riyazaiyyat tƏdris prosesinin plakatlar vasitƏsi ilƏ...

RIYAZAIYYAT TƏDRIS PROSESININ PLAKATLAR VASITƏSI ILƏ

TƏKMINLƏŞDIRILMƏSI

ARTIRMAQ

və ya

toplama

cəmtopla

m

birlikdə

əlavə ed

ilir

artır

...vahi

d çox

plyu

s4

8

tapşırıq

1. Hansı çoxbucaqlıların adını bilirsiniz?2. Fərqli düzbucaqları çəkin3. Düzbucaqlı olmayan müstəvi fiqur çəkin

çoxbucaqlı lar

seçin

yoxlayın

düşünün

Yeriə yetirin

Məsələnin şərti

Məsələnin həll üsulu

Lazımi hesablamalar

Alınmış cavab

Mərtəbələr

Yüzlük Onluq Təklik

Yüzminlik Onminlik Min

lik Yüzlük Onluk

Təklik

ƏDƏDİN MÖVQELİ SİSTEMDƏ

YAZILIŞI

ƏDƏDİN MÖVQELİ SİSTEMDƏ

YAZILIŞI

1

Tədrisin plakatlarla həvəsləndirilməsi

Plakat tədris prosesinin idarə olunmasının dəyərli vasitəsidir. Onun vasitəsi ilə əsas bildirşləri mətnə həddindən artıq diqqət yönəltməməklə daha təsirli və vizual olaraq cəzb edici yolla çatdırmaq mümkündür.

Plakatların istifadə olunması effektivdir, çünki onun vasitəsi ilə müəllim mvzunu olduqca vizual və asan dərk olunacaq yolla izah edə bilər. Plakat çalışma getdiyi bütün müddətdə nəzərə çarpır və öyrənilmiş materialın təsdiqlənməsinə şərait yaradır. Bundan əlavə plakat balaca quruplarda aparılan müzakirələr zamanı da yararlı vizual mənbədir və qurupa tədris məqsədlərinə köklənməkdə yardım edir.

Sağ tərəfdəki piramidada tədrisin müxtəlif yanaşmalarının uğurluluğu göstərilib. Düzdür, təhsil uşaqların bu və ya digər məsələləri yaşıdlarına da öyrətmək istədiyi zaman daha uğurludur, ancaq buradaca görünür ki, şagir-dlər biliyi sinifdəki audio vizual materiallardan da effektiv mənimsəyirlər. Yalnız plakatla Yalnız plakatla təəssürat verici nəticə əldə edə bilməyəcəksiniz, lakin, onları dərs-də təqdim olunan anlayışın təsdiq və təkrarlanması üçün istifadə etdiyimiz zaman bu şagirdlərin akademik davami-yyətlərini yaxşılaşdırır.

Plakat biliyin vizual yolla təkrarlanmasının mənbəyidir. O diskusiyalar və başqası üçün tədris prosesini doldurur və təhsil və tədris strategiyaları potensialının maksimum istifadəsinə şərait yaradır.

Araşdırmaçılar 1950-ci illərdən artıq bilirdilər ki, vizual olaraq cəlb edici olmayan otaq insanda qane olmamaq və yorğunluq hisləri yaradır və eyni zamanda qaçmaq istəyi də oyadır (Maslou & Minçi, 1956).

Sonralar həyata keçirilmiş araşdırmalara əsasən alimlər belə nəticəyə gəliblər ki, sinif otağı mühiti – klimat, divarların rəng palitrası və dekorasiya, işqılandırma sistemi və əşyaların yığılması – şagirdin emosiyasına pozitiv təsir edə bilər və onların əhval-ruhiyyələrini, hərəktlərini əhəmiyyətli dərəcədə hərəkətləndirə bilər, yekun olaraq isə davamiyyət və müəllimlə şagird arasında qarşılıqlı anlaşma kimi amillərə təsir edə bilər (Qreçi, 2006; Sommeri & Olseni, 1980; Uonq və kollegalaq, 1992). Sinif otağının planlaşdırarkən plakatlar məsələsinə ayrıca nadir hallarda diqqət ayrılır. Lakin kopllec tələbələri arasın-da aparılan laboratoriya araşdırmaları müəyyən etdi ki, sadalanan məqsədlərin icrası zamanı müvafiq temanın, yaradıcı fəaliyyət zamanı isə - gözəl peizajı əks etdirən plakatların mövcudluğu iş yerində özünə əminlik və xoş əhval-ruhiyyəni artırır (Stoun və həmkarları, 1998a 1998b). Bizim arzumuz ondan ibarətdir, ki şagirdlərin və müəllimlərin sinif otaqlarında bu cür əhval-ruhiyyər yaradılsın.

dinləmə 5%

10%

20%

oxuma

audio-vizual

nümayiş 30%

qrup halında müzakirə 50%

praktiki məşğələ 75%

başqası üçün oxumaq, öyrənilmiş biliyin istifadəsi 90%

ARTIRMAQvə ya

toplamacəmtoplam

birlikdə

əlavə edilir

artır

...vahid

çox

plyus

Birinci sinif üçün nəzərdə tutulmuş plakat əlavə olunarkən istifadə olunan terminlərin təkrarlanmasına yadda qalmasına xidmət edir.

