sytuacje nie do przyjęcia, kiedy to umowa prawa cywilnego stała się podmiotem prawa! Powstało ich około 800.000, rejestrowały się one w gminie. Powszechność spółek cywilnych w rozwijaniu przedsiębiorczości indywidualnych o małym kapitale początkowym sprzyjała stanowisku doktryny i orzecznictwa w pierwszym okresie transformacji gospodarczej, aby traktować tę spółkę jako pełnoprawnego, samodzielnego uczestnika obrotu. Uczestnik ten stał się nie tylko stroną umów, ale uzyskiwał atrybuty podmiotowe, upadabniające spółkę cywilną do podmiotu mającego wszelkie uprawnienia przedsiębiorcy:

o do zajmowania pozycji strony przed sądem gospodarczym (zdolność sądowa)

o do upadłości i zdolności układowej

Strona 30

o do zaciągania pod swoją nazwą zobowiązań (spółka cywilna jest odrębnym podmiotem

gospodarczym względem wspólników)o do posiadania majątku

o do reprezentacji w stosunkach zewnętrznych np. przez zarząd

W drugiej połowie lat 90. zaczęły przeważać poglądy coraz ostrożniej wypowiadające się za samodzielnością spółki cywilnej.

SN 1995 r.: nie jest uzasadnione przeciwstawianie spółki cywilnej jej wspólnikom i zajmowanie stanowiska, że proces przeciwko spółce cywilnej nie jest procesem wspólników. Pozwanie spółki cywilnej wymaga wskazania jej wspólników, dlatego że proces przeciwko spółce jest w istocie procesem przeciwko jej wspólnikom, bo do nich należy pełnia praw i obowiązków w spółce i im tylko przysługuje zdolność sądowa.

Wszelkie wątpliwości rozwiało orzeczenie SN z 1998 r., w którym zdecydowanie stwierdził, że spółka cywilna pozostaje według prawa organizacją wspólników związanych wspólnością celu gospodarczego i współwłasnością łączną, a podmiotowość prawna przysługuje tylko wspólnikom!

Dziś art. 4 ust. 2 za przedsiębiorców uznaje wspólników spółki cywilnej. Spółka cywilna nie ma siedziby, ma jedynie adres (art. 25 k.c.). Spółka cywilna nie nadaje się do większej działalności gospodarczej.Art. 26 § 4 k.s.h. – nakazuje przekształcenie spółki cywilnej w spółkę jawną.

Strona 31

III. Spółki handlowe – zagadnienia ogólne

Samo rozumienie czysto językowe wyjaśnia nam dużo. Spółka – konstrukcja służąca współdziałaniu. Najgłębsze korzenie spółek sięgają prawa rzymskiego – wspólnoty gruntowe weteranów wojskowych.

Geneza spółek to powierzenie towarów lub pieniędzy określonym osobom w zamian za część zysku. Nie bez powodu łączyło się to kiedyś ze zleceniem, nie bez powodu także dość wcześnie pojawiły się pierwowzory spółek komandytowych, gdzie jedni angażowali majątek, drudzy angażowali się osobiście i rozkładany był ciężar odpowiedzialności za zobowiązania.

Spółki kapitałowe powstały w XVII w. jako kompanie handlowe (Holandia, Wlk. Brytania). Nie stanowiły one sumy uczestników, stanowiły samodzielną strukturę organizacyjną. Prowadziło to do rozproszenia ryzyka, gromadzono rozdrobnione kapitały, tworząc potężny kapitał i tym samym minimalizując ryzyko poszczególnych uczestników danej kompani handlowej.

Przepisy ogólne k.s.h. Kodeks spółek handlowych zastąpił obowiazujący od okresu przedwojennego Kodeks Handlowy. K.s.h. przyjął koncepcję regulacji podmiotowej i obejmuje problematykę tworzenia, organizacji, zasad funkcjonowania, rozwiazywania oraz transformacji spółek handlowych.

Art. 1 § 1. Ustawa reguluje tworzenie, organizację, funkcjonowanie, rozwiązywanie, łączenie, podział i przekształcanie spółek handlowych.

Nie reguluje on natomiast czynności handlowych, bowiem – zgodnie z przyjętą zasadą jedności prawa cywilnego – są one uregulowane w Kodeksie cywilnym.

W sprawach dotyczących spółek najpierw stosujemy przepisy k.s.h., a gdy nie uregulowano jakiejś materii, wprost stosujemy przepisy Kodeksu cywilnego. Jeżeli wymaga tego własciwość (natura) stosunku prawnego spółki handlowej, przepisy Kodeksu cywilnego stosuje się odpowiednio.

Art. 2W sprawach określonych w art. 1 § 1 nieuregulowanych w ustawie stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego. Jeżeli wymaga tego właściwość (natura) stosunku prawnego spółki handlowej, przepisy Kodeksu cywilnego stosuje się odpowiednio.

Kwestie regulowane wprost:

• zdolność prawna,

• oświadczenia woli,

• czynności prawne,

• zawarcie umowy,

• wszystkie zagadnienia związane z prawem zobowiązań, prawem rzeczowym,

• składniki umowy.

Strona 32

Gdy chodzi o stosowanie odpowiednie, to wiążę się ono przede wszystkim z zasadą wolności umów – 3531 k.c.

Kodeks spółek handlowych wprowadza częściową autonomię przepisów wobec przepisów prawa cywilnego.

W związku z art. 2 k.s.h. trzeba zwrócić uwagę na przepisy dot. spółek poza samym kodeksem. Trzeba sięgnąć do art. 611 k.s.h.:

Art. 611 Pozostają w mocy przepisy szczególne dotyczące:

1) narodowych funduszy inwestycyjnych, 2) spółek prowadzących działalność bankową, 3) spółek prowadzących giełdy albo rynki pozagiełdowe, 4) spółek prowadzących domy maklerskie, 5) Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych S.A., 6) spółek prowadzących działalność ubezpieczeniową, 7) towarzystw funduszy inwestycyjnych, 8) towarzystw emerytalnych, 9) spółek publicznej radiofonii i telewizji, 10) spółek powstałych w wyniku komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, 11) innych spółek handlowych uregulowanych w odrębnych ustawach.

Mówi, że pomimo iż tracą moc od 1 stycznia 2001 r. przepisy dot. spółek handlowych znajdujące się w innych regulacjach, to pewne pozostają w mocy. Trzeba wskazać na cały szereg przepisów:

• forma prawna spółki, jaka może być utworzona w związku z prowadzoną działalnością,

• przepisy wiążące się z rachunkowością, prawem bilansowym, wpłatami z zysku,

• przepisy, które dotyczą rynku kapitałowego i giełd towarowych.

Cechy i rodzaje spółek (cechy spółek zostaną poruszone przy omawianiu konkretnych rodzajów spółek)

Spółki handlowe możemy podzielić na spółki osobowe i spółki kapitałowe.

Spółki osobowe: 1) Jawne2) Partnerskie3) Komandytowe 4) Komandytowo – akcyjne

Strona 33

Spółki kapitałowe:1) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością 2) Akcyjne

Art. 4 § 1. Użyte w ustawie określenia oznaczają:

1) spółka osobowa - spółkę jawną, spółkę partnerską, spółkę komandytową i spółkę komandytowo-akcyjną, 2) spółka kapitałowa - spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością i spółkę akcyjną,

Stosunek spółki Nie ma jednolitego określenia spółki.

Teorie stosunku spółki:1) Teoria umowna (kontraktowa)

Istota spółki to umowa wspólników. Konieczne jest affectio socitatis – wola współdziałania. Jest to teoria dominująca, ale nie sprawdza się, gdy mamy do czynienia z brakiem woli wspólników i w przypadku spółek jednoosobowych.

2) Teoria majątku celowego (Brinz)Eksponuje majątek służący realizacji określonego celu, a nie czynnik osobowy.

3) Teoria instytucjonalnaSpółka tworzy odrębną instytucję od wspólników – ma odrębną osobowość prawną. Chodzi o interes, jaki ma powstać po powstaniu spółki.

4) Teorie mieszane

Doktryna wskazuje, że spółka to:

• stosunek cywilnoprawny,

• umowny,

• jawny,

• będący szczególnym rodzajem współdziałania polegającym na wspólnym prowadzeniu spraw w oparciu o wspólny majątek i przy udziale pokrywania kosztów funkcjonowania tej jednostki organizacyjnej,

• powstaje dla osiągnięcia wspólnego celu.

Konstrukcja prawna spółki:

Art. 3 Przez umowę spółki handlowej wspólnicy albo akcjonariusze zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu przez wniesienie wkładów oraz, jeżeli umowa albo statut spółki tak stanowi, przez współdziałanie w inny określony sposób.

Art. 3 k.s.h. to nie definicja spółki. Trudno nawet powiedzieć, by to było określenie. Art. 3 k.s.h. odnosi się wyłącznie do umowy spółki. Wskazuje jednocześnie, że najbardziej właściwa jest teoria kontraktowa.

Strona 34

Przepis wywołuje sporo kontrowersji i ma swoich zwolenników (są w nim zawarte podstawowe elementy każdej spółki, a nawet jest to definicja spółki), jak i przeciwników (przepis należy bezwzględnie uchylić, bo wprowadza zamieszanie).

Spółki osobowe i kapitałowe

SPÓŁKI OSOBOWEStatus spółki: Nie są osobami prawnymi, są ułomnymi osobami prawnymi (art. 331 k.c.). Mają podmiotowość prawną. Są to samodzielne podmioty prawa: mogą nabywać prawa, zaciągać zobowiązania. Posiadają zdolność sądową (mogą pozywać i być pozywane).

Art. 8 § 1. Spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana.

Istota spółki:Istotą spółki osobowej jest substrat osobowy. Zasadą jest stały skład osobowy. Dla wspólników istone jest to, kto jest wspólnikiem. Art. 10 k.s.h. mówi o wyjątku od zasady niezmienności składu osobowego spółki.

Art. 10 § 1. Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi. § 2. Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko po uzyskaniu pisemnej zgody wszystkich pozostałych wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

W/w przepis wskazuje, że zbycie udziału w spółce osobowej jest ograniczone.

Cel utworzenia spółki: Tworzy się je w celu prowadzenia przedsiębiorstwa.

Art. 8§ 2. Spółka osobowa prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą.

Uczestnictwo w spółce: Uczestnictwo związane z osobistym zaangażowaniem. Pozycja wspólników, jeżeli umowa nie stanowi inaczej jest taka sama. Ich prawa i obowiązki są takie same. Pozycja wspólnika nie zależy od wysokości wniesionego wkładu.

Interes wspólników i interes spółki są zbieżne.

Strona 35

Prowadzenie spraw spółki:Sprawy prowadzą sami wspólnicy, brak organów co do zasady. W spółce osobowej występuje głosowanie głowami. W przepisach o spółce jawnej wyłącza się możliwość powierzenia prowadzenia spraw spółki osobie trzeciej.

Art. 39 § 1. Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki.

Art. 38 § 1. Nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników.

Reprezentacja spółki:Spółki osobowe są reprezentowane przez samych wspólników. Zasady te są daleko idące, każdy wspólnik może jednoosobowo reprezentować spółkę.

Art. 29§ 1. Każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę. § 2. Prawo wspólnika do reprezentowania spółki dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki. § 3. Prawa reprezentowania spółki nie można ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich.

Odpowiedzialność za zobowiązania: Przynajmniej część wspólników ponosi nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki. W spółce jawnej ponoszą ją wszyscy wspólnicy:

Art. 22 § 2. Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, z uwzględnieniem art. 31.

Art. 31 § 1. Wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (subsydiarna odpowiedzialność wspólnika). § 2. Przepis § 1 nie stanowi przeszkody do wniesienia powództwa przeciwko wspólnikowi, zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. § 3. Subsydiarna odpowiedzialność wspólnika nie dotyczy zobowiązań powstałych przed wpisem do rejestru.

Odpowiedzialność wewnętrzna (np. wypłata zysku) – odpowiada sama spółka.

Osoby, które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu, a przed wpisaniem do rejestru za zobowiązanie wynikające z tego działania odpowiadają solidarnie i pierwszoplanowo.

Art. 251

§ 2. Osoby, które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu, a przed jej wpisaniem do rejestru, za zobowiązania wynikające z tego działania odpowiadają solidarnie.

Strona 36

Stosunki wewnętrzne:Stosunki wewnętrzne są oparte na umowie i zaufaniu między wspólnikami.

• silny udział osobisty wspólników w osiągnięciu celów spółki (może się wiązać z pracą wspólników)

• ograniczona liczba wspólników• ustawowy obowiązek lojalności – zakaz konkurencji

Art. 56§ 1. Wspólnik obowiązany jest powstrzymać się od wszelkiej działalności sprzecznej z interesami spółki. § 2. Wspólnik nie może, bez wyraźnej lub domniemanej zgody pozostałych wspólników, zajmować się interesami konkurencyjnymi, w szczególności uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki jawnej, partner, komplementariusz lub członek organu spółki.

• zasady odpowiedzialności w razie naruszenia zakazu konkurencji lub wyrządzenia szkody:

Art. 57§ 1. Każdy wspólnik ma prawo żądać wydania spółce korzyści, jakie osiągnął wspólnik naruszający zakaz konkurencji, lub naprawienia wyrządzonej jej szkody. § 2. Roszczenia, o których mowa w § 1, przedawniają się z upływem sześciu miesięcy od dnia, gdy wszyscy pozostali wspólnicy dowiedzieli się o naruszeniu zakazu, nie później jednak niż z upływem trzech lat.

Majątek spółki:Spółka osobowa dysponuje własnym majątkiem, jest właścicielem.

Art. 28 Majątek spółki stanowi wszelkie mienie wniesione jako wkład lub nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia.

Wspólnicy nie mają żadnych uprawnień do majątku spółki. Majątek ten stanowi odrębną masę, która nie jest przedmiotem żadnej współwłasności wspólników. Potwierdza to art. 10 k.s.h., który umożliwia przeniesienie ogółu praw i obowiązków na inną osobę, przy współwłasności łącznej byłoby to niemożliwe. O tym, że majątek spółki jest majątkiem odrębnym od majątków wspólników przemawiają także przepisy o zależności między długami wspólnika, długami spółki, a ich sferami majątkowymi. K.s.h. w art. 36 podkreśla odrębność majątków:

Art. 36 § 1. W czasie trwania spółki wspólnik nie może żądać od dłużnika zapłaty przypadającego na niego udziału w wierzytelności spółki ani przedstawić do potrącenia wierzytelności spółki swojemu wierzycielowi. § 2. Dłużnik spółki nie może przedstawić spółce do potrącenia wierzytelności, jaka mu służy wobec jednego ze wspólników.

Wierzytelność spółki nie jest wierzytelnością wspólników, nie rozpada się na tyle części, ilu jest wspólników. Wspólnik może żądać tylko spełnienia świadczenia na rzecz spółki. Podobnie dłużnik nie może się zasłaniać względem spółki tym, że ma wierzytelność względem jednego ze wspólników i przedstawić ją do potrącenia z wierzytelnością spółki.

Art. 36 § 2. Dłużnik spółki nie może przedstawić spółce do potrącenia wierzytelności, jaka mu służy wobec jednego ze wspólników.

Strona 37

Drugim ważnym przepisem jest art. 62 k.s.h.:

Art. 62 § 1. W czasie trwania spółki wierzyciel wspólnika może uzyskać zajęcie tylko tych praw służących wspólnikowi z tytułu udziału w spółce, którymi wspólnikowi wolno rozporządzać. § 2. Jeżeli w ciągu ostatnich sześciu miesięcy przeprowadzono bezskutecznie egzekucję z ruchomości wspólnika, wówczas jego wierzyciel, który na podstawie tytułu egzekucyjnego uzyskał zajęcie roszczeń służących wspólnikowi w przypadku jego wystąpienia lub rozwiązania spółki, może wypowiedzieć umowę spółki na sześć miesięcy przed końcem roku obrotowego, nawet gdy umowa spółki była zawarta na czas oznaczony. Jeżeli umowa spółki przewiduje krótszy termin wypowiedzenia, wierzyciel może skorzystać z terminu umownego. § 3. Przeciwne postanowienia umowy są nieważne.

Art. ten dotyczy sytuacji odwrotnej, a mianowicie gdy wspólnik spółki handlowej jest dłużnikiem. Majątek spółki jest majątkiem odrębnym od majątku wspólnika, więc wierzyciel wspólnika nie ma do niego dostępu. Jednak taka sytuacja rodzi niebezpieczeństwo. Otóż mogłoby to prowadzić do sytuacji, w której dłużnik celowo zakładałby spółkę i tym samym zamrażał w niej kapitał, do którego nie miałby dostępu wierzyciel. W tym celu ustawa daje wierzycielowi prawo wypowiedzenia umowy spółki przez wierzyciela wspólnika.

W czasie trwania spółki wspólnicy nie mogą dzielić między siebie majątku spółki, jedynym wyjątkiem jest prawo do udziału w zysku.

SPÓŁKI KAPITAŁOWE

Status spółki:Spółki kapitałowe mają podmiotowość prawną. Są osobami prawnymi i mają własne organy. Status osoby prawnej uzyskują po wpisie do rejestru.

Art. 12 Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji albo spółka akcyjna w organizacji z chwilą wpisu do rejestru staje się spółką z ograniczoną odpowiedzialnością albo spółką akcyjną i uzyskuje osobowość prawną. Z tą chwilą staje się ona podmiotem praw i obowiązków spółki w organizacji.

W spółkach kapitałowych możemy wyróżnić 3 fazy związane z tworzeniem spółki:1) Spółka przedorganizacyjna 2) Spółka w organizacji3) Spółka właściwa

Spółki kapitałowe po zawiązaniu spółki, a przed wpisem do rejestru funkcjonują jako spółki w organizacji.

Art. 11 § 1. Spółki kapitałowe w organizacji, o których mowa w art. 161 i art. 323, mogą we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane. § 2. Do spółki kapitałowej w organizacji w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące danego typu spółki po jej wpisie do rejestru. § 3. Firma spółki kapitałowej w organizacji powinna zawierać dodatkowe oznaczenie "w organizacji".

Strona 38

To oznacza, że jeszcze przed wpisem do rejestru spółki kapitałowe stają się podmiotem prawa. Są ułomnymi osobami prawnymi.

Istota spółki:Istotą spółki kapitałowej jest substrat majątkowy – liczy się kapitał, co zainwestują wspólnicy, a nie ich umiejętności i uczestniczenie w czynnościach spółki. Osoby wspólników odgrywaja pewną rolę, ale ważniejszy jest aspekt kapitałowy.

Cel utworzenia spółki:Obojętny jest cel tworzenia spółki, byle był dozwolony prawnie. To oznacza, że jeśli spółka nie będzie miała celu gospodarczego, czyli nie będzie prowadzić działalności to nie bedzie ona przedsiębiorcą. Może być sytuacja, gdy spółka kapitałowa będzie zarejestrowana w rejestrze przedsiębiorców w KRS mimo, że nie będzie przedsiębiorą.

Prof. Katner podkreśla, że wskazania art. 36 ustawy o KRS jedynie podkreślają to, że sp. akcyjna i sp. z o. o. powstają w celach gospodarczych, ale żadnych innych wniosków nie należy z tego wywodzić.

Art. 151 § 1. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Uczestnictwo w spółce:Wspólnikiem jest osoba, która wniosła wkład. Pozycja wspólnika jest zbudowana na podstawie tego wkładu – im więcej wspólnik wniósł, tym silniejsza jest jego pozycja (np. większy udział w zysku czy większa liczba głosów). Nie liczy się osobowe uczestnictwo, lecz zaangażowanie finansowe w tworzenie spółki. Z członkostwem wiąże się posiadanie akcji lub udziałów w spółce.

Nie ma zasady niezmienności składu. Liczba wspólników w przypadku sp. akcyjnej może być nieograniczona (w sp. z o. o. mogą być pewne ograniczenia). Zbycie udziałów lub akcji jest swobodne (z pewnymi ograniczeniami) i może się odbywać bez niczyjej zgody. Wspólnicy się zmieniają poprzez sprzedaż akcji lub udziału, zatem dotyczy to zmian kapitałowych. Zasadniczo występuje rozbieżny interes spółki i wspólników:

• Interes spółki: inwestowanie• Interes wspólnikow: duże dywidendy, wynagrodzenie, korzyści

W spółkach kapitałowych obowiązuje tzw. zasada równego traktowania:

Art. 174 § 1. Jeżeli ustawa lub umowa spółki nie stanowi inaczej, wspólnicy mają równe prawa i obowiązki w spółce.

Prowadzenie spraw spółki:Wspólnicy nie zarządzają spółką, to organy prowadzą sprawy spółki. Organem tym jest Zarząd. Nawet akcjonariusz 100% nie ma prawa do zarządzania spółką, może to czynić jedynie zarząd.

Art. 219§ 1. Rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności.

Strona 39

Kontrolę nad działalnością spółki sprawuje rada nadzorcza (w sp. z o. o. rada nadzorcza lub komisja rewizyjna).

Art. 213 § 1. Umowa spółki może ustanowić radę nadzorczą lub komisję rewizyjną albo oba te organy.

W istotnych sprawach wymagana jest zgoda większości akcjonariuszy (głosuje się liczbą akcji/udziałów). W przypadku glosowania uprawnienia zależą od ilości udziałów/akcji w kapitale zakładowym.

Reprezentacja spółki:Funkcję tę pełni zarząd, wyjątkowo rada nadzorcza. Wspólnicy nie mogą reprezentować spółki.

Art. 201 – patrz wyżej↑

Odpowiedzialność za zobowiązania:Spółka odpowiada za zobowiązania całym swoim majątkiem. Wyłączona jest odpowiedzialność osobista wspólników.

Art. 151§ 4. Wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki.

Strona 40

Ale są ograniczenia tego wyłączenia. K.s.h. przewiduje możliwość odpowiedzialności członków zarządu:

Art. 299 § 1. Jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania.

Majątek spółki:Majątek w spółce kapitałowej jest również majątkiem odrębnym od majątków wspólników. Zarówno sp. akcyjna, jak i sp. z o. o. są osobami prawnym i ex definitione posiadają majątki odrębne od osób wchodzących w ich skład.

Wspólnicy nie mają żadnych bezpośrednich uprawnień do majątku spółki. Jednak to wspólnicy stworzyli majątek spółki i nie po to, by spółka go po prostu miała, tylko po to by czerpać z tego zyski. Pojawia się w tym miejscu konflikt interesów. Inne interesy ma spółka - wzmacnianie pozycji majątkowej, zaś inne mają wspólnicy – chcą jak najwięcej zarobić na spółce. W związku z tym ustawodawca przewidział pewne przepisy chroniące spółkę przed „pazernością wspólników”. Wyraża się to m.in. w ochronie kapitału zakładowego spółki, jak i w pewnych zadaniach zarządu spółki. Zarząd ma obowiązek dbać o interesy spółki. Odpowiada za szkodę wyrzadzoną spółce z odpowiedzialnością karną włącznie, nawet gdy szkoda ta przyniosła korzyść wspólnikom.

Ten dualizm ekonomicznych interesów jest szczególnie widoczny w podziale zysków. Otóż zarząd chciałby pozostawić ten zysk w spółce np. jako kapitał inwestycyjny, zaś wspólnicy chcieliby ten zysk zachować dla siebie. Ustawodawca przyznał prawo podziału zysków spółki wspólnikom, tym samym dostrzegając wspomniany aspekt ekonomiczny. To oni założyli spółkę, to oni włożyli do niej określony kapitał i to oni decydują o podziale zysków. Przez cały rok obrotowy to zarząd podejmuje bieżące decyzje dotyczące funkcjonowania spółki, to on pracuje na to, by pojawił się zysk w spółce. Jednak propozycje podziału zysków przedstawia zarząd, a to on i księgowość są na bieżąco w kwestiach zysku spółki, więc w praktyce nie jest to takie proste.

Powyższe uprawnienia wspólników chroni ponadto prawo podatkowe, otóż jeżeli nie uda się dojść do porozumienia co do podziałów zysków to NSA stoi na stanowisku, że „ta część zysku, co do której się nie porozumiano jest nieodpłatną korzyścią udzieloną spółce przez wspólników”. Zarządowi spółki nie opłaca się więc zachować zysk dla spółki, wbrew woli wspólników (brak zgodnego podziału), gdyż w tym wypadku spółka musiałaby zapłacić wysoki podatek od tej sumy, którą NSA nakazuje traktować jako darowiznę uzyskaną przez spółkę od wspólników.

Istota i funkcje kapitału zakładowego Pojęcie kapitału zakładowego występuje tylko w przypadku spółek kapitałowych. W spółkach kapitałowych kapitał zakładowy jest bardzo istotnym zagadnieniem, gdyż w oparciu o niego jest zbudowana cała spółka. Pojęcie kapitału zakładowego jest ujęte niejednolicie, zarówno w ustawie (inne cechy w sp. z o. o., inne w sp. akcyjnej), jak i w doktrynie.

Kapitał zakładowy to suma wkładów, które wnoszone są na pokrycie udziałów w spółce.

Strona 41

To cyfrowo oznaczona suma pieniężna, która stanowi zapis rachunkowy po stronie pasywów w

bilansie. Po stronie aktywów są składniki majątkowe na pokrycie tego kapitału w założeniu suma wkładów wspólników

Kapitał zakładowy stanowi co najmniej sumę wartości wniesionych do spółki wkładów – minimalny, początkowy majątek spółki kapitałowej.

Cechy charakterystyczne:

• cyfrowa wartość zapisana w umowie spółki,

• o charakterze stałym – wymóg zebrania i utrzymania kapitału zakładowego w stałej wysokości,

• wokół tej wartości spółka jest skonstruowana w sensie organizacyjno – prawnym,

• do tej wartości odnoszą się poszczególne uprawnienia wspólników np. liczba głosów,

• o charakterze jednolitym – spółka może posiadać tylko 1 kapitał zakładowy

• zakaz zwrotu kapitału w czasie istnienia spółki

• dzieli się na udziały

Kapitał zakładowy jest też określany jako pierwotny kapitał spółki, stworzony wkładami poszczególnych wspólników.

Kapitał zakładowy pełni wiele funkcji:1) Funkcja prawna (korporacyjna) – dotyczy uczestnictwa wspólników w spółce. Umowa

spółki wymaga okreslenia kapitału zakładowego, więc nieokreślenie tego kapitału powoduje wadę prawną, która powoduje, że umowa nie może odnieść żadnego skutku. Nie może być tworzona spółka kapitałowa bez kapitału zakładowego, nawet w tej minimalnej kwocie.

2) Funkcja ekonomiczna – jest pierwotnym majątkiem spółki, dzięki niemu może rozpocząć swoją działalność. Kapitał zakładowy musi być dostosowany do wielkości działalności spółki, nie może być ani za duży, ani za mały.

3) Funkcja gwarancyjna – musi byc rozumiana w sposób specyficzny, nie chodzi o gwarancje wypłacalności spółki. To co wniesiono do spółki jako kapitał zakładowy pozostaje w dyspozycji zarządu spółki i służy, aby mógł on prowadzić działalność gospodarczą spółki. Funkcja gwarancyjna polega na tym, że nie można tego co wniosło się na rzecz kapitału zakładowego, wycofać ze spółki na rzecz wspólników. Wspólnikom nie wolno ani odbierać wkładu ani pobierać żadnego wynagrodzenia poza udziałem w zysku spółki. Tym samym wierzyciele mogą być pewni, że wspólnicy zaangażowali się w 1 stronę, nie wolną nim się wycofać z podjętej decyzji.

Przyjmując wspólne kryteria dla obu spółek kapitałowych można przyjąć, że:

Kapitał zakładowy – jest to liczbowo ujęta wartość ekonomiczna, wynikająca z zadeklarowanych przez wspólników w umowie (akcie założycielskim, statucie), wkładów na pokrycie objętych przez wspólników (akcjonariuszy) udziałów (akcji) – odpowiadająca liczbowo sumie wartości nominalnej tych udziałów (akcji).

Strona 42

Krytyka kapitału zakładowego:

1) Wartość nominalna kapitału to decyzja ustawodawcy i ta wartość może być kompletnie nieadekwatna do przedmiotu działalności spółki.

2) Konstrukcja kapitału zakładowego uderza w wolność gospodarczą. Ustawodawca zmusza wspólników do zgromadzenia kapitału, zanim rozpoczną oni działalność.

3) Kapitał zakładowy nie pełni funkcji gwarancyjnej. To majątek pełni funkcję gwarancyjną, a kapitał zakładowy ma się nijak do majątku spółki.

Wkłady i udziały W tym dziale omówione zostanie pojęcie wkładów tylko w spółkach kapitałowych. Wkłady w spółkach osobowych przedstawię w poszczególnych spółkach osobowych.

Wkłady:Kapitał zakładowy powstaje z wkładów wnoszonych przez wspólników. Problematyka wkładu jest wspólna dla obydwu spółek i została uregulowana w art. 14 k.s.h. Przedmiot wkładu w obu spółkach jest w zasadzie identyczny. Są pewne różnice, ale niewielkie.

Wkład to świadczenie na rzecz spółki w zamian za obejmowany w spółce udział.

Przedmiotem wkładu może tylko prawo majątkowe szeroko rozumiane.

SN: przedmiotem wkładu może być wszystko co przedstawia jakąkolwiek wartość ekonomiczną jeśli nie jest przez prawo wyłączone.

Nie może być przedmiotem wkładu:

prawo niezbywalnePrawo niezbywalne nie może być wkładem z tego względu, że nie możnaby z niego prowadzić żadnej egzekucji oraz byłby to wkład, którym spółka nie mogłaby dysponować, uniemożliwiałoby to prawidłowe zarządzanie spółką.

Strona 43

świadczenie pracyŚwiadczenie pracy oraz usług nie może być wkładem, gdyż niezwykle trudno byłoby zweryfikować ich wartość, ciężko byłoby ocenić z którym momentem wkład został wniesiony.

świadczenie usług

Art. 14 § 1. Przedmiotem wkładu do spółki kapitałowej nie może być prawo niezbywalne lub świadczenie pracy bądź usług.

SN poszerzył powyższy katalog. Nie może być wkładem także:

zobowiązanie do spełnienia świadczenia w przyszłości – tego typu zobowiązanie nie stanowi nowej wartości ekonomicznej. Jest to tylko powielenie i tak istniejącego już obowiązku wniesienia wkładu.

weksel własny – stanowi też tylko zobowiązanie się do wniesienia wkładu w przyszłościW przypadku weksla poręczonego (awal) przez awalistę uznano, że kreuje on zobowiązanie od osoby trzeciej i dlatego może być wkładem do spółki.

wkładem nie może być tzw. good will – renoma, klientela. Nie sposób tego wycenić.

Brak definicji legalnej wkładu w k.s.h. Istnieje jednak definicja doktrynalna:

Wkładem może być wszystko to, co posiada wartość dającą się określić w pieniądzu i co da się przenieść na spółkę.Niektórzy autorzy dodają tu jeszcze dwa elementy:

1) to co może być użyteczne dla spółki,2) to co posiada zdolność bilansową, musi mieć zdolność do ujawnienia w księgowowści

spółki, daje się wyrazić w pieniądzu.

Odwołujemy się tu do opisu ekonomicznego, a nie tylko do prawnego, wtedy mówilibyśmy o prawach majątkowych.

Podział wkładów:1) pieniężne – pieniądze w gotówce, pieniądz bankowy. Oczywiście pieniądz może być

wyrażony w zł oraz w €. Powstaje problem, jeśli chodzi o inne waluty. Otóż po pierwsze ze względu na zasadę walutowości (art. 358 k.c.), po drugie ze względu na nieprawidłowe wniesienie wkładu z uwagi na wahania kursowe.

2) niepieniężne (aport) – cały szereg wartości majątkowych:a) wartość rzeczy ruchomych oraz nieruchomych,b) inne zbywalne prawa majątkowe c) udział we wspólności w częściach ułamkowych i wspólności łącznej,d) ograniczone prawa rzeczowe (problem z użytkowaniem wieczystym)e) prawa obligacyjne

i. wierzytelności pieniężne (w tym także wierzytelność wynikająca z umowy pożyczki)

Strona 44

ii. wierzytelności względem osób trzecichiii. prawa udziałowe (akcje i udziały w innych spółkach)iv. prawa z najmu rzeczy v. obligacje

f) prawa na dobrach niematerialnych i. prawa własności przemysłowej,ii. prawa licencji – prawa do dobra niematerialnego umiejętności o charakterze

technicznym (know – how). iii. patenty na wynalazki

SN stawia tu jednak pewne warunki:

• muszą być one zindywidualizowane

• musi zostać ono wycenione poprzez podanie sposobu wyceny know – how

• wnoszący musi mieć określone uprawnienia do korzystania z know – how

Moment wniesienia wkładu:1) Spółka z o. o. – muszą one być wniesione przed zgłoszeniem spółki do KRS-u. Mamy

do czynienia z koniecznością zgromadzenia kapitału przed zarejestrowaniem spółki. W tym zakresie zarząd składa oświadczenie przy zgłaszaniu spółki do rejestru, oświadczając że kapitał zakładowy został zgromadzony w całości.

2) Spółka akcyjna – istnieje możliwość sukcesywnego gromadzenia wkładów. Istnieje możliwość pokrycia wkładów pieniężnych z chwilą zarejestrowania jedynie w ¼. Brak określenie terminu na pokrycie reszty (powinien to wskazywać statut). Jedyną sankcją za częściowe wniesienia wkładu jest to, że nie wydaje się akcji do czasu zgromadzenia całego kapitału zakładowego.

Art. 309 § 3. Akcje obejmowane za wkłady niepieniężne powinny być pokryte w całości nie później niż przed upływem roku po zarejestrowaniu spółki. Akcje obejmowane za wkłady pieniężne powinny być opłacone przed zarejestrowaniem spółki co najmniej w jednej czwartej ich wartości nominalnej.

Istotna różnica istnieje co do weryfikacji wkładu:

• W sp. z o. o. k.s.h. nie przewiduje weryfikacji, kwestia wartości wkładu oraz rzetelności wyceny wkładów zostaje pozostawiona samym wspólnikom, ale ponoszą oni po zarejestrowaniu spółki odpowiedzialność za przeszacowanie wkładu.

Art. 175 § 1. Jeżeli wartość wkładów niepieniężnych została znacznie zawyżona w stosunku do ich wartości zbywczej w dniu zawarcia umowy spółki, wspólnik, który wniósł taki wkład, oraz członkowie zarządu, którzy, wiedząc o tym, zgłosili spółkę do rejestru, obowiązani są solidarnie wyrównać spółce brakującą wartość.

• W sp. akcyjnej wartość wkładu jest rewidowana przez biegłego rewidenta, który jest wyznaczany przez sąd rejestrowy, zaś wspólnicy nie ponoszą odpowiedzialności za przesacowanie wkładu.

Art. 312

Strona 45

§ 1. Sprawdozdanie założycieli należy poddać badaniu jednego albo kilku biegłych rewidentów w zakresie jego prawdziwości i rzetelności, jak również celem wydania opinii, jaka jest wartość godziwa wkładów niepieniężnych i czy odpowiada ona co najmniej wartości nominalnej obejmowanych za nie akcji bądź wyższej cenie emisyjnej akcji, a także czy wysokość przyznanego wynagrodzenia lub zapłaty jest uzasadniona. § 2. Biegłego rewidenta wyznacza sąd rejestrowy właściwy ze względu na siedzibę spółki.

Udziały:Udział jest pojęciem odnoszącym się do wszystkich spółek, jednak tylko w podstawowym znaczeniu pojęcie to ma taką samą treść na gruncie wszystkich typów spółek. 3 rozumienia pojęcia „udział”:

• udział to uczestnictwo w danej spółce.

• udział może oznaczać prawo podmiotowe wspólnika tj. wiązkę uprawnień i związanych z nimi obowiązków składających się na status wspólnika.

• udział może też być rozumiany wężej jako określenie stosunku uczestnictwa w majątku spółki oraz stosunku uczestnictwa w zysku i stratach.

UDZIAŁ W SPÓŁKACH OSOBOWYCHW odniesieniu do spółek osobowych „udział” to także ogół praw i obowiązków wspólnika. Prawa udziałowe łączą w sobie elementy osobowe i majątkowe. Co do zasady są one niezbywalne, chyba że spełnione zostaną przesłanki z art. 10 k.s.h.

Art. 10 – patrz wyżej↑

W spółkach osobowych występuje pojęcie „udziału kapitałowego”. Trzeba podkreślić, że pojęcie „udział kapitałowy” jest czymś zupełnie innym od „udziału” na gruncie regulacji poświęconej spółkom osobowym, który to ma charakter normatywny – art. 50 k.s.h.:

Art. 50. § 1. Udział kapitałowy wspólnika odpowiada wartości rzeczywiście wniesionego wkładu.

Doktryna wskazuje, że „udział kapitałowy” to określona wartość księgowa wyrażona w złotych, która stanowi podstawę do określenia praw i obowiązków wspólnika w spółce w przypadkach przewidzianych przez ustawę lub umowę spółki.

Udział kapitałowy ma odzwierciedlać wartość faktycznie wniesionego wkładu, nie ma zaś znaczenia wartość udziału określona w umowie spółki. W oparciu o udział kapitałowy:

1) nalicza się odsetki wypłacane corocznie wspólnikowi, o ile co innego nie wynika z umowy,2) określa się partycypację w zysku i stratach wspólnika,3) wyznacza zakres uprawnień w przypadku rozwiązania oraz wypowiedzenia umowy spółki

jeśli tak stanowi umowa spółki,4) siłę głosu wspólnika jeśli tak stanowi umowa spółki,

Trzeba pamiętać, że wszystkie przepisy poświęcone udziałowi kapitałowemu mają charakter dyspozytywny i dlatego wspólnicy mogą w umowie spółki określić te kwestie w sposób odmienny – podstawą bowiem do określenia zakresu praw i obowiązków wspólnika w spółce osobowej pozostaje osoba wspólnika.

Strona 46

UDZIAŁ W SPÓŁKACH KAPITAŁOWYCHNa gruncie przepisów dotyczących spółek kapitałowych udział może być rozumiany na dwa sposoby:

1) Wiązka uprawnień i związanych z nimi obowiązków wspólników2) Część kapitału zakładowego.

W przypadku sp. z o. o. mamy doczynienia z udziałem, zaś w przypadku sp. akcyjnej z akcją. Pojęcie „akcja” ma także trzecie znaczenie – jako papier wartościowy.

Stosunki wewnętrzne i zewnętrze spółki (stosunki wewnętrzne i zewnętrzne spółek zostaną poruszone przy omawianiu konkretnych rodzajów spółek)

Zarządzanie spółką handlową(zarządzanie spółką handlową zostanie poruszone przy omawianiu konkretnych rodzajów spółek)

Strona 47

IV. Spółki handlowe – charakterystyka spółek osobowych [należy pamiętać o wiadomościach ogólnych dotyczących spółek osobowych poruszonych

wcześniej↑]

Spółka jawnaJest ona wzorcem dla spółek osobowych. Forma tej spółki jest przyjmowana na całym świecie.

PojęcieArt. 22 § 1. Spółką jawną jest spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową.

Ustawodawca wskazuje tutaj, że jeżeli dana forma prowadzenia działalności gospodarczej nie jest inną spółką handlową to najprawdopodobniej jest to spółka jawna. Spółka jawna ma prowadzić przedsiębiorstwo pod własną firmą. Przedsiębiorstwo należy tu rozumieć w znaczeniu funkcjonalnym, jak i przedmiotowym.Poprzednikiem tego przepisu był art. 75 k.h. z 1934 r., który stanowił, że ma być to „przedsiębiorstwo w większym rozmiarze”. Miało to swoje znaczenie dla k.h., ponieważ k.h. rozróżniał pojęcie kupca i kupca rejestrowego. Na gruncie k.s.h. tego rozróżnienia nie ma i przyjmuje się, że wszystkie spółki handlowe są przedsiębiorcami zarejestrowanymi.

Za art. 8 § 1 dowiadujemy się, że spółka jawna jest ułomną osobą prawną, jego odpowiednikiem był w k.h. art. 81. Dziś kwestię istnienia ułomnych osób prawnych przesądza art. 331 kc.

Art. 8 § 1. Spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana.

Przedsiębiorstwo prowadzi sama spółka, a nie wspólnicy. Wspólnikami mogą być zarówno osoby fizyczne, jak i osoby prawne, także ułomne osoby prawne.

Powstanie spółkiTak jak każda spółka handlowa, spółka jawna zostaje zawiązana z chwilą zawarcia umowy spółki. Forma umowy spółki jawnej to pismo zwykłe pod rygorem nieważności:

Art. 23 Umowa spółki powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności.

Z kolei art. 25 k.s.h. określa treść umowy spółki jawnej:

Art. 25 Umowa spółki jawnej powinna zawierać:

1) firmę i siedzibę spółki, 2) określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość, 3) przedmiot działalności spółki, 4) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.

Strona 48

Prof. Katner uważa, że art. 25 wskazuje postanowienia przedmiotowo istotne umowy spółki jawnej.

Firmę spółki jawnej określa art. 24 k.s.h. W jej skład wchodzą: 1) Obowiązkowy rdzeń – nazwiska lub firmy (nazwy) wszystkich wspólników, kilku wspólników

albo jednego wspólnika 2) Dodatek obligatoryjny – oznaczenie „spółka jawna”. Dopuszczalne jest używanie w obrocie

skrótu „sp. j.”.3) Dodatki fakultatywne – wedle uznania wspólników.

Art. 24 § 1. Firma spółki jawnej powinna zawierać nazwiska lub firmy (nazwy) wszystkich wspólników albo nazwisko albo firmę (nazwę) jednego albo kilku wspólników oraz dodatkowe oznaczenie "spółka jawna". § 2. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "sp. j.".

Spółka jawna jak każda spółka handlowa powstaje z chwilą wpisu do KRS-u. Wpis jest zatem konstytutywny.

Art. 251

§ 1. Spółka jawna powstaje z chwilą wpisu do rejestru.

Art. 26 k.s.h. zawiera określenie danych jakie powinno zawierać zgłoszenie spółki do sądu rejestrowego:

Art. 26 [Zgłoszenie do rejestru] § 1. Zgłoszenie spółki jawnej do sądu rejestrowego powinno zawierać:

1) firmę, siedzibę i adres spółki, 2) przedmiot działalności spółki, 3) nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) wspólników oraz adresy wspólników albo ich adresy do doręczeń, 4) nazwiska i imiona osób, które są uprawnione do reprezentowania spółki, i sposób reprezentacji.

Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek zgłoszenia spółki do rejestru. Należy do zgłoszenia dołączyć złożone wobec sądu albo poświadczone notarialnie wzory podpisów osób uprawnionych do reprezentowania spółki.

Art. 26 [Zgłoszenie do rejestru] § 3. Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek zgłoszenia spółki jawnej do rejestru. Do zgłoszenia należy dołączyć złożone wobec sądu albo poświadczone notarialnie wzory podpisów osób uprawnionych do reprezentowania spółki.

Strona 49

Współmałżonek wspólnika może żądać wpisania do rejestru wzmianki o umowie dotyczącej stosunków majątkowych między małżonkami.

Art. 27 Współmałżonek wspólnika może żądać wpisania do rejestru wzmianki o umowie, dotyczącej stosunków majątkowych między małżonkami.

Przekształcenie spółki cywilnej w jawną:Spółka jawna może także powstać poprzez przekształcenie się spółki cywilnej. Przekształcenie wymaga zgłoszenia do sądu rejestrowego przez wszystkich wspólników. Przed zgłoszeniem do rejestru wspólnicy muszą dostosować umowę spółki do przepisów o umowie spółki jawnej.

Z chwilą wpisu do rejestru spółka cywilna staje się spółką jawną.

Przysługują jej wszystkie prawa i obowiązki stanowiące majątek wspólny wspólników.

Art. 26§ 4. Spółka o której mowa w art. 860 Kodeksu cywilnego (spółka cywilna), może być przekształcona w spółkę jawną. Przekształcenie wymaga zgłoszenia do sądu rejestrowego przez wszystkich wspólników. Przepisy § 1-3 stosuje się odpowiednio. § 5. Z chwilą wpisu do rejestru spółka, o której mowa w § 4, staje się spółką jawną. Spółce tej przysługują wszystkie prawa i obowiązki stanowiące majątek wspólny wspólników. Przepisy art. 553 § 2 i 3 stosuje się odpowiednio. § 6. Przed zgłoszeniem, o którym mowa w § 4, wspólnicy dostosują umowę spółki do przepisów o umowie spółki jawnej.

Prowadzenie spraw w spółce (stosunki wewnętrzne)Zasadą jest, że przepisy dotyczące tej kwestii są przepisami względnie obowiązującymi (dyspozytywnymi). Umowa spółki może odmiennie ukształtować stosunki wewnętrzne w spółce.

Art. 37. § 1. Przepisy niniejszego rozdziału mają zastosowanie, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej.

K.s.h. traktuje prowadzenie spraw spółki jako prawo i obowiązek wspólników.

Art. 39 § 1. Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki.

Wyróżniamy dwie kategorie spraw:1) Sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki 2) Sprawy przekraczające zakres zwykłych czynności spółki

Sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki: Są to wszelkie czynności bieżące, związane z przedmiotem działalności spółki, czynności stałe, wynikające z natury rzeczy. Sprawy należące do zwykłych czynności to takie, które w konkretnej spółce prowadzącej pewien rodzaj działalności gospodarczej dzieją się normalnie, np. zapłata bieżących należności, zakupienie materiałów i surowców do produkcji, uzupełnienie materiałów biurowych, wypłata wynagrodzeń zasadniczych pracownikom. Ustawa nie wprowadza tu żadnych uogólnień, pozwalających twierdzić, że pewne czynności zawsze należą do zwykłych, a inne nie.

Strona 50

Decydować zatem o tym będzie zawsze obraz konkretnej spółki, w tym zwłaszcza przedmiot jej działalności, rozmiar (obroty), funkcjonowanie w określonym segmencie rynku.

Co do zasady, sprawy należące do normalnego toku prowadzenia przedsiębiorstwa może prowadzić każdy wspólnik, bez potrzeby podejmowania uchwały wspólników.

Art. 39§ 2. Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki.

W przypadku sprzeciwu chociażby jednego ze wspólników do podjęcia czynności konieczna jest uprzednia uchwała wspólników.

Art. 39§ 3. Jeżeli jednak przed załatwieniem sprawy, o której mowa w § 2, choćby jeden z pozostałych wspólników sprzeciwi się jej przeprowadzeniu, wymagana jest uprzednia uchwała wspólników.

Gdy wymagana jest uchwała wspólników w sprawach nieprzekraczających zwykłych czynności

spółki (np. w razie sprzeciwu jednego ze wspólników↑) konieczna jest jednomyślność wszystkich wspólników mających prawo prowadzenia spraw spółki. W tej sytuacji wspólnicy są traktowani trochę jak zarząd, a w praktyce wręcz można się spotkać z pojęciem zarządu jako określenia wspólników mających prawo prowadzenia spraw spółki.

Art. 42. Jeżeli w sprawach nieprzekraczających zwykłych czynności spółki wymagana jest uchwała wspólników, konieczna jest jednomyślność wszystkich wspólników mających prawo prowadzenia spraw spółki.

Sprawy przekraczające zakres zwykłych czynności spółki:Są to sprawy wymagające nagłej interwencji, wynikające z okoliczności zewnętrznych, takie które nie są podejmowane w normalnym toku czynności spółkiProf. Sołtysiński wśród czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu, w wyliczeniu przykładowym wymienia także sprawy należące do materii umownej, takich jak zmiana firmy, zwolnienie wspólnika od prowadzenia spraw spółki.

Powierzenie spraw spółki:Można powierzyć prowadzenie spraw spółki jednemu ze wspólników lub kilku na mocy:

• Umowy spółki

• Uchwały wspólnikówWówczas pozostali wspólnicy są wyłączeni od prowadzenia spraw spółki. Mówimy wtedy o wyłączeniu dobrowolnym.

Art. 40. § 1. Prowadzenie spraw spółki może być powierzone jednemu lub kilku wspólnikom bądź na mocy umowy spółki, bądź na podstawie późniejszej uchwały wspólników. Pozostali wspólnicy są wówczas wyłączeni od prowadzenia spraw spółki.

Strona 51

Wyłączenie wspólnika od prowadzenia spraw spółki może także nastąpić z ważnych powodów, na mocy prawomocnego orzeczenia sądu. Mówimy wówczas o wyłączeniu przymusowym.

Art. 47Prawo prowadzenia spraw spółki może być odebrane wspólnikowi z ważnych powodów, na mocy prawomocnego orzeczenia sądu; dotyczy to również zwolnienia wspólnika od obowiązku prowadzenia spraw spółki.

Nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki osobie trzeciej.

Art. 38. § 1. Nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników.

Wyłączenie wspólników od prowadzenia spraw spółki nie jest wyłączeniem ze spółki. Jeśli chodzi o sprawy przekraczające zakres zwykłych czynności spółki ich zgoda jest też wymagana. Wspólnicy nie mogą się znaleźć w sytuacji, gdy pozostali wspólnicy chcieliby zmienić przedmiot działalności spółki, a oni nie mieliby żadnego na to wpływu.

Art. 43. W sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki wymagana jest zgoda wszystkich wspólników, w tym także wspólników wyłączonych od prowadzenia spraw spółki.

Wspólnik mający prawo prowadzenia spraw spółki może bez uchwały wspólników wykonać czynność nagłą, której zaniechanie mogłoby wyrządzić spółce poważną szkodę.

Art. 44. Wspólnik mający prawo prowadzenia spraw spółki może bez uchwały wspólników wykonać czynność nagłą, której zaniechanie mogłoby wyrządzić spółce poważną szkodę.

Ocena praw i obowiązków wspólnika prowadzącego sprawy spółki, w stosunku między nim, a spółką następuje wg przepisów o zleceniu.

Gdy działa jako falsus prokurator, czyli bez umocowania – wg przepisów negotiorum gestio (prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia).

Art. 45 Prawa i obowiązki wspólnika prowadzącego sprawy spółki ocenia się w stosunku między nim a spółką według przepisów o zleceniu, a w przypadku gdy wspólnik działa w imieniu spółki bez umocowania albo gdy wspólnik uprawniony do prowadzenia spraw przekracza swe uprawnienia - według przepisów o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia.

Prokura:

Art. 41 § 1. Ustanowienie prokury wymaga zgody wszystkich wspólników mających prawo prowadzenia spraw spółki. § 2. Odwołać prokurę może każdy wspólnik mający prawo prowadzenia spraw spółki.

Wynagrodzenie:

Strona 52

Wspólnik za prowadzenie spraw spółki nie otrzymuje wynagrodzenia. Jednak są to przepisy dyspozytywne i umowa spółki może takie wynagrodzenie przewidzieć. Może być to też wynagrodzenie za dokonanie poszczególnych czynności.

