rgu wk;=f¾æ · wdodrh re'30$} y%s ,xldfõ mqj;am;la f,i ,shdmÈxÑ lrk ,§ fn§ug fkdj...
TRANSCRIPT
04 jeks fj¿u 12 jeks l,dmh 2019 uehswdOdrh re'30$} Y%S ,xldfõ mqj;am;la f,i ,shdmÈxÑ lrk ,§ fn§ug fkdj tlaùug
Okm;s l`ojqr mrojuq - jfï n,h f.dvk.uq æ
,lJrhupf; Fuy;LEFT VOICE
zúm;g m;a ifydaor Y%S ,dxlsl ck;djg cd;Hka;r iyfhda.S;djZ
- n¾fgda,a fn%iaÜ -
m%;s;%ia; mk; fmrg
rgu wk;=f¾æc
kjdß 21 mdial= bßod isÿl< urdf.k uefrk uyd ñksia ixydrfha
j.lSu wdKavqj úiska Ndr.;hq;= nj foaYmd,k mCI" jD;a;Sh iñ;"s nyqck ixúOdk m%uqLj rfÜ w;suy;a ck;dj yd ck;d ksfhdacs;hka m%ldY lr;s'
ckdêm;s ffu;%Smd, isßfiakf.a yd w.ue;s rks,a úl%uisxy tlsfkldg úkdYfha j.lSu mjrñka z;õys;a cudâZ úkdYldÍ wd.ñl foaYmd,k jHdmdrgh g ireìula iliñka
c;Hka;r lïlre oskh ieurE
y;rjeks cd;Hka;rfha m%xY YdLdj
jQ New anti-capitalist party iu.
uehsosk fm<md,sfha zjfï y~Z
ksfhdackh lrñka left voice nekrh
hgf;a iuka; rdcmCI yd ú,am%â
is,ajd m%uqLj Y%s ,dxlsl ifydaorjre
.Kkdjla tl;=ù isáhy' zúm;gm;a
ifydaor Y%S ,dxlsl ck;djg
cd;Hka;r iyfhda.S;djZ nekrfha
f;aud mdGh úh' ^úia;r jd¾;dj
msgqfõ&
lshkq ,nk zw,a ne.avEâZ úiska ms<sf.k ;sfhkj' tfyukï wfma rg fï m%ydrh i|yd f;dard .;af;a Tjqkg tfrysj m%ydr t,a, l< l|jqr yd wfma rfÜ foaYmd,kh w;r ióm in|;djhla mj;skj lsh, Tjqka f;areï.;a ksid' m%ydrfhka miafi;a wm wfußldj m%uqL ngysr wêrdcHjdoh iu. ióm in|;djh ;Sj% lrkjd' fï m%ydrfha foaYmd,k wk;=r wfma rfÜ kdhlhka f;reï wrf.k kE'
úfoaY ueÈy;aùï le|jd .kakg wdKavqj orK W;aidyhka mrdch lrkakg;a" fï foaYmd,k úkdYh meyeos<s lrñka ck;dj fm<.eiaùug jfï jHdmdrh m%uqL m%.;sYS,S ckfldgia ueosy;a lrjd .ekSu wfma j.lSu fjkjd'ZZ fï meyeos<s lsÍu lrkafka zjfï y~Z ixúOdkfha iïnkaëldrl yd tlai;a fmdÿ lïlre ix.ufha m%Odk f,alï kS,a úfca;s,l ifydaorhd úisks'
isà' fï m%ydrh ms<sn|j foaYmd,kslj ms<s;=re fidhkjd fjkqjg rks,a úl%uisxy lshkafka zm%;s;%ia; mk;Z ;snqKd kï mdial= bßod uyd fÄojdplh j<lajd.; yelsj ;snqKdZZ jeks nd,dxY l:dh'
zzfï m%ydrh foaYmd,k m%YaKhla u; t,a, jQ tlla nj f;areï .;hq;=hs' isßhdfõ oS ;u ixúOdkhg t,a, lrk ,o m%ydrhkag m<s.ekSula jYfhka isÿ l< nj whs'tia'whs'tia ixúOdkfha kdhlhd hehs
zzwhs'tia'whs'tia u¾okhg úfoaY T;a;= fiajd le|ùu khd urkak weKfldKavd <xlr .ekSula' f.da,Sh ;%ia;jdoh fmdaIKh lrk úfoaY yuqod iy T;a;= fiajd le|jdf.k ,xldfõ wka;jdoh u¾okhg lghq;= lsÍu jvd;a ydkslr m%;sM, w;alr fokakla'
rks,a úl%uisxy w.ue;s f,i j.lSfuka ksoyia fjkak fndaf, mdia lf<a ckdêm;sjrhg' ckdêm;sjrhd fndaf, mdia lrkafk ks,Odßka u;g' ckdêm;s lshkjd fufyu m%ydrhl wk;=rla .ek ;uka oekf.k ysáfh kE lsh,d'
jfï mCIhla yeáhg" ,xldfõ ck;djg fok mKsúvh ;uhs ukqIH;ajhg mK fmdjuq" ck >d;k j<luq" wka;jdohg bv fkdfouq lshk tl'ZZ fmrgq.dó iudcjd§ mlaIfha mqnqÿ chf.dv ifydaorhd mj;sk wk;=reodhl ;;ajh meyeos<s lf<a tfiah'
iínqj
b;du;a krl kQ.;alu ;uhs foaYmd,k kQ.;alu' Tyq foaYmd,khg lsisÿ iyNd.S;ajhla olajkafka ke;' Ôjk úhou" yd,a" msá" we÷ï" T!IO hk ish,af,ys ñ, ;SrKh jkafka foaYmd,ksl ;Skaÿ u; nj Tyqg lsisÿ woyila ke;' ¥Is;hka" fidreka" wkd: orejka fukau .Ksldjka ìysùug ;uka foaYmd,khg iyNd.S fkdùu fya;=jla jk nj fï ukao nqoaêlhd fkdokS'
mdial= bßod isÿ jQ úkakeysh .ekf;dr;=re ,eì,;a úkdYh fjkak l,skafkd;ld uqka yeufokdu fl<shd msiaiqbka isÿjqfka wirKhdguhs ydks
fï ÿl fmkqkï foú÷g ;srem;s foajdf,afoõ ueÿrlg neßkï iskuka fyda Y%eka.%s,d me;af;a jäkd nj úys̈ jgj;a oekajQjd kï f,dlalkag rfÜysgq lsh,d jevlrkjd uefiaca" tfykï rgu f.dv
02 2019 uehs
—;%ia;hka uäkq˜ lshkúg fuh
lshkafka fjk ldg fyda hehs we`.ùula
we;' —;%ia;hka uäuq˜ hkak lsu iuyr
úg jvd WÑ; úh yelsh' fujr ud ,shñka
isáfha ó ueiaika .ek h' ta" ,xldfma,s
ifydaorhd ud yg tl ud;Dldjla .ek
jpk 450 l fld,ula ,shk f,ig § we;s
Wmfoi ksidhææ tfy;a mdial+ bßod isÿjQ
w;sYh wudkqIsl ïf,aÉP ;%ia; m%ydrh
yuqfõ óueis l:dj miaig oud ;%ia;hka
.ek ,shñ'
;%ia;hka uäkq hehs lSúg fuh
kslx —jdudxYsl˜ fkdjk j.la o ldg
fyda jful+g isf;kak bv we;' tfy;a
jdudxYh ;sfnkafka ukqIH;ajhg msgqmisks'
ukqIH;ajh m%uqLh' we;af;ka u jdudxYh
imeñfKkafka u ukqIH;ajh ;j;a
ißlrkak yd ;j;a irikak h'
mdial+ bßod m%ydrh ïf,aÉPh'
wudkqIslh' l+ßreh' ;u wd.udkql+,
weoeysulg yd jkaokdjlg wd wysxil
ksrdhqO mjq,a msáka i;+áka tlareia jq ish
.Kkla msßilg tjka m%ydrhla isÿ l<
yelafla ro.+re;+ud lS mßos wukqIHhkag
muKs'
;%ia;jdohg wm ish,q fokd fldkafoais
úrys;j tfrys úh hq;+h' th ueãu i|yd
ish,q fokd tlaúh hq;+h' fmd,sishg
iydh osh hq;+h' ;%ia;hka uäkq hehs lsfõ
tksid h' idudkH ck;djg ;%ia;hka
uev,sh fkdyel' ;%ia;jdoh l+uK fyda
lreKla uqÿka muqkqjd .eksug Ndú;d
lsßu iyuq,ska ksfYaO l< hq;+h' ;%ia;hka
W;al¾Yhg kxjk f.dka fudav ;l;sre
ish,q kHhdhka o Ndú;hka o W;aidyhka
o wkqlïmd úrys;j ksfYaO lr oeñh hq;+j
we;' thg hldf.a wdÉÑ iu. fyda tlaúh
hq;+uh' ;%ia;jdofha u os.+jla jQ meisiaÜ
l%shdoduh fojk f,dal hqO iufha ish,q
fokd tlaj fldkafoais úrys;j jkid
oeuqfha tksid h' thg ju fyda ol+K lshd
fNaohla fkd;snqKs'
bÈß ld,fha§ ue;sjrK meje;aùug kshñ; ksid Pkaoh Èkd .ekSu i|yd wfma foaYmd,k kdhlhska olajk Wkkaÿj .ek m;a;r msgqj, ;snQ igyka ksid Tjqka .ek fidhd weúo hdu m,la ke;ehs is;=fkka úfkdo á%ma tlla i|yd iQákq;a uu;a kqjrt<sh me;af;a rjqula hdug bgd .;suq'
kqjrt<sfha§ o oel .kakg ,enqfka w¨;a wjqreÿ W;aijh iu. lsß b;srùug iQodkï jk w.ue;s;=ud h' —i¾ wjqreoaog fmd,a .dkjd jf.hs˜ ug lshjqKs' —Tõ whsfia yefudau ys;ka bkafka uu yeuodu fmd,a .dkjd lsh,' wkak ta yskao ;uhs uu ljodj;a ke;=j fï mdr wjqreÿ kel;g lsßn;a Whk pdß;%h lrkak fï yokafka'˜ —tal fyd|hs i¾ <`.§ b|,d ;srem;s fldaú,a .sys,a, nrg nrla m`vqre mQcd lrkjd wms m;a;f¾ oelald˜ iQáka lSh'
—wehs i¾ wjqreoaog o<od ud,s.dj me;af;a hdu kj;a;, o@˜ —msiaiqo whsfia rfÜ uq¨ ck;dj jf.au" rfÜ f,dafla bkak yeu foaj;dfjla u fIama lrf.k bkak foaYmd,k{fhda yeáhg wms oekf.k bkak ´fka' wms o<od ueÿrg hkjfka m<;=re l+vhla msgfldgqfjka wrf.k" md;a;rhla isjqrla urodfkka wrf.k udfig y;r mia j;djla u .shdg Pkao n,h ;sfhkafka fohsfhda ,`. lsh, f;arefKa jhig hkfldgfka' fkao fuhd@ t;=ud yd,a .rñka isá ffu;%s ue;sksh foi ne¨fõh' ——yaï˜ weh th wkqu; lf<a tf<isks'
—Tkak n,kjd m¾is Pkafoka merÈ, ojilg yß w.ue;s jqkdfka' biair ldf,a uEkag ;snqKq cSjï lrmq fnda,h ke;s jqkdg miafia wf;a ;ä weg ud,hla ne|f.k ñksy bkafka' Pkaoh merÿkd lsh, ñksyf. W;aidyh wvq fj,d keye' wkak Nla;sh' pdß;% jdß;% j, ;sfhk wdkqNdjh' uEka ojilg yß w.ue;s jqkdfka whsfi˜' — ta;a tal iefkka ke;s jqkdfk˜a' uu lSfjñ' —yß whsfia ta Widúh yskaohs" rfÜ ñksiaiq yskaohsfka tal jqfka' talfka wfma f,dlald Widúh wdKavqjg ´k lrk úÈyg yS,E lr.kak wr kvqldr fkdakj fY%aIaGdêlrKhg od.kak yeÿfõ' ck;dj yS,E lrkak wr ;%ia;jd§ u¾Ok mk; f.akak g%hs tl fokafka' o<od ud<s.djg .sys,a, neye tl lr.kak foaj n,h" kele;a idia;rh .ek;a l,amkd lrkak ´fka' tajd .ek ug;a oeka ;uhs f;afrkafkaZZ w.ue;s;=ud fí%la ke;=j u lshdf.k hkj' zzfï fj,dfõ fkdk.;h yskao ;uqfi,g f;a tlla j;a fokak neßùu .ek ug yß lK.dgqhsZZ' t;=ud wm foi b;d lK.dgqfjka ne,Sh'
—wjqreoaog i¾,f. f.or ú;rla wdjg yßhkafka kEfka' ta yskao wms ckdêm;s;=udf.;a f.or .sysx tkakxflda˜ wms lSfjuq' —whsfia jroaokafka ke;sj fkdk.f;ka miafia j;a fï me;af;a weú;a hkak tkjfld˜' —yß i¾˜'
t;ekska msgjQ wms kqjßka l÷refj, nia r:hg f.dvjQfhuq' fmdf<dkakrefõ f.org hk úg t;=ud isáfha f.ñÿf,ah' —uu fï w¨;a wjqreoaog jev w,a,kakhs uvq j,af.a wrf.k iqoao nqoao lrkafka' uf.a ms,smSk hd¨jd jf.a ud;a Pkafog biafi,a,d u;aøjH jHdmdßlfhda u¾Okh lrkak ys;df.k bkafka˜' wms oelal CIKfhka lshjkak g jqkd' —wfmdhs i¾ rfÜ ñksiaiqkaf.ka nekqï wyf.k;a wms fï udOHhg i¾, .ek j¾Kkd ,shkafka" ñ, jev jqk;a fmdä fIdÜ tlla od.kak yskao˜' uu .;a lgg u lsúj'
—i¾ o<od ueÿrg hkafka keoao@ fï mdr wjqreoaog˜" iQáka weiqfõ uf.a l;dj ÿr È. hdú hehs ìfhks' —;%smsglh f,dal Wreuhla l<dg miafi uu oeka tfya fkd.sh;a lula keye' oeka Pkao fiaru ug ,efnk yskao˜ —rks¨;a .sh tfla ;srem;s hkakhs uf.a l,amkdj˜' —w.ue;s ;=ud kï m`vre f.dakshla mQcd lrkj¨˜ uu lSfjñ' —uu fï ckdêm;s jqkq ál ldf,lg i,a,s f.dakshla foúhkag mQcd lrkak .shdkï uyckhd fudkjd ys;dúo@˜ —ta jqk;a i¾ Pkaoh biairyg toaÈ i¾re;a ta jdf.a mQcdjla lrkak tmehE' ke;akï fohshkaf.a ifmdaÜ tl thdgfka' —ta jqk;a rks,ag foúfhda tÉpr leu;s ke;s nj uu okakjd' fï <.l§ b|,d fka ñksyd foaj mQcdj,a j,g" mkai,a hkak fiÜjqfka˜'
wehs@ i¾ mQcd j,§;a fohsfhda islsfhdaßá tl n,kj o@ —ke;=j" uu ;rï mkai,a .dfka .syska u,a jÜá mQcd lrmq ñksfyla .ek ;uqfia wy,j;a ;sfhkjo@˜ zzwehs i¾ úmCI kdhl;=ud ;rï i¾ mkai,a .syska ;sfhkjo@zz iQáka wyms' —tal kï tfyu ;uhs' uu ;%smsglh fjkqfjka lrmq ;rï mskla Wkakefyag keye' ta yskao ug ta ;rï Pkafog nh fjkak Wjukdjla keye'˜ t;=ud lSh' zzta jqk;a thd foúhkag m~qre f.dakshla j;a mQcd lf<d;a ZZ uu lSfjñ' —talg lula keye fudlo tajd wiafia Öfkka ,enqKq fvd,¾ tllaj;a ;snqfKd;a ux f.dv˜ ta fldfyduo i¾@ —wehs Wkakefya lsh, ;snqKfk Öfkka yïnjqkdhs lshk tl fvd,¾ tlla yß fydh, ÿkafkd;a" fn,a, lmd .kakjehs lsh,˜' ug ysky .sfhah' —t;=ud lrk úys`Mjlaj;a i¾g ;du f;afrkafka kEfka˜' uu lSfjñ'
w.ue;s" ckdêm;s" úmCI kdhl hk ;sfokdu ;srem;s foajd,hg meñKsfha tlu odh' mQidßfhda iaf;%da;% lshñka ;=kafokdf.a k,f,a w¨ .efõh' iqj| ÿï o mEfõh' —fï mdr Pkafoka ;uqfi,dg Èkkak ´fk kï isßfiak ;uqfif. u;ska f;dr jev ms<sfj, jydu kj;ajkjd˜ fohsfhda .=.=f,ah' kdhlhska ;sfokdu f.d¿ jQy' kyfhka láka oyäh .,kakg úh'
—foúhka jykai Tn jykafia lshkafka u;a øjH ráka ke;s lrk tl jerÈhs lsh,o˜@ uu b;d .re irej foúhkaf.ka weiqfjñ' —orejd˜ foúfhda ud foi ne,Sh' fyd|gu fjßfj,d T¨j wmaiÜ fjÉp Wkag ñila isys nqoaêh ;sfhk tfll=g mq¿jka o wdhs uqka ;=kafokdg u Pkaoh fokak@
foúfhda wi,ska jdäù isá .egjr foaj;dúhla foi weia fldkska ne,Sh' t;=ñho ud foi n,d ysi fif,õfõh' ta —we;a; fkakakï@˜ hkak mejiSugh'
fkaksÉpx
.=Khd úiska ,shk ,§
geï ,smsh
;%ia;hka uäkq æ
2019 uehs 01 od meÍish we;=¿ m%xYh
mqrdu jD;a;Sh iñ;sj, lïlrejka"
ixl%uKSh lïlrejka yd úúO iudc
jHdmdr iu. tlajQ zly lndlrejkaf.a
jHdmdrhZ fmd,Sisfha m%fldam lsÍï yd
m%ydrhkao wNsnjñka id¾:l uehs Èk
fm<md,shla meje;ajQy' fuu fm<md,sj,g
meÍisfha muKla 80"000 la muK ck;dj
iyNd.sjQ w;r m%xYh mqrdu mej;s fuu
fm<md,sj, m%Odk f;audj jQfha zOkjdohg
úfrdaOhZ ^Anti Capitalist& m< lsÍu yd zkj
m%cd;ka;%jdohlaZ ^A new Democracy& b,a,d
isàuhs'
fuu wruqK bgqlr .ekSu ioyd
ish¿u m%.;sYS,S iudc jHdmdr iu. tlajQ
tlai;a yd mq¿,a lïlre mx;s jHdmdrhl
wjYH;djh fuu uehs Èkfha§ m%xY lïlre
mx;sh úiska f.da,Sh lïlre mx;shg yd
iudc jHdmdrj,g ,ndÿka mKsúvhhs'
.rd jeà we;s Okjdofhka tydg f,dal
ck;djg bÈßhg hEug;a" ck Ôú;fha
iuia; meje;au iy;sl lsÍug;a zkj
m%cd;ka;%jdohlaZ wjYH nj ñka woyia
jkafkah'
fuu zkjZ hk jpkfhka woyia
lrkqfha lïy,a yd ld¾hd, we;=¿ zjevm<
;=, m%cd;ka;%jdohZ mej;Suhs' yeuúgu
m%cd;ka;%jdoh ms<sno l;d lrk Okm;s
md,l mx;sh yd m%NQka zjevm< ;=,
m%cd;ka;%jdohZg bv fkdfok w;r tjeks
;;a;ajhla we;sùu md,kh lsÍug ys;du;du
lghq;= lr we;' wo f,djmqrdu ck;dj
w;r mj;sk oeßh fkdyels wiudk;ajhkag"
uqo,a n,h u; n,h ;yjqre lr .kakdjQ
¥Is; wdKavqj, md,khkag iy mßir
¥IKh yd thska mek ke.S we;s Nhdkl
m%;súmdlj,g fya;=ù we;af;a ksYamdok
wdh;k ;=< iy jevm<j,a ;=< Okm;s
md,lhka orkakdjQ wiSñ; yd md,kfhka
f;drjQ n,hhs' ksYamdok wdh;k ;=<
yd jevm,j,a ;=< ;SrK .ekSfï§
lïlrejkaf.ao iyNd.s;ajh we;s lrk
zkj m%cd;ka;%jdohlaZ ;=<ska Okm;shkag
we;s m%cd;ka;% úfrdaë wiSñ; n,h md,kh
lsÍfuka" Okjdofha m%cd;ka;% úfrdaëNdjh
úiska cks; lr we;s fndfyduhla iudc
wd¾:sl m%Yak úi§ug yels jkafkah'
fuu uehs Èkfha§ m%xY lïlre
mx;sh úiska f,dalfha lïlre yd mSä;
ck;djg ÿka mKsúvh jQfha jevm<
;=< m%cd;ka;%jdoh we;s lrk zkj