2

Cədvəl: yaxşı plakatın yararlı xüsusiyyətləri

Plakatın məzmunu Bəli və ya xeyr...

Uyğunluq • Tədris məqsədlərinin əldə olunmasını asanlaşdırır ya yox?

Mənbə və mənsubiyyət • Etibarlı mənbədən obyektiv məlumat verəcəkmi?

Məlumat və bilik • Yüksək keyfiyyətli, dəqiq və ən son məlumatı verir ya yox?

Çağırış • Yeniyetmələri yeni idealar və fikirlər yaratmağa çağırırmı?

Təhsil və təlimin məhsuldarlığı

Təhsili stimullaşdırır• Əvvəlcədən planlaşdırılmış fərdi, həmçinin cütlük və kiçik quruplarda

icra olunan aktivliklər vasitəsi ilə fəal təhsili təmin edə biləcək potensialı var ya yox

Maraq oyadır • Diskusiyaya, müzakirəyə, marağa və araşdırmaya səbəb olur ya yox?

Vizual təhsilə qarşı meyli inkaşf etdirir • Digər resursları doldurur ya yox? Təhsil prosesini təkminləşdirir və gücləndirir?

Öyrənilənləri gücləndirir • Öyrənilən məlumatın analizinə, cəmləşdirilməsinə və xülasəsinə imkan yaradır ya yox?

Struktura

Asan alnaşılan • Auditoriyanın tələbinə uyğun dil və simbollardan istifadə olunub ya yox?

2-3 metrdən oxunan • Şrift lazımı qədər böyük və tüntdürmü?

Düzgün • Mesaj aydın çatdırılıb?

kompakt • Güclü və yadda qalan mesajı əhatə edir ya yox?

Rəng və görüntü • Şagirdin diqqətini cəlb etməyi və saxlamağı bacaracaq ya yox?

4

8

tapşırıq


çoxbucaqlı lar Məsələnin həlliFikirləş

Seç

Əməli yerinə yetir

Yoxla

düşün

Oxu və

Məsələnin həll

üsuluRəsm

Ədədi nərdivan

Cədvəl

yerinə yetir

Hesablamaları

Sənin çalışmanı

izah etCavab:

1

116

116

116

116

116

116

116

116

116

116

116

116

116

116

116

116

12

12

18

18

18

18

18

18

18

18

14

14

14

14

1

15

110

110

110

110

110

110

110

110

110

110

15

15

15

15

1

114

114

114

114

114

114

114

114

114

114

114

114

114

114

17

17

17

17

17

17

17

Əgər, pizzanı 8 bərabər hissəyə bölsək, bir hissə pizzanın 1/8 hissəsidir


112

112

112

112

112

112

112

112

112

112

112

112

16

16

16

16

16

16

1

13

13

13

BƏRABƏR KƏSRLƏR

Əgər, pizzanı

hissəsi, pizzanın

hissəsinə bərabərdir.

İkinci sinif üçün nəzərdə tutulan bu plakat uşaqları visual olaraq cəlb edəcək və geometric fiqurlar haqqında biliyi tısdiq etməyə xidmət edir.

Bu üçünçü sinifin p-lokatıdır, uşaqlara riyazi tapşırıqların həlli mərhələlərini göstərir.

Beşinci sinif üçün nəzərdə tutulmuş bu plokat məişət situasiyaları vasitəsi ilə hissələrin təsvvürünü yaradır.

3

Müəllimlər üçün plakatların məhsuldarlığının artırılması strategiyası

Baxmayaraq ki, məktəb müəllimləri tərəfindən plakatlara qarşı yüksək tələbat var, əksər hallarda bu təlim resursunun potensialı reallaşdırılmayıb və bunlar sadəcə divardan asılmış şəkil olaraq qalırlar. Aşağıda 5 strategiya, istəyirsiniz, beş „məsləhəti“ diqqətinizə çatdırırq, bunlar plokatları düzgün seçməkdə sizə kömək edəcək – axı müəllimlər istəyirlər ki, plokatların təhsil dəyərini artırasınız.

Məsləhət #1: şagirdlərin əhval ruhiyyə və hərəkətlərinin dəyişdrilməsi

Yaxşı plokatlar sinif otağını daha cazibədar edirlər və ümumiyyətlə xoş mühit yaradırlar, buda ki, öz özlüyündə, uşaqların hərəkətlərinə pozitiv təsir edir. Bu zaman təkcə „estetik stimulasiya“ baş vermir, həm də şagirdlərin təhsilin məzmununa yönəlmiş „riyazi“ mühit yaradırlar.