Każdy wspólnik ma prawo do zasięgania informacji o stanie majątku i interesów spółki. Ponadto przysługuje mu prawo do osobistego przeglądania ksiąg i dokumentów spółki. Ograniczenie tych praw jest nieważne.

Art. 38 § 2. Nieważne jest umowne ograniczenie prawa wspólnika do osobistego zasięgania informacji o stanie majątku i interesów spółki oraz umowne ograniczenie prawa do osobistego przeglądania ksiąg i dokumentów spółki.

Reprezentacja spółki Zasadą jest, że każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę.

Art. 29§ 1. Każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę.

Umocowanie wspólnika obejmuje wszystkie czynności sądowe i pozasądowe.

Art. 29§ 2. Prawo wspólnika do reprezentowania spółki dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki.

Prawo reprezentowania spółki nie można ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich.

Art. 29§ 3. Prawa reprezentowania spółki nie można ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich.

Umowa spółki może pozbawić wspólnika prawa reprezentowania spółki albo przewidywać, że wspólnik jest uprawniony do jej reprezentowania tylko łącznie z innym wspólnikiem lub prokurentem.

Art. 30 § 1. Umowa spółki może przewidywać, że wspólnik jest pozbawiony prawa reprezentowania spółki albo że jest uprawniony do jej reprezentowania tylko łącznie z innym wspólnikiem lub prokurentem.

Pozbawienie wspólnika prawa reprezentowania spółki może nastąpić wyłącznie z ważnych powodów na mocy prawomocnego orzeczenia sądu.

Art. 30 § 2. Pozbawienie wspólnika prawa reprezentowania spółki może nastąpić wyłącznie z ważnych powodów na mocy prawomocnego orzeczenia sądu.

Stosunki majątkoweMajątek spółki:Majątek spółki jawnej stanowi wszelkie mienie wniesione jako wkład lub nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia.

Strona 53

Art. 28. Majątek spółki stanowi wszelkie mienie wniesione jako wkład lub nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia.

Wkład oznacza wartość majątkową wnoszoną do spółki. Wkład może polegać na przeniesieniu lub obciążeniu własności rzeczy lub innych praw, a także dokonaniu innych świadczeń na rzecz spółki. Wkładem nazywamy świadczenia wspólnika w zamian za obejmowane udziały w spółce.

Art. 48 § 2. Wkład wspólnika może polegać na przeniesieniu lub obciążeniu własności rzeczy lub innych praw, a także na dokonaniu innych świadczeń na rzecz spółki.

Jeśli wnoszone są do spółki wkłady na własność, to mogą to być zarówno wkłady pieniężne, jak i niepieniężne (aporty).

Umowa spółki powinna zawierać określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość. Jeśli wartość wkładów nie zostanie określona to istnieje domniemanie równości wkładów.

Art. 48 § 1. W razie wątpliwości uważa się, że wkłady wspólników są równe.

Prawa, które wspólnik zobowiązuje się wnieść do spółki, uważa się za przeniesione na spółkę – skutek zobowiązująco – rozporządzający.

Art. 48 § 3. Prawa, które wspólnik zobowiązuje się wnieść do spółki, uważa się za przeniesione na spółkę.

Przedmiotem wkładu mogą być prawa majątkowe, a także świadczenie usług lub wykonywanie pracy.

Jeżeli wspólnik zobowiązał się wnieść tytułem wkładu do spółki rzeczy inne niż pieniądze na własność lub do używania, wówczas do jego obowiązku świadczenia i ryzyka przypadkowej utraty przedmiotu świadczenia stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży lub o najmie.

Art. 49 § 1. Jeżeli wspólnik zobowiązał się wnieść tytułem wkładu do spółki rzeczy inne niż pieniądze na własność lub do używania, wówczas do jego obowiązku świadczenia i ryzyka przypadkowej utraty przedmiotu świadczenia stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży lub o najmie.

Udział:Udział to ogół praw i obowiązków wspólnika w spółce. Prawa udziałowe łączą w sobie elementy osobowe i majątkowe.Co do zasady są one niezbywalne – ogół praw i obowiązków wspólnika spółki jawnej może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi i tylko po uzyskaniu pisemnej zgody wszystkich pozostałych wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Art. 10

Strona 54

§ 1. Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi. § 2. Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko po uzyskaniu pisemnej zgody wszystkich pozostałych wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

W spółkach osobowych nie ma kapitału zakładowego. W spółce jawnej mówimy o udziale kapitałowym. Udział kapitałowy to część majątku przypadająca na wspólnika w stosunku do całego majątku. Odpowiada co do zasady wartości rzeczywiście wniesionego przez wspólnika do spółki wkładu.

Art. 50 § 1. Udział kapitałowy wspólnika odpowiada wartości rzeczywiście wniesionego wkładu.

Udział kapitałowy stanowi określoną wartość księgową wyrażoną w złotych, która stanowi podstawę do określenia praw i obowiązków wspólnika w spółce w przypadkach przewidzianych przez ustawę lub umowę spółki.

Wspólnik ma prawo żądać corocznie wypłacenia odsetek w wysokości 5% od swojego udziału kapitałowego, nawet gdy spółka poniosła stratę.

Art. 53 Wspólnik ma prawo żądać corocznie wypłacenia odsetek w wysokości 5% od swojego udziału kapitałowego, nawet gdy spółka poniosła stratę.

Zmniejszenie udziału kapitałowego wymaga zgody pozostałych wspólników.

Art. 54 § 1. Zmniejszenie udziału kapitałowego wymaga zgody pozostałych wspólników.

Udział w zyskach i stratach:Każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu.

Art. 51 § 1. Każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu.

Określony w umowie spółki udział wspólnika w zysku odnosi się, w razie wątpliwości, także do jego udziału w stratach.

Art. 51 § 2. Określony w umowie spółki udział wspólnika w zysku odnosi się, w razie wątpliwości, także do jego udziału w stratach.

Umowa spółki może zwolnić wspólnika od udziału w stratach (nie można zwolnić wszystkich).

Art. 51 § 3. Umowa spółki może zwolnić wspólnika od udziału w stratach.

Strona 55

Jeżeli wskutek poniesionej przez spółkę straty udział kapitałowy wspólnika został uszczuplony, zysk przeznacza się w pierwszej kolejności na uzupełnienie udziału wspólnika.

Art. 54 § 2. Wspólnik nie może potrącać wierzytelności przysługującej mu wobec spółki z wierzytelnością spółki, która przysługuje spółce wobec wspólnika z tytułu wyrządzenia szkody.

Wspólnik może żądać podziału i wypłaty całości zysku z końcem każdego roku obrotowego.

Art. 52 § 1. Wspólnik może żądać podziału i wypłaty całości zysku z końcem każdego roku obrotowego.

Niedopuszczalne jest wyłączenie wspólnika od udziału w zyskach.

Odrębność majątkowa:Majątek spółki jawnej jest odrębny od majątku wspólników – nie ma współwłasności łącznej.

Jednym z najważniejszych skutków odrębności majątku spółki i majątków wspólników jest zakaz potrącania wierzytelności i długów w czasie trwania spółki.

1) wspólnik nie może żądać od dłużnika zapłaty przypadającego na niego udziału w wierzytelności spółki

2) wspólnik nie może przedstawić do potrącenia wierzytelności spółki swojemu wierzycielowi3) dłużnik spółki nie może przedstawić spółce do potrącenia wierzytelności, jaka mu służy

wobec 1 ze wspólników

Art. 36 § 1. W czasie trwania spółki wspólnik nie może żądać od dłużnika zapłaty przypadającego na niego udziału w wierzytelności spółki ani przedstawić do potrącenia wierzytelności spółki swojemu wierzycielowi. § 2. Dłużnik spółki nie może przedstawić spółce do potrącenia wierzytelności, jaka mu służy wobec jednego ze wspólników.

Kolejne ważne skutki odrębności majątku spółki i majątków wspólników wynikają z przepisu normującego prawa wierzycieli wspólnika. W czasie trwania spółki wierzyciel wspólnika może uzyskać zajęcie tylko tych praw służących wspólnikowi z tytułu udziału w spółce, którymi wspólnikowi wolno rozporządzać.

Art. 62 § 1. W czasie trwania spółki wierzyciel wspólnika może uzyskać zajęcie tylko tych praw służących wspólnikowi z tytułu udziału w spółce, którymi wspólnikowi wolno rozporządzać.

Jeżeli w ciągu ostatnich 6 miesięcy przeprowadzono bezskutecznie egzekucję z ruchomości wspólnika to wierzyciel wspólnika, który na podstawie tytułu egzekucyjnego uzyskał zajęcie

roszczeń służących wspólnikowi w przypadku jego wystąpienia lub rozwiązania spółki → może wypowiedzieć umowę spółki na 6 miesięcy przed końcem roku obrotowego, nawet gdy umowa spółki była zawarta na czas oznaczony.

→ Jeżeli umowa spółki przewiduje krótszy termin wypowiedzenia, wierzyciel może skorzystać z terminu umownego.

Strona 56

Art. 62 § 2. Jeżeli w ciągu ostatnich sześciu miesięcy przeprowadzono bezskutecznie egzekucję z ruchomości wspólnika, wówczas jego wierzyciel, który na podstawie tytułu egzekucyjnego uzyskał zajęcie roszczeń służących wspólnikowi w przypadku jego wystąpienia lub rozwiązania spółki, może wypowiedzieć umowę spółki na sześć miesięcy przed końcem roku obrotowego, nawet gdy umowa spółki była zawarta na czas oznaczony. Jeżeli umowa spółki przewiduje krótszy termin wypowiedzenia, wierzyciel może skorzystać z terminu umownego.

W czasie trwania spółki wspólnicy nie mogą dzielić między siebie majątku spółki . Wyjątkiem jest prawo do udziału w zysku.

Odpowiedzialność za zobowiązania spółkiOdpowiedzialność spółki:Spółka odpowiada tak jak ułomna osoba prawna. Jej odpowiedzialność jest pierwoszoplanowa i nieograniczona (odpowiada całym swoim majątkiem).

Strona 57

Odpowiedzialność wspólników:Wspólnicy odpowiadają osobiście bez ograniczenia całym swoim majątkiem. Wspólnicy odpowiadają solidarnie z innymi wspólnikami i spółką.

Art. 22§ 2. Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, z uwzględnieniem art. 31.

Odpowiedzialność wspólników jest jednak odpowiedzialnością subsydiarną – wspólnik odpowiada swoim majątkiem dopiero w drugiej kolejności. Wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Nie można prowadzić egzekucji dowolnie, najpierw trzeba uzyskać tytuł wykonawczy przeciwko spółce, a dopiero gdy egzekucja okaże się bezskuteczna wierzyciel może uzyskać tytuł wykonawczy przeciwko wspólnikom.

Art. 31§ 1. Wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (subsydiarna odpowiedzialność wspólnika).

Powstaje więc pytanie – kiedy powstaje odpowiedzialność wspólnika za zobowiązania spółki? Prof. Katner jednoznacznie odpowiada, że powstaje ona z chwilą powstania zobowiązania.

Powództwo przeciwko wspólnikowi za zobowiązania spółki możemy wnieść od razu przeciwko spółce i wspólnikom. W powództwie można wskazać wszystkich wspólników, gdyż ich odpowiedzialność jest solidarna, a więc wierzyciel może żądać spełnia świadczenia przez wszystkich, przez kilku z nich lub przez każdego z osobna.

Art. 31§ 2. Przepis § 1 nie stanowi przeszkody do wniesienia powództwa przeciwko wspólnikowi, zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.

Zgodnie z § 3 za zobowiązania powstałe przed wpisem do KRS można od razu pozywać wspólników.

Art. 31§ 3. Subsydiarna odpowiedzialność wspólnika nie dotyczy zobowiązań powstałych przed wpisem do rejestru.

Oraz:

Art. 251. § 2. Osoby, które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu, a przed jej wpisaniem do rejestru, za zobowiązania wynikające z tego działania odpowiadają solidarnie.

Strona 58

Co z osobami, które przystępują do spółki jawnej? Odpowiadają one za zobowiązania powstałe przez dniem jej przystąpienia.

Art. 32. Osoba przystępująca do spółki odpowiada za zobowiązania spółki powstałe przed dniem jej przystąpienia.

Podobnie rzecz się ma w przypadku zawarcia umowy spółki jawnej z przedsiębiorcą jednoosobowym. Wspólnik zawierający umowę spółki z przedsiębiorcą jednoosobowym wnoszącym do spółki przedsiębiorstwo odpowiada za zobowiązania powstałe przy prowadzeniu tego przedsiębiorstwa do wartości wniesionego przedsiębiorstwa.

Art. 33 Kto zawiera umowę spółki jawnej z przedsiębiorcą jednoosobowym, który wniósł do spółki przedsiębiorstwo, odpowiada także za zobowiązania powstałe przy prowadzeniu tego przedsiębiorstwa przed dniem utworzenia spółki do wartości wniesionego przedsiębiorstwa według stanu w chwili wniesienia, a według cen w chwili zaspokojenia wierzyciela.

Wszelkie postanowienia umowne niezgodne z art. 31 – 33 nie wywierają skutku wobec osób trzecich.

Art. 34 Postanowienia umowne niezgodne z przepisami art. 31-33 nie wywierają skutków wobec osób trzecich.

Zarzuty:Pozwani wspólnicy mogą podnosić zarzuty. Wspólnik pozwany z tytułu odpowiedzialności za zobowiązania spółki może przedstawić wierzycielowi zarzuty przysługujące spółce wobec wierzyciela.

→ Jeżeli zarzut wymaga złożenia oświadczenia woli przez spółkę celem uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia woli, potrącenia lub w innych podobnych przypadkach, wspólnik może odmówić zaspokojenia wierzyciela, dopóki spółka nie złoży takiego oświadczenia. Wierzyciel może wyznaczyć spółce dwutygodniowy termin do złożenia oświadczenia woli, po którego bezskutecznym upływie wspólnik lub wierzyciel może wykonać służące mu uprawnienie.

Art. 35 § 1. Wspólnik pozwany z tytułu odpowiedzialności za zobowiązania spółki może przedstawić wierzycielowi zarzuty przysługujące spółce wobec wierzyciela. § 2. Jeżeli zarzut wymaga złożenia oświadczenia woli przez spółkę celem uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia woli, potrącenia lub w innych podobnych przypadkach, wspólnik może odmówić zaspokojenia wierzyciela, dopóki spółka nie złoży takiego oświadczenia. Wierzyciel może wyznaczyć spółce dwutygodniowy termin do złożenia oświadczenia woli, po którego bezskutecznym upływie wspólnik lub wierzyciel może wykonać służące mu uprawnienie.

Zakaz konkurencji Spółki osobowe oparte są – jak wskazuje nazwa – na substracie osobowym. Oznacza to, że osoby wspólników, ich kompetencje oraz wzajemna współpraca i lojalność mają kluczowe znaczenie. W wielu miejscach ustawodawca stwarza i określa ramy współpracy, a także

Strona 59

sankcjonuje nielojalność wspólnika. Przykładem takich norm są przepisy dotyczące zakazu konkrencji.

Wspólnik obowiązany jest powstrzymać się od wszelkiej działalności sprzecznej z interesami spółki.

Art. 56 § 1. Wspólnik obowiązany jest powstrzymać się od wszelkiej działalności sprzecznej z interesami spółki.

Wspólnik nie może bez wyraźnej lub domniemanej zgody pozostałych wspólników zajmować się interesami konkurencyjnymi.

Art. 56 § 2. Wspólnik nie może, bez wyraźnej lub domniemanej zgody pozostałych wspólników, zajmować się interesami konkurencyjnymi, w szczególności uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki jawnej, partner, komplementariusz lub członek organu spółki.

W razie naruszenia zakazu konkurencji i osiągnięcia z tego tytułu korzyści lub wyrządzenia szkody spółce – każdy wspólnik ma prawo żądania wydania korzyści lub naprawienia szkody.

Art. 57§ 1. Każdy wspólnik ma prawo żądać wydania spółce korzyści, jakie osiągnął wspólnik naruszający zakaz konkurencji, lub naprawienia wyrządzonej jej szkody.

§ 2 mówi o terminach przedawnień:

§ 2. Roszczenia, o których mowa w § 1, przedawniają się z upływem sześciu miesięcy od dnia, gdy wszyscy pozostali wspólnicy dowiedzieli się o naruszeniu zakazu, nie później jednak niż z upływem trzech lat.

Rozwiązanie spółki, wystąpienie wspólnika, likwidacja spółkiRozwiązanie spółki jawnej:Do rozwiązania spółki jawnej dochodzi:

1) z mocy ustawy,2) z woli wspólników lub ich wierzycieli, 3) z mocy orzeczenia sądu.

Art. 58Rozwiązanie spółki powodują:

1) przyczyny przewidziane w umowie spółki, 2) jednomyślna uchwała wszystkich wspólników, 3) ogłoszenie upadłości spółki, 4) śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości, 5) wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika, 6) prawomocne orzeczenie sądu.

1) Przyczyny przewidziane w umowie spółki (z woli wspólników)Umowa spółki może przewidzieć, że spółka będzie trwać tylko:

Strona 60

• przez określony czas • albo do chwili osiągnięcia zamierzonego rezultatu • lub nastąpienia określonego zdarzenia

Spółkę uważa się za przedłużoną na czas nieoznaczony w przypadku, gdy pomimo istnienia przyczyn rozwiązania, przewidzianych w umowie, prowadzi ona swoją działalność za zgodą wszystkich wspólników.

Art. 59 Spółkę uważa się za przedłużoną na czas nieoznaczony w przypadku, gdy pomimo istnienia przyczyn rozwiązania, przewidzianych w umowie, prowadzi ona swoją działalność za zgodą wszystkich wspólników.

2) Jednomyślna uchwała wspólników (z woli wspólników)Tak jak przez zgodne oświadczenia woli wspólnicy zawarli umowę spółki, tak w trakcie jej funkcjonowania mogą w każdym czasie podjąć jednomyślną uchwałę o rozwiązaniu spółki.

3) Ogłoszenie upadłości spółki (z mocy ustawy)Ogłoszenie upadłości spółki jawnej może nastąpić, jeżeli spółka zaprzestanie płacenia długów albo jeżeli w stanie jej likwidacji okaże się, że majątek spółki nie wystarcza na zaspokojenie jej długów.

4) Śmierć wspólnika (z mocy ustawy)Jeżeli wspólnikiem jest osoba prawna – do rozwiązania spółki dochodzi w razie jej ustania (wykreślenia z rejestru). Pomimo śmierci wspólnika spółka trwa nadal pomiędzy pozostałymi wspólnikami, jeżeli umowa spółki tak stanowi lub pozostali wspólnicy tak postanowią. Uzgodnienie takie powinno nastąpić niezwłocznie, bowiem w przeciwnym razie spadkobierca może domagać się przeprowadzenia likwidacji.

Art. 64 § 1. Pomimo śmierci lub ogłoszenia upadłości wspólnika oraz pomimo wypowiedzenia umowy spółki przez wspólnika lub jego wierzyciela, spółka trwa nadal pomiędzy pozostałymi wspólnikami, jeżeli umowa spółki tak stanowi lub pozostali wspólnicy tak postanowią. § 2. Uzgodnienie takie powinno w przypadku śmierci lub ogłoszenia upadłości nastąpić niezwłocznie, a w przypadku wypowiedzenia - przed upływem terminu wypowiedzenia. W przeciwnym razie spadkobierca, syndyk lub wspólnik, który wypowiedział umowę spółki, a także jego wierzyciel, mogą domagać się przeprowadzenia likwidacji.

5) Ogłoszenie upadlosci wspólnika (z mocy ustawy)Ogłoszenie upadłości spółki jawnej nie pociąga za sobą samo przez się ogłoszenia upadłości wspólników. Pomimo ogłoszenia upadłości wspólnika spółka trwa nadal pomiędzy pozostałymi wspólnikami, jeżeli umowa spółki tak stanowi lub pozostali wspólnicy tak postanowią.

Art. 64 – patrz wyżej↑

6) Wypowiedzenie umowy przez wspólnika lub jego wierzyciela (z woli wspólników lub ich wierzycieli)

Wypowiedzenie umowy przez wspólnika:

Strona 61

Jeżeli spółkę zawarto na czas nieoznaczony, wspólnik może wypowiedzieć umowę spółki na 6 miesięcy przed końcem roku obrotowego.Spółkę zawartą na czas życia wspólnika uważa się za zawartą na czas nieoznaczony.Wypowiedzenie umowy spółki jest jednostronną czynnością prawną, do której mają zastosowanie także odnośne przepisy kodeksu cywilnego, dotyczące czynności prawnych i ich rodzajów (art. 56 i n. k.c.). Oświadczenie woli w odniesieniu do wypowiedzenia należy złożyć bądź wszystkim wspólnikom, bądź temu wspólnikowi, który jest uprawniony do reprezentowania spółki. Wypowiedzenie zostaje dokonane z chwilą, gdy doszło do wszystkich wspólników albo wspólnika reprezentującego spółkę.

Art. 61 § 1. Jeżeli spółkę zawarto na czas nieoznaczony, wspólnik może wypowiedzieć umowę spółki na sześć miesięcy przed końcem roku obrotowego. § 2. Spółkę zawartą na czas życia wspólnika uważa się za zawartą na czas nieoznaczony. § 3. Wypowiedzenia dokonuje się w formie pisemnego oświadczenia, które należy złożyć pozostałym wspólnikom albo wspólnikowi uprawnionemu do reprezentowania spółki.

Wypowiedzenie umowy przez wierzyciela Jeżeli w ciągu ostatnich 6 miesięcy przeprowadzono bezskutecznie egzekucję z ruchomości wspólnika to wierzyciel wspólnika, który na podstawie tytułu egzekucyjnego uzyskał zajęcie roszczeń służących wspólnikowi w przypadku jego wystąpienia lub rozwiązania spółki może wypowiedzieć umowę spółki na 6 miesięcy przed końcem roku obrotowego, nawet gdy umowa spółki była zawarta na czas oznaczony.

→ Jeżeli umowa spółki przewiduje krótszy termin wypowiedzenia, wierzyciel może skorzystać z terminu umownego.

Art. 62 § 2. Jeżeli w ciągu ostatnich sześciu miesięcy przeprowadzono bezskutecznie egzekucję z ruchomości wspólnika, wówczas jego wierzyciel, który na podstawie tytułu egzekucyjnego uzyskał zajęcie roszczeń służących wspólnikowi w przypadku jego wystąpienia lub rozwiązania spółki, może wypowiedzieć umowę spółki na sześć miesięcy przed końcem roku obrotowego, nawet gdy umowa spółki była zawarta na czas oznaczony. Jeżeli umowa spółki przewiduje krótszy termin wypowiedzenia, wierzyciel może skorzystać z terminu umownego.

Pomimo wypowiedzenia umowy spółki przez wspólnika lub jego wierzyciela, spółka trwa nadal pomiędzy pozostałymi wspólnikami, jeżeli umowa spółki tak stanowi lub pozostali wspólnicy tak postanowią.Uzgodnienie takie powinno nastąpić przed upływem terminu wypowiedzenia.W przeciwnym wypadku wspólnik, który wypowiedział umowę spółki lub jego wierzyciel, mogą domagać się przeprowadzenia likwidacji

7) Rozwiązanie spółki przez sąd (z mocy orzeczenia sądu)Każdy wspólnik może z ważnych powodów żądać rozwiązania spółki przez sąd.Jeżeli ważny powód zachodzi po stronie jednego ze wspólników, sąd może na wniosek pozostałych wspólników orzec o wyłączeniu tego wspólnika ze spółki.

Art. 63 § 1. Każdy wspólnik może z ważnych powodów żądać rozwiązania spółki przez sąd. § 2. Jeżeli jednak ważny powód zachodzi po stronie jednego ze wspólników, sąd może na wniosek pozostałych wspólników orzec o wyłączeniu tego wspólnika ze spółki.

Strona 62

Do rozwiązania spółki, i to bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego, dochodzi również z mocy wyroku sądowego przyznającego jednemu z dwóch wspólników prawo do przejęcia majątku spółki z obowiązkiem rozliczenia się z występującym wspólnikiem, po którego stronie istnieją przyczyny rozwiązania spółki.

Art. 66 Jeżeli w spółce składającej się z dwóch wspólników po stronie jednego z nich zaistnieje powód rozwiązania spółki, sąd może przyznać drugiemu wspólnikowi prawo do przejęcia majątku spółki z obowiązkiem rozliczenia się z występującym wspólnikiem zgodnie z art. 65.

Wystąpienie wspólnika ze spółki:W przypadku wystąpienia wspólnika ze spółki wartość udziału kapitałowego wspólnika albo jego spadkobiercy oznacza się na podstawie osobnego bilansu, uwzględniającego wartość zbywczą majątku spółki.

Art. 65 § 1. W przypadku wystąpienia wspólnika ze spółki wartość udziału kapitałowego wspólnika albo jego spadkobiercy oznacza się na podstawie osobnego bilansu, uwzględniającego wartość zbywczą majątku spółki.

Jako dzień bilansowy należy przyjąć:• w przypadku wypowiedzenia – ostatni dzień roku obrotowego, w którym upłynął termin

wypowiedzenia,• w przypadku śmierci wspólnika – dzień śmierci• w przypadku ogłoszenia upadłości wspólnika – dzień ogłoszenia upadłości• w przypadku wyłączenia wspólnika na mocy prawomocnego orzeczenia sądu – dzień

wniesienia pozwu.

Art. 65§ 2. Jako dzień bilansowy przyjąć należy:

1) w przypadku wypowiedzenia - ostatni dzień roku obrotowego, w którym upłynął termin wypowiedzenia, 2) w przypadku śmierci wspólnika lub ogłoszenia upadłości - dzień śmierci albo dzień ogłoszenia upadłości, 3) w przypadku wyłączenia wspólnika na mocy prawomocnego orzeczenia sądu - dzień wniesienia pozwu.

Tak obliczony udział kapitałowy powinien być wypłacony w pieniądzu. Rzeczy wniesione do spółki przez wspólnika tylko do używania zwraca się w naturze.

Art. 65 § 3. Udział kapitałowy obliczony w sposób określony w § 1 i § 2 powinien być wypłacony w pieniądzu. Rzeczy wniesione do spółki przez wspólnika tylko do używania zwraca się w naturze.

Jeżeli udział kapitałowy wspólnika występującego albo spadkobiercy wspólnika przy rozliczeniu ma wartość ujemną, jest on obowiązany wyrównać spółce przypadającą na niego brakującą wartość.

Art. 65 § 4. Jeżeli udział kapitałowy wspólnika występującego albo spadkobiercy wspólnika przy rozliczeniu wykazuje wartość ujemną, jest on obowiązany wyrównać spółce przypadającą na niego brakującą wartość.

Strona 63

Wspólnik występujący albo spadkobierca wspólnika uczestniczą w zysku i stracie ze spraw jeszcze niezakończonych. Nie mają wpływu na ich prowadzenie, ale mogą żądać wyjaśnień, rachunków i podziału zysku i straty z końcem każdego roku obrotowego

§ 5. Wspólnik występujący albo spadkobierca wspólnika uczestniczą w zysku i stracie ze spraw jeszcze niezakończonych; nie mają oni jednak wpływu na ich prowadzenie. Mogą jednak żądać wyjaśnień, rachunków oraz podziału zysku i straty z końcem każdego roku obrotowego.

Procedura zakończenia bytu spółki:W następstwie zaistnienia przyczyn rozwiązania spółki wszczyna się czynności zmierzające do zakończenia bytu spółki. Zakończenie może się odbyć:

1) w sposób przewidziany w umowie spółki – wyłączona jest procedura likwidacji.Umowa musi określać:

• sposób podziału majątku spółki (np. w naturze, spieniężenie części czy zbycie przedsiębiorstwa spółki)

• sposób zabezpieczenia i zaspokojenia wierzycieli Uzgodniony przez wspólników sposób zakończenia bytu spółki nie może godzić w interesy wierzycieli.SN: jeśli w umowie spółki określony jest sposób zakończenia bytu spółki, ale wspólnicy skupili się na podziale majątku spółki, a pominęli sposób zabezpieczenia i zaspokojenia wierzycieli to taka umowa nie jest wystarczająca i znajdą zastosowanie przepisy ustawy. SN: jeśli majątek spółki nie wystarczy na zaspokojenie wierzycieli to mimo rozwiązania spółki odpowiedzialność osobistą ponoszą wspólnicy.

Taka umowa między wspólnikami może być zawarta także w czasie trwania spółki lub po zaistnieniu przyczyny jej rozwiązania.W przypadku wypowiedzenia przez wierzyciela osobistego na zawarcie takiej umowy konieczna jest zgoda tego wierzyciela. W przypadku upadłości wspólnika na zawarcie takiej umowy konieczna jest zgoda zarządcy masy upadłości (syndyka).

2) w procesie likwidacji

Likwidacja spółki: W okresie likwidacji stosuje się przepisy dotyczące stosunków wewnętrznych i zewnętrznych spółki, chyba że przepisy KSH o likwidacji stanowią inaczej lub z celu likwidacji wynika co innego.

Art. 68 W okresie likwidacji do spółki stosuje się przepisy dotyczące stosunków wewnętrznych i zewnętrznych spółki, chyba że przepisy niniejszego rozdziału stanowią inaczej lub z celu likwidacji wynika co innego.

Zakaz konkurencji obowiązuje tylko osoby będące likwidatorami.

Art. 69 W okresie likwidacji zakaz konkurencji obowiązuje tylko osoby będące likwidatorami.

Dochodzi do zmiany w zakresie reprezentacji spółki. Wiąże się się to z koniecznością powiadomienia sądu rejestrowego. Do sądu rejestrowego należy zgłosić:

• nazwiska i imiona likwidatorów oraz ich adresy,

Strona 64

• sposób reprezentowania spółki przez likwidatorów, • wszelkie zmiany w tym zakresie, nawet gdyby nie nastąpiła żadna zmiana w

dotychczasowej reprezentacji spółki,

Każdy likwidator ma prawo i obowiązek dokonania zgłoszenia.

Art. 74 § 1. Do sądu rejestrowego należy zgłosić: otwarcie likwidacji, nazwiska i imiona likwidatorów oraz ich adresy, sposób reprezentowania spółki przez likwidatorów i wszelkie w tym zakresie zmiany, nawet gdyby nie nastąpiła żadna zmiana w dotychczasowej reprezentacji spółki. Każdy likwidator ma prawo i obowiązek dokonania zgłoszenia.

W przypadku gdy jest kilku likwidatorów, są oni upoważnieni do reprezentowania spółki łącznie, chyba że wspólnicy lub sąd powołujący likwidatorów postanowili inaczej.

Art. 75 W przypadku gdy jest kilku likwidatorów, są oni upoważnieni do reprezentowania spółki łącznie, chyba że wspólnicy lub sąd powołujący likwidatorów postanowili inaczej.

W sprawach, w których wymagana jest uchwała likwidatorów, decyduje większość głosów, chyba że wspólnicy lub sąd powołujący likwidatorów postanowili inaczej.

Art. 76 W sprawach, w których wymagana jest uchwała likwidatorów, rozstrzyga większość głosów, chyba że wspólnicy lub sąd powołujący likwidatorów postanowili inaczej.

W czasie likwidacji wygasają prokury. Nowa prokura nie może być ustanowiona.

Art. 79 § 1. Otwarcie likwidacji powoduje wygaśnięcie prokury. § 2. W okresie likwidacji nie może być ustanowiona prokura.

Likwidację prowadzi się pod firmą spółki z dodaniem oznaczenia „w likwidacji”.

Art. 74 § 4. Likwidację prowadzi się pod firmą spółki z dodaniem oznaczenia "w likwidacji".

Likwidatorzy spółki Wyróżniamy 3 tryby powołania likwidatorów:

1) na podstawie prawa2) na podstawie uchwały wspólników3) na podstawie umowy spółki

Likwidatorami spółki co do zasady są wszyscy wspólnicy. Wspólnicy mogą powołać na likwidatorów tylko niektórych spośród siebie lub inne osoby, a ich uchwała wymaga jednomyślności, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Na miejsce wspólnika upadłego wchodzi syndyk.

Art. 70 § 1. Likwidatorami są wszyscy wspólnicy. Wspólnicy mogą powołać na likwidatorów tylko niektórych spośród

Strona 65

siebie, jak również osoby spoza swego grona. Uchwała wymaga jednomyślności, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. § 2. Na miejsce wspólnika upadłego wchodzi syndyk.

Powołanie likwidatora może także nastąpić na drodze sądowej. Przesłanki:1) z ważnych powodów 2) na wniosek wspólnika lub innej osoby mającej interes prawny

Art. 71 § 1. Sąd rejestrowy może, z ważnych powodów, na wniosek wspólnika lub innej osoby mającej interes prawny, ustanowić likwidatorami tylko niektórych spośród wspólników, jak również inne osoby. § 2. Przeciwne postanowienia umowy są nieważne.

Likwidatorzy są odwoływani w dwóch trybach:1) na podstawie jednomyślnej uchwały wspólników

Art. 72 Likwidator może być odwołany tylko w drodze jednomyślnej uchwały wspólników.

2) z ważnych powodów przez sąd

Art. 73 § 1. Z ważnych powodów sąd rejestrowy może na wniosek wspólnika lub osoby mającej interes prawny odwołać likwidatora. § 2. Likwidatora ustanowionego przez sąd tylko sąd może odwołać.

Obowiązki likwidatorów:1) zakończenie bieżących interesów spółki

→nowe interesy mogą być podejmowane tylko w przypadku, gdy jest to niezbędne do ukończenia spraw w toku

2) ściągnięcie wierzytelności3) wypełnienie zobowiązań4) upłynnienie majątku spółki

Art. 77 § 1. Likwidatorzy powinni zakończyć bieżące interesy spółki, ściągnąć wierzytelności, wypełnić zobowiązania i upłynnić majątek spółki. Nowe interesy mogą być podejmowane tylko w przypadku, gdy jest to niezbędne do ukończenia spraw w toku.

5) w stosunkach wewnętrznych likwidatorzy są obowiązani stosować się do uchwał wspólników→likwidatorzy ustanowieni przez sąd powinni stosować się do jednomyślnych uchwał powziętych przez wspólników oraz przez osoby mające interes prawny, które spowodowały ich ustanowienie.

Art. 77§ 2. W stosunkach wewnętrznych likwidatorzy są obowiązani stosować się do uchwał wspólników. Likwidatorzy ustanowieni przez sąd powinni stosować się do jednomyślnych uchwał powziętych przez wspólników oraz przez osoby mające interes prawny, które spowodowały ich ustanowienie.

Strona 66

6) w granicach swoich kompetencji, likwidatorzy mają prawo prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania→ograniczenie ich kompetencji nie ma skutku wobec osób trzecich.→wobec osób trzecich działających w dobrej wierze czynności podjęte przez likwidatorów uważa się za czynności likwidacyjne.

Art. 78 § 1. W granicach swoich kompetencji, określonych w art. 77 § 1, likwidatorzy mają prawo prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania. Ograniczenie ich kompetencji nie ma skutku wobec osób trzecich. § 2. Wobec osób trzecich działających w dobrej wierze czynności podjęte przez likwidatorów uważa się za czynności likwidacyjne.

7) likwidatorzy sporządzają bilans na dzień rozpoczęcia i zakończenia likwidacji

Art. 81§ 1. Likwidatorzy sporządzają bilans na dzień rozpoczęcia i zakończenia likwidacji.

Spłata z majątku spółki:Z majątku spółki spłaca się przede wszystkim zobowiązania spółki oraz pozostawia się odpowiednie kwoty na pokrycie zobowiązań niewymagalnych lub spornych.

Art. 82 § 1. Z majątku spółki spłaca się przede wszystkim zobowiązania spółki oraz pozostawia się odpowiednie kwoty na pokrycie zobowiązań niewymagalnych lub spornych.

Pozostały majątek dzieli się między wspólników stosownie do postanowień umowy spółki. W braku takich postanowień umowy spłaca się wspólnikom udziały.

Nadwyżkę dzieli się między wspólników w takim stosunku, w jakim uczestniczą w zysku.

Art. 82§ 2. Pozostały majątek dzieli się między wspólników stosownie do postanowień umowy spółki. W przypadku braku stosownych postanowień umowy spłaca się wspólnikom udziały. Nadwyżkę dzieli się między wspólników w takim stosunku, w jakim uczestniczą oni w zysku.

Rzeczy wniesione przez wspólnika do spółki tylko do używania zwraca się wspólnikowi w naturze.

Art. 82§ 3. Rzeczy wniesione przez wspólnika do spółki tylko do używania zwraca się wspólnikowi w naturze.

Jeżeli majątek spółki nie wystarcza na spłatę udziałów i długów, niedobór dzieli się między wspólników stosownie do postanowień umowy, a w ich braku, w stosunku, w jakim wspólnicy uczestniczą w stracie

Strona 67

W przypadku niewypłacalności jednego ze wspólników, przypadającą na niego część niedoboru dzieli się między pozostałych wspólników w takim samym stosunku.

Art. 83 Jeżeli majątek spółki nie wystarcza na spłatę udziałów i długów, niedobór dzieli się między wspólników stosownie do postanowień umowy, a w ich braku - w stosunku, w jakim wspólnicy uczestniczą w stracie. W przypadku niewypłacalności jednego ze wspólników, przypadającą na niego część niedoboru dzieli się między pozostałych wspólników w takim samym stosunku.

Likwidatorzy powinni zgłosić zakończenie likwidacji i złożyć wniosek o wykreślenie spółki z rejestru. W przypadku rozwiązania spółki bez przeprowadzenia likwidacji, wspólnicy mają obowiązek złożenia wniosku.

Art. 84 § 1. Likwidatorzy powinni zgłosić zakończenie likwidacji i złożyć wniosek o wykreślenie spółki z rejestru. W przypadku rozwiązania spółki bez przeprowadzenia likwidacji, obowiązek złożenia wniosku ciąży na wspólnikach.

Rozwiązanie spółki następuje z chwilą wykreślenia jej z rejestru.

Art. 84§ 2. Rozwiązanie spółki następuje z chwilą wykreślenia jej z rejestru.

Księgi i dokumenty rozwiązanej spółki należy oddać na przechowanie wspólnikowi lub osobie trzeciej na okres nie krótszy niż 5 lat. W przypadku braku zgody wspólnika lub osoby trzeciej, przechowawcę wyznacza sąd rejestrowy.

Art. 84§ 3. Księgi i dokumenty rozwiązanej spółki należy oddać na przechowanie wspólnikowi lub osobie trzeciej na okres nie krótszy niż pięć lat. W przypadku braku zgody wspólnika lub osoby trzeciej, przechowawcę wyznacza sąd rejestrowy.

Wspólnicy i osoby mające interes prawny mają prawo przeglądać księgi i dokumenty.

Art. 84§ 4. Wspólnicy i osoby mające interes prawny mają prawo przeglądać księgi i dokumenty.

Za zobowiązania spółki zaciągnięte w okresie likwidacji spadkobiercy wspólnika odpowiadają wg przepisów o odpowiedzialności za długi spadkowe.

Art. 80 Za zobowiązania spółki zaciągnięte w okresie likwidacji spadkobiercy wspólnika odpowiadają według przepisów o odpowiedzialności za długi spadkowe.

Strona 68

DziedziczenieKażdy ze spadkobierców, który pozostaje w spółce jako wspólnik jawny, ma wszystkie prawa i obowiązki zmarłego wspólnika jawnego.

Podstawą praw i obowiązków spadkobiercy w spółce jawnej nie jest ich dziedziczenie po zmarłym spadkobiercy, lecz stosunek spółki, który zostaje nawiązany przez pozostawanie spadkobiercy w spółce. Wkład wspólnika, który zmarł, przechodzi w drodze dziedziczenia na jego spadkobiercę i staje się wkładem tego ostatniego. Do wkładu spadkobiercy stosuje się przepisy art. 48 – 50 k.s.h.

Jeżeli umowa spółki stanowi, że prawa, jakie miał zmarły wspólnik, służą wszystkim spadkobiercom wspólnie, a nie zawiera w tym względzie szczególnych postanowień, wówczas do wykonywania tych praw spadkobiercy powinni wskazać spółce jedną osobę.Czynności dokonane przez pozostałych wspólników przed takim wskazaniem wiążą spadkobierców wspólnika.Przeciwne postanowienia umowy są nieważne.

Art. 60 § 1. Jeżeli umowa spółki stanowi, że prawa, jakie miał zmarły wspólnik, służą wszystkim spadkobiercom wspólnie, a nie zawiera w tym względzie szczególnych postanowień, wówczas do wykonywania tych praw spadkobiercy powinni wskazać spółce jedną osobę. Czynności dokonane przez pozostałych wspólników przed takim wskazaniem wiążą spadkobierców wspólnika. § 2. Przeciwne postanowienia umowy są nieważne.

Spółka partnerskaPojawiła się w prawie amerykańskim. Początkowo nie istniała jako oddzielna konstrukcja, lecz wykorzystywano ją na zasadzie luki prawnej pozwalającej unikać odpowiedzialności za błędy adwokatow. Na początku lat 90. została uregulowana w Teksasie. Szybko przyjęła się w prawie europejskim.

W sprawach nieuregulowanych stosuje się odpowiednio przepisy o spółce jawnej.

Art. 89 W sprawach nieuregulowanych w niniejszym dziale do spółki partnerskiej stosuje się odpowiednio przepisy o spółce jawnej, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Pojęcie Art. 86§ 1. Spółką partnerską jest spółka osobowa, utworzona przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą. § 2. Spółka może być zawiązana w celu wykonywania więcej niż jednego wolnego zawodu, chyba że odrębna ustawa stanowi inaczej.

Cechy spółki partnerskiej:o Jest ulomną osobą prawną.

o Jest przedsiębiorcą – przedsiębiorcami nie jest wykonujący wolny zawód.

o Partnerami mogą być tylko osoby fizyczne, uprawnione do wykonywania wolnych

zawodów.

Strona 69

o Celem jest wykonywanie wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod

własną firmą.o Możliwe jest wykonywanie więcej niż jednego wolnego zawodu.

Osoba partnera i kwestia wolnego zawodu:Partnerami mogą być wyłącznie osoby fizyczne mające prawo wykonywania wolnego zawodu wyliczonego w k.s.h. albo w odrębnej ustawie.

Art. 88. Partnerami w spółce mogą być osoby uprawnione do wykonywania następujących zawodów: adwokata, aptekarza, architekta, inżyniera budownictwa, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, doradcy podatkowego, maklera papierów wart, doradcy inwestycyjnego (ZM), księgowego, lekarza, lekarza stomatologa, lekarza weterynarii, notariusza, pielęgniarki, położnej, radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy majątkowego i tłumacza przysięgłego.

Ustawodawca przyjął wyliczenie wolnych zawodów. Nie jest możliwe, by określić tu przesłanki, jakie muszą być spełnione, by można było mówić o wolnym zawodzie. Rodzi to wiele sporów odnośnie tego czy dana działalność jest wolnym zawodem i czy tym samym może powstać spółka partnerska. Brak bowiem w tym wyliczeniu wielu zawodow, które wg niektórych należą do kategorii „wolnych zawodów”: dziennikarzy, pisarzy, plastyków, naukowców, sportowców, konsultantów, komorników, syndyków, biegłych sądowych, detektywów.

Istnieje doktrynalny katalog cech wolnego zawodu:1. osobisty charakter świadczenia usług2. kwalifikowane wykształcenie, powinno być one potwierdzone3. samodzielność i niezależność zawodowa – w podejmowaniu decyzji4. zaufanie publiczne i etos zawodowy5. działalność zawodowa ma być zorganizowana6. szczególny rodzaj wynagrodzenia – nie miesięczne, lecz wynagrodzenie za

usługę7. tajemnica zawodowa8. szczególny rodzaj odpowiedzialności – orzecznictwo dyscyplinarne9. posiadanie samorządu zawodowego

Ustawodawca postąpił rozsądnie niewymieniając tych cech – spowodowałoby to lawinę sporów. Podsumowując, spółkę partnerska mogą tworzyć przedstawiciele wolnych zawodów wskazanych w art. 88 k.s.h. lub w odrębnej ustawie.

Nie wykonują wolnych zawodów ci, którzy są w stosunku pracy.

Dodatkowe wymagania, których spełnienie jest konieczne dla wykonywania wolnego zawodu w spółce partnerskiej, przewidziane są w ustawach ustrojowych dla poszczególnych wolnych zawodów. Wyrażenie „odrębna ustawa” zawarte w § 1 i 2 art. 87 oznacza inną niż kodeks spółek handlowych ustawę w obowiązującym porządku prawnym. Zapis ten został zamieszczony w art. 87 § 1 z uwagi na istnienie wielu zawodów nie mających swoich samorządów i nieuznawanych za „wolne”, ale mogących w przyszłości uzyskać taki status.

Strona 70

Art. 87 § 2. Wykonywanie wolnego zawodu w spółce może być uzależnione od spełnienia dodatkowych wymagań przewidzianych w odrębnej ustawie.

Powstanie spółkiSpółka partnerska może powstać w dwojaki sposób:

1) w drodze utworzenia pierwotnego – podpisanie umowy spółki 2) w drodze utworzenia wtórnego – przekształcenie się innej spółki osobowej w spółkę

parnerską

Utworzenie pierwotne:Spółka partnerska zostaje zawiązana w drodze umowy. Ustawodawca przewidział tutaj wymóg formy na piśmie pod rygorem nieważności.

Art. 92 Umowa spółki partnerskiej powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności.

Stronami mogą być wyłącznie osoby fizyczne mające prawo wykonywania wolnego zawodu

wyliczonego w k.s.h. albo odrębnej ustawie (patrz wyżej↑)

W art. 91 wskazane są postanowienia, które muszą znaleźć się w umowie spółki partnerskiej (essentialia negotii):

Art. 91. Umowa spółki partnerskiej powinna zawierać: 1) określenie wolnego zawodu wykonywanego przez partnerów w ramach spółki, 2) przedmiot działalności spółki, 3) nazwiska i imiona partnerów, którzy ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, w przypadku przewidzianym w art. 95 § 2, 4) w przypadku gdy spółkę reprezentują tylko niektórzy partnerzy, nazwiska i imiona tych partnerów, 5) firmę i siedzibę spółki, 6) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony, 7) określenie wkładów wnoszonych przez każdego partnera i ich wartość.

Spółka partnerska powstaje z chwilą wpisu do rejestru.

Art. 94Spółka partnerska powstaje z chwilą wpisu do rejestru.

To co powinno zawierać zgłoszenie do rejestru znajduje się w art. 93. [nie trzeba wszystkiego znać]

Art. 93 § 1. Zgłoszenie spółki partnerskiej do sądu rejestrowego powinno zawierać: 1) firmę, siedzibę, adres spółki, nazwiska i imiona partnerów oraz ich adresy albo adresy do doręczeń, 2) określenie wolnego zawodu wykonywanego przez partnerów w ramach spółki, 3) przedmiot działalności spółki, 4) nazwiska i imiona partnerów, którzy są uprawnieni do reprezentowania spółki; nie dotyczy to przypadku, gdy umowa spółki nie przewiduje ograniczeń prawa reprezentacji przez partnerów,

Strona 71

5) nazwiska i imiona prokurentów lub osób powołanych w skład zarządu, 6) nazwiska i imiona partnerów, którzy ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, w przypadku przewidzianym w art. 95 § 2.

Do zgłoszenia należy także dołączyć załączniki potwierdzające uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu każdego partnera.

Art. 93§ 2. Do zgłoszenia spółki partnerskiej do sądu rejestrowego należy dołączyć dokumenty potwierdzające uprawnienia każdego partnera do wykonywania wolnego zawodu.

Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek zgłoszenia spółki do rejestru.

Wkłady:Kwestia wkładów w spółce partnerskiej kształtuje się tak samo, jak w spółce jawnej, z tą różnicą, że wkładem w sp. p. mogą być umiejętności.

Firma spółki partnerskiej:Firma sp. partnerskiej powinna zawierać:

1) nazwisko co najmniej 1 partnera2) dodatkowe oznaczenie „i partner”, bądź „i partnerzy” albo „spółka partnerska” 3) określenie wolnego zawodu w wykonywanej spółce

Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu „sp.p.”.

Art. 90 § 1. Firma spółki partnerskiej powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie "i partner" bądź "i partnerzy" albo "spółka partnerska" oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce. § 2. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "sp.p." § 3. Firmy z oznaczeniem "i partner" bądź "i partnerzy" albo "spółka partnerska" oraz skrótu "sp.p." może używać tylko spółka partnerska.

Prowadzenie spraw spółki Stosuje się odpowiednio przepisy o spółce jawnej.

Strona 72

Reprezentacja spółki Każdy partner ma prawo reprezentować spółkę samodzielnie, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Art. 96 § 1. Każdy partner ma prawo reprezentować spółkę samodzielnie, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Jednakże partner może być pozbawiony prawa reprezentowania spółki. Przesłanki:1) tylko z ważnych powodów 2) uchwałą powziętą większością 3/4 głosów3) w obecności co najmniej 2/3 ogólnej liczby partnerów

Umowa spółki może przewidywać surowsze wymogi powzięcia uchwały.

Art. 96§ 2. Pozbawienie partnera prawa reprezentowania spółki może nastąpić tylko z ważnych powodów uchwałą powziętą większością trzech czwartych głosów w obecności co najmniej dwóch trzecich ogólnej liczby partnerów. Umowa spółki może przewidywać surowsze wymogi powzięcia uchwały.

Pozbawienie partnera prawa reprezentowania staje się skuteczne z chwilą wpisu do rejestru.

Art. 96§ 3. Pozbawienie partnera prawa reprezentowania spółki na podstawie § 2 staje się skuteczne z chwilą wpisu do rejestru.

Zarząd:Prowadzenie spraw i reprezentowanie sp. partnerskiej może zostać powierzone utworzonemu w tym celu zarządowi. Zarząd sp. partnerskiej nie jest organem, ponieważ sp. partnerska nie jest osobą prawną. O zarządzie sp. partnerskiej mówimy jako o quasi – organie.

Art. 97 § 1. Umowa spółki partnerskiej może przewidywać, że prowadzenie spraw i reprezentowanie spółki powierza się zarządowi. Przepisów art. 96 nie stosuje się.

Jeżeli powoła się zarząd to jest oczywiste, że spółki nie będą reprezentować partnerzy, lecz zarząd. Do zarządu sp. partnerskiej stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zarządu sp. z o. o.

Art.97§ 2. Do zarządu powołanego zgodnie z § 1 stosuje się odpowiednio przepisy art. 201-211 i art. 293-300.

Stosunki majątkowe Stosuje się odpowiednio przepisy o spółce jawnej.

Odpowiedzialność za zobowiązania spółkiPartner odpowiada za zobowiązania własne w sposób:

1) nieograniczony2) osobisty3) solidarny ze spółką

Co to są zobowiązania własne? Dwie kategorie zobowiązań:

Strona 73

1) zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem wolnego zawodu w spółce przez niego samego (odpowiedzialność partnera za własny błąd),

2) jak również zobowiązania spółki stanowiące następstwo działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie jakiejkolwiek „umowy o zatrudnienie” (np. umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło), które podlegały kierownictwu tego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki (odpowiedzialność partnera za błąd osób, którymi kieruje).