m%cd;ka;%jdohlaZ Èkd .ekSu ioyd lïlre
mx;sh iu. tlajQ iudc jHdmdrj, tlai;a
wr.,hl wjYH;djhhs'
m%xY lïlre mx;sfhka f.da,Sh lïlre mx;shg
kj Wmdh ud¾.hla
igyk
ú,am%â is,ajd iy iuka; rdcmlaI
mdial+ bßod
m%ydrh oekg
ckudOHh u.ska
t<slr we;s lreKq
wkqj j<lajd .;
yelsj ;snQ nj fmfka' tfia j<lajd .kak
fkdyelsù we;af;a fmd,sishg fmr isgu
úúO whj¨kaf.ka we;ss ;snQ n,mEï ksid
h' fmd,sisfha ;sfnk jD;a;sl;ajh /l
.eksug yd jD;a;sh lrf.k hEug úYd,
wjysrlï we;s nj fyd¢ka fmfkñka mj;s'
fndfyda wjia:dj,§ fmd,sish jD;a;sh f,i
id¾:l úu¾Ykhka isÿl, o úúO n,mEï
fya;+fjka tajd id¾:l lr .ekSug yelsj
ke;s nj meyeos,sh' tfia jD;a;sl;ajhlska
hq;+j fmd,sishg jev lghq;+ lrf.k
hEug fkdyels kï Tjqkg isÿjkafka
foaYmd,qjkaf.a ksfhda. u; ñksiqkaf.a T,q
m,k uÜgug ,>qùug isÿùu muKs'
iuyr wh foaYmd,k lghq;+ zryis.;jZ
lsßu zjdudxYslZ hehs is;kak bv we;'
th we;a;g u ;%ia; l%shdjls' fya;+j
th uyckhdg fydfrka lrk ksid h'
uyck;djg fydfrka foaYmd,kh l<
fkdyelsh' jdudxYh lshkafka u nyq ck
mokula u; l%shd lsßuh' tfyhska ju o
l< hq;af;a m%isoaO foaYmd,kh h' tfyhska
u ju fldkafoais úrys;j ;%ia;hkag
úreoaO úh hq;+jd muKla fkdj thg
tfrysj lghq;+ lrkakkag iydh o úh
hq;+h'
;%ia; fyda wú n,fhka ck n,hla
f.dv ke.sh fkdyel' tu folu we;af;a
ckn,h f.dv kexùug tfrysj h'
tfyhska u th jdu l%shdoduhg o iyuq,ska
tfrysj isà' ;%ia; l%shdj,shka ukqIH;ajhg
o udkj yd iudc m%.uKhg o uq¿uy;a
YsIaGdpdrhg o tfrysj l%shdlrkakls'
ju thg idl,Hfhkau tfrysúh hq;+u
h'
- ,,s;a wfíisxy -
2019 uehs 03
17" ne/lal mgqu." fld<U 02'ÿr $ *elaia ( 011-2324053
l¾;D uKav,h - 0773641111úoHq;a -;emE, [email protected]
https://wamehanda.wordpress.com/
fï m%Yakh zjfï y~Zg wykak isÿjkafka
miq.sh mdial= bßod isÿl< uyd ñksia >d;kh
ms<ssn| ish`M f;dr;=re wdrCIl wxY fj; jd¾;d
ù ;sìh§ m%ydrh j<lajd .kakg fkdyelsùu;a
wdKavqfõ j.lsj hq;a;ka tys j.lSu tlsfkldg
mjrñka isÿlrk j.lSï úrys; m%ldYhka ksid h'
ckdêm;sjrhd lshkafka fï isoaêhg
rfÜ wdKavqjla ;sfhkj o@
20 jk ishjfia uq,a Nd.h ;=<
cSj;ajQ fY%AIaG úma,jldÍ
udlaiajdÈkshla jQ fmda,ka;
cd;sl frdaid ,CIïn¾.a ifydaorsh
ïf,aÉP;ajh o@ iudcjdoh o@ hkqfjka
fmd;la m< l<dh' weh ïf,aÉP;ajh f,i
ye|skajQ ;;ajh lrd wo wms .uka lrñka
isák nj fmfka'
wfma%,a ui 21jk mdial= Èk m%Odk
lf;da,sl m,a,s ;=klg yd úfoaYSh
ixpdrlhka ks;r .ejfik ;re mx;s
fydag,a ;=klg t,a, lrk ,o ïf,aaÉP
m%ydrh yd thska miq Woa.; jQ ;;ajh
wmg fmkakqï lrkafka ,dxlSh iudch
j¾;udk OfkaYajr md,lhka hgf;a
iïmQ¾K ïf,aÉP;ajhla lrd wj;S¾K ù
isák njhs' Bkshd ksoyi ,nd .ekSfuka
miq ,xldfõ ;reKhka m%Odk jYfhka
ikakoaO ler,s ;=kla isÿ lr we;'
ler,slrejka blaujd hñka OfkaYajr
rdcH hka;%h oreKq m%pKav;ajhla uqod
yßñka tu ler,s iïmQ¾Kfhka úkdY
lrkq ,eîh'
foaYmd,k fyda úuqla;sjd§ wruqKla
bÈßm;a fkdlrñka wfma%,a 21 od m%ydrhka
t,a, lrk ,oafoa bia,dï uQ,O¾ujd§
ixúOdkhla nj lshkz ;õysoa cudoa
Z lKvdhu úiska nj lshefõ' tu
lKavdh u bia,dï wd.fï tla kssldhla
jk jyíjd§ u;jdo ork bia,dñ ;õysoa
cudoa uQ,O¾ujd§kaf.ka leã fjkaù
zcd;sl ;õysoa cudoa Z hkqfjka msysgqjd .;a
ixúOdkhhs' th meyeÈ,sj u whs'tia'whs'tia
ixúOdkh yd iïnkaOj lghq;= lr we;s
nj fmkS hhs' wfmaA%,a 21 myr§u isßhdfõ oS
;u ixúOdkhg t,a, lrk ,o m%ydrhkag
m<s.ekSula jYfhka isÿ l< nj o
whs'tia'whs'tia ixúOdkfha kdhlhd hehs
lshkq ,nk w,a ne.avEâ úiska ms<sf.k
we;'
bia,dï uQ,O¾ujdoh
wo f,dj mqrd idlÉPdjg .efkk
bia,dï uQ,O¾ujdoh hkqfjka y÷kajk
m%jk;djh l=ulao@ fojk f,daal uyd
hqoaOfhka miq ueo fmrÈ. rgj,a ish,a,u
LEFT VOICE
iïmQ¾Kfhka j.lsjhq;af;a rch nj h' t;fldg
ljqo rch@ Tyq rdcH kdhlhd h' foia úfoia ijdß
.ykúg Tyq y÷kajd .kafka rdcH kdhlhd f,i
h' fï úkdYhg rch j.lsj hq;= kï" j.lSu Ndr
wrf.k ckdêm;s ffu;%Smd, l< hq;af;a kïnq msáka
b,a,d wiaùu h' ck;djg leu;s rdcH kdhlfhl=
mlalrjd .ekSug wjia:dj ,nd§u h'
rfÜ w.ue;s lshkafka ;ukaj miq.sh udi yhla
mqrdjg cd;sl wdrCIl uKav, /iaùug le|jQfõ
ke;s nj h' le|jkafka ljqo@ tfia fkdle|ùu
.ek udi yhla ;siafia leìkÜ uKav,hg" rgg"
ck;djg th jika lf<a ukao@ w.ue;s rks,a
lshkafka úkdYh j<lajkakg neß jqfKa zm%;s;%ia;
mk;Z iïu; lr.kakg neßjqk ksid nj h'
uyskao rdcmCI m%uqL fmdfydÜgqldrfhd
lshkafka iuyr rdcH nqoaê wxY ks<OdÍka
w;awvx.=jg .ekSu ksid rdcH nqoaê wxYh u
mer,hsia ù" cd;sl wdrCIdj ì|jeà we;s nj h' tfia
lshkafka ´kEu kSs;S úfrdaë jevla lrkakg" ñkS
urkakg" uxfld,a, lkakg rdcH T;a;= fiajfha
ks<OdÍkag ksoyi ;sìh hq;= nj o@ uyskaog Tyqf.
md,k ld,k ld,fha isÿl< ;srYaÑk l%shd ish,a,
úNd. fkdl< hq;= nj o@
wdKavqfõ kdhlfhda tlu fïfia jdäfjñka
wfußlka ryia T;a;= fiajh" cd;Hka;r fmd,Sish
le|ùu" frda T;a;= fiajfha iydh m;kakg" z;õys;a
cudoa ixúOdkfhaZ ïf,aÉP m%ydrhg uqjd ù lghq;=
lrñka isà' fndrÈfha ud`M ndñka kshñka yd
wkshñka wfußldkq l|jqrla njg Y%S ,xldj m;a
lsÍug lghq;= lrñka isák nj meyeÈ<sh' z;õys;a
cudoa ixúOdkfhaZ m%ydrhg fï ;;ajh nrm;, f,i
n,mdkakg we;s nj foaYmd,k úpdrlhkA mjikafka
ta ksid h'
fï t<fUñka ;sfnk w÷re fydardj fyd|ska
f;reï .;hq;af;a mSä;hkaf.a l|jqr nj zjfï y~Z
wjOdrKh lr isà' ;%ia;jdohg uqjdfjñka rfÜ
ckÔú;hu ì,sfokakg yok ffu;%Smd,- rks,a
wdKavqfõ ie<eiau;a" uyskao- f.dGdNh l|jqf¾ Bkshd
foaYfm%auh uq,a fldg .;a ie<eiau;a tlg mrdch l<
yelafla wfma l|jqrg h'
kS,a úfÊ;s,l
foaYmd,k újrKh
z;õys;a cudoaZ m%ydrfhka miq'''
mdfya bia,dï wd.u woyk ck fldgia
w;ßka ±jeka; wêrdcH úfrdaë jHdmdrhka
ìysjQ nj wms oksuq' úfYaIfhka m,ia;Skh
ksoyia lr .eksfï wr.,h yd Bcsma;=fõ
kid¾f.a wrdì iudcjdoh ms<sn| woyia
u; tu jHdmdrhka werUqk;a tajd wd.ñl
uqyqKqjrla fl,skau .;af;a ke;' we;a;g
u bia,dï uQ,O¾ujdoh m<uqj wdrïN jQ
fha Bcsma;=fõ uqia,sï ifydaor;ajh kue;s
jHdmdrh iu.ska h' kid¾f.a ld,h ;=<
mej;s u¾Okh ksid th n,j;a ;;ajhlg
m;a fkdjqk;a 1967 BY%dfh,h iu. mej;s
hqoaOfhka ,o n,.;= mrdch fya;=fjka
th kej; Yla;su;a jQ w;r Bkshd frdai
jika;fhka miq Tjqkag ue;sjrK
ch.%yKhla mjd ,nd .ekSug yelsúh'
wo f,dj mqrd l%shd;aul jk
whs'tia'whs'tia we;=`M fndfyda uQ,O¾ujdÈ
ixúOdk m%ODk jYfhka ±ä wd.ñl
wka;jdoh u; mokïj ;ukaf.a foaYmd,k
jev ms<sfj, l%shd;aul lrñka isá;s'
we*a.ksia;dkfhka fidaúhÜ yuqod m<jd
yeÍffuka miq wfursldkq wêrdcHjd§kaf.a
iydh u; tu rfÜ n,hg m;ajQfha wka;
m%;s.dó bia,dï uQ,O¾ujd§kajk ;,sndka
ixúOdkhhs' Tjqkaf.a md,kfha wka; lDDr
Ndjh ms<ssn|j wo f,dalh u fyd|ska oks;s'
2011 wfußldjg t,a, jQ oreKq m%ydrh;a
iu. wfußldj úiska tu md,kh fmr,d
±uqkq w;r wka; bia,dï uQ,O¾ujdÈ
n,fõ. f,dj mqrd úisÍ m%ydr t,a, lsÍug
mgka .;ay'
j¾;udk whs'tia'whs'tia ixúOdkh
ìysjQfha ;f,andka jHdmdrfhka ì|S .sh
fldgia yd brdlfha iodï yqfiaka md,kh
fmr,d ±óu;a iu. tlajQ iqkaks yuqod
ks,OdÍka we;=`M jevjiïjd§ uq,a,djreka
f.a ueÈy;aùfuka h' Tjqyq brdlh yd
isßhdfõ úYd, N+ñ m%foaY o taldnoaO
lr .ksñka ne.avEâf.a kdhl;ajfhka
hq;= le,sfmavhla msysgqjd.;a kuq;a miqj
wfußldkq yd reishdkq yuqod m%ydrhka ksid
Tjqkag n,j;a miqneiSulg ,lajkakg
isÿúh' f,dj mqrd lf;da,slhkag tfrysj
oreKq m%ydrhka t,a, lsÍu u.ska ;ukaf.a
n,h fmkakqï lsÍug lghq;= lrñka isá;s'
,xldjg t,a, lrk ,o m%ydrh o tys tla
mshjrla f,i ie,lsh yelsh'
iudcuh lreKq
,xldj ;=< uqia,sï ;reKhka w;ßka
fujeks wka;jd§ jHdmdrhla ìysùug fya;=
jQ iudc wd¾Ól fya;+ka ms<sn|j hï woyila
f.dvk`.d .ekSu wjYHh' úfYaIfhka
u uyskao rdcmCI hgf;a rch t,aààB
ixúOdkh hqouh jYfhka mrdch lsÍu;a
iu. Yla;su;a jQ isxy, cd;sjd§ n,fõ.
;ukaf.a B,`. m%;su,a,jhd f,i ie<l=fõ
uqia,sï m%cdjh' úfYaIfhkau kd.ßl
uqia,sï ck;dj wdkhk wmkhk fukau
is,a,r yd f;d. fj<|du iïnkaOfhka o
úYd, n,hla nqla;s úkaoy' fï ksid isxy,
jHdmdßl m%cdj w;r ±ä uqia,sï úfrdaOhla
mj;S'
tfiau isxy, foaYfm%aó n,fõ. úiska
uqia,sï ck;djg úreoaOj Èh;a lrk ,oa
y,d,a úfrdaë jHdmdrh fukau .juia
úfrdaë jHdmdrhka o meyeÈ,sj u idudkH
uqia,sï ck;djg úreoaOj t,a, lrk ,o
jHdmrhka h' tys kdhl;ajh .;a fndÿ n,
fiakd jHdmdrhg ysgmq wdrCIl f,alïf.a
újD; iyfhda.h m%ldY lr ;snqks' tfiau
miq.sh wdKavqj iufha fukau fuu
wdKavqj hgf;a o wkq.ukh l< wd¾Ól
m%;sm;a;s fya;=fjka úfYaIfhka fld<U
fj<| fCIa;%fha wdêm;H ±rE uqia,sï fj<|
mx;shg o ±ä mSvkhlg uqyqK §ug isÿúh'
we;a; jYfhkau fuu m%ydrhg uq,ajQ
;õcs;a jHdmdrhg iïnkaOjQ wh w;r
Èjhsfka m%Odk fmf<a fj<| jHdmdr
ysñlrejka yd Tjqkaf.a mjq,aj,g iïnkaO
wh .Kkdjla úh' ishÈú kid.;a
mqoa.,hka w;r tjeks mjq,aj, W.;a
orejka .Kkdjla o isá njg ±k .kakg
we;' whs'tia'whs'tia ixúOdkhg ,xldj
;=< ;ukaf.a l%shdldß;ajh myiqfjka
;yjqre lr .ekSug yels jQfha fuu ;;ajh
ksid njg ielhla ke;' úfYaIfhka
fírej, yd uykqjr isÿjQ uqia,sï úfrdaë
m%ydrhka ksid idudkH uqia,sï ck;dj
w;r mjd wka;jd§ jHdmdrhka flfrys
jvd f,x.;=Ndjhla we;sjQjd ksielh'
j.lSu
fuu ;%ia; l%shd ksid isÿjqk cSú;
úkdYhka iy wfkl=;a úkdYhka
iïnkaOj j.lSu iïmQK_fhkau wdKavqj
Ndr.; hq;=h' ±kg wdKavqfõ kdhlhka o
ms<sf.k we;s mßÈ wfm%a,a ui 4 od jkúg
fujeks m%ydrhla isÿjk nj;a tajdg
iïnkaO mqoa.,hkaf.a kï .ï iys;j
wdrCIl wxY fj; f;dr;=re ,eî ;snqk o ta
ms<sn|j ck;djg lsisÿ oekqïoSula fkdl<d
muKla fkdj tjka m%ydrhla keje;aùug
wjYH wdrCIl l%shd ud._ .;af;a o ke;'
fï ms<sn|j wdrCIl f,alïjrhd m%ldY
lf<a m%ydrhla isÿjk nj oek isáh;a
fujka úYd, m%ydrhla isÿfõ hehs fkdis;+
njhs' fï wkqj ck;dj wdrCId lr
.ekSfï j.lSu meyer yeÍu iïnkaOfhka
ckdêm;sjrhd w.%dud;Hjrhd we;=¨
iuia; wdKavqju j.lsj hq;=h'
md¾,sfïka;=fõ úmCI kdhl moúh
orK ysgmq ckdêm;s uyskao rdcmCI
uy;d fuu wjia:dj m%fhdackhg .ksñka
;ukaf.a iufha mej;s ±ä u¾OkldÍ
;;ajh yd wdrCIl yuqod n,h ÿ¾j, lsÍu
ksid fuu ;;ajh Wodù we;s njg fpdaokd
t,a, lr we;' we;a; jYfhkau wo jkúg
wdKavqfõ md¾Yajhka fol fukau m%Odk
úmCIh o W;aidy lrñkaa isákqfha wdrCIl
yuqod yd fmd,Sish yd wod, u¾Ok ks;sÍ;s
jv jvd;a Yla;su;a lsÍfï we;s wjYH;djh
;yjqre lsÍug h'
±kgu;a ckdêm;sjrhd úiska yÈis
kS;s hgf;a ;%ia;jdoh je,elaùfï mKf;a
we;eï u¾OkldÍ fhdackd .eiÜ u.ska
m%ldYhg m;a lr ;sfí' w.%dud;H rks,a
úl%uisxy uy;d lshd isáfha fuu ;;ajhg
uqyqK §u i|yd m%;s;%ia; mK; jydu
iïu; lr .; hq;= njhs' ,xldfõ ±kg
mj;sk kS;s moaO;sh fujeks ;;ajhlg
uqyqK§ug m%udKj;a nj úh;=kaf.a u;hhs'
fuys m%Óm,hla jYfhka ck;djf.a uQ,sl
m%cd;ka;%jd§ whs;sjdislï /ila wysñ ùfï
wk;=r Wodù we;af;ah'
úfoaY ueÈy;aùï
jvd;a u Nhdkl ;;ajh jkafka
±kgu;a w.ue;sjrhd úiska fuu m%ydrh
cd;Hka;r ;%ia;jd§ l%shdjla f,i y÷kajd
foñka th u¾Okh lsÍu i|yd wfußldj
m%uqL wêrdcHjd§ rgj,aj,ska wdOdr b,a,d
isàuhs' mÍCIK i|yd ±kgu;a tmaîwhs
yd úfoaYSh ryia T;a;= fiajd ksfhdacs;hka
,xldjg tùug lghq;= wdrïN lr we;'
;%ia;jdoh u¾Okh lsÍfï uqjdfjka
wêrdcHjd§ ueÈy;aùula isÿùug we;s
bvlv lsisfia;a neyer l< fkdyel'
fuu ;;ajh hgf;a Nhdkl u ;;ajh
jkafka rgmqrd úisÍ isák uqia,sï ck;djg
tfrysj t,a,úh yels cd;sjd§ m%ydrhla
j,lajd .ekSu ms<sn| ldrKhhs' ±kgu;a
idudkH uqia,sï ck;dj ìhm;aj issák nj
meyeÈ,sh' fuu mßirh ;=< isxy," fou<"
uqia,sï ck;dj w;r iycSjkh f.dvke.Su
i|yd ju ueÈy;a úh hq;=j ;sfí' tfiau
fuu ;;ajh Wmfhda.S lr .ksñka úfoY
ueÈy;aùï le|jd .kakg wdKavqj orK
W;aidyhka mrdch lsÍug ck;dj
fm<.eiaúh hq;=h'
04
ú,am;a;= jkdka;rh ßIdâ nÿ¾§ka
úiska úkdY lrñka uqia,sï ck;dj
mÈxÑ lrk nj mjiñka miq.sh
ud¾;= udifha§ uy;a wdkafoda,khla yg
.;af;ah' fï Woaf>daIKh fmrg f.k
wd cd;sljd§kag wkqj m%Yakh uqia,sï
weu;sjrfhl= úiska jkdka;rh t<slr
uqia,sï ck;dj mÈxÑ lrùuhs' ú,am;a;=
mßir úkdYhg tfrys y~ cd;sjd§
iajrhlska mek ke.Su ksid we;eï wh ta
jk úkdYh idOdrŒlrKh lsÍula lrkq
olakg ,eì‚' úfYaIfhka ,snr,ajd§ka
miq.sh ld,h mqrdu W;aidy orkq ,enqfõ
fuys isÿjkafka ck;dj kej; mÈxÑ
lsÍula nj mjiñka mßir úkdYhla
isÿ fkdjk nj ;yjqre lsÍug h' kuq;a
i;Hh mj;skafka fï cd;sjd§kaf.a iy
,snr,ajd§kaf.a ;¾l j,g Tífnka
fjku ;ekl h'
lmkafka ú,am;a;=j o@
fï jkdka;r úkdYh isÿj we;af;a
ukakdru Èia;%slalfha nj;a" ú,am;a;=