Ən azı bu cür atmosfer şagirdlərdə „riyazi əhval“ı təmin edir və başqa obyektdən idealara „keçmək-də“ kömək edir.

Məsləhət #2: başqa mövzuya keçərkən plakatların dəyişdirilməsi, tematik birləşməyə və sual-ların verilməsinə stimullaşdırmaya diqqət yönəldir

Sinif otağında təhsil mövzularına uyğun olaraq plakatların böyük hissəsinin rotasiyasının təhsil prosesi üçün hərtərəfli yararı var. Birincisi, o birinci məsləhətdə verilmiş efekti mövzu ilə uyğun vizual material ilə gücləndirir. İkinci, vizual materialın seçilmə prosesi plokatlardan daha məqsədə uyğu istifadə etməyə sizi sövq edəcək – lazımi materi-al ki, hazırlanıb. Plakatların istifadə olunmasının ən təbi strategiyasını onların vasitəsi ilə təhsil ismarıclarının vizuallaşdırılması təşkil edir; post-er yeniyetmələrdə tematik sualların yaranmasına da kömək edir. Vizuallaşdırmanəın oxudan əlavə özəlliyi ondan ibarətdir ki, artıq elmi yükdən azad olmaq imkanı verir, yəni şagirdlərə eyni materialı mənimsəmək üçün daha az güc sərf etmək lazım gəlir.

Mən yaxşı riyaziyyatçıyamMən qanunauyğunluqları müşahidə aparıram

Mən öz yazımı sadələşdirməyi bacarıram

Mən işi yerinə yetirməyə lazımi vaxt ayırıram

Mən məsələnin həllinin fərqli yollarını axtarıram

Mən informasiya texnologiyalarını tətbiq etməyi bacarıram

Mən öz yazımı yoxlayıram

Mən şəkilləri, diaqramları və sxemləri çəkirəm

Mən sayı qiymətləndirirəm

Mən məişət problemlərinin həllində riyaziyyatı tətbiq edirəm

Mən məsələnin həll ardıcıllığını planlaşdırıram

Beşinci sinif üçün nəzərdə tutulan bu plokat isə şagirdlərə riyaziyyatın gündəlik həyatdakı rolunu çatdırır. O sinif otağında öyurənilmiş materialın praktik təyinatını çatdırır və uşaqlara məlum edir ki, riyaziyyatı bilmək onlara bütün həyatlarında lazım gələcək.

Mən bacarıramÇıxma vasitəsi ilə Maka və

Datonun qələmləri arasındakı fərqi tapdım

Datonun 23 qələmi var. Makanın 146 qələmi var.

Makanın nə qədər çox qələmi var.

(sözlər)

(əşyalar)(sxem)(simvollar)Datonun qələmləri

Makanın qələmləri

Fərq 123 qələmdir

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 15014623

Üçüncü sinifin plakatı say strategiyalarını sinif otağındakı nəzərə çarpanlarla birləşdirir.

4

Məsləhət #3: bir mövzu çərçivəsində plakatların dəyişdirilməsi – əsas terminlərin kəsişməsi və tədris prosesinə şagirdlərin daha yaxşı qoşulması məqsədi ilə

Təsəvvür edin... Şagirdlər riyazi sinif otağına daxiol oldular və dərs üçün hazırlaşırlar. Bu zaman görürlər ki, lğöhvənin sol tərəfində maqnitlərlə bərkidilmiş plakatlar yenə də dəyişib! Bu zaman, sinifdən asılmış digər plakatlar düz həndəsi fiqurları əks etdrdiyi halda, bu yeni plakatlarda üçölçülü şəbəkəsi təsvir olunub. Bundan əlavə yeni asılmış plakat özü üçölçülü fiqurların elementləri arasında mövud əlaqəni də çatdıracaq. Gəlin, tanıyın, bu gün nə örgənəcəyik? Məkan qeometrik fiqurları təpə nöqtələri, istiqamətlər və riblər necə müəyyən edirlər?

Yuxarıda gətirilən misal göstərir ki, müəllim dərsdə əlində olan plakat-lardan yararlana bilər. Yeni mövzuya şagirdlərin diqqətini cəld cəlb et-mək üçün və onlarda maraq oyatmaq üçün birmənalı rotasiya mərkəzi yarada bilərsiniz, yaxud sadəcə sinif otağında plakatları daha tez-tez dəyişdirəcəyiniz xüsusi yer ayırın, digər yerlərdəkini isə dəyişməyin.

