scheldekaaien - welkom | antwerpen.be | …...de herwaardering van de scheldekaaien, die de...

25
Scheldekaaien Op weg naar een masterplan voor de kaaien

Upload: others

Post on 08-Jun-2020

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Scheldekaaien - Welkom | Antwerpen.be | …...De herwaardering van de Scheldekaaien, die de eigenheid van Antwerpen als stad aan de stroom waar maken, is de verantwoordelijkheid van

ScheldekaaienOp weg naar een masterplan voor de kaaien

Page 2: Scheldekaaien - Welkom | Antwerpen.be | …...De herwaardering van de Scheldekaaien, die de eigenheid van Antwerpen als stad aan de stroom waar maken, is de verantwoordelijkheid van

ScheldekaaienOp weg naar een masterplan voor de kaaien

Page 3: Scheldekaaien - Welkom | Antwerpen.be | …...De herwaardering van de Scheldekaaien, die de eigenheid van Antwerpen als stad aan de stroom waar maken, is de verantwoordelijkheid van

Voorwoord 07 Inleiding 09

1. Hetwatenhetwaaromvanhetmasterplan 1.1 Kader 13 1.2 Watishetmasterplan? 15 1.3 Deopvolgingvanhetmasterplan 21

2. DoelstellingenenambitiesvanhetScheldekaaienproject 2.1 HerstelvandebandtussendestadendeSchelde 27 2.2 Ruimtelijkeintegratievandewaterkering 27 2.3 BehoudvanhetpubliekekaraktervandeScheldeoevers 31 2.4 DeScheldeoeversals1samenhangendgeheel 33 2.5 RuimtelijkeverankeringvandeScheldeoeversindeaanliggendestadsdelen 33 2.6 Mobiliteit 35 2.7 Respectvollehoudingtenaanzienvanhethistorischenarcheologischerfgoedop deScheldekaaien 35

3. Communicatieenparticipatie 3.1 Betrokkenpartijen 39 3.2 Hetbelangvancommunicatieenparticipatie 41

INHOUD

«4

«5

Page 4: Scheldekaaien - Welkom | Antwerpen.be | …...De herwaardering van de Scheldekaaien, die de eigenheid van Antwerpen als stad aan de stroom waar maken, is de verantwoordelijkheid van

Voorwoord

Antwerpen.Met haar kathedraal, diamant, den Brabo, gezellige cafétjes, de haven en… de Schelde. Hoewel dehavenactiviteiten al decennialang uit het stadscentrum zijn verdwenen, blijven de Scheldeoevers bewoners enbezoekerscharmeren.Haaltuerzelfweleenseenfrisseneus?Laatuuwhonderuit?ParkeertuerweleensuwwagenofkijktuerjaarlijksmeenaarhetvuurwerkbovendeSchelde?Danbentuallichtgeïnteresseerdindeheraanlegvandekaaien.

Netzoalshetrechttrekkenvanderechteroevermeerdanhonderd jaargeledendatdeed,zaldeheraanlegvandeScheldekaaienhetaangezichtvandestadendebandmetderiviervoordekomendedecenniabepalenenveranderen.Eeneerstevoorstelvoordeherinrichtingvandekaaienzalklaarzijntegenheteindevanditjaar.

Dit noemt het Masterplan voor de Scheldekaaien. Het bevat de algemene krijtlijnen voor de heraanlag van dekaaien.

Inhetvoorjaarvan2009willenweditvoorstelsamenmetubekijkenenbespreken.Dezebrochureiseenhandleidingomhetmasterplangoedtelezenenbetertebegrijpen.ZesluitaanbijdevormingsinitiatievendiedestadAntwerpensamenmetbewonersverenigingenorganiseertinhetnajaarvan2008.

Veelleesplezier!

Hetstadsbestuur

De verklaring van de woorden aangeduid met een * kan u vinden in de terminologielijst achteraan de brochure.

«6

«7

Page 5: Scheldekaaien - Welkom | Antwerpen.be | …...De herwaardering van de Scheldekaaien, die de eigenheid van Antwerpen als stad aan de stroom waar maken, is de verantwoordelijkheid van

Inleiding

WatervormthetcentralethemabijdeheraanlegvandeScheldekaaien.DeScheldeisaltijdergbepalendgeweestvoorhetontstaanvanAntwerpen.DeliggingaandeScheldeheeftvanAntwerpeneenwereldstadgemaakt.