jkdka;rh ukakdrï Èia;%slalhg wod<
ke;s nj;a" tksid nÿ¾§ka ú,am;a;=jg
ydkshla lr ke;s nj;a miq.sh ld,fha
kej; kej;;a m%pdrh flß‚' wms th
úuid n,uq' ú,am;a;=j hkq iqúfYaIS
mdßißl ,laIK j,ska iukaú; m<d;ls'
ú,a¨ j,ska iukaú; m;a;=j hk wre;
fok fia ú,am;a;=j hk ku ielfikakg
we;s nj úYajdi flf¾' fï iqúfYaIS
mdßißl moaO;sh ;ks iuia;hla f,i
.;aúg tys fldgia lsysmhla wmg oel
.; yel' fndfyda wh zú,am;a;=jz f,i
y÷kajk ú,am;a;= cd;sl jfkdaoHdkh
fï w;ßka tl fldgila muKla jk
w;r th m%Odku fldgihs' th ,xldfõ
úYd,;u cd;sl jfkdaoaHdkhhs'
isÿ flfrk úkdYh
ukakdru Èia;s%lalfha uqi,s m%dfoaYSh
f,alï fldÜGdYhg wh;a jk rlaIs;
y;rla we;s w;r tu iuia: jkdka;r
m%foaYh l,a wdre jkdka;rh f,i
yeÈkafõ' Bg fya;=j tu jkdka;rh
m%Odk jYfhka u l,a wdre Tfha c,
fmdaIl m%foaY f,i mej;Su h' fuu jk
rlaIs; w;=ßka ußÉpqlÙä - lrälal=,s
jk rlaIs;fha wlalr 2500 la" ú,;a;sl=,ï
jk rlaIs;fha wlalr 700 la" fõmamd,a
jk rlaIs;fha wlalr 100 la yd udú,aÆ
jk rlaIs;fha wlalr 100 la jYfhka
fuu jk rlaIs; moaO;sfhka jkdka;r
wlalr 3400 la muK kS;súfrdaë f,i t<s
fmfy<s lr foaYmd,k Wjukdjka u;
wÆ;ska ckdjdi msysgqùu yd bvï w;am;a
lr .ekSu isÿ lr we;' m%Yakh wdrïN
jqfha 2013 jif¾ ßIdâ nÿ¾§ka ck;dj
kej; mÈxÑ lsÍu i|yd jk rlaIs;
j,ska bvï b,a,Su;a iu.h' ysgmq jk
ixrlaIK ckrd,a fla' mS' wdßhodi uy;d
úiska ukakdru Èia;s%la f,alï jrhd
fj; fhduq lrk ,o 2013 fmnrjdr 14
Èk wxl EMDL$04$02$08$11$2012 orK
,smsh u.ska yd bka miqj o jk rlaIs;
follg wh;a jkdka;r wlalr 1080la
ckdjdi i|yd ksoyia lr ;sì‚' fuys
m%Yak folla we;' tlla isÿ flfrkafka
kej; mÈxÑ lsÍï kï ta i|yd jk
ixrlaIK fomd¾;fïka;=j i;= rlaIs;
j,ska bvï b,a,sh hq;= ke;' l,ska mÈxÑj
isá mqoa.,sl bvï j,u ck;dj mÈxÑ
l< yel' fojeks m%Yakh jkdka;rfhka
wlalr 1080la lemSug wjir f.k" kS;shg
msáka wlalr 3400la úkdY lsÍuh'
ú,am;a;= ol=Kq iSud rlaIs;o úYd,
f,i fy,sfmfy<s fldg we;s nj fmfka'
;ífndaj jkÔù WoHdkfha fYaI ù we;af;a
;=fkka foll muK fldgils' kuq;a
ú,am;a;=j .ek fudr fok cd;sjd§kag
fï úkdYhka fkdfmfkkafka ta
ckdjdilrKhka isÿj we;af;a uqia,sï
fkdjk cd;sl ck fldgia w;ska ksidh'
Tjqkag b;sß ish,a, fkdfmkS uqia,sï
ckdjdi muKla fmkSu wyïnhla
fkdfõ'
fïjd mer‚ .ï o@
uqia,sïjre mÈxÑ lsÍug jkh t,s
lsÍu m%Yakhla f,i;a isxy,hka mÈxÑ
lsÍug jkh lemSu jrola fkdjk
f,i;a cd;sjd§ka olsk w;r ,snr,ajd§ka
lshkafka nÿ¾§ka lsisÿ jk úkdYhla
isÿ lr ke;s njh' ta i|yd ,snr,ajd§ka
W¨mamd fmkajk .ïudk lsysmhla we;'
Tjqka miq.sh ld,fha ta .ïudk j,
ixpdrh lr tajd b;d mer‚ .ïudk
nj;a" tajdfha mÈxÑ lsÍu u.ska rlaIs;h
úkdY ù ke;s nj;a lsh;s' fï ,snr,ajd§ka
hkafka fud,a,sl=,ï" ußÉpqlÙä jeks
.ïudk j,gh' ußÉpqlÙä - is,dj;=r
ud¾.fha 23 yd 29 hk lsf,daóg¾
lKq w;r óg¾ 250 la m<, jkdka;r
;Srhla" l+,kal=,ï" ;ïnod" uqi,slaldvq"
fu;kaje,s" mkavdrfõ,s" mQkÉÑl=,ï"
mQ;=fõ,s" uqid,s yd ldhl=,s hk .ïudk
j, wj;eka jQ ck;dj mÈxÑ lsÍug yd
msÉpdhs - jkakshdl=,ï ud¾.h wdikakfha
msysá .ïudkh wdYs%; j ñg¾ 200 la m<,
jkdka;r ;Srejla wy;a;suqßmamq" msÉpdhs"
jkakshdl=,ï" fmdÜl¾ks" fjmamkal=,ï
hk .ïudk j, wj;eka jQ ck;dj mÈxÑ
lsÍug ,nd § we;' fufia ,nd ÿka jkdka;r
bvï w;=ßka ußÉpqlÙä - is,dj;=r
ud¾.h fomi msysá bvï ußÉpqlÙä
- lrälal=,s jk rlaIs;hg;a msÉpdhs -
jkakshdl=,ï ud¾.h wdikakfha msysá
bvï ú,;a;sl=,ï jk rlaIs;hg;a wh;a
fõ' óg wu;r j m,dhsl=,s" ußÉpqlÙä
2019 uehs
ú,am;a;= jk úkdYh
- mqnqÿ chf.dv -yd lrälal=,s .ïudk ;=fkka wj;eka jQ
mjq,a 940 la mÈxÑ lsÍu i|yd ;j;a bvï
wlalr 280 la ußÉpqlÙä - lrälal=,s
jk rlaIs;fhka ,nd §u isÿ lr we;' ta
w¨;a ckdjdi ,snr,ajd§kag fmfkkafka
ke;' Tjqka cd;sjdoh meroùfï nekrh
hgf;a lrkafka ;laläfhl= jk nÿ¾§ka
wdrlaId lsÍuh'
m%Yakh hqoaOfhka wj;eka jQ ckhd
kej; mÈxÑ lsÍu fkdfõ' Tjqka l,ska isá
;eka j,u mÈxÑ fkdlr ta i|yd rlaIs;
jkdka;r t,s lrkafka wehs@ tf,i
w¨;a bvï fokúg Tjqka l,ska mÈxÑj
isá bvï j,g isÿù we;af;a l=ulao@ ta
bvï w,a,df.k isákafka ljqo@ ienúka
isÿj we;af;a fï ck;djf.a mdrïmßl
bvï rcfhka n,y;aldrfhka Wÿrdf.k
mdßißl jYfhka jeo.;a rlaIs; j,ska
fï ckhdg bvï ,nd §uhs'
fud,a,sl=,ï .ïudkfha frdaudkq
lf;da,sl wd.u woyk oñ, ck;dj Ôj;a
jQ w;r .ïudkh 1650§ wdrïN lrk ,o
mer‚ .uls' wlalr 3000 l muK N+ñhla
mqrd me;sreKq fuu .ïudkh fjr< ;Srfha
wlalr 525 la muK jHdma;j we;' 2007
jir jk úg fuu .ïudkfha mjq,a 310 la
mÈxÑj isá w;r .%du ks,OdÍ f,aLkfha
mjq,a 265 la ,shdmÈxÑj isg we;' fuu
.ïudkfha ck;dj m%Odk jYfhka u
lDIs l¾udka;fha ksr;j we;s w;r
fldgila ëjr l¾udka;fha ksr;j we;'
fud,a,sl=,ï .ïudkfha lDIs l¾udka;h
i|yd jeõ kjhlska c,h ,nd .eksk'
fuu jeõ ish,a,gu fudaor.x wdre yd
fhdaO jefjka c,h ,efnhs' mq,shxl=,ï"
fmßh;klall=,ï" iskak;klall=,ï"
mdfj,sl=,ï" iskakúhdhäl=,ï"
wvmamkal=,ï" mQÿlal=,ï" md,häl=,ï yd
w,ikal=,ï hk jeõ kjh hgf;a l=Uqre
wlalr 2200 lg jeä ìï m%udKhla j.d
flßk' hqoaOh mej;s iufha § wjia:d
y;rl § fuu .ïudkfha ck;dj bj;a
jkjd;a iuÕu fud,a,sl=,ï .ïudkh
iïmQ¾Kfhka u kdúl yuqodfõ .%ykhg
k;= úh' fuys ;snQ f.j,a lsysmhla lvd
bj;a lr we;s w;r ck;djf.a ksjdi 31
la muK fï jk úg kdúl yuqodj Ndú;d
lrhs' Bg wu;rj ck;dj Ndú;d l<
iqidk N+ñfha fï jk úg kdúl yuqodj
úiska fydag,hla bÈ lr mj;ajdf.k
hhs' ;ju;a mÈxÑ lr we;af;a wj;eka
jQ mjq,a 125 la muKla jk w;r mjq,a
185l muK b;sß msßi ;ju wj;eka j
isà' fï wkqj ck;dj l,ska Ndú;d l<
bvï oeka Wÿrdf.k isákafka rch úisks'
tf,i ish jdiN+ñ wysñ jQ ck;djf.
ka fldgila wj;ekaj isák w;r ;j;a
fldgilg bvï ,nd § we;af;a rlaIs;
jkdka;r úkdY lrñks'
iuyr .ïudk j, kej; mÈxÑ lsÍï
lr we;af;a mer‚ .u ;snq ;ek fkdj
fjk;a ;eklsks' óg fyd|u ksoiqk
ußÉpqlÙä .uhs' mer‚ ußÉpqlÙä
.ïudkh msysá N+ñ m%foaYh ú,am;a;=
jkdka;r moaO;sfhka jg jQ" fudaor.ï
wdre .x.d fo%da‚fha W;=rg jkakg
msysgd we;' mer‚ ußÉpqlÙä .ïudkh
miqlr ;j;a W;=re foig hk flfkl=
we;=¿ jkafka rlaIs; jkdka;rhla
f,i 2012'10'21 Èk 1779$15 wxl ork
w;súfYaI .eiÜ m;%fhka .eiÜ lr we;s
ußÉpqlÙä-lrälal=,s rlaIs; jkdka;rh
fyj;a l,awdre jkdka;r iSudj ;=<g h'
rch oeka tu m%foaYfha jkh fy<s lr
w¨;a ußÉpqlÙä .ïudkh ud¾.h fomi
msysgqjd we;' m%foaYh .ek fkdokakd lsisÿ
wd.ka;=l mqoa.,fhlag mer‚ ußÉpqlÙä
.ïudkh iy w¨;a ußÉpqlÙä .ïudkh
fjka fjka jYfhka y÷kd .ekSu l<
fkdyelsh' fuu jk úkdYhg uQ,sl jQ
nÿ¾§ka weue;sjrhd fyda Tyqf.a f.da,
nd,hka iuÕ m%foaYh ksÍlaIKh lsÍug
hk fld<U udOHfõ§kag Tjqka mer‚
m,a,sh iy mer‚ f.dvkeÕs,s fmkajd
mjikafka w¨;ska ksjdi idod we;af;a
mer‚ ußÉpqlÙä .ïudkfhau njh'
i;Hh fukak
ú,am;a;=j wdY%s;j isÿjk fï uyd
úkdYhg uq¿ukskau j.lsj hq;af;a
md,lhka nj b;d meyeÈ,sh' Tjqka 2011-
2030 cd;sl fN!;sl ie,eiau iy j;auka
fu.dfmd,sia ie,iqï hgf;a fï m%foaYfha
fjr<nv bvï ixpdrl l,dmhla
i|yd;a" rg wNHka;rfha bvï l¾udka;
l,dmhla i|yd;a Ndú;d lsÍug ie,iqï
lr we;' ta i|yd Tjqka hqoaOh ksid ish
ksfjia j,ska bj;a ùug isÿjQ ck;djf.a
bvï n,y;aldrfhka uxfld,a, lhs' ta
w;r hqo yuqodj iy kdjql yuqodj ish
uqo,a jHdmD;s i|yd yeu ;eku ixpdrl
fydag,a iy ksjdvq ksfla;k bÈ lrñka
isà' ta i|ydo fld,a, lkafka ck;djf.a
bvïh' bka miqj kej; mÈxÑ lsÍï
i|yd hhs lshñka mdßißl jYfhka
w;sYh ixfõ§ iajNdúl jkdka;r
úkdY lr;s' fï m%Yakh ,snr,ajd§kag
yiq jkafka ke;' cd;sljd§kag yiq
jkafka;a ke;' ,snr,ajd§ka lshkafka fï
úkdYh lrkafka uqia,sï weu;sjrfhl=
ksid cd;sjdohg tfrys ùfï mokñka
fï úkdYh iqcd;lrKh l< hq;= njh'
Okjdofha ïf,aÉP;ajfha f.dÿre njg
m;aj isák ck;djg fukau mßirhg
iy i;d isõmdjdg;a idOdrKh bgq l<
yelafla fï m%Yakhg jdudxYsl m%fõYhla
.ekSfuka mu‚' tksid cd;sjd§kag iy
,snr,ajd§kag jHdc igka lsÍug bv§ n,d
fkdisg jdudxYslhka fï mdßißl wr.,
j, kdhl;ajh w;g .; hq;=h'
cd;sljdofha iy ,snr,ajdofha nxfldf,d;alu
052019 uehs
ixjdohg újD;hs
zoel, mqreÿ flfkla Z Ñ;%mgh
ms<sn|j ,shefjk fï b;du flá
igyk Ñ;%mgfha tk tl wjia:djla
uq,a lrf.k wdrïN lsÍug ;SrKh
lf<ñ'
ksok ldurfha Èks;s iy iÑ;%
w;r fonils' Èks;s iÑ;% úiska
i`.jd ;nkq ,en we;s wef.a cx.u
ÿrl:kh ,nd fok f,i b,a,d isà'
iÑ;% th idydisl f,i m%;slafIam
lrk w;r tys § we;sjk jpk
yqjudrej b;d is;a.kakd iq¿ tlls'
ta fufiah'
Èks;s• Thd ug f*daka tl
fokafk keoao@
iÑ;%• Thdg uu f.or wdmqjyu
l;d lrkak ;sfhkafk ´l o@ fjk
tl jpklaj;a Thd ud;a tlal l;d
l<d o@
Èks;s• ux fldfydu o l;d
lrkafk@
iÑ;%• wehs l;d lrkak neß@
Èks;s• wehs wykafk@ ug l;d
lrkak mq¿jka úÈylg o Thd
yeisfrkafk@
iÑ;%• wehs uu fudlla o Thdg
lf<a@
Èks;s• fyñka fyñka orej
weyefrhs@
iÑ;%• Thd lshkak''' uu
fudllao Thdg l;d lrkak neß
fjkak lf<a@
Èks;s• ojiu uu ;Üg ;kshu'
wr fkdorejd ú;rhs l;d lrkak
bkafk'
iÑ;%• oeka ;kslu o Thdf.a
ud;Dldj@ ta .eko wms l;d lf<a@
uu wykafk uf.;a tlal l;d
fkdlrkafk wehs lsh,@
Èks;s• wehs Thd tfyu
fpdaokdjla ug odkafk@ uu
fudk;rï W;aidy lrkj o Thdg
l;d lrkak@
uf.a nqoaêuh Wkka¥ka w;r"
uf.a m%;sjd§kaf.a ydiHhg Ndckh
jk ;rug u" m%uqL;ajhla orkafka
zfou<df.a m%YakhZ hs' ug fou<df.a
m%Yakh iïnkaOfhka we;s Wkkaÿfõ
uQ,sl fya;=j jkafka tu m%Yakhg
we;s wdikak foaYmd,k jeo.;a
lu u fkdj" wm Ôj;ajk iudcfha
iduQysl uki f;areï .ekSug ta
u.ska ,efnk Wmldrhhs' flfkla
zoel, mqreÿ flfkla Z Ñ;%mgfha tk
by; ixjdoh ksÍlaIkh l<fyd;a
fou< iudch yd isxy, iudch
w;r mj;sk ixjdofha wdlD;sh
laIqo% ksfhdackhla ^Microcosmic Representation& f,i tys y÷kd
.ekSug mq¿jk' fou< iudch yd
isxy, iudch w;r we;s ixjdoh
fldhs;rï kx Èks;s iy iÑ;% w;r
we;sjk by; ixjdohg iudk o@
iÑ;% iu`. .Kqfokqfõ § Èks;s
fuka u wehf.a mjqf,a idudðlhska
o ;,aÆ lrkq ,en we;s brKula
jkafka ;uka jerÈldr md¾Yjh
jk w;r iodpdrd;aul uqÿka fld;
^moral high ground& fydnjkafka
iÑ;% h hkak ksh;shla f,i
ms<sfkdf.k Tyq iu`. lsisÿ
.KqfoKqjla lsÍug yelshdjla
fkd;sîuhs' we;a; jYfhka u tfia
ms<s.;a blaì;sj mjd Tyq iu`.
l;slduh .KqfoKqjlg msúiSug
fkdyelsh'
iÑ;% Èks;sf.ka wik m%Yakh
jkafka fuhhs' zTng we;s m%Yakh
l=ula o@ Z Èks;sg fï m%Yakhg
,nd§ug tfyug u W;a;rhla o
ke;' weh fma%laIlhdg woDIHudk
jQ wef.a fmïj;d iu`. jQ wef.a
iïnkaOh wrnhd ish {d;s ifydaor
ixL iu`. mdf¾ weúÈñka lrk
ixjdofha § fujeks woyila
m%ldY lrhs' zoeka wdof¾ lshkafk
fudllao lsh, uf.ka wykak
tmd'Z weh fkdlshd lshkafka weh
wmg woDIHudk wef.a fmïj;d
fj; wdl¾Ykh jQ fya;=j weh o
fkdokakd njhs' tf,iu iÑ;% f.a
m%Yakhg wehg §ug ta;a;= hk iq¿
ms<s;=rla we;af;a o ke;' fou<d
fjku rdcHhla ^fyda f*vr,a
l%uhla& b,a,kakdla fuka Èks;sg
l< yelafla o iÑ;%f.ka ish cx.u
ÿrl:kh b,a,d isàuhs' isxy,hd
fou<df.ka wikakdla fuka iÑ;%
Èks;sf.ka wikafka zTng we;s
m%Yakh jkafka cx.u ÿrl:kh
fkdue;s ùu oZ hkakhs' Tyq Èks;sg
fhdackd lrkafka cx.u ÿrl:kh
m%Yakhg úi÷u fkdj m%Yakfha
fya;=jla njhs'
fmfkk úÈyg Èks;sf.a mshd
jdudxYslfhls' Èks;s jrla wef.a
mshdg jrla fujekakla m%ldY lrhs'
z;d;a;g mq¿jka rfÜ ;sfhk yeu
m%Yakhla .eku l;dlrkak' ta;a
uf.a m%Yakh .ek l;dlrkak neye'Z
we;a; jYfhkau Èks;sf.a mshdg iÑ;%
iu`. fmg%,a ñ, jeä lsÍu" l%slÜ
;r`. jeks foa .ek idlÉPd lsÍfï
ÿIalr;djhla ke;' kuq;a zÈks;sf.a
m%YakhZ idlÉPd lsÍug fhduqjk
fudfydf;a u fï úhm;a jdudYslhd
uOHu mx;sl ;reKhd bÈßfha wka;
wirKNdjhg m;a fõ' Tyqg l< yels
tlu foh Èks;sg wkqlïmd fldg
iudj fok f,i wheo isàu muKs'
fmfkk úÈyg iÑ;% l%sia;=
Nla;slfhls' iuyr úg Tyq 2015
ckjdß 8 fjks od ffu;%Smd,
isßfiakg Pkaoh § ;snqKd ùug o
bv ;sfí' idudkHfhka ,xldfõ
j¾;udk iudc udOH foaYmd,k
l;sldj ;=< zfgdhs, ,laIK
hkqfjka ye¢kafjk ,laIK Tyq
;=< we;' thska lshkafka Èks;sg yd
Tyqf.a mshdg wNsuqLjk iÑ;% hkq
wd.ñl yd foaYmd,k wkkH;djh
blaujd .sh Ôúfhla nj o@ we;a;
jYfhka u iÑ;% hkq" Èks;sg yd
Tyqf.a fouõmshkag idfmalaIj
fkdne,qjfyd;a" mrudo¾YS ;reK
uOHu mx;sl jeäysáfhls' wvqu
;rñka Èks;sg yd Tyqf.a mshdg o
iÑ;% iïnkaOj ;rula ÿrg tjeks
wdl,amhla we;' Tyq kreufhla
f,i olskafk Èks;sf.a ujhs' iÑ;%
Èks;sf.a m%Yakh .ek Tyqf.a m%fõYh
wrNhd jQ úfõpkd;aul wdl,amhla
iys; ish ld¾hd,hSh ñ;=ßh iu`.