Z kolei za zobowiązania spółki partner odpowiada w sposób subsydiarny.

Partner nie odpowiada za zobowiązania: 1) powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w

spółce,2) lub będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na

podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki,

Art. 95 § 1. Partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również za zobowiązania spółki będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki.

Chodzi o to, aby wchodziła w grę odpowiedzialność tego partnera, który wykonuje czynności dla danego kontrahenta, nie wyłączając odpowiedzialność spółki, ale wyłączając odpowiedzialność pozostałych partnerów.

Umowa spółki może przewidywać, że jeden albo większa liczba partnerów godzą się na ponoszenie odpowiedzialności tak jak wspólnik sp. jawnej.

Art. 95§ 2. Umowa spółki może przewidywać, że jeden albo większa liczba partnerów godzą się na ponoszenie odpowiedzialności tak jak wspólnik spółki jawnej.

Uwaga! Przepisy ustrojowe dotyczące wolnych zawodów w wielu przypadkach przewidują obligatoryjne zawarcie umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej. W związku z tym powyższe przepisy są zdecydowanie osłabione.

Rozwiązanie spółkiPrzyczyny rozwiązania:

1) przyczyny przewidziane w umowie spółki2) jednomyślna uchwała wszystkich partnerów3) ogłoszenie upadłości spółki4) utrata przez wszystkich partnerów prawa do wykonywania wolnego zawodu,5) prawomocne orzeczenie sądu6) gdy w spółce pozostaje 1 partner lub gdy tylko 1 partner posiada uprawnienia do

wykonywania wolnego zawodu związanego z przedmiotem działalności spółki, →w takim przypadku spółka ulega rozwiązaniu najpóźniej z upływem roku od dnia zaistnienia któregokolwiek z tych zdarzeń,

Strona 74

Art.98. § 1. Rozwiązanie spółki powodują: 1) przyczyny przewidziane w umowie spółki, 2) jednomyślna uchwała wszystkich partnerów, 3) ogłoszenie upadłości spółki, 4) utrata przez wszystkich partnerów prawa do wykonywania wolnego zawodu, 5) prawomocne orzeczenie sądu. § 2. W przypadku gdy w spółce pozostaje jeden partner lub gdy tylko jeden partner posiada uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu związanego z przedmiotem działalności spółki, spółka ulega rozwiązaniu najpóźniej z upływem roku od dnia zaistnienia któregokolwiek z tych zdarzeń.

Przepisy o sp. jawnej stosuje się w razie:1) śmierci partnera,2) ogłoszenia upadłości partnera,3) wypowiedzenia umowy spółki przez partnera lub wierzyciela partnera

Art. 99 Przepisy art. 59-62 i art. 64-66 stosuje się w przypadku: 1) śmierci partnera, 2) ogłoszenia upadłości partnera, 3) wypowiedzenia umowy spółki przez partnera lub wierzyciela partnera.

Utrata przez partnera uprawnień do wykonywania wolnego zawodu:Partner, który utracił uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu, powinien wystąpić ze spółki najpóźniej z końcem roku obrotowego, w którym utracił prawo wykonywania wolnego zawodu.

Art. 100 § 1. W przypadku utraty przez partnera uprawnień do wykonywania wolnego zawodu, powinien on wystąpić ze spółki najpóźniej z końcem roku obrotowego, w którym utracił prawo wykonywania wolnego zawodu.

Strona 75

Wystąpienie następuje przez pisemne oświadczenie skierowane do zarządu albo do partnera uprawnionego do reprezentowania spółki.

Art. 100 § 2. Wystąpienie następuje przez pisemne oświadczenie skierowane do zarządu albo do partnera uprawnionego do reprezentowania spółki.

Po bezskutecznym upływie powyższego terminu uważa się, że partner wystąpił ze spółki w ostatnim dniu tego terminu.

§ 3. Po bezskutecznym upływie terminu określonego w § 1 uważa się, że partner wystąpił ze spółki w ostatnim dniu tego terminu.

DziedziczenieSpadkobierca partnera, aby wstąpić na miejsce zmarłego do spółki, musi być uprawniony do wykonywania wolnego zawodu związanego z przedmiotem działalności danej spółki.Wejście do spółki partnerskiej spadkobiercy (spadkobierców) partnera możliwe jest jedynie wówczas, gdy zastrzeżenie w tym przedmiocie dokonane zostało w umowie spółki. Zasadą jest, że nie wstępuje.

Art. 101. Spadkobierca partnera nie wstępuje do spółki w miejsce zmarłego partnera, chyba że umowa spółki stanowi inaczej, z uwzględnieniem art. 87.

Jeżeli spadkobierca nie ma uprawnienia do wykonywania zawodu objętego przedmiotem działalności spółki (art. 87), spółka ulega rozwiązaniu i należy przeprowadzić jej likwidację, chyba że pozostali wspólnicy uzgodnią swoje stanowisko co do dalszego istnienia spółki albo przewiduje to umowa (art. 64) i wówczas spadkobierca otrzymuje udział kapitałowy (art. 65).

Spółka komandytowaW prawie niemieckim określana jest mianem Komanditgeselschaft. Regulacja prawna spółki komandytowej jest przeniesiona z k.h. z 1934 r. Historia tej spółki była dość szczególa. Była przewidziana w k.h. z 34’, natomiast w chwili uchwalania k.c. spółka komandytowa nie została utrzymana. W roku 1991 uchwalono ustawę o zmianie k.h., ale tylko tych przepisów, które pozostawały w mocy i tym samym przywrócono regulację spółki komandytowej.

Pojęcie Art. 102. Spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona.

Strona 76

Podobnie jak przy spółce partnerskiej jest tu odwołanie do przepisów poświęconych spółce jawnej.

Art.103. W sprawach nieuregulowanych w niniejszym dziale do spółki komandytowej stosuje się odpowiednio przepisy o spółce jawnej, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Cechy spółki komandytowej:o jest niepełną osobą prawną

o posiada dwa rodzaje wspólników: komandytariusza i komplementariusza

o celem ma być prowadzenie przedsiębiorstwa

Powstanie spółkiSpółka komandytowa może powstać w dwojaki sposób:

1) w drodze utworzenia pierwotnego – podpisanie umowy spółki 2) w drodze utworzenia wtórnego – przekształcenie się innej spółki osobowej w spółkę

komandytową

Utworzenie pierwotne:Spółka zostaje zawiązana z chwilą zawarcia umowy. Ustawodawca stawia tu wymóg formy aktu notarialnego.

Art. 106 Umowa spółki komandytowej powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Umowa spółki komandytowej powinna zawierać (essentialia negotii):

Art. 105. Umowa spółki komandytowej powinna zawierać: 1) firmę i siedzibę spółki, 2) przedmiot działalności spółki, 3) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony, 4) oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość, 5) oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli (sumę komandytową)

Spółka powstaje z chwilą wpisu do rejestru.

Art. 109 § 1. Spółka komandytowa powstaje z chwilą wpisu do rejestru. § 2. Osoby, które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu, a przed jej wpisem do rejestru, odpowiadają solidarnie.

Zgłoszenie do rejestru powinno zawierać:[nie trzeba wszystkiego znać]

Art. 110 [Zgłoszenie do rejestru] § 1. Zgłoszenie spółki komandytowej do sądu rejestrowego powinno zawierać: 1) firmę, siedzibę i adres spółki, 2) przedmiot działalności spółki,

Strona 77

3) nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz odrębnie nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komandytariuszy, a także okoliczności dotyczące ograniczenia zdolności wspólnika do czynności prawnych, jeżeli takie istnieją, 4) nazwiska i imiona osób uprawnionych do reprezentowania spółki i sposób reprezentacji; w przypadku gdy komplementariusze powierzyli tylko niektórym spośród siebie prowadzenie spraw spółki - zaznaczenie tej okoliczności, 5) sumę komandytową. § 2. Wszelkie zmiany danych wymienionych w § 1 powinny zostać zgłoszone sądowi rejestrowemu.

Firma sp. komandytowej:Firma sp. komandytowej powinna zawierać:

1) nazwisko co najmniej 1 komplementariusza • jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna - pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby

prawnej• nie wyklucza to zamieszczenia nazwiska komplementariusza, który jest osobą fizyczną

2) dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowa”

Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu „sp.k.”.

Nazwisko lub firma (nazwa) komandytariusza nie może być zamieszczane w firmie spółki – jeśli zostanie zamieszczona odpowiada wobec osób trzecich jak komplementariusz.

Art. 104. § 1. Firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowa”.§ 2. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu „sp. k.”§ 3. Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem „spółka komandytowa”. Nie wyklucza to zamieszczenia nazwiska komplementariusza, który jest osobą fizyczną.§ 4. Nazwisko komandytariusza nie może być zamieszczane w firmie spółki. W przypadku zamieszczenia nazwiska lub firmy (nazwy) komandytariusza w firmie spółki, komandytariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz.

Prowadzenie spraw spółki Komplementariusz → tak jak w sp. jawnej.

Komandytariusz:Komandytariusz nie ma prawa ani obowiązku prowadzenia spraw spółki, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Art. 121 § 1. Komandytariusz nie ma prawa ani obowiązku prowadzenia spraw spółki, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Komandytariusz ma prawo:1) żądać odpisu sprawozdania finansowego za rok obrotowy 2) oraz przeglądać księgi i dokumenty celem sprawdzenia rzetelności sprawozdania

Art. 120 § 1. Komandytariusz ma prawo żądać odpisu sprawozdania finansowego za rok obrotowy oraz przeglądać

Strona 78

księgi i dokumenty celem sprawdzenia jego rzetelności.

Na wniosek komandytariusza sąd rejestrowy może, z ważnych powodów, zarządzić w każdym czasie udostępnienie mu sprawozdania finansowego lub złożenie innych wyjaśnień, jak również dopuścić komandytariusza do przejrzenia ksiąg i dokumentów.

Art. 120§ 2. Na wniosek komandytariusza sąd rejestrowy może, z ważnych powodów, zarządzić w każdym czasie udostępnienie mu sprawozdania finansowego lub złożenie innych wyjaśnień, jak również dopuścić komandytariusza do przejrzenia ksiąg i dokumentów.

W sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki wymagana jest zgoda komandytariusza (uprawnienie to może zostać wyłączone przez umowę spółki).

Art. 121 § 1. Komandytariusz nie ma prawa ani obowiązku prowadzenia spraw spółki, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. § 2. W sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki wymagana jest zgoda komandytariusza, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

W przypadku zbycia ogółu praw i obowiązków komandytariusza na nabywcę nie przechodzi prawo do prowadzenia spraw spółki z uwagi na osobisty charakter tego prawa.

Art. 122 W przypadku zbycia ogółu praw i obowiązków komandytariusza na nabywcę nie przechodzi prawo do prowadzenia spraw spółki.

Reprezentacja spółki Spółkę reprezentują komplementariusze.

Art. 117 Spółkę reprezentują komplementariusze, których z mocy umowy spółki albo prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa reprezentowania spółki.

Pozostałe zagadnienia dotyczące reprezentacji przez komplementariusza → tak jak w sp. jawnej.

Komandytariusz:Komandytariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik.

Art. 118 § 1. Komandytariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik.

Jeżeli komandytariusz dokona w imieniu spółki czynności prawnej, nie ujawniając swojego pełnomocnictwa, bez umocowania albo przekraczając jego zakres odpowiada za skutki tej czynności wobec osób trzecich bez ograniczenia – tak jakby był komplementariuszem.

Art. 118

Strona 79

§ 2. Jeżeli komandytariusz dokona w imieniu spółki czynności prawnej, nie ujawniając swojego pełnomocnictwa, odpowiada za skutki tej czynności wobec osób trzecich bez ograniczenia; dotyczy to także reprezentowania spółki przez komandytariusza, który nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres.

Stosunki majątkowe Wkłady:

Komplementariusz → tak jak w sp. jawnej.

Komandytariusz:Wkłady mogą być:

1) pieniężne2) niepieniężne

Jeżeli wkładem komandytariusza do spółki jest w całości lub w części świadczenie niepieniężne, umowa spółki określa:

1) przedmiot tego świadczenia (aport)2) jego wartość 3) osobę wspólnika wnoszącego takie świadczenie niepieniężne

Art. 107 § 1. Jeżeli wkładem komandytariusza do spółki jest w całości lub w części świadczenie niepieniężne, umowa spółki określa przedmiot tego świadczenia (aport), jego wartość, jak również osobę wspólnika wnoszącego takie świadczenie niepieniężne.

Zobowiązanie do wykonania pracy lub świadczenia usług na rzecz spółki oraz wynagrodzenie za usługi świadczone przy powstaniu spółki nie mogą stanowić wkładu komandytariusza do spółki, chyba że wartość innych jego wkładów do spółki nie jest niższa od wysokości sumy komandytowej – najpierw trzeba pokryć sumę komandytową.

Art. 107 § 2. Zobowiązanie do wykonania pracy lub świadczenia usług na rzecz spółki oraz wynagrodzenie za usługi świadczone przy powstaniu spółki nie mogą stanowić wkładu komandytariusza do spółki, chyba że wartość innych jego wkładów do spółki nie jest niższa od wysokości sumy komandytowej.

Jeżeli komplementariuszem jest spółka kapitałowa, a komandytariuszem jest wspólnik tej spółki, wkładu komandytariusza nie mogą stanowić jego udziały w tej spółce.

Art. 107 § 3. Jeżeli komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółka akcyjna, zaś komandytariuszem jest wspólnik tej spółki, wkładu komandytariusza nie mogą stanowić jego udziały w tej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcje tej spółki akcyjnej.

Innym rozróżnieniem wkładów jest podział na:1) wkłady wniesione – rzeczywista wartość świadczenia komandytariusza

Komandytariusz jest wolny od odpowiedzialności w granicach wartości wkładu wniesionego do spółki.

Art. 112 § 1. Komandytariusz jest wolny od odpowiedzialności w granicach wartości wkładu wniesionego do spółki.

Strona 80

W przypadku zwrotu wkładu w całości albo w części odpowiedzialność zostaje przywrócona w wysokości równej wartości dokonanego zwrotu.

Art. 112§ 2. W przypadku zwrotu wkładu w całości albo w części odpowiedzialność zostaje przywrócona w wysokości równej wartości dokonanego zwrotu.

W przypadku uszczuplenia majątku spółki przez stratę nie wypłacamy zysku komandytariuszowi, dopóki wkład nie zostanie uzupełniony.

W razie wypłaty - uważa się za zwrot wkładu w stosunku do wierzycieli każdą wypłatę dokonaną przez spółkę na rzecz komandytariusza przed uzupełnieniem wkładu do pierwotnej wartości określonej w umowie spółki

→ Dokonanie takich wypłat nie wymaga wpisu do rejestru. Art. 112 § 3. W przypadku uszczuplenia majątku spółki przez stratę, uważa się za zwrot wkładu w stosunku do wierzycieli każdą wypłatę dokonaną przez spółkę na rzecz komandytariusza przed uzupełnieniem wkładu do pierwotnej wartości określonej w umowie spółki. Dokonanie takich wypłat nie wymaga wpisu do rejestru.

Wkład wniesiony odnosi skutek w dwóch sferach:• wewnętrznej – wpływa na udział w zysku• zewnętrznej – wyznacza zakres odpowiedzialności względem wierzycieli spółki

Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, wkład komandytariusza może być wniesiony w wartości niższej niż suma komandytowa.

Art. 108 § 1. Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, wkład komandytariusza może być wniesiony w wartości niższej niż suma komandytowa.

Postanowienie wspólników zwalniające komandytariusza z obowiązku wniesienia wkładu jest nieważne – nie można zwolnić komandytariusza z obowiązku wniesienia wkładu.

Art. 108§ 2. Postanowienie wspólników zwalniające komandytariusza z obowiązku wniesienia wkładu jest nieważne.

2) wkłady umówioneWkład umówiony jest przewidziany w umowie spółki. Nie zostaje wniesiony w momencie zawiązywania się spółki, ale obowiązek jego wniesienia jest odroczony – wkład musi być wniesiony w oznaczonym w umowie czasie.

Przyjmuje się, że wysokość wkładu umówionego odpowiada wartości wkładu rzeczywiście wniesionego.

Wkład umówiony ma skutek tylko wewnętrzny – wpływa na wysokość udziału w zyskach i stratach.

Art. 123 – patrz wyżej↑

Strona 81

Udział w zyskach i stratach:

Komplementariusz → tak jak w sp. jawnej.

Komandytariusz:Uczestniczy w zysku spółki proporcjonalnie do jego wkładu rzeczywiście wniesionego do spółki, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Art. 123 § 1. Komandytariusz uczestniczy w zysku spółki proporcjonalnie do jego wkładu rzeczywiście wniesionego do spółki, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Zysk przypadający komandytariuszowi za dany rok obrotowy jest przeznaczany w pierwszej kolejności na uzupełnienie jego wkładu rzeczywiście wniesionego do wartości umówionego wkładu.

§ 2. Zysk przypadający komandytariuszowi za dany rok obrotowy jest przeznaczany w pierwszej kolejności na uzupełnienie jego wkładu rzeczywiście wniesionego do wartości umówionego wkładu.

W razie wątpliwości komandytariusz uczestniczy w stracie jedynie do wartości umówionego

wkładu (patrz wyżej↑).

Odpowiedzialność za zobowiązania spółkiKomplementariusz:Komplementariusz odpowiada za zobowiązania spółki:

1) osobiście, 2) całym swoim majątkiem3) subsydiarnie,4) solidarnie ze spółką, innymi komplementariuszami i komandytariuszami (ale

odpowiedzialność komandytariuszy jest ograniczona o czym później↓).

Komandytariusz:Istotną cechą spółki komandytowej jest pojęcie sumy komandytowej – oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza za zobowiązania spółki wobec wierzycieli.

Art. 105 Umowa spółki komandytowej powinna zawierać: 5) oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli (sumę komandytową).

Komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli tylko do wysokości sumy komandytowej.

Art. 111 Komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli tylko do wysokości sumy komandytowej.

Suma komandytowa może być wniesiona lub zadeklarowana w umowie spółki.

Strona 82

Suma komandytowa jest określona oddzielnie dla każdego z komplementariuszy i odnosi się do wszystkich zobowiązań spółki.

Wkład może być wniesiony: 1) w wartości niższej niż suma komandytowa 2) w wartości równej sumie komandytowej3) w wartości wyższej od sumy komandytowej

Należy zbadać relację miedzy tymi terminami: sumą komandytową (A) a wkładem (B). Przypomnijmy, że:

Art. 111 Komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli tylko do wysokości sumy komandytowej.

To oznacza, że:1) Jeżeli wkład do spółki będzie niższy od sumy komandytowej to komandytariusz będzie

odpowiadał w granicach różnicy miedzy sumą komandytową a wartością wkładu.

A – B = C ← wartość odpowiedzialności komandytariusza

2) Jeżeli wkład nie będzie niższy od sumy komandytowej (pkt 2 i 3) – to komandytariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki.

Można zmienić wysokość sumy komandytowej w umowie spółki: • obniżenie sumy komandytowej nie ma skutku prawnego wobec wierzycieli, których

wierzytelności powstały przed chwilą wpisania obniżenia do rejestru

Art. 113 Obniżenie sumy komandytowej nie ma skutku prawnego wobec wierzycieli, których wierzytelności powstały przed chwilą wpisania obniżenia do rejestru.

• podwyższenie ma skutek wobec wszystkich wierzycieli

Szczególne zasady odpowiedzialności komandytariuszaKomandytariusz odpowiada jak komplementariusz:

1) gdy pojawi się w firmie spółki

Art. 104 § 4. Nazwisko komandytariusza nie może być zamieszczane w firmie spółki. W przypadku zamieszczenia nazwiska lub firmy (nazwy) komandytariusza w firmie spółki, komandytariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz.

2) gdy działa z przekroczeniem pełnomocnictwa lub bez pełnomocnictwa oraz gdy nie ujawnił pełnomocnictwa

Art. 118 § 2. Jeżeli komandytariusz dokona w imieniu spółki czynności prawnej, nie ujawniając swojego pełnomocnictwa, odpowiada za skutki tej czynności wobec osób trzecich bez ograniczenia; dotyczy to także reprezentowania spółki przez komandytariusza, który nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres.

Strona 83

Jeżeli umowa spółki dopuszcza przyjęcie do spółki nowego komplementariusza,

dotychczasowy komandytariusz może uzyskać status komplementariusza wówczas staje się komplementariuszem i odpowiada jak on.

Art. 115 Jeżeli umowa spółki dopuszcza przyjęcie do spółki nowego komplementariusza, dotychczasowy komandytariusz może uzyskać status komplementariusza, lub osoba trzecia może przystąpić do spółki w charakterze komplementariusza, za zgodą wszystkich dotychczasowych wspólników.

Osoby, które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu, a przed jej wpisem do rejestru za zobowiązania wynikające z tego działania odpowiadają solidarnie.

Art. 109§ 2. Osoby, które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu, a przed jej wpisem do rejestru, odpowiadają solidarnie.

Kto przystępuje do spółki w charakterze komandytariusza, odpowiada także za zobowiązania spółki istniejące w chwili wpisania go do rejestru (zobowiązanie powstałe przed i po wstąpieniu).

Art. 114 Kto przystępuje do spółki w charakterze komandytariusza, odpowiada także za zobowiązania spółki istniejące w chwili wpisania go do rejestru.

W przypadku zawarcia umowy spółki komandytowej z przedsiębiorcą prowadzącym przedsiębiorstwo we własnym imieniu i na własny rachunek, komandytariusz odpowiada także za zobowiązania powstałe przy prowadzeniu tego przedsiębiorstwa, a istniejące w chwili wpisu spółki do rejestru.

Art. 116 W przypadku zawarcia umowy spółki komandytowej z przedsiębiorcą prowadzącym przedsiębiorstwo we własnym imieniu i na własny rachunek, komandytariusz odpowiada także za zobowiązania powstałe przy prowadzeniu tego przedsiębiorstwa, a istniejące w chwili wpisu spółki do rejestru.

Rozwiązanie spółki Rozwiązanie spółki komandytowej kształtuje się tak, jak w spółce jawnej z tą różnicą, że śmierć

komandytariusza nie stanowi przyczyny rozwiązania spółki (patrz niżej↓).

Dziedziczenie Art. 124 ustanawia wyjątek od reguły, zgodnie z którą śmierć wspólnika stanowi przyczynę rozwiązania spółki komandytowej. Wyjątek dotyczący komandytariusza uzasadnia się „kapitałowym” charakterem tego wspólnika, który nie prowadzi spraw spółki i nie wykonuje prawa reprezentacji, wskutek czego spółka może kontynuować działalność z jego spadkobiercami.

Art. 124 § 1. Śmierć komandytariusza nie stanowi przyczyny rozwiązania spółki. Spadkobiercy komandytariusza powinni wskazać spółce jedną osobę do wykonywania ich praw. Czynności dokonane przez pozostałych wspólników przed takim wskazaniem wiążą spadkobierców komandytariusza. § 2. Podział udziału komandytariusza w majątku spółki między spadkobierców jest skuteczny wobec spółki

Strona 84

jedynie za zgodą pozostałych wspólników.

Spadkobiercy komandytariusza wchodzą na jego miejsce do spółki ex lege, a więc bez względu na to, czy umowa przewiduje taką ewentualność. Śmierć komandytariusza spowoduje rozwiązanie spółki, jeżeli umowa spółki przewiduje taki skutek.

Jeśli jest kilku spadkobierców powinni wskazać spółce jedną osobę do wykonywania praw spadkodawcy. Czynności dokonane przez pozostałych wspólników przed tą czynnością wiążą spadkobierców komandytariusza.

Podział udziału między spadkobierców następuje w wyniku umowy stanowiącej umowny dział części spadku (art. 1038 § 2 k.c.), która musi być dokonana w formie aktu notarialnego.

§ 2. Podział udziału komandytariusza w majątku spółki między spadkobierców jest skuteczny wobec spółki jedynie za zgodą pozostałych wspólników.

Spółka komandytowo-akcyjnaSpółka komandytowo-akcyjna jest spółką osobową, lecz „jedną nogą” tkwi ona w spółkach kapitałowych.

PojęcieArt. 125. Spółką komandytowo-akcyjną jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem.

Wyróżniamy dwa rodzaje wspólników:

komplementariusza – odpowiada bez ograniczenia za zobowiązania spółki

akcjonariusza – odpowiada za zobowiązania spółki do wysokości wkładu wniesionego na pokrycie akcji

Cechy spółki komandytowo – akcyjnej:Cechy osobowe:

1) brak osobowości prawnej – s.k.a. jest spółką osobową, które są ułomnymi osobami prawnymi.

2) nieograniczona odpowiedzialność komplementariuszy3) niezmienność składu komplementariuszy4) wymóg jednomyślności komplementariuszy przy podejmowaniu uchwał5) stosuje się odpowiednio przepisy o sp. jawnej:

a. w zakresie stosunku prawnego komplementariuszy między sobą, wobec wszystkich akcjonariuszy oraz wobec osób trzecich

b. do wkładów komplementariuszy do spółki, z wyłączeniem wkładów na kapitał zakładowy

Art. 126 § 1. W sprawach nieuregulowanych w niniejszym dziale do spółki komandytowo-akcyjnej stosuje się: 1) w zakresie stosunku prawnego komplementariuszy, zarówno między sobą, wobec wszystkich akcjonariuszy, jak i wobec osób trzecich, a także do wkładów tychże wspólników do spółki, z wyłączeniem

Strona 85

wkładów na kapitał zakładowy - odpowiednio przepisy dotyczące spółki jawnej,

Cechy kapitałowe:1) ma quasi – organy2) ma kapitał zakładowy – powinien wynosić co najmniej 50 000 złotych3) ma statut4) ma akcje

a. możliwość zbycia akcjia. akcjonariusze odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do wysokości wkładu

wniesionego na pokrycie akcji5) stosuje się odpowiednio przepisy o sp. akcyjnej w pozostałych sprawach

nieuregulowanych, w szczególności przepisy dotyczące: a. kapitału zakładowegob. wkładów akcjonariuszyc. akcjid. rady nadzorczej e. walnego zgromadzenia

Art. 126 § 1. W sprawach nieuregulowanych w niniejszym dziale do spółki komandytowo-akcyjnej stosuje się: 2) w pozostałych sprawach - odpowiednio przepisy dotyczące spółki akcyjnej, a w szczególności przepisy dotyczące kapitału zakładowego, wkładów akcjonariuszy, akcji, rady nadzorczej i walnego zgromadzenia.

Powstanie Spółka komandytowo – akcyjna może powstać w dwojaki sposób:

1) w drodze utworzenia pierwotnego – podpisanie umowy spółki 2) w drodze utworzenia wtórnego – przekształcenie się innej spółki handlowej w spółkę

komandytowo - akcyjną

Utworzenie pierwotne:S.k.a. powstaje poprzez podpisanie statutu przez założycieli. Przy założeniu spółki muszą występować co najmniej wszyscy komplementariusze.

Art. 129 Osoby podpisujące statut są założycielami spółki. Statut powinni podpisać co najmniej wszyscy komplementariusze.

Statut powinien mieć formę aktu notarialnego ad solemnitatem.

Art. 131 Statut spółki komandytowo-akcyjnej powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego.

Treść statutu została określona w art. 130 k.s.h.

Art. 130 Statut spółki komandytowo-akcyjnej powinien zawierać: 1) firmę i siedzibę spółki, 2) przedmiot działalności spółki, 3) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,

Strona 86

4) oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego komplementariusza oraz ich wartość, 5) wysokość kapitału zakładowego, sposób jego zebrania, wartość nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na okaziciela, 6) liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli mają być wprowadzone akcje różnych rodzajów, 7) nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz ich siedziby, adresy albo adresy do doręczeń, 8) organizację walnego zgromadzenia i rady nadzorczej, jeżeli ustawa lub statut przewiduje ustanowienie rady nadzorczej.

S.k.a. powstaje z chwilą wpisu do rejestru.

Art. 134 § 1. Spółka komandytowo-akcyjna powstaje z chwilą wpisu do rejestru.

Osoby, które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu a przed wpisem do rejestru, za zobowiązania wynikające z tego działania odpowiadają solidarnie.

Art. 134§ 2. Osoby, które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu, a przed jej wpisem do rejestru, odpowiadają solidarnie.

Zgłoszenie s.k.a. do sądu rejestrowego powinno zawierać (art. 133 k.s.h.):[nie trzeba wszystkiego znać]

Art. 133 § 1. Zgłoszenie spółki komandytowo-akcyjnej do sądu rejestrowego powinno zawierać: 1) firmę, siedzibę i adres spółki, 2) przedmiot działalności spółki, 3) wysokość kapitału zakładowego, liczbę i wartość nominalną akcji, 4) liczbę akcji uprzywilejowanych i rodzaj uprzywilejowania, jeżeli statut je przewiduje, 5) wzmiankę, jaka część kapitału zakładowego została wpłacona przed zarejestrowaniem, 6) nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz okoliczności dotyczące ograniczenia ich zdolności do czynności prawnych, jeżeli takie istnieją, 7) nazwiska i imiona osób uprawnionych do reprezentowania spółki i sposób reprezentacji; w przypadku gdy komplementariusze powierzyli tylko niektórym spośród siebie prowadzenie spraw spółki - zaznaczenie tej okoliczności, 8) jeżeli przy zawiązaniu spółki akcjonariusze wnoszą wkłady niepieniężne - zaznaczenie tej okoliczności, 9) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.

Konieczne jest pokrycie przed zarejestrowaniem co najmniej ¼ kapitału zakładowego. Firma spółki komandytowo – akcyjnej:Firma sp. komandytowo – akcyjnej powinna zawierać:1) nazwisko/nazwa/firma co najmniej 1 komplementariusza

• jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna – firma sp. komandytowo – akcyjnej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej

• nie wyklucza to zamieszczenia nazwiska komplementariusza, który jest osobą fizyczną2) dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowo – akcyjna”,

→ dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu „s.k.a.”.

Strona 87

Art. 127 § 1. Firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie "spółka komandytowo-akcyjna". § 2. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "S.K.A." § 3. Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem "spółka komandytowo-akcyjna". Nie wyklucza to zamieszczenia nazwiska komplementariusza, który jest osobą fizyczną.

Nazwisko albo firma (nazwa) akcjonariusza nie może być zamieszczane w firmie spółki. W przypadku zamieszczenia nazwiska albo firmy (nazwy) akcjonariusza w firmie spółki akcjonariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz.

Art. 127 § 4. Nazwisko albo firma (nazwa) akcjonariusza nie może być zamieszczane w firmie spółki. W przypadku zamieszczenia nazwiska albo firmy (nazwy) akcjonariusza w firmie spółki akcjonariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz.

Prowadzenie spraw spółki Komplementariusz:Każdy komplementariusz ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki.

Art. 140 § 1. Każdy komplementariusz ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki.

Wyłączenie komplementariusza od prowadzenia spraw spółki:Wszystkie sposoby prowadzenia spraw i pozbawienia tego prawa muszą wynikać ze statutu.Rozróżniamy:

1) wyłączenie pierwotne – co najmniej wszyscy komplementariusze postanawiają o tym w statucie

Art. 140§ 2. Statut spółki może przewidywać, że prowadzenie spraw spółki powierza się jednemu albo kilku komplementariuszom.

2) wtórne – konieczna jest zmiana statutu

Uchwałę o zmianie statutu podejmuje walne zgromadzenie za zgodą wszystkich pozostałych komplementariuszy pod rygorem nieważności (ad solemnitatem).

Art. 146 § 2. Zgody wszystkich komplementariuszy wymagają, pod rygorem nieważności, uchwały walnego zgromadzenia w sprawach: 1) powierzenia prowadzenia spraw oraz reprezentowania spółki jednemu albo kilkukomplementariuszom,

Wyłączenie może być także:1) dobrowolne2) przymusowe

Art. 137

Strona 88

§ 3. Pozbawienie komplementariusza prawa reprezentowania spółki wbrew jego sprzeciwowi może nastąpić jedynie z ważnych powodów na mocy prawomocnego orzeczenia sądu.

→ stosuje się odpowiednio regulację dotyczącą spółki jawnej.

Kolejny podział:1) Wyłączenie pozytywne – statut spółki może przewidywać, że prowadzenie spraw spółki

powierza się jednemu albo kilku komplementariuszom

Art. 140§ 2. Statut spółki może przewidywać, że prowadzenie spraw spółki powierza się jednemu albo kilku komplementariuszom.

2) Wyłączenie negatywne – podejmuje się uchwałę dotyczącą pozbawienia prawa do prowadzenia spraw przez komplementariusza

Nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników tzn. nie można wszystkich wspólników wyłączyć od prowadzenia spraw

spółki. → sp. jawna

Komplementariuszowi nie przysługuje prawo do prowadzenia spraw spółki, przekazanych do kompetencji walnego zgromadzenia albo rady nadzorczej przez przepisy k.s.h. lub statut spółki.

Art. 141 Komplementariuszowi nie przysługuje prawo do prowadzenia spraw spółki, przekazanych do kompetencji walnego zgromadzenia albo rady nadzorczej przez przepisy niniejszego działu lub statut spółki.

Quasi – organy:Rada nadzorcza – służy akcjonariuszom, aby kontrolowali co dzieje się w spółce.

Stosuje się odpowiednio przepisy o radzie nadzorczej w sp. akcyjnej z wyjątkiem art. 383 k.s.h.

Art. 126 (patrz wyżej↑)

Powołanie rady nadzorczej jest fakultatywne. Jednakże jeśli liczba akcjonariuszy przekracza 25 osób, ustanowienie rady nadzorczej jest obowiązkowe.

Art. 142 § 1. W spółce komandytowo-akcyjnej można ustanowić radę nadzorczą. Jeżeli liczba akcjonariuszy przekracza dwadzieścia pięć osób, ustanowienie rady nadzorczej jest obowiązkowe.

Rada nadzorcza składa się co najmniej z 3 członków.

Art. 385 § 1. Rada nadzorcza składa się co najmniej z trzech powoływanych i odwoływanych przez walne zgromadzenie.

Komplementariusz albo jego pracownik nie może być członkiem rady nadzorczej.

Art. 142

Strona 89

§ 3. Komplementariusz albo jego pracownik nie może być członkiem rady nadzorczej.

Nie dotyczy to komplementariusza pozbawionego prawa prowadzenia spraw spółki lub jej reprezentowania.

Art. 142 § 5. Przepisy § 3 i § 4 nie dotyczą komplementariusza pozbawionego prawa prowadzenia spraw spółki lub jej reprezentowania.

Członków rady nadzorczej powołuje i odwołuje walne zgromadzenie.

Art. 142 § 2. Członków rady nadzorczej powołuje i odwołuje walne zgromadzenie.

Jeżeli komplementariusz objął lub nabył akcje spółki komandytowo-akcyjnej, nie wykonuje on prawa głosu z tych akcji przy podejmowaniu uchwał dotyczących wyboru członków rady nadzorczej.

Nie może on również być pełnomocnikiem pozostałych akcjonariuszy na walnym zgromadzeniu przy podejmowaniu uchwał dotyczących wyboru członków rady nadzorczej.

Art. 142 § 4. Jeżeli komplementariusz objął lub nabył akcje spółki komandytowo-akcyjnej, nie wykonuje on prawa głosu z tych akcji przy podejmowaniu uchwał, o których mowa w § 2. Nie może on również być pełnomocnikiem pozostałych akcjonariuszy na walnym zgromadzeniu przy podejmowaniu takich uchwał.

Kadencja członka rady nadzorczej trwa maksymalnie 5 lat.

Art. 386§ 1. Kadencja członka rady nadzorczej nie może być dłuższa niż pięć lat.

Zadania rady nadzorczej: 1) sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej

działalności

Art. 143 § 1. Rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności.

2) może delegować swoich członków do czasowego wykonywania czynności komplementariuszy w przypadku, gdy żaden z komplementariuszy uprawnionych do prowadzenia spraw spółki i do jej reprezentowania nie może sprawować swoich czynności

Art. 143 § 2. Do rady nadzorczej spółki komandytowo-akcyjnej nie stosuje się przepisów art. 383. Rada nadzorcza może jednak delegować swoich członków do czasowego wykonywania czynności komplementariuszy w przypadku, gdy żaden z komplementariuszy uprawnionych do prowadzenia spraw spółki i do jej reprezentowania nie może sprawować swoich czynności.

3) może wytoczyć, w imieniu s.k.a., powództwo o odszkodowanie przeciwko komplementariuszom niepozbawionym prawa do prowadzenia spraw spółki lub jej reprezentowania

Strona 90

Art. 143§ 3. Rada nadzorcza może wytoczyć, w imieniu spółki, powództwo o odszkodowanie przeciwko komplementariuszom niepozbawionym prawa do prowadzenia spraw spółki lub jej reprezentowania. Przepisy art. 483-490 stosuje się odpowiednio.

W spółce komandytowo – akcyjnej, w której nie ustanowiono rady nadzorczej, przy wytaczaniu powództwa spółkę reprezentuje pełnomocnik powołany uchwałą walnego zgromadzenia.

Art. 144 W spółce komandytowo-akcyjnej, w której nie ustanowiono rady nadzorczej, przy podejmowaniu czynności wymienionych w art. 143 § 3 i art. 378 spółkę reprezentuje pełnomocnik powołany uchwałą walnego zgromadzenia.

Walne zgromadzenie:Wyróżniamy walne zgromadzenia zwyczajne albo nadzwyczajne.

Art. 145 § 1. Walne zgromadzenie może być zwyczajne albo nadzwyczajne.

Uczestniczenie w walnym zgromadzeniu nie jest obowiązkiem – jest jedynie prawem. Przysługuje akcjonariuszowi i komplementariuszowi także w przypadku, gdy nie jest akcjonariuszem.

Art. 145 § 2. Prawo uczestniczenia w walnym zgromadzeniu ma akcjonariusz oraz komplementariusz także w przypadku, gdy nie jest akcjonariuszem spółki komandytowo-akcyjnej.

Prawo głosu posiadają akcjonariusz oraz komplementariusz gdy jest akcjonariuszem.

Jeżeli komplementariusz objął lub nabył akcje spółki komandytowo-akcyjnej, nie wykonuje on prawa głosu z tych akcji przy podejmowaniu uchwał dotyczących wyboru członków rady nadzorczej.

Art. 142 – patrz wyżej↑

Każda akcja objęta lub nabyta przez komplementariusza daje prawo do jednego głosu.→nabycie akcji nie zmienia nieograniczonego charakteru jego odpowiedzialności.

Art. 145§ 4. Każda akcja objęta lub nabyta przez komplementariusza daje prawo do jednego głosu.

Każda akcja objęta lub nabyta przez osobę, która nie jest komplementariuszem, daje prawo do jednego głosu, chyba że statut stanowi inaczej.

Art. 145§ 3. Każda akcja objęta lub nabyta przez osobę, która nie jest komplementariuszem, daje prawo do jednego głosu, chyba że statut stanowi inaczej. Nie można całkowicie pozbawić akcjonariusza prawa głosu.

Nie można całkowicie pozbawić akcjonariusza prawa głosu.

Uchwały podejmowane są co do zasady bezwzględną większością głosów.

Strona 91

Art. 391 § 1. Uchwały rady nadzorczej zapadają bezwzględną większością głosów, chyba że statut stanowi inaczej. Statut może przewidywać, że w przypadku równości głosów rozstrzyga głos przewodniczącego rady nadzorczej.

Reprezentacja spółki Komplementariusz:Spółkę komandytowo – akcyjną reprezentują komplementariusze, których nie pozbawiono prawa reprezentowania spółki na mocy statutu lub prawomocnego orzeczenia sądu.

Art. 137. § 1. Spółkę reprezentują komplementariusze, których z mocy statutu lub prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa reprezentowania spółki.

Rozróżniamy kilka rodzajów pozbawienia prawa reprezentacji. Pierwszy podział:1) pozbawienie pierwotne – w statucie za zgodą wszystkich komplementariuszy2) pozbawienie wtórne – konieczna jest zmiana statutu

Drugi podział:1) pozbawienie dobrowolne2) pozbawienie przymusowe

Pozbawienie komplementariusza prawa reprezentowania spółki wbrew jego sprzeciwowi może nastąpić jedynie z ważnych powodów na mocy prawomocnego orzeczenia sądu.

Art. 137 § 3. Pozbawienie komplementariusza prawa reprezentowania spółki wbrew jego sprzeciwowi może nastąpić jedynie z ważnych powodów na mocy prawomocnego orzeczenia sądu.

Wymogi sprzeciwu:

• należy go zgłosić do protokółu walnego zgromadzenia lub w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym

• nie później niż w ciągu miesiąca od dnia powzięcia uchwały przez walne zgromadzenie

Art. 137§ 4. Sprzeciw, o którym mowa w § 3, należy zgłosić do protokołu walnego zgromadzenia lub w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym nie później niż w ciągu miesiąca od dnia powzięcia uchwały przez walne zgromadzenie.

Przymusowe pozbawienie komplementariusza prawa reprezentowania spółki zwalnia tego wspólnika od odpowiedzialności osobistej za zobowiązania spółki powstałe od chwili dokonania odpowiedniego wpisu w rejestrze.

Art. 137§ 5. Pozbawienie komplementariusza prawa reprezentowania spółki wbrew sprzeciwowi, o którym mowa w § 3 i § 4, zwalnia tego wspólnika od odpowiedzialności osobistej za zobowiązania spółki powstałe od chwili dokonania odpowiedniego wpisu w rejestrze.

Akcjonariusz:

Strona 92

Akcjonariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik lub prokurent.

Art. 138 § 1. Akcjonariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik.

Jeżeli akcjonariusz dokona w imieniu spółki czynności prawnej, nie ujawniając swojego pełnomocnictwa, odpowiada za skutki tej czynności wobec osób trzecich bez ograniczenia – tak jakby był komplementariuszem.

Art. 138§ 2. Jeżeli akcjonariusz dokona czynności prawnej w imieniu spółki nie ujawniając swojego pełnomocnictwa, odpowiada za skutki tej czynności wobec osób trzecich bez ograniczenia; dotyczy to także reprezentowania spółki przez akcjonariusza, który nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres.

Dotyczy to także reprezentowania spółki przez komandytariusza, który nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres.

Stosunki majątkoweWkłady:Komplementariusz:Komplementariusz może wnieść wkład do s.k.a. na kapitał zakładowy lub na inne fundusze.

Art. 132 § 1. Komplementariusz może wnieść wkład do spółki komandytowo-akcyjnej na kapitał zakładowy lub na inne fundusze.

Komplementariusz ma dwie możliwości – dualizm wnoszenia wkładów: 1) może wnieść wkłady na kapitał udziałowy

→ stosuje się odpowiednio przepisy o sp. jawnej

2) może wnieść wkłady na kapitał zakładowyKomplementariusz może objąć akcje – musi je pokryć. Wniesienie przez komplementariusza wkładu na kapitał zakładowy nie wyłącza jego nieograniczonej odpowiedzialności za zobowiązania s.k.a.

Art. 132§ 2. Wniesienie przez komplementariusza wkładu na kapitał zakładowy nie wyłącza jego nieograniczonej odpowiedzialności za zobowiązania spółki.

Akcjonariusz: Wkładem nie może być praca lub świadczenie usług.

Objęcie akcji następuje w akcie objęcia akcji. Szczegółowe regulacje dotyczące akcji:• akcje nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej• jeżeli akcje są obejmowane po cenie wyższej od wartości nominalnej, nadwyżka powinna

być uiszczona w całości przed zarejestrowaniem spółki (tzw. agio)• akcje obejmowane za wkłady niepieniężne powinny być pokryte w całości nie później niż

przed upływem 1 roku po zarejestrowaniu spółki• akcje obejmowane za wkłady pieniężne powinny być opłacone przed zarejestrowaniem

spółki co najmniej w ¼ ich wartości nominalnej

Strona 93

Kapitał zakładowy:Kapitał zakładowy to suma wkładów wnoszonych przez akcjonariuszy/komplementariuszy na pokrycie obejmowanych akcji.

Kapitał zakładowy sp. komandytowo – akcyjnej powinien wynosić co najmniej 50 000 zł.

Art. 126 § 2. Kapitał zakładowy spółki komandytowo-akcyjnej powinien wynosić co najmniej 50 000 złotych.

Dzieli się na akcje równej wartości.

Art. 302 Kapitał zakładowy spółki akcyjnej dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej.

Statut określa: 1) wysokość kapitału zakładowego2) sposób jego zebrania3) wartość nominalną akcji 4) liczbę akcji ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na okaziciela5) liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli mają być

wprowadzone akcje różnych rodzajów

Art. 130 Statut spółki komandytowo-akcyjnej powinien zawierać: 5) wysokość kapitału zakładowego, sposób jego zebrania, wartość nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na okaziciela, 6) liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli mają być wprowadzone akcje różnych rodzajów,

Można mówić o:1) wartości nominalnej – co najmniej 1 grosz

Art. 308 § 2. Wartość nominalna akcji nie może być niższa niż 1 grosz.

2) wartości emisyjnej akcjia) akcje nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej

Art. 309 § 1. Akcje nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej.

b) Jeżeli akcje są obejmowane po cenie wyższej od wartości nominalnej, nadwyżka powinna być uiszczona w całości przed zarejestrowaniem spółki – agio

Art. 309 § 2. Jeżeli akcje są obejmowane po cenie wyższej od wartości nominalnej, nadwyżka powinna być uiszczona w całości przed zarejestrowaniem spółki.

Udział w zyskach i stratach:

Strona 94

Komplementariusz oraz akcjonariusz uczestniczą w zysku spółki proporcjonalnie do ich wkładów wniesionych do spółki, chyba że statut stanowi inaczej.

Art. 147§ 1. Komplementariusz oraz akcjonariusz uczestniczą w zysku spółki proporcjonalnie do ich wkładów wniesionych do spółki, chyba że statut stanowi inaczej.

Odpowiedzialność za zobowiązania Odpowiedzialność osób za działania przed wpisem do rejestru:Osoby, które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu a przed wpisem do rejestru, za zobowiązania wynikające z tego działania odpowiadają solidarnie.

Art. 134 § 2. Osoby, które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu, a przed jej wpisem do rejestru, odpowiadają solidarnie.

Komplementariusz:Komplementariusz odpowiada subsydiarne, osobiście, bez ograniczeń oraz solidarnie.

Art. 125 – patrz wyżej ↑

Przymusowe pozbawienie komplementariusza prawa reprezentowania spółki zwalnia tego wspólnika od odpowiedzialności osobistej za zobowiązania spółki powstałe od chwili dokonania odpowiedniego wpisu w rejestrze.

Art. 137§ 5. Pozbawienie komplementariusza prawa reprezentowania spółki wbrew sprzeciwowi, o którym mowa w § 3 i § 4, zwalnia tego wspólnika od odpowiedzialności osobistej za zobowiązania spółki powstałe od chwili dokonania odpowiedniego wpisu w rejestrze.

Akcjonariusz:Akcjonariusz co do zasady nie odpowiada za zobowiązania spółki – ryzykuje tylko wkładem.

Art. 135 Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki.

Akcjonariusz odpowiada za skutki czynności wobec osób trzecich bez ograniczenia, jeżeli (wyjątki):

1) dokona czynności prawnej w imieniu spółki nie ujawniając swojego pełnomocnictwa, nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres

Art. 138§ 2. Jeżeli akcjonariusz dokona czynności prawnej w imieniu spółki nie ujawniając swojego pełnomocnictwa, odpowiada za skutki tej czynności wobec osób trzecich bez ograniczenia; dotyczy to także reprezentowania spółki przez akcjonariusza, który nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres.

2) jeżeli jego nazwisko zostało umieszczone w firmie spółki,

Rozwiązanie spółki, wystąpienie wspólnika, likwidacja spółki Przyczyny rozwiązania spółki:

Strona 95

1) przyczyny przewidziane w statucie, 2) uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki, 3) ogłoszenie upadłości spółki, 4) śmierć, ogłoszenie upadłości lub wystąpienie jedynego komplementariusza, chyba że statut

stanowi inaczej, 5) inne przyczyny przewidziane prawem.

Art. 148. § 1. Rozwiązanie spółki powodują: 1) przyczyny przewidziane w statucie, 2) uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki, 3) ogłoszenie upadłości spółki, 4) śmierć, ogłoszenie upadłości lub wystąpienie jedynego komplementariusza, chyba że statut stanowi inaczej, 5) inne przyczyny przewidziane prawem.

Ogłoszenie upadłości akcjonariusza nie stanowi przyczyny rozwiązania spółki.

§ 2. Ogłoszenie upadłości akcjonariusza nie stanowi przyczyny rozwiązania spółki.

Likwidacja spółki:Stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące likwidacji sp. akcyjnej.

Art. 150. § 1. Jeżeli przepisy niniejszego działu nie stanowią inaczej, do rozwiązania i likwidacji spółki komandytowo-akcyjnej stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące likwidacji spółki akcyjnej.

Jednakże w grę wchodzi modyfikacja wynikająca ze specyfiki s.k.a.

§ 2. Likwidatorami są komplementariusze mający prawo prowadzenia spraw spółki, chyba że statut lub uchwała walnego zgromadzenia, powzięta za zgodą wszystkich komplementariuszy, stanowi inaczej.

Strona 96

V. Spółki handlowe – charakterystyka spółek kapitałowych[należy pamietać o wiadomościach ogólnych dotyczących spółek kapitałowych

poruszonych wcześniej↑]

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąKonstrukcja spółki pojawiła się w 1892r. w Niemczech. Chodziło o rozdzielenie odpowiedzialności wspólników od odpowiedzialności spółki. Proces jej tworzenia też był zdecydowanie prostszy np. nie trzeba mieć kapitału na pokrycie akcji. Występuje ona w każdym ustawodawstwie europejskim – każda z ustaw była wzorowana na ustawie niemieckiej. W Polsce pierwsza ustawa o spółce z o. o. została uchwalona w 1928 r. Jeśli chodzi o oznaczenia to:

• w Polsce – z o. o. ;

• w Niemczech – GmbH (Geselschaft mit beschrankter Haftung);

• we Francji – SARL ;

• Anglia, USA – Ltd.

PojęcieSp. z o. o. to spółka kapitałowa, która może być utworzona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Art. 151 § 1. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Sp. z o. o. może być:1) wieloosobowa2) jednoosobowa

a. utworzona przez osobę fizycznąb. utworzona przez osobę prawną lub ułomną osobę prawną

Istnieje zakaz tworzenia jednoosobowej sp. z o. o. przez inną jednoosobową sp. z o. o., w tym spółkę zagraniczną odpowiadającą polskiej sp. z o. o.

Art. 151§ 2. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie może być zawiązana wyłącznie przez inną jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.