Məsləhət #4: Şagirdin diqqətini tədris proqramına cəlb etmək

Məktəbdə dərsdən yayınan şagirdlərin idrak imkanları ətrafnda, hansıki həqiqətən azdır, əsil yarış gedir. Şagird ola bilər ki, dərasdə sizin tərəfinizdən açılmış müzakirədə iştirak etməyi seçsin və ya digər aktivli-yə diqqət yönəltsin, deyək ki, dpoostuna məktub yazsın, bitirilməmiş ev tapşırığını bitirmək və ya sadəcə olaraqbu yan- o yana məqsədsiz baxmaq. Bi-zim əməyimizə baxmayaraq ki, bütün şagirdlər yenə də məşğələyə diqqət ayırsınlar, onların beyni zaman-zaman yenə də „başqa tərəfə əsəcək“. Araşdırmaların göstərdiyi kimi, əvvəlcədən bilmək ki, şagirdlərin diqqəti yayına bilər, bu probelmlərin həllində bizə kömək edə bilər. Tədris mövzusuna uyğun, vizual olaraq cəlb edici plakatlar uşaqların diqqətini to-plamağın fəal metodudur.

Məsləhət #5: plakat, aktiv tədrisi həvəsləndirən vasitə kimi

Tədris prosesinə şərait yaratmaq üçün profisionalca dərc olunmuş plakatları adaptasiya etmək də mümkündür. Misal üçün ikinci və ya dördüncü sinif üçün nəzərdə tutulmuş pozisiya sistemini əks etdirən plakatları və uşaqlara hər birnə başqa rəqəm yazılmış stikerlər paylayaq. Bundan sonra müəllim hansısa rəqəmi deyir və uşaqlar stikerləri plakatlara düzgün ardıcıllıqla bərkitməlidirlər.

wonis ZiriTadi sazomi erTeulebi

grami

kilogrami

tona

Bu plakata əsaslanaraq şagirdlər eyni çəkili digər əşyalar da fikirləşə bilərlər.

I fiqur üçün yazı nümunəsi: e = 8, a = 6, n = 12 və 8 + 6 = 12 + 2

Aşağıdakı çoxüzlülərin hər biri üçün Eyler bərabərliyini yazın

Təpə

Til

təpə + üz = t i l + 2

Üz

Altıncı sinifin plakatı, hansıki üç ölçülü fiqurların elementləri arasında say əlaqəsini çatdırır.

5

Pzoisiya sistemi ilə dördüncü sinif plakatı.Pzoisiya sistemi ilə ikinci sinif plakatı.

Başqa zaman pedaqoq fiqurların adını stikerlərlə örtür və yeniyetmələrə bu və

Ya digər fiqurun adını deyir. Uşaqlar müvafiq fiquru tapmalıdırlar və bunun düzgün olub olmamasını bilmək üçün stikeri fiqurun adının üzərində götürmək yetərlidir.

Yadda saxlayın ki, plokat sinifin adi dekorasiyası deyil, onu dərs müddətində aktiv istifadə etməlisiniz.

Dərslərdə plakatlardan istifadə etmənin zəif və güclü tərəfləri

Güclü tərəf Zəif tərəf

Vizual öyrənməyə meylli olan uşaqlar ona pozitiv reak-siya verirlər

Tədris mövzusunu dəyişərkən plakatları da dəyişmək vacibdir

Sinif otağında cəlbedici mühit yaradır ki, burada dərs almaq uşaqlara pozitiv təsir edir

Böyük sinif otaqlarında ola bilər ki, şagirdlər plokatları oxiuya bilməsinlər

Riyazoi fikirə diskusiya materialı verir Plakatda əks olunmuş ideanı oxumaq üçün şagirdlərə əlavə izahatlar lazım ola bilər

Riyazi terminin ana fikrini kompakt şəkildə ötürəcək

Riyazi əməliyyatı praktik, gündəlik perbektivlə təqdim edəcək

Uşaqlara sual vermək stimulu verir

Fəal tədrisə şərait yaradır

6

HƏNDƏSİ FİQURLAR

ÜÇBUCAQ KVADRAT

DÜZBUCAQLI ÇEVRƏ

Bir

İki

Üç

Dörd

Beş

Altı

Yeddi

Səkkiz

Doqquz

On

ARTIRMAQvə ya

toplamacəmtoplam

birlikdə

əlavə edilir

artır

...vahid

çox

plyus

I SINIF

AZALTMAQvə ya

SİLƏKGÖTÜRƏK

ÇIXARAQ

XƏRCLƏDİ

AZALDI

ƏKSILDƏK

FƏRQ

... VAHİ

D AZ

MİNU

S

7

I SINIF

t o p l a m a

Stolun üstündə üç alma vardı.

İki alma yenə qoydular. Cəmi stolun üzərində neçə alma oldu?

ç ı x m a q

Stolun üstündə beş alma vardı.

İki alma yedi Stolda neçə alma qaldı?