fukau" Tyq .Dy ks¾udK Ys,amshd
jk ksjfia bÈlsÍï lrk fïika
ndiqkakefya iu`. o fma%laIlhd
wdl¾Ykh jk wdldrfha weiqrla
mj;ajdf.k hdug iu;a h' tfia
u Èks;s úiska fma%laIlhdf.a mjd
ielhg Ndckh jk wdldrfha
weiqrla mj;ajdf.k hk" Èks;sf.a
{d;s fidfydhqrd flfrys w;sYh
mßk; f,i yeisÍug o" tf,iu
fm%laIlhdf.a ielhg Ndckh
jk ;reK ;%Sfrdao r: ßheÿfrl=g
Èks;sf.a Ôú;hg ksoyia f,i
m%fõY ùug fodrgq újr lr ;eîug
;rï iÑ;% ,snr,a pß; ,laIK
j,ska iukaú; h' ksjdvq Èkfha
Èjd wdydrh ilia fldg fkd;sîu
iïnkaOfhka Èks;sg iq¿ uÜgfï
fodaIdfrdamkfhla l< o laIKslju
l%shd;aula ù Èks;sf.a iy ixLf.a
o wdydr mqreÿ flfrys o ixfõ§j
fj<| fmdf<ka wdydr /f.k
taug msg;a ùug ;rï jQ zÈhqKqZ
kd.ßl;ajfhka mQ¾K ukqIHfhls
Tyq'
tfia jqj o fma%laIld.drfha
isák wmg Tyqf.a p¾hdj ;=<
.egÆjla mj;skafkah hk m%;HlaIh
iskud lD;sh u.ska ikaksfõokh
lrkq ,nhs' th yßhg znUre
weú;a Z Ñ;%mgfha fíì uy;a;hd
iïnkaOfhka fma%laIlhd ;=<
we;s jk ixcdkkh jekakls' tla
w;lska fíì uy;a;hd f.a fm!reIh
fm%laIld.drh .%yKh lr.ekSug
;rï jQ Yla;su;a tlls' ta w;rï
fy,ka iu`. we;s jk Tyqf.a
iïnkaOh ;=< fy,ka f.a brKu
iïnkaOfhka wm ;=< idkqlïms;
ye`.Sula we;s fõ' wjidkfha fíì
uy;a;hd iïnkaO wmf.a úksYapfha
ks¾Kdhlh jkafka fy,ka f.a
lK.dgqodl brKuhs' ta wmf.a
*ekagishg ndOd lrñka fíì
uy;a;hd fy,ka w;yer oeóu ksid
h'
Èks;s iÑ;% bÈßfha ;nk
wNsfhda.h fmfkk úÈyg
ir< tlls' tkï ztlaflda ud
iïmQ¾Kfhka Ndr .kak" ke;akï
iïmQ¾Kfhka w;yßkakZ'
kuq;a" wvqu ;rñka iÑ;% f.a
oDIaáfldaKfhka .;a l, tu
wNsfhda.hg uqyqK §u t;rï ir<
ke;' h:d¾:h fmfkk ;rï ir<
fkdjkafkah hk i;Hh wyïfnka
megf,k ßh wk;=r yryd iÑ;%
fj; wNsuqL lrkq ,enqj o" ta
wjfndaOh Èks;s iïnkaOfhka
fhdaod .ekSug fkdyels ;rug
Tyqf.a wkkH;djh flf¾ Èks;sf.a
wdprKh ;Sj% tlls' wk;=r bÈßfha
;udf.a fm!reIh fi<ùug Ndckh
jqj o" ta fi<ùu Èks;s flfrys
kuHYS<S;djhla fj; Tyq f.k
hkafka ke;' flfia fj;;a Èks;sf.a
yerhdug iÑ;% uqyqK fokafka
flfia o hkak wmf.a idlÉPdj
i|yd b;sß ù we;'
iy fou<df.a m%Yakh
—tlaflda ud iïmQ¾Kfhka Ndr.kak" ke;akï iïmQ¾Kfhka w;yßkak˜
oel, mqreÿ flfkla
fmfkk úÈyg iÑ;% l%sia;= Nla;slfhls' iuyr úg Tyq 2015
ckjdß 8 fjks od ffu;%Smd, isßfiakg Pkaoh § ;snqKd ùug o bv ;sfí'
idudkHfhka ,xldfõ j¾;udk iudc udOH foaYmd,k
l;sldj ;=< zfgdhs, ,laIK hkqfjka ye¢kafjk ,laIK
Tyq ;=< we;' thska lshkafka Èks;sg yd Tyqf.a mshdg
wNsuqLjk iÑ;% hkq wd.ñl yd foaYmd,k wkkH;djh
blaujd .sh Ôúfhla nj o@ we;a; jYfhka u iÑ;% hkq"
Èks;sg yd Tyqf.a fouõmshkag idfmalaIj fkdne,qjfyd;a"
mrudo¾YS ;reK uOHu mx;sl jeäysáfhls' wvqu ;rñka Èks;sg yd Tyqf.a mshdg o
iÑ;% iïnkaOj ;rula ÿrg tjeks wdl,amhla we;'
Tyq kreufhla f,i olskafk Èks;sf.a ujhs'
wdpd¾h ks¾ud,a rxð;a foajisß
06 2019 uehs
fndfyda wh jirlg jrlA wms jev lrk ñksiqka nj isyslr
.kafka uehs Èkh ieuÍfuks' tys§ jD;a;Sh iñ;sj,
ixúOdkhù isák jevlrk ckhd tu jD;a;Sh iñ;s
kdhlldrldÈkaf.a foaYmd,k u;s u;dka;r wkqj uehs Èkhg odhl
fj;s' ke;skï lsisÿ woyila m, fkdfldg ;u hq;=lula bgq lsÍug
neg¿ /,lafia lsisÿ ueisú,a,lska fyda wruqKlska f;drj foaYmd,k
kdhlhkaf.a miq miafia h;s'
;j;a iuyrekag uehs Èkh ;j;a ksjdvq Èkhla muKs' Tjqkag jD;a;Sh
iñ;sj,ska jevla ke;' lïlre mx;sh .ek fyda jD;a;Sh iñ;s .ek
fyda woyila ke;' md,lhkaf.a w.=msf,a ,.sñka md,lhka ùis lrk
hula wyq,d ld cSú;h .eg .id .ks;s' whs;sjdislï .ek fyda ish jegqma
iïnkaOj fyda lsisÿ kskõjla Tjqkag ke;' Tjqka w;r isák fok foh-
la ld fjk fohla n,d isák ;j;a fldgils' Tjqka wo N+la;s ú|skafka
l,ska cSú; mQcdlr lïlrejka Èkd.;a whs;Skah'
fï w;r uehs Èkh ish mQ¾K foaYmd,k jdish i|yd fhdojd .kafka
ish foaYmd,k lghq;= lr .ekSug n<,a w;la f,i Ndú;d l, yels ish
mCIhg wkq.; jD;a;Sh iñ;s msysgqjd f.k ;sfnk foaYmd,k mCIhs'
uehs Èkh ;ukaf.a foaYmd,k n,mq¨jkaldrlu fmkaùug leiljk
Okm;s foaYmd,k mCI iy Tjqkag wdjf;ajlï lrk iuyr Bkshd
jdudxYslfhdah' ^Bkshd hhs lshkafka jdudxYslhka hhs lsõj;a lsisu
jdudxYsl yeÕSula ke;s kug muKla ;uka jdudxYslhka hhs lshk
Okm;s foaYmd,lhkag lfâhñka m%fõksodihka f,i
kdhlhkag jkaokdudk lrk ksidh&
uehs Èkh iïnkaOfhka jvd;au lK.dgqodhl ;;a;ajh Wodj we;af;a
furg ck;dj jev lrk mx;sfha ;u mx;s iajNdjh wu;l lr Okm;s
mx;sfha pkaoodhlhkaf.a prs;hg wdfõYù lghq;= lsÍuhs'
uehs Èkfha§ .u fld<Ug f.k taug m%Odk foaYmd,k mCI ork
W;aidyh iEu jirlu wm w;aoel we;af;uq' uyck .ukd.ukh i|yd
we;s fmdÿ m%jdykh" n,fha isák foaYmd,lhdf.a foam, f,i Ndú;d
lrk fuu uyck foam, fndfyda wjia:dj, uqo,a f.ùulska f;drj
jxpd iy.; f,i Ndú;d lr we;s njg oek.kakg
,efnkafka Tjqka n,fhka myjQ úgh' tu jxpksl l%shdju Bg miq n,h
,nd .kakd mCIh wkq.uKh lrhs' fuh fuf;la wm rfÜ w;aoel we;s
i;Hhhs' tu wm%ikak ixialD;sh fjkia lsÍug fuf;la ksis l%shd ud¾.
hla jD;a;Sh iñ;sj,g fyda ck;djg .ekSug
fkdyelsj we;s nj lK.dgqfjka jqjo fmkajd Èh hq;=h'
foaYmd,k mCI imhk niaj, ke.S fld<U ne,Sug tk ck;dj
jeäfofkla uehs Èkfha wre;j;a fkdokakd f.dú" .ïno wysxil
ck;djls' Tjqka is;kafka ;u foaYmd,k mCIfha wdrdOkdjg ;udf.a
úhoulska f;drj" fld<U /,shlg iyNd.sùug ;uka —jdikdjka;hka
jQ˜ njh' Tjqka tfia foaYmd,lhkaf.a f.dÿre njg m;ajkafka
fkdoekqj;aju h' lmá foaYmd,lhd iy Tjqkaf.a iyprhka lrkafka
f.dú ixúOdk" ldka;d ixúOdk" jeäysá ixúOdk" urKdOdr ixúOdk
jeks tajdg wkq.%yh ta wkqj ,nd §ug yd .ekSug yels njg ta;a;=
.ekaùuh' tfukau lEu muKla fkdj uÿú; ,nd§uo isÿjk nj
fmryef¾ .uka .kakd whf.a .uka yd wx. ls%hdlrk ú,difhka
f;areï .; yelsh' fujeks uehs Èk ieureulska lsishïu m,la ;sfío@
wm fujr uehs Èkh mj;ajkafka wdKavqj furg ñ,sgrslrKhg
miqìu ilia lrñka mj;sk miqìula ;=<h' lïlrejkaf.a w¾:idOl
wruqo,a fldgia fj<| mf,a fhdod uxfld,a, lEug ork W;aidyh
;ju;a w;ayer ke;' wdKavqfõ úfoaY m%;sm;a;sh yd ne÷kq wd¾:sl
m%;sm;a;sh furg l¾udka;lrejkag iyk ie,iSug iE§ meye§ we;'
úfoaYSh Y%u uxfld,a,lrejkag fï rg f;da;ekakla lsÍug lïlre
kS;s Èhdre lrñka" lïlre wr., m%;s ;%ia; mk; jeks kj mk;a u.ska
md,khg k;= lrñka lghq;= lrk miqìula ;=,h¡
wfm%a,a 21 jk Èk we;sjQ ;%ia; m%ydr ud,dj ovóud lr .ksñka
fujr foaYmd,k mCI Tjqkaf.a —uehs ixo¾Yk /,s˜ kj;ajd we;' uehs
Èk meje;aùug Tjqkag lsishïu whs;shlao ke;¡ fjk;a whf.a uehs /,s
meje;aùugo úúO ndOd meñKùug rcfha n,;, Ndú;d lr we;¡
wm ix.uh lsisu wjia:djl cd;Hka;r lïlre uehs Èkh l,a
oeóug fyda fkdmeje;aùug lghq;= lr ke;s w;r" fujro fmdÿ foam,
yd udkj ysñlï iq/lSfï ixúOdkfha idudcslfhl= jYfhka jD;a;Sh
iñ;s 24 la iu. 2019 uehs /,sh iStïhQ uQ,ia:dkfha meje;aùug lghq;=
lrkq ,enqfõ ta wkqj h¡
mdial= brsod osjhsfka m%Odk
lf;da,sl foajia:dk
;=klg yd úfoaYSh
ixpdrlhka ks;r .ejfik m%Odk
ixpdrl fydag,a ;=klg t,a,
lrk ,o urdf.k uefrk fndaïn
m%ydrj,ska meh lSmhla ;=< 253
fofkla cSú;CIhg m;ajQ w;r
500l muK msrsila nrm;, f,i
;=jd, ,nd frday,a .;j isá;s'
fuu ïf,aÉP m%ydrh zjfï y~Z
ixúOdkh ;rfha fy,d olS'
ñh.shjqka yd ;=jd, ,enqjka
ish¨ fokd iïnkaofhka o wmf.a
lK.dgqj m< lruq' fuh isoqlr
we;af;a wka;jdoS bia,dï
ixúOdkhla jk z;jqys;a cudoaZ
úiska nj ±kg t<sorõ ú we;'
tfiau fuys j.lSu fï jkúg
whstia whstia ixúOdkh Ndr f.k
;sfí'
fuu ;%ia; l%shd ksid isÿjqk
cSú; úkdYhka iy wfkl=;a
úkdYhka iïnkaOj j.lSu
iïmQK_fhkau wdKavqj Ndr.;
hq;=h' ±kg wdKavqfõ kdhlhka
o ms<sf.k we;s mßÈ wfm%a,a ui 4
od jkúg fujeks m%ydrhla isÿjk
njg;a" tajdg iïnkaO mqoa.,hkaf.a
kï .ï iys;j wdrCIl wxY
fj; f;dr;=re ,eî ;snqkq w;r
ta iïnkaOfhka lsisu w;HjYH
mshjrla j.lsjhq;a;ka f.k
;snqfka ke;' kuq;a ta ms<sn|j
ck;djg lsisÿ oekqïoSula fkdl<d
muKla fkdj tjka m%ydrhla
keje;aùug wjYH wdrCIl l%shd
ud._ .;af;a o ke;' fï ms<sn|j
wdrCIl f,alïjrhd m%ldY lf<a
m%ydrhla isÿjk nj oek isáh;a
fujka úYd, m%ydrhla isÿfõ
hehs fkdis;+ njhs' fï wkqj
ck;dj wdrCId lr .ekSfï j.lSu
ckdêm;sjrhd m%uqL w.%dud;Hjrhd
we;=¨ iuia; wdKavqju Ndr.;
hq;=h'
isoaêfha j.lSu ±ä f,i
wdKavqjg úreoaOj t,a,ùu;a iu.
fujeks ;;ajhla we;sùug j.lSu
ckdêm;s ffu;%Smd, isßfiak yd
w.ue;s rks,a úl%uisxy hk fom<
úiska tlsfkldg fpdaokd lsÍug
mgka f.k we;' .;jQ ld,h ;=,
rfÜ mej;s nrm;, foaYmd,k
wia:djrNdjh ;=< fujeks m%ydr
t,a, ùu .ek lsisfia;a mqÿuhg
m;aùug fya;=jla ke;'
uqia,sï ;reKhka w;ßka
fujeks wka;jd§ jHdmdrhla
ìysùug fya;= jQ iudc wd¾Ól
fya;+ka ms<sn|j hï woyila f.dv
k`.d .ekSu wjYHh' úfYaIfhka
u uyskao rdcmCI hgf;a rch
t,aààB ixúOdkh hqouh jYfhka
mrdch lsÍu;a iu. Yla;su;a jQ
isxy, cd;sjd§ n,fõ. ;ukaf.a
B,`. m%;su,a,jhd f,i ie,l=fõ
uqia,sï m%cdj h'
fou< ck;dj ;rug u
fkdjqj;a uqia,sï ck;dj
úfYaIfhka kef`.kysr m<df;a ±ä
mSvdjlg m;aj isák ck
fldÜGdYhls' tfiau isxy,
foaYfm%aó n,fõ. uqia,sï ck;djg
úreoaOj úfYaIfhka y,d,a úfrdaë
jHdmdrh fukau .juia úfrdaë
jHdmdrhka o meyeÈ,sj u uqia,sï
ck;djg úreoaOj t,a, lrk
,o jHdmrhkah' tys kdhl;ajh
.;a fndÿ n, fiakd jHdmdrhg
ysgmq wdrCIl f,alï f.daGdNh
rdcmCIf.a újD; iyfhda.h m%ldY
lr ;snqks'
tfiau miq.sh wdKavqj iufha
fukau fuu wdKavqj hgf;a o
wkq.ukh l< wd¾Ól m%;sm;a;s
fya;=fjka úfYaIfhka fld<U
fj<| fCIa;%fha wdêm;H ±rE
uqia,sï fj<| mx;sh o ±ä mSvkhg
m;aj ;snqks' we;a; jYfhka u
fuu m%ydrhg uq,ajQ jHdmdrhg
iïnkaOjQ wh w;r Èjhsfka m%Odk
fmf<a fj<| jHdmdr ysñlrejka
yd Tjqkaf.a mjq,aj,g iïnkaO
wh .Kkdjla jQy' ishÈú kid
.;a mqoa.,hka w;r tjeks mjq,aj,
W.;a orejka .Kkdjla o isá
njg o jd¾;dù we;' whstia whstia
ixúOdkhg ,xldj ;=< ;ukaf.a
l%shdldß;ajh myiqfjka ;yjqre
lr .ekSug yels jQfha fuu ;;ajh
ksid njg ielhla ke;'
md¾,sfïka;=fõ úmCI kdhl
moúh orK ysgmq ckdêm;s uyskao
rdcmCI uy;d o fujeks ;;ajhla
oekqj;aj isá nj Tyqu m%ldYlr
;sfí' fuu wjia:dj m%fhdackhg
.ksñka ;ukaf.a iufha mej;s
±ä u¾OkldÍ ;;ajh yd wdrCIl
yuqod n,h ÿ¾j, lsÍu ksid fuu
;;ajh Wodù we;s njg Tyq fpdaokd
t,a, lr we;' we;a; jYfhka u
wo jkúg wdKavqfõ md¾Yajhka
fol fukau m%Odk úmCIh o
W;aidy lrïskaa isákafka ÿ¾j,
;;ajhl mj;sk wdrCIl yuqod yd
fmd,Sish yd wod, u¾Ok ks;sÍ;s
jv jvd;a Yla;su;a lsÍfï we;s
wjYH;djh ;yjqre lsÍugh'
±kgu;a ckdêm;sjrhd
úiska yÈis kS;s hgf;a ;%ia;jdoh
je,elaùfï mKf;a we;eï
u¾OkldÍ fhdackd .eiÜ u.ska
m%ldYhg m;a lr ;sfí' fuys
m%Óm,hla jYfhka ck;djf.a
uQ,sl m%cd;ka;%jd§ whs;sjdislï
/ila wysñ ùfï wk;=r Wodù
we;af;ah' iudc udOH ;ykï lsÍu
yd uehs Èk ;ykï lsÍu jeks
m%cd;ka;% úfdrdaë mshjrhka /ila
±kgu;a f.k we;'
fuhg jvd Nhdkl ;;ajh
jkafka ±kgu;a w.ue;sjrhd
úiska fuu m%ydrh cd;Hka;r
;%ia;jd§ l%shdjla f,i y÷kajd
foñka th u¾Okh lsÍu i|yd
wfußldj m%uqL wêrdcHjd§
rgj,aj,ska wdOdr b,a,d isàu h'
mÍCIK i|yd ±kgu;a tmaîwhs
bkag¾ fmda,a yd fjk;a ryia T;a;=
fiajd ksfhdacs;hka ,xldjg tùug
lghq;=lr we;' ;%ia;jdoh u¾Okh
lsÍfï uqjdfjka wêrdcHjd§
ueÈy;aùula isÿùug we;s bvlv
lsisfia;a neyer l< fkdyel'
fuu ;;ajh hgf;a nrm;,u
Nhdkl ;;ajh jkafka fuu
;;ajh mdúÉÑ lrñka rgmqrd úisÍ
isák uqia,sï ck;djg tfrysj
t,a,úh yelfõ hehs iellrks
m%ydrhka je<elaùug jfï ixúOdk
fmruqK f.k lghq;= l< hq;=h'
rcfha ;yku fkd;ld uehsÈk
ieuÍu tys jeo.;a mshjrla jkq
fkdwkqudkh'
tfiau fuu ;;ajh Wmfhda.S
lr .ksñka úfoY ueÈy;aùï
isÿ lr .ekSug wdKavqj ork
W;aidyhka o m%.;sYS,s ck;dj
fmruqK .ksñka mrdch l< hq;=
nj o ,Skia ch;s,l ifydaorhdf.a
w;aikska ksl=;a l< tu ksfõokh
jeäÿrg;a mjid isà'
úkdYfha j.lSuckdêm;s" w.ue;s iy wdKavqj
lshhsNdr.; hq;=hs
,xld fj<|" ld¾ñl iy fmdÿ lïlre ix.uh
uehs Èk m%ldYh
is,afjiag¾ chfldäm%Odk f,alï
072019 uehs
fndfyda wh jirlg jrlA wms jev lrk ñksiqka nj isyslr
.kafka uehs Èkh ieuÍfuks' tys§ jD;a;Sh iñ;sj,
ixúOdkhù isák jevlrk ckhd tu jD;a;Sh iñ;s
kdhlldrldÈkaf.a foaYmd,k u;s u;dka;r wkqj uehs Èkhg odhl
fj;s' ke;skï lsisÿ woyila m, fkdfldg ;u hq;=lula bgq lsÍug
neg¿ /,lafia lsisÿ ueisú,a,lska fyda wruqKlska f;drj foaYmd,k
kdhlhkaf.a miq miafia h;s'
;j;a iuyrekag uehs Èkh ;j;a ksjdvq Èkhla muKs' Tjqkag jD;a;Sh
iñ;sj,ska jevla ke;' lïlre mx;sh .ek fyda jD;a;Sh iñ;s .ek
fyda woyila ke;' md,lhkaf.a w.=msf,a ,.sñka md,lhka ùis lrk
hula wyq,d ld cSú;h .eg .id .ks;s' whs;sjdislï .ek fyda ish jegqma
iïnkaOj fyda lsisÿ kskõjla Tjqkag ke;' Tjqka w;r isák fok foh-
la ld fjk fohla n,d isák ;j;a fldgils' Tjqka wo N+la;s ú|skafka
l,ska cSú; mQcdlr lïlrejka Èkd.;a whs;Skah'
fï w;r uehs Èkh ish mQ¾K foaYmd,k jdish i|yd fhdojd .kafka
ish foaYmd,k lghq;= lr .ekSug n<,a w;la f,i Ndú;d l, yels ish
mCIhg wkq.; jD;a;Sh iñ;s msysgqjd f.k ;sfnk foaYmd,k mCIhs'
uehs Èkh ;ukaf.a foaYmd,k n,mq¨jkaldrlu fmkaùug leiljk
Okm;s foaYmd,k mCI iy Tjqkag wdjf;ajlï lrk iuyr Bkshd
jdudxYslfhdah' ^Bkshd hhs lshkafka jdudxYslhka hhs lsõj;a lsisu
jdudxYsl yeÕSula ke;s kug muKla ;uka jdudxYslhka hhs lshk
Okm;s foaYmd,lhkag lfâhñka m%fõksodihka f,i
kdhlhkag jkaokdudk lrk ksidh&
uehs Èkh iïnkaOfhka jvd;au lK.dgqodhl ;;a;ajh Wodj we;af;a
furg ck;dj jev lrk mx;sfha ;u mx;s iajNdjh wu;l lr Okm;s
mx;sfha pkaoodhlhkaf.a prs;hg wdfõYù lghq;= lsÍuhs'
uehs Èkfha§ .u fld<Ug f.k taug m%Odk foaYmd,k mCI ork
W;aidyh iEu jirlu wm w;aoel we;af;uq' uyck .ukd.ukh i|yd
we;s fmdÿ m%jdykh" n,fha isák foaYmd,lhdf.a foam, f,i Ndú;d
lrk fuu uyck foam, fndfyda wjia:dj, uqo,a f.ùulska f;drj
jxpd iy.; f,i Ndú;d lr we;s njg oek.kakg
,efnkafka Tjqka n,fhka myjQ úgh' tu jxpksl l%shdju Bg miq n,h
,nd .kakd mCIh wkq.uKh lrhs' fuh fuf;la wm rfÜ w;aoel we;s
i;Hhhs' tu wm%ikak ixialD;sh fjkia lsÍug fuf;la ksis l%shd ud¾.