Cechy sp. z o. o.:Cechy osobowe:

1) prawo kontroli służy każdemu wspólnikowi – wspólnik może w każdym czasie:a. przeglądać księgi i dokumenty spółkib. sporządzać bilans dla swego użytku c. żądać wyjaśnień od zarządu

→ chyba że uprawnienia te wyłącza umowa lub powołano radę nadzorczą lub komisję rewizyjną

2) wspólnik może żądać rozwiązania spółki3) ograniczenie spadkobrania udziałów w spółce4) w pewnych sytuacjach jest głosowanie głowami, a nie udziałami

Cechy kapitałowe:

Strona 97

1) posiada kapitał zakładowy2) zasadą jest zbywalność udziałów3) posiada udziały uprzywilejowane4) odpowiedzialność do wysokości udziałów 5) dopłaty6) możliwość umorzenia udziałów7) możliwość posiadania zarządu spoza wspólników – zarząd managerski

Powstanie spółkiDo powstania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga się:

1) zawarcia umowy spółki, 2) wniesienia przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, a w

razie objęcia udziału za cenę wyższą od wartości nominalnej, także wniesienia nadwyżki, z uwzględnieniem art. 158 § 11,

3) powołania zarządu, 4) ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli wymaga tego ustawa lub

umowa spółki, 5) wpisu do rejestru.

Art. 163. Do powstania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga się: 1) zawarcia umowy spółki, 2) wniesienia przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, a w razie objęcia udziału za cenę wyższą od wartości nominalnej, także wniesienia nadwyżki, z uwzględnieniem art. 158 § 11, 3) powołania zarządu, 4) ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli wymaga tego ustawa lub umowa spółki, 5) wpisu do rejestru.

Zawarcie umowy spółki – zawiązanie spółki:Umowa spółki powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Art.157§ 2. Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Umowa powinna określać:1) firmę spółki i siedzibę spółki2) przedmiot działalności spółki3) wysokość kapitału zakładowego4) czy wspólnik może mieć więcej niż 1 udział5) liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników6) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony

Art. 157 [Treść umowy; forma] § 1. Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powinna określać: 1) firmę i siedzibę spółki, 2) przedmiot działalności spółki, 3) wysokość kapitału zakładowego, 4) czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział, 5) liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników, 6) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.

Strona 98

W spółce jednoosobowej jako umowę spółki należy traktować także akt założycielski sporządzony przez jedynego wspólnika lub akcjonariusza.

Art. 4§ 2. Ilekroć w ustawie mowa jest o "umowie spółki", należy przez to rozumieć także akt założycielski sporządzony przez jedynego wspólnika albo akcjonariusza spółki kapitałowej.

Poprawne zawarcie umowy spółki jest bardzo ważne. W pewnych okolicznościach nieprawidłowości związane z umową spółki mogą spowodować sądowe rozwiązanie spółki z o. o. Sąd rejestrowy może orzec o rozwiązaniu wpisanej do rejestru spółki kapitałowej w przypadku, gdy:

1) nie zawarto umowy spółki2) określony w umowie albo statucie przedmiot działalności spółki jest sprzeczny z

prawem3) umowa albo statut spółki nie zawiera postanowień dotyczących firmy, przedmiotu

działalności spółki, kapitału zakładowego lub wkładów 4) wszystkie osoby zawierające umowę spółki albo podpisujące statut nie miały zdolności do

czynności prawnych w chwili ich dokonywania

Art. 21 § 1. Sąd rejestrowy może orzec o rozwiązaniu wpisanej do rejestru spółki kapitałowej w przypadku, gdy: 1) nie zawarto umowy spółki, 2) określony w umowie albo statucie przedmiot działalności spółki jest sprzeczny z prawem, 3) umowa albo statut spółki nie zawiera postanowień dotyczących firmy, przedmiotu działalności spółki, kapitału zakładowego lub wkładów, 4) wszystkie osoby zawierające umowę spółki albo podpisujące statut nie miały zdolności do czynności prawnych w chwili ich dokonywania.

Sąd rejestrowy wyznacza odpowiedni termin do usunięcia powyższych braków. Po bezskutecznym upływie tego termu sąd rejestrowy wzywa zarządu spółki do złożenia oświadczenia i moze wydać postanowienie o rozwiązaniu spółki.

Art. 21§ 2. W przypadkach określonych w § 1, jeżeli braki nie zostaną usunięte w terminie wyznaczonym przez sąd rejestrowy, sąd ten może, po wezwaniu zarządu spółki do złożenia oświadczenia, wydać postanowienie o rozwiązaniu spółki.

Jeżeli powyższe braki nie mogą być usunięte, sąd rejestrowy orzeka o rozwiązaniu spółki.

Art. 21§ 3. Jeżeli braki, o których mowa w § 1, nie mogą być usunięte, sąd rejestrowy orzeka o rozwiązaniu spółki.

Z powodu powyższych braków, spółka nie może być rozwiązana, jeżeli od jej wpisu do rejestru upłynęło 5 lat.

Art. 21§ 4. Z powodu braków, o których mowa w § 1, spółka nie może być rozwiązana, jeżeli od jej wpisu do rejestru upłynęło pięć lat.

O rozwiązaniu spółki sąd rejestrowy orzeka na wniosek osoby mającej interes prawny albo z urzędu, po przeprowadzeniu rozprawy.

Strona 99

Art. 21§ 5. O rozwiązaniu spółki sąd rejestrowy orzeka na wniosek osoby mającej interes prawny albo z urzędu, po przeprowadzeniu rozprawy.

Orzeczenie o rozwiązaniu spółki nie wpływa na ważność czynności prawnych zarejestrowanej spółki.

Art. 21 § 6. Orzeczenie o rozwiązaniu spółki nie wpływa na ważność czynności prawnych zarejestrowanej spółki.

Wniesienie przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, a w razie objęcia udziału za cenę wyższą od wartości nominalnej, także wniesienie nadwyżki (patrz

dalej→)

Powołanie zarządu (patrz dalej→)

Ustanowienie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli wymaga tego ustawa lub

umowa spółki (patrz dalej→)

Wpis do rejestru:Zarząd zgłasza zawiązanie sp. z o. o. do sądu rejestrowego właściwego ze względu na siedzibę spółki w celu wpisania spółki do rejestru.

Wniosek o wpis sp. z o. o. do rejestru podpisują wszyscy członkowie zarządu.

Art. 164 § 1. Zarząd zgłasza zawiązanie spółki do sądu rejestrowego właściwego ze względu na siedzibę spółki w celu wpisania spółki do rejestru. Wniosek o wpis spółki do rejestru podpisują wszyscy członkowie zarządu.

Zgłoszenie sp. z o. o. do sądu rejestrowego powinno zawierać:[nie trzeba wszystkiego umieć]

Art. 166 § 1. Zgłoszenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością do sądu rejestrowego powinno zawierać: 1) firmę, siedzibę i adres spółki, 2) przedmiot działalności spółki, 3) wysokość kapitału zakładowego, 4) określenie, czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział, 5) nazwiska, imiona i adresy członków zarządu oraz sposób reprezentowania spółki, 6) nazwiska i imiona członków rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli ustawa lub umowa spółki wymaga ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, 7) jeżeli wspólnicy wnoszą do spółki wkłady niepieniężne - zaznaczenie tej okoliczności, 8) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony, 9) jeżeli umowa wskazuje pismo przeznaczone do ogłoszeń spółki - oznaczenie tego pisma.

Do zgłoszenia spółki należy dołączyć (załączniki):1) umowę spółki2) oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wkłady na pokrycie kapitału

zakładowego zostały przez wszystkich wspólników w całości wniesione,3) jeżeli o powołaniu członków organów spółki nie stanowi akt notarialny zawierający umowę

spółki, dowód ich ustanowienia, z wyszczególnieniem składu osobowego4) listę wspólników z podaniem nazwiska i imienia lub firmy (nazwy) oraz liczby i wartości

nominalnej udziałów każdego z nich

Strona 100

5) złożone wobec sądu albo poświadczone notarialnie wzory podpisów członków zarządu

Art. 167 § 1. Do zgłoszenia spółki należy dołączyć: 1) umowę spółki, 2) oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wkłady na pokrycie kapitału zakładowego zostały przez wszystkich wspólników w całości wniesione, 3) jeżeli o powołaniu członków organów spółki nie stanowi akt notarialny zawierający umowę spółki, dowód ich ustanowienia, z wyszczególnieniem składu osobowego. § 2. Jednocześnie ze zgłoszeniem należy złożyć podpisaną przez wszystkich członków zarządu listę wspólników z podaniem nazwiska i imienia lub firmy (nazwy) oraz liczby i wartości nominalnej udziałów każdego z nich. § 3. Do zgłoszenia spółki oraz zmian składu osobowego zarządu dołączyć należy złożone wobec sądu albo poświadczone notarialnie wzory podpisów członków zarządu.

Sąd rejestrowy nie może odmówić wpisania spółki do rejestru z powodu drobnych uchybień, które nie naruszają interesu spółki oraz interesu publicznego, a nie mogą być usunięte bez poniesienia niewspółmiernie wysokich kosztów.

Art. 164 § 3. Sąd rejestrowy nie może odmówić wpisania spółki do rejestru z powodu drobnych uchybień, które nie naruszają interesu spółki oraz interesu publicznego, a nie mogą być usunięte bez poniesienia niewspółmiernie wysokich kosztów.

W przypadku stwierdzenia w zgłoszeniu braku usuwalnego sąd rejestrowy wyznaczy spółce w organizacji stosowny termin do jego usunięcia pod rygorem odmowy wpisu do rejestru.

Art. 165 W przypadku stwierdzenia w zgłoszeniu braku usuwalnego sąd rejestrowy wyznaczy spółce w organizacji stosowny termin do jego usunięcia pod rygorem odmowy wpisu do rejestru.

Firma sp. z o. o.:Firma spółki z o. o. może być obrana dowolnie. Powinna jednak zawierać dodatkowe oznaczenie „spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” (dodatek obligatoryjny).

Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu „spółka z o. o.” lub „sp. z o. o.”.

Art. 160 § 1. Firma spółki może być obrana dowolnie; powinna jednak zawierać dodatkowe oznaczenie "spółka z ograniczoną odpowiedzialnością". § 2. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "spółka z o.o." lub "sp. z o.o."

Stosunki majątkowe Majątek:Majątek sp. z o. o. jest odrębny od majątków jej wspólników.

Wkłady:Wkład to świadczenie na rzecz spółki w zamian za obejmowany w spółce udział – stanowi wartość majątku wspólnika wnoszonego do spółki.

Przedmiotem wkładu może tylko prawo majątkowe szeroko rozumiane.

Strona 101

SN: przedmiotem wkładu może być wszystko co przedstawia jakąkolwiek wartość ekonomiczną jeśli nie jest przez prawo wyłączone.

Nie może być przedmiotem wkładu:

prawo niezbywalnePrawo niezbywalne nie może być wkładem z tego względu, że nie możnaby z niego prowadzić żadnej egzekucji oraz byłby to wkład, którym spółka nie mogłaby dysponować, uniemożliwiałoby to prawidłowe zarządzanie spółką.

świadczenie pracy

świadczenie usługŚwiadczenie pracy oraz usług nie może być wkładem, gdyż niezwykle trudno byłoby zweryfikować ich wartość, ciężko byłoby ocenić z którym momentem wkład został wniesiony.Art. 14 § 1. Przedmiotem wkładu do spółki kapitałowej nie może być prawo niezbywalne lub świadczenie pracy bądź usług.

SN poszerzył powyższy katalog. Nie może być wkładem także:

zobowiązanie do spełnienia świadczenia w przyszłości – tego typu zobowiązanie nie stanowi nowej wartości ekonomicznej. Jest to tylko powielenie i tak istniejącego już obowiązku wniesienia wkładu.

weksel własny – stanowi też tylko zobowiązanie się do wniesienia wkładu w przyszłościW przypadku weksla poręczonego (awal) przez awalistę uznano, że kreuje on zobowiązanie od osoby trzeciej i dlatego może być wkładem do spółki.

wkładem nie może być tzw. good will – renoma, klientela. Nie sposób tego wycenić.

Brak definicji legalnej wkładu w k.s.h. Istnieje jednak definicja doktrynalna:

Wkładem może być wszystko to, co posiada wartość dającą się określić w pieniądzu i co da się przenieść na spółkę.Niektórzy autorzy dodają tu jeszcze dwa elementy:

3) to co może być użyteczne dla spółki,4) to co posiada zdolność bilansową, musi mieć zdolność do ujawnienia w księgowowści

spółki, daje się wyrazić w pieniądzu.

Odwołujemy się tu do opisu ekonomicznego, a nie tylko do prawnego, wtedy mówilibyśmy o prawach majątkowych.

Podział wkładów:1) pieniężne – pieniądze w gotówce, pieniądz bankowy. Oczywiście pieniądz może być

wyrażony w zł oraz w €. Powstaje problem, jeśli chodzi o inne waluty. Otóż po pierwsze ze względu na zasadę walutowości (art. 358 k.c.), po drugie ze względu na nieprawidłowe wniesienie wkładu z uwagi na wahania kursowe.

Strona 102

2) niepieniężne (aport) – cały szereg wartości majątkowych:a) wartość rzeczy ruchomych oraz nieruchomych,b) inne zbywalne prawa majątkowec) udział we wspólności w częściach ułamkowych i wspólności łącznej,d) ograniczone prawa rzeczowe (problem z użytkowaniem wieczystym)e) prawa obligacyjne

i. wierzytelności pieniężne (w tym także wierzytelność wynikająca z umowy pożyczki)

ii. wierzytelności względem osób trzecichiii. prawa udziałowe (akcje i udziały w innych spółkach)iv. prawa z najmu rzeczy v. obligacje

f) prawa na dobrach niematerialnych i. prawa własności przemysłowej,ii. prawa licencji – prawa do dobra niematerialnego umiejętności o charakterze

technicznym (know – how). iii. patenty na wynalazki

SN stawia tu jednak pewne warunki:

• muszą być one zindywidualizowane

• musi zostać ono wycenione poprzez podanie sposobu wyceny know – how

• wnoszący musi mieć określone uprawnienia do korzystania z know – how

Jeżeli wkładem ma być w całości albo w części wkład niepieniężny (aport), umowa spółki powinna szczegółowo określać:

• przedmiot tego wkładu • osobę wspólnika wnoszącego aport• liczbę i wartość nominalną objętych w zamian udziałów

Art. 158 § 1. Jeżeli wkładem do spółki w celu pokrycia udziału ma być w całości albo w części wkład niepieniężny (aport), umowa spółki powinna szczegółowo określać przedmiot tego wkładu oraz osobę wspólnika wnoszącego aport, jak również liczbę i wartość nominalną objętych w zamian udziałów.

W sp. z o. o. występują tzw. dopłaty. Dopłaty są wkładami wspólników o charakterze czasowym. Nie wpływają one na powiększenie udziałów wspólników, a zatem i kapitału zakładowego spółki. Zwiększeniu ulegają natomiast środki własne spółki.

Kapitał zakładowy:Kapitał zakładowy to suma wkładów, które wnoszone są na pokrycie udziałów w spółce.

To cyfrowo oznaczona suma pieniężna, która stanowi zapis rachunkowy po stronie pasywów w

bilansie. Po stronie aktywów są składniki majątkowe na pokrycie tego kapitału w założeniu suma wkładów wspólników

Kapitał zakładowy stanowi co najmniej sumę wartości wniesionych do spółki wkładów – minimalny, początkowy majątek sp. z o. o.

Cechy charakterystyczne:

Strona 103

1) cyfrowa wartość zapisana w umowie spółki,2) o charakterze stałym – wymóg zebrania i utrzymania kapitału zakładowego w stałej

wysokości,3) wokół tej wartości spółka jest skonstruowana w sensie organizacyjno – prawnym,4) do tej wartości odnoszą się poszczególne uprawnienia wspólników np. liczba głosów,5) o charakterze jednolitym – spółka może posiadać tylko 1 kapitał zakładowy6) zakaz zwrotu kapitału w czasie istnienia spółki7) dzieli się na udziały

Kapitał zakładowy pełni wiele funkcji:1) Funkcja prawna (korporacyjna) – dotyczy uczestnictwa wspólników w spółce. Umowa

spółki wymaga okreslenia kapitału zakładowego, więc nieokreślenie tego kapitału powoduje wadę prawną, która powoduje, że umowa nie może odnieść żadnego skutku. Nie może być tworzona spółka kapitałowa bez kapitału zakładowego, nawet w tej minimalnej kwocie.

2) Funkcja ekonomiczna – jest pierwotnym majątkiem spółki, dzięki niemu może rozpocząć swoją działalność. Kapitał zakładowy musi być dostosowany do wielkości działalności spółki, nie może być ani za duży, ani za mały.

3) Funkcja gwarancyjna – musi byc rozumiana w sposób specyficzny, nie chodzi o gwarancje wypłacalności spółki. To co wniesiono do spółki jako kapitał zakładowy pozostaje w dyspozycji zarządu spółki i służy, aby mógł on prowadzić działalność gospodarczą spółki. Funkcja gwarancyjna polega na tym, że nie można tego co wniosło się na rzecz kapitału zakładowego, wycofać ze spółki na rzecz wspólników. Wspólnikom nie wolno ani odbierać wkładu ani pobierać żadnego wynagrodzenia poza udziałem w zysku spółki. Tym samym wierzyciele mogą być pewni, że wspólnicy zaangażowali się w 1 stronę, nie wolną nim się wycofać z podjętej decyzji.

Kapitał zakładowy powinien wynosić co najmniej 5 000 zł.

Art. 154 § 1. Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 5 000 złotych.

Kapitał zakładowy dzieli się na udziały o równej albo nierównej wartości nominalnej.

Art. 152 Kapitał zakładowy spółki dzieli się na udziały o równej albo nierównej wartości nominalnej.

Udziały:Udział może być rozumiany na 2 sposoby.

1) wiązka uprawnień i obowiązków wspólnikówWszyscy wspólnicy mają równe prawa i obowiązki (jeśli umowa nie stanowi inaczej).

Art. 174 § 1. Jeżeli ustawa lub umowa spółki nie stanowi inaczej, wspólnicy mają równe prawa i obowiązki w spółce.

Wyjątkiem są udziały uprzywilejowane.

Strona 104

§ 2. Jeżeli umowa spółki przewiduje udziały o szczególnych uprawnieniach, uprawnienia te powinny być w umowie określone (udziały uprzywilejowane).

2) część kapitału zakładowego Udział jest wyrażony w pieniądzu – jego minimalna wartość nominalna wynosi 50 zł.

Art. 152 § 2. Wartość nominalna udziału nie może być niższa niż 50 złotych.

Udziały nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej – udział musi być pokryty w całości wkładem.

Art. 153§ 3. Udziały nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej. Jeżeli udział jest obejmowany po cenie wyższej od wartości nominalnej, nadwyżkę przelewa się do kapitału zapasowego.

Z kolei gdy udział jest obejmowany po cenie wyższej od wartości nominalnej, wówczas powstaje nadwyżka (agio). Nadwyżka powinna być wpłacona w całości przez zarejestrowaniem i jest przelana do kapitału zapasowego.

Obowiązuje zakaz nabywania udziałów własnych.

Zasadą jest zbywalność udziałów.

Art. 180 Zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału oraz jego zastawienie powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.

Nie można pobierać odsetek od udziału ani od wniesionego wkładu.

Art. 190 Wspólnikowi nie wolno pobierać odsetek od wniesionych wkładów, jak również od przysługujących mu udziałów.

Rodzaje udziałów1) zwykłe2) uprzywilejowane – muszą być określone w umowie

Art. 174§ 2. Jeżeli umowa spółki przewiduje udziały o szczególnych uprawnieniach, uprawnienia te powinny być w umowie określone (udziały uprzywilejowane).

Mogą być udziały uprzywilejowane: 1) co do dywidendy

→ dywidenda nie może przewyższać więcej niż o ½ dywidendę przysługującą udziałom nieuprzywilejowanym → nie korzystają z pierwszeństwa zaspokojenia przed pozostałymi udziałami, chyba że umowa spółki stanowi inaczej

Strona 105

Art. 196 Na udział uprzywilejowany w zakresie dywidendy można przyznać uprawnionemu dywidendę, która przewyższa nie więcej niż o połowę dywidendę przysługującą udziałom nieuprzywilejowanym (dywidenda uprzywilejowana). Udziały uprzywilejowane w zakresie dywidendy nie korzystają z pierwszeństwa zaspokojenia przed pozostałymi udziałami, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

2) w zakresie prawa głosu→ może dotyczyć tylko udziałów o równej wartości nominalnej

Art. 174§ 3. Uprzywilejowanie może dotyczyć w szczególności prawa głosu, prawa do dywidendy lub sposobu uczestniczenia w podziale majątku w przypadku likwidacji spółki. Uprzywilejowanie w zakresie prawa głosu może dotyczyć tylko udziałów o równej wartości nominalnej.

→ maksymalnie 3 głosy na 1 udział

Art. 174§ 4. Uprzywilejowanie dotyczące prawa głosu nie może przyznawać uprawnionemu więcej niż trzy głosy na jeden udział. Uprzywilejowanie dotyczące dywidendy nie może naruszać przepisów art. 196.

3) co do sposobu uczestniczenia w podziale majątku w przypadku likwidacji spółki

Umorzenie udziałów: Pod pojęciem umorzenia udziałów rozumiemy unicestwienie udziału.

Warunki umorzenia:Umorzenie musi być przewidziane w umowie spółki i po wpisie spółki do rejestru.

Art. 199 § 1. Udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi.

Rodzaje:1) umorzenie dobrowolne (za zgodą wspólnika)

Umorzenie dobrowolne musi być przewidziane w umowie spółki. Umorzenie następuje w drodze nabycia udziału przez samą spółkę (wyjątek od zasady, że spółka nie może nabywać własnych udziałów)

Wymaga uchwały zgromadzenia wspólników określającej:→ podstawę prawną umorzenia→ wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział (za zgodą wspólnika bez wynagrodzenia)

Art. 199§ 2. Umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. W przypadku umorzenia przymusowego uchwała powinna zawierać również uzasadnienie.§ 3. Za zgodą wspólnika umorzenie udziału może nastąpić bez wynagrodzenia.

2) umorzenie przymusowe (zgoda wspólnika nie jest wymagana)Umowa spółki musi określać przesłanki i tryb przymusowego umorzenia.

Strona 106

Art. 199 § 1. Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki.

Umorzenie przymusowe związane jest ze szczególnymi zdarzeniami przewiedzianymi w umowie spółki np. utrata kwalifikacji.

Wymaga uchwały zgromadzenia wspólników określającej:→ uzasadnienie→ podstawę prawną umorzenia→ wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział

Wysokość wynagrodzenia nie może być niższa niż wartość bilansowa udziału (za zgodą wspólnika bez wynagrodzenia)

3) umorzenie automatyczne – jeśli umowa spółki stanowi, że udział ulega umorzeniu w razie ziszczenia się określonego zdarzenia bez powzięcia uchwały zgromadzenia wspólników → stosuje się przepisy o umorzeniu przymusowym→ w przypadku ziszczenia się tego zdarzenia zarząd podejmuje niezwłocznie uchwałę o obniżeniu kapitału zakładowego (umorzenie konwokacyjne), chyba że umorzenie udziału następuje z czystego zysku

SN z 2001 – nie może umorzenie automatyczne zastępować sytuacji zupełnie szczególnej, jaką jest przewidziane w art. 266 k.s.h. możliwośc sądowego wyłączenia wspólnika z ważnych przyczyn.

Art. 199 § 4. Umowa spółki może stanowić, że udział ulega umorzeniu w razie ziszczenia się określonego zdarzenia bez powzięcia uchwały zgromadzenia wspólników. Stosuje się wówczas przepisy o umorzeniu przymusowym. § 5. W przypadku ziszczenia się określonego w umowie spółki zdarzenia, o którym mowa w § 4, zarząd powinien powziąć niezwłocznie uchwałę o obniżeniu kapitału zakładowego, chyba że umorzenie udziału następuje z czystego zysku.

Sposoby umorzeniaSą dwa źródła wypłaty kwot za umorzony udział:

1) z czystego zysku → wynagrodzenia za umarzany udział wypłacane jest z czystego zysku→ nie jest wymagane obniżenie kapitału zakładowego

Art. 199§ 6. Umorzenie udziału z czystego zysku nie wymaga obniżenia kapitału zakładowego.

→ wyjątek od zasady, że spółka nie może nabywać własnych udziałów

2) z kapitału zakładowego (wówczas dochodzi do obniżenia kapitału zakładowego)→ umorzenie następuje z chwilą obniżenia kapitału zakładowego

Art. 199§ 7. W razie umorzenia wymagającego obniżenia kapitału zakładowego, umorzenie następuje z chwilą obniżenia kapitału zakładowego.

Skutki umorzenia→ obniżenie kapitału zakładowego, jeśli umorzenie nie następuje z czystego zysku→ zmiana danych wspólników

Strona 107

Podwyższenie kapitału zakładowego:Podwyższenie kapitału zakładowego ma przede wszystkim na celu pozyskanie dla spółki dodatkowych środków pieniężnych i niepieniężnych.

Podwyższenie kapitału zakładowego następuje przez podwyższenie wartości nominalnej udziałów istniejących lub ustanowienie nowych.

Art. 257§ 2. Podwyższenie kapitału zakładowego następuje przez podwyższenie wartości nominalnej udziałów istniejących lub ustanowienie nowych.

Podwyższenie może nastąpić:1) bez zmiany umowy spółki

Podwyższenie takie następuje na mocy dotychczasowych postanowień umowy spółki (a więc jest przewidziane w umowie spółki)Podejmuje się uchwałę o podwyższeniu kapitału zakładowegoOświadczenia dotychczasowych wspólników o objęciu udziałów wymagają formy pisemnej ad solemnitatem.

Art. 257§ 3. Jeżeli podwyższenie kapitału zakładowego następuje na podstawie dotychczasowych postanowień umowy spółki, przy zachowaniu wymagań określonych w § 1, oświadczenia dotychczasowych wspólników o objęciu nowych udziałów wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności.

2) poprzez zmianę umowy spółkiNastępuje, gdy w umowie spółki brak postanowień dotyczących podwyższenia kapitału zakładowego. Wymagana jest uchwała wspólników, która jest wpisywana do rejestru (do rejestru zgłasza ją zarząd).Uchwała powinna być umieszczona w protokole sporządzonym przez notariusza.

Art. 255§ 1. Zmiana umowy spółki wymaga uchwały wspólników i wpisu do rejestru. § 2. Obniżenie kapitału zakładowego w trybie art. 199 § 5 wymaga uchwały zarządu i wpisu do rejestru. § 3. Uchwały, o których mowa w § 1 i 2, powinny być umieszczone w protokole sporządzonym przez notariusza.

Podwyższenia kapitału zakładowego można dokonać ze środków spółki.

Art. 260 § 1. Uchwałą wspólników o zmianie umowy spółki można podwyższyć kapitał zakładowy, przeznaczając na ten cel środki z kapitału zapasowego lub kapitałów (funduszy) rezerwowych utworzonych z zysku spółki (podwyższenie kapitału zakładowego ze środków spółki).

Nowe udziały przysługują wspólnikom w stosunku do ich dotychczasowych udziałów i nie wymagają objęcia. Stosuje się to odpowiednio w przypadku podwyższenia wartości nominalnej dotychczasowych udziałów.

Art. 260§ 2. Nowe udziały przysługują wspólnikom w stosunku do ich dotychczasowych udziałów i nie wymagają objęcia. § 3. W przypadku podwyższenia wartości nominalnej dotychczasowych udziałów stosuje się odpowiednio

Strona 108

przepis § 2.

W obu przypadkach powinno się określić prawo poboru:Prawo poboru oznacza, że dotychczasowi wspólnicy mają prawo pierwszeństwa do objęcia nowych udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym w stosunku do swoich dotychczasowych udziałów.

Prawo pierwszeństwa należy wykonać w terminie jednego miesiąca od dnia wezwania do jego wykonania. Wezwania te zarząd przesyła wspólnikom jednocześnie.

Art. 258 § 1. Jeżeli umowa spółki lub uchwała o podwyższeniu kapitału nie stanowi inaczej, dotychczasowi wspólnicy mają prawo pierwszeństwa do objęcia nowych udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym w stosunku do swoich dotychczasowych udziałów. Prawo pierwszeństwa należy wykonać w terminie miesiąca od dnia wezwania do jego wykonania. Wezwania te zarząd przesyła wspólnikom jednocześnie.

Oświadczenie dotychczasowego wspólnika o skorzystaniu z prawa poboru wymaga formy aktu notarialnego.

Art. 258§ 2. Oświadczenie dotychczasowego wspólnika o objęciu nowego udziału bądź udziałów lub o objęciu podwyższenia wartości istniejącego udziału bądź udziałów wymaga formy aktu notarialnego.

Oświadczenie nowego wspólnika powinno zawierać przystąpienie do spółki oraz objęcie udziału lub udziałów o oznaczonej wartości nominalnej i wymaga formy aktu notarialnego.

Art. 259 Oświadczenie nowego wspólnika powinno zawierać przystąpienie do spółki oraz objęcie udziału lub udziałów o oznaczonej wartości nominalnej. Oświadczenie takie wymaga formy aktu notarialnego.

Obniżenie kapitału zakładowego:Wspólnicy mogą także obniżyć kapitał zakładowy. Zazwyczaj do obniżenia kapitału zakładowego dochodzi, gdy kapitał ten jest nadmierny w stosunku do potrzeb albo gdy część tego kapitału ma być przeniesiona na inne fundusze (zapasowy, rezerwowy).

Obniżenie kapitału zakładowego wymaga uchwaly wspólników i wpisu do rejestru. Uchwała powinna być zamieszczona w protokole sporządzonym przez notariusza.

Wyjątek → obniżenie kapitału zakładowego związane z automatycznym umorzeniem udziałów wymaga uchwały zarządu i wpisu do rejestruUchwała powinna być zamieszczona w protokole sporządzonym przez notariusza.

Uchwała o obniżeniu kapitału zakładowego powinna określać: 1) wysokość, o jaką kapitał zakładowy ma być obniżony2) sposób obniżenia

Art. 263 § 1. Uchwała o obniżeniu kapitału zakładowego powinna określać wysokość, o jaką kapitał zakładowy ma być obniżony, oraz sposób obniżenia.

Strona 109

Gdy zostanie uchwalona uchwała o obniżeniu kapitału zakładowego rozpoczyna się tzw. postępowanie konwokacyjne:

1) Zarząd ogłasza, że doszło do uchwalenia uchwały o obniżeniu kapitału zakładowego2) Zarząd wzywa wierzycieli spółki do wniesienia sprzeciwu w terminie 3 miesięcy licząc od

dnia ogłoszenia, jeżeli ci nie zgadzają się na obniżenie kapitału zakładowego→ wierzyciele, którzy w tym terminie zgłosili sprzeciw, powinni być przez spółkę zaspokojeni lub zabezpieczeni→ wierzycieli, którzy sprzeciwu nie zgłosili, uważa się za zgadzających się na obniżenie kapitału zakładowego

Art. 264 § 1. O uchwalonym obniżeniu kapitału zakładowego zarząd niezwłocznie ogłasza, wzywając wierzycieli spółki do wniesienia sprzeciwu w terminie trzech miesięcy, licząc od dnia ogłoszenia, jeżeli nie zgadzają się na obniżenie. Wierzyciele, którzy w tym terminie zgłosili sprzeciw, powinni być przez spółkę zaspokojeni lub zabezpieczeni. Wierzycieli, którzy sprzeciwu nie zgłosili, uważa się za zgadzających się na obniżenie kapitału zakładowego.

Obniżenie kapitału zakładowego zarząd zgłasza do sądu rejestrowego. Do zgłoszenia obniżenia kapitału zakładowego należy dołączyć:

• uchwałę o obniżeniu kapitału zakładowego→ w przypadku przymusowego umorzenia udziałów – zamiast tej uchwały oświadczenie wszystkich członków zarządu, w formie aktu notarialnego, o spełnieniu wszystkich warunków obniżenia kapitału zakładowego przewidzianych w ustawie i umowie spółki oraz w uchwale o obniżeniu kapitału zakładowego

• dowody należytego wezwania wierzycieli• oświadczenie wszystkich członków zarządu stwierdzające, że wierzyciele, którzy zgłosili

sprzeciw zostali zaspokojeni lub zabezpieczeni

Art. 265 § 1. Obniżenie kapitału zakładowego zarząd zgłasza do sądu rejestrowego. § 2. Do zgłoszenia obniżenia kapitału zakładowego należy dołączyć: 1) uchwałę o obniżeniu kapitału zakładowego, 2) dowody należytego wezwania wierzycieli, 3) oświadczenie wszystkich członków zarządu stwierdzające, że wierzyciele, którzy zgłosili sprzeciw w terminie określonym w art. 264 § 1, zostali zaspokojeni lub zabezpieczeni.

Organy Zgromadzenie wspólników Zgromadzenie wspólników to organ stanowiący – podejmuje uchwały.

Zasadą jest, że uchwały wspólników są podejmowane na zgromadzeniu wspólników.

Art. 227 § 1. Uchwały wspólników są podejmowane na zgromadzeniu wspólników.

Wyjątek → bez odbycia zgromadzenia wspólników mogą być powzięte uchwały, jeżeli: • wszyscy wspólnicy wyrażą na piśmie zgodę na postanowienie, które ma być

powzięte tzw. kurendo – wspólnikom zostaje przesłany tekst uchwały i podpisują ją, wyrażając tym samym zgodę na treść uchwały

Strona 110

• wszyscy wspólnicy wyrażą na piśmie zgodę na głosowanie pisemne nie jest konieczna jednomyślność w podjęciu uchwałyArt. 227§ 2. Bez odbycia zgromadzenia wspólników mogą być powzięte uchwały, jeżeli wszyscy wspólnicy wyrażą na piśmie zgodę na postanowienie, które ma być powzięte, albo na głosowanie pisemne.

Charakter prawny uchwałSą różne stanowiska, ale Katner:→ czynności prawne powstające poprzez oświadczenia woli, tych którzy mają legitymację do podjęcia uchwały (wspólników) → zespół oświadczeń woli wspólników prowadzi do podjęcia uchwały jako czynności prawnej

Uchwały wspólników wymagają sprawy określone w k.s.h. i umowie spółki, m. in.: • rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki• rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy • udzielenie absolutorium członkom organów spółki z wykonania przez nich obowiązków• zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz

ustanowienie na nich ograniczonego prawa rzeczowego• postanowienie dotyczące roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązaniu

spółki lub sprawowaniu zarządu albo nadzoru• nabycie i zbycie nieruchomości, użytkowania wieczystego lub udziału w nieruchomości,

jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej• zawarcie umowy wiążącej się ze stosunkami dominacji i zależności między spółkami• zwrot dopłat

Art. 228Uchwały wspólników, poza innymi sprawami wymienionymi w niniejszym dziale lub umowie spółki, wymaga: 1) rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki, sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy oraz udzielenie absolutorium członkom organów spółki z wykonania przez nich obowiązków, 2) postanowienie dotyczące roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązaniu spółki lub sprawowaniu zarządu albo nadzoru, 3) zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienie na nich ograniczonego prawa rzeczowego, 4) nabycie i zbycie nieruchomości, użytkowania wieczystego lub udziału w nieruchomości, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, 5) zwrot dopłat, 6) zawarcie umowy, o której mowa w art. 7.

W spółkach jednoosobowych to wspólnik wykonuje uprawnienia zgromadzenia wspólników.

Rodzaje zgromadzeń wspólników:1) Zwyczajne → Zwyczajne zgromadzenie wspólników powinno odbyć się w terminie 6 miesięcy po upływie każdego roku obrotowego.

Art. 231 § 1. Zwyczajne zgromadzenie wspólników powinno odbyć się w terminie sześciu miesięcy po upływie każdego roku obrotowego.

Strona 111

→ Przedmiot obrad – pisemne głosowanie w tej materii jest wyłączone.• rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki• rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy• powzięcie uchwały o podziale zysku albo pokryciu straty• udzielenie członkom organów spółki absolutorium z wykonania przez nich

obowiązkówTo absolutorium dotyczy wszystkich osób, które pełniły funkcję członków:

o zarząduo rady nadzorczej o komisji rewizyjnej w ostatnim roku obrotowym

• uchwała o wyborze biegłego rewidenta • rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania skonsolidowanego (tu pisemne

głosowanie nie jest wyłączone)

Art. 231§ 2. Przedmiotem obrad zwyczajnego zgromadzenia wspólników powinno być: 1) rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy, 2) powzięcie uchwały o podziale zysku albo pokryciu straty, jeżeli zgodnie z art. 191 § 2 sprawy te nie zostały wyłączone spod kompetencji zgromadzenia wspólników, 3) udzielenie członkom organów spółki absolutorium z wykonania przez nich obowiązków. § 4. W sprawach, o których mowa w § 2 i § 3, pisemne głosowanie jest wyłączone. § 5. Przedmiotem zwyczajnego zgromadzenia wspólników może być również rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania finansowego grupy kapitałowej w rozumieniu przepisów o rachunkowości oraz inne sprawy niż wymienione w § 2.

2) nadzwyczajne Zwoływane w przypadkach określonych k.s.h. lub umowie spółki oraz gdy organy lub osoby uprawnione do zwoływania zgromadzeń uznają to za wskazane.

Art. 232 Nadzwyczajne zgromadzenie wspólników zwołuje się w przypadkach określonych w niniejszym dziale lub umowie spółki, a także gdy organy lub osoby uprawnione do zwoływania zgromadzeń uznają to za wskazane.

Miejsce zgromadzenia wspólników1) siedziba spółki2) inne miejsce na terytorium RP wskazane przez umowę spółki3) inne miejsce na terytorium RP, jeżeli wszyscy wspólnicy wyrażą na to zgodę na piśmie

Art. 234 § 1. Zgromadzenia wspólników odbywają się w siedzibie spółki, jeżeli umowa spółki nie wskazuje innego miejsca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. § 2. Zgromadzenie wspólników może się odbyć również w innym miejscu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli wszyscy wspólnicy wyrażą na to zgodę na piśmie.

Podmiot zwołującyZgromadzenie wspólników zwołuje zarząd.

Art. 235 § 1. Zgromadzenie wspólników zwołuje zarząd. § 3. Umowa spółki może przyznać uprawnienie, o którym mowa w § 2, także innym osobom.

Zgromadzenie wspólników może także zwołać rada nadzorcza i komisja rewizyjna. Mogą zwołać:

Strona 112

1) zwyczajne zgromadzenie wspólników – jeżeli zarząd nie zwoła go w terminie określonym k.s.h. lub w umowie spółki,

2) nadzwyczajne zgromadzenie wspólników – jeżeli zwołanie go uznają za wskazane. Wówczas występują do zarządu z żądaniem zwołania, a jeśli zarząd w terminie 2 tygodni nie zwoła, wówczas przysługuje to prawo.

Art. 235§ 2. Rada nadzorcza, jak również komisja rewizyjna mają prawo zwołania zwyczajnego zgromadzenia wspólników, jeżeli zarząd nie zwoła go w terminie określonym w niniejszym dziale lub w umowie spółki, oraz nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników, jeżeli zwołanie go uznają za wskazane, a zarząd nie zwoła zgromadzenia wspólników w terminie dwóch tygodni od dnia zgłoszenia odpowiedniego żądania przez radę nadzorczą lub komisję rewizyjną.

Umowa spółki może przyznać uprawnienie do zwoływania zgromadzenia wspólników także innym osobom.

Art. 235 § 3. Umowa spółki może przyznać uprawnienie, o którym mowa w § 2, także innym osobom.

Wspólnik lub wspólnicy reprezentujący co najmniej 1/10 kapitału zakładowego mogą żądać zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników (mniej niż 1/10 jeśli umowa spółki tak stanowi). Żądanie należy przedstawić na piśmie zarządowi.

Art. 236§ 1. Wspólnik lub wspólnicy reprezentujący co najmniej jedną dziesiątą kapitału zakładowego mogą żądać zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników, jak również umieszczenia określonych spraw w porządku obrad najbliższego zgromadzenia wspólników. Żądanie takie należy złożyć na piśmie zarządowi najpóźniej na miesiąc przed proponowanym terminem zgromadzenia wspólników. § 2. Umowa spółki może przyznać uprawnienia, o których mowa w § 1, wspólnikom reprezentującym mniej niż jedną dziesiątą kapitału zakładowego.

Jeżeli jednak zarząd w terminie 2 tygodni od dnia przedstawienia żądania nie zwoła nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników, sąd rejestrowy może upoważnić do zwołania występujących z tym żądaniem po wezwaniu zarządu do złożenia oświadczenia.

Art. 237 § 1. Jeżeli w terminie dwóch tygodni od dnia przedstawienia żądania zarządowi nadzwyczajne zgromadzenie wspólników nie zostanie zwołane, sąd rejestrowy może, po wezwaniu zarządu do złożenia oświadczenia, upoważnić do zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników występujących z tym żądaniem. Sąd wyznacza przewodniczącego tego zgromadzenia.

Tryb zwołaniaZgromadzenie wspólników zwołuje się za pomocą:

1) listów poleconych lub przesyłek nadanych pocztą kurierską → muszą być wysłane co najmniej 2 tygodnie przed terminem zgromadzenia wspólników

2) zawiadomień wysłanych pocztą elektroniczną, jeżeli wspólnik uprzednio wyraził na to pisemną zgodę, podając adres, na który zawiadomienie powinno być wysłane

Art. 238 § 1. Zgromadzenie wspólników zwołuje się za pomocą listów poleconych lub przesyłek nadanych pocztą kurierską, wysłanych co najmniej dwa tygodnie przed terminem zgromadzenia wspólników. Zamiast listu

Strona 113

poleconego lub przesyłki nadanej pocztą kurierską, zawiadomienie może być wysłane wspólnikowi pocztą elektroniczną, jeżeli uprzednio wyraził na to pisemną zgodę, podając adres, na który zawiadomienie powinno być wysłane.

W zaproszeniu należy oznaczyć: • dzień, • godzinę, • miejsce zgromadzenia, • szczegółowy porządek obrad • w przypadku zamierzonej zmiany umowy spółki należy wskazać istotne elementy treści

proponowanych zmian

Art. 238 § 2. W zaproszeniu należy oznaczyć dzień, godzinę i miejsce zgromadzenia wspólników oraz szczegółowy porządek obrad. W przypadku zamierzonej zmiany umowy spółki należy wskazać istotne elementy treści proponowanych zmian.

W sprawach nieobjętych porządkiem obrad nie można powziąć uchwały, chyba że cały kapitał zakładowy jest reprezentowany na zgromadzeniu i nikt z obecnych nie zgłosił sprzeciwu dotyczącego powzięcia uchwały.

Art. 239 § 1. W sprawach nieobjętych porządkiem obrad nie można powziąć uchwały, chyba że cały kapitał zakładowy jest reprezentowany na zgromadzeniu, a nikt z obecnych nie zgłosił sprzeciwu dotyczącego powzięcia uchwały.

Wniosek o zwołanie nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników oraz wnioski o charakterze porządkowym mogą być uchwalone, mimo że nie były umieszczone w porządku obrad.

Art. 239 § 2. Wniosek o zwołanie nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników oraz wnioski o charakterze porządkowym mogą być uchwalone, mimo że nie były umieszczone w porządku obrad.

Pełnomocnicy wspólnikówWspólnicy mogą uczestniczyć w zgromadzeniu oraz wykonywać prawo głosu przez pełnomocników, jeżeli ustawa lub umowa spółki nie zawierają ograniczeń.

Art. 243 § 1. Jeżeli ustawa lub umowa spółki nie zawierają ograniczeń, wspólnicy mogą uczestniczyć w zgromadzeniu wspólników oraz wykonywać prawo głosu przez pełnomocników. § 2. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie pod rygorem nieważności i dołączone do księgi protokołów. § 3. Członek zarządu i pracownik spółki nie mogą być pełnomocnikami na zgromadzeniu wspólników. § 4. Przepisy o wykonywaniu prawa głosu przez pełnomocnika stosuje się do wykonywania prawa głosu przez innego przedstawiciela.

Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie pod rygorem nieważności i dołączone do księgi protokołów.

Art. 243 § 2. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie pod rygorem nieważności i dołączone do księgi

Strona 114

protokołów.

Członek zarządu i pracownik spółki nie mogą być pełnomocnikami na zgromadzeniu wspólników.

Art. 243 § 3. Członek zarządu i pracownik spółki nie mogą być pełnomocnikami na zgromadzeniu wspólników.

Przepisy o wykonywaniu prawa głosu przez pełnomocnika stosuje się do wykonywania prawa głosu przez innego przedstawiciela.

Art. 243 § 4. Przepisy o wykonywaniu prawa głosu przez pełnomocnika stosuje się do wykonywania prawa głosu przez innego przedstawiciela.

GłosowanieNa każdy udział o równej wartości nominalnej przypada 1 głos, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Art. 242 § 1. Na każdy udział o równej wartości nominalnej przypada jeden głos, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. § 2. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, na każde 10 złotych wartości nominalnej udziału o nierównej wysokości przypada jeden głos.

Na każde 10 złotych wartości nominalnej udziału o nierównej wysokości przypada 1 głos, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Art. 242 § 2. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, na każde 10 złotych wartości nominalnej udziału o nierównej wysokości przypada jeden głos.

Wspólnik nie może ani osobiście, ani przez pełnomocnika, ani jako pełnomocnik innej osoby głosować przy powzięciu uchwał dotyczących jego odpowiedzialności wobec spółki z jakiegokolwiek tytułu.

Art. 244 Wspólnik nie może ani osobiście, ani przez pełnomocnika, ani jako pełnomocnik innej osoby głosować przy powzięciu uchwał dotyczących jego odpowiedzialności wobec spółki z jakiegokolwiek tytułu, w tym udzielenia absolutorium, zwolnienia z zobowiązania wobec spółki oraz sporu między nim a spółką.

Do podjęcia uchwały wymagana jest bezwzględna większość, chyba że k.s.h. lub umowa spółki stanowi inaczej.

Art. 245 Uchwały zapadają bezwzględną większością głosów, jeżeli przepisy niniejszego działu lub umowa spółki nie stanowią inaczej.

Zasadą jest głosowanie jawne.

Należy dodać art. 246 § 3.

Strona 115

Art. 247 § 1. Głosowanie jest jawne.

W pewnych okolicznościach glosowanie może być tajne.

Rejestrowanie uchwałUchwały zgromadzenia wspólników powinny być podpisane przez obecnych lub co najmniej przez przewodniczącego i osobę sporządzającą protokół oraz wpisane do księgi protokołów. Jeżeli protokół sporządza notariusz, zarząd wnosi wypis protokołu do księgi protokołów.

Art. 248 § 1. Uchwały zgromadzenia wspólników powinny być wpisane do księgi protokołów i podpisane przez obecnych lub co najmniej przez przewodniczącego i osobę sporządzającą protokół. Jeżeli protokół sporządza notariusz, zarząd wnosi wypis protokołu do księgi protokołów.

Wzruszenie uchwałyIstnieją dwie drogi wzruszenia uchwały wspólników:

1) powództwo o uchylenie uchwały zgromadzenia wspólników

Przesłanki → 1) uchwała jest sprzeczna z umową lub dobrymi obyczajami2) i godzi w interesy spółki lub ma na celu pokrzywdzenie wspólnika

Art. 249 § 1. Uchwała wspólników sprzeczna z umową spółki bądź dobrymi obyczajami i godząca w interesy spółki lub mająca na celu pokrzywdzenie wspólnika może być zaskarżona w drodze wytoczonego przeciwko spółce powództwa o uchylenie uchwały.

Legitymacja bierna → spółka reprezentowana przez zarząd w przypadku brakupełnomocnika albo kuratora wyznaczonego przez sąd

Legitymacja czynna → 1) Organy2) Zarząd3) Rada nadzorcza4) Komisja rewizyjna5) członkowie tych organów6) wspólnik który głosował przeciwko uchwale, a po jej

powzięciu zażądał zaprotokołowania sprzeciwu7) wspólnik bezzasadnie niedopuszczony do udziału w

zgromadzeniu wspólników 8) wspólnik, który nie był obecny na zgromadzeniu w przypadku:

a. wadliwego zwołania zgromadzenia b. lub powzięcia uchwały w sprawie nieobjętej

porządkiem obrad

W przypadku pisemnego głosowania → 1) wspólnik:i. którego pominięto przy głosowaniu ii. lub który nie zgodził się na głosowanie pisemne

Strona 116

iii. lub który głosował przeciwko uchwale i po otrzymaniu wiadomości o uchwale w terminie 2 tygodni zgłosił sprzeciw

Art. 250 Prawo do wytoczenia powództwa o uchylenie uchwały wspólników przysługuje: 1) zarządowi, radzie nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz poszczególnym ich członkom, 2) wspólnikowi, który głosował przeciwko uchwale, a po jej powzięciu zażądał zaprotokołowania sprzeciwu, 3) wspólnikowi bezzasadnie niedopuszczonemu do udziału w zgromadzeniu wspólników, 4) wspólnikowi, który nie był obecny na zgromadzeniu, jedynie w przypadku wadliwego zwołania zgromadzenia wspólników lub też powzięcia uchwały w sprawie nieobjętej porządkiem obrad, 5) w przypadku pisemnego głosowania, wspólnikowi, którego pominięto przy głosowaniu lub który nie zgodził się na głosowanie pisemne albo też który głosował przeciwko uchwale i po otrzymaniu wiadomości o uchwale w terminie dwóch tygodni zgłosił sprzeciw.

Termin → zawity: 1 miesiąc od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, ale nie późniejniż 6 miesięcy od dnia powzięcia uchwały.

Art. 251 Powództwo o uchylenie uchwały wspólników należy wnieść w terminie miesiąca od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, nie później jednak niż w terminie sześciu miesięcy od dnia powzięcia uchwały.

Orzeczenie sądu ma charakter konstytutywny i działa ex tunc.

Strona 117

2) powództwo o stwierdzenie nieważności uchwały wspólników

Art. 252 § 1. Osobom lub organom spółki, wymienionym w art. 250, przysługuje prawo do wytoczenia przeciwko spółce powództwa o stwierdzenie nieważności uchwały wspólników sprzecznej z ustawą. Przepisu art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego nie stosuje się.

Przesłanki → uchwała jest sprzeczna z ustawą (jakąkolwiek)

Legitymacja bierna → j. w.

Legitymacja czynna → j. w.

Termin → zawity: 6 miesięcy od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, ale nie późniejniż 3 lata od dnia powzięcia uchwały

Art. 252 § 3. Prawo do wniesienia powództwa wygasa z upływem sześciu miesięcy od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, jednakże nie później niż z upływem trzech lat od dnia powzięcia uchwały.