Nunogvormendebeideoevers,denatuurlijke linkeroeverendeverharde rechteroever,hetbeeldvanonzestad.DeherwaarderingvandeScheldekaaien,diedeeigenheidvanAntwerpenalsstadaandestroomwaarmaken,isdeverantwoordelijkheidvandestadAntwerpen.

DeScheldevormtanderzijdsookeenbedreigingvoordestad.Destadmoet zich tegenmogelijkeoverstromingenbeschermen.DeVlaamseoverheidneemthierinhetinitiatief.Zijisverantwoordelijkvoordebeschermingvandestadtegenoverstromingen.

DeStadAntwerpenendeVlaamseoverheidhebbendanookdehandeninelkaargeslagenvoordeheraanlegvandeScheldekaaien.HetmasterplanvoordeScheldekaaien,dateindditjaarwordtopgeleverd,vormtdeeerstebelangrijkestapindeheraanleg.Hetbepaaltdehoofdlijnenvooreengoedeenveiligenieuweinvullingvandekaaien.

«8

«9

Page 6: Scheldekaaien - Welkom | Antwerpen.be | …...De herwaardering van de Scheldekaaien, die de eigenheid van Antwerpen als stad aan de stroom waar maken, is de verantwoordelijkheid van

1. Het MaSterplaN

Page 7: Scheldekaaien - Welkom | Antwerpen.be | …...De herwaardering van de Scheldekaaien, die de eigenheid van Antwerpen als stad aan de stroom waar maken, is de verantwoordelijkheid van

1. Het wat en het waarom van een masterplan

1.1 KaderDeplannenvoordeheraanlegvandeScheldekaaienkomennietuithetniets.

De stad Antwerpen heeft in het strategisch Ruimtelijk Structuurplan Antwerpen (s-RSA)* een aantalstadsvernieuwingsprojecten vastgelegd. De heraanleg van de Scheldekaaien is één van deze projecten. DeScheldekaaienbepaleninsterkematehetbeeldvandestad.DoordeheraanlegmoetdebandtussendestadendeScheldeterugversterktworden.Ookisernoodaaneenopenentoegankelijkeruimtedichttegenhetcentrumvandestad.

Deaanpassingvandewaterkering*isdaarnaastookeenvandeprojectenvanhetnieuweSigmaplan*(eenplantegenoverstromingen).MenverwachtdatindetoekomsthetwaterpeilvandeScheldezaltoenemen.Debeschermingvandestadtegenoverstromingenmoetdaaromverbeterdworden.

HetVlaamsGewest,metalsprojectleiderWaterwegenenZeekanaalnv(W&Znv)*,staatinvoorhetaanpassenvandewaterkering.DestadAntwerpenstaatinvoorhetinrichtenvanderuimtetussendeScheldeendekaaiweg.

«12

«13

Page 8: Scheldekaaien - Welkom | Antwerpen.be | …...De herwaardering van de Scheldekaaien, die de eigenheid van Antwerpen als stad aan de stroom waar maken, is de verantwoordelijkheid van

1.2 Wat is het masterplan? Hetmasterplankanjeomschrijvenalseenstructuurschets.

een schets dus

Meteenwordtduidelijkwathetmasterplannietis.Hetisgeenkantenklaar,totindepuntjesuitgewerkt,planvanhoedeScheldekaaienerzullenuitzien.Hetmasterplanbepaaltvooralhoedekaaienindetoekomstzullengebruiktworden,ofzullen‘functioneren’voorverschillendegebruikers.Zolegthetmasterplanvastwelkefunctieserachterafconcreetmoetenuitgewerktwordenopdekaaien.

Met een afgelijnde structuur

VroegerhaddendeScheldekaaieneenduidelijkefunctie.Zewarenhethartvandehavenactiviteiten.‘Kongoboten’enanderenmeerdenaanenaf.Nuisdezehavenactiviteitverhuisdnaarhetnoordenvandestad.GevolgisdatgrotedelenvandeScheldekaaienerverlatenenhaveloosbijliggen.Anderedelenzijneenwirwargewordenvanallerleifuncties.Jezoukunnenzeggendatdekaaieneenparkingzijn,ofeencamping,ofeenevenementenplek,ofeenwandelgebied,ofeenplekomteBBQ’en,ofeenbedrijvenpark….hetisvanalleswat,doorelkaar.BovendienstaaternuoverdehelelijneenbetonnenmuuralseendamtussenScheldeenstad.

Eéndingisduidelijk.Vooraleerereenspadeindegrondwordtgestoken,moetereenakkoordzijnoverhetgebruikvandeScheldekaaienindetoekomst.Ermoetstructuuraangebrachtwordeninditgebruik,uiteraardrekeninghoudendmetdebehoeftenvandegebruikers.Endiestructuurkanmaargerealiseerdwordenalsdefunctiesvoorafwordenvastgelegd.Endiekunnenuiteraardverschillennaargelangdeplekopdekaaien.

MogelijksimulatiebeelduitmasterplanScheldekaaien.

«14

«15

Page 9: Scheldekaaien - Welkom | Antwerpen.be | …...De herwaardering van de Scheldekaaien, die de eigenheid van Antwerpen als stad aan de stroom waar maken, is de verantwoordelijkheid van

een plan van aanpak

Deze algemene structuurschets zal in een latere fase ook uitgevoerd worden. Alles tegelijk aanpakken kan niet.Daaromzalhetmasterplanookeenuitspraakdoenovereenstrategievanaanpak..Hoewordtdittotaleplanverdeeldindeelopdrachten? Hoe worden deze deelopdrachten afgebakend? Wanneer worden deze opgestart? Hoe wordenze op elkaar afgestemd?Kortom, hetmasterplan deelt de uitvoering ervan op in deelprojecten die op elkaar zijnafgestemd.

een onderbouwd plan

Hetmasterplanishetresultaatvaneenstudie,dieopgezetwerdhalf2007endieloopttoteinde2008.Hetisimmersveelmeerdanlukraakeenaantalfunctiesneerpoteninkaaizones.Eenfunctiestaatnietopzich.Bijdeopmaakvaneenmasterplanhoudtmenrekeningmetheelwatrandvoorwaarden.Watisdebandmethetachterliggendestadsdeel?Zijnergevolgenvoormobiliteit?Kaderthetinhetlandschap?Isereenheidinhetgeheel?Enzovoort.

Deelstudies

Maarerismeer.Menkanmooieplannenmaken,maardezemoetenooktechnischuitvoerbaarzijnentefinancieren.Enzemoetenookrekeninghoudenmetallebestaandeentoekomstigeaspectenverbondenaandeherinrichtingvandekaaien.

MogelijksimulatiebeelduitmasterplanScheldekaaien.

«16

«17

Page 10: Scheldekaaien - Welkom | Antwerpen.be | …...De herwaardering van de Scheldekaaien, die de eigenheid van Antwerpen als stad aan de stroom waar maken, is de verantwoordelijkheid van

Daarom zijn aan het masterplan verschillende deelstudies gekoppeld: een technische studie, eenfinanciëlestudieeneenmobiliteitsstudie.Zowordthetmasterplanheeldynamischopgebouwdenloopthetoververschillendesporendieopelkaarafgestemdworden.Opdezewijzewordthetmasterplaneengoedonderbouwdplandatnietalleeneendeskundigevisieontwikkeltopruimtelijkvlak,maarookeenhaalbarevisievoorsteltopbasisvandedriedeelstudies.

Het eindresultaat: een principe-overeenkomst

Deprincipe-overeenkomst‘herinrichtingvandeScheldekaaien’wordtafgeslotentussendeStad,hetVlaamsGewest (W&Z NV) en alle betrokken publieke partijen, zoals het Gemeentelijk Havenbedrijf, De Lijn enanderen.

Dezeovereenkomstomvatdegoedkeuringvanhetmasterplanmetdeomschrijvingvandedeelprojecten,de financiële engagementen van de betrokken partijen, een samenwerkingsmodel voor de onderlingeverdelingvandeuitvoering,enz.Kortom,voorelkepartijdieondertekent,wordendeengagementenvoordeherinrichtingvandeScheldekaaienbepaald.Metdeprincipe-overeenkomsteindigtdehoofdopdrachtvandeontwerpersvanhetmasterplan.

DetailuitmogelijkewaterkeringvoordeScheldekaaien.

«18

«19

Page 11: Scheldekaaien - Welkom | Antwerpen.be | …...De herwaardering van de Scheldekaaien, die de eigenheid van Antwerpen als stad aan de stroom waar maken, is de verantwoordelijkheid van

1.3 De opvolging van het masterplanNadeopleveringvanhetmasterplan,volgtdeplanfaseenvervolgensdeuitvoeringsfase.

De planfase

Opbasis vandeprincipe-overeenkomst startdeplanfasedieuitvoeringgeeftaandedeelprojecten zoalsbepaaltindeprincipe-overeenkomst.Vervolgenswordeneraanbestedingsproceduresopgestart.Dezezijnnodigvoordeopmaakvanconcreteplannenenontwerpenperdeelgebied.

Indezefasewordeneveneensdenodige juridischeplannenopgemaaktzoalsbijvoorbeeldeenBPA*,eenRUP*ofeenMER*.Ookhierblijfthetmasterplanhetkaderwaarbinnendezeplannenwordenopgesteld.

De uitvoeringsfase

Nadeplanfasevolgtdeuitvoeringsfase.Indezefasezullendezichtbarewerkenechtvanstartgaan.Dezefaseverlooptverspreidoververschillendejarenenookoverdeverschillendekaaizones.Ookhierblijvendeontwerpersvanhetmasterplaneenbegeleidenderolspelen.

«20

«21

Page 12: Scheldekaaien - Welkom | Antwerpen.be | …...De herwaardering van de Scheldekaaien, die de eigenheid van Antwerpen als stad aan de stroom waar maken, is de verantwoordelijkheid van

ScHeMatIScH OVerzIcHt

1. StUDIefaSe (tot eind 2008)

A) FINANCIëLEDEELStUDIE B) tECHNISCHEDEELStUDIE C) MOBILItEItSStUDIE

RESULtAAt:OPLEVERINGMAStERPLANENDEELStUDIES

2. prINcIpe-OVereeNKOMSt ‘HerINrIcHtINg ScHelDeKaaIeN’ (2009)

3. plaNfaSe : UItWerKINg VaN DeelprOjecteN (start in 2009)

4. UItVOerINgSfaSe : eIgeNlIjKe UItVOerINg VaN De WerKeN

(ten vroegste eind 2009 – begin 2010)

«22

«23

Page 13: Scheldekaaien - Welkom | Antwerpen.be | …...De herwaardering van de Scheldekaaien, die de eigenheid van Antwerpen als stad aan de stroom waar maken, is de verantwoordelijkheid van

2. DOelStellINgeN eN aMbItIeS

Page 14: Scheldekaaien - Welkom | Antwerpen.be | …...De herwaardering van de Scheldekaaien, die de eigenheid van Antwerpen als stad aan de stroom waar maken, is de verantwoordelijkheid van

2. Doelstellingen en ambities van het Scheldekaaien project

2.1 Herstel van de band tussen de stad en de ScheldeDe aanpassingen aan de waterkering en de stabilisatie van de kaaimuur vormen de aanleiding om eenglobalevisievoordeScheldekaaienteontwikkelen.Indetoekomstmoetditstedelijkgebieduitgroeientoteenaantrekkelijke wandelzone en toeristische trekpleister van formaat waar allerhande bruisende activiteitenplaatsvinden.Deheraanlegstaatnietalleeninhettekenvaneenkwalitatieveenduurzameherinrichtingvandepubliekeruimte,ookeenherwaarderingvanderuimtedoorhetaantrekkenvannieuwehoogstaandeactivi-teitenenfunctiesmoetbijdragentothetherstellenvandebandtussendestadendeSchelde.

2.2 ruimtelijke integratie van de waterkering

Veiligheid tegen overstromingen

Het niveau van 8m35 tAW (tweede Algemene Waterpassing)* van de huidige waterkeringsmuur oprechteroever en de dijk op linkeroever is onvoldoende. Bij stormspringtij bestaat er een gevaar dat dewaterkeringniethooggenoegis.Dewaterkeringzouop9m25tAWmoetenwordengebracht.Ditis2.25meterbovende‘blauwesteen’vandekaaimuuroprechteroever.Intheoriebetekentditdatdehuidigebetonnenwaterkeringsmuurmet90cmverhoogdzoumoetenwordenomdestadtebeschermentegenoverstromings-gevaar.

«26

«27

Page 15: Scheldekaaien - Welkom | Antwerpen.be | …...De herwaardering van de Scheldekaaien, die de eigenheid van Antwerpen als stad aan de stroom waar maken, is de verantwoordelijkheid van

Deverhogingvandehuidigewaterkeringsmuurzoudestadvolledigvanhetwaterafsnijden.Hettoekomstiggebruik enhetuitzicht vande kaaien zou sterk veranderen.Daarommoet er gezochtwordennaar anderemanierenomdestadtebeschermentegenoverstromingen.

Verschillende technische oplossingen zijn mogelijk, zoals bijvoorbeeld een dijk, een muur, een gebouw,hellingen,mobieleoplossingenzoalseenopklapbaremuur.Hetuitgangspuntishetvrijwarenvandezichtenophetwater,hetopheffenvandebarrièrewerkingenhetinwerkenvandewaterkeringalseenfunctioneelenesthetischelementindepubliekeruimte.

Stabilisatie van de kaaimuur

Verschillende zones van de kaaimuur vertonen stabiliteitsproblemen. Rekening houdend met devoorgeschiedenisvandekaaimuren,zijnrenovatieenstabilisatienoodzakelijkomhetrisicoopverzakkingentegentegaan.HetVlaamseGewestisalseigenaarverantwoordelijkvoordestevigheidvandekaaimuren.

De kaaimuren werden aangelegd met de rechttrekking van de Schelde. Het noordelijk gedeelte van dekaaimuurwerdtussen1877en1884gerealiseerdovereen lengtevan3.5km.Dezuidelijkekaaimuurwerdindeperiodevan1889tot1903gebouwdenis2kmlang.Debakstenenkaaimurenwerdengebouwdopeenstalenbekistinggevuldmetbeton.Reedstijdensdebouwwerdenstabiliteitsproblemengeconstateerd.Nadevoltooiing werden onmiddellijk stabilisatiewerken uitgevoerd. Een absolute stabiliteit werd echter nooitverzekerd..OpsommigeplaatsenwasdekaaimuurrechtstreeksopdeBoomsekleilagengefundeerd,waardoordekaaimuurbegonteschuivenennaarhetwatergingoverhellen.Opandereplekkenhebbenhetgebruikvanminderwaardigebouwmaterialenenhetontbrekenvaneenzandlaagalsondergrondvoorde funderingdeinstabiliteitvandekaaimurenveroorzaakt.

«28

«29

Page 16: Scheldekaaien - Welkom | Antwerpen.be | …...De herwaardering van de Scheldekaaien, die de eigenheid van Antwerpen als stad aan de stroom waar maken, is de verantwoordelijkheid van

2.3 behoud van het publiek karakter van de ScheldeoeversDeScheldekaaienzijn inhetverledenaltijdhet toneelgeweestvandeAntwerpsehavenactiviteitenenhetvertrekkenenaankomenvanschepen.Metde jaren isdehavenopgeschovennaarhetnoordenenzijndekaaienopveelplekkeneeneigen levengaan leiden.Momenteel liggenzeereerderverwaarloosdbij,wor-denzevooreengrootstukenkelalsparkinggebruikt.GebruikersvandeScheldekaaienhebbenzichookbe-paaldestukkenkaaientoegeëigendvoordiversgebruik(camping,bbq,gezelliglangsdeoeverszitten,muziekmaken,enz).Eengrootstukvandekaaienisopditmomenteenonbestemdterrein,zondereenwelomschreven,afgebakendefunctie.

Dekaaistrookwordtbovendienvandestadgescheidendooreenbetonnenwaterkeringsmuurmetslechtshierendaareenmogelijkedoorgang.Daardoorlijkendekaaieneerdereendrempeltevormeninplaatsvaneenverbindingselementtussenstadenstroom.

DeScheldekaaienvormennochtanseenbelangrijkepublieke ruimte inAntwerpen.Bewonersenbezoekersbeleven dit uniek stuk landschap elk op hun manier. Bij de herinrichting van de Scheldekaaien moet hetuitgesprokenpubliekkarakterdanookopdebestemanierwordenbehouden.Ditmoetwelgepaardgaanmeteenaanzienlijkekwaliteitsverhogingomdebelevingswaarde,deuitstralingenhetgebruikteverbeteren.

«30

«31

Page 17: Scheldekaaien - Welkom | Antwerpen.be