8

artırmaq

ÇOXDUR AZDIR BƏRABƏRDİR

ÇOXDUR

AZDIR

BƏRABƏRDİR

I SINIF

9

seçin

yoxlayın

düşünün

Yeriə yetirin



Lazımi hesablamalar

Alınmış cavab

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

12 13 14 15 16 17 18 19 2011

22 23 24 25 26 27 28 29 3021

32 33 34 35 36 37 38 39 4031

42 43 44 45 46 47 48 49 5041

52 53 54 55 56 57 58 59 6051

62 63 64 65 66 67 68 69 7061

72 73 74 75 76 77 78 79 8071

82 83 84 85 86 87 88 89 9081

92 93 94 95 96 97 98 99 10091

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

12 13 14 15 16 17 18 19 2011

YÜZ ƏDƏD

II SINIF

ƏŞYALARDAKI FİQURLARI

TANI

RİYAZİYYAT BİZİM ƏHATƏMİZDƏ

10

4

8

tapşırıq


çoxbucaqlı lar

II SINIF

1 DOLLAR =YÜZ SENTLİK

1 DOLLAR =ON 10 SENTLİK

LARİ DOLLAR1 LARİ =

YÜZ BİR TETRİLİK

1 LAR =İƏLL K TETR L Kİ İ İ İ İ

1 LAR =İYR M 5 TETR L Kİ İ İ İ İ

1 LAR =İON 10 TETR L Kİ İ

1 LAR = İBEŞ 20 TETR L Kİ İ

1 LARİ 2 LARİ

5 LARİ

20 LARİ

50 LARİ

100 LARİ

1 DOLLAR = İYİRMİ 5 SENTLİK

1 DOLLAR =DÖRD 25 SENTLİK

1 DOLLAR = İKİ 50 SENTLİK

1 DOLLAR

5 DOLLAR

10 DOLLAR

20 DOLLAR

100 DOLLAR

10 LARİ

11

Mərtəbələr

Yüzlük Onluq Təklik

1 + 1 = 22 + 2 = 43 + 3 = 64 + 4 = 85 + 5 = 106 + 6 = 127 + 7 = 148 + 8 = 169 + 9 = 1810 + 10 = 20

İKİ DƏFƏ ARTIR

II SINIF

12

Həll və anlaşma

Mən sadələşdirməni bacarıram

Mənim strategiyam

Mən fərqləndirməni bacarıram

Strategiyanı müqayisə etmə

əşyalarla, şəkillərlə və əməllərləmisallarla

Kontekstlə

Suallarla və düşünməklə

Sual qoymaqla

Strategiyalar arasında riyazi əlaqələrin anlamaqla

Mən bacarıramÇıxma vasitəsi ilə Maka və

Datonun qələmləri arasındakı fərqi tapdım

Datonun 23 qələmi var. Makanın 146 qələmi var.

Makanın nə qədər çox qələmi var.

(sözlər)

(əşyalar)(sxem)(simvollar)Datonun qələmləri

Makanın qələmləri

Fərq 123 qələmdir

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 15014623

III SINIF

13

ədədlər və fiqurlar

ədədlər Fiqurlar

1 yüzlük, 2 onluq, 3 təklik

Bu fiqurlar bərabərdir

Bu fiqurun üç tərəfi var

Bu fiqurun dörd düz bucağı var

ədədlər və sözlər

ədədlərdən sözlərə qədər

Sözlərdən ədədlərə qədər

Oyun meydançasında 56 oğlan və 57 qız oynayır.

Meydanda neçə uşaq var?

Oyun meydançasında 56 oğlan və 57 qız oynayır.

Meydanda neçə uşaq var?

III SINIF

14

5 3 = x 15

21 7 = : 3

18 25 = + 43

38 15 = 23IYüz ədədi

Cəmi tapmaq üçün toplamaq lazımdır CƏM FƏRQ

Fərqi tapmaq üçün çıxmaq lazımdır

Qisməti tapmaq üçün bölmək lazımdır QİSMƏT HASİL

Hasili tapmaq üçün vurmaq lazımdır

III SINIF

Məsələnin həlliƏvvəlcədənərzində

sonra

Məsələ haqda düşünürəm, özümdən soruşuram: həllin hansı üsulunu tətbiq edim? Məsələnin həll planını işləyirəmPlana görə həll edirəm, özümdən soruşuram: mənin cavabım ağıla batandır? Əgər, plan nəticəsizdirsə, onu dəyişərəm.

Cavabı yoxlaram.Öz

ümdən

soruşaram: məsələn

in başqa həll

yolu varmı?