Upływ tego terminu pozwala jednak podnieść zarzuty nieważności w przypadku ogólnego powództwa o ustalenie stosunku prawnego (tylko, gdy jest się pozwanym).

Art. 252 § 4. Upływ terminów określonych w § 3 nie wyłącza możliwości podniesienia zarzutu nieważności uchwały.

Orzeczenie sądu ma charakter deklaratywny i działa ex nunc.

Zarząd Zarząd to organ wykonawczy. Zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę.

Art. 201 § 1. Zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę.

SkładZarząd może być jedno – lub wieloosobowy.

Art. 201 § 2. Zarząd składa się z jednego albo większej liczby członków.

Członkiem zarządu może być wspólnik lub osoba spoza grona wspólników.

Art. 201 § 3. Do zarządu mogą być powołane osoby spośród wspólników lub spoza ich grona.

Członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą zgromadzenia wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Art. 201 § 4. Członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Strona 118

Wygaśniecie mandatu członka zarząduMandat członka zarządu wygasa:

1) z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu (chyba, że umowa stanowi inaczej).

• w przypadku powołania członka zarządu na okres dłuższy niż 1 rok, mandat członka zarządu wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników, zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu, chyba że umowa spółki stanowi inaczej

• jeżeli umowa spółki przewiduje, że członków zarządu powołuje się na okres wspólnej kadencji, mandat członka zarządu powołanego przed upływem danej kadencji zarządu wygasa równocześnie z wygaśnięciem mandatów pozostałych członków zarządu, chyba że umowa spółki stanowi inaczej

Art. 202 § 1. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, mandat członka zarządu wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu. § 2. W przypadku powołania członka zarządu na okres dłuższy niż rok, mandat członka zarządu wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników, zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. § 3. Jeżeli umowa spółki przewiduje, że członków zarządu powołuje się na okres wspólnej kadencji, mandat członka zarządu powołanego przed upływem danej kadencji zarządu wygasa równocześnie z wygaśnięciem mandatów pozostałych członków zarządu, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Mandat wygasa także w skutek:2) odwołania uchwałą wspólników – w każdym czasie

Art. 203 § 1. Członek zarządu może być w każdym czasie odwołany uchwałą wspólników. Nie pozbawia go to roszczeń ze stosunku pracy lub innego stosunku prawnego dotyczącego pełnienia funkcji członka zarządu.

3) śmierci członka zarządu4) złożenia skutecznej rezygnacji członka zarządu

Art. 202 § 4. Mandat członka zarządu wygasa również wskutek śmierci, rezygnacji albo odwołania ze składu zarządu.

5) utraty pełnej zdolności do czynności prawnych

Art. 18 § 1. Członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej albo likwidatorem może być tylko osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych.

6) skazania za przestępstwo określone w art. 18 k.s.h.

Art. 18

Strona 119

§ 2. Nie może być członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej albo likwidatorem osoba, która została skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwa określone w przepisach rozdziałów XXXIII-XXXVII Kodeksu karnego oraz w art. 585, art. 587, art. 590 i w art. 591 ustawy.

7) otwarcia likwidacji spółki 8) powołania do organu nadzoru spółki lub spółdzielni zależnej

Prowadzenie spraw spółki→ poniższe regulacje dotyczą zarządu wieloosobowego (o ile umowa spółki nie stanowi inaczej) Każdy członek zarządu ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki.

Art. 208 § 2. Każdy członek zarządu ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki.

Każdy członek zarządu może bez uprzedniej uchwały prowadzić sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki.

Art. 208 § 3. Każdy członek zarządu może prowadzić bez uprzedniej uchwały zarządu sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki.

Jeżeli jednak choć jeden z pozostałych członków zarządu sprzeciwi się załatwieniu powyższej sprawy, wówczas wymagana jest uprzednia uchwała zarządu.

Uprzednia uchwała zarządu wymagana jest w sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki.

Art. 208 § 4. Jeżeli jednak przed załatwieniem sprawy, o której mowa w § 3, choćby jeden z pozostałych członków zarządu sprzeciwi się jej przeprowadzeniu lub jeżeli sprawa przekracza zakres zwykłych czynności spółki, wymagana jest uprzednia uchwała zarządu.

Strona 120

Powołanie prokurenta wymaga zgody wszystkich członków zarządu, ale odwołać prokurenta może każdy z nich.

Art. 208 § 6. Powołanie prokurenta wymaga zgody wszystkich członków zarządu. § 7. Odwołać prokurę może każdy członek zarządu.

Reprezentacja spółki Prawo członka zarządu do prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki.

Art. 204 § 1. Prawo członka zarządu do prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki.

Prawa członka zarządu do reprezentowania spółki nie można ograniczyć ze skutkiem prawnym wobec osób trzecich.

Art. 204§ 2. Prawa członka zarządu do reprezentowania spółki nie można ograniczyć ze skutkiem prawnym wobec osób trzecich.

Sposób reprezentacjiZarząd jednoosobowy → z mocy prawa członek zarządu samodzielnie

Zarząd wieloosobowy → sposób reprezentacji określa umowa spółki. Jeśli nie określa, wówczas do składania oświadczeń w imieniu spółki wymagane jest współdziałanie dwóch członków zarządu albo jednego członka zarządu lacznie z prokurentem.

Art. 205 § 1. Jeżeli zarząd jest wieloosobowy, sposób reprezentowania określa umowa spółki. Jeżeli umowa spółki nie zawiera żadnych postanowień w tym przedmiocie, do składania oświadczeń w imieniu spółki wymagane jest współdziałanie dwóch członków zarządu albo jednego członka zarządu łącznie z prokurentem.

Powyższe unormowania nie wyłączają możliwości ustanowienia prokury łącznej lub samoistnej i stosowania regulacji dotyczących kontrukcji prokury.

Art. 205§ 3. Przepisy § 1 i § 2 nie wyłączają ustanowienia prokury jednoosobowej lub łącznej i nie ograniczają praw prokurentów wynikających z przepisów o prokurze.

Reprezentacja bierna → wszelkie oświadczenia oraz doręczenia pism spółce mogą być dokonywane wobec jednego członka zarządu lub prokurenta

Art. 205§ 2. Oświadczenia składane spółce oraz doręczenia pism spółce mogą być dokonywane wobec jednego członka zarządu lub prokurenta.

Członków zarządu obejmuje zakaz konkurencji.

Art. 211 § 1. Członek zarządu nie może bez zgody spółki zajmować się interesami konkurencyjnymi ani też

Strona 121

uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej lub jako członek organu spółki kapitałowej bądź uczestniczyć w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek organu. Zakaz ten obejmuje także udział w konkurencyjnej spółce kapitałowej w przypadku posiadania przez członka zarządu co najmniej 10% udziałów lub akcji tej spółki albo prawa do powołania co najmniej jednego członka zarządu. § 2. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, zgody udziela organ uprawniony do powołania zarządu.

Rada nadzorcza (Komisja rewizyjna) Rada nadzorcza lub komisja rewizyjna to organy nadzoru w spółce.Umowa spółki może ustanowić radę nadzorczą lub komisję rewizyjną albo oba te organy.

Art. 213 § 1. Umowa spółki może ustanowić radę nadzorczą lub komisję rewizyjną albo oba te organy.

W spółkach, w których kapitał zakładowy przewyższa kwotę 500 000 złotych, a wspólników jest więcej niż 25, musi być ustanowiona rada nadzorcza lub komisja rewizyjna.

Art. 213 § 2. W spółkach, w których kapitał zakładowy przewyższa kwotę 500 000 złotych, a wspólników jest więcej niż dwudziestu pięciu, powinna być ustanowiona rada nadzorcza lub komisja rewizyjna.

Art. 213§ 3. W przypadku ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej umowa spółki może wyłączyć albo ograniczyć indywidualną kontrolę wspólników.

SkładRada nadzorcza składa się co najmniej z trzech członków powoływanych i odwoływanych uchwałą zgromadzenia wspólników (chyba, że umowa spółki stanowi inaczej).

Art. 215 § 1. Rada nadzorcza składa się co najmniej z trzech członków powoływanych i odwoływanych uchwałą wspólników.

Podobnie ma się rzecz ze składem komisji rewizyjnej.

Art. 217 Komisja rewizyjna składa się co najmniej z trzech członków, powoływanych i odwoływanych według tych samych zasad, co członkowie rady nadzorczej.

Strona 122

Zakaz łączenia stanowisk → Członkiem rady nadzorczej nie może być:1) członek zarządu2) prokurent3) likwidator4) kierownik oddziału lub zakładu5) zatrudniony w spółce

a) główny księgowyb) radca prawnyc) adwokat

6) osoba, która podlega bezpośrednio członkowi zarządu albo likwidatorowi7) członek zarządu lub likwidator spółki lub spółdzielni zależnej

Art. 214 § 1. Członek zarządu, prokurent, likwidator, kierownik oddziału lub zakładu oraz zatrudniony w spółce główny księgowy, radca prawny lub adwokat nie może być jednocześnie członkiem rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej. § 2. Przepis § 1 stosuje się również do innych osób, które podlegają bezpośrednio członkowi zarządu albo likwidatorowi. § 3. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do członków zarządu i likwidatorów spółki lub spółdzielni zależnej.

Kadencja członka rady nadzorczej wynosi jeden rok, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Art. 216 § 1. Członków rady nadzorczej powołuje się na rok, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej.

Wygaśnięcie mandatu: Mandat członka rady nadzorczej (komisji rewizyjnej) wygasa:

1) z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka rady nadzorczej (chyba, że umowa stanowi inaczej).

• w przypadku powołania członka rady nadzorczej na okres dłuższy niż 1 rok, mandat członka rady nadzorczej wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników, zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, chyba że umowa spółki stanowi inaczej

• jeżeli umowa spółki przewiduje, że członków rady nadzorczej powołuje się na okres wspólnej kadencji, mandat członka powołanego przed upływem danej kadencji rady nadzorczej wygasa równocześnie z wygaśnięciem mandatów pozostałych członków rady nadzorczej, chyba że umowa spółki stanowi inaczej

Strona 123

Art. 218 § 1. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, mandaty członków rady nadzorczej i komisji rewizyjnej wygasają z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka. § 2. W przypadku powołania członków rady nadzorczej i komisji rewizyjnej na okres dłuższy niż rok, ich mandaty wygasają z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia tej funkcji. § 3. Przepisy art. 202 § 3-5 stosuje się odpowiednio.

Mandat wygasa także w skutek:2) odwołania uchwałą wspólników – w każdym czasie

Art. 216 § 2. Uchwałą wspólników członkowie rady nadzorczej mogą być odwołani w każdym czasie.

3) śmierci członka rady nadzorczej4) złożenia skutecznej rezygnacji członka zarządu

Art. 202 § 4. Mandat członka zarządu wygasa również wskutek śmierci, rezygnacji albo odwołania ze składu zarządu.

5) utraty pełnej zdolności do czynności prawnych

Art. 18 § 1. Członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej albo likwidatorem może być tylko osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych.

6) skazania za przestępstwo określone w art. 18 k.s.h.

Art. 18 § 2. Nie może być członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej albo likwidatorem osoba, która została skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwa określone w przepisach rozdziałów XXXIII-XXXVII Kodeksu karnego oraz w art. 585, art. 587, art. 590 i w art. 591 ustawy.

Działalność rady nadzorczej:Dwa rodzaje uprawnień:

1) kompetencja ogólna → rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności

Art. 219 § 1. Rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności.

Strona 124

Nie ma prawa wydawania zarządowi wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki.

Art. 219 § 2. Rada nadzorcza nie ma prawa wydawania zarządowi wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki.

2) Uprawnienia szczególne

→ ocena sprawozdań w zakresie ich zgodności z księgami, dokumentami, stanem faktycznym

→ ocena wniosków zarządu dotyczących podziału zysku albo pokrycia straty

→ składanie zgromadzeniu wspólników corocznego pisemnego sprawozdania z wyników tej oceny

Art. 219 § 3. Do szczególnych obowiązków rady nadzorczej należy ocena sprawozdań, o których mowa w art. 231 § 2 pkt 1, w zakresie ich zgodności z księgami i dokumentami, jak i ze stanem faktycznym, oraz wniosków zarządu dotyczących podziału zysku albo pokrycia straty, a także składanie zgromadzeniu wspólników corocznego pisemnego sprawozdania z wyników tej oceny.

W celu wykonania swoich obowiązków rada nadzorcza może badać wszystkie dokumenty spółki, żądać od zarządu i pracowników sprawozdań i wyjaśnień oraz dokonywać rewizji stanu majątku spółki.

Art. 219 § 4. W celu wykonania swoich obowiązków rada nadzorcza może badać wszystkie dokumenty spółki, żądać od zarządu i pracowników sprawozdań i wyjaśnień oraz dokonywać rewizji stanu majątku spółki.

Każdy członek rady nadzorczej może samodzielnie wykonywać prawo nadzoru, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Art. 219 § 5. Każdy członek rady nadzorczej może samodzielnie wykonywać prawo nadzoru, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Umowa spółki może rozszerzyć uprawnienia rady nadzorczej.

Art. 220Umowa spółki może rozszerzyć uprawnienia rady nadzorczej, a w szczególności stanowić, że zarząd jest obowiązany uzyskać zgodę rady nadzorczej przed dokonaniem oznaczonych w umowie spółki czynności, oraz przekazać radzie nadzorczej prawo zawieszania w czynnościach, z ważnych powodów, poszczególnych lub wszystkich członków zarządu.

Prawa wspólnikówPrawa wspólników dzielimy na dwie grupy – prawa niemajątkowe (korporacyjne) i prawa majątkowe.

Strona 125

Prawa niemajątkowe (korporacyjne)1) prawo uczestnictwa w zgromadzeniu wspólników2) prawo głosu 3) prawo do zaskarżania uchwał4) prawo kontroli

Prawo kontroli służy każdemu wspólnikowi – wspólnik może w każdym czasie przeglądać księgi i dokumenty spółki, sporządzać bilans dla swego użytku oraz żądać wyjaśnień od zarządu.

Art. 212 § 1. Prawo kontroli służy każdemu wspólnikowi. W tym celu wspólnik lub wspólnik z upoważnioną przez siebie osobą może w każdym czasie przeglądać księgi i dokumenty spółki, sporządzać bilans dla swego użytku lub żądać wyjaśnień od zarządu.

Uprawnienia kontrolne może wyłączać umowa lub powołano radę nadzorczą lub komisję rewizyjną i ograniczono lub wyłączono indywidualną kontrolę wspólników.

Art. 213 § 3. W przypadku ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej umowa spółki może wyłączyć albo ograniczyć indywidualną kontrolę wspólników.

5) prawo żądania zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników.Wspólnik lub wspólnicy reprezentujący co najmniej 1/10 kapitału zakładowego mogą żądać zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników (mniej niż 1/10 jeśli umowa spółki tak stanowi). Żądanie należy przedstawić na piśmie zarządowi.

Art. 236§ 1. Wspólnik lub wspólnicy reprezentujący co najmniej jedną dziesiątą kapitału zakładowego mogą żądać zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników, jak również umieszczenia określonych spraw w porządku obrad najbliższego zgromadzenia wspólników. Żądanie takie należy złożyć na piśmie zarządowi najpóźniej na miesiąc przed proponowanym terminem zgromadzenia wspólników. § 2. Umowa spółki może przyznać uprawnienia, o których mowa w § 1, wspólnikom reprezentującym mniej niż jedną dziesiątą kapitału zakładowego.

Jeżeli jednak zarząd w terminie 2 tygodni od dnia przedstawienia żądania nie zwoła nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników, sąd rejestrowy może upoważnić do zwołania występujących z tym żądaniem po wezwaniu zarządu do złożenia oświadczenia.

Art. 237 § 1. Jeżeli w terminie dwóch tygodni od dnia przedstawienia żądania zarządowi nadzwyczajne zgromadzenie wspólników nie zostanie zwołane, sąd rejestrowy może, po wezwaniu zarządu do złożenia oświadczenia, upoważnić do zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników występujących z tym żądaniem. Sąd wyznacza przewodniczącego tego zgromadzenia.

6) prawo żądania wyłączenia innego wspólnikaNa żądanie wszystkich pozostałych wspólników, których udziały stanowią więcej niż połowę kapitału zakładowego z ważnych przyczyn dotyczących danego wspólnika sąd może orzecz wyłączenie wspólnika ze spółki.

Strona 126

→ umowa spółki może zmniejszyć wymogi wystąpienia z powództwem, przy zachowaniu wymaganej wielkości udziałów w kapitale zakładowym (w tym przypadku powinni być pozwani wszyscy pozostali wspólnicy).

Art. 266 § 1. Z ważnych przyczyn dotyczących danego wspólnika sąd może orzec jego wyłączenie ze spółki na żądanie wszystkich pozostałych wspólników, jeżeli udziały wspólników żądających wyłączenia stanowią więcej niż połowę kapitału zakładowego. § 2. Umowa spółki może przyznać prawo wystąpienia z powództwem, o którym mowa w § 1, także mniejszej liczbie wspólników, jeżeli ich udziały stanowią więcej niż połowę kapitału zakładowego. W tym przypadku powinni być pozwani wszyscy pozostali wspólnicy.

Udziały wspólnika wyłączonego muszą być przejęte przez wspólników lub osoby trzecie. Cenę przejęcia ustala sąd na podstawie rzeczywistej wartości w dniu doręczenia pozwu.

Art. 266§ 3. Udziały wspólnika wyłączonego muszą być przejęte przez wspólników lub osoby trzecie. Cenę przejęcia ustala sąd na podstawie rzeczywistej wartości w dniu doręczenia pozwu.

Wspólnika uważa się za wyłączonego od dnia doręczenia mu pozwu.

Art. 269 Wspólnika prawomocnie wyłączonego, za którego przejęte udziały zapłacono w terminie, uważa się za wyłączonego ze spółki już od dnia doręczenia mu pozwu; nie wpływa to jednak na ważność czynności, w których brał on udział w spółce po dniu doręczenia mu pozwu.

Prawa majątkowe1) prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i

przeznaczonym do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników

Art. 191 § 1. Wspólnik ma prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonym do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników, z uwzględnieniem przepisu art. 195 § 1.

Strona 127

Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, zysk przypadający wspólnikom dzieli się w stosunku do udziałów.

Art. 191 § 3. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, zysk przypadający wspólnikom dzieli się w stosunku do udziałów.

Prawo do udziału w zysku jest zbywalne jedynie z udziałem

2) prawo do dywidendy za dany rok obrotowyUprawnionymi są wspólnicy, którym udziały przysługiwały w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku.

Art. 193 § 1. Uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są wspólnicy, którym udziały przysługiwały w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku.

Umowa spółki może upoważniać zgromadzenie wspólników do określenia dnia, wg którego ustala się listę wspólników uprawnionych do dywidendy za dany rok obrotowy (dzień dywidendy) → dzień dywidendy wyznacza się w ciągu 2 miesięcy od dnia powzięcia tej uchwały

Art. 193 § 2. Umowa spółki może upoważniać zgromadzenie wspólników do określenia dnia, według którego ustala się listę wspólników uprawnionych do dywidendy za dany rok obrotowy (dzień dywidendy). § 3. Dzień dywidendy wyznacza się w ciągu dwóch miesięcy od dnia powzięcia uchwały, o której mowa w art. 191 § 1.

Dywidendę wypłaca się w dniu określonym w uchwale wspólników.→ Jeżeli uchwała wspólników takiego dnia nie określa, dywidenda jest wypłacana w dniu określonym przez zarząd.

Art. 193 § 4. Dywidendę wypłaca się w dniu określonym w uchwale wspólników. Jeżeli uchwała wspólników takiego dnia nie określa, dywidenda jest wypłacana w dniu określonym przez zarząd.

Zaliczki na dywidendę:Umowa spółki może upoważniać zarząd do wypłaty wspólnikom zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy. Spółka musi posiadać środki wystarczające na wypłatę.

Art. 194 Umowa spółki może upoważniać zarząd do wypłaty wspólnikom zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy za rok obrotowy, jeżeli spółka posiada środki wystarczające na wypłatę.

Spółka może wypłacić zaliczkę na poczet przewidywanej dywidendy, jeżeli jej zatwierdzone sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy wykazuje zysk.

Art. 195 § 1. Spółka może wypłacić zaliczkę na poczet przewidywanej dywidendy, jeżeli jej zatwierdzone sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy wykazuje zysk.

Strona 128

Nienależna dywidenda: Wspólnik, który wbrew przepisom prawa lub postanowieniom umowy spółki otrzymał wypłatę (odbiorca), obowiązany jest do jej zwrotu.→ Członkowie organów spółki, którzy ponoszą odpowiedzialność za taką wypłatę, odpowiadają za jej zwrot spółce solidarnie z odbiorcą.

Art. 198 § 1. Wspólnik, który wbrew przepisom prawa lub postanowieniom umowy spółki otrzymał wypłatę (odbiorca), obowiązany jest do jej zwrotu. Członkowie organów spółki, którzy ponoszą odpowiedzialność za taką wypłatę, odpowiadają za jej zwrot spółce solidarnie z odbiorcą.

Jeżeli zwrotu wypłaty nie można uzyskać od odbiorcy oraz od osób odpowiedzialnych za wypłatę, za ubytek w majątku spółki, który jest wymagany do pełnego pokrycia kapitału zakładowego, odpowiadają wspólnicy w stosunku do swoich udziałów→ Kwoty, których nie można ściągnąć od poszczególnych wspólników, rozdziela się między pozostałych wspólników w stosunku do udziałów.

Art. 198 § 2. Jeżeli zwrotu wypłaty nie można uzyskać od odbiorcy, jak również od osób odpowiedzialnych za wypłatę, za ubytek w majątku spółki, który jest wymagany do pełnego pokrycia kapitału zakładowego, odpowiadają wspólnicy w stosunku do swoich udziałów. Kwoty, których nie można ściągnąć od poszczególnych wspólników, rozdziela się między pozostałych wspólników w stosunku do udziałów.

Zobowiązani nie mogą być zwolnieni od odpowiedzialności za wypłatę.

Art. 198 § 3. Zobowiązani nie mogą być zwolnieni od odpowiedzialności, o której mowa w § 1 i § 2.

Roszczenia przedawniają się z upływem 3 lat, licząc od dnia wypłaty, z wyjątkiem roszczeń wobec odbiorcy, który wiedział o bezprawności otrzymanej wypłaty

Art. 198 § 4. Roszczenia, o których mowa w § 1 i § 2, przedawniają się z upływem trzech lat, licząc od dnia wypłaty, z wyjątkiem roszczeń wobec odbiorcy, który wiedział o bezprawności otrzymanej wypłaty.

Strona 129

3) prawo zbycia udziału/części udziału, zastawu udziałuJeżeli wg umowy spółki wspólnik może mieć tylko jeden udział, umowa spółki może dopuścić zbycie części udziału.

Art. 181 § 1. Jeżeli według umowy spółki wspólnik może mieć tylko jeden udział, umowa spółki może dopuścić zbycie części udziału.

W wyniku podziału nie mogą powstać udziały o wartości nominalnej niższej niż 50zł.

Art. 181 § 2. W wyniku podziału nie mogą powstać udziały niższe niż 50 złotych.

Ograniczenie zbycia i obciążenia:Zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału oraz zastawienie udziału umowa spółki może uzależnić od zgody spółki albo w inny sposób ograniczyć.

Art. 182 § 1. Zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału oraz zastawienie udziału umowa spółki może uzależnić od zgody spółki albo w inny sposób ograniczyć.

Zgody udziela zarząd w formie pisemnej → W przypadku gdy zgody odmówiono, sąd rejestrowy może pozwolić na zbycie, jeżeli istnieją ważne powody.

Art. 182 § 3. Zgody udziela zarząd w formie pisemnej. W przypadku gdy zgody odmówiono, sąd rejestrowy może pozwolić na zbycie, jeżeli istnieją ważne powody.

Obowiązki wspólników 1) wniesienie wkładów 2) wykonywanie powtarzających się świadczeń niepieniężnych

→ jeśli przewiduje to umowa spółki→ umowa spółki może przewidywać za to wynagrodzenie

3) wyrównanie spółce brakującej wartości w przypadku przeszacowania aportu

Art. 175 § 1. Jeżeli wartość wkładów niepieniężnych została znacznie zawyżona w stosunku do ich wartości zbywczej w dniu zawarcia umowy spółki, wspólnik, który wniósł taki wkład, oraz członkowie zarządu, którzy, wiedząc o tym, zgłosili spółkę do rejestru, obowiązani są solidarnie wyrównać spółce brakującą wartość.

4) Obowiązek uiszczania dopłat Dopłaty są wkładami wspólników o charakterze czasowym. Nie wpływają one na powiększenie udziałów wspólników, a zatem i kapitału zakładowego spółki. Zwiększeniu ulegają natomiast środki własne spółki. Są wyłącznie świadczeniem pieniężnym.→ Umowa spółki może zobowiązywać wspólników do dopłat w granicach liczbowo oznaczonej wysokości w stosunku do udziału.

Art. 177 § 1. Umowa spółki może zobowiązywać wspólników do dopłat w granicach liczbowo oznaczonej wysokości w

Strona 130

stosunku do udziału.

Dopłaty powinny być nakładane i uiszczane przez wspólników równomiernie w stosunku do ich udziałów.

Art. 177 § 2. Dopłaty powinny być nakładane i uiszczane przez wspólników równomiernie w stosunku do ich udziałów.

Wysokość i terminy dopłat oznaczane są w miarę potrzeby uchwałą wspólników.

Art. 178 § 1. Wysokość i terminy dopłat oznaczane są w miarę potrzeby uchwałą wspólników.

Jeżeli wspólnik nie uiścił dopłaty w określonym terminie, obowiązany jest do zapłaty odsetek ustawowych.→ Spółka może również żądać naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki.

Art. 178 § 2. Jeżeli wspólnik nie uiścił dopłaty w określonym terminie, obowiązany jest do zapłaty odsetek ustawowych; spółka może również żądać naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki.

Zwrot dopłat:Dopłaty mogą zostać zwrócone wspolikom, jeśli nie są wymagane na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym.

Art. 179 § 1. Dopłaty mogą być zwracane wspólnikom, jeżeli nie są wymagane na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym.

Zwrot może nastąpić po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia o zamierzonym zwrocie w piśmie przeznaczonym do ogłoszeń spółki.

Art. 179 § 2. Zwrot dopłat może nastąpić po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia o zamierzonym zwrocie w piśmie przeznaczonym do ogłoszeń spółki.

Zwrot powinien być dokonany równomiernie wszystkim wspólnikom.Art. 179 § 3. Zwrot powinien być dokonany równomiernie wszystkim wspólnikom.

Zwróconych dopłat nie uwzględnia się przy żądaniu nowych dopłat.

Art. 179 § 4. Zwróconych dopłat nie uwzględnia się przy żądaniu nowych dopłat.

Rozwiązanie i likwidacja sp. z o. o. Przyczyny rozwiązania spółki:

1) przyczyny przewidziane w umowie spółkia) upływ czasu na jaki zawiązano spółkęb) osiągnięcie celu

Strona 131

c) inne okoliczności2) uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za

granicę, stwierdzona protokołem sporządzonym przez notariusza3) ogłoszenie upadłości spółki,4) inne przyczyny przewidziane prawem

Art. 270 Rozwiązanie spółki powodują:1) przyczyny przewidziane w umowie spółki,2) uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę, stwierdzona protokołem sporządzonym przez notariusza,3) ogłoszenie upadłości spółki,4) inne przyczyny przewidziane prawem.

5) orzeczenie sądu• na żądanie wspólnika lub członka organu spółki, jeżeli osiągnięcie celu spółki

stało się niemożliwe albo jeżeli zaszły inne ważne przyczyny wywołane stosunkami spółki.

• na żądanie oznaczonego w odrębnej ustawie organu państwowego, jeżeli działalność spółki naruszająca prawo zagraża interesowi publicznemu.

Art. 271 Poza przypadkami, o których mowa w art. 21, sąd może wyrokiem orzec rozwiązanie spółki: 1) na żądanie wspólnika lub członka organu spółki, jeżeli osiągnięcie celu spółki stało się niemożliwe albo jeżeli zaszły inne ważne przyczyny wywołane stosunkami spółki, 2) na żądanie oznaczonego w odrębnej ustawie organu państwowego, jeżeli działalność spółki naruszająca prawo zagraża interesowi publicznemu.

Rozwiązanie spółki następuje po przeprowadzeniu likwidacji, z chwilą wykreślenia spółki z rejestru.

Art. 272 Rozwiązanie spółki następuje po przeprowadzeniu likwidacji, z chwilą wykreślenia spółki z rejestru.

Strona 132

Spółka akcyjna Spółka akcyjna jest drugim typem spółek kapitałowych.

CECHY1. może być utworzona przez 1 lub więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba

że ustawa stanowi inaczej2. obejmuje dużą liczbę wspólników – są wśród nich wspólnicy strategiczni (mają większość albo

bezwzględną większość)3. charakter typowo kapitałowy4. statut zamiast umowy5. wyłączenie

1) nadzoru osobistego akcjonariuszy2) odpowiedzialności osobistej akcjonariuszy

6. duży kapitał i majątek7. swobodny obrót akcjami (ograniczenie dot. akcji imiennych)8. możliwy obrót na rynku wtórnym9. sformalizowany sposób powstania10.zinstytucjonalizowany sposób zarządzania (zarząd managerski)11.obligatoryjność RN12.spółka publiczna – jeżeli chociaż 1 akcja została zdematerializowana

Powstanie spółki 1. ZAWIĄZANIE SPÓŁKI = podpisanie statutu + objęcie wszystkich akcji

1) do zawiązania SA potrzebne jest wszystko w formie aktu notarialnegoa. statutb. akty zawiązania spółki

i. zgoda na zawiązanie SAii. zgoda na brzmienie statutuiii. zgoda na objęcie akcji przez założyciela/założycieli lub łącznie z osobami 3.

c. objęcie wszystkich akcji – oświadczenia o objęciu akcji2) są założyciele - zawiązać spółkę akcyjną może 1 albo więcej osób

a. SA nie może być zawiązana wyłącznie przez jednoosobową SPZOO 3) obecnie jest zasadą jest zawiązanie łączne

a. akcjonariusze w formie oświadczeń notarialnych wyrażają zgodę na objęcie akcjib. jak wszyscy to uczynią to SA została zawiązanac. nie trzeba być jednocześnie akcjonariuszem i założycielem

4) założyciele podpisują statut a. charakter prawny statutu: umowa lub czynność prawna zbliżona do umowy b. forma: akt notarialny ad solemnitatemc. statut zawiera

i. postanowienia obligatoryjne(A) firma spółki(B) siedziba spółki(C)przedmiot działalności spółki(D)czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony(E) wysokość kapitału zakładowego

⇒ kwotę wpłaconą przed zarejestrowaniem na pokrycie kapitału zakładowego⇒ wartość nominalna akcji⇒ liczbę akcji ze wskazaniem, czy akcje są imienne czy na okaziciela

(F) liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli mają być wprowadzone akcje różnych rodzajów

(G)nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) założycieli(H) liczbę członków zarządu i rady nadzorczej

Strona 133

(I) pismo do ogłoszeń, jeżeli spółka zamierza dokonywać ogłoszeń również poza Monitorem Sądowym I Gospodarczym

ii. postanowienia fakultatywne - bez zapisu w statucie spółka nie może korzystać z danej instytucji prawa(A) liczba i rodzaje tytułów uczestnictwa w zysku lub w podziale majątku spółki oraz

związane z nimi prawa(B) wszelkie związane z akcjami obowiązki świadczenia na rzecz spółki, poza

obowiązkiem wpłacenia należności za akcje(C)warunki i sposób umorzenia akcji(D)ograniczenia zbywalności akcji(E) uprawnienia osobiste akcjonariuszy

d. sąd rejestrowy może orzec o rozwiązaniu wpisanej do rejestru SK w przypadku, gdy:i. nie zawarto umowy spółkiii. określony w umowie albo statucie przedmiot działalności spółki jest sprzeczny z

prawemiii. umowa albo statut spółki nie zawiera postanowień dotyczących firmy przedmiotu

działalności spółki, kapitału zakładowego lub wkładów iv. wszystkie osoby zawierające umowę spółki albo podpisujące statut nie miały

zdolności do czynności prawnych w chwili ich dokonywania(A) jeżeli powyższe braki nie zostaną usunięte w terminie wyznaczonym przez sąd

rejestrowy, sąd ten może, po wezwaniu zarządu spółki do złożenia oświadczenia, wydać postanowienie o rozwiązaniu spółki

(B) jeżeli powyższe braki nie mogą być usunięte, sąd rejestrowy orzeka o rozwiązaniu spółki

(C)z powodu powyższych braków, spółka nie może być rozwiązana, jeżeli od jej wpisu do rejestru upłynęło 5 lat

(D)o rozwiązaniu spółki sąd rejestrowy orzeka na wniosek osoby mającej interes prawny albo z urzędu, po przeprowadzeniu rozprawy

(E) orzeczenie o rozwiązaniu spółki nie wpływa na ważność czynności prawnych zarejestrowanej spółki

5) objęcie wszystkich akcjia. akcje nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej – muszą być pokryte w

całości wkładamib. agio - jeżeli akcje są obejmowane po cenie wyższej od wartości nominalnej, nadwyżka

powinna być wpłacona w całości przez zarejestrowaniem i jest przelewana do kapitału zapasowego

c. statut spółki może określać minimalną lub maksymalną wysokość kapitału zakładowego – może być on określony widełkowo i. w takim przypadku zawiązanie spółki następuje z chwilą objęcia przez akcjonariuszy

takiej liczby akcji, których łączna wartość nominalna jest równa co najmniej 100 000 zł oraz złożenia przez zarząd, przed zgłoszeniem spółki do rejestru, oświadczenia w formie aktu notarialnego o wysokości objętego kapitału zakładowego

ii. wysokość objętego kapitału powinna mieścić się w określonych przez statut granicach

6) spółka może wydawać imienne świadectwa założycielskie w celu wynagrodzenia usług świadczonych przy powstaniu spółki (znak legitymacyjny) – mogą uczestniczyć w zysku max 10 lat i w granicach określonych statutem

2. WNIESIENIE WKŁADÓW PRZEZ AKCJONARIUSZY1) nie cały kapitał musi być wniesiony przed zarejestrowaniem

Strona 134

2) wkłady i akcje ogólnie 3. USTANOWIENIE ZARZĄDU I RN4. WPIS DO REJESTRU

1) zarząd zgłasza zawiązanie spółki do sądu rejestrowego właściwego ze względu na siedzibę spółki w celu wpisania spółki do rejestru

2) wniosek o wpis spółki do rejestru podpisują wszyscy członkowie zarządu3) wniosek należy złożyć w terminie 6 miesięcy od daty sporządzenia statutu spółki4) zgłoszenie spółki akcyjnej do sądu rejestrowego powinno zawierać m. in.

a. firmę, siedzibę i adres spółki albo adres do doręczeń,b. przedmiot działalności spółki

5) załączniki do winsokua. statutb. akty notarialne c. oświadczenia wszystkich członków zarządu, że wpłaty na akcje i wkłady pieniężne

zostały dokonane zgodnie z prawemd. i inne

6) sąd rejestrowy nie może odmówić wpisania spółki do rejestru z powodu drobnych uchybień, które nie naruszają interesu spółki oraz interesu publicznego, a nie mogą być usunięte bez poniesienia niewspółmiernie wysokich kosztów

7) w przypadku stwierdzenia w zgłoszeniu braku usuwalnego, sąd rejestrowy wyznacza spółce w organizacji stosowny termin do jego usunięcia pod rygorem odmowy wpisu do rejestru

8) jeżeli po zarejestrowaniu spółki zostały stwierdzone braki wynikłe z niedopełnienia przepisów prawa, sąd rejestrowy, z urzędu albo na wniosek osób mających interes prawny, wzywa spółkę do usunięcia braków i wyznacza w tym celu odpowiedni termina. jeżeli spółka nie uczyni zadość wezwaniu, sąd rejestrowy może nakładać grzywny

5. CZYNNOŚCI DODATKOWE1) założyciele sporządzają pisemne sprawozdanie, które jest badane przez biegłego

rewidenta w zakresie jego poprawności rzetelności jeżelia. przewidziane są wkłady niepieniężneb. spółka nabywa mienie c. lub spółka dokonuje zapłaty wynagrodzenia za usługi świadczone przy jej powstaniu

STOSUNKI MAJĄTKOWE8) MAJĄTEK SK

1) majątek SK jest odrębny od majątków jej wspólników2) konflikt interesów

a. inne interesy ma spółka - wzmacnianie pozycji majątkowej b. inne interesy mają wspólnicy – chcą jak najwięcej zarobić na spółcec. prawo podziału zysków spółki mają wspólnicy – ZW, WZ

9) WKŁADY1) wkład – świadczenia wspólnika w zamian za obejmowane udziały w spółce2) przedmiot wkładu – tylko prawa majątkowe ale szeroko rozumiane

a. SN: przedmiotem wkładu może być wszystko co przedstawia jakąkolwiek wartość ekonomiczną jeśli nie jest przez prawo wyłączone

b. przedmiotem wkładu nie mogą być i. prawa niezbywalne ii. wykonywanie pracy i świadczenie usługiii. wierzytelności przyszłe – zobowiązanie do spełnienia świadczenia w przyszłościiv. weksel własny z poręczeniem wekslowym

c. wkłady pieniężne

Strona 135

i. gotówkaii. pieniądz bankowyiii. czek

d. wkłady niepieniężne (aporty) - prawa majątkowe zbywalne o charakterze względnym lub bezwzględnym, np. i. rzeczyii. użytkowanie wieczysteiii. użytkowanie ustanowione na rzecz spółki – ale to sporne bo to prawo niezbywalneiv. najem – prawo względnev. wymagalna wierzytelność wobec spółkivi. wiedza (know – how)

(A) założyciele sporządzają pisemne sprawozdanie, które jest badane przez biegłego rewidenta w zakresie jego poprawności rzetelności jeżeli⇒ przewidziane są wkłady niepieniężne⇒ spółka nabywa mienie ⇒ lub spółka dokonuje zapłaty wynagrodzenia za usługi świadczone przy jej

powstaniu 3) tylko w SPZOO są dopłaty – w pozostałych spółkach wspólnik nie jest uprawniony ani

zobowiązany do podwyższenia umówionego wkładua. zmniejszenie udziału kapitałowego wymaga zgody pozostałych wspólników

10)KAPITAŁ ZAKŁADOWY1) kapitał – suma wkładów, które wnoszone są na pokrycie udziałów w spółce2) kapitał zakładowy

a. cyfrowo oznaczona suma pieniężna, która i. stanowi zapis rachunkowy po stronie pasywów w bilansie

(A) po stronie aktywów są składniki majątkowe na pokrycie tego kapitału – jest nimi w założeniu suma wkładów wspólników

ii. stanowi co najmniej sumę wartości wniesionych do spółki wkładów -minimalny, początkowy majątek SK

3) cechy KZa. zapisany w umowie spółkib. zarachowany w pieniądzu polskimc. ma charakter stały – wymóg zebrania i utrzymania kapitału zakładowego w stałej

wysokościd. zakaz oprocentowywania udziałówe. zakaz nabywania własnych udziałówf. jednolity charakter - spółka może posiadać tylko 1 kapitał zakładowyg. suma udziałów na które dzieli się kapitał powinna odpowiadać sumie wkładów na

pokrycie tych udziałówi. są też sytuacje gdy wkłady przewyższają kapitał zakładowy - mamy wtedy do

czynienia z nadwyżką, ale w większości przypadków kapitał zakładowy = kapitałowi pierwotnemu

h. do tej wartości odnoszą się poszczególne uprawnienia wspólników np. liczba głosów4) funkcje KZ

a. prawna – KZ dzieląc się na udziały które są objęte przez poszczególnych wspólników daję im podstawę prawna w spółce i wyznacza zakres ich uprawnień

b. gospodarcza – odzwierciedla początkowy majątek spółki stanowiący podstawę rozpoczęcia przez nią działalności gospodarczej

c. gwarancyjna – gwarantuje posiadanie przez spółkę określonego majątku, stanowiącego podstawę zaspokojenia się przez wierzycieli spółki

5) SA

Strona 136

a. KZ musi wynosić min 100 000 złb. dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej

i. akcje 11)AKCJE

1) akcja - udział akcjonariusza w KZ SAa. wiązka uprawnień i związanych z nimi obowiązków wspólnikówb. cześć kapitału zakładowego

2) ogólniea. akcja jest wyrażona w pieniądzu

i. akcje mogą mieć wartość(A) nominalną – nie może być niższa niż 1 grosz(B) emisyjną

⇒ akcje nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej⇒ agio - jeżeli akcje są obejmowane po cenie wyższej od wartości nominalnej,

nadwyżka powinna być uiszczona w całości przed zarejestrowaniem spółki i wchodzi do kapitału zapasowego

(C) rynkową – wartość po której akcja jest zbywana b. akcje nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej – muszą być pokryty w

całości wkładamic. agio - jeżeli akcje są obejmowane po cenie wyższej od wartości nominalnej, nadwyżka

powinna być wpłacona w całości przez zarejestrowaniem i jest przelewana do kapitału zapasowego

d. zakaz nabywania akcji własnych, ale są od tego pewne wyjątkie. zasadą jest zbywalność akcjif. nie można pobierać odsetek od akcji ani od wniesionego wkładug. wpłaty powinny być dokonane równomiernie na wszystkie akcje h. akcje obejmowane za wkłady niepieniężne powinny być pokryte w całości nie później

niż przed upływem roku po zarejestrowaniu spółkii. akcje obejmowane za wkłady pieniężne powinny być opłacone przed zarejestrowaniem

spółki co najmniej w ¼ ich wartości nominalnejj. jeżeli akcje są obejmowane wyłącznie za wkłady niepieniężne albo za wkłady

niepieniężne i pieniężne, wówczas kapitał zakładowy powinien być pokryty przed zarejestrowaniem co najmniej w ¼ czwartej jego wysokości

3) cechy akcjia. niepodzielne b. zbywalnec. równed. nieprocentowe – nie można pobierać odsetek od akcji ani od wniesionego wkładu

4) dokument akcji – jest papierem wartościowyma. dokument inkorporujący udział w SAb. można mówić o akcjach

i. w formie papierowejii. zdematerializowanych

(A) nie ma formy papierowej(B) akcjonariuszowi wydawane jest imienne świadectwo depozytowe (znak

legitymacyjny)c. dokument akcji powinien być sporządzony na piśmie i zawierać m. in. następujące

dane:i. firmę, siedzibę i adres spółkiii. oznaczenie sądu rejestrowego i numer, pod którym spółka jest wpisana do rejestru,iii. wartość nominalną,. serię i numer, rodzaj danej akcji, uprawnienia szczególne z akcji

Strona 137

(A) co do tych 3 wymagań brak = nieważność

d. powinien być opatrzony pieczęcią spółki oraz podpisem zarządui. podpis może być mechanicznie odtwarzanyii. brak = nieważność

5) rodzaje akcjia.

i. imienne – legitymują imiennie posiadacza akcji(A) mogą być wydawane przed pełną wpłatą(B) z akcją imienną może być związany obowiązek powtarzających się świadczeń

niepieniężnych⇒ akcje takie mogą być przenoszone tylko za zgodą spółki⇒ spółka może odmówić zgody jedynie z ważnych powodów, bez obowiązku

wskazania innego nabywcy(C)zbycie: pisemne oświadczenie na dokumencie + przeniesienie posiadania

ii. na okaziciela - uprawnionym jest każda osoba będąca w posiadaniu dokumentu akcji(A) nie mogą być wydawane przed pełną wpłatą – na dowód częściowej wpłaty

wydaje się imienne świadectwo tymczasowe(B) zbycie: przeniesienie posiadania

iii. * za akcjonariusza uważa się(A) osobę wpisaną do księgi akcyjnej(B) posiadacza akcji na okaziciela

iv. * jeśli ustawa lub statut nie stanowi inaczej na żądanie akcjonariusza(A) akcje imienne mogą być zmienione na akcje na okaziciela(B) akcje na okaziciela mogą być zmieniona na akcje imienne

b.i. zwykłeii. uprzywilejowane – zawsze imienne

(A) akcje uprzywilejowane co do dywidendy ⇒ dywidenda nie może przewyższać więcej niż o ½ dywidendę przysługującą

akcjom nieuprzywilejowanym ⇒ nie korzystają z pierwszeństwa zaspokojenia przed pozostałymi udziałami⇒ akcje nieme – akcje uprzywilejowane co do dywidendy z wyłączeniem prawa

głosu (a) wówczas nie stosuje się tych 2 powyższych ograniczeń(b) może być imienna i na okaziciela

(B) akcje uprzywilejowane co do głosu⇒ nie może przyznawać uprawnionemu więcej niż 2 głosy na 1 akcję⇒ akcja niema

(C)akcje uprzywilejowane co do podziału majątku spółki w przypadku likwidacji c.

i. gotówkowe – akcje obejmowane w zamian za wkłady pieniężneii. aportowe - akcje obejmowane w zamian za wkłady niepieniężne

(A) powinny pozostać imiennymi do dnia zatwierdzenia przez najbliższe zwyczajne walne zgromadzenie sprawozdania finansowego za rok obrotowy, w którym nastąpiło pokrycie tych akcji i w ciągu tego okresu nie mogą być zbyte ani zastawione

d. gratisowe – dotyczą podwyższenia kapitału zakładowegoe. związane z obowiązkiem świadczenia na rzecz spółki

6) podobny charakter do akcji mają a. świadectwa użytkowe - PW

Strona 138

i. wydaje się za umorzone akcjeii. mogą być imienne lub an okazicielaiii. jeśli statut nie stanowi inaczej na równi z akcjami uprawniają do uczestnictwa w

dywidendzie i nadwyżce w majątku polikwidacyjnym b. imienne świadectwa tymczasowe - PWc. imienne świadectwa założycielskie - ZLd. imienne świadectwa depozytowe - ZL

i. akcjonariuszowi spółki publicznej posiadającemu akcje zdematerializowane przysługuje uprawnienie do imiennego świadectwa depozytowego wystawionego przez podmiot prowadzący rachunek papierów wartościowych oraz do imiennego zaświadczenia o prawie uczestnictwa w walnym zgromadzeniu spółki publicznej

12)KAPITAŁ ZAPASOWY1) na pokrycie straty należy utworzyć kapitał zapasowy2) do kapitału zapasowego przelewa się

a. co najmniej 8% zysku za dany rok obrotowy, dopóki kapitał ten nie osiągnie co najmniej 1/3 kapitału zakładowego

b. nadwyżki, osiągnięte przy emisji akcji powyżej ich wartości nominalnej, a pozostałe - po pokryciu kosztów emisji akcji

c. dopłaty akcjonariuszy w zamian za przyznanie szczególnych uprawnień ich dotychczasowym akcjom, o ile te dopłaty nie będą użyte na wyrównanie nadzwyczajnych odpisów lub strat

3) statut może przewidywać tworzenie innych kapitałów na pokrycie szczególnych strat lub wydatków (kapitały rezerwowe).