hla jD;a;Sh iñ;sj,g fyda ck;djg .ekSug
fkdyelsj we;s nj lK.dgqfjka jqjo fmkajd Èh hq;=h'
foaYmd,k mCI imhk niaj, ke.S fld<U ne,Sug tk ck;dj
jeäfofkla uehs Èkfha wre;j;a fkdokakd f.dú" .ïno wysxil
ck;djls' Tjqka is;kafka ;u foaYmd,k mCIfha wdrdOkdjg ;udf.a
úhoulska f;drj" fld<U /,shlg iyNd.sùug ;uka —jdikdjka;hka
jQ˜ njh' Tjqka tfia foaYmd,lhkaf.a f.dÿre njg m;ajkafka
fkdoekqj;aju h' lmá foaYmd,lhd iy Tjqkaf.a iyprhka lrkafka
f.dú ixúOdk" ldka;d ixúOdk" jeäysá ixúOdk" urKdOdr ixúOdk
jeks tajdg wkq.%yh ta wkqj ,nd §ug yd .ekSug yels njg ta;a;=
.ekaùuh' tfukau lEu muKla fkdj uÿú; ,nd§uo isÿjk nj
fmryef¾ .uka .kakd whf.a .uka yd wx. ls%hdlrk ú,difhka
f;areï .; yelsh' fujeks uehs Èk ieureulska lsishïu m,la ;sfío@
wm fujr uehs Èkh mj;ajkafka wdKavqj furg ñ,sgrslrKhg
miqìu ilia lrñka mj;sk miqìula ;=<h' lïlrejkaf.a w¾:idOl
wruqo,a fldgia fj<| mf,a fhdod uxfld,a, lEug ork W;aidyh
;ju;a w;ayer ke;' wdKavqfõ úfoaY m%;sm;a;sh yd ne÷kq wd¾:sl
m%;sm;a;sh furg l¾udka;lrejkag iyk ie,iSug iE§ meye§ we;'
úfoaYSh Y%u uxfld,a,lrejkag fï rg f;da;ekakla lsÍug lïlre
kS;s Èhdre lrñka" lïlre wr., m%;s ;%ia; mk; jeks kj mk;a u.ska
md,khg k;= lrñka lghq;= lrk miqìula ;=,h¡
wfm%a,a 21 jk Èk we;sjQ ;%ia; m%ydr ud,dj ovóud lr .ksñka
fujr foaYmd,k mCI Tjqkaf.a —uehs ixo¾Yk /,s˜ kj;ajd we;' uehs
Èk meje;aùug Tjqkag lsishïu whs;shlao ke;¡ fjk;a whf.a uehs /,s
meje;aùugo úúO ndOd meñKùug rcfha n,;, Ndú;d lr we;¡
wm ix.uh lsisu wjia:djl cd;Hka;r lïlre uehs Èkh l,a
oeóug fyda fkdmeje;aùug lghq;= lr ke;s w;r" fujro fmdÿ foam,
yd udkj ysñlï iq/lSfï ixúOdkfha idudcslfhl= jYfhka jD;a;Sh
iñ;s 24 la iu. 2019 uehs /,sh iStïhQ uQ,ia:dkfha meje;aùug lghq;=
lrkq ,enqfõ ta wkqj h¡
mj;sk lïlre kS;s fjkialsÍu i|yd
z/lshd yd fiajd fldka;%d;a whsjdislï
mk;Z kñka kj kS;shla f.ktaug rch
iqodkï fjñka isà' tu kS;s ,shú,af,a flgqïm;l
we;slreKq ms<sn|j jD;a;sh iñ;s iy idudcslhska
w;r fï jkúg lÓldjla we;sù ;sfí'
oekg Y%S ,xldfõ hïÿrlg Yla;su;a lïlre
kS;s 54 muK l%shd;aul fõ' fuu kS;s moaO;sh
ksid Y%u fj<|fmd< kuHYS,S fkdjk nj;a"
wjYH fj,djg fiajlhska fiajhg .ekSu iy
msgux lsÍug fkdyels neúka wdfhdaclhska
furgg fkdmeñfKk nj;a mjik rch"
thg ms<shula f,i fhdackd lr isákafka Y%u
fj<|fmd, kuHYS,S mokulg f.k tau h' ta
i|yd mj;sk lïlre kS;s moaO;sfha moku wjika
lr ydïmq;=kag ßisfia Ndú;dl, yels ;ks kS;shla
ilialr§u fuu kS;s flgqïmf;a wruqK fõ' fuh
fldgia 16 lska iy lreKq 135 lska iukaú; h'
fuys wvx.= uQ,sl lreKq u.ska iaÓr /lshdj,g
iy jD;a;sh iñ;s jHdmdrfha meje;aug nrm;,
;¾ckhla t,a,lr we;s nj tu lreKq úu¾Ykh
lsÍfï§ fmkShkq we;'
fiajHhd iy fiajlhd w;r we;sjk .súiqï
n,jf;l= iy ÿ¾j,fhl= w;rjk neúka rchl
j.lSu jkqfha fuu ;;ajh iukh lsÍug wjYH
flaj,a lsÍfï n,h Yla;su;a lsÍu i|yd kS;s
fr.=,dis mekùuh' kj kS;s f.k tafï§ rch
tu j.lSu meyervyer we;' kj fhdackd u.ska
ydïmq;dg wjYH mßÈ fiajd fldkafoais we;=,;a
lr m;aùï ,sms ,nd§ug wjYH kS;suh moku
ilialr fokq ,efí' tu fldkafoais kS;Hdkql+,j
n,j;ajk neúka fldkafoais wNsfhda.hg ,la
lsÍug fkdyels jkafkah'
uEkamj¾" wkshï" fldka;%d;a iy w¾Old,Sk
/lshd we;=¿ wúksYaÑ; fiajdjkays" fiajlhska
ndOdjlska f;drj ßisfia fiajfha fhoùug wjYH
kS;s iïmdokh lr§ug fhdackd lrk w;r"
fujeks fiajlhska fiajfha fhdojk wdh;kfha
uQ,sl whs;slrejd (Principal Owner) fuu fiajl-
hska iïnkaOfhka we;s j.lSï j,ska ksoyia lrKq
we;'
mämd,l iNd wd{dmk; iy idmamq yd
ld¾hd, fiajl mk;a u.ska ;yjqrelr we;s
fiajlhska oekg N=la;s ú|sk fiajd fldkafoais iy
m%;smdokhka kj kS;sh y÷kajd§fuka wl¾ukH
jkafkah'
lïlrejkaf.a /lshd iqrCIs; Ndjh mj;sk
wdrCIK kS;sh jkafka 1971 wxl 45 orK
lïlrejkaf.a rlaIdj wjika lsÍfï ^úfYaI
úêúOdk& mkf;a m%;smdok u;h' Èk 180la jevlr
we;s fiajlfhlaf.a ^úkh fya;=jlska f;drj&
fiajh wjika lrkafka kï fiajlhdf.a ,sÅ;
leue;a; fyda lïlre flduidßia jrhdf.a ,sÅ;
wjirh ,nd.;hq;=h' kj kS;s u.ska ydïmq;dg
leu;s wjia:djl lïlre flduidßia jrh-
dhg oeKqï §ulska muKla fiajlhka fiajfhka
bj;al, yel'
fiajlhska 15 fiajh lrk wdh;khla fyda bka
fldgila fyda hï fiajl msßila fiajfhka bj;a
lsÍug wjYH kï lïlre flduidßiajrhdf.
ka wjir b,a,d isáh hq;=h' ta wkqj fiajlhskaf.a
fiajh wjika l<hq;= o keoao hkak ;SrKh lsÍug
n,h lïlre flduidßiajrhd i;=j oekg mj;S'
tu kS;suh j.lSïj,ska fiajHhd ksoyia jk w;r
fiajHhdf.a wNsu;h mßÈ fiajlhska fiajfhka
bj;al< yelsh' fiajh wjika lsÍfï wxYhg
oeKqï§ug wjYHj ;snQ fiajlhska 15 iSudj
fiajlhska 50 olajd jeälr we;' jkaÈ iQ;%hg
wkqj udi 48 fyda ,CI 12'5 Wmßu jkaÈhla ,nd
.ekSug ;snQ m%;smdok bj;afjkq we;'
meh 45 l jev i;sh meh 12 ne.ska Èk
y;rlska ksulsrSug fhdackd lrk w;r meh 8'00
jvd jevlrk fõ,djg w;sld, fkdf.jkq
we;' oekg ysñ jegqma iys; i;s úfõl Èk jegqma
rys; i;s ksjdvq lsÍug fhdackd lr we;' oekg
uehs Èk m%ldYh
idïm%odhslj N=la;sú|sk fyda mämd,l iNd
kshuhka u.ska l%shd;aul jk fikiqrdod iy
bßod úfõl Èk ydïmq;dg wjYH mßÈ ,nd§ug
n,h ,efnkq we;' meh 36 l i;s úfõlh i;s
folla ;=< tl;=lr meh 60 lg wvqfldg ,nd§ug
fhdackd lrhs'
idmamq yd ld¾hd, mk; iy iduQysl .súiqï
m%;smdok u.ska wkshï ksjdvq 07 iy ffjoH ksjdvq
21 ysñlï we;s fiajlhska isák w;r ta i|yd
wkshï ksjdvq 03 iy ffjoH ksjdvq 05 la ,nd§ug
fhdackd lr we;'
fmdah ksjdvqj iy m%isoaO ksjdvq mä iys;
ksjdvq jYfhka ,nd.ekSug kï fiajlhd tu
ksjdvqj ysñ i;sfha meh 20 la fiajh lr ;sìh
hq;=h' /lshdjg n|jd .ekSfï§ mjqf,a ;;ajh"
újdyl nj" .¾NkSh Ndjh ms<sn|j úuiSu
fkdlrk nj i|yka jqjo m%iQ;sldOdr ysñlï
,eîug kï fiaúldj udi 12 l wju fiajd
ld,hla wod, ydïmq;d hgf;a fiajh lr ;sìh
hq;=h'
fiajhg meñfKk fiajlhska yg jegqma
f.ùug fiajHhd ne|S isà' kj fhdackdj
jkqfha iajNdúl wdmod" há;, myiqlï ì|jeàï"
WmlrK ì|jeàï jeks wjia:dj, o fiajfha fh§
isák fiajlhska i|yd jevuqrfha jev l< ld,h
i|yd muKla uQ,sl jegqfmka m%udKhla f.ùug
fhdackd lrhs' fiajhg le|ùfï n,h ydïmq;dg
,efnkafka h' fiajhg fkdmeñfKk f,i
fiajHdg oekaúh yelsh' tfia okajk ,o
fiajlhskag fõ;k ysñjkafka ke;' fuhska
lshfjkafka jevlrK fõ,djkag muKla jegqma
f.jk njhs'
fiajd mdßf;daIsl f.ùfï§ j¾;udkfha"
fiajlhska 15 fofkl=g jeä wdh;khl wjqreÿ 05
l fiajd ld,hla iïmQ¾Klrk fiajlhskag fiajh
lrk ,o wjqreoaola i|yd jegqfmka udi 1$2 l
m%udKh ne.ska f.úh hq;=h' kj fhdackdj u.ska
mdßf;daIslhg ysñlïlSug kï fiajlhska m%udKh
50 la isáh hq;=h' fiajlhdf.a fiajd ld,h wjqre
20 lg jeäjqj o mdßf;daIsl f.jkq ,nk Wmßuh
wjq' 20 l fiajd ld,hlg muKs' tkï udi 10 la
muKs'
rd;%s fiajfha ^rd;%s10- Wfoa 06& fhoùfïÈ
fiajh wjika jk wjia:dfõÈ wdh;ksl m%jdyk
fiajdfõ fyda tu wjia:dfõ§ mj;sk fmdÿ m%jdyk
fiajfhka kjd;ekg hdug fiajlhdg uqo,a
f.jkq ,efí' fuu fhdackdfjka oekg ia;%Ska"
;reKhka iy <uqka fiajfha foùfï mk; u.ska
ia;%Ska rd;%S fiajfha fhoùfï§ mkjd ;sfnk
/ljrKh yd fiajd fldkafoais wfydaisù hkq we;'
jeú,s fCIa;%fha lïlrejka mj;sk lïlre
kS;sh hg;a fiajH fiajl iïnkaO;djka
we;s lïlrejka h' kj fhdackdj
u.ska bvï" îc" fmdfydr" lDIs
WmlrK ydïmq;d úiska
imhk w;r tjdhska j.dlr
,nd.kakd wiajekak
ydïmq;dg úlskSfuka
uqo,a Wmhd.;
hq;=h' fï u.ska fiajH
fiajl iïNkaO;djh
wfydais jk w;r fuf;la
tu lïlrejkag ysñ ffk;sl
wdjrKh iy jrm%ido" jHjia:dms; §ukd
wfydais jkq we;'
mj;sk kS;sh wkqj ld¾ñl wdrjq,la fyda
fiajl m%Yak úi|Su ueÈy;a ùug lïlre
flduidßiag úYd, n,;, m%udKhla ysñh' Wod'
wdrjq,la ygf.k we;s njg fyda yg .ekSug
yels nj oek.;a úg § lïlre flduidßiajrhdg
mkf;a i|yka l%u wkqj o ke;fyd;a fjk;a
wdldrhlska jqjo wdrjq, úi|Sug wjYH iqÿiq
l%shdud¾. .;hq;=h' kj fhdackdj wkqj wdrjq,
úi|d .ekSug ydïmq;d iy fiajlhdg Èk 30
la fyda Èk 120 lska lïlre flduidßiajrhdg
úi|Sug fkdyels kï lïlre Widúhlg
fhduqúh yelsh' ld¾ñl wdrjq,a mk; u.ska
lïlre flduidßiajrhdg ysñ n,;, lmamdÿlr
oud we;' th fiajlhskag b;d wjdisodhl jkq
we;' fiajlfhl yg jD;a;Sh iñ;shlg ne|Sug"
l%shdldßlfhl= ùug iy iduQysl flaj,a lsÍu
i|yd 1999 wxl 56 orK ld¾ñl wdrjq,a
ixfYdaOk mk; u.ska ,nd§ we;s kS;suh
/ljrkh kj fhdackd u.ska wfydais flf¾' kj
kS;sh ;=<ska whs;sjdislï j,ska f;dr jy,a
lïlrejka msßila kv;a;= lsÍu fuys wruqKhs'
flfia jqjo 1978 újD; wd¾Ólh y÷kajdÿka od
isg lïlrejkaf.a whs;sjdislï lmamdÿ lr
lïlrejka jy¨ka lsÍfï wruqK fï jkf;la
rch iy ydïmq;=ka w;ayer fkdue;' f,dalh
mqrdu lvdjefgk Okm;s l%ufha ,dNf¾Ügq
mj;ajd.ekSu i|yd Y%u iQrdlEfï jHmD;s ilia
lsÍug Tjqkaf.a wdh;k hqyqiq¿j lghq;= lrñka
isák w;r Y%S ,xldfõ o fï i|yd ydïmq;=kaf.a
iïfï,kh" cd;Hka;r lïlre ixúOdkh iy USAID jeks wdh;k rchg wdrOdr wkqn,
imhñka isà'
f,dalh mqrd lïlrejka ;u jy,a Ndjfhka
ñ§u i|yd Èkd.;a meh 08 jev Èkhla we;=¿
iuia; whs;sjdislï kej; wfydaislr oeóug
iy jy,a Y%u fj<|fmd,la we;s lsÍu i|yd rch
ydïmq;=ka iy cd;Hka;r wdh;k f.k taug
kshñ; fuu kS;s YxfYdaOkh fldkafoais úrys;j
m%;sfCIam lrñka th mrdch lsÍu i|yd ish¿u
jevlrk ck;dj;a" jD;a;Sh iñ;s iy lïlre
ixúOdk iy iudc l%shdldßlhka taldnoaOj
lghq;= lsÍug wm wdrdOkd lrkafkuq'
mj;sk lïlre kS;s wfydais lrk
z/lshd yd fiajd fldka;%d;a
whs;sjdislï mk;Z
iqrxch wurisxym%Odk f,alï
jdKsc yd ld¾ñl fiajl ix.uh
is,afjiag¾ chfldäm%Odk f,alï
08 2019 uehs
miq.sh wjqreÿ mky ;=< wdhqO
ikakoaO ler,s ;=klg miqj
y;rjk le/,a, wo ,xldfõ
wdrïN ù ;sfí' tu ler,s ;=fka§u
OfkaYajr iudc rgdfjka mSvkhg m;a
.%dóh iq¨ OfkaIajrh fmruqK .;af;ah'
isxy, iq¨ OfkaIajr ler,s fol iy
fou< iq¨ OfkaYajr le/,af,a foaYmd,k
wNs,dIhka j, fndfyda wiudklï
;snqKs' kuq;a iuia;hla f,i iudklu
jqfha wdhqO ikakO l%shdldÍ;ajhhs'
2019'04'21 iuia; ,xldju
iy f,dalhu NS;sfhka we,,S hk f,i
t,a, l, urdf.k uefrk m%ydr ud,dj
;j;a wdhqO ikakoaO le/,a,l wdrïNl
,CIh úoyd ;sfí' fujeks m%ydrhl
wruqK tu ixúOdkfhka o jdÑlj fyda
,sÅ;j fyda meyeos,s lsÍula lsisu ;ekl
lr fkdue;' isßhdfõ uqia,sï wka;jd§
ikakoaO l,a,shla jk ISIS m%ydrfha
j.lSu ndr .ekSu muKla wikakg
,efí'
fï urdf.k uefrk m%ydr t,a,
lsÍug wd mqoa.,hka 9 fokd ,xldfõ
bmÿk" cSj;a jqk uqia,sï cd;slhka
nj ;yjqre lrf.k wjika h' fï
ku fokd foaYSh fukau úfoaYSh úYaj
úoHd,j, Wiia wOHdmkh yeoErE
msßila nj ;yjqre lrf.k ;sfí' Tjqka
fï rfÜ cSj;ajk uqia,sï Okm;shkaf.a
orejkah' fï kufokdf.a iuyrekag ysñ
l¾udka; .d,d" foaYSh iud.ï" fj<|
jHdmdßl ia:dk" iqmsß mka;sfha ksjdi
iy iqmsß fudag¾ r:o ysñj ;snqKs' ta
wkqj fmkS hkafka fudjqka ,xldfõ
foaYSh OfkaYajrh ksfhdackh l<
ksfhdacs;hka njh'
,xldfõ urdf.k uefrk m%ydrhka
t,a'à'à'B ixúOdkfha hqOuh mrdch;a
iu. wjika úh' kuq;a tu isÿùfuka
wjqreÿ oyhlg miqj kej;;a urdf.k
uefrk m%ydr ud,djla tlu oskhl§
t,a, úh' fuf,i wjqreÿ oyhla .sh
;ek urdf.k uefrk fndaïnlrejka
ìys ùu yqÿ wyUqjla f,i ie,lsh
fkdyelsh' tla;rd ÿrlg wfm%a,a 21
fjk od t,a, l< urdf.k uerek
m%ydrfha uqia,sï wka;jd§ woyia we;=<;a
nj fmkqk;a fuu m%ydrh wka;jd§
lreKlg muKla ,>q l< yelso@ ta nj
jgyd .ekSug hqOjd§ uyskao Ñka;k
rcfha l%shdl,dmh;a" kslka n,d isák
hymd,k rcfha l%shdl,dmh .ek;a
úuiSula l< hq;=h' wfkla lreK foaYSh
OfkaYajrh uqyqK fok wd¾Ól
wNsfhda.hka .ek;a úuid ne,sh hq;=h'
,xldfõ ñ,sgßjd§ iy hqOjd§
ixl,am lr,shg meñfKkafka pkaøsld
nKavdrKdhlf.a md,k iufhah'
weh fï ixl,am .ek uq,§ úYajdih
fkd;enqj;a wjidkfha isxy, cd;sljd§
hqOjd§ udkisl;ajhla oerE cúfm
iu. tl`.;ajhla we;s lr .;af;ah'
bkamiqj uyskao rdcmCI fï ixl,am
lf¾ ;shdf.k f.dia 2009 t,a'à'à'Bh
hqOuh f,i mrdch lr hqO ch.%yKhla
w;alr .;af;ah' ch.%yKfhka miqj;a
hqO udkisl;ajhla rgmqrd mj;ajd f.k
hdug uyskao rdcmCI md,kh W;aiql
úh' fï i|yd hqOjd§ udkisl;ajfhka
hq;= msßia úiska rfÜ kS;sh iy md,kh
Tjqkaf.a w;g .ekSug iu;aj ;snqKs'
fï msßi hqO ch.%yKfhka miqj
uqia,sï m,a,s lvñka" uqia,sï jHdmdßl
ia:dk .sKsn;a lrñka" uqia,sï ck
ixydrh werUqfõ 2010 jif¾ isgh'
fujeks uqia,sï úfrdaë ixydrhla osh;a
lf<a jrla fojrla fkdfõ' fï i|yd
uyskao Ñka;k rcfha hqOjd§ hdka;%Kh
fufyhjQ wdrCIl f,alïf.a isg fndÿ
n, fiakd" isxy, rdjh" fy, Wreuh
we;=¨ úu,a ùrjxY olajd hqOjd§ka úiska
rdcH ;%ia;jodh uqod yeßfha uqia,sï
ckhdg Wkaysá ;eka wysñ lrñKs'
2015 § uyskao Ñka;k md,kh wjika
ù hymd,k rch n,hg meñKsh;a fï
hqOjd§ ;%ia; l,a,sj, ls%hdldÍ;ajh
mj;ajdf.k hdug bv ÿkafkah' Tjqka
;ukaf.a iqmqreÿ ls%hdjka jdr lSmhl§
uqia,sï ck ixydr osh;a lf<ah' hymd,k
rchg fudjqkaj md,kh lsÍug fyda
kS;sh ls%hd;aul lsÍug mjd fkdyels
úh' th os.ska os.gu isÿùu ksid uqia,sï
m%cdjf.a ;reKhka úl,am fidhkakg
fm<öu wyUq fohla fkdfõ' hqOjd§
rdcH ;%ia;jdohg úreoaOj urdf.k
uefrk ixl,am uqia,sï ;reKhka ;=<
iajNdúlj mek ke.Su .ek mqÿu úh hq;=
ke;' fudjqka uqia,sï rgj, ls%hd;aul
uqia,sï wka;jd§ igkaldókaf.a Woõ
Wmldr ,nkakg ;rï ieyeis jQfha
iudc foaYmd,kfha mej;=k wjêu;a
njh'
fndaïn m%ydrhkag m%Odkj b,lal
jQ ia:dk yfha iudcNdjh iudc mx;s
follg wh;a nj y÷kd .; yelsh'
idudkH ckhd b,lal lr.;a ia:dk
yd f.da,Sh OfkaYajrh ksfhdacs;
uOHia:dk hkqfjka y÷kd .; yelsh'
Wmßu ck ixydrhla n,dfmdfrd;a;=
jqfha ls%ia;shdks foajia:dkj,g myr
§ fuks' tys§ ñh .sfha isxy, l;d
lrk ls;=kqjka iy fou< l;d lrk
ls;=kqjkah' ñh.sh Tjqka ish¿ fokdu
fï iudcfha mSä;hkah'
wfkla me;af;ka fï uqia,sï cd;sl
;reKhska ksfhdackh lrk foaYSh
OfkaYajrhg wo m%n, wd¾Ól wNsfhda.h
t,a, ù we;af;a f.da,Sh OfkaYajrfhks'
wo f,dalfha iEu rglu fjfik foaYSh
OfkaYajr mx;shg ;u jHdmdr mj;ajd
f.khdu" /l .ekSu" f.da,Sh OfkaYajr
m%;sm;a;Ska yuqfõ m%n,u wNsfhda.h ù
;sfí' f.da,Sh OfkaYajr iud.ï ;ka;%fha
fj<| m%;sm;a;Ska ksid fudjqkaf.a
foaYsh OfkaYajr l¾udka;" jHdmdr
osfkka nxfldf,d;a ùu weia mkdmsgu
isÿfjhs' miq.sh wjqreÿ úiai ;=< jeiS
.sh l¾udka; úYd, m%udKhla ,xldfõ
;snqKs' foaYShj ksmojk NdKv úl=Kd
.ekSug fkdyelsùu tla lreKla fiau
tu ksid wêl Kh lkaol isrùug
isÿùu wfkla lreKh' túg f.da,Sh
OfkaYajrhg úreoaOj noaO ffjrfhka
lvdlmam,aldÍ jevjj,g fhduqjkafka
wka;jd§ woyia iu.sks' tys tla
me;slvla jkafka .;a Kh f.jd .ekSug
fkdyelsj ji fndk f.dúfhda isák
rgl" fn,af,a je, od.kakd lïlrefjda
isák rgl" foaYSh Okm;sfhda urdf.k
ueÍug bosßm;a ùu mqÿu úh hq;= fohla
fkdùuhs'
fudjqka ta i|yd we;s ffjrh
uqod yeßfha f.da,Sh OfkaYajr iqmsß
fydag,a lSmhla b,lal lrf.kh' fï
fydg,a ;=< ñh .sh wh w;r f.da,Sh
OfkaYajrfha Okl=fõrhkaf.a {d;Ska"
ys;j;=ka" iy ks,OdÍka isá nj
wkdjrKh úh' wo f,dalfha m%n,u
f.da,Sh iud.ï ;ka;%h ksfhdackh
lrk Ökfha Iex.%s,d fydag,h fukau"
uE;l§ f.da,Sh fydag,a moaO;shg úl=Kd
oeuqKq lsxianß fydag,h fukau" ì%;dkH
hg;aúcs; iufha isg mej; tk iskuka
.%Ekaâ fydag,hg t,a, l, m%ydrh
f.da,Sh OfkaYajrhg t,a, l< m%ydrfha
fldgila f,i .eksh yelsh' ,xldfõ
mej;s iudc foaYmd,k fya;= jf.au
wd¾Ól fya;=;a urdf.k uefrk fndaïn
lrejka ìys lsÍug miqìïla miq.sh jir
oyh ;=<§ ks¾udKh jQfha fufiah'
fï urdf.k uerek m%ydrfha
m%ydrlhkaf.a wruqKq lSmhla y÷kd .;
yelsh' ixúOdkh l=vd jqj;a oejeka;
Yla;shla mj;sk nj fmkaùu tla
wruqKls' iudch ;=< NS;sh me;srùu
wfkla wruqKh" tys§ meyeos,sj mejish
yels idOlh jkafka Tidud ìka ,dvka
úiska 2001 § weußldfõ ia:dk lSmhla
b,lal lrf.k t,a, l, wyia hdkd
m%ydrh y÷kajdosh yelsh' fï m%ydrfhka
miqj f,dalfha ckhd fld;rï NS;shg
m;a jQfha o hkak meyeos,s lsÍug jpk
fkdue;' ,xldfõ§ fï isÿl< m%ydrh
fofjks jkafka weußldjg t,a, l<
m%ydrhg muKs'
fï ixúOdkj, idudcslhka
wrdìlrfha f;,a iud.ï wdYs%;j
jHdmdr iy ta wdY%s;j úúO l¾udka;j,
kshe¨kq Okm;shka iy wkq.dñlhkah'
Tidud ì,a ,dvka wrdìfha f;,a iy
f.dvke.s,s boslrk Okl=fõrfhlaf.a
nd, orejdh' wrdìlrfha f;,a iïm;
f.da,Sh iud.ï moaO;shg k;=ùu ksid
fudjqkaf.a jHdmdr nxfldf,d;a ùu
ord.; fkdyels jQ fudjqka fujeks
urdf.k uefrk ixúOdkj, kdhl;ajh
iy idudcslhka ù isá;s' fuhska
fmkShk lreK jkafka f,dal wd¾Ól
foayfha isÿjk fjkialu ord.;
fkdyels Okm;shka wKla .=Kla
fkdue;sj ck ixydr osh;a lrk njh'
tl me;a;lska wo iuia; f,daljdiS
lïlre mx;s n,fõ.h uqyqK fok
m%Yakfha wfkla me;a; fudjqka
ksfhdackh lr;s' lïlre mx;s n,fõ.
iduQysl igkska f.da,Sh Okjdohg
úreoaO jk úg fudjqka urdf.k
uefrñka f.da,Sh Okjdohg úreoaO fj;s'
tfia n,k úg fudjqkaf.a urdf.k
uefrk fndaïn m%ydr ñf,aÉP iajrEmhla
.ks;s' f.da,Sh Okjdohg úreoaO igk
iuia; mSä; mx;Skaf.a iduQysl igkla
ñi f.da,Sh Okm;shka >d;kh lr fyda
jHdmdr jkid ,eìh yels ch.%yKhla
fkdfõ' túg iudcfha b;sß jkafka
ñf,aÉP;ajh muKs' fï ñf,aÉP;ajh
úiska lïlrejka m%uqL mSä;hkaf.a
iduQysl igk úia:dmkh lr ouhs'
fï m%ydrfhka miqj ,xldfõ
foaYmd,k wdêm;H kej;;a hqojd§kaf.a
.%yKhg k;= ù ;sfí' isxy, hqojd§kaf.a
f>daIdj kej;a;a iEu ;eku /õ ms,s/õ
fokakg mgkaf.k ;sfí' fudjqkaf.a
f>daIdjg uq¨ md¾,sfïka;=j muKla
fkdj fou, mCI" uqia,sï mCI" cúfm
muKla fkdj Bkshd jdudxYslhka"
ls%ia;shdks mQclhka mjd k;= lr f.k
yudrh' ckdêm;s yd rks,af.a wdKavqj
hqojd§kaf.a w,af,a kgjk ;;ajhg m;a
lr f.k ;sfí' hqOjd§ka miq.sh
ld,jljdkqfõ mejiqfõ ck;dj fm<k
u¾Ok kS;s wl=,d .;a ksid fufia
m%ydrhg ,la jQ njh' wo Tjqkaf.a
f>daIdfõ ;ru fld;rïo h;a fï u¾Ok
kS;s f.k taug n, lr we;sjd muKla
fkdj hqojd§kaf.a ksfhdacs;hka m%Odk
;k;=re i|yd ia:dms; lr .ekSug yels
jd;djrKhla Wod lrf.k we;' fuf,i
hqOjd§kaf.a ñf,aÉp;ajh wysxil
uqia,sï ck;dj wysxil ls;=kq ck;dj
muKla fkdj ish¿ mSä; n,fõ.
fm,d oukq we;' fï ;;ajh hgf;a
lïlre mx;s ú{dkfha o nrm;, hqOjd§
udkisl;ajhla j¾Okj ùug bvlv
jeäh'
wo lïlre mx;sh m%uqL mSä; mx;shg
kej;;a Wvq.ï n,d mSkkakg isÿù ;sfí'
ta fï ñf,aÉP uqia,sï ;%ia; wka;jdohg
úreoaOj;a" f.da,Sh Okjd§kaf.a wd¾Ól
úkdYhg úreoaOj;a" lïlre mx;sh
m%uqL mSä;hkaf.a iduQysl wr.,h
wdrCId lr .ekSug;a kj osidk;shlska
l%shd;aulùug mSä; mx;shg n,lr iSà'
- pñ,a chfk;a;s -
isõjk le/,af,a wdrïNho@
uehs 21
m%ydrh
092019 uehs
lsßmsá w;HjYH wdydrhla fkdjk
nj j;aufkys fndfyda ffjoHjre
mji;s' lsß wjYHjkafka ñksia
cSú;fha m<uq jif¾ muKls' th uõ
lsrsj,ska imsf¾' uõlsrs fidhd .ekSug
fkdyels wjia:dj,§ kï úl,amhla
fidhd .ekSug isoqjkq we;' lsß îug
wjYH kï ta i|yd f;dard .; hq;af;a
§hr lsß muKs' wfma rgg lsß f.kajkjd
hehs Wcdrefjka lshk ´iafÜ%,shdfõ§
lsßmsá melÜ fidhd .; yelafla fílß
ksIamdok wf,ú lrk fj<| ie,lska
muKs' ta rfÜ msá lsß §hlr îula ke;'
kjiS,ka;h we;=¿ fndfyda hqfrdamSh
rgj, o ;;ajh tfiau h' tkuqÿ wfma
rgg w;HjYHh lshk lsß m%udKfhka
80] la msá f,i úfoaYhkaf.ka f.kajd
Kh f.jd .kak neß hhs y~ ;,k
md,lhka jirlg ì,shk 55 la ta
i|yd fhdoj;s' lsß msá ksid u;=úh
yels frda. 21 la .ek f,dal fi!LH
ixúOdkh wk;=re wÕjd we;' bka 15 la
u jhi wjqreÿ 15 g wvq orejka i|yd
jeämqr n,md;s' tfia ;sìh§ lsß msá
w;HjYH wdydrhla f,i i<ld nÿ iyk
hgf;a furgg f.kajkjdg tfrysj
kef`.k y~ hgm;a lsÍu §hr lsß
m%j¾Okh i|yd hehs lshk t<fokqka
´iafÜ%,shdfjka úYd, m%udKhla f.kajd
we;'
rg yrla
furg foaY.=Khg fldfy;au
fkd.e,fmk tfy;a re' ,CI 4 1$2
jk fuu t<fokqka lsßmsáj,g o jvd
lsß m%Yakh W.% lr we;' lsß ,Sg¾ 30
lg jvd ,nd .; yelshehs lshd nexl=
Kh hgf;a fï t<fokqka fnod § we;'
t<fokqka 20 lg jvd tljr Ndr .kakd
jHdmdßl uÜgfuka mj;ajd f.k hk
ksIamdolhskag 50] l jÜgulao ,nd
§ we;' tkuqÿ n,dfmdfrd;a;= jQ lsß
m%udKh fkd,eîhdfuka Tjqka ish,a,ka
wudrefõ jeà we;' lsysm fofkl=f.a
foam, nexl=j,g iskak jk ;;ajhla Wod
ù we;' wdkhkh lrk ,o t<fokqkag
wjYH mßir ;;ajhka ieliSug wdydr"
T!IO ,nd §ug úYd, uqo,la jeh lsrSug
isÿùu yd th bgqlsÍug fkdyelsùu
ksidfjka furgg n,dfmdfrd;a;= jQ lsß
,eîu flfia fj;;a f,v frda. kï
,eî we;' lsisÿ nrm;, ue§y;aùulska
f;drj §klg lsß ,Sg¾ 7 la 8 la ,nd
.;yels t<fokqka furg isáh§ Wka
i|yd wjOdkh fhduq fkdlr wêl
,dNhla ,nd.; yelshhs lshñka flfrk
fuu jHdmD;s wjidkfha wid¾:ljkafka
úYd, fÄojdplhka o iu.sks'
úfoaYSh t<fokakq ydwfma f.dka yrla
foaYSh .jhd
iïm%odhsl foaYSh .jhd kv;a;=
lsÍug lsisÿ wmyiqjla ke;' Wka wmf.a
mßir ;;ajhka g .e,fma' wêl wdydr
m%udKhla wjYH ke;' lD;su ixfiapkh
fyda T!IO Wkag wjYH ke;' §fkka §k
.jmÜáh úYd, jkjd ñi yels,Sula isÿ
fkdfõ' tfia ie<l+úg lsß ,Sg¾ 30 g
jvd lsß ,Sg¾ 6ka ,efnk ,dNh jeäh'
ri h" .=Kh" fmdaIKh by< h' fuhg
fyd|u ksoiqk W;=re m<df;ka ,nd.;
yel' tu m<df;a t<yrla .yKh wêlù
we;af;a lsisfjl=f.a ndysr ueoy;aùulska
f;drj h' ,xldj mqrd fnod yeÍug ;rï
.jhka m%udKhla W;=f¾ isà' Wkaf.
ka lsß .ekSula o isÿ fkdfõ' ta ms<sn|j
lsisfjl=f.a fyda wjOdkh fhduqù
fkdue;' tfia jqjo ish`M kS;s fkdi<ld
fuu .jhka uia msKsi fld<Ug megùu
chg u isÿfõ' fï cdjdrdu msgqmi
uka;%Sjre we;=`M n,.;= msßila fm<.eiS
we;'
úoHd;aul mokula
foaYSh i;=ka yd úfoaYSh i;=ka
tla lsÍfuka we;sjkafka úlD;shls'
foaYSh .jhdf.a ,sx.sl jK_ foay by<
fl<jrg wdikakfhka zwmsflakaøShjZ
ne|S we;' hqfrdamSh .jhkaf.a ,sx.sl jK_
foay tlg nef|k ia:dkh msysgkafka
j¾Kfoay ueo zuOH flakaøShjZh' fujeks
fo wdldÍh jQ jK_ foay tlaùfuka
we;sjk kj mrïmrdj úlD;s iys;
fõ' j| Ndjh we;s fõ' ,nd fok lsß
m%udKh jeä fjkjd fjkqjg f,v frda.
jeä fõ' tfiau YS; rgj, lsß fokqkaf.a
lsß A1 .Khg wh;a fõ' foaYsh .j
j¾.hka ,nd fok lsß A2 .Khg wh;a
fõ'
A1 .Kfha lsßj, îgd lefida
fudamSka (MBCT) kï lsß TlaislrKhg
,la flfrk ridhkslhla we;' th
fndfyda frda.j,g tla fya;=jls' tu
MBCT ridhkslh orejkaf.a uq¿
iakdhq moaO;sh u ÿ¾j, lrhs' orejkag
§hjeähdj we;s lrhs' fuu fidhd
.ekSï lr we;af;a ¥m;a udkisl;ajfhka
fmf<k foaYsh;ajfhka Wu;= jQ" kd:
foúhkaf.ka idia;r wyk" ó<`.
ue;sjrKfha § fmdfydÜgqj mqnqÿjd
weu;slï n,dfmdfrd;a;=jk msßila
fkdfõ' lsß fj<|fmd, md,kh
lrk kjiS,ka;fha isg l%shd;aul jk
f*dkafgrd iud.u úisks' tneúka fï
o;a; nyq cd;sl iud.ï úfrdaë fndre
fyda uv m%pdr f,i neyer l< fkdyel'
kjiS,ka;fha lsß ksIamdolfhda o
hqfrdamSh .jhka fouqyqka lsÍu w;ayer
ouñka isà' fndia bkaälia kï bka§h
j¾.fha .jhd jir 8000 lg muK fmr
hqfrdamhg ixl%uKh ù we;s jQ úlD;Ska
;=,ska fndia fgdaria .jhd ìys ù we;'
fï foj¾.h w;r DNA j¾Kfoayj,
nrm;, fjkialï we;' ^1 jk j.=j
n,kak&
2010 jif¾§ cd;sl bvï yd
m%;sixialrK jHdmdrh (MONLA) úiska
uqøKh lrk ,o wdpd¾h iqfNaIa mf,ald¾
uy;df.a zfidnd oyfï f.dú;ekZ
kue;s l=vd fmd;a msxfÉ zfoaYSh .j
iïm;Z kue;s ud;Dldj hgf;a ,Skia
ch;s,l úiska by; lreKq iúia;rj
jd¾;dfldg we;' weu;sjre fkdokakjd
jqj;a mY= iïm;a j¾Okhg wod, W.;a
ks<OdÍka fïjd fkdokakjd fkdfõ'
.jhdf.a m%fhdack
;ju;a .jhdf.a m%Odk m%fhdackh
f,i ie<flkafka lsß yd uia h' .juia
úfrdaê ixúOdk .jiïm; /l.kakg
.kakd l%shdud¾. ksidfjka l%ul%ufhka
.jiïm; úkdY ù hñka we;' wE;
.ñj, ish.Kkska isá .jmÜá oeka
we;af;a u ke;' .jhdf.a f.du yd
uQ;% úYd,u m%fhdackj;a ksIamdokh
nj ie<ls,a,g f.k ke;' jhig hk
t<fok fyda msßñ i;d uig úlsKsh
hq;= ke;' rch jirlg ridhksl
fmdfydr i|yd lrkakd jQ oejeka;
úhou keje;aùug .jhdf.a f.du yd
uQ;%d fhdod .;yel' wm rgg wjYH
lsßmsá fjkqjg §hr lsß wdfoaY lrk
w;r f.du yd uQ;%d m%fhdackhg .ekSfï
l%ufõohla y÷kajd ÿkfyd;a .jiïm;
m%j¾Okh l< yel'
w;HdjYH wdydr f,i kï lrñka
újD; fj<| rgdj Tiafia furgg
f.kajk m%Odk u øjHhls lsß msá'
2014 § lsßmsá lsf,da .%Euhla i|yd re'
225$} l noaola wh flreKs' hy md,k
rch th re' 2$} l olajd my< oeóh'
tu.ska lsßmsá f;d. ñ, my; jegqks'
foaYSh lssß ñ,§ .ekSu iSud úh' w;=re
ksIamdok i|yd foaYSh lsß fhdod.ekSu
kej;=ks' rcfha wkq.%yh ,nk ñ,aflda
iud.u b§ßm;a ù hï lsß m%udKhla
ñ,§ .;a; o Tjqkg ta ish,a, wf,ú
lsÍug l%ufõohla fkd;snqks' Tjqkg
lsß úkdY lrkakg isÿúh' ,nd.;a
lsr j,g uqo,a f.ùug fkdyels úh'
f.dúfhda uy mdf¾ lsß y,d Woaf>daIKh
l,y' nÿ w;ayeÍfuka o ñ,§.;a lsß
úkdY lsßfuka o rchg úYd, mdvqjla
isÿúh' lsßf.dúhdg hk tk ux
ke;súh' lsßmsáj,g nÿ oud foaYSh lsß
ksIamdokh m%j¾Okh lrkjd fjkqjg"
ue;sjrK jdis fjkqfjka f.dúhd o
we;=`M uq`M rgu úkdYhg heùu úl,am
jQ ixúOdkj,g mjd fmkShkafka ke;'
§hr lsß by< ñ,lg .ksõ hehs lshñka
uymdf¾ lsß y,k f.dùka iu`. tlaù
y`v ;,k iuyr mCIj, uka;%Sjre lsß
msá j, iq¨ .Kklska by, ke.s úg
md¾,sfïka;= foorkakg lE fudr fo;s'
;sridr úiÿï
lsß fukau wfkl=;a fNda.
ksIamdokfha fhfokakkaf.a ,dNh by<
oeóu i|yd lrkakdjQ cdk fjkia lsrSu
yd lDIs ridhksl Ndú;h ksid isÿfjñka
mj;skafka úYd, úkdYhls' ñksid
úiska fidndoyu fjkia lsÍu ms<sn|j
wm ´kEjg jvd wdvïnr úhhq;= ke;'
ukao h;a iajNdoyu kqÿre wkd.;fha§u
ñksidf.ka tys m,sh fkdj,yd .kakjd
we;' 1864 § zfidnd oyfï wfmdaylh
kï lD;sfhaZ f*âßla tx.,aia úiska
tfia i|ykafldg we;' Wmßu ,dNh
fidhk Okm;s l%ufõoh f,dalh;a iu`.
úkdYùu werö we;' f,dal foaY.=ksl
fjkiaùï ms,sn|j 2010 § ksl=;al,
fnd,súhdkq m%ldYkfha i|ykaj we;af;a
zm%d.aOkh úiska iajNdúl iïm;a yd
ñksia Y%uh jiqre whqßka iQrdlEuZ
j;auka foaY.=ksl fLojdplhkag uq,aù
we;s njhs' ñysl; yd ñksid fírd
.ekSugkï ,dNh uq,alr.;a wd¾Ól
l%uh wjika lsÍu;a" iudcjd§ wd¾Ól
l%uhla ;yjqre lsÍu;a isÿúh hq;= njg
Tjqka fhdackd lr;s'
- fgrkaia .dñKS - rdcdx.kh
foaYSh i;=ka yd úfoaYSh i;=ka tla
lsÍfuka we;sjkafka úlD;shls' foaYSh .jhdf.a ,sx.sl jK_ foay by<
fl<jrg wdikakfhka zwmsflakaøShjZ ne|S we;'
hqfrdamSh .jhkaf.a ,sx.sl jK_ foay
tlg nef|k ia:dkh msysgkafka j¾Kfoay
ueo zuOH flakaøShjZh' fujeks fo wdldÍh jQ
jK_ foay tlaùfuka we;sjk kj
mrïmrdj úlD;s iys; fõ'
1 jk j.=j
10 2019 uehs
ldka;d mSvkh ke;fyd;a
ldka;djkg n,mj;ajk
iqúfYaI m%Yak flfrys
iudc úoHd{hka olajd we;af;a ±ä
ie,ls,a,ls' udlaiajd§ka b;sydih
mqrdu ldka;dj ksoyia lr .ekSu
iïnkaOj u; m%ldY lr we;sjd
muKla fkdj ta i`oyd lrkq ,nk
wr., i`oyd kdhl;ajh o imhd
;sfí'
ldka;djkg iqúfYaI m%Yak
ke;ehs we;eï Okm;s ú{dkjd§ka
mjik w;ru" Okm;s l%uh ;=<u
ldka;djf.a úuqla;sh ,`.d lr
.ekSu i`oyd ixúOdk f.dvk.ñka
isákq ,efí' udlaiajd§ka Okm;s
iudc l%uh ;=< ldka;d whs;Ska Èkd
.ekSug l%shdlrkq ,nkafka iudcjd§
bÈß o¾Ykhla fmr±ß lrf.kh'
Okm;s iudc l%uh ;=< mj;sk
úkh tkï woyia Woyia ish,a,u
f.dvkxjd we;af;a Okm;s
widOdrKh idOdrKh lsÍu i|ydh'
Okm;s iudc l%ufha meje;au Wfoid
th wksjd¾h h' iudc l%ufha
wxf.damdx. jk mdie," wd.u"
mjq, jeks ixia:d ;=,ska f.k tk
b.ekaùï iy we;s lrk wdl,am tu
widOdrklï idOdrKh lrkq ,nhs'
ldka;dj .Dykshls' wehf.a m%Odk
yd tlu ld¾h úh hq;af;a orejka
ìyslsÍu iy fmdaIKhhs' ksjfia
wdydr msiSu" frÈ fia§u jeks foa wE
w;ska isÿúh hq;=h' iajdñ mqreIhdf.a
wjYH;djkg wkql+,j yd wNsu;hg
wkqj ldka;dj cSj;a úh hq;=h'
újdyfha § ldka;djf.a md¾Yjh
úiska mqreIhdg oEjeoaola Èh hq;=h'
fï Okm;s iudchl ldka;djka
wrNhd f.dvkxjd we;s u;su;dka;r
lSmhls' fï u;su;dka;rj,g
mokïj mjq, l%shd;aul jk w;r
mjq, ;=< ldka;djg w;ajkq ,nkafka
tu iudcfha ú{dkSh woyia u;ska
m%ldY jk ;;a;ajhls'
Okm;s iudc l%uh bÈßhg f.k
hEu i`oyd wjYH;u kS;s iïmdokh
lrkq ,nkakka úiska o lr we;af;a
fujekaklau h' kS;sh bÈßfha
úfYaIfhka u foafmd, kS;sh bÈßfha
ldka;djg ke;s úfYaI ;;a;ajhla
mqreIhdg ysñfõ' fï wkqj iudchSh
idrO¾u u.ska fukau kS;sh bÈßfha§
ldka;djg fojeks ia:dkhla Okm;s
iudc l%uh ;=< ysñ fjhs'
Okm;s iudc l%uh ;=< iEu
mx;shlg u ks;e;skau w;ajkafka
Okm;s ú{dkhhs' ukao h;a Okm;s
iudc ixia:d u.ska W.kajkq
,nkafka Okm;s ú{dkh ksid h'
tfyhska lïlre mx;sh lïlre
ú{dkfhka fmdaIKh lsÍfï
j.lSï ndr.kq ,nkafka lïlre
mx;s úma,jjd§ mlaIh iy ta yryd
f.dvkexfjk ixúOdkh' ldka;djg
ksoyi ,nd §fï j.lSu ldka;d
úuqla;s ú{dkh ldka;djka w;r
m%p,s; lsÍfï j.lSu fï ksidu
úma,jjd§ mlaIh iy ixúOdk i;=
fjhs' lïlrejdg fukau ldka;djg
o hqla;siy.; jkafka mj;skq ,nk
;;a;ajhhs hk miq.dó m%;s.dó
ú{dkSh woyia iqkq úiqkq lsÍfï
l¾;jHhg w; .ikafka ke;sj lsis
úgl;a bÈßhg hEug fkdyelsh'
fï ksidu udlaiajdofha wdrïNh;a
iu.u ldka;dj ksoyia lr .ekSu
iïnkaOj udlaiajd§ka ie,ls,su;a jQ
nj udlaiajd§ idys;Hh yeoEÍfuka
wmg ukdj fmkS hhs'
1948 § ,shk ,o fldñhqksiaá
m%ldYkh ;=,u udlaia iy tx.,aia
úiska ldka;d u¾Ok m%Yakh idlÉPd
lsßug wu;l lf,a ke;' udlaia iy
tax.,aia ldka;d u¾okh fldñhqksiag
m%ldYkh ;=,ska fuf,i t<solajk
,§'
zwfma Okm;sfhda m%isoaO
.Ksldjka muKla fkdj" ;u
ks¾OkSkaf.a Nd¾hdjka yd ¥ orejka o
;ukg reÑ wkaoug mdúÉÑ lsÍfuys
;Dma;shg fkdmeñK" Tjqfkdjqkaf.a
Nd¾hdjka ¥IKh lsÍfuys w;sYhska
.scqjkakdy'Z
fï wkqj fmkS hkafka ldka;d
iajdëk;ajh iïnkaOj udlaiajd§ka
tl, mjd ie,ls,su;a jq whqreh'
ldka;djka Y%u iQrdlEug muKla
fkdj Okm;skaf.a ,sx.sl iQrd
lEug o Ndckh jk nj;a" fjklla
;nd Okm;shkaf.a ìßoka mjd
ldka;djka ksidu ,sx.sl iqrdlEfuka
fkd.s,sfyk nj;a ta u.ska ish¨u
ldka;djkg Okm;s iudc l%uh ;=<
mSvkh fmdÿ nj;a udlaiajd§ka ukdj
fmkajd § ;sfí'
fldñhqksiaá m%ldYkh wdrïN
lrñka udlaia iy tx.,aia úiska
fufia igyka lrkq ,eîh'
zfuf;la l,a mej;=k ish¨u
iudchkaf.a b;sydih jql,s mx;s
igykaj, b;sydih h'Z
ldka;d u¾Okfha wdrïNh
iïnkaOj woyia ±lajQ tx.,aia mjq,
iy mqoa.,sl foam, ms<sn`oj woyia
olajñka fufia lreKq bÈßm;a lrkq
,eîh' z1846 udlaia iu. ud tlaj
,shQ msgm;la uq,au Y%u fNaoh kï
<uhska ìyslsÍu i`oyd ldka;dj
iy mqreIhd w;r we;sjQ fNaohhsZ
hkqfjka i`oykaj we;' tx.,aiaf.a
fuu lshuk Okm;s iudc l%uhg
iod j,x.= jk m%ldYhls'
iudchl fudk ;rï m%;s.dó
u; r`od mj;S o hkak meyeÈ,s
lr.; yelsjkafka tu iudch ;=<
ldka;djg we;s ;;a;ajh i,ld
ne,Sfuka h hkak udlaiajd§kaf.a
ñKqï oKavla fjhs' fï iïnkaOj
cd;Hka;r úma,jjdÈkshlajQ frdaid
,laiïn¾.a mejiqfõ fufiah'
zldka;d ySk;ajh jkdys fmdÿ
ck;djf.a cSú; ne`o ;nk m%;s.dó
oïjef,a ;j;a tla mqrells'Z
udlaiajd§ ú{dkfhka ck;dj
fmdaIKh lsÍu iïnkaOj fg%dÜials
ifydaorhd m%ldY l< woyia fufiah'
zodi Ndjfhka f.dú ck;dj uqod
.kafka ke;sj" fidaúhÜ foaYh
f.dvke.sh fkdyels jQjdfiau"
f.dú ldka;djka lïlre ldka;djka
mjqf,a iy f.orfodf¾ neñj,ska uqod
.kafka ke;sj iudcjdoh lrd .uka
l< fkdyelsh'Z
wúoHd;aul ú{dkhka ;nd
.ksñka ldka;d úuqla;sh iïnkaOj
l%shd lrkafkda ufkdauQ,sl
iudcjd§kag iudkh' tfyhska
wms h:d¾:jd§ wOHdmk l%uhla
ia:dms; lsÍu o ldka;d úuqla;sfha
u fldgila fia ie<lsh hq;=h'
fï woyia iïnkaOfhka fg%dÜials
ifydaorhd m%ldY l, woyia b;du;a
jeo.;ah' zzldka;dj jy,aNdjfha ;nd
.ekSu ;=,ska Wm; ,nk mQ¾jdl,amk
iy mqyq úYajdihka ksid" wkd.;
mrïmrdj w`ÿf¾ .sf,hs' cd;sl uki
;=<g tu wdl,am ßx.d .kshs' wd.u
keu;s wkaO úYajdihg úreoaOj
lrk wr.,h fhduq l< yels
b;du;a WÑ; ud¾.h kï" ujf.a
ÈhqKqj Wfoid jev lsÍuhs' uj k.d
isgqjd wehg i;H milalr Èh hq;=hs'
uj ksoyia lsÍu ck;dj wÿfrka
iy wkaO úYajdifhka .yK jQ
w;S;fhka uqod .ekSfuhs'ZZ
1917 § n,h ,nd.;a f,kska
ifydaorhd 1918 oS lïlre ldka;d
iïfï,kfha § ldka;dj ksoyia
lsßu iïnkaOj m%ldY l< woyia
fufiah zzfidaúhÜ ckrchg whs;s
ld¾h Ndrfha uq,au wxYh úh hq;af;a
ldka;djkaf.a whs;sjdislï j,g
mkjd ;sfnk iSud wfydais lr
±óuhs' hkqfjkah'ZZ
Okjd§ iudchl ldka;d úuqla;sh
Èkd.; yelsh hkak udlaiajd§
lKavdhï w;r lsis úgl;a ñ;Hdjka
fkdue;' ldka;d u¾okh Okjd§
u¾okfha wx.hla ñi bka mßndysr
jQjla fkdfõ' Okm;s ú{dkh ;=<ska
W;amdokh ù we;s ldka;d u¾okh
wfydais lsßug yels jkafka Okm;s
l%uh wfydais lsÍu;a iu.u h'
fï iïnkaOj f,kska 1919 § lSfõ
fufiah' zzienE ldka;d úuqla;sh
ie,fikafka ienE fldñhqksiaÜ
l%uh wdrïN jkafka fï fkdjeo.;a
.Dyia: jev l%uhg úreoaOj" rdcH
n,h ;u w;g .;a ks¾Ok mx;sfha
fufyh ùfuka mQ¾K wr.,hla
mgka .;a odg muKs'ZZ
ia;%Sjd§ lKavdhula mqreI
wdêm;Hhg úreoaO cSjk rgdj
we;eï úg f.dvkexjqj;a iudc
ú{dkh fjkia fkdfõ' tneúka
iudchSh ú{dkh fjkia fkdjk
fyhska ldka;d u¾okh tf,iu
mj;shs' fï wrnhd c¾uka
udlaiajdÈhl= jQ fnfn,a úiska ,shk
,oao wog o j,x.=h'
ldka;djlg Pkao n,h b,a,d
igka lrk uOHu mx;slhska ;u
wruqKq bgqlr f.k ldka;djkag;a"
msßñkag;a iu whs;sjdislï ,nd
ÿkak;a wo ldka;djka oyia .Kkla
f.dÿre ù isák újdyh kue;s jy,a
núka ldka;dj uqojd .ekSug Tjqkag
fkdyel' Tjqkag .Ksld jD;a;sh
wfydais lr ±ñh fkdyel' ;u
ìß`okaf.a wd¾:sl .e;sNdjh ke;slr
±ñh fkdyel'
lïlre mx;s iudcjd§ ú{dkh
iudchSh jYfhkau m%;sia:dmkh
lsÍu úma,jjd§ka i;= j.lSu fjhs'
th l< yelafla mx;s wr.,h
;=< l%shd;aul ùfuka iy ldka;d
iajdêk;ajh lrd ldka;djka fufyh
jñkah' ta wrNhd lghq;= fkdlrk
lKavdhï j,g iudcjd§ úma,jfha
fldgialdrhka úh fkdyelsh'
iudcjd§ iudc l%uhla ;=<
ldka;djf.a ;;a;ajh ú.%y l,
tx.,aia f.a tu woyia j,x.= neúka
th fufia igyka fjhs' zzlsis
ojil uqo,a j,ska fjk;a hï iudc
n,;,hlska ldka;djlf.a hgy;a
Ndjh ñ,§ .ekSug wjia:djla
fkd,;a msßñ mlaIhla" ienE wdorh
yer fjk lsisu n,mEula ksid
;u isrer mdjd fokakg isÿ fkdjQ
ldka;d mlaIhla" wd¾Ól ;;a;ajh
ksid ;u wdorjka;hskag msgqmdkak
isÿ fkdjQ mrïmdrdjka h'ZZ
udlaiajd§ kHdh wkqj iudc
l%uhka ;=< ú{dkh f.dvkef.
kafka ksIamdok idOlj, whs;sh
yd l%shdldß;aj iïnkaOh u;skah'
iajdêk;ajh" lïlre m%cd;ka;%jdoh
ìys l< yelafla cd;Hka;r iudcjd§
m%jkd;djhlg h' tneúka ldka;djka
lïlre mx;s jHdmdrhg f.dkqlr
.ekSfuka tu uy`.= ld¾hhg
kdhl;ajh Èh yelsh' ldka;d mlaIh
lïlre mx;shg kdhl;ajh fok
iudcjd§ l%shdud¾.hg kdhl;ajh
fokq ,nk mlaIhg Èkd .ekSfuka
f;drj fï uy`.= ld¾hhfha
mx.=ldßhka njg wmg m;aúh
fkdyelsfõh hkak udlaiajdofhka
m%ldYs;h'
- isßu,a mSßia -
udlaiajdohiy
ldka;d úuqla;sh
112019 uehs
f,dj mqrd úys§ isák fldaá
iLHd; jev lrk
mka;sfha ck;dj" iEu
jirl uehs ui m<uq jeksod cd;Hka;r
lïlre Èkh" tfia;a ke;akï Tjqkaf.a
Èkh buy;a yrißka hqla;j ieuÍug
lghq;= lrñka isà'
kuq;a miq.sh mdial= bßod isÿl<
ïf,aÉP ñksia >d;khka iu. ta
fY%aIaG oskh yl=,d oukakg fndfyda
fokd ;SrKh lr we;;a ,xldfõ wmsg
2019 uehs osk ieureu Yd,djl fyda
iurkakg fmdÿ foam, yd udkj ysñlï
iqrlSfï ixúOdkh mshjr .kq ,eîh'
Ñldf.da lñlrejka
Èklg meh ody;rla" oyihla
we;eïúg meh úiail ld,hla §¾>j
fjfyildÍj fiajh lsßug jQ neúka
thg tfrysj 19 jk ishjfia uq,a Nd.fha
isg lïlre wr., Èh;a jQy' l¾udka;
úYd, jYfhka wdrïN jQ jljdkqjl
i;sfha Èk 07 ;=<u meh 24 mqrdjg
wLKavj l¾udka; lrùu fya;=fjka
08 HOURS LABOUR, 08 HOURS RECREATION, 08 HOURS REST hk
igka mdG u; ta lïlre ck;dj ish
whs;Ska b,a,d isáhy'
r;= f,hska keyejqKq Ñldf.daj
meh wgl fiajd uqrhla fjkqfjka
jir .Kkl isg mej; wd fuu
wr.,fha WÉp;u wjia:dj jQfha 350"000
g jvd jeä lïlrejka msßilf.a
iyNd.S;ajfhka hq;=j 1886 uehs ui 01
jeks Èk meje;ajQ ±jeka; jev j¾ckh
fya;=fjks'
1886 uehs 01 jeksod wdrïN jQ fuu
j¾ck l%shdud¾. uehs 03 jk od f;la
tlai;a ckmo lïlre jHdmdrfha yoj;
nÿ jQ Ñldf.da kqjr meje;ajqKq w;r"
tÈk§ Ñldf.da fmd,Sish úiska ksrdhqO
j¾clhskag idyisl fjä jreidjla Èh;a
l<y' fuys§ lïlrejka 06 fofkl=
ñh.sh w;r úYd, ixLHdjla ;=jd,
,enQy'
meh wgl jevuqrh fjkqfjka
wNS;j igka jeÿKq lïlrejkag
fuf,i fmd,Sish úiska ks¾oh f,i
m%ydr Èh;alr f,a ú,la njg m;a lf<a
tf<ih'
fyaudlÜ p;=ri%fha w÷re fydardj
jevlrk mka;sfha ck;djf.a
whs;sjdislï Èkd.ekSu Wfoid igka
jeÈ fuu ksrdhqO lïlrejkag fmd,Sish
úiska t,a, lrk ñf,aÉP idyisl
m%ydrhg tfrysj 1886 uehs ui 04
jeksod oyia ixLHd; lïlre ck;djf.a
iyNd.S;ajfhka úfrdaO;djhla rd;%S
7'30 g ixúOdkh flßKs' tfiau úYd,
ixLHdjl fmd,sia ks,Odßka m%udKhla /
ljf,ys fhdod ;sìKs'
lÓlhska lsysmfofkl=f.a
iyNd.S;ajfhka hq;=j mej;s fuu
úfrdaO;d /,sh rd;%S 10'30 g muK
wjika jkúg mej;sfha jeis
iys; ld,.=K ;;ajhls' ta jkúg
úfrdaO;dlrejka úYd, m%udKhla bj;aj
f.dia b;sßj isá 200 l wdikak msßi
ueog meñKs 180 l ikakoaO fmd,sia
ks,Odßka úiska úfrdaO;dlrejka
úiqrejd yeßug wK lrk ,§'
fï wjia:dfõ§ fmd,sisfha ks,Odßka
foiska fndaïnhla mqmqrd .sh w;r ta
jydu fmd,sish úiska ksrdhqO lïlrejka
foig ±jeka; fjä m%ydrhla
Èh;a l<y' w÷re
fydardfõ ish
;=jlal= j, ;snQ
WKav bjr jQ miqj
o kej; kej;;a
WKav mqrjd .ksñka
i;r foig idyislj
;enQ fjä m%ydrhka
u.ska w;s úYd, msßila
;=jd, ;enQ w;r" we;euqka
Ôú;laIhg m;aúh'
úkdä lsysmhla ;=<
m%dKh ksreoaO
isrere
iy ;=jd,lrejka yer wka lsisjla
b;sß fkdùh' 1886 uehs 04 jkod rd;%s
rd;%sfha§ fyaudlÜ p;=ri%h wNshi meh
08 l fiajd uqrh fjkqfjka wr., l<
lïlrejkaf.a isrere j,ska .,d .sh
WKqiqï f,a oyrd u.ska ùÈh keyeù
;sìK' neÆ neÆ ieu foi rla; j¾K
úh' jevlrk ck;djf.a b,a,Sï fjkqjg
md,lhska ,ndÿkafka l=ßre u¾okh úh'
fÄodka;hlska Èkh ksud jqjo 1886 uehs
04 jeksod hkq f,dj mqrd úys§ isák
jevlrk ck;djf.a yerjqï Èkhla úh'
lïlre kdhlhska w;awvx.=jg
isÿùug miq Èk isÿl< fmd,sia
jeg,Sï u.ska lïlre kdhlhska
lsysmfofkl= w;awvx.=jg .kakd ,§'
fmr Èkfha§ fmd,sish foig t,a,
jQ fndaïn m%ydrh ie,iqïiy.;
l=uka;%Khl m%;sM,hla nj;a tu
fndaïnh iE§ug iy t,a, lsßug
lïlrejka iïnkaO njg fmd,Sisfha
jQ wkqudkh u; fuu jeg,Su isÿlr
w;awvx.=jg .ekSu isÿúK'
wjidkfha§ 08 fofkl=g tfrysj
udi 02 g wdikak ld,hla ;=<§ mej;s
widOdrK kvq úNd.hlska wk;=rej 1886
wf.daia;= ui§ ish¨fokdu
jerÈlrejka njg ;Skaÿ
flßK' tys§ flfkl=
yer wka ish¨fokdgu
urK ovqju
kshu flßKs'
fuu kvq ;skaÿjg
tfrysj f,dj
mqrd jevlrk
ck;djf.a
úfrdaO;d
t,a,úh' miqj
isÿlrk ,o
weme,hlska
wk;=rej ;j;a
fofofkl=f.a urK
oKavkh Ôú;dka; isr
ovqjula olajd ,sys,a lrk
,§'
1887 fkdjeïn¾ ui
11 jeks Èk lïlre
kdhlhska 04 fofkl=
t,a,d urk ,o w;r"
thg fudyf;lg
fmr Tjqkaf.ka
flfkl= lE .id
mjid we;af;a" The time come when our silence will be more powerful
than the voices you strangle today" hkqfjks'
meyeos,s idlaIs igyka fyda we;a;
fndaïnlre ljqoehs ;yjqre fkdl< kvq
úNd.h widOdrK iy whqla;siy.;
úh' ta ms<sn|j f,dalm%lg mqoa.,hska
jk Tiald¾ jh,aâ" fcd¾ma n¾kdâ fYda"
ú,shï ã fkdj,aia" la,erkaia vefrda hk
wh úiska ±ä f,i fy,d±l we;'
flfia fj;;a ke.S wd m%;súfrdaOhka
iy kej; i,ld ,eîfuka wk;=rej
isr.; l< wfkl=;a iyDohka jir 1893
§ ksoyia lrk ,§'
uehs 01 jeksod jevlrk ck;djf.a Èkh njg m;afõ
jevlrk ck;dj fjkqfjka meh
08 l jev Èkhla i|yd weußldkq
lïlrejka l< wr., iy fyaudlÜ
p;=ri%fha wdo¾Yhka iys;j fmkajd ÿka
lemlsÍu Wfoid" rgj,a úYd, m%udKhl
lïlre kdhlhskaf.a iyNd.S;ajfhka
j¾I 1889 cQ,s ui meßisfha § mej;s
fojeks cd;Hka;rh úiska uehs 01
fjksod cd;Hka;r lïlre Èkh f,i
m%ldYhg m;a lrk ,§'
;jo jevlrk ck;dj fjkqfjka
b;d jeo.;a fhdackd lsysmhlao tu
fojks cd;Hka;rfhaÈ iïu; lrk ,§'
meh 08 l fiajd ld,h fjkqfjka fY%aIaGdêlrK kvq ;Skaÿjla
j¾I 1916 § 'Railroad brotherhoods'" úiska meh 08 l fiajd Èkhla we;=¨
fhdackdj,shla weußldkq ÿïßh ud¾.
wdh;kj,g ,ndÿkak o" tajd m%;slafIam
úh' ta wkqj 1916 iema;eïn¾ ui 04
jeksod jev j¾ckhla m%ldY lrk ,§'
tjlg mej;s hqO jd;djrKh yuqfõ
ÿïßh ud¾. jev j¾ckhla u.ska hqO
iqodkï lsÍug n,mdk neúka weußldkq
ckdêm;s jqâfrda ú,aikaf.a b,a,Su
mßÈ fldka.%ig úiska meh 08 l fiajd
ld,hla ÿïßh fiajlhskag ,nd§u
ms<sn|j kS;s iïmdokh lrk ,§' ÿïßh
wdh;khla úiska tu mk; wNsfhda.hg
,la lrñka fY%aIaGdêlrKfha mkjk
,o kvqj 1917 § meh 08 l fiajd ld,h
wkqu; lrñka ;Skaÿj ,ndÿKs'
cd;Hka;r lïlre ixúOdkh 1919
l¾udka;Yd,d i|yd Èkl jevld,h
meh 08 la njg m;alsÍu Wfoid ,enqK
fhdackd i<ld ne,Sfuka wk;=rej
cd;Hka;r lïlre ixúOdkh úiska meh
08 jev Èkh 1919 § ia:dms; lrk ,§'
j¾;udkfha wms
r;= oc f,<jñka j¾;udkfha
uehs 01 jkod wm ixfla;j;a lrkafka
tod fyaudlÜ p;=ri%fha§ jevlrk
ck;djf.a isrefrka fmd,jg .,d.sh
r;= f,a oyrdjkah' ysia jd;,hg Tjqka
tod msgl< wjika yqiaukah' Tjqkag
N=la;s ú£ug jrï fkd,enqKq kuq;a"
wm wo N=la;s ú¢k meh 08l jev Èkh
ch.ekSu i|yd Tjqka isÿl< ffO¾h
iïmkak lem lsßu ksidh'
Y%s ,xldfõ m%:u uehs Èkh j¾I
1927 § lïlre kdhlfhl= jk B'ta'
.=Kisxy ifydaorhdf.a uQ,sl;ajfhka
iurk ,§' B'ta' .=Kisxy ifydaorhdf.a
uQ,sl;ajfhka ,xld nexl= fiajl ix.uh
o j¾I 1943 È jD;a;Sh iñ;s jHdmdrhg
tlaúh'
flfia fj;;a fï fudfyd; jkúg
flá ld,Sk wruqKq fjkqfjka iy
mj;sk mßfNdack rgdjka yuqfõ Ôú;
mß;Hd.fhka iy ishjia .Kkdjl
isg isÿl< wr., yuqfõ ,nd.;a meh
08 l jevuqrh wNsfhda.hg m;afjñka
mj;S' .kqfokqlrejka yUd hñka
Tjqka wdl¾IKh lsßu i|yd §¾>
meh m%udKhla wdh;k
újD;j ;nd .ekSug
orK W;aidyhka yuqfõ
fiajlhska jev l< hq;=
meh .Kk meh 08 blaujk
nj fmfkkakg ;sfí'
w;S; kdhlhska ðú;
mß;Hd.fhka ,enQ
ch.%yK wm
úiskau ±k
fyda fkd±k
wm ojfia§
j,m,a,g
weo ±ñug
orK W;aidyhka
úu¾Ykh lsßug;a
ta ms<sn|j wdmiq
yeÍ ne,Sug;a ld,h
meñK we;'
- flair fldaÜfgf.dv -
igkaldó re<shg fmd<sia m%ydr t,a, lrk wjia:dj
meh wfÜ jev oskh wr.,fha kdhlhka
t,a,d urK wjia:dj
fY%aIaG uehs Èk b;sydih ms<sn|
wdj¾ckhla
17" ne/lal mgqu." fld<U 02 mÈxÑ Wmd,s f,ú,shoao jk ud úiska wxl 47" chka; ùrfialr udjf;a ziagd¾Z uqøKd,fha uqøKh lr m%isoaO lrk ,§' ^;e'fm',s - QD/184/mqj;a/2018&
my; ud,fha ckhd n,.kajk igk wrUuq æ
2019 uehs
,lJrhupf; Fuy;VOICE OF LEFT
fn§ug fkdj tlaùug
1' m%;s;%ia; mk;a flgqïm; CTA jyd yl=,d.kq
2' lïlrejd wdrCId lrk foaYSh
lïlre kS;s yd cd;Hka;r lïlre
m%{ma;s n,.kajkq
3' w;HdjYH NdKav u; mkjd
we;s ish¨ wdldrfha nÿ bj;a lrkq"
w;HdjYH NdKav ñ, my; fy,kq"
cd;Hka;r Kh tacka;hskaf.a urKSh
Kh fldkafoais f,i w;HdjYH NdKav
yd fiajd i|yd mkjd we;s ñ, iq;%
bj;a lrkq'
4' Ôjk wxl §ukdj fj<|fmd<
ñ< WÉpdjpkhg wkqj .e,mSï lr
iEu lïlrefjl=gu iudk whqfrka
f.jkq
5' ish¨ wdldrfha wd.ñl
wka;jd§ka mrojuq" ck;djf.a
wdrlaIdj ;yjqre lr isú,a md,khla
jyd ia:dms; lrkq'
6' 2016 jif¾ isg rdcH wxYhg
wysñ l< úY%duh h<s msysgqjkq" EPF iy ETF wruqo,a j,g w;fkd;nd
mqoa.,sl wxYhg o Ôj;a úh yels úY%du
jegqmla ,nd§u i|yd jQ wruqo,la
msysgqjkq" ±kg iajdëkj mj;akd úY%du
jegqma fhdackd j, we;s úIu;d jyd
bj;a lrkq'
7' cd;Hka;r Kh tacka;hskaf.a
urKSh Kh fldkafoais wkqj hñka
rdcH wdh;k;=, isÿ flfrk ish¨u
wdldrfha mqoa.,SlrKhka jyd
k;r lrkq" PPP (Public Private Partnership), fldgia fj<|fmd,
,ehsia;= .;lsÍï jeks mqoa.,SllrKhka
jyd k;r lrkq" rdcH wdh;kj,g
isÿlrk foaYmd,k n|jd.ekSï we;=¨
ish¨ foaYmd,k w;fmùï k;r lrkq'
8' fiajl iqNidOl jrm%idohka u;
nÿ whlsÍu jyd k;r lrkq'
09' .%dóh wd¾Ólh úkdYlrK CIqø
uQ,H Kh jyd lmd yßkq'
10' fiajl w¾:idOl wruqo,
fldgia fj<|fmd, ;=< wdfhdackh
by, ±óu jyd k;r lrkq" fï olajd
lr we;s wdfhdackhka u.ska isÿj we;s
remsh,a ñ,shk 10"000 l w,dNh ms<sn|
jyd iajdêka mÍCIKhla isÿ lrkq"
fiajl w¾:idOl wruqo, u; whlrkq
,nk ish¨u nÿ jydu bj;alrkq'
11' cd;Hka;r fj<| .súiqï w;aika
lsÍug fmr cd;sl fj<| m%;sm;a;shla
ia:dmkh lrkq'
12' .=re" ;eme,a" ÿïßh" j;= ld¾h
uKav, jegqma wr., i|yd jyd úi÷ï
,ndfokq'
13' wOHdmkh i|yd 6] fjkalrkq'
ksoyia wOHdmk whs;sh ;yjqre lrkq'
14' meh 08 l jev Èkh ;yjqre
lrkq'
15' iduqysl flaj,a lsÍfï whs;sh
;yjqre lrkq' ixúOdkh ùfï ksoyi
wdrCId lrkq'
16' uEka mj¾ jy,a l%uh wfydais
lsÍfï kS;s jyd ia:dmkh lrkq"
uEkamj¾ fiajlhska ±kg fiajh lrk
ia:dkj, iaÓr fiajhg wka;¾ .%yKh
lrkq'
17' ud;D odrl ksjdvq Èk 180 olajd
§¾> lrkq' mS;D odrl ksjdvq Èk 07
jyd ia:dmkh lrkq'
18' Y%u fj<|fmd< ;=< ldka;djkag
ys;lr mßirhla ieliSug wjYH kS;s
f.ktkq'
19' ksoyia fj<| l,dmj, oñ<
fiajl fiaúldjkag fjkiaj ie<lSu
jyd k;r lrkq'
20' kS;sh iy fr.=,dis ieug iudk
whqßka l%shd;aul lrkq'
21' ienE cd;sl YsIaG /lshd
jevms,sfj,la ia:dmkh lrkq" jHdc
YsIaG /lshd jevms,sfj, jyd wfydais
lrkq'
22' Bkshd ixj¾Ok jHdmD;sj,g
uqjd ù isÿ flfrk mßir úkdYh jyd
kj;kq'
23' f.dúhd i;= bvï" îc iy c,
whs;Ska fm!oa.,SllrKh jyd kj;kq'
24' W;=re kef.kysr .eg¨ i|yd
;sridr foaYmd,k úi÷ula ,ndfokq'
25' iq¿ mkak ëjrhd wdrCId lrk
cd;sl ëjr m%;sm;a;shla jyd we;s
lrkq'
26' j;= lïlrejkaf.a Èkl uq,sl
jegqm remsh,a 1000 lrkq'
27' fm!oa.,sl wxYfha wju jegqm
re' 26"000 lrkq'
28' fiajh wjika lsÍfï mkf;a
Wmßu jkaÈ uqo,a iSudj bj;a lrkq"
tu jkaÈ uqo,a u; nÿ wh lsÍu jyd
kj;kq'
29' lïlre jkaÈ i|yd f.jk
Wmßu jkaÈ iSudj 550"000 isg 1"100"000
olajd by, oukq'
30' f;a" fmd,a" rn¾" l=¿nvq we;=¨
wmkhk fnda. i|yd w;rueÈhkaf.a
.idlEfuka f;dr iy;sl ñ,
hdka;%Khla ilikq" w," ¨Kq" we;=¨
wfkl=;a ish¨ fNda. i|yd iy;sl
ñ,la f.jkq" ù i|yd mkjd we;s
iy;sl ñ, by< oukq'
31' mqoa.,sl wxYfha ieug ksjdvq
Èk 42 la ,ndfokq' ^±kg rdcH wxYfha
ksjdvq jQ wkshï ksjdvq- 07
ffjoH ksjdvq- 14 jd¾Isl ksjdvq- 21&
32' rdcH Ndrh 51] mj;sk
ish¨ iud.ï ú.Kldêm;sjrhdf.a
ú.Kkhg ,lalrkq'
33' m%cd;ka;%jd§ wdKavqlrKhka
iys; rgj,a i|yd weußldj m%uqL
wêrdcHjd§ rgj,a úiska isÿlrk
m%cd;ka;% úfrdaë ueÈy;aùï jyd
kj;kq'
34' udOHfõ§kag isÿl< ish¨
wdldrfha myr§ï yd >d;kj,
wmrdOlrejkag jyd ovqjï fokq'
lgqkdhl fj<| l,dmfha iaudÜ
I¾Ü wdh;kfha jdKsc yd
ld¾ñl fiajl ix.ï YdLdfõ
ixúOdhlj isá .hdka fiakdr;ak
ifydaorhd kej; fiajhg .kakd
f,i ó.uqj m,d;ano uydêlrKh
ksfhda. lr ;sfí' thg wu;rj kvq
.dia;= jYfhka re' 15000 l uqo,la
.hdka ifydaorhdg f.jk f,io
iud.ug ksfhda. lr we;'
2017 jif¾ oS iaudÜ I¾Ü
wdh;kfha jdKsc yd ld¾ñl
fiajl ix.ï YdLdjla msysgqùug
lghq;= l< fiajlhka 12 fofkl=
fndre fpdaokd bosßm;a lr iud.u
úiska fiajfhka my l< w;r bka
;sfofkla fjkqfjka ix.uh úiska
ó.uqj lïlre úksYaph iNdfõ oS kvq
mjrk ,oS' fuu kvqj, ;Skaÿ miq.sh
jif¾ w. Nd.fha oS m%ldYhg m;al<
w;r tu ;Skaÿj,ska lshd isáfha
tu ifydaorjreka ;sfokd jD;a;Sh
iñ;shla weröug lghq;= lsÍu ksid
oafõI iy.;j fiajfhka mylr we;s
njhs' tu ksid tu ;sfokdgu jkaos
f.jk f,ig o .hdka ifydaorhdj
kej; fiajhg .kakd f,io ksfhda.
lr ;snqKs' iñ;sfha iNdm;s YHdu,a
uydkdu ifydaorhd fjk;a /lshdjl
fhoSu ksid jkaos uqo,a ,nd .kakd ,oS'
.hdka ifydaorhd iïnkaOj
ÿka ;Skaÿj wfydais lrk f,i
b,a,d iud.u ó.uqj m,d;ano
uydêlrKhg wNshdpkhla bosßm;a
lf<ah' ta w;ru ix.uho iñ;sfha
f,alï iy ixúOdhljrhdg iïmQK_
ysÕ jegqma f.jk f,igo f,alï
;s,sk iïm;a ifydaorhdjo kej;
fiajfha msysgqjk f,ig ksfhda. lrk
f,i b,a,d ó.uqj uydêlrKhg
wNshdpkd folla f.dkq lf<ah'
.hdka ifydaorhd iïnkaOj
iñ;sh iy iud.u bosßm;a
l< wNshdpkd fol úNd. l<
uydêlrKh iud.u bÈßm;a l<
wNshdpkh m%;slafIam l< w;r by;
i|yka lr we;s ksfhda. ,nd ÿks'
iïm;a ifydaorhd iïnkaO wNshdpkh
bosßfhaoS úNd.hg .ekSug kshñ;h'
fuu kvqj,§ ix.ufha
idudcslhka fjkqfjka fcHIaG
kS;Sa{ ksu,a rKjl ifydaorhd fmkS
isáfhah'
uehs Èk ieureu
iaudÜ iñ;s kdhl jevg .kak uydêlrKfhka ksfhda.
uehs osk fõosldfõ wiqkaf.k isák jD;a;Sh iñ;s yd nyq ixúOdk kdhlhka
fmdÿ foam, yd udkj ysñlï iq/lSfï uOHia:dkfha
2019 cd;Hka;r lïlre Èk fhdackd