15

3 4 5 6 7 8

SANTİMETR

0 1 2 3 4 5 6 5 6 7 8 9 10 11

2 3 4 5 6 7 8 3 4 5 6 7 8 9

9 104 5 6 7 8 9 10 11 126 7 8

SANTİMETR UZUNLUQ ÖLÇÜ VAHİDİDİR

1 SM = 10 MM

BİR SANTIMETR TƏXMİNİ OLARAQ SİZİN BİR BARMAĞINIZIN ENİ

QƏDƏRDİR

Məsələnin həlliFikirləş

Seç

Əməli yerinə yetir

Yoxla

düşün

Oxu və

Məsələnin həll

üsuluRəsm

Ədədi nərdivan

Cədvəl

yerinə yetir

Hesablamaları

Sənin çalışmanı

izah etCavab:

III SINIF

16

IV SINIF

Yüzminlik Onminlik Minlik Yüzlük Onluk Təklik

ƏDƏDİN MÖVQELİ SİSTEMDƏ YAZILIŞIƏDƏDİN MÖVQELİ SİSTEMDƏ YAZILIŞI

30 .. 7 = 4 ( )QALIQ 2 QALIQ

21 .. 3 = 7

30 .. 4 = 7 ( )QALIQ 2

21 .. 7 = 3

BU HALDA QALIQ NƏYƏ BƏRABƏRDİR?

QALIQLI BÖLMƏ

17

IV SINIF

KİLOQRAM

TON

ÇƏKİNİN ƏSAS ÖLÇÜ VAHİDLƏRİ

QRAM

BİR DƏQİQƏ 60 SANİYƏDİR

BİR SAAT 60 DƏQİQƏDİR

BİR GÜN 24 SAATDIR

BİR HƏFTƏ 7 GÜNDÜR

BİR İL 52 HƏFTƏDİR

BİR İL 365 GÜNDÜR

BİR İL 12 AYDIR

HAMISI ZAMAN HAQQINDA

18

IV SINIF

HİSSƏLƏRÜÇDƏBİR DÖRDƏBİRİKİDƏBİR

BİR TAM İKİ BƏRABƏR HİSSƏYƏ

BÖLÜNMÜŞDÜR.

BİR TAM ÜÇ BƏRABƏR HİSSƏYƏ

BÖLÜNMÜŞDÜR.

BİR TAM DÖRD BƏRABƏR HİSSƏYƏ

BÖLÜNMÜŞDÜR.

İKİDƏBİR İKİDƏBİR

ÜÇDƏBvR

ÜÇDƏBİR ÜÇDƏBİR

DÖRDƏBİR DÖRDƏBİR

DÖRDƏBİR DÖRDƏBİR

PİRAMİDAKUB

SFERA

SİLİNDR

HƏNDƏSİ FİQURLAR

KONUS

19

V SINIF

MÜRƏKKƏB FİQURLARIN PERİMETRİNİ VƏ SAHƏSİNİ AYDINLAŞDIRMAQ ÜÇÜN ONLARI SADƏ FİQURLARA AYIRMAQ

5SM

5SM

5SM

5SM

10SM

10SM

PERİMETR 5 5 5 5 10 10 40 SM = + + + + + =

10SM

4SM

5SM

4SM

AB

= 4 X 10 = 40 2 SM A= 4 X 5 = 20 2 SM B

PERİMETR SAHƏLƏRVƏ

SAHƏ

SAHƏ

2TAM SAHƏ = 60 SM

A B C D E

1

2

3

4

5

Qum saatı və fotoaparatın hansı xanada yerləşdiyini yazın.

?

?Mikrofon

A5 hücrəsində

yerləşir

Kompyuter

C4 hücrəsində

yerləşir

Telefon

C5 hücrəsində

yerləşir

20

1, 4, 9, 16, 25, 36, ..., ..., ..., ...

1 x 1 = 1 = 12 x 2 = 4 = 23 x 3= 9 = 3

4 x 4 = 16 = 4

2

2

2

2

1 4 9 16

İLK ON KVADRAT ƏDƏD YAZ

KVADRAT ƏDƏDLƏRBU O ƏDƏDLƏRDİR Kİ, KVADRATIN

TƏRƏFLƏRİNİ İFADI EDİRLƏR. MƏSƏLƏN:

KORBUCAQLI ÜÇBUCAĞIN O

BİR BÜCAĞI 90 -DƏN BÖYÜKDÜR

ÜÇBUCAQLAR

BƏRABƏRTƏRƏFLİ, BƏRABƏRYANLI, BƏRABƏR OLMAYAN TƏRƏFLİ

BƏRABƏRTƏRƏFLİ ÜÇBUCAĞIN TƏRƏFİNİN ÜÇÜDƏ BƏRABƏRDİR

BƏRABƏRTƏRƏFLİ ÜÇBUCAĞIN İKİ TƏRƏFİ BƏRABƏRDİR

HeÇ BİR TƏRƏFİ BƏRABƏR DEYİL

İTİBUCAQLI, DÜZBUCAQLI, KORBUCAQLI

İTİBUCAQLI ÜÇBUCAĞIN BÜTÜN O

BÜCAQLARI 90 -DƏN KİÇİKDİRDÜZBUCAQLI ÜÇBUCAĞIN BİR

OBUCAĞI 90 -YƏ BƏRABƏRDİR

V SINIF

21

Mən yaxşı riyaziyyatçıyamMən qanunauyğunluqları müşahidə aparıram

Mən öz yazımı sadələşdirməyi bacarıram

Mən işi yerinə yetirməyə lazımi vaxt ayırıram

Mən məsələnin həllinin fərqli yollarını axtarıram

Mən informasiya texnologiyalarını tətbiq etməyi bacarıram

Mən öz yazımı yoxlayıram

Mən şəkilləri, diaqramları və sxemləri çəkirəm

Mən sayı qiymətləndirirəm

Mən məişət problemlərinin həllində riyaziyyatı tətbiq edirəm

Mən məsələnin həll ardıcıllığını planlaşdırıram

V SINIF

12

I

12

I 12

I

12

I12

I

13

I 13

I 13

I

13

I13

I13

I13

I13

I13

I13

I

13

I

13

I 13

I

1 I1 I14

I 1 I1 I14

I

1 I1 I14

I1 I1 I14

I

14

I 14

I 14

I 14

I

14

I 14

I

14

I 14

I

12

I

1 I1 I16

I 1 I1 I16

I 1 I1 I16

I

1 I1 I16

I 1 I1 I16

I 1 I1 I16

I

1 I1 I16

I 1 I1 I16

I 16

I 1 I1 I16

I 16

I 1 I1 I16

I

1 I1 I16

I 1 I1 I16

I

1 I1 I16

I1 I1 I16

I

16

I1 I1 I16

I

1 I1 I18

I 1 I1 I18

I 1 I1 I18

I 1 I1 I18

I

18

I 18

I 18

I 1 I1 I18

I

1 II

8

I 1 II

8

I 18

I 1 II

8

I 18

I 1 II

8

I 18

I 1 II

8

I

1 II

8

I 1 II

8

I

1 II

8

I1 II

8

I

1 II

8

I1 II

8

I 1 II

8

I

1 II

8

I1 II

8

I

1 II

12

I

1 II

12

I 1 II

12

I 1 II

12

I 112

I 112

I 1 II

12

I

112

I 112

I 1 II

12

I112

I 112

I 1 II

12

I

1

II

12

I

1

II

12

I

1

II

12

I

1

II

12

I

1

II

12

I

1

II

12

I

1

II

12

I

1

II

12

I

1

II

12

I

1

II

12

I

1

II

12

I

1

II

12

I

1 II

12

I

1 II

12

I 1 II

12

I

1 II

12

I1 II

12

I

1 II

12

I

1 II

12

I

1 II

12

I 1 II

12

I

1 II

12

I

1 II

12

I

KƏSRLƏRÜÇDƏ BİR DÖRDDƏ BİR

ALTIDA BİR SƏKKİZDƏ BİR ON İKİDƏ BİR

İKİDƏ BİR

1

116

116

116

116

116

116

116

116

116

116

116

116

116

116

116

116

12

12

18

18

18

18

18

18

18

18

14

14

14

14

1

15

110

110

110

110

110

110

110

110

110

110

15

15

15

15

1

114

114

114

114

114

114

114

114

114

114

114

114

114

114

17

17

17

17

17

17

17



112

112

112

112

112

112

112

112

112

112

112

112

16

16

16

16

16

16

1

13

13

13

BƏRABƏR KƏSRLƏR

Əgər, pizzanı

hissəsi, pizzanın

hissəsinə bərabərdir.

22

VI SINIF



Oxu, təqdim et, düşün və nəyin məlum olmadığını araşdır, nəyi bilirsən və hansı informasiya lazımdır.

Sənin sözlərinlə məsələni formalaşdır

Əks üsulla məsələni həll et Qanunauyğunluq axtar Cədvəli və ya siyahını tərtib et Tanış ol və yoxla Daha sadə məsələ həll et Sxem çək

Düşün

Seç

əməl et Məsələni həll et

p = 2 (485 + 237)

Alınmış cavab MMənin cavabım düşünüləndir MMənim cavabım məsələyə uyğundur Məsələni başqa cür də həll edə bilərəm

yoxla

ÖlçüUzunluq

Çəki

Həcm

10 millimetr (mm)=1 santimetr (sm)

100 santimetr (sm)= 1 metr (m)

1000 qram (q)= 1 kiloqram (kq)

1 kub santimetr (sm3) =1 millilitr (ml)

1000 millilitr (ml) = 1 litr (l)

HƏCMHƏCMLİTRLƏR VƏ MİLLİLİTRLƏR

1L=1000 MLL İŞARƏSİ LİTR, ML İŞARISİ İSƏ

MİLLİLİTR DEMƏKDİR.