4) o użyciu kapitału zapasowego i rezerwowego decyduje WZa. ale: część kapitału zapasowego w wysokości 1/3 kapitału zakładowego można użyć

jedynie na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym13)UMORZENIE AKCJI

1) warunki umorzeniaa. umowa spółki musi to przewidywaćb. spółka musi być wpisana do rejestru

2) automatycznie lub uchwałą akcjonariuszy3) zawsze wiąże się z obniżeniem kapitału zakładowego4) za umorzone akcje wydawane są świadectwa użytkowe

6. PODWYŻSZENIE KZ1) zasadniczo podwyższenie KZ może nastąpić tylko przez zmianę statutu

a. wymaga uchwały walnego zgromadzenia i wpisu do rejestrui. wymagana jest większość ¾ i zgoda wszystkich których uchwała dotyczyii. można głosować grupami (w formie aktu notarialnego i potem zgłasza się do

rejestru)b. walne zgromadzenie może upoważnić RN do ustalenia jednolitego tekstu zmienionego

statutu lub wprowadzenia innych zmian o charakterze redakcyjnym określonych w uchwale zgromadzenia

c. zmianę zarząd zgłasza do sądu rejestrowego – zgłoszenie nie może nastąpić po upływie 3 miesięcy od dnia powzięcia uchwały przez walne zgromadzenie

2) podwyższeni zwykłe – wymaga zawsze zmiany statutua. podwyższenie KZ następuje przez podwyższenie wartości nominalnej akcji istniejących

lub emisję nowych akcjib. emisja nowych akcji może się odbyć w drodze

i. subskrypcji prywatnej - objęcie nowych akcji następuje w drodze(A) złożenia oferty przez spółkę i jej przyjęcia przez oznaczonego adresata

Strona 139

(B) przyjęcie oferty następuje na piśmie pod rygorem nieważności(C)objęcie akcji nie może być uzależnione od warunku lub terminu

ii. subskrypcji zamkniętej - objęcie nowych akcji następuje w drodze zaoferowania akcji wyłącznie akcjonariuszom, którym służy prawo poboru(A) prawo poboru – prawo pierwszeństwa objęcia przez dotychczasowych

akcjonariuszy akcji nowych w stosunku do liczby posiadanych akcji⇒ nie może być wyłączone statutem⇒ w interesie spółki walne zgromadzenie może pozbawić akcjonariuszy prawa

poboru akcji w całości lub w części – wymagana większość : 4/5 głosów (B) dzień prawa poboru – dzień wg którego określa się akcjonariuszy którym służy

prawo poboru nowych akcji(C)zapisy na akcje

⇒ zapis na akcje sporządza się w formie pisemnej na formularzu przygotowanym przez spółkę co najmniej w 2 egzemplarzach na każdego subskrybenta

⇒ zapis subskrypcji powinien być złożony spółce albo osobie przez nią upoważnionej w terminie podanym w ogłoszeniu, prospekcie albo w liście poleconym

⇒ zapis na akcje dokonany pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu jest nieważny

⇒ termin do zapisywania się na akcje nie może być dłuższy niż 3 miesiące od dnia otwarcia subskrypcji

⇒ akcje co do których akcjonariuszom służy prawo poboru zarząd powinien zaoferować w drodze ogłoszenia

⇒ jeżeli wszystkie dotychczasowe akcje w spółce są akcjami imiennymi, zarząd

może zrezygnować z dokonywania ogłoszeń wszyscy akcjonariusze powinni być poinformowani o treści ogłoszenia listami poleconymi

⇒ jeżeli w 1. terminie dotychczasowi akcjonariusze nie wykonali prawa poboru akcji, zarząd ogłasza 2. (co najmniej dwutygodniowy) termin poboru pozostałych akcji przez wszystkich dotychczasowych akcjonariuszy

iii. subskrypcji otwartej - objęcie nowych akcji następuje w drodze zaoferowania akcji w drodze ogłoszenia w MSiG skierowanego do osób, którym nie służy prawo poboru – osoba 3. lub akcjonariusz któremu nie służy prawo poboru

c. przesłanki zwykłego podwyższenia KZi. całkowite wpłacenie co najmniej 9/10 dotychczasowego kapitału zakładowego

(A) przepisu nie stosuje się w przypadku łączenia się spółekii. podjęcie przez walne zgromadzenie uchwały o zmianie statutu – musi zawierać m.

in.(A) suma podwyższenia(B) terminy otwarcia i zamknięcia subskrypcji

⇒ maksymalny czas trwania subskrypcji to 3 miesiące od otwarcia(C)określenie dnia prawa poboru – w przypadku subskrypcji zamkniętej

iii. objęcie akcji przez dotychczasowych lub nowych akcjonariuszyiv. zgłoszenie w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy (od podjęcia uchwały) uchwały

wraz z dokumentami do sądu rejestrowegov. wpis podwyższenia i zmiany statutu do rejestru – podwyższenie KZ następuje z

chwilą wpisu do rejestrud. podwyższenie KZ ze środków własnych spółki

Strona 140

i. majątek spółki nie ulega zwiększeniu tylko odpowiedniemu przesunięciu między pozycjami bilansowymi

ii. polega na przeniesieniu środków z kapitału zapasowego lub kapitału rezerwowego do kapitału zakładowego(A) żeby to zastąpiło spółka musi mieć w poprzednich latach obrotowych zysk i musi

przekazać go na kapitał rezerwowy lub zapasowyiii. może nastąpić przez

(A) utworzenie nowych akcji – akcji gratisowych(B) zwiększenie wartości dotychczasowych akcji – podwyżka gratisowa

⇒ nowe akcje lub zwiększona wartość dotychczasowych akcji nie wymaga objęcia

iv. w podwyższeniu uczestniczą tylko dotychczasowi akcjonariusze z zachowaniem proporcji

4) warunkowe podwyższenie KZa. walne zgromadzenie może uchwalić podwyższenie kapitału zakładowego z

zastrzeżeniem, że osoby, którym przyznano prawo do objęcia akcji, wykonają je na warunkach określonych w uchwale w trybie 448 – 452

b. może ono dotyczyć i. przyznania praw do objęcia akcji związanych z posiadaniem obligacjiii. przyznania praw do objęcia akcji należnych prawnikom, członkom zarządu, RN w

zamian za wkłady niepieniężne, które stanowią ich wierzytelność względem spółkiiii. przyznania praw do objęcia akcji należnych posiadaczom warrantów

subskrypcyjnych(A) warranty subskrypcyjne - w celu podwyższenia kapitału zakładowego zgodnie z

przepisami tego działu spółka może emitować papiery wartościowe imienne lub na okaziciela uprawniające ich posiadacza do zapisu lub objęcia akcji, z wyłączeniem prawa poboru⇒ bezwarunkowe i nieodwołalne zobowiązanie wystawcy (spółki) do uzyskania

akcji emitenta przez posiadania warrantuc. wartość nominalna warunkowego podwyższenia kapitału zakładowego nie może

przekraczać dwukrotności kapitału zakładowego z chwili podejmowania uchwały5) docelowe podwyższenie kapitału zakładowego – bez zmiany statutu

a. statut może upoważnić zarząd na okres nie dłuższy niż 3 lata do podwyższenia kapitału zakładowegoi. upoważnienie to może zostać przedłużone na kolejne trzyletnie okresy - z tym, że w

tym już przypadku jego udzielenie będzie każdorazowo wymagać zmiany statutub. wymagana jest uchwała statutu umieszczona w protokole sporządzonym przez

notariuszac. zarząd może wykonać przyznane mu upoważnienie przez dokonanie jednego albo kilku

kolejnych podwyższeń kapitału zakładowegod. upoważnienie zarządu do podwyższenia kapitału zakładowego w tym trybie może

przewidywać emitowanie specjalnych papierów wartościowych tzw. warrantów subskrybcyjnych, z terminem wykonania prawa zapisu upływającym nie później, niż okres, na który zostało udzielone upoważnienie

e. ograniczenia:i. wysokość kapitału docelowego nie może przekraczać 3/4 kapitału zakładowego na

dzień udzielenia upoważnienia zarządowiii. w tym trybie zarząd może wydać akcje tylko w zamian za wkłady pieniężne, chyba

że statut dopuszcza możliwość objęcia akcji za wkłady niepieniężne

Strona 141

iii. podwyższenia kapitału nie może nastąpić ze środków własnych spółkiiv. zarząd nie może wydawać akcji uprzywilejowanych i przyznawać osobistych

uprawnień indywidualnie oznaczonym akcjonariuszom6. OBNIŻENIE KAPITAŁU ZAKŁADOWEGO identycznie jak w SPZOO

ORGANY SA

1. WALNE ZGROMADZENIE AKCJONARIUSZY – wiele przepisów imperatywnych1) organ stanowiący – podejmuje uchwały

a. charakter prawny uchwał – są różne stanowiska, ale Katneri. czynności prawne powstające poprzez oświadczenia woli, tych którzy mają

legitymację do podjęcia uchwały (wspólników) ii. zespół oświadczeń woli wspólników prowadzi do podjęcia uchwały jako czynności

prawnejb. uchwały WZ wymagają sprawy określone w KSH i statucie a w szczególności

i. rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółkiii. rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy iii. udzielenie absolutorium członkom organów spółki z wykonania przez nich

obowiązkówiv. postanowienie dotyczące roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy

zawiązaniu spółki lub sprawowaniu zarządu albo nadzoruv. zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz

ustanowienie na nich ograniczonego prawa rzeczowegovi. nabycie i zbycie nieruchomości, użytkowania wieczystego lub udziału w

nieruchomości, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczejvii. zawarcie umowy wiążącej się ze stosunkami dominacji i zależności między spółkamiviii.emisja

(A) obligacji zmiennych lub prawem pierwszeństwa (B) warantów subskrypcyjnych

ix. nabycie akcji własnych i upoważnienie do ich nabycia2) rodzaje

a. zwyczajne - ZWZi. ZWZ powinno odbyć się w terminie 6 miesięcy po upływie każdego roku obrotowegoii. przedmiot obrad - pisemne głosowanie jest wyłączone

(A) rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki(B) rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy(C)powzięcie uchwały o podziale zysku albo pokryciu straty(D)udzielenie członkom organów spółki absolutorium z wykonania przez nich

obowiązków⇒ nazywa się to często pokwitowaniem⇒ to absolutorium dotyczy wszystkich osób, które pełniły funkcję członków

(a) zarządu(b) rady nadzorczej

• w ostatnim roku obrotowym(E) uchwała o wyborze biegłego rewidenta(F) rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania skonsolidowanego – tu pisemne

głosowanie nie jest wyłączoneb. nadzwyczajne – NWZ - zwoływane

i. w przypadkach określonych KSH lub umowie spółki, np. ii. oraz gdy organy lub osoby uprawnione do zwoływania zgromadzeń uznają to za

wskazane

Strona 142

3) miejscea. siedziba spółkib. inne miejsce na terytorium RP wskazane przez statut

4) podmiot zwołującya. zasada: WZ zwołuje zarząd b. RN ma prawo

i. zwołać ZWZ - jeżeli zarząd nie zwoła go w terminie określonym KSH lub statucieii. zwołać NWZ – jeżeli uzna zwołanie go za stosowne wystąpi do zarządu z

żądaniem zwołania zarząd w terminie 2 tygodni nie zwoła c. akcjonariusze reprezentujący co najmniej ½ kapitału zakładowego lub co najmniej ½

ogółu głosów w spółce mogą zwołać NWZd. statut może przyznać także innym osobom uprawnienie do zwoływania WZe. akcjonariusz lub akcjonariusze reprezentujący co najmniej 1/20 kapitału zakładowego

mogą żądać zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia (mniej niż 1/20 jeśli statut tak stanowi)i. sąd rejestrowy może upoważnić do zwołania NWZ akcjonariuszy występujących z

tym żądaniem(A) jeżeli w terminie 2 tygodni od dnia przedstawienia żądania zarządowi

nadzwyczajne walne zgromadzenie nie zostanie zwołane(B) po wezwaniu zarządu do złożenia oświadczenia

5) tryb zwołaniaa. zasada: walne zgromadzenie zwołuje się przez ogłoszenie, które powinno być

dokonane co najmniej na 3 tygodnie przed terminem walnego zgromadzeniab. wyjątek: jeżeli wszystkie akcje wyemitowane przez spółkę są imienne

i. listów poleconych lub przesyłek nadanych pocztą kurierską, (A) muszą być wysłane co najmniej 2 tygodnie przed terminem ZW(B) dzień wysłania listów uważa się za dzień ogłoszenia

ii. zawiadomień wysłanych pocztą elektroniczną, jeżeli wspólnik uprzednio wyraził na to pisemną zgodę, podając adres, na który zawiadomienie powinno być wysłane

c. w ogłoszeniu lub zaproszeniu należy oznaczyći. datę, godzinę i miejsce walnego zgromadzeniaii. szczegółowy porządek obrad

(A) w sprawach nieobjętych porządkiem obrad nie można powziąć uchwały, chyba że ⇒ cały kapitał zakładowy jest reprezentowany na zgromadzeniu⇒ i nikt z obecnych nie zgłosił sprzeciwu dotyczącego powzięcia uchwały

(B) wniosek o zwołanie nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników oraz wnioski o charakterze porządkowym mogą być uchwalone, mimo że nie były umieszczone w porządku obrad

iii. w przypadku zamierzonej zmiany statutu - istotne elementy treści proponowanych zmian

d. akcjonariusz ma prawo (nie obowiązek) uczestniczyć w walnym zgromadzeniu6) pełnomocnicy wspólników

a. akcjonariusz może uczestniczyć w WZ zgromadzeniu oraz wykonywać prawo głosu osobiście lub przez pełnomocnika

b. nie można ograniczać prawa ustanawiania pełnomocnika na walnym zgromadzeniu i liczby pełnomocników

c. pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie pod rygorem nieważności

Strona 143

d. członek zarządu i pracownik spółki nie mogą być pełnomocnikami na walnym zgromadzeniu

e. przepisy o wykonywaniu prawa głosu przez pełnomocnika stosuje się do wykonywania prawa głosu przez innego przedstawiciela

7) głosowaniea. głosy mogą być za, przeciw lub wstrzymujące się b. 1 akcja daje prawo do 1 głosu, chyba że statut stanowi inaczejc. prawo głosu przysługuje od dnia pełnego pokrycia akcji, chyba że statut stanowi inaczejd. akcjonariusz może głosować odmiennie z każdej posiadanej akcjie. zasada: do podjęcia uchwały wymagana jest bezwzględna większość, chyba że KSH

lub umowa spółki stanowi inaczeji. czasem ii. czasem 4/5 iii. czasem zgoda wszystkich których uchwała dotyczy

f. zasadą jest głosowanie jawnei. wyjątki - tajne głosowanie

(A) przy wyborach (B) nad wnioskami o odwołanie członków organów spółki lub likwidatorów (C)o pociągnięcie ich do odpowiedzialności(D)w sprawach osobowych(E) na żądanie choćby 1 ze wspólników obecnych lub reprezentowanych na

zgromadzeniu wspólników8) wzruszanie uchwały

a. powództwo o uchylenie uchwały ZWi. przesłanki

(A) uchwała jest sprzeczna z umową lub dobrymi obyczajami(B) i uchwała godzi w interesy spółki lub ma na celu pokrzywdzenie akcjonariusza

ii. legitymacja bierna- spółka reprezentowana przez zarząd w przypadku braku pełnomocnika albo kuratora wyznaczonego przez sąd

iii. legitymacja czynna(A) organy

⇒ zarząd⇒ RN

(B) członkowie tych organów(C)wspólnik który głosował przeciwko uchwale, a po jej powzięciu zażądał

zaprotokołowania sprzeciwu(D)wspólnik bezzasadnie niedopuszczony do udziału w ZW(E) wspólnik, który nie był obecny na ZW w przypadku

⇒ wadliwego zwołania ZW ⇒ lub powzięcia uchwały w sprawie nieobjętej porządkiem obrad

iv. termin(A) termin zawity 1 miesiąc od dnia otrzymania wiadomości o uchwale ale nie później

niż 6 miesięcy od dnia powzięcia uchwały(3 miesiące zamiast 6 w przypadku spółki publicznej)

v. orzeczenie sądu ma charakter konstytutywny i działa ex tuncb. powództwo o stwierdzenie nieważności uchwały wspólników

i. przesłanki (A) uchwała jest sprzeczna z ustawą (jakąkolwiek)

ii. legitymacja bierna – j. w. iii. legitymacja czynna – j. w.iv. termin

Strona 144

(A) termin zawity 6 miesięcy od dnia otrzymania wiadomości o uchwale ale nie później niż 2 lata od dnia powzięcia uchwały

(B) w przypadku spółki publicznej - termin zawity 30 dni od dnia ogłoszenia uchwały o ale nie później niż 1 rok od dnia powzięcia uchwały

(C)(D)upływ tego terminu pozwala jednak podnieść zarzuty nieważności w przypadku

ogólnego powództwa o ustalenie stosunku prawnegov. orzeczenie sądu ma charakter deklaratywny i działa ex nunc

2. ZARZĄD – organ wykonawczy1) skład

a. zarząd może być jedno- lub wieloosobowyb. członkiem zarządu może być

i. akcjonariusz lub osoba spoza grona akcjonariuszyii. tylko of mająca pełną zdolność do czynności prawnych

c. jest powoływany i odwoływane przez RN chyba że statut stanowi inaczeji. uchwałą WZ też można odwołać lub zawiesić członka zarząduii. statut może określać inny sposób powoływania, np. delegowanie członków poprzez

grupy akcjonariuszyd. kadencja: max 5 lat

i. statut może przewidywać krótsząii. odnawialność

e. wygaśnięcie mandatui. najpóźniej z dniem odbycia walnego zgromadzenia zatwierdzającego sprawozdanie

finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu(A) jeżeli statut przewiduje, że członków zarządu powołuje się na okres wspólnej

kadencji, mandat członka zarządu powołanego przed upływem danej kadencji zarządu wygasa równocześnie z wygaśnięciem mandatów pozostałych członków zarządu, chyba że statut stanowi inaczej

ii. utrata pełnej zdolności do czynności prawnychiii. śmierćiv. odwołanie– w każdym czasiev. skutecznie złożona rezygnacjavi. skazanie za przestępstwo określone w art. 18 KSH

2) działalnośća. zarząd działa za spółkę – nie przedstawicielstwo!!b. członkowie zarządu działają poprzez uchwały – zasadniczo wymagana jest

bezwzględna większośćc. zarząd prowadzi sprawy spółki

i. jeżeli zarząd jest wieloosobowy, wszyscy jego członkowie są obowiązani uprawnieni do wspólnego prowadzenia spraw spółki, chyba że statut stanowi inaczej

ii. powołanie prokurenta wymaga zgody wszystkich członków zarządu(A) odwołać prokurę może każdy członek zarządu

d. zarząd reprezentuje spółkę i. prawo członka zarządu reprezentowania spółki dotyczy wszystkich czynności

sądowych i pozasądowych spółkiii. prawa członka zarządu do reprezentowania spółki nie można ograniczyć ze

skutkiem prawnym wobec osób 3.iii. sposób reprezentacji

(A) zarząd 1 – osobowy – z mocy prawa członek zarządu samodzielnie(B) zarząd wieloosobowy

Strona 145

⇒ określa statut⇒ jeśli statut nie określa – do składania oświadczeń woli w imieniu spółki

wymagane jest współdziałanie 2 członków zarządu lub 1 członka zarządu łącznie z prokurentem

(C)możliwość reprezentacji spółki przez prokurenta lub innego rodzaju pełnomocnika – sposób reprezentacji zależy od treści udzielonej prokury (pełnomocnictwa)⇒ prokura łączna⇒ prokura samoistna (oddzielna)

(D)RN lub pełnomocnik powołany uchwałą WZ ⇒ w umowie miedzy spółką a członkiem ⇒ w sporze między członkiem zarządu a spółką

(E) oświadczenia składane spółce oraz doręczenia pism spółce mogą być dokonywane wobec 1 członka zarządu lub prokurenta

3. RADA NADZORCZA – organ nadzoru1) zawsze jest obligatoryjna2) skład

a. składa się co najmniej z 3 członków (w spółkach publicznych min 5)b. członkowie są powoływani i odwoływani przez WZ , chyba ze umowa statut stanowi

inaczeji. na wniosek akcjonariuszy, reprezentujących co najmniej 1/5 kapitału zakładowego,

wybór RN powinien być dokonany przez najbliższe WZ w drodze głosowania oddzielnymi grupami, nawet gdy statut przewiduje inny sposób powołania RN

c. członkiem RN nie może byći. członek zarząduii. prokurentiii. likwidatoriv. kierownik oddziału lub zakładuv. zatrudniony w spółce

(A) główny księgowy(B) radca prawny(C)adwokat

vi. osoba, która podlega bezpośrednio członkowi zarządu albo likwidatorowivii. członek zarządu lub likwidator spółki lub spółdzielni zależnej

d. kadencja: max 5 lati. odnawialność

e. wygaśnięcie mandatui. najpóźniej z dniem odbycia walnego zgromadzenia zatwierdzającego sprawozdanie

finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka RN(A) w przypadku powołania członka RN na okres dłuższy niż 1 rok, mandat członka

RN wygasa z dniem odbycia WZ, zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka RN, chyba że statut stanowi inaczej

(B) jeżeli statut przewiduje, że członków RN powołuje się na okres wspólnej kadencji, mandat członka RN powołanego przed upływem danej kadencji RN wygasa równocześnie z wygaśnięciem mandatów pozostałych członków RN, chyba że statut stanowi inaczej

ii. utrata pełnej zdolności do czynności prawnychiii. śmierć

Strona 146

iv. odwołaniev. skutecznie złożona rezygnacjavi. skazanie za przestępstwo określone w art. 18 § 2 KSH

3) działalność RNa. RN działa poprzez uchwałyb. sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej

działalnościc. nie ma prawa wydawania zarządowi wiążących poleceń dotyczących prowadzenia

spraw spółkid. do szczególnych obowiązków RN należy

i. ocena sprawozdań w zakresie ich zgodności z księgami, dokumentami, stanem faktycznym

ii. ocena wniosków zarządu dotyczących podziału zysku albo pokrycia stratyiii. składanie WZ corocznego pisemnego sprawozdania z wyników tej oceny

e. może i. badać wszystkie dokumenty spółkiii. żądać od zarządu i pracowników sprawozdań i wyjaśnieńiii. dokonywać rewizji stanu majątku spółkiiv. zawiesić, z ważnych powodów, w czynnościach poszczególnych lub wszystkich

członków zarząduv. delegować członków RN, na okres nie dłuższy niż 3 miesiące, do czasowego

wykonywania czynności członków zarządu, którzy zostali odwołani, złożyli rezygnację albo z innych przyczyn nie mogą sprawować swoich czynności

vi. w przypadku niemożności sprawowania czynności przez członka zarządu RN powinna niezwłocznie podjąć odpowiednie działania w celu dokonania zmiany w składzie zarządu.

f. statut może rozszerzyć uprawnienia RN UPRAWNIENIA AKCJONARIUSZA

1. NIEMAJĄTKOWE1) prawo uczestnictwa w walnym zgromadzeniu2) prawo głosu

a. akcjonariusz może głosować odmiennie z każdej z posiadanych akcji3) prawo do zaskarżania uchwał 4) prawo do informacji – można realizować na WZ i poza nim

a. zarząd odmawia udzielenia informacji, jeżeli mogłoby to wyrządzić szkodę spółce, spółce z nią powiązanej albo spółce lub spółdzielni zależnej, w szczególności przez ujawnienie tajemnic technicznych, handlowych lub organizacyjnych przedsiębiorstwa

5) prawo żądania wydania nowego dokumentu akcji od spółki jeśli poprzedni dokument uległ zniszczeniu, był wadliwy lub nieważny

6) osobiste uprawnieniaa. statut może przyznać indywidualnie oznaczonemu akcjonariuszowi osobiste

uprawnienia - w szczególności mogą one dotyczyć i. prawa powoływania lub odwoływania członków zarządu, RN ii. prawa do otrzymywania oznaczonych świadczeń od spółki

2. MAJĄTKOWE1) wspólnik ma prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania

finansowego i przeznaczonym do podziału uchwałą WZ a. jeżeli statut nie stanowi inaczej, zysk przypadający akcjonariuszom dzieli się

i. zasada: w stosunku do liczy akcji ii. wyjątek: w stosunku do dokonanych wpłat na akcje – jeśli akcje nie są pokryte w

całości

Strona 147

b. reszta tak ja w SPZOO2) prawo do dywidendy za dany rok obrotowy tak jak SPZOO3) prawo od udziału w zysku, który jest przede wszystkim prawem do dywidendy

a. musi być zysk i uchwała WZ o wypłacie zysku na dywidendy – wtedy powstaje roszczenie

4) osobiste uprawnieniaa. statut może przyznać indywidualnie oznaczonemu akcjonariuszowi osobiste

uprawnienia - w szczególności mogą one dotyczyć i. prawa powoływania lub odwoływania członków zarządu, RN ii. prawa do otrzymywania oznaczonych świadczeń od spółki

5) zbycie akcji a. imienne: pisemne oświadczenie na dokumencie + przeniesienie posiadaniab. na okaziciela: przeniesienie posiadaniac. ograniczenia

i. z ustawy (A) akcje obejmowane w zamian za wkłady niepieniężne powinny pozostać

imiennymi do dnia zatwierdzenia przez najbliższe zwyczajne walne zgromadzenie sprawozdania finansowego za rok obrotowy, w którym nastąpiło pokrycie tych akcji i w ciągu tego okresu nie mogą być zbyte ani zastawione

(B) nie można zbyć przed wpisem SA do rejestruii. ze statutu

(A) statut może uzależnić rozporządzenie akcjami imiennymi od zgody spółki albo w inny sposób ograniczyć możliwość rozporządzenia akcjami imiennymi

(B) z akcją imienną może być związany obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych⇒ akcje takie mogą być przenoszone tylko za zgodą spółki⇒ spółka może odmówić zgody jedynie z ważnych powodów, bez obowiązku

wskazania innego nabywcyiii. z umowy miedzy akcjonariuszami

(A) dopuszczalna jest umowa ograniczająca na określony czas rozporządzanie akcją lub częścią ułamkową akcji⇒ ograniczenie rozporządzania nie może być ustanowione na okres dłuższy niż

5 lat od dnia zawarcia umowy(B) dopuszczalne są umowy ustanawiające prawo pierwokupu lub inne prawo

pierwszeństwa nabycia akcji lub ułamkowej części akcji – akcje winkulowane⇒ ograniczenia rozporządzania, wynikające z takich umów, nie mogą trwać

dłużej niż 10 lat od dnia zawarcia umowy6) prawo poboru 7) udział nadwyżce polikwidacyjnej

a. jest wypłacana proporcjonalnie do dokonanych wpłatb. można uprzywilejować co do pierwszeństwa zaspokojenia

8) przymusowa wykupienie akcji i prawo do żądania wykupu akcji

OBOWIĄZKI AKCJONARIUSZA1. WNIESIENIE PEŁNEGO WKŁADU NA AKCJE

1) jeśli akcjonariusz nie dokonał wpłaty w terminie określonym w statucie lub uchwale zgromadzenia akcjonariuszy jest on zobowiązany do zapłacenia odsetek ustawowych za opóźnienie lub odszkodowania chyba że statut stanowi inaczej

2. POWTARZAJĄCE SIĘ ŚWIADCZENIA NIEPIENIĘŻNE, KTÓRE MOGĄ BYĆ ZWIĄZANE Z AKCJĄ IMIENNĄ

Strona 148

3. ZWROT ŚWIADCZENIA OTRZYMANEGO OD SA WBREW PRZEPISOM PRAWA ALBO POSTANOWIENIOM STATUTU 1) nie ma obowiązku zwrotu udziału w zysku otrzymanego w dobrej wierze

SQUEEZING – PRZYMUSOWE WYKUPIENIE AKCJI – tylko SA1. PRZESŁANKI

1) uchwała WZ o przymusowym wykupie akcji , która powinna określaća. akcje podlegające wykupowi b. akcjonariuszy, którzy zobowiązują się wykupić akcjec. akcje przypadające każdemu z nabywców

2) przymusowy wykup akcji akcjonariuszy mniejszościowych - akcjonariuszy reprezentujących nie więcej niż 5 % KZ

3) wykup następuje przez nie więcej niż 5 akcjonariuszy, posiadających łącznie nie mniej niż 95 % KZ , przy czym każdy z nich musi posiadać nie mniej niż 5% KZ

4) uchwała musi zapaść większością 95% głosów oddanych - statut może przewidywać surowsze warunki

5) głosowanie jest imienne oraz jawne w sytuacji gdy każda akcja ma 1 głos bez przywilejów lub ograniczeń

6) uchwała musi zostać ogłoszona7) przymusowego wykupu akcji nie ma w spółkach publicznych

2. AKCJONARIUSZE, KTÓRZY MAJĄ NABYĆ AKCJE I GŁOSOWALI ZA UCHWAŁĄ, odpowiadają solidarnie wobec spółki za spłacenie całej sumy wykupu

3. AKCJONARIUSZE MNIEJSZOŚCIOWI, których akcje podlegają przymusowemu wykupowi, powinni, w terminie 1 miesiąca od dnia ogłoszenia uchwały w MSiG, złożyć w spółce dokumenty akcji lub dowody ich złożenia do rozporządzenia spółki1) jeżeli akcjonariusz nie złożył dokumentu akcji w terminie, zarząd unieważnia ją w drodze

uchwały (bezwzględna większość) a nabywcy wydaje nowy dokument akcji pod tym samym numerem emisyjnym

4. SKUTECZNOŚĆ UCHWAŁY O PRZYMUSOWYM WYKUPIE AKCJI zależy od wykupienia akcji przedstawionych do wykupu przez akcjonariuszy mniejszościowych, których akcje nie zostały objęte powyższą uchwałą1) akcjonariusze ci powinni złożyć w spółce dokumenty akcji lub dowody ich złożenia do

rozporządzenia spółkia. obecni na WZ, w terminie 2 dni od dnia WZb. pozostali w terminie 1 miesiąca od dnia ogłoszenia uchwały

2) jeśli akcjonariusz w tym terminie nie złoży akcji to uważa się że zgada się na pozostanie w spółce

5. CENA WYKUPU AKCJI 1) gdy akcje są notowane na rynku regulowanym - cena notowana na rynku regulowanym, wg

przeciętnego kursu z ostatnich 3 miesięcy przed powzięciem uchwały2) gdy akcje nie są notowane na rynku regulowanym - cena ustalona przez biegłego

wybranego przez WZ 6. OSOBY, KTÓRE ZAMIERZAJĄ WYKUPIĆ AKCJE powinny wpłacić należność równą cenie

wszystkich nabywanych akcji na rachunek bankowy spółki w terminie 3 tygodni od dnia

ogłoszenia ceny wykupu przez zarząd termin zawity - upływ powoduje niedojście do skutku przymusowego wykupu akcji

7. PO WPŁACENIU CENY WYKUPU zarząd powinien niezwłocznie przenieść wykupione akcje na nabywców

Strona 149

8. DO DNIA WPŁACENIA CAŁEJ SUMY WYKUPU akcjonariusze mniejszościowi zachowują wszystkie uprawnienia z akcji

Jednoosobowa spółka Skarbu Państwa1) wg Strzyczkowskiego alternatywa dla przedsiębiorstw państwowych2) tendencja aby cześć jednoosobowych spółek SP nie mogła być prywatyzowana (np.

energetyka) 3) państwowe op –inną niż SP jednostka organizacyjna, posiadającą osobowość prawną,

której mienie jest w całości mieniem państwowym4) organy jednoosobowej spółki SP – zasadniczo stosuje się przepis o SA lub SPZOO

a. walne zgromadzenie – jego uprawnienia wykonuje minister SP jako reprezentant SP - jedynego akcjonariusza (udziałowca)

b. rada nadzorczai. w spółce powstałej w wyniku komercjalizacji

(A) w SA - obligatoryjnie(B) w SPZOO – fakultatywnie

c. zarząd – organ wykonawczy – w 1. kadencji członków zarządu powołuje minister SP5) wpływ SP na SK o istotnym znaczeniu dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa

publicznegoa. SP może zachować wpływ na podejmowanie strategicznych decyzji

Ochrona praw wspólników mniejszościowych 1. OCHRONA PRAW MNIEJSZOŚCI - wszelkie instrumenty, które mają chronić mniejszość

przed dyktatem większości2. ZASADA: GŁOSOWANIE W SPÓŁCE POPRZEZ WIĘKSZOŚĆ AKCJI/UDZIAŁÓW W KZ

1) pakiet kontrolny jest bardzo różny – przy rozproszeniu akcji posiadanie 20 – 25 % akcji stanowi o większości

3. PRAWA MNIEJSZOŚCI1) w wąskim ujęciu - prawa, których realizacja jest uzależniona od dysponowania przez 1 lub

więcej akcjonariuszy określonym ułamkiem KZ w związku z objętymi akcjamia. mogą być one uwarunkowane reprezentowaniem 1/5 , 1/10, KZ b. przy ustalaniu czy akcjonariuszom przysługują prawa mniejszości , punktem odniesienia

jest kapitał akcyjny, a nie liczba głosów akcjonariuszyc. np.

i. akcjonariusze reprezentujący co najmniej 1/5 kapitału zakładowego mogą złożyć wniosek o wybór RN w drodze głosowania oddzielnymi grupami

ii. akcjonariusze reprezentujący co najmniej 1/10 KZ (A) mogą zwołać NWZ (B) mogą złożyć wniosek o sprawdzenie listy obecności na WZ zgromadzeniu przez

wybraną komisję2) w szerokim ujęciu - jak wyżej + przypadki, w których akcjonariusz bez względu na

reprezentowany ułamek KZ może przeciwstawić się działaniom organów spółki zagrażającym jego interesom a. środki defensywne – jeśli dla powzięcia uchwały WZ jest wymóg kwalifikowanej

większości głosów, jednomyślności lub zgody konkretnego akcjonariusza - blokują one możliwość podjęcia przez wspólników większościowych jakiejkolwiek uchwały i tym samym chronią mniejszość

b. środki ofensywne i. prawa indywidualne akcjonariusza, np. do informacjiii. zaskarżanie uchwał

Strona 150

iii. wetoiv. prawo do kandydowania do władz spółki

Spółka kapitałowa w organizacji 1. Istnieje POMIĘDZY ZAWIĄZANIEM A WPISEM DO REJESTRU

1) w przypadku SA mamy do czynienia z tzw. przedspółką – miedzy podpisaniem statutu a objęciem wszystkich akcji

2. W KWESTIACH NIEUREGULOWANYCH stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące danego typu spółki po jej wpisie do rejestru

3. FIRMA SKWO powinna zawierać dodatkowe oznaczenie „w organizacji”.4. jest UŁOMNĄ OP

1) ale pewnych czynności nie może dokonywać - w przypadku SA art. 322 !!2) może we własnym imieniu

a. nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczoweb. zaciągać zobowiązaniac. pozywać i być pozywana

5. MOŻE PROWADZIĆ DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ o przedmiocie określonym w akcie jej utworzenia przed pokonaniem wpisu do KRS – ale nie jest przedsiębiorcą

6. ZASADA KONTYNUACJI - z chwilą wpisu do KRS staje się SPZOO albo SA i uzyskuje OP - z tą chwilą staje się ona podmiotem praw i obowiązków SKWO

7. ODPOWIEDZIALNOŚĆ - za zobowiązania spółki kapitałowej w organizacji odpowiadają solidarnie1) spółka 2) osoby, które działały w jej imieniu

a. do chwili zatwierdzenia ich czynności przez WZ/ZW3) wspólnik albo akcjonariusz spółki kapitałowej do wartości niewniesionego wkładu na

pokrycie objętych udziałów lub akcji8. REPREZENTACJA

1) jest reprezentowana przez zarząd albo pełnomocnika powołanego jednomyślną uchwałą wspólników

2) w spółce jednoosobowej w organizacji jedyny wspólnik nie ma prawa reprezentowania spółkia. nie dotyczy to zgłoszenia spółki do sądu rejestrowego

9. ROZPORZĄDZENIE UDZIAŁEM ALBO AKCJĄ dokonane przed wpisem spółki SK do KRS albo przed zarejestrowaniem podwyższenia KZ jest nieważne

10.UMOWA SPÓŁKI ULEGA ROZWIĄZANIU 1) jeżeli

a. zawiązanie spółki nie zostało zgłoszone do sądu rejestrowego w terminie 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy spółki

b. albo jeżeli postanowienie sądu odmawiające zarejestrowania stało się prawomocne2) skutki

a. zarząd dokonuje likwidacji jeśli spółka w organizacji nie jest w stanie i. dokonać niezwłocznie zwrotu wszystkich wniesionych wkładów ii. lub pokryć w pełni wierzytelności osób 3.

b. jeżeli spółka w organizacji nie ma zarządu, zgromadzenie wspólników albo sąd rejestrowy ustanawia likwidatora albo likwidatorów

c. do likwidacji spółki w organizacji stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące likwidacji spółki

d. likwidatorzy ogłaszają jednokrotnie o otwarciu likwidacji, wzywając wierzycieli do zgłoszenia ich wierzytelności w terminie 1 miesiąca od dnia ogłoszenia

Strona 151

e. spółka w organizacji ulega rozwiązaniu z dniem zatwierdzenia przez ZW sprawozdania likwidacyjnego

Złota akcja1. USTAWA O SZCZEGÓLNYCH UPRAWNIENIACH SP Z 2005 R.

1) nie sprzeciwia się zasadom swobodnego gospodarowania i TWE2) dotyczy uprawnień SP wobec SK które mają siedzibę na terytorium RP3) SP mając nawet tylko 1 akcje może wykonywać dodatkowe uprawnienia poza

uprzywilejowaniem zwykłym4) dopóki SP bezpośrednio lub pośrednio pozostaje akcjonariuszem w takiej spółce

a. Minister SP może zgłosić sprzeciw w stosunku do uchwały lub innej czynności prawnej zarządu rozporządzającej mieniem spółki gdy naruszają one bezpieczeństwo publiczne lub porządek publicznyi. w terminie 14 dni od uzyskania informacji o uchwale nie więcej niż 21 dni od

podjęcia uchwały – na ten czas uchwała lub czynność prawna jest zawieszonaii. minister dowiaduje się o tym od obserwatorów, których może delegować do spółkiiii. sprzeciw wydawany jest w formie decyzji – złote weto – skutkuje ona nieważnością

czynności prawnej od chwili jej dokonaniab. Minister SP może zgłosić sprzeciw w stosunku do uchwały WZ lub ZW dotyczącej

i. rozwiązania spółkiii. przeniesienia siedziby spółki za granicęiii. zbycia lub wydzierżawienia przedsiębiorstwa lub ustanowienia na nim

ograniczonego prawa rzeczowego(A) gdy naruszają one bezpieczeństwo publiczne lub porządek publiczny

5) co roku RM określa które są to spółki, np. PGNiG

VI. Spółka europejska, EZIG i inni przedsiębiorcy UE – ogólna charakterystyka i powstanie. Odpowiedzialność cywilna w prawie spółek

EZIG1. Powołanie z inicjatywy francuskiej rozporządzeniem EWG z 1985 r.2. ustawa z 4 marca 2005 r. o EZIG i SE

SPÓŁKA EUROPEJSKA – SOCIETAS EUROPA1. PODSTAWY PRAWNE

1) powołana rozporządzeniem z 2001 r. w sprawie statutu SE2) ustawa z 4 marca 2005 r. o EZIG i SE

2. CECHY1) zalicza się do SA2) op3) kapitał minimalny podzielony na akcje – 120 000 euro4) firma zawiera dodatek SE5) rejestruje się ją w państwie, w którym ma siedzibę6) działa w całej UE7) zgłasza się jej rejestrację/wykreślenie Dzienniku Urzędowym UE

3. 4 SPOSOBY POWSTANIA1) fuzja SA

a. które powstały zgodnie z prawem państw członkowskichb. i mają siedziby w krajach UE

Strona 152

c. co najmniej 2 podlegają prawu 2 różnych państw członkowskich2) utworzenie grupy kapitałowej przez SA i SPZOO

a. które powstały zgodnie z prawem państw członkowskichb. i mają siedziby w krajach UEc. co najmniej 2 podlegają prawu 2 różnych państw członkowskich lub mają spółkę

zależną lub oddział w innym państwie członkowskim3) utworzenie spółki córki przez co najmniej 2 spółki poprzez subskrypcję akcji

a. które powstały zgodnie z prawem państw członkowskichb. i mają siedziby w krajach UEc. co najmniej 2 podlegają prawu 2 różnych państw członkowskich lub mają spółkę

zależną lub oddział w innym państwie członkowskim4) przekształcenie istniejącej SA

a. musi od 2 lat posiadać spółkę zależną w innym państwie członkowskim4. ZARZĄDZANIE SPÓŁKĄ

1) kadencja organów: max 6 lat2) op nie może być organem3) zarządzanie w systemie monistycznym lub dualistycznym (decyduje spółka w statucie)4) zarządzanie w systemie monistycznym

a. Rada Administracyjna i. łączy funkcje zarządu i RNii. składa się z co najmniej 3 członkówiii. wewnętrzny podział kompetencji na zarządcze i nadzorcze i delegacja kompetencji

dyrektorom wykonawczymiv. możliwość łączenia funkcji członka RA i dyrektora wykonawczego

(A) status może przewidywać zakaz łączenia funkcji przewodniczącego RA i generalnego dyrektora wykonawczego

v. kompetencje(A) prowadzenia spraw spółki(B) reprezentacja(C)sprawowanie stałego nadzoru

vi. domniemanie kompetencji RA- wszystkie sprawy niezastrzeżone dla walnego zgromadzenia

vii. wyłączne kompetencje RA(A) uchwalanie rocznych i wieloletnich planów(B) dokonuje czynności związanych z zawieraniem przez spółkę umowy kredytu,

pożyczki, poręczeń(C)uchwała o obniżeniu kapitału zakładowego(D)powołuje/odwołuje dyrektorów wykonawczych

b. zadania RA mogą być wykonywane przez i. dyrektorów wykonawczych

(A) tylko w SE z systemem monistycznym(B) nie są członkami RA jako organu(C)swoisty przedstawiciel spółki – podmiot sui generis, ani członek organu, ani

pełnomocnik (D)gdy jest kliku dyrektorów wykonawczych powołuje się generalnego dyrektora

wykonawczego(E) RA może wydawać dyrektorom wykonawczym wiążące polecenia dotyczące

prowadzenia spraw spółkiii. członków zebranych w komitetach

(A) komitet liczy co najmniej 2 członków(B) najważniejszy jest komitet ds. finansowych(C)komitety mają wąskie uprawnienia

Strona 153

(D)RA może przekazać określone kompetencje komitetom(E) RA nie może uczestniczyć w komitetach sprawujących nadzór

5) zarządzanie w systemie dualistycznym a. zarząd i RNb. odesłanie do KSHc. działa w Polsce jako SA

Odpowiedzialność cywilna w prawie spółek OGÓLNIE

1. ORGANY ODPOWIEDZIALNE ZA DECYZJE SPÓŁKI1) RN2) KR3) zarząd4) likwidatorzy5) założyciele

2. ODPOWIEDZIALNOŚĆ WOBEC1) spółki2) wierzycieli3) wspólników (przy przekształceniach)

3. RODZAJE ODPOWIEDZIALNOŚCI1) cywilna 2) karna3) administracyjna

OC w SPZOO

1. ART. 291- ODPOWIEDZIALNOŚĆ CZŁONKÓW ZARZĄDU1) kto odpowiada?

a. członkowie zarządu solidarnie ze spółką2) wobec kogo?

a. wobec wierzycieli spółki 3) przesłanki

a. członkowstwo w zarządzieb. podanie fałszywych danych w

i. oświadczeniu wszystkich członków zarządu, że wkłady na pokrycie KZ zostały przez wszystkich wspólników w całości wniesione

ii. lub oświadczeniu wszystkich członków zarządu, że wkłady na podwyższony KZ zakładowy zostały w całości wniesione

a. wina umyślna lub niedbalstwoi. stosuje się odpowiedni art. 415 i n. KC

b. nie musi być szkody – odpowiedzialność represyjna2) termin

a. przez 3 lata od dnia zarejestrowania spółki lub zarejestrowania podwyższenia KZ 3) problem pozornego wniesienia wkładu - czy późniejsze wniesienie wkładu zwalnia od

odpowiedzialności? – kilka koncepcjia. Alehandr – późniejsze wniesienie wkładu zwalnia od odpowiedzialnościb. Szajkowski, Katner – charakter represyjny art. 291 - późniejsze wniesienie wkładu nie

zwalnia od odpowiedzialności

2. ART. 292 – SZKODA PRZY TWORZENIU SPÓŁKI

Strona 154

1) kto, biorąc udział w tworzeniu spółki, wbrew przepisom prawa z winy swojej wyrządził spółce szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia

2) kto odpowiada?a. kto biorąc udział w tworzeniu spółki

i. z reguły wspólnicy - SPZOOii. przy SA założycieleiii. doradcy z istoty swojej nie ponoszą odpowiedzialności np. adwokat, radca prawny,

doradca finansowy(A) doktryna ma podzielone stanowiska

⇒ 1- nie ponoszą odpowiedzialności⇒ Kappes – a notariusze? ponosi odpowiedzialność za to co jest w akcie

notarialnym – jest osobą zaufania publicznego, powinien klienta ostrzec(a) Katner – nie można udzielić odpowiedzi jednoznacznej, zależy od sytuacji,

np. w przypadku nienależytego sporządzenia aktu notarialnego może odpowiadać

3) wobec kogo?a. wobec spółki

4) przesłankia. szkodab. wina umyślna lub niedbalstwoc. związek przyczynowy

5) uchwały wspólników wymaga: postanowienie dotyczące roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązaniu spółki lub sprawowaniu zarządu albo nadzoru

6) jeżeli szkodę wyrządziło kilka osób wspólnie, odpowiadają za szkodę solidarnie

3. 293 – ODPOWIEDZIALNOŚĆ CZŁONKÓW ORGANÓW ZA SZKODĘ1) kto odpowiada?

a. członek zarządub. członek rady nadzorczejc. członek komisji rewizyjnej d. likwidator

2) wobec kogo odpowiada?a. wobec spółki

3) za co?a. za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub

postanowieniami umowy spółki, chyba że nie ponosi winy4) przesłanki

a. szkodab. wina – domniemanie winyc. związek przyczynowy

5) członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidator powinien przy wykonywaniu swoich obowiązków dołożyć staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności

6) uchwały wspólników wymaga: postanowienie dotyczące roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązaniu spółki lub sprawowaniu zarządu albo nadzoru

7) jeżeli szkodę wyrządziło kilka osób wspólnie, odpowiadają za szkodę solidarniea. a co zrobić gdy w zarządzie jest podział kompetencji? zasadniczo odpowiada się za

szkodę ale osoba może zwolnić się od odpowiedzialności wykazując na zasadach ogólnych że nie uczestniczyła w wyrządzaniu szkody

4. POZEW O NAPRAWIENIE SZKODY MOŻE WNIEŚĆ

Strona 155

1) spółka2) każdy wspólnik – actio pro socio

5. ACTIO PRO SOCIO1) każdy wspólnik we własnym imieniu może wnieść pozew o naprawienie szkody

wyrządzonej spółce – jeżeli spółka nie wytoczy powództwa o naprawienie wyrządzonej jej szkody w terminie 1 roku od dnia ujawnienia czynu wyrządzającego szkodę

2) powództwo o odszkodowanie przeciwko członkom organów spółki oraz likwidatorom wytacza się wg miejsca siedziby spółki

3) spółka może przystąpić do sprawy jako interwenient główny4) kaucja –aby nie wytaczano powództwa pochopnie

a. pozwany przy 1. czynności procesowej może zażądać aby sąd nakazać złożenie kaucji na zabezpieczenie pokrycia szkody grożącej pozwanemu (sąd może to zrobić)

b. wysokość i rodzaj kaucji sąd określa wg swojego uznaniac. pozew zostaje odrzucony jeśli kaucja w wyznaczonym przez sąd terminie nie zostanie

złożona d. na kaucji służy pozwanemu pierwszeństwo przed wszystkimi wierzycielami powodae. na postanowienie sądu nakazujące powodowi złożenie kaucji zażalenie nie przysługuje

5) jeślia. powództwo jest uzasadnione – odszkodowanie + zwrot kaucjib. jeśli powództw jest nieuzasadnione a powód, wnosząc je, działał w złej wierze lub

dopuścił się rażącego niedbalstwa, obowiązany jest naprawić szkodę wyrządzoną pozwanemu

6) w przypadku wytoczenia tego powództwa przez wspólnika oraz w razie upadłości spółki, osoby obowiązane do naprawienia szkody nie mogą powoływać się na uchwałę wspólników udzielającą im absolutorium ani na dokonane przez spółkę zrzeczenie się roszczeń o odszkodowanie

7) przedawnieniea. roszczenie o naprawienie szkody przedawnia się z upływem 3 lat od dnia, w którym

spółka dowiedziała się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia ale nie później niż z upływem 10 lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę

6. BEZSKUTECZNOŚĆ EGZEKUCJI PRZECIWKO SPÓŁCE – nie ma tego w SA1) jeżeli egzekucja przeciwko spółce okazała się bezskuteczna, członkowie zarządu

odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania2) kto odpowiada?

a. prawidłowo powołany członek zarządub. orzecznictwo – jeśli członek zarządu mimo odwołania lub rezygnacji jest w rejestrze to

ponosi odpowiedzialność (ale może się zwolnić)c. prokurent, pełnomocnik, zarządca faktyczny nie odpowiadająd. spory co do likwidatora

i. SN – 2006,2007 – nie odpowiada, może odpowiadać na podstawie art. 293ii. SN – 28.02.2008 – likwidator odpowiada mimo że ten przepis o nim nie mówi

(A) likwidatorami z mocy prawa są członkowie zarządu(B) gdyby przyjąć inne rozwiązanie można wykiwać wierzycieli – spółka 1- osobowa

– jedyny zarządca staje się likwidatorem nie ma kto odpowiadać3) wobec kogo?

a. wobec wierzycieli spółki4) przesłanki odpowiedzialności

Strona 156

a. podmiotowe – członek zarządu, ewentualnie likwidatorb. ważne zobowiązanie spółki potwierdzone wyrokiem?c. bezskuteczność egzekucji – sąd nie bada jej powodów tylko ją stwierdza

5) członek zarządu może się uwolnić od tej odpowiedzialności jeżeli wykaże, że a. we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto

postępowanie układoweb. albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania

układowego nastąpiło nie z jego winyc. albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia

postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkodyd. * nie wolno bronić się zarzutem potrącenia

6) przepisy te nie naruszają przepisów ustanawiających dalej idącą odpowiedzialność członków zarządu

7) charakter odpowiedzialnościa. osobista b. subsydiarnac. solidarna d. dotyczy zobowiązań prywatnoprawnych i publicznoprawnyche. spory

i. 1 – odpowiedzialność odszkodowawcza – dotyczy szkody, której nie można naprawić bo spółka jest niewypłacalna

ii. 2 – odpowiedzialność gwarancyjna członków zarządu (Katner)

7. PRZEPISY POWYŻSZE NIE NARUSZAJĄ PRAW WSPÓLNIKÓW ORAZ OSÓB 3. DO DOCHODZENIA NAPRAWIENIA SZKODY NA ZASADACH OGÓLNYCH

Strona 157

VII. Upadłość przedsiębiorcy – zagadnienia materialno prawne [do uzupełnienia]

VIII. Czynności handlowe, umowy w obrocie gospodarczymCECHY OBROTU HANDLOWEGO I CZYNNOŚCI HANDLOWYCH1. ZASADA SWOBODY UMÓW2. ZASADA JEDNOSCI PRAWA CYWILNEGO3. OPARTY NA UMOWACH4. MASOWOŚĆ OBROTU5. STANDARYZACJA OBROTU6. SERYJNOŚĆ OBROTU

1) ad 3-5 powoduje powstawanie wzorców umownych7. PEWNOŚĆ I BEZPIECZEŃSTWO OBROTU8. SZYBKOŚĆ OBROTU9. FORMA PISEMNA UMÓW – ze względów podatkowych umów ustnie prawie się nie zawiera10.STARANNOŚĆ OBROTU – wiąże się z wykonywaniem umów11.ZAUFANIE I LOJALNOŚĆ W OBROCIE GOSPODARCZYM przedsiębiorców względem siebie

1) postulat, który wiąże się z prawami i obowiązkami wspólników

Zasada swobody umów 1) Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny wg swego uznania, byleby jego

treść lub cel nie sprzeciwiały się a. właściwości (naturze) stosunkub. ustawiec. ZWS

2) Sąd Apelacyjny w Lublinie (1998 r.) – strony mają do wyboru 3 możliwościa. przejęcie umowy z KC bez modyfikacjib. przejęcie umowy z KC z modyfikacjami lub połączenie elementów kilku umów

nazwanychc. stworzenie umowy nienazwanej byleby nie wykręcała poza ZSU

Rodzaje umów 1. UMOWY ORGANIZACYJNE O CHARAKTERZE ORGANIZACYJNYM – POROZUMIENIA2. UMOWY W OBROCIE GOSPODARCZYM

1) sensu stricto – gospodarcze właściwe – dwustronnie gospodarcze – po obu stronach są przedsiębiorcya. umowy dotyczące przeniesienia praw

i. sprzedażii. dostawa iii. zamianaiv. kontraktacjav. darowizna

b. umowy dotyczące używania prawi. najemii. dzierżawaiii. leasing iv. franchising

c. umowy o świadczenie usług – oparte na konstrukcji zleceniai. zlecenieii. umowy inwestycyjne związane z wykonywaniem dzieła

Strona 158

iii. roboty budowlane i projekty budowlaneiv. przewózv. spedycjavi. składvii. komisviii.związane z PW – umowy maklerskie itp. ix. umowy związane z bankiem

(A) rachunek bankowy(B) umowy kredytowe(C)umowa gwarancji bankowej(D)akredytywa

x. factoringxi. forfaitingxii. ubezpieczenia gospodarcze

d. umowy zwiane z własnością przemysłowąi. licencyjnaii. know – howiii. dotyczące patentów, ZT, renomy

ZASADY DOTYCZĄCE FORMUŁOWANIA UMÓW1. UMOWY NAZWANE

1) regulowane w KC2) nieregulowane w KC – aby powiedzieć że umowa spoza KC jest nazwana musimy znać jej

essentialia negotii np. umowa kredytu bankowego, gwarancji bankowej2. UMOWY NIENAZWANE

1) najczęściej powstają poprzez praktykę2) często nie ma regulacji krajowej, ale jest międzynarodowa, np. konwencja ottawska –

factoring3) umowa – czynność prawna dwustronna ważnie zawarta4) musi być brak nazwy nie chodzi o określenie użyte w czynności5) żadna ustawa nie określa jej essentialia negotii6) nie jest tożsama z umową nazwaną lub tak do niej podobna że jest podtypem umowy

nazwanej7) musi określać strony umowy, przedmiot, treść 8) nie może wykraczać poza ZSU

Zawieranie umów SPOSOBY ZAWIERANIA UMÓW

a. ofertab. zawarcie umowy przez internetc. aukcja i przetargd. giełda towarowae. negocjacjef. * list intencyjnyg. umowa przedwstępnah. sposób dorozumiany

1) ofertaa. oświadczenie 2. stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne

postanowienia tej umowyi. wystawienie rzeczy w miejscu sprzedaży na widok publiczny z oznaczeniem ceny

uważa się za ofertę sprzedaży

Strona 159

ii. ogłoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje, skierowane do ogółu lub do poszczególnych osób, poczytuje się w razie wątpliwości nie za ofertę, lecz za zaproszenie do zawarcia umowy

b. jeżeli oferent nie oznaczył w ofercie terminu, w ciągu którego oczekiwać będzie odpowiedzii. oferta złożona w obecności 2. strony albo za pomocą środka bezpośredniego

porozumiewania się na odległość - przestaje wiązać, gdy nie zostanie przyjęta niezwłocznie

ii. oferta złożona w inny sposób przestaje wiązać z upływem czasu, w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez nieuzasadnionego opóźnienia

c. w stosunkach między przedsiębiorcami oferta może być odwołana przed zawarciem umowy, jeżeli oświadczenie o odwołaniu zostało złożone 2. stronie przed wysłaniem przez nią oświadczenia o przyjęciu ofertyi. ale oferty nie można odwołać, jeżeli wynika to z jej treści lub określono w niej termin

przyjęciad. przyjęcie oferty dokonane z zastrzeżeniem zmiany lub uzupełnienia jej treści poczytuje

się za nową ofertęi. w stosunkach między przedsiębiorcami przyjęcie oferty dokonane z zastrzeżeniem

zmiany lub uzupełnienia jej treści niezmieniających istotnie treści oferty poczytuje się

za jej przyjęcie strony wiąże umowa o treści określonej w ofercie z uwzględnieniem zastrzeżeń zawartych w odpowiedzi(A) niezmieniające istotnie treści oferty – cel umowy nadal jest taki sam

ii. przepisu tego nie stosuje się, jeżeli (A) w treści oferty wskazano, że może ona być przyjęta jedynie bez zastrzeżeń,(B) oferent niezwłocznie sprzeciwił się włączeniu zastrzeżeń do umowy(C)2. strona w odpowiedzi na ofertę uzależniła jej przyjęcie od zgody oferenta na

włączenie zastrzeżeń do umowy, a zgody tej niezwłocznie nie otrzymałae. jeżeli przedsiębiorca otrzymał od osoby, z którą pozostaje w stałych stosunkach

gospodarczych, ofertę zawarcia umowy w ramach swej działalności, brak niezwłocznej odpowiedzi poczytuje się za przyjęcie oferty

2) zawarcie umowy przez Interneta. oferta złożona w postaci elektronicznej wiąże składającego, jeżeli 2. strona niezwłocznie

potwierdzi jej otrzymanieb. przedsiębiorca składający ofertę w postaci elektronicznej jest obowiązany przed

zawarciem umowy poinformować 2. stronę w sposób jednoznaczny i zrozumiały o:i. czynnościach technicznych składających się na procedurę zawarcia umowyii. skutkach prawnych potwierdzenia przez 2. stronę otrzymania ofertyiii. zasadach i sposobach utrwalania, zabezpieczania i udostępniania przez

przedsiębiorcę 2. stronie treści zawieranej umowyiv. metodach i środkach technicznych służących wykrywaniu i korygowaniu błędów we

wprowadzanych danych, które jest obowiązany udostępnić 2. stroniev. językach, w których umowa może być zawartavi. kodeksach etycznych, które stosuje, oraz o ich dostępności w postaci elektronicznej

(A) przepis ten stosuje się odpowiednio, jeżeli przedsiębiorca zaprasza 2. stronę do ⇒ rozpoczęcia negocjacji⇒ składania ofert ⇒ zawarcia umowy w inny sposób

c. przepisy powyższe nie mają zastosowania do

Strona 160

i. zawierania umów za pomocą poczty elektronicznej albo podobnych środków indywidualnego porozumiewania się na odległość.

ii. w stosunkach między przedsiębiorcami, jeżeli strony tak postanowiłyd. podpis elektroniczny

i. oświadczenie woli złożone w postaci elektronicznej opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu jest równoważne z oświadczeniem woli złożonym w formie pisemnej

ii. rodzaje podpisów elektronicznych(A) zwykły - dane w postaci elektronicznej, które w połączeniu z innymi danymi, do

których zostały dołączone lub logicznie powiązane, służą do identyfikacji osoby składającej podpis elektroniczny

(B) bezpieczny⇒ spełnia warunki podpisu zwykłego⇒ jest przyporządkowany do osoby składającej podpis⇒ jest powiązany z danymi, do których został dołączony, w taki sposób, że

jakakolwiek późniejsza zmiana tych danych jest rozpoznawalna(C)kwalifikowany

⇒ weryfikowany za pomocą kwalifikowanego certyfikatu⇒ istnieje rejestr tych certyfikatów⇒ stanowi dowód że został złożony przez osobę wskazaną w certyfikacie –

domniemaniee. sprzedawca internetowy – j. w. +

i. sklep elektroniczny - działa poprzez oferty albo zaproszenie do składania ofert drogą elektroniczną

ii. w razie wątpliwości umowę poczytuje się za zawartą w miejscu zamieszkania albo w siedzibie składającego ofertę w chwili zawarcia umowy

iii. zawarcie umowy sprzedaży przez Internet(A) droga on line -gdy sama umowa może być zawarta i wykonana elektronicznie

(np. utwór muzyczny)(B) droga off line - gdy zamówienie jest składane drogą elektroniczną a wykonanie

wymaga fizycznego przesłania3) aukcja i przetarg

a. cechy przetargui. nieograniczona liczba uczestnikówii. opisanie przedmiotu przetarguiii. ogłoszenie trybu składania i rozpatrywania ofertiv. zakaz zmiany treści ofert po złożeniuv. wskazanie miejsca i czasu podjęcia decyzji o wyborze najlepszej ofertyvi. publiczne ogłoszenie wyników

b. aukcjai. sposób zawarcia umowy poprzez przetarg ustnyii. sposób zawierania umów przez domy aukcyjne - są przedsiębiorcami

c. ogłoszenie o aukcji lub przetargui. należy określić

(A) czas(B) miejsce(C)przedmiot(D)warunki aukcji albo przetargu albo wskazać sposób udostępnienia tych

warunkówii. ogłoszenie i warunki aukcji albo przetargu mogą być zmienione lub odwołane tylko

wtedy, gdy zastrzeżono to w ich treści

Strona 161

iii. organizator od chwili udostępnienia warunków, a oferent od chwili złożenia oferty zgodnie z ogłoszeniem aukcji albo przetargu są obowiązani postępować zgodnie z postanowieniami ogłoszenia, a także warunków aukcji albo przetargu

d. aukcjai. oferta złożona w toku aukcji przestaje wiązać, gdy inny uczestnik aukcji (licytant)

złożył ofertę korzystniejszą, chyba że w warunkach aukcji zastrzeżono inaczejii. zawarcie umowy w wyniku aukcji następuje z chwilą udzielenia przybiciaiii. jeżeli ważność umowy zależy od spełnienia szczególnych wymagań przewidzianych

w ustawie, zarówno organizator aukcji, jak i jej uczestnik, którego oferta została przyjęta, mogą dochodzić zawarcia umowy

e. przetarg i. oferta złożona w toku przetargu przestaje wiązać, gdy została wybrana inna oferta

albo gdy przetarg został zamknięty bez wybrania którejkolwiek z ofert, chyba że w warunkach przetargu zastrzeżono inaczej

ii. organizator jest obowiązany niezwłocznie powiadomić na piśmie uczestników przetargu o jego wyniku albo o zamknięciu przetargu bez dokonania wyboru

f. wadiumi. w warunkach aukcji albo przetargu można zastrzec, że przystępujący do aukcji albo

przetargu powinien, pod rygorem niedopuszczenia do nich, wpłacić organizatorowi określoną sumę albo ustanowić odpowiednie zabezpieczenie jej zapłaty

4) giełda towarowa - ustawa o giełdach towarowych z 2000 rokua. znaczenie

i. sposób zawarcia umowy, miejsceii. rodzaj pośrednictwa handlowego

b. dotyczy obrotu PW i towarami giełdowymic. ma za zadanie

i. skojarzenie kontrahentówii. ustalenie ceny na podstawie wielkości podaży o popytuiii. określenie jakości towarówiv. kształtowanie zwyczajów kupieckich i uczciwości

d. wg ustawy jest to zespół osób, urządzeń i środków technicznych, zapewniający wszystkim uczestnikom obrotu jednakowe warunki zawierania transakcji giełdowych (czyli umów) oraz jednakowy dostęp w tym samym czasie do informacji rynkowych, w szczególności do informacji o kursach i cenach towarów giełdowych oraz o obrotach takimi towarami

e. towary giełdowe i. rzeczy ruchome, oznaczone co do gatunku, które są dopuszczone do obrotu na

danej giełdzieii. różne rodzaje energiiiii. limity wielkości produkcjiiv. rzeczy, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od kursów walut lub stóp

procentowychf. członkowie giełdy – przedsiębiorcy dopuszczeni do zawierania we własnym imieniu

transakcji giełdowych = domy maklerskie i maklerzy niezależnig. efektem jest oferowanie towarów w ruchu giełdowym w imieniu własnym, ale na

rachunek zlecającego (zastępstwo pośrednie) h. rodzaje giełd

i. ogólneii. rozdzielone

(A) towarów przemysłowych

Strona 162

(B) produktów rolnychi. największe giełdy na świecie

i. giełda paryska (cukier, kawa, kakao)ii. londyńska (złoto, artykuły rolne)iii. amsterdamska (ziemniaki, żywiec wieprzowy)

j. Gdy chodzi o samą giełdę towarową, to trzeba wiedzieć, że:

i. giełda towarowa może być tylko spółką akcyjną, ii. jej przedmiotem może być tylko prowadzenie danej giełdy [może być także

rozliczanie transakcji giełdowych (ale nie musi)]iii. kapitał zakładowy minimalny takiej spółki to 3 miliony zł, a jeśli także rozlicza

transakcje giełdowe, to 7,5 mln. iv. akcje są tylko imienne i muszą być pokryte w całości przed wnioskiem o

zarejestrowanie, co przy sp. akcyjnej nie występuje, gdy chodzi o reguły KSH.v. pokrycie kapitału nie może nastąpić z kredytów, pożyczek itp. vi. na jedną akcję przypada 1 głos, a jeden akcjonariusz nie może wykonywać ani

bezpośrednio, ani pośrednio więcej, niż 25% głosów.vii. członkami giełdy mogą być maklerzy niezależni, albo towarowe domy maklerskie; jak

jest obrót energią to członkami mogą być przedsiębiorstwa energetyczne, które mają odpowiednie koncesje.

5) negocjacjea. jeżeli strony prowadzą negocjacje w celu zawarcia oznaczonej umowy, umowa zostaje

zawarta, gdy strony dojdą do porozumienia co do wszystkich jej postanowień, które były przedmiotem negocjacji

b. tworzy się check list - przyjmowanie poszczególnych fragmentów umowy która ma być zawarta

c. tworzy się regulacje samego prowadzenia negocjacji d. odpowiedzialność za culpa in contrahendo

i. strona, która rozpoczęła lub prowadziła negocjacje z naruszeniem dobrych obyczajów, w szczególności bez zamiaru zawarcia umowy, jest obowiązana do naprawienia szkody, jaką druga strona poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy

ii. Jeżeli w toku negocjacji strona udostępniła informacje z zastrzeżeniem poufności, druga strona jest obowiązana do nieujawniania i nieprzekazywania ich innym osobom oraz do niewykorzystywania tych informacji dla własnych celów, chyba że strony uzgodniły inaczej(A) w razie niewykonania lub nienależytego wykonania tych obowiązków uprawniony

może żądać od drugiej strony naprawienia szkody albo wydania uzyskanych przez nią korzyści.

6) list intencyjny – letter of intenta. uprzedza właściwą umowęb. nie ma regulacji ustawowejc. w obrocie gospodarczym dochodzi często do luźnych porozumień, które mają dopiero

pobudzić zaufanie potem doprowadzające do zawarcia umowyd. typowy list intencyjny nie rodzi żadnych skutków prawnych - to tylko intencja zawarcia

jakichś umów gospodarczyche. najczęściej ma charakter jednostronnego oświadczenia nieoczekującego odpowiedzif. jeżeli ma wywrzeć skutki prawne wymaga odpowiedzig. kilka postaci listów

Strona 163

i. zaproszenie do składania ofertii. oferta – rodzi skutki prawne ofert mimo że został nazwany list intencyjnyiii. przyjęcie oferty lub przyjęcie warunków oferty w przyszłościiv. umowa przygotowawcza dla pewnych czynności objętych umowa głównąv. umowa przedwstępna - jeśli zawiera jej składniki

ODPOWIEDZIALNOŚĆ ODSZKODOWAWCZA PRZEDSIĘBIORCÓW1. ZASADY OGÓLNE

1) przesłankia. ISTNIENIE ZOBOWIĄZANIA MIĘDZY WIERZYCIELEM (POSZKODOWANYM) A

DŁUŻNIKIEMi. ciężar dowodu: wierzycielii. zobowiązanie musi już istnieć i jeszcze istnieć

b. NARUSZENIE ZOBOWIĄZANIA – niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązaniai. ciężar dowodu: wierzycielii. niewykonanie - dłużnik nie spełnia świadczenia, które powinien spełnić wg treści

zobowiązaniaiii. nienależyte wykonanie - dłużnik spełnia świadczenie, ale wierzyciel jest tylko

częściowo zaspokojony(A) dłużnik spełnia świadczenie nie w taki sposób(B) dłużnik spełnia świadczenie nie w tym miejscu(C)dłużnik spełnia świadczenie nie w tej jakości(D)opóźnienie lub zwłoka

c. POWSTANIE SZKODY WYNIKAJĄCEJ Z NARUSZENIA ZOBOWIĄZANIAi. ciężar dowodu: wierzycielii. szkoda obejmuje

(A) damnum emergens(B) lucrum cessans(C)szkody następcze

d. ZWIĄZEK PRZYCZYNOWY MIĘDZY POWSTANIEM SZKODY A NARUSZENIEM ZOBOWIĄZANIAi. ciężar dowodu: wierzycielii. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne

następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikłae. NARUSZENIE ZOBOWIĄZANIA JEST NASTĘPSTWEM OKOLICZNOŚCI, KTÓRE

OBCIĄŻAJĄ DŁUŻNIKAi. istnieje domniemanie prawne wzruszalne, że ta przesłanka jest spełnionaii. dłużnik za własne działalnie odpowiada na zasadzie winy– domniemanie winy

(A) przesłanki postawienia zarzutu winy kontraktowej

⇒ zachowanie dłużnika było bezprawne (a) bezprawność to sprzeczność zachowania sprawcy z porządkiem prawnym

jako całość

⇒ dłużnik działał w sposób umyślny lub niedbały (wina umyślna lub nieumyślna) (a) Dłużnik obowiązany jest do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach

danego rodzaju”

Strona 164

(b) Należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności

• nie chodzi o to aby określić należytą staranność wymaganą od wszystkich a później ja podwyższyć

• trzeba kryterium zawodowości przyjąć od razu i ustalić przeciętną wg kryteriów dla określonego poziomu

⇒ dłużnik działał w stanie poczytalności – miał dostateczny stopień rozeznania i kierowania swoim postępowaniem

2. ODPOWIEDZIALNOŚĆ DŁUŻNIKA ZA OSOBY KTÓRYMI SIĘ POSŁUŻYŁ1) odpowiedzialność oparta na zasadzie ryzyka2) dłużnik odpowiada jak za własne działanie lub zaniechanie za działania i zaniechania

wszystkich osób które uczestniczą w wykonaniu zobowiązania za zgodą i wiedzą dłużnika i w sposób przez niego dopuszczonya. pomocnicy dłużnika – pomagają mu w wykonaniu zobowiązania b. wykonawcy –osoby, którym dłużnik powierzył wykonanie zobowiązania

3) od pomocników dłużnika, wykonawców wymaga się takiej staranności jak od dłużnika 4) aby dłużnik odpowiadał nie jest konieczna wina po stronie pomocnika dłużnika, wykonawcy5) treść dowodu zwalniającego dłużnika z OK.

a. dowód, który zwolniłby go z OK. gdyby osobiście wykonywał zobowiązanie3. ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA CULPA IN CONTRAHENDO

1) strona która rozpoczęła lub prowadziła negocjacje z naruszeniem dobrych obyczajów, w szczególności bez zamiaru zawarcia umowy jest zobowiązana do naprawienia szkody jaką druga strona poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy.

2) Jeżeli w toku negocjacji strona udostępniła informacje z zastrzeżeniem poufności, druga strona jest obowiązana do nieujawniania i nieprzekazywania ich innym osobom oraz do niewykorzystywania tych informacji dla własnych celów, chyba że strony uzgodniły inaczeja. w razie niewykonania lub nienależytego wykonania tych obowiązków uprawniony może

żądać od drugiej strony naprawienia szkody albo wydania uzyskanych przez nią korzyści.

4. KARA UMOWNA1) Strony w umowie mogą zastrzec, że naprawienie szkody wynikłej z naruszenia

zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez ZAPŁATĘ OKREŚLONEJ SUMY2) OBOWIĄZEK ZAPŁATY TEJ SUMY MA CHARAKTER

a. warunkowy – w wypadku N/NWZb. uboczny, wtórny

i. wierzyciel ma roszczenie o wykonanie w naturzeii. kara umowna jest obok świadczenia głównegoiii. świadczenie główne musi być niepieniężne (aby strony nie obchodziły przepisów o

odsetkach maksymalnych)c. akcesoryjny

i. kara umowna dzieli losy świadczenia głównego –jeśli ono nie powstaje lub wygasa to kara umowna też nie powstaje lub wygasa

3) PRZESŁANKI DOCHODZENIA KARY UMOWNEJa. wierzyciel musi wykazać, że w umowie zastrzeżona była kara umowna

Strona 165

b. wierzyciel musi wykazać, że doszło do takiego naruszenia zobowiązania na wypadek, którego karę zastrzeżono

c. wierzyciel może dochodzić kary umownej tylko wtedy gdy wg zasad ogólnych przysługuje mu roszczenie odszkodowawcze z tytułu naruszenia zobowiązania

4) WYSOKOŚĆ KARY UMOWNEJa. może być ściśle określona w umowieb. może być podany sposób jej obliczenia, np. 1 % wartości świadczenia za każdy dzień

zwłoki5) MIARKOWANIE KARY UMOWNEJ

a. dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej jeżeli:i. zobowiązanie zostało w znacznej części wykonaneii. lub kara umowna jest rażąco wygórowana

6) FUNKCJE KARY UMOWNEJa. dyscyplinuje dłużnikab. ułatwia dochodzenie odszkodowania –W nie musi dowodzić szkody ani jej wysokościc. ma funkcję represyjną - suma kary należy się w wysokości z góry określonej bez

względu na wysokość szkody (może ją przewyższać) 5. ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORCY ZA SZKODĘ WYRZĄDZONĄ

ODDZIAŁYWANIEM NA ŚRODOWISKO1) podstawa prawna: prawo ochrony środowiska2) nakazuje stosować KC –przepisy ustawy to lex specialis3) Każdy komu przez bezprawne oddziaływanie na środowisko bezpośrednio zagraża szkoda

lub została mu wyrządzona, może żądać od podmiotu odpowiedzialnego za zagrożenie:a. Przywrócenia stanu zgodnego z prawem b. Podjęcia środków zapobiegawczych, w szczególności przez zamontowanie instalacji lub

urządzeń zabezpieczających przed tymi zagrożeniami / naruszeniami. c. Jeśli to niemożliwe lub nadmiernie utrudnione można żądać zaprzestania działalności

4) Jeżeli zagrożenie lub naruszenie dotyczy środowiska jako dobra wspólnego, z roszczeniem o którym mowa wyżej może wystąpić SP, JST oraz organizacja ekologiczna

5) w razie wyrządzenia szkody przez zakład o zwiększonym ryzyku lub o dużym ryzyku art. 435 § 1 KC stosuje się niezależnie od tego, czy zakład ten jest wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody

6) Odpowiedzialności nie wyłącza okoliczność, że działalność będąca przyczyną powstania szkód jest prowadzona na podstawie decyzji i w jej granicach

7) Podmiotowi, który naprawił szkodę w środowisku, przysługuje względem sprawcy szkody roszczenie o zwrot nakładów poczynionych na ten cel, przy czym wysokość roszczenia ogranicza się w tym przypadku do poniesionych uzasadnionych kosztów przywrócenia stanu poprzedniego

Strona 166

IX. Umowy w obrocie towarowym SPRZEDAŻ1. UMOWA SPRZEDAŻY – umowa wzajemna

1) przez którą sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać rzecz

2) a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę

SPRZEDAŻ HANDLOWA - sprzedaż, która jest w KC w której występuje po przynajmniej jednej stronie przedsiębiorca jako sprzedawca i który ma prawa i obowiązki nałożone przez przepisy prawa na niego jako na przedsiębiorcę w obrocie gospodarczym (w obrocie z konsumentem, jak i z innym).

2. EN – musi być określony1) przedmiot2) cena

3. PRZEDMIOT1) rzecz

a. ruchoma lub nieruchomośćb. już istniejąca lub przyszła

2) zespół rzeczy, np. kolekcja znaczków, zbiór książek3) energia – opanowane przez człowieka siły przyrody (np. elektryczność, para, gaz)4) prawa

a. przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio 5) zespół praw, np.

a. przedsiębiorstwoi. czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co

wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych – ujęcie przedmiotowo funkcjonalne

b. gospodarstwo rolnec. zbycie spadku

6) ale nie res extra comercium – rzeczy, które nie mogą być przedmiotem obrotu (np. zwłoki ludzkie)

4. charakter umowy:1) konsensualna, 2) odpłatna, 3) wzajemna, 4) kauzalna

5. OBOWIĄZKI SPRZEDAWCY1) sprzedawca jest zobowiązany przenieść na kupującego własność rzeczy2) sprzedawca jest zobowiązany wydać rzecz w odpowiednim miejscu i czasie

a. miejsce wydania rzeczyi. Jeżeli miejsce spełnienia świadczenia nie jest oznaczone ani nie wynika z

właściwości zobowiązania…ii. dług odbiorczy świadczenie powinno być spełnione w miejscu zamieszkania lub w

siedzibie dłużnika z chwili powstania zobowiązania

Strona 167

iii. dług oddawczy - strony mogą w umowie postanowić, że świadczenie powinno być spełnione w miejscu zamieszkania lub w siedzibie wierzyciela z chwili spełnienia świadczenia

iv. sytuacja pośrednia – sprzedaż wysyłkowa(A) miejscem wydania rzeczy jest siedziba sprzedawcy ale rzecz sprzedana ma być

przesłana przez sprzedawcę do miejsca, które nie jest miejscem spełnienia świadczenia

b. chwila wydania rzeczyi. jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości

zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania

ii. z chwilą wydania rzeczy sprzedanej przechodzą na kupującego korzyści i ciężary związane z rzeczą

iii. przed wydaniem rzeczy niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy spoczywa na sprzedawcy a po wydaniu na kupującym

iv. sprzedaż wysyłkowa(A) jeżeli rzecz sprzedana ma być przesłana przez sprzedawcę do miejsca, które nie

jest miejscem spełnienia świadczenia

⇒ poczytuje się w razie wątpliwości

⇒ że sprzedawca wydał rzecz w chwili w której

⇒ w celu dostarczenia rzeczy na miejsce przeznaczenia

⇒ sprzedawca powierzył ją przewoźnikowi trudniącemu się przewozem rzeczy tego rodzaju (zawodowcy)

(B) kupujący zobowiązany jest zapłacić cenę dopiero po nadejściu rzeczy na miejsce przeznaczenia i po umożliwieniu mu zbadania rzeczy

(C)cały przewóz jest na ryzyko kupującego(D)koszty ubezpieczenia i przesłania ponosi kupujący(E) jest to przepis dyspozytywny – strony mogą postanowić inaczej!!

c. jeśli z umowy nie wynika inaczej sprzedawca ponosi koszty wydania rzeczy (A) ale przy sprzedaży wysyłkowej koszty ubezpieczenia i przesłania ponosi

kupujący(B) * koszty odebrania rzeczy ponosi kupujący

d. trochę inaczej się to przedstawia w obrocie zagranicznymi. reguły INCOTERMS

(A) Są to reguły stanowiące ujednolicone terminy handlowe, w których rozłożone są na sprzedawcę i kupującego obowiązki związane z dostarczeniem rzeczy sprzedanej, odbiorem, zapłatą za załadownie, wyładowanie i przewóz środkiem transportowym oraz ubezpieczenie rzeczy przewożonej.

(B) Te reguły są wydane przez Izby Gospodarcze i to, co mamy na myśli jako podstawę, to wydane przez Francuską Izbę Gospodarczą, przyjmowane dla ogółu obrotu międzynarodowego, konieczne dla zapewnienia pewności tego obrotu.

(C)Występują one w 4 grupach:

⇒ grupa EGrupa E, E-terms: jest pewna zasada w regule, która polega na zobowiązaniu sprzedawcy do wydania kupującemu towaru u siebie, w miejscu, siedzibie

Strona 168

sprzedawcy, który ma ją w tej siedzibie odebrać i w związku z tym ponieść wszelkie koszty i ryzyko związane potem z dostarczeniem tego do siedziby własnej. Ona występuje raczej rzadko.

⇒ grupa CGrupa C: koszty transportu towaru ponoszone przez sprzedawcę, ale ryzyko w czasie transportu ponosi kupujący. Najczęściej występuje tutaj konstrukcja określona mianem CIF (Cost , Insurance and Freight) - obowiązek sprzedawcy zapłacenia kosztów do miejsca przeznaczenia. Sprzedawca w związku z tym płaci koszty załadunku, ubezpieczenia i przewozu. To jest najczęstsza sytuacja, gdzie sprzedawca bierze wszystko na siebie, aż dostarczy to do miejsca przeznaczenia.

⇒ grupa FGrupa F, F-terms: sprzedawca dostarcza towar przewoźnikowi, ale koszty i ryzyko przewozu ponosi kupujący. Z chwilą załadowania już następuje przejście ryzyka na kupującego i on opłaca przewóz i ubezpieczenie. To się nazywa FOB (Free On Board)

⇒ grupa DGrupa D: najrzadziej stosowana grupa zwłaszcza, gdy chodzi o obrót międzynarodowy, bo tutaj jest kwestia obowiązków najszerszych sprzedającego dostarczenia rzeczy do miejsca przeznaczenia wraz z ryzykiem przypadkowej utraty, uszkodzenia rzeczy, więc to już bardziej przy detalicznych transakcjach.

(D)Poszczególne te grupy oznaczają różny stopień rozłożenia obowiązków sprzedawcy wobec kupującego.

(E) Najczęściej w praktyce spotykamy się z CIF i FOB. To się wiąże z elementami dot. środka transportowego, co będzie wiązać się z jak najmniejszym kosztem kupującego.

(F) Natomiast FOB i CIF to najczęstsze i istotne jest to, że te reguły występować mogą zarówno w transporcie morskim, jak i lądowym. Szereg tych, które tutaj mają miejsce występują tylko w obrocie morskim, bo cała konstrukcja ma swoją wielosetletnią historię transportu morskiego ze względu na ryzyko przewożenia towarów morzem i dlatego przeniesienie kosztów ze sprzedawcy na kupującego byłoby bardzo dotkliwe.

(G)Dzisiaj CIF i FOB stosowane są w transporcie lądowym również i teraz zależy od tego, czy kupujący posiada, czy nie posiada środki transportowe, czy w tej mierze korzysta z usług przedsiębiorstw spedycyjnych, czy to robi sam i rozmaita potem będzie sytuacja związana z samą zapłatą, która będzie się łączyć z kosztami. Tutaj występują rozmaite możliwości (544 k.c). Reguły incoterms służą pomocą, jeśli to nie jest wyraźnie wskazane. Te reguły są aktualizowane średnio co 10 lat (ostatnio w 2010).

(H)odwołanie się stron w umowie do określonej reguły INCOTERMS określa wzajemne obowiązki i prawa stron

ii. reguły COMBITERMS – są uzupełnieniem reguł INCOTERMS i dotyczą transportu kombinowanego w kontenerach, łączonym z różnych środków transportu – statek, kolej, samochód w syt. umów spedycyjnych, np. przychodzi kontener i teraz trzeba

Strona 169

paczki rozdzielić na coraz mniejsze, aż w końcu ta herbata będzie w malutkich paczkach i w sklepie się znajdzie w postaci indywidualnego zakupu.

e. sposób opakowaniai. KC: sposób wydania i odebrania rzeczy sprzedanej powinien zapewnić jej całość i

nienaruszalność - w szczególności sposób opakowania i przewozu powinien odpowiadać właściwościom rzeczy

ii. prawo przewozowe(A) nadawca jest obowiązany oddać przewoźnikowi rzeczy w stanie umożliwiającym

ich prawidłowy przewóz i wydanie bez ubytku i uszkodzenia(B) rzeczy, wymagają opakowania, nadawca jest obowiązany oddać przewoźnikowi

w opakowaniu określonym w przepisach o normalizacji, a w razie braku przepisów w tym zakresie - w sposób określony przez ministra właściwego do spraw transportu

(C)w przeciwnym razie przewoźnik może odmówić przyjęcia do przewozu rzeczy

3) inne obowiązki sprzedawcya. udzielenie kupującemu potrzebnych wyjaśnień o stosunkach prawnych i faktycznych

dotyczących rzeczy sprzedanej b. wydanie posiadanych przez sprzedawcę dokumentów, które dotyczą rzeczy sprzedanej

i. jeżeli treść takiego dokumentu dotyczy także innych rzeczy, sprzedawca obowiązany jest wydać uwierzytelniony wyciąg z dokumentu

c. załączenie instrukcji dotyczącej sposobu korzystania z rzeczy sprzedanej - jeżeli jest to potrzebne do należytego korzystania z rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem

d. ustawa z 2002 o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckieji. podanie do wiadomości kupującego ceny towaru i jego cenę jednostkowej (za

jednostkę miary) – w reklamie też tak należy podawać cenyii. potwierdzenie na piśmie wszystkich istotnych postanowień zawartej umowy przy

sprzedaży (A) na raty(B) na przedpłaty(C)na zamówienie(D)wg wzoru (E) na próbę (F) za cenę powyżej 2 000 złotych sprzedawca

iii. w pozostałych przypadkach, na żądanie kupującego, sprzedawca wydaje pisemne potwierdzenie zawarcia umowy, zawierające (A) oznaczenie sprzedawcy z jego adresem (B) datę sprzedaży (C)określenie towaru konsumpcyjnego(D) jego ilość i cenę

iv. udzielanie kupującemu jasnych, zrozumiałych i niewprowadzających w błąd informacji, wystarczających do prawidłowego i pełnego korzystania ze sprzedanego towaru konsumpcyjnego -w szczególności należy podać: (A) nazwę towaru(B) określenie producenta lub importera

Strona 170

(C)znak zgodności wymagany przez odrębne przepisy(D) informacje o dopuszczeniu do obrotu w RP

v. zapewnienie w miejscu sprzedaży odpowiednich warunków umożliwiających dokonanie wyboru towaru i sprawdzenie jego jakości, kompletności oraz funkcjonowania

vi. wyjaśnienie znaczenia poszczególnych postanowień umowy na żądanie kupującego vii. wydanie wszystkich elementów wyposażenia towaru i instrukcji obsługi, konserwacji

– powinny być w języku polskim6. OBOWIĄZKI KUPUJĄCEGO

1) kupujący jest zobowiązany do zapłaty ceny – cenę reguluje ustawa o cenach z 5 lipca 2001 r. a. cena - wartość wyrażona w pieniądzu którą kupujący musi zapłacić przedsiębiorcy za

towar lub usługęb. musi być określona najpóźniej w chwili zawarcia umowy – gdy zostaje oznaczony

przedmiot sprzedażyi. SN: bez określenia ceny nie ma sprzedaży

c. obowiązki przedsiębiorcy i. cena ma zawierać wszelkie składniki: VAT, podatek akcyzowy, koszty

(A) cena brutto i netto występują tylko w stosunkach stricte gospodarczychii. w miejscach sprzedaży detalicznej i świadczenia usług należy uwidocznić

(A) ceny jednostkowe towarów i usług w sposób zapewniający prostą i nie budzącą wątpliwości informację o ich wysokości

(B) w odniesieniu do cen urzędowych - także informację o ich rodzaju (cena urzędowa) oraz o przyczynach wprowadzenia obniżek cen

⇒ jeżeli przedsiębiorca w sposób uporczywy nie wykonuje tych obowiązków wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej nakłada na niego, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości stanowiącej równowartość od 1000 do 5000 EURO

d. 3 rodzaje ceni. cena umowna

(A) strony mogą określić cenę przez wskazanie konkretnej sumy lub wskazanie podstaw do jej ustalenia

(B) jeśli strony w umowie nie wskazały ceny cena rynkowa - jeżeli z okoliczności wynika, że strony miały na względzie cenę przyjętą w stosunkach danego rodzaju, poczytuje się w razie wątpliwości, że chodziło o cenę w miejscu i czasie, w którym rzecz ma być kupującemu wydana

ii. cena urzędowa – 3 sytuacje:(A) w razie szczególnych zagrożeń dla właściwego funkcjonowania gospodarki

państwa RM może, w drodze rozporządzenia, określić wykaz towarów lub usług, na które ustala się ceny urzędowe – RM uwzględnia towary i usługi mające podstawowe znaczenie dla utrzymania konsumenta

⇒ na tej podstawie Minister Finansów ustala w drodze rozporządzenia wykaz towarów i usług, ich ceny urzędowe, czas obowiązywania

(B) ustawa wprost ustala ceny urzędowe na środki farmaceutyczne i materiały medyczne

Strona 171

(C)Rady gminy i powiatu oraz sejmik wojewódzki mogą ustalać ceny urzędowe za usługi przewozowe transportu zbiorowego oraz za przewozy taksówkami na terenie gminy, powiatu i województwa

(D)ceny urzędowe mają charakter cen maksymalnych, chyba że OAP ustali inaczej(E) rodzaje cen urzędowych

⇒ cena sztywna – strony nie mogą się odchylić od tej ceny ani w dół ani w górę(a) jeżeli w miejscu i czasie zawarcia umowy sprzedaży obowiązuje

zarządzenie ustanawiające cenę sztywną na rzeczy danego gatunku lub rodzaju to wiąże ona strony nawet jeśli strony w umowie wskazały inną cenę

• sprzedawca, który otrzymał cenę wyższą, obowiązany jest zwrócić kupującemu pobraną różnicę

⇒ cena maksymalna(a) jeżeli w miejscu i czasie zawarcia umowy sprzedaży obowiązuje

zarządzenie, wg którego za rzeczy danego rodzaju lub gatunku nie może być zapłacona cena wyższa od ceny określonej(cena maksymalna)

• kupujący nie jest obowiązany do zapłaty ceny wyższej

• sprzedawca, który otrzymał cenę wyższą, obowiązany jest zwrócić kupującemu pobraną różnicę

⇒ cena minimalna(a) jeżeli w miejscu i czasie zawarcia umowy sprzedaży obowiązuje

zarządzenie, wg którego za rzeczy danego rodzaju lub gatunku nie może być zapłacona cena niższa od ceny określonej (cena minimalna)

• sprzedawcy, który otrzymał cenę niższą, przysługuje roszczenie o dopłatę różnicy

iii. cena wynikowa – właściwy organ państwowy określa sposób w jaki sprzedawca ma obliczać cenę za rzeczy danego rodzaju lub gatunku(A) stosuje się, zależnie od właściwości takiej ceny przepisy o cenie sztywnej lub

przepisy o cenie maksymalnej(B) w razie sporu co do prawidłowości obliczenia ceny wynikowej cenę tę ustali sąd

e. ceny dumpingowe – cena poniżej kosztów poniesionych przez sprzedawcę/producenta – zasadniczo zakazana

f. marża handlowa – różnica między ceną płaconą przez kupującego a uprzednio zapłaconą przez sprzedającego, wynikająca z kosztów lub zysków przedsiębiorcyi. wiele ogniw w kanale dystrybucji - marża składanaii. może być określona kwotowo lub procentowoiii. musi być zawarta w cenieiv. możliwe są marże urzędowev. podział cen na gruncie ekonomicznym:

(A) cena producenta(B) cena handlowa(C)cena hurtowa(D)cena detaliczna

g. cena 1 złi. jest to uważane za darowiznę bo nie ma ekwiwalentności obiektywnej

Strona 172

ii. ale pójście w stronę darowizny osłabia kupującego – dlatego należy przyjąć że mamy do czynienia z normalną umowa sprzedaży a przedsiębiorca rekompensuje tą niską cenę korzyściami, które dotychczas uzyskał

Obowiązek zapłaty bezgotówkowej – USDGa. dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością

gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku bankowego przedsiębiorcy lub SKOK w każdym przypadku, gdy:i. stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca ii. i jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej

płatności, przekracza równowartość 15 000 eurob. prawo bankowe z 1997 r. reguluje rozliczenia pieniężne przeprowadzane z pomocą

banku - mogą być dokonywanei. poprzez gotówkę

(A) gotówkę wpłaca się na rachunek (B) czek gotówkowy - udzieloną trasatowi dyspozycja wystawcy czeku obciążenia

jego rachunku kwotą, na którą czek został wystawiony, oraz wypłaty tej kwoty osobie wskazanej na czeku lub okazicielowi czeku

⇒ czek gotówkowy może być przedstawiony do zapłaty bezpośrednio u trasata

albo w innym banku wówczas konieczne jest uzyskanie przez ten bank od trasata środków wystarczających do zapłaty czeku

ii. bezgotówkowo - 4 sposoby rozliczeń bezgotówkowych (pieniądz bankowy)(A) polecenie przelewu - udzielona bankowi dyspozycja dłużnika obciążenia jego

rachunku określoną kwotą i uznania tą kwotą rachunku wierzyciela

⇒ * dług pieniężny to dług oddawczy - świadczenie jest spełnione gdy jest uznane na rachunku wierzyciela

(B) polecenie zapłaty - udzielona bankowi dyspozycja wierzyciela obciążenia określoną kwotą rachunku bankowego dłużnika i uznania tą kwotą rachunku wierzyciela

⇒ to jest możliwe jeśli dłużnik i wierzyciel mają rachunki banki muszą się

odpowiednio porozumieć dłużnik musi wyrazić zgodę na takie

obciążenie(w każdej chwili może ją odwołać) między wierzycielem a bankiem też musi być zawarta umowa w celu realizacji polecenia zapłaty

⇒ maksymalna kwota 1 polecenia(a) między przedsiębiorcami – 50 000 EURO(b) gdy dłużnik jest OF nieprzedsiębiorącą – 1000 EURO

⇒ * dług pieniężny to dług oddawczy - świadczenie jest spełnione gdy jest uznane na rachunku wierzyciela

⇒ uznanie rachunku wierzyciela następuje po uzyskaniu przez bank wierzyciela środków od banku dłużnika

(C)czek rozrachunkowy - udzielona trasatowi dyspozycja wystawcy czeku do obciążenia jego rachunku kwotą, na którą czek został wystawiony, oraz uznania tą kwotą rachunku posiadacza czeku

(D)karta płatnicza - karta identyfikującą wydawcę i upoważnionego posiadacza, uprawniającą do wypłaty gotówki lub dokonywania zapłaty, a w przypadku karty

Strona 173

wydanej przez bank lub instytucję ustawowo upoważnioną do udzielania kredytu - także do dokonywania wypłaty gotówki lub zapłaty z wykorzystaniem kredytu

⇒ zawiera się umowa o kartę płatniczą – wydawca zobowiązuje się wobec posiadacza do rozliczenia operacji finansowych dokonanych przy użyciu karty, a posiadacz zobowiązuje się do zapłaty kwoty tej operacji wraz z opłatami oraz prowizjami lub do spłaty zobowiązania na rachunek wskazany przez wydawcę karty

2) terminy zapłaty - ustawa z 2003 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowycha. transakcja handlowa - umowa, której przedmiotem jest odpłatne dostarczanie towarów

lub odpłatne świadczenie usług, jeżeli strony tej umowy zawierają ją w związku z wykonywaną przez siebie działalnością gospodarczą lub zawodowąi. podmiotami są

(A) przedsiębiorcy w rozumieniu USDG(B) niektóre podmioty wyłączone z powyższego pojęcia (działalność wytwórcza i

usługowa w rolnictwie)(C)oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych(D)osoby wykonujące wolne zawody

b. ustawy nie stosuje się doi. długów jeśli jest prowadzone postępowanie upadłościowe lub naprawczeii. czynności bankowychiii. umów, których przedmiotem jest świadczenie polegające na odpłatnym dostarczaniu

towarów lub świadczeniu usług, finansowane w całości lub w części ze środków:(A) międzynarodowych instytucji finansowych(B) pochodzących z UE

iv. umów, których stronami są wyłącznie podmioty zaliczane do sektora finansów publicznych

c. jeśli strony w umowie określiły termin zapłaty i jeśli jest on dłuższy niż 30 dni to od 31 dnia po spełnieniu świadczenia niepieniężnego i doręczeniu faktury/ rachunku, wierzyciel może żądać odsetek ustawowych do dnia zapłaty, nie dłużej niż do dnia wymagalności świadczenia

d. jeśli strony w umowie nie określiły terminu zapłaty wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za okres począwszy od 31 dnia po spełnieniu świadczenia niepieniężnego - do dnia zapłaty, ale nie dłuższy niż do dnia wymagalności świadczenia pieniężnegoi. dzień wymagalności świadczenia pieniężnego - dzień określony w pisemnym

wezwaniu dłużnika do zapłaty, w szczególności w doręczonej dłużnikowi fakturze lub rachunku

3) kupujący zobowiązany jest do odebrania rzeczya. jeśli z umowy nie wynika inaczej koszty odebrania rzeczy ponosi kupujący

Sprzedaż poza lokalem przedsiębiorstwa – miejscem obsługiwania publiczności - dyrektywa UE z 1985 (*ogólnie umowy poza lokalem przedsiębiorcy)

a. może być zawarta tylko z konsumentemb. nie można umownie wyłączyć czy ograniczyć praw konsumentac. obowiązki przedsiębiorcy

Strona 174

i. okazanie kupującego dokumentu że prowadzi taką działalnośćii. oświadczenie że konsument może odstąpić od umowy w ciągu 10 dni bez podania

przyczyny i odstępnego i wręczenia formularza odstępnego(A) jeśli konsument nie został poinformowany to ten 10 dniowy termin nie rozpoczyna

się ale po 3 miesiącach od wykonania umowy nie można już odstąpić(B) nie stosuje się odstąpienia do:

⇒ umów o charakterze ciągłym, okresowym

⇒ umów o prace budowlane

⇒ umów ubezpieczenia

⇒ umów związanych z PW

⇒ umowy bagatelne – do 10 euro

sprzedaż na odległość (* umowy na odległość)a. może być zawarta tylko z konsumentemb. nie można umownie wyłączyć czy ograniczyć praw konsumentac. rodzaje komunikowania się na odległość

i. przy użyciu papieruii. przy użyciu telefonuiii. przy użyciu radia, telewizjiiv. przy użyciu Internetu

(A) polskie prawo przyjęło technikę OPT IN – obowiązek zapytania konsumenta czy zgadza się na złożenie mu oferty za pomocą poczty elektronicznej, wizjo fonu, telefonu

(B) inertia selling – sprzedaż inercyjna – przysyłanie towarów bez wcześniejszego złożenia oferty nie zobowiązuje klienta do jej przyjęcia i spełnienia jakiegokolwiek świadczenia

d. przedsiębiorca ma obowiązek poinformowania o i. tym, kto składa tę propozycję ii. właściwościach świadczenia i przedmiocieiii. cenieiv. terminie zapłatyv. kosztach zapłaty vi. prawie odstąpienia od umowy – j. w.

(A) nie stosuje się odstąpienia do:

⇒ dostarczania pracy

⇒ gry losowe i zakładów wzajemnych

⇒ świadczeń które nie mogą zostać zwrócone ze względu na charakter

⇒ nagrania audialne, wizualne, komputerowe - po usunięciu oryginalnego opakowania przez konsumenta

e. umowa nie może nakładać na konsumenta obowiązku zapłaty ceny przed otrzymaniem świadczenia

f. przedsiębiorca jeśli strony się inaczej nie umówiły ma wykonać tę umowę najpóźniej w 30 dni od złożenia przez konsumenta oświadczenia o przyjęciu oferty

RODZAJE SPRZEDAŻYM. in.:

Strona 175

1) sprzedaż (kodeksowa podstawowa)2) sprzedaż na raty3) sprzedaż z zastrzeżeniem własności rzeczy sprzedanej4) sprzedaż na próbę5) sprzedaż z zastrzeżeniem prawa zbycia rzeczy6) sprzedaż z zastrzeżeniem prawa odkupu7) sprzedaż z zastrzeżeniem prawa pierwokupu8) sprzedaż wg wzoru9) sprzedaż wysyłkowa 10)sprzedaż akwizycyjna – zbieranie ofert do realizacji w przyszłości, np. Avon 11)sprzedaż przez komiwojażera – nosi towar ze sobą 12)sprzedaż abonamentowa – odnośnie dostaw periodycznych13)sprzedaż na przedpłaty – np. ktoś zamawia samochód który dopiero będzie dla niego

produkowany14)sprzedaż na talony – talon może oznaczać rabat przy zakupie określonego towaru albo

zastępować zapłatę, choć tak naprawdę nic nie może zastąpić zapłaty ceny, będziemy wtedy traktować talon jako znak legitymacyjny

15)sprzedaż z uzyskaniem kredytu bankowego16)sprzedaż z zastrzeżeniem wyłączności – na rzecz kupującego może zostać zastrzeżona

wyłączność w takiej postaci że a. sprzedawca nie będzie dostarczał rzeczy określonego rodzaju innym osobom,b. kupujący będzie jedynym odsprzedawcą zakupionych rzeczy na oznaczonym obszarze

17)sprzedaż z upustem, rabatem, bonifikatą - może wiązać się a. z tym, że towar jest niepełnowartościowy - dla zwolnienia z rękojmi wada musi być

kupującemu znanab. z odsprzedażą (kup nowy, a my kupimy od cibie stary)c. z posiadaniem karty stałego klientad. sprzedaż posezonowa

18)sprzedaż premiowa – upominki, bonusy, loteria, losowanie nagród

19)sprzedaż komisowa – wyłącznie między przedsiębiorcami 20)sprzedaż kompensacyjna – 1 umowa kompensuje wartość 2.21)sprzedaż z zastosowanie franchisingu22)sprzedaż w systemie sieciowym23)sprzedaż argentyńska – zakazana

UMOWA DOSTAWYW KWESTIACH NIEUREGULOWANYCH stosuje się przepisy o sprzedaży. To, co spowodowało wyodrębnienie u nas umowy dostawy wiązało się z podmiotem, czyli osobą, która mogła być dostawcą. Wcześniej dostawcą mogła być tylko jednostka gosp. uspołecznionej. Zmiana którą ten przepis przeszedł polegała na tym, że usunięto kwalifikację dostawcy – obecnie może być nim każdy. Tak więc na gruncie obecnej regulacji, wyodrębnienie tej umowy stracilo swoją podstawę.

Definicja 1. PRZEZ UMOWĘ DOSTAWY

1) dostawca zobowiązuje się do wytworzenia rzeczy oznaczonych co do gatunku i ich dostarczania częściami albo periodycznie

2) a odbiorca zobowiązuje się do odebrania tych rzeczy i do zapłacenia ceny

Strona 176

2. FORMA: pismo ad probationem3. UPRAWNIENIA KONTROLNE

1) jeżeli surowce lub materiały niezbędne do wykonania przedmiotu dostawy a dostarczane przez odbiorcę są nieprzydatne do prawidłowego wykonania przedmiotu dostawy, dostawca obowiązany jest niezwłocznie zawiadomić o tym odbiorcę

2) jeżeli w umowie zastrzeżono, że wytworzenie zamówionych rzeczy ma nastąpić a. z surowców określonego gatunku lub pochodzenia - dostawca powinien zawiadomić

odbiorcę o ich przygotowaniu do produkcji i jest obowiązany zezwolić odbiorcy na sprawdzenie ich jakości

b. w określony sposób - dostawca jest obowiązany zezwolić odbiorcy na sprawdzenie procesu produkcji

3) jeżeli dostawca opóźnia się z rozpoczęciem wytwarzania przedmiotu dostawy lub poszczególnych jego części tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je dostarczyć w czasie umówionym, odbiorca może nie wyznaczając terminu dodatkowego od umowy odstąpić jeszcze przed upływem terminu do dostarczenia przedmiotu dostawy

4) jeżeli w toku wytwarzania przedmiotu dostawy okaże się, że dostawca wykonywa ten przedmiot w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową, odbiorca może wezwać dostawcę do zmiany sposobu wykonania wyznaczając dostawcy w tym celu odpowiedni termin, a po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu od umowy odstąpić

4. SPRZEDAŻ KONSUMENCKA1) jeżeli umowa dostawy jest zawierana w zakresie działalności przedsiębiorstwa dostawcy, a

odbiorcą jest osoba fizyczna, która nabywa rzeczy w celu niezwiązanym z jej działalnością gospodarczą ani zawodową, do umowy tej stosuje się przepisy o sprzedaży konsumenckiej

5. RĘKOJMIA1) dostawca ponosi odpowiedzialność z tytułu rękojmi za wady fizyczne dostarczonych rzeczy

także w tym wypadku, gdy wytworzenie rzeczy nastąpiło w sposób określony przez odbiorcę lub wg dostarczonej przez niego dokumentacji technologicznej,

2) chyba że a. dostawca, mimo zachowania należytej staranności, nie mógł wykryć wadliwości

sposobu produkcji lub dokumentacji technologicznej b. odbiorca, mimo zwrócenia przez dostawcę uwagi na powyższe wadliwości, obstawał

przy podanym przez siebie sposobie produkcji lub dokumentacji technologicznej

Strona 177

X. Umowy o świadczenie usług i w pośrednictwie handlowym UMOWY O POŚREDNICTWO HANDLOWE

1) bezpośrednie – strona składa oświadczenie woli w imieniu mocodawcy a nie swoima. agencja

2) pośrednie - strona składa oświadczenie woli we własnym imieniu, ale na cudzy rachunek a. komisb. spedycjac. factoringd. forfaitinge. umowy maklerskie

3) zawsze jest odpłatne4) nie jest rozstrzygnięty spór czy to umowy staranności czy rezultatu

UMOWA AGENCYJNA1) DEFINICJA

a. przez umowę agencyjną przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia, za wynagrodzeniem, przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich w jego imieniu

2) STRONY – umowa podwójnie profesjonalnaa. agent - przedsiębiorcab. dający zlecenie – przedsiębiorca

3) RODZAJEa. pośrednicząca – agent tylko kojarzy stronyb. połączona z pełnomocnictwem – agent zawiera w imieniu klienta umowę

i. do zawierania umów w imieniu dającego zlecenie oraz do odbierania dla niego oświadczeń agent jest uprawniony tylko wtedy, gdy ma do tego umocowanie

4) ZAWARCIE UMOWYa. forma: dowolnab. każda ze stron może żądać od 2. pisemnego potwierdzenia treści umowy oraz

postanowień ją zmieniających lub uzupełniającychi. zrzeczenie się tego uprawnienia jest nieważne

5) OBOWIĄZKI AGENTAa. pośredniczenie w zawarciu umowyb. zawarcie umowy w imieniu dającego zleceniec. starannośćd. lojalnośće. przekazywanie wszelkich informacji dającemu zlecenief. przestrzeganie wskazówek dającego zlecenie g. chronienie praw dającego zlecenieh. ograniczenie działalności konkurencyjnej, jeśli przewidziano w umowie

i. strony mogą na piśmie ad solemnitatem ograniczyć działalność agenta o charakterze konkurencyjnym na okres po rozwiązaniu umowy – max 2 lata

ii. dotyczy to obszaru geograficznego lub grupy klientówiii. ograniczenie może dotyczyć też rodzajów usług, określonych towarów

Strona 178

iv. dający zlecenie ma obowiązek wypłacenia agentowi sumy pieniężnej – jeśli nie określono inaczej – odpowiednio do korzyści dającego zlecenie i utraconych korzyści agenta

6) OBOWIĄZKI DAJĄCEGO ZLECENIEa. zapłata wynagrodzenia

i. prowizja, chyba że umowa określa inny sposób wynagrodzenia(A) prowizja -wynagrodzenie, którego wysokość zależy od liczby lub wartości

zawartych umówii. wysokość prowizji

(A) określa umowa(B) jeśli umowa nie określa – wysokość zwyczajowo przyjęta w stosunkach danego

rodzaju w miejscu działalności prowadzonej przez agenta

⇒ jeśli wysokości prowizji w ten sposób nie można określić – odpowiednia wysokość uwzględniająca wszystkie okoliczności bezpośrednio związane z wykonaniem zleconych agentowi czynności

iii. agent może żądać prowizji (A) od umów zawartych w czasie trwania umowy agencyjnej - jeżeli

⇒ do ich zawarcia doszło w wyniku jego działalności

⇒ lub zostały one zawarte z klientami pozyskanymi przez agenta poprzednio dla umów tego samego rodzaju

⇒ lub agentowi zostało przyznane prawo wyłączności w odniesieniu do oznaczonej grupy klientów lub obszaru geograficznego i została bez udziału agenta zawarta umowa z klientem z tej grupy lub obszaru(a) dający zlecenie obowiązany jest w rozsądnym czasie zawiadomić agenta

o zawarciu takiej umowy(B) od umowy zawartej po rozwiązaniu umowy agencyjnej jeżeli

⇒ przy spełnieniu powyższych przesłanek propozycję zawarcia umowy dający zlecenie lub agent otrzymał od klienta przed rozwiązaniem umowy agencyjnej

⇒ lub do jej zawarcia doszło w przeważającej mierze w wyniku działalności agenta w okresie trwania umowy agencyjnej i w rozsądnym czasie od jej rozwiązania

iv. agent nie może żądać prowizji jeżeli gdy oczywiste jest, że umowa z klientem nie zostanie wykonana na skutek okoliczności, za które dający zlecenie nie ponosi odpowiedzialności(A) jeżeli prowizja została już agentowi wypłacona, podlega ona zwrotowi(B) postanowienie umowy agencyjnej mniej korzystne dla agenta jest nieważne

v. jeżeli umowa nie stanowi inaczej agent nabywa prawo do prowizji z chwilą, w której dający zlecenie powinien był, zgodnie z umową z klientem, spełnić świadczenie albo faktycznie je spełnił, albo też swoje świadczenie spełnił klient(A) strony nie mogą umówić się, że agent nabywa prawo do prowizji później niż w

chwili, w której klient spełnił świadczenie albo powinien był je spełnić, gdyby dający zlecenie spełnił świadczenie

vi. roszczenie o zapłatę prowizji staje się wymagalne z upływem ostatniego dnia miesiąca następującego po kwartale, w którym agent nabył prawo do prowizji.(A) postanowienie umowy mniej korzystne dla agenta jest nieważne

vii. prowizja del credere

Strona 179

(A) polega na tym że w umowie agencyjnej jest zastrzeżenie, że agent za odrębnym wynagrodzeniem, w uzgodnionym zakresie, odpowiada za wykonanie zobowiązania przez klienta

(B) umowa agencyjna musi być zawarta na piśmie – jeśli nie jest to umowę agencyjna uważa się za zawartą bez takiego zastrzeżenia

(C) jeżeli umowa nie stanowi inaczej, agent odpowiada za to, że klient spełni świadczenie

(D)odpowiedzialność agenta może dotyczyć tylko oznaczonej umowy lub umów z oznaczonym klientem, przy których zawarciu pośredniczył albo które zawarł w imieniu dającego zlecenie

b. złożenie oświadczenia o danych dotyczących prowizjic. złożenie informacji o prawidłowości obliczenia wynagrodzeniad. zwrot wydatków dla agenta

i. co do zasady w wynagrodzeniu agenta powinny się znaleźć jego wydatkiii. jeżeli w umowie nie umówiono się co do zwrotu – może żądać zwrotu wydatków

uzasadnionych i takich, które przekraczają przeciętną miaręe. świadczenie wyrównawcze

i. agent może żądać od dającego zlecenie świadczenia wyrównawczego(A) po rozwiązaniu umowy agencyjnej(B) jeżeli

⇒ w czasie trwania umowy agencyjnej pozyskał nowych klientów lub doprowadził do istotnego wzrostu obrotów z dotychczasowymi klientami

⇒ i dający zlecenie czerpie nadal znaczne korzyści z umów z tymi klientami(C) i nie nastąpiła 1 z poniższych sytuacji

⇒ dający zlecenie wypowiedział umowę na skutek okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi agent, usprawiedliwiających wypowiedzenie umowy bez zachowania terminów wypowiedzenia

⇒ agent wypowiedział umowę, chyba że wypowiedzenie (a) jest uzasadnione okolicznościami, za które odpowiada dający zlecenie(b) jest usprawiedliwione wiekiem, ułomnością lub chorobą agenta, a względy

słuszności nie pozwalają domagać się od niego dalszego wykonywania czynności agenta

⇒ agent za zgodą dającego zlecenie, przeniósł na inną osobę swoje prawa i obowiązki wynikające z umowy

ii. w razie śmierci agenta, świadczenia wyrównawczego mogą żądać jego spadkobiercy

iii. agent lub jego spadkobiercy mogą dochodzić roszczenia o świadczenie wyrównawcze jeżeli agent lub jego spadkobiercy przed upływem 1 roku ad dnia rozwiązania umowy zgłosili odpowiednie żądanie wobec dającego zlecenie

iv. świadczenie wyrównawcze nie może przekroczyć wysokości wynagrodzenia agenta za 1 rok, obliczonego na podstawie średniego rocznego wynagrodzenia uzyskanego w okresie ostatnich 5 lat (lub całego okresu umowy jeśli umowa agencja trwa mniej niż 5 lat)

v. uzyskanie świadczenia wyrównawczego nie pozbawia agenta możności dochodzenia odszkodowania na zasadach ogólnych

7) WYPOWIEDZENIE UMOWY

Strona 180

a. Umowa zawarta na czas nieoznaczony może być wypowiedziana i. na 1 miesiąc naprzód w 1. roku trwania umowyii. na 2 miesiące naprzód w 2. roku trwania umowyiii. na 3 miesiące naprzód w 3. i następnych latach trwania umowy

b. ustawowe terminy wypowiedzenia nie mogą być skracane, ale mogą być przedłużane alei. termin ustalony dla dającego zlecenie nie może być krótszy niż termin ustalony dla

agentaii. przedłużenie terminu dla agenta powoduje takie samo przedłużenie dla dającego

zleceniec. jeżeli umowa nie stanowi inaczej, termin wypowiedzenia upływa z końcem miesiąca

kalendarzowego8) NADZWYCZAJNE WYPOWIEDZENIE UMOWY

a. Umowa agencyjna, chociażby była zawarta na czas oznaczony, może być wypowiedziana bez zachowania terminów wypowiedzenia i. z powodu niewykonania obowiązków przez 1 ze stron w całości lub znacznej częściii. oraz w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności

b. jeżeli wypowiedzenia dokonano na skutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność 2. strona, jest ona zobowiązana do naprawienia szkody poniesionej przez wypowiadającego w następstwie rozwiązania umowy

LEASING – konwencja ottawska o międzynarodowym leasingu finansowym

1. UMOWA LEASINGU – umowa przez którą1) finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa,

a. nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie b. i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków

przez czas oznaczony 2) a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach

wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego

3)

4) cel: finansowanie rzeczy do używania innej osoby w zamian za wynagrodzenie2. PRZEDMIOT LEASINGU

1) ustawodawca mówi o rzeczach – ruchomości lub nieruchomości2) a przedsiębiorstwo?

a. przedsiębiorstwo nie jest rzeczą, może być najwyżej zbiorem rzeczy

przedsiębiorstwo może być przedmiotem umowy podobnej do leasingu ale będzie to umowa nienazwana

Strona 181

3. RODZAJE LEASINGU1)

a. leasing finansowy (kapitałowy)i. finansujący nabywa określone rzeczy dla korzystającego, i u niego jako jedynego,

następuje amortyzacja tych rzeczyii. umowy nie można wypowiedzieć przez czas trwania umowy i zawiera się ją na okres

nie krótszy niż 3 lataiii. po stronie korzystającego podstawowym obowiązkiem jest zapłacenie

wynagrodzenia, które odpowiada co najmniej cenie – korzystający się inwestorem rzeczy bo spłaca cenę uiszczoną na tę rzecz w trakcie korzystania

b. leasing operacyjny (bieżący)i. chodzi o rzeczy drogie, potrzebne korzystającemu przez krótki czas,

nieamortyzujące się u 1 korzystającegoii. umowa zawierana na czas krótszy niż 3 lataiii. wysokie wynagrodzenieiv. inwestorem 1.rzędnym jest finansujący

2)a. pośredni –leasing sensu stricto – są 2 umowy – j.w .

(A) umowa nazwana regulowana w KCb. bezpośredni – finansujący jest jednocześnie producentem rzeczy

i. może być uznany za umowę nazwaną o ile stosuje się do niego przepisy o umowie leasingu

3)a. obrotowy – przy wymianie rzeczy na noweb. pojedynczy – przy środkach transportowychc. zwrotny

4. PRAWA i OBOWIĄZKI FINANSUJĄCEGO1) finansujący zobowiązuje się nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach

określonych w tej umowie 2) finansujący zobowiązuje się oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania

i pobierania pożytków przez czas oznaczony a. ma wydać w stanie w jakim odebrał ją od zbywcy ale nie odpowiada za przydatność

rzeczy do umówionego użytkub. ma wydać korzystającemu dokumenty dotyczące umowy sprzedaży (dokument

gwarancyjny) – odpisy, które nie zawierają ceny, tak by chronić tajemnicę umowy sprzedaży

3) rękojmia za wady rzeczya. finansujący nie odpowiada wobec korzystającego za wady rzeczy, chyba że wady te

powstały na skutek okoliczności, za które finansujący ponosi odpowiedzialnośći. postanowienia umowne mniej korzystne dla finansującego są nieważne

b. z chwilą zawarcia przez finansującego umowy ze zbywcą ex lege przechodzą na korzystającego uprawnienia z tytułu wad rzeczy przysługujące finansującemu względem zbywcy, z wyjątkiem uprawnienia odstąpienia od umowy i. wykonanie przez korzystającego powyższych uprawnień nie wpływa na jego

obowiązki wynikające z umowy leasingu, chyba że finansujący odstąpi od umowy ze zbywcą z powodu wad rzeczy

Strona 182

ii. korzystający może żądać odstąpienia przez finansującego od umowy ze zbywcą z powodu wad rzeczy, jeżeli uprawnienie finansującego do odstąpienia wynika z przepisów prawa lub umowy ze zbywcą - bez zgłoszenia takiego roszczenia finansujący sam od umowy sprzedaży na tej podstawie nie może odstąpić z powodu wad rzeczy

iii. w razie odstąpienia przez finansującego leasing wygasa(A) finansujący może żądać od korzystającego natychmiastowego zapłacenia

wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat minus korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ⇒ ich zapłaty przed umówionym terminem⇒ i wygaśnięcia umowy leasingu ⇒ i wygaśnięcia umowy ze zbywcą

c. jeżeli rzecz jest korzystającemu dana w celu realizacji jego interesów to pieczę nad rzeczą w okresie umowy całkowicie przejmuje korzystający

4) możliwa jest opcja sprzedażya. przeniesienie własności nie jest cechą umowy leasingub. finansujący może zobowiązać się, bez dodatkowego świadczenia, przenieść na

korzystającego własność rzeczy po upływie oznaczonego w umowie czasu trwania leasingu - korzystający może żądać przeniesienia własności rzeczy w terminie 1 miesiąca od upływu tego czasu, chyba że strony uzgodniły inny termin

c. prawo opcji - postanowienie w umowie leasingu lub aneks do tej umowy w której finansujący przyznaje korzystającemu prawo ustanowienia określonego stosunku prawnego przez złożenie jednostronnego oświadczenia woli – jest to prawo a nie obowiązek

d. może to nastąpići. nieodpłatnieii. za niewielką odpłatnością – jeśli przewiduje to klauzula umożliwiająca opcję

(A) czym jest ta kwota? – sprzedaży tu przecież nie ma

e. jeśli umowa leasingu wygaśnie to prawo opcji nie funkcjonuje wówczas podmiot może nabyć własność rzeczy na innej podstawie

5) zbycie rzeczy przez finansującegoa. w razie zbycia rzeczy przez finansującego nabywca wstępuje w stosunek leasingu na

miejsce finansującegob. finansujący powinien niezwłocznie zawiadomić korzystającego o zbyciu rzeczy

5. PRAWA I OBOWIĄZKI KORZYSTAJĄCEGO1) zapłata wynagrodzenia pieniężnego w umówionych ratach

a. elementyi. co najmniej cenaii. opłata za korzystanie (zysk finansującego)iii. koszty umów

b. wynagrodzenie to świadczenie okresowe podobne do sprzedaży na raty – jednorazowe określenie wartości ale jest rozłożone w czasie

c. jeżeli korzystający dopuszcza się zwłoki z zapłatą co najmniej 1 raty, finansujący powinien wyznaczyć na piśmie korzystającemu odpowiedni dodatkowy termin do zapłacenia zaległości z zagrożeniem, że w razie bezskutecznego upływu tego terminu może wypowiedzieć umowę leasingu ze skutkiem natychmiastowym, chyba że strony uzgodniły termin wypowiedzenia

Strona 183

i. postanowienia umowne mniej korzystne dla korzystającego są nieważne2) powinien używać rzeczy i pobierać pożytki w sposób określony w umowie leasingu

a. gdy umowa tego nie określa - w sposób odpowiadający właściwościom i przeznaczeniu rzeczy

b. jeżeli mimo upomnienia na piśmie przez finansującego korzystający narusza ten obowiązek finansujący może wypowiedzieć umowę leasingu ze skutkiem natychmiastowym, chyba że strony uzgodniły termin wypowiedzenia

3) bez zgody finansującego korzystający nie może czynić w rzeczy zmian, chyba że wynikają one z przeznaczenia rzeczya. jeżeli mimo upomnienia na piśmie przez finansującego korzystający nie usunie zmian w

rzeczy dokonanych z naruszeniem tego przepisu finansujący może wypowiedzieć umowę leasingu ze skutkiem natychmiastowym, chyba że strony uzgodniły termin wypowiedzenia

4) koszty ubezpieczenia ponosi korzystający5) utrzymywanie rzeczy w należytym stanie – w szczególności dokonywanie konserwacji i

innych napraw niezbędnych do utrzymania w niepogorszonym staniea. jeżeli w umowie leasingu nie zostało zastrzeżone, że konserwacji i napraw rzeczy

dokonuje osoba mająca określone kwalifikacje, korzystający powinien niezwłocznie zawiadomić finansującego o konieczności dokonania istotnej naprawy rzeczy

b. jeżeli mimo upomnienia na piśmie przez finansującego korzystający narusza ten obowiązek finansujący może wypowiedzieć umowę leasingu ze skutkiem natychmiastowym, chyba że strony uzgodniły termin wypowiedzenia

6) ponoszenie ciężarów związanych z własnością lub posiadaniem rzeczy podatki i inne świadczenia publicznea. jeżeli mimo upomnienia na piśmie przez finansującego korzystający narusza ten

obowiązek finansujący może wypowiedzieć umowę leasingu ze skutkiem natychmiastowym, chyba że strony uzgodniły termin wypowiedzenia

7) ma umożliwić finansującemu sprawdzenie rzeczy 8) przypadkowa utrata przedmiotu leasingu

a. jeżeli po wydaniu korzystającemu rzecz została utracona z powodu okoliczności, za które finansujący nie ponosi odpowiedzialności, umowa leasingu wygasa

b. korzystający powinien niezwłocznie zawiadomić finansującego o utracie rzeczyc. finansujący może żądać od korzystającego:

i. natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat minus korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek

⇒ ich zapłaty przed umówionym terminem⇒ i wygaśnięcia umowy leasingu ⇒ i z tytułu ubezpieczenia rzeczy

ii. oraz naprawienia szkody9) bez zgody finansującego korzystający nie może oddać rzeczy do używania osobie 3.

a. w razie naruszenia tego obowiązku finansujący może wypowiedzieć umowę leasingu ze skutkiem natychmiastowym, chyba że strony uzgodniły termin wypowiedzenia

10)w razie wypowiedzenia przez finansującego umowy leasingu na skutek okoliczności, za które korzystający ponosi odpowiedzialność, finansujący może żądać od korzystającego natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat minus korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek

Strona 184

a. ich zapłaty przed umówionym terminemb. i wygaśnięcia umowy leasingu

6. ODESŁANIE1) stosuje się odpowiednio przepisy o najmie do

a. odpowiedzialności finansującego za wady rzeczy powstałe na skutek okoliczności, za które finansujący ponosi odpowiedzialność

b. uprawnień i obowiązków stron w razie dochodzenia przez osobę 3. przeciwko korzystającemu roszczeń dotyczących rzeczy

c. odpowiedzialności korzystającego i osoby 3. wobec finansującego w razie oddania rzeczy tej osobie przez korzystającego do używania

d. zabezpieczenia rat leasingu i świadczeń dodatkowych korzystającegoe. zwrotu rzeczy przez korzystającego po zakończeniu leasingu f. ulepszenia rzeczy przez korzystającego

2) stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży na raty do a. zapłaty przez korzystającego rat przed terminem płatności

KOMIS1) PRZEZ UMOWĘ KOMISU przyjmujący zlecenie (komisant) zobowiązuje się za

wynagrodzeniem (prowizja) w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek dającego zlecenie (komitenta), lecz w imieniu własnym

2) STRONYa. komisant - musi być przedsiębiorcą

i. to typowy zastępca pośrednib. komitent – nie musi być przedsiębiorcą

3) PRZEDMIOT: tylko rzecz ruchoma 4) CECHY

a. umowa konsensualnab. umowa odpłatna

5) FORMA: dowolna6) RODZAJE

a. komis sprzedaży – komisant rozporządza rzeczą oddaną mu przez komitentab. komis kupna – komisant jest powiernikiem – staje się właścicielem rzeczy nabywanej,

ale ma obowiązek przeniesienia rzeczy na komitenta 7) 2 RODZAJE STOSUNKÓW

a. wewnętrzny – między komitentem a komisantemb. zewnętrzny – miedzy komisantem a osobą 3.

8) OBOWIĄZKI KOMITENTAa. zapłata wynagrodzenia - prowizji

i. jest to najczęściej % od wartości rzeczy oddanej w komisii. komisant nabywa roszczenie o zapłatę prowizji

(A) z chwilą, gdy komitent otrzymał rzecz albo cenę(B) oraz gdy umowa nie została wykonana z przyczyn dotyczących komitenta

b. komisantowi przysługuje ustawowe prawo zastawu na rzeczach stanowiących przedmiot komisu dopóki rzeczy te znajdują się u niego lub u osoby, która je dzierży w

Strona 185

jego imieniu, albo dopóki może nimi rozporządzać za pomocą dokumentów na zabezpieczeniei. roszczeń o prowizję ii. roszczeń o zwrot wydatków i zaliczek udzielonych komitentowiiii. wszelkich innych należności wynikłych ze zleceń komisowych

c. zwrot wydatków komisantai. wydatki zazwyczaj wliczone są do prowizji, a jeżeli tak nie jest można to osobno

określić w umowied. jeżeli komitent dopuścił się zwłoki z odebraniem rzeczy, stosuje się odpowiednio

przepisy o skutkach zwłoki kupującego z odebraniem rzeczy sprzedanej9) OBOWIĄZKI KOMISANTA

a. wykonanie czynności zleconych mu przez komitentab. starannośćc. komisant powinien wydać komitentowi wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla

niego uzyskał w szczególności powinien przelać na niego wierzytelności, które nabył na jego rachuneki. powyższe uprawnienia komitenta są skuteczne także względem wierzycieli

komisantaii. jeżeli komisant

(A) zawarł umowę na warunkach korzystniejszych od warunków oznaczonych przez

komitenta uzyskana korzyść należy się komitentowi

(B) sprzedał rzecz za cenę niższą od ceny oznaczonej przez komitenta

obowiązany jest zapłacić komitentowi różnicę

(C)nabył rzecz za cenę wyższą od ceny oznaczonej przez komitenta komitent może niezwłocznie po otrzymaniu zawiadomienia o wykonaniu zlecenia oświadczyć, że nie uznaje czynności za dokonaną na jego rachunek

⇒ brak takiego oświadczenia jest jednoznaczny z wyrażeniem zgody na wyższą cenę

iii. komitent nie może żądać zapłacenia różnicy ceny ani odmówić zgody na wyższą cenę, jeżeli (A) zlecenie nie mogło być wykonane po cenie oznaczonej(B) i zawarcie umowy uchroniło komitenta od szkody

d. jeżeli rzecz jest narażona na zepsucie, a nie można czekać na zarządzenie komitenta, komisant jest uprawniony, a gdy tego interes komitenta wymaga - zobowiązany sprzedać rzecz z zachowaniem należytej starannościi. o dokonaniu sprzedaży obowiązany jest zawiadomić niezwłocznie komitenta

e. ograniczenie odpowiedzialności komisanta z tytułu rękojmii. komisant nie odpowiada za ukryte wady fizyczne rzeczy i jej wady prawne, jeżeli

przed zawarciem umowy podał to do wiadomości kupującego (A) nie stosuje się, jeśli wiedział lub mógł się o nich dowiedzieć

f. do umowy sprzedaży rzeczy ruchomej, zawartej przez komisanta z konsumentem stosuje się przepisy o sprzedaży konsumenckiej

g. komisant, który bez upoważnienia komitenta udzielił osobie 3. kredytu lub zaliczki, działa na własne niebezpieczeństwo

10)SPRZEDAŻ NA WARUNKACH KOMISU

Strona 186

a. sprzedawca detaliczny bierze określone rzeczy w komis - oświadcza, że jeśli sprzeda, zapłaci cenę, a jeśli nie sprzeda - zwraca towar

b. są to praktyki nieuczciwe ale nie ma klauzul które by ich zabraniały

FAKTORING – konwencja UNIDROIT z 1988 r.

1) umowa nienazwana2) factoring polega na nabyciu przez faktora określonych wierzytelności przysługujących

przedsiębiorcy z tytułu sprzedaży, dostawy lub usługi, w zamian za określoną kwotę odpowiadającą wierzytelności, a pomniejszoną o prowizję faktora

Strona 187

3) 3 PODMIOTYa. przedsiębiorca – dostawca towaru, usługodawcab. nabywca dóbr i usług – osoba 3.

i. otrzymuje świadczenie niepieniężne i jest dłużnikiem dostawcy/ usługodawcyc. faktor - przedsiębiorca faktoringowy - często bank

i. rodzaj pośrednika ii. jest cesjonariuszem - drogą cesji nabywa wierzytelność związaną z dostawą towaru

lub wykonaniem usługi od przedsiębiorcy (czyli roszczenie o zapłatę za towar/usługę

iii. nie jest to tylko cesja - wiąże się z wyręczeniem zbywcy z szeregu czynności, np. (A) kredytowanie – najpoważniejsze (B) dawanie zaliczek(C)prowadzenie cedentowi działalności(D) reklama(E) marketing

iv. cel: gwarancja faktora wobec wierzyciela (przedsiębiorcy) że dług zostanie

zapłacony najczęściej jest to umowa klauzulą del credere - faktor przejmuje na siebie ryzyko niewypłacalności dłużnika i łączy się to z dodatkowym wynagrodzeniem dla faktora

d. stronami umowy są tylko PRZEDSIĘBIORCA I FAKTOR4) TREŚĆ: wskazana przez strony umowy – elementy sprzedaży, gwarancji, dostawy, kredytu

itd.5) RÓŻNY ZAKRES PRZEDMIOTOWY6) UMOWA ODPŁATNA -prowizja – w zależności od tego, jakie czynności dodatkowe

wykonuje faktor7) RODZAJE

a. właściwy = pełny - poza wierzytelnością faktor przejmuje też ryzyko niewypłacalności dłużnika

b. niewłaściwy = niepełny – sprowadza się do pożyczki, tylko przelew wierzytelności – nie jest przejmowane ryzyko niewypłacalności dłużnika więc nie ma klauzuli del credere

8) konwencja UNIDROIT z 1988 r.a. forma: pisemna bez żadnego rygoru, najczęściej formularz

FRANCZYZA – rozporządzenie EWG z 1988 r. 1. UMOWA FRANCHISINGU - umowa, w której

1) franczyzer, franczyzodawca - udziela zezwolenia na prowadzenie działalności pod swoim znakiem towarowym

2) franczyzant, franczyzobiorca – jest uprawniony do prowadzenia określonej działalności gospodarczej na warunkach franczyzera

2. CECHY1) jest znana firma, która ma ustabilizowaną pozycję na rynku – gwarantuje powodzenie

prowadzenia działalności gospodarczej2) włączenie franczyzantów do sieci zapewniającej jednolitość działania 3) franczyzant jest samodzielnym prawnie i ekonomicznie przedsiębiorcą

a. posługuje się swoją nazwą ale w nazwie umieszczona jest też nazwa franczyzera b. bankructwo franczyzanta nie ma wpływu na franczyzera, ale odwrotnie ma

3. KORZYŚCI1) łatwy dostęp do towarów i usług2) łatwiejszy i pewniejszy start3) łatwiejszy dostęp do klientów4) udział w sukcesie

Strona 188

5) ograniczenie kosztów po obu stronach, bo wielu działań można dokonywać wspólnie w ramach sieci

4. CECHY UMOWY1) nienazwana2) konsensualna3) odpłatna4) wzajemna

5. SKŁADNIKI USTABILIZOWANE1) ustalenie praw majątkowych franczyzera (firma, ZT, know – how)2) udzielenie prawa do korzystania z uprawnień franczyzera3) określenie stałych usług franczyzera wobec franczyzanta4) klauzula lojalności (w tym klauzule dotyczące zachowania tajemnicy, w szczególności po

zakończeniu istnienia umowy)5) określenie kontroli nad franczyzantem6) określenie ujednoliceń (stroje, reklamy, wystrój)

6. FRANCZYZER1) obowiązki

a. włączenie do siecib. danie oznaczeń odróżniających, know – howc. kontrola związana z włączeniem do sieci

2) uprawnieniaa. wynagrodzenie (okresowe albo jednorazowe)

7. FRANCZYZANT1) prowadzenie określonej działalności gospodarczej na warunkach franczyzera2) korzystanie z marki3) płacenie wynagrodzenia

UMOWY MAKLERSKIE1) makler oferuje towary w obrocie giełdowym albo w imieniu i na rachunek własny celem

dalszej odsprzedaży, albo na rachunek dającego zlecenie2) umowa o wykonywanie usług maklerskich

a. makler za wynagrodzenie/ prowizję podejmuje się kupna/ sprzedaży towarów giełdowych, co do zasady na rachunek dającego zlecenie lecz w imieniu własnym –zastępstwo handlowe pośrednie

b. pismo ad solemnitatem3) różna gdy chodzi o giełdę PW i towarami

XI. Umowy w przewozie towarówUMOWA PRZEWOZU

a. umowa przez którą przewoźnik w zakresie prowadzonej działalności za wynagrodzeniem zobowiązuje się do przewiezienia osób lub rzeczy

b. EN a. Oznaczenie trasy przewozu b. Określenie wynagrodzenia przewoźnikac. Określenie przedmiotu przewozu

c. Stronya. Przewoźnikb. Podróżny (transport osobowy), wysyłający (transport towarowy), frachtujący

(transport morski) d. na żądanie przewoźnika wysyłający powinien wystawić LIST PRZEWOZOWY

Strona 189

i. prawo przewozowe: w przypadku przewozu towarów istnieje obowiązek wystawienia listu przewozowego

ii. zawiera1. adres wysyłającego2. adres odbiorcy3. miejsce przeznaczenia4. oznaczenie przesyłki wg rodzaju, ilości oraz sposobu opakowania5. wartość rzeczy szczególnie cennych6. wszelkie inne istotne postanowienia umowy

iii. wysyłający ponosi skutki niedokładnego lub nieprawdziwego oświadczeniaiv. przez przyjęcie przesyłki i listu przewozowego odbiorca zobowiązuje się do

zapłaty oznaczonych w liście przewozowym należności przewoźnikav. funkcja listu przewozowego

1. legitymacyjna2. dowodowa3. wskazuje na prawo do dysponowania przesyłką w trakcie przewozu4. informacyjna – co do treści5. instrukcyjna – sposób wykonania umowy przez przewoźnika6. nie jest PW - nie stanowi o prawie rozporządzania rzeczą oddaną do

przewozue. KONOSAMENT

vi. występuje w przewozie morskim – wystawia go przewoźnik morskivii. funkcje - jest papierem wartościowym

1. potwierdza przyjęcie ładunku do przewozu2. uprawnia do dysponowania ładunkiem i jego odbioru 3. określa stosunek prawny między przewoźnikiem, posiadaczem

konosamentu i odbiorcą przesyłkiviii. jest zbywalny

1. imienny (osoba odbiorcy) - cesja2. na zlecenie (załadowcy lub osoby wyznaczonej) - indos3. na okaziciela – wręczenie

ix. może być zastawiony x. treść - określa

1. przewoźnika 2. nazwę statku3. odbiorcę 4. załadowcę 5. jaki to konosament6. jaki ładunek 7. gdzie załadowany i gdzie ma być odebrany8. data i miejsce wystawienia9. podpis

SPEDYCJAa. ŁĄCZY SIĘ Z PRZEWOZEMb. REGULOWANA JEST PRZEDE WSZYSTKIM W PRZEPISACH SZCZEGÓLNYCH –

przepisy KC znajdują zastosowanie w kwestiach tam nieuregulowanychc. SPEDYTOR

i. zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności przedsiębiorstwa do wysyłania lub odbioru przesyłki, albo do dokonywania innych usług związanych z przewozem tej przesyłki

Strona 190

ii. jest przedsiębiorcą licencjonowanym – musi mieć uprawnienie do wykonywania swoich czynności

iii. ma organizować przewóz10.musi przesyłkę wysłać lub odebrać11.przygotowuje ją12.dba o opłaty, cła

iv. może zawrzeć umowę z przewoźnikiem albo sam przewieźć towar (wtedy musi być zawarta umowa przewozu i ma prawa i obowiązki przewoźnika)

v. może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenied. ODPOWIEDZIALNOŚĆ SPEDYTORA

vi. jest odpowiedzialny za przewoźników i dalszych spedytorów, którymi posługuje się przy wykonaniu zlecenia, chyba że nie ponosi winy w wyborze

vii. odszkodowanie za utratę, ubytek lub uszkodzenie przesyłki w czasie od jej przyjęcia aż do wydania przewoźnikowi, dalszemu spedytorowi, dającemu zlecenie lub osobie przez niego wskazanej, nie może przewyższać zwykłej wartości przesyłki, chyba że szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa spedytora

viii. spedytor nie ponosi odpowiedzialności za ubytek nie przekraczający granic ustalonych we właściwych przepisach, a w braku takich przepisów – granic zwyczajowo przyjętych

ix. za utratę, ubytek lub uszkodzenie pieniędzy, kosztowności, papierów wartościowych albo rzeczy szczególnie cennych spedytor ponosi odpowiedzialność jedynie wtedy, gdy właściwości przesyłki były podane przy zawarciu umowy, chyba że szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa spedytora

Umowa składu1. DEFINICJA2. STRONY UMOWY

Strona 191

XII. Umowy inwestycyjne w budownictwie

1. INWESTYCJE RZECZOWE1) dotyczą budynków, urządzeń służących do wykonywania usług2) oparte na umowie o dzieło

2. 3 ETAPY PROCESU INWESTYCYJNEGO 1) projektowanie 2) wykonawstwo 3) odbiór

3. PODMIOTY ZASADNICZEJ DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ1) inwestor – op, of zamawiająca inwestycję

a. zabezpiecza środki finansowe na inwestycję b. najczęściej jest przyszłym użytkownikiem c. płaci za inwestycjęd. ma zorganizować budowę, przez zapewnienie zrealizowania projektu oraz wykonania i

odbioru robót budowlanych przez osoby o odpowiednich kwalifikacjache. czasem posługuje się inwestorem zastępczym

i. inwestor zastępczy to wyspecjalizowany przedsiębiorca, któremu na podstawie

umowy o dzieło/ zlecenia inwestor powierza wykonywanie swoich obowiązków

rola inwestora ogranicza się wyłącznie do finansowania 2) inspektor nadzoru inwestorskiego3) projektant4) kierownik budowy5) wykonawcy, podwykonawcy6) generalny realizator inwestycji (generalny wykonawca)

a. inwestor zawiera z nim umowę, najczęściej zleceniab. on znajduje wykonawców, projektantówc. dostajemy obiekt pod kluczd. jest odpowiedzialny przed inwestorem za całość robót

4. UMOWA O PRACE GEOLOGICZNE1) przedsiębiorstwo geologiczne zobowiązuje się wykonać dokumentację geologiczną

5. UMOWA O PRACE GEODEZYJNE I KARTOGRAFICZNE1) przedsiębiorca geodezyjny lub kartograficzny zobowiązuje się sporządzić dokumentację

określonego terenu z obowiązkiem odebrania jej przez zamawiającego w zamian za wynagrodzenie

6. UMOWA O PRACE PROJEKTOWE1) oparta na umowie o dzieło2) strony

a. zamawiający – inwestor b. projektant

i. ma stworzyć projekt zagospodarowania tereny zgodnie z wiedzą techniczną i przepisami administracyjnymi

3) projekt to dzieło niematerialne ucieleśnione w dokumentacji (rysunki, schematy)

7. UMOWA O NADZÓR AUTORSKI1) wiąże się z uprawnieniami autora projektu co do jego kontroli nad zgodnością

wykonawstwa z projektem8. UMOWA O NADZÓR INWESTORSKI

1) umowa zawarta między inwestorem a inspektorem nadzoru 2) obowiązkami inspektora nadzoru są m. in.

Strona 192

a. reprezentowanie inwestora na budowieb. kontrola zgodności realizacji budowy z projektem, pozwoleniem na budowę, zasadami

wiedzy technicznej, przepisami administracyjnymi c. sprawdzanie i odbiór robót budowlanych

3) inspektor nadzoru otrzymuje wynagrodzenie po odbiorze9. UMOWA DEWELOPERSKA

1) umowa nienazwana2) deweloper to organizator prac budowlanych który gromadzi środki finansowe nabywców

lokali w celu budowy budynku o przeznaczeniu mieszkalnym, użytkowym

UMOWA O ROBOTY BUDOWLANE1) wywodzi się z umowy o dzieło, ale nie jest jej podtypem2) EN - Przez umowę o roboty budowlane

a. wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej

b. a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia

3) stronya. wykonawcab. inwestor

4) KC nie określa czym jest obiekt – to pojęcie jest bardzo szeroko rozumianea. budynek wraz z instalacjami i urządzeniamib. budowla (most, tunel, lotnisko, droga, cmentarz)c. obiekt małej architektury (wodotrysk, śmietnik)

5) cechya. konsensualnab. odpłatnac. wzajemna

6) wykonawcę co do zasady uważa się za dzierżyciela terenu budowy7) przedmiot

a. roboty budowlaneb. w razie wątpliwości poczytuje się, iż wykonawca podjął się wszystkich robót objętych

projektem stanowiącym część składową umowy8) forma

a. pismo ad probationemb. umowa podwykonawstwa – pismo ad solemnitatem

9) przepis imperatywny - w umowie o roboty budowlane zawartej między inwestorem a wykonawcą (generalnym wykonawcą), strony ustalają zakres robót, które wykonawca będzie wykonywał osobiście lub za pomocą podwykonawcówa. do zawarcia przez wykonawcę umowy o roboty budowlane z podwykonawcą jest

wymagana zgoda inwestorab. jeżeli inwestor, w terminie 14 dni od przedstawienia mu przez wykonawcę umowy z

podwykonawcą lub jej projektu nie zgłosi na piśmie sprzeciwu lub zastrzeżeń, uważa się, że wyraził zgodę na zawarcie umowy

c. do zawarcia przez podwykonawcę umowy z dalszym podwykonawcą jest wymagana zgoda inwestora i wykonawcy – powyższy przepis stosuje się odpowiednio

Strona 193

d. zawierający umowę z podwykonawcą oraz inwestor i wykonawca ponoszą solidarną odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę.

10)prawa i obowiązki strona. ogólny obowiązek współdziałania

i. jeżeli dostarczona przez inwestora dokumentacja, teren budowy, maszyny lub urządzenia nie nadają się do prawidłowego wykonania robót albo jeżeli zajdą inne okoliczności, które mogą przeszkodzić prawidłowemu wykonaniu robót, wykonawca powinien niezwłocznie zawiadomić o tym inwestora

ii. jeżeli (A) wykonany obiekt uległ zniszczeniu lub uszkodzeniu

⇒ wskutek wadliwości dostarczonych przez inwestora materiałów, maszyn lub urządzeń

⇒ albo wskutek wykonania robót wg wskazówek inwestora(B) wykonawca może żądać umówionego wynagrodzenia lub jego odpowiedniej

części, jeżeli ⇒ uprzedził inwestora o niebezpieczeństwie zniszczenia lub uszkodzenia

obiektu ⇒ albo jeżeli mimo zachowania należytej staranności nie mógł stwierdzić

wadliwości dostarczonych przez inwestora materiałów, maszyn lub urządzeń.b. obowiązki wykonawcy

i. oddanie obiektu (może być częściowe) wykonanego zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej

ii. zabezpieczenie terenu budowy - jeżeli wykonawca przejął protokolarnie od inwestora teren budowy, ponosi on aż do chwili oddania obiektu odpowiedzialność na zasadach ogólnych za szkody wynikłe na tym terenie

c. obowiązki zamawiającego i. dostarczenie dokumentacji technicznej, geologicznej, geodezyjnej, projektowej.ii. przekazanie terenu budowyiii. odebranie obiektuiv. zapłata wynagrodzenia - kosztorysowe lub ryczałtowe

(A) wynagrodzenie kosztorysowe⇒ wynagrodzenie określane przez strony na podstawie zestawienia

planowanych prac i przewidywanych kosztów⇒ jeżeli w toku wykonywania dzieła zarządzenie właściwego organu

państwowego zmieniło wysokość cen lub stawek obowiązujących w

obliczeniach kosztorysowych każda ze stron może żądać odpowiedniej zmiany wynagrodzenia (a) ale nie dotyczy to należności uiszczonej za materiały lub robociznę przed

zmianą cen lub stawek⇒ jeżeli w toku wykonywania dzieła zajdzie konieczność przeprowadzenia prac,

które nie były przewidziane w zestawieniu prac planowanych to:(a) jeśli zestawienie sporządził zamawiający przyjmujący zamówienie

może żądać odpowiedniego podwyższenia wynagrodzenia (b) jeśli zestawienie sporządził przyjmujący zamówienie przyjmujący

zamówienie może żądać odpowiedniego podwyższenia wynagrodzenia tylko wtedy, gdy mimo zachowania należytej staranności nie mógł przewidzieć konieczności prac dodatkowych

Strona 194

⇒ jeżeli przyjmujący zamówienie wykonał prace dodatkowe bez uzyskania

zgody zamawiającego nie może żądać podwyższenia wynagrodzenia ⇒ jeżeli zachodzi konieczność znacznego podwyższenia wynagrodzenia

zamawiający może od umowy odstąpić(a) powinien to uczynić niezwłocznie i zapłacić odpowiednią część

wynagrodzenia(B) wynagrodzenie ryczałtowe

⇒ strony z góry określają oznaczoną kwotę wynagrodzenia⇒ przyjmujący zamówienie nie może żądać podwyższenia wynagrodzenia

(a) ale sąd może podwyższyć wynagrodzenie ryczałtowe lub rozwiązać umowę jeśli• wskutek zmiany stosunków• której nie można było przewidzieć• wykonanie dzieła groziłoby przyjmującemu zamówienie rażącą stratą –

klauzula rebus sic stantibus11)odpowiedzialność za wady obiektu

a. podwójne odesłanie do umowy o dzieło a ta odsyła do umowy sprzedażyi. jeżeli wady dadzą się usunąć - zamawiający może żądać ich usunięcia, wyznaczając

w tym celu przyjmującemu zamówienie odpowiedni termin z zagrożeniem, że po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu nie przyjmie naprawy(A) przyjmujący może odmówić naprawy, gdyby wymagała nadmiernych kosztów(B) gdy przyjmujący zamówienie nie usunął wad w wyznaczonym terminie

zamawiający może:⇒ jeżeli wady są istotne- odstąpić od umowy ⇒ jeżeli wady nie są istotne - żądać odpowiedniego obniżenia wynagrodzenia

ii. jeżeli wady nie dadzą się usunąć albo gdy z okoliczności wynika, że przyjmujący zamówienie nie zdoła ich usunąć w czasie odpowiednim - zamawiający może:(A) jeżeli wady są istotne - odstąpić od umowy(B) jeżeli wady nie są istotne - żądać odpowiedniego obniżenia wynagrodzenia

b. jeżeli wady wynikają z wadliwego projektu a wykonawca nie zawiadomił - wykonawca odpowiadai. jeżeli szkoda pojawiła się później i wynikała z wadliwości projektu - projektant może

ponieść odpowiedzialność jeśli wykaże się, że nie dołożył należytej starannościc. ogólny obowiązek współdziałania

ODBIÓR 1) KC go nie reguluje tylko prawo budowlane 2) sporządzany jest protokół odbioru3) odbiór jest czynnością prawną –mogą być stosowane przepisy o wadach oświadczenia woli4) odbiór to quasi umowa, w której wykonawca oferuje obiekt a inwestor (lub generalny

wykonawca) przyjmuje ofertę stwierdzając wykonanie zobowiązania przez wykonawcę i

przejmuje obiekt w posiadanie przechodzi na niego odpowiedzialność i powstaje obowiązek zapłacenia wynagrodzenia

XIII. Umowy przedsiębiorców z bankami RACHUNEK BANKOWY

1) RACHUNEK - zbiór zapisów księgowych uwidaczniający zespół operacji dokonanych przy użyciu środków pieniężnych zgromadzonych na koncie

2) UMOWA RACHUNKU BANKOWEGO - umowa przez którą

Strona 195

a. bank zobowiązuje się względem posiadacza rachunku, na czas oznaczony lub nieoznaczony, do i. przechowywania jego środków pieniężnychii. oraz, jeżeli umowa tak stanowi, do przeprowadzania na jego zlecenie rozliczeń

pieniężnych3) CECHY

a. konsensualnab. odpłatnac. wzajemna

4) RODZAJE RACHUNKÓW:a. rozliczeniowe

i. bieżące –służy do przeprowadzania rozliczeń środków zgromadzonych na rachunkuii. pomocnicze - służy rozliczeniom z innymi bankami lub oddziałami banków

b. lokat terminowych – służy do przechowywania środków finansowych przez określony czas w formie depozytu

c. powiernicze – nie może być dla przedsiębiorców 5) ZAWARCIE

a. forma – na piśmie ad probationemb. treść umowy – w szczególności zawiera:

i. strony – bank i posiadacz rachunku bankowegoii. rodzaj rachunkuiii. walutaiv. czasv. wysokość oprocentowania i warunki zmianyvi. termin wypowiedzeniavii. termin realizacji zleceń posiadaczaviii.tryb i warunki dokonania zmiany umowyix. prowizjex. opłaty

c. szczególne zawarcie: to klient przedstawia ofertę bankowi bank informuje o

możliwościach otwarcia rachunku i rodzajach rachunku bank wyraża zgodę

przysyłając dokumenty konieczne jest złożenie wzoru podpisu6) PRAWA I OBOWIĄZKI BANKU

a. obowiązki i. prowadzenie rachunkuii. przechowywanie środków pieniężnychiii. ewidencjonowanieiv. oprocentowywaniev. zwrot środków na żądanievi. przeprowadzanie rozliczeń pieniężnych na zlecenievii. przestrzeganie tajemnicy bankowejviii.wysyłanie wyciągów z saldem

b. prawai. bank może obracać czasowo wolne środki pieniężne zgromadzone na rachunku

bankowym z obowiązkiem ich zwrotu w całości lub w części na każde żądanie, chyba że umowa uzależnia obowiązek zwrotu od wypowiedzenia

ii. pobieranie prowizjiiii. stosowanie sankcji w razie niewykonania obowiązków przez klientaiv. może wypowiedzieć umowę tylko z ważnych powodów (klienta może zawsze)

Strona 196

v. bank może odmówić wykonania zlecenia posiadacza rachunku bankowego tylko w wypadkach przewidzianych w przepisach szczególnych – bark środków lub zablokowano konto

UMOWA KREDYTU BANKOWEGO1) dotyczy wyłącznie ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH2) PRZEZ UMOWĘ KREDYTU

a. bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy dużą kwotę środków pieniężnych na czas oznaczony w umowie i na ustalony cel

b. a kredytobiorca zobowiązuje się doi. korzystania z tych pieniędzy na warunkach określonych w umowie,ii. zwrotu kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty iii. zapłaty ustalonej prowizji do udzielonego kredytu

3) ZAWARCIEa. na piśmieb. EN

i. strony – bank i kredytobiorcaii. kwota i walutaiii. celiv. zasady i terminy spłatyv. wysokość i wartość zmiany stopy procentowejvi. wysokość prowizji (jeśli jest przewidziana)vii. zabezpieczenieviii.kiedy klient otrzyma środki

c. Oferta klienta złożona na podstawie warunków regulaminu bankowego, negocjacje bardziej lub mniej indywidualne

d. Zawarcie umowy musi być uzależnione od przyznania klientowi zdolności kredytowej - zdolności do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowiei. bank ustala ją na podstawie przedstawionych dokumentów dla oceny sytuacji

gospodarczej/ finansowej tak aktualnej jak i poprzez czas trwania umowyii. Jeśli okaże się, że nie spełnia warunków umowy albo ustala się dodatkowe

zabezpieczenie albo następuje wypowiedzenie umowy

Umowa pożyczki

Art. 720 – 724

Jej sens sprowadza się do zapewnienia korzystania z cudzego kapitału przez pewien czas. Umowa ta jest uregulowana w kodeksie cywilnym, jak i w ustawie o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych.

Definicja Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego

określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Strona 197

Art. 720. § 1. Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Przedmiot Pieniądze (w znaczeniu środków płatniczych) – zastosowanie znajdują przepisy o

waloryzacji, zasadzie nominalizmu itp. Inne rzeczy oznaczone co do gatunku

Strony umowy Dający pożyczkę Biorący pożyczkę

Charakter umowy Konsensualna Dwustronnie zobowiązująca Odpłatna lub nieodpłatna – zależnie od woli stron

Zawarcie i forma Umowa pożyczki, której wartość przenosi pięćset złotych, powinna być stwierdzona

pismem.

Obowiązki stron Obowiązki dającego pożyczkę :

Obowiązek wydania przedmiotu pożyczki kontrahentowi stosownie do charakteru przedmiotu i sytuacji faktycznej

• Gdy chodzi o pieniądze możliwe się staje posłużenie różnymi formami czy też różną techniką zapłaty:

o Zapłata w gotowce o Przelew bankowy

• Przy świadczeniach niepieniężnych – dokonanie świadczenia przenoszącego własność rzeczy

• W dwóch przypadkach wolno dającemu odmówić jej wydania:o Gdy po zawarciu umowy pożyczki jej zwrot jest wątpliwy z powodu złego

stanu majątkowego drugiej strony, o czym dający nie wiedział lub przynajmniej nie mógł się dowiedzieć. Wymaga to odstąpienia od umowy.

o Gdy biorący pożyczkę nie zgłasza o nią roszczenia przez okres sześciu

miesięcy od chwili, gdy przedmiot jej miał być wydany, co spowoduje przedawnienie roszczenia.

Rękojmia za wady rzeczy stanowiące przedmiot pożyczki niepieniężnej • Dający jest obowiązany do naprawienia szkody, jaką wyrządził biorącemu przez

to, że wiedząc o wadach, nie zawiadomił o nich.• Nie ma to zastosowania, gdy biorący pożyczkę mógł z łatwością wady zauważyć.

Obowiązki biorącego pożyczkę :

Strona 198

Obowiązek zwrotu takiej samej ilości pieniędzy albo takiej samej ilości rzeczy tego samego gatunku i jakości, jakie otrzymał

• Obowiązek powstaje, gdy biorący pożyczkę odbierze.• Jeżeli termin zwrotu pożyczki nie jest oznaczony, dłużnik obowiązany jest

zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę.

Obowiązek świadczenia dodatkowej odpłaty (odsetek)• Obowiązek ten wchodzi w grę tylko, gdy strony tak postanowiły. • Stosuje się przepisy o odsetkach.

Strona 199