İNDİ SƏNİN NÖVBƏNDİR

AKVARİUM 8 LİTR SU TUTUR.

AKVARİUM ML SU TUTUR

EKA ƏLİNDƏ BUTULKA TUTUR.

BUTULKADA 1 L VƏ 500 ML SU VAR.

BUTULKA ML SU TUTUR

AKVARİUM BUTULKAYA NİSBƏTƏN NEÇƏ LİTR ÇOX SU TUTUR

AKVARİUM L ÇOX SU TUTUR, NƏİNKİ BUTULKA.

ABA, SƏN BİLİRSƏN!

İKİ QABDA CƏMİ NƏ QƏDƏR SU VAR?

İKİ QABDA CƏMİ NƏ QƏDƏR SU VAR?

1 L

500 ML

1 L

500 ML

1 L

500 ML

1 L

500 ML

I fiqur üçün yazı nümunəsi: e = 8, a = 6, n = 12 və 8 + 6 = 12 + 2

Aşağıdakı çoxüzlülərin hər biri üçün Eyler bərabərliyini yazın

Təpə

Til

təpə + üz = t i l + 2

Üz

23

VI SINIF

524 138 915, .004867 915

- - - - - - - - - - - - - - -,

,1 , 01 , 001

ƏDƏDİN MÖVQELİ SİSTEMDƏ YAZILIŞIMİLYARDLAR SİNFİ

YÜ

Z M

İLY

AR

D

ON

MİL

YA

RD

MİL

YA

RD

MİLYONLAR SİNFİ

YÜ

Z M

İLY

ON

ON

MİL

YO

N

MİL

YO

N

MİNLİKLƏR SİNFİ

YÜ

Z M

İNL

İK

ON

MİN

LİK

MİN

LİK

TƏKLİKLƏR SİNFİ

YÜ

ZL

ÜK

ON

LU

Q

TƏ

KL

İK

ON

DA

BİR

LİK

YÜ

ZD

Ə B

İRL

İK

MİN

DƏ

BİR

LİK

ƏDƏDİN MÖVQELİ SİSTEMDƏ YAZILIŞI

ƏGƏR VƏ , ONDA a = b b = c a = cƏGƏR VƏ , ONDA Y = X X = 2 Y = 2

ƏGƏR , VƏ a = b a x c = b x c

ÇÜNK ONA GÖRƏ K İ İ 4 = 4 4 x 3 = 4 x 3,

BƏRABƏRLİK XASSƏSİ

ƏGƏR VƏ a = b a + c = b + c

ÇÜNK , ONA GÖRƏ K İ 2 = 2 İ 2 + 5 = 2 + 5

a x (b + c) = a x b + a x c5 x (3 + 2) = 5 x 3 + 5 x 2

PAYLAMA XASSƏSİ

QRUPLAŞDIRMA XASSƏSİ

YERDƏYİŞMƏ XASSƏSİ



a + b = b + a

2 + 3 = 3 + 2

a x b = b x a

2 x 4 = 4 x 2

a + (b + c) = (a + b) + c a x (b x c) = (a x b) x c

1 + (2 + 3) = (1 + 2) + 3 3 x (6 x 8) = (3 x 8) x 6

24

= 0,1

= 0,2

= 0,3

= 0,7

= 0,8

= 0,9

= 0,4

= 0,5

= 0,6

Kəsri onluq kəsrə çevirmək

Səkkizdə birlər Onda birlər

= 0,125

= 0,375

= 0,625

= 0,875

Yarıya bölmə Dörddə birlər

VI SINIF

CƏDVƏLLƏR VƏ

DİAQRAMLAR

CƏDVƏLLƏR VƏ

DİAQRAMLARCƏDVƏL PİKTOQRAM

SÜTUNLU DİAQRAM DAİRƏVİ DİAQRAM

DONDURMANIN ADISATILAN

DONDURMANIN SAYI

SATILAN DONDURMANIN ÜMUMİ SAYI

TOLYA

BARAMBO

BARAMBİNO

ALBA

MÖVSÜM

NUVO

“PRAİM” MARKETİ BİR GÜNDƏ 21.07.2013

SATILAN DONDURMALARIN SAYINI

GÖSTƏRMİŞDİR. TOLYA BARAMBO BARAMBİNO ALBA MÖVSÜM NUVO

1 SİMVOL = 10 DƏNƏ DONDURMAYA

TOLYA

BARAMBO

BARAMBİNO

ALBA

MÖVSÜM

NUVO

TOLYA

BARAMBO

BARAMBİNO

ALBA

MÖVSÜM

NUVO

KDA_posterbis instruqcia_azerposterbis instruqcia_azer

riyazaiyyat tƏdris prosesinin plakatlar vasitƏsi ilƏ...

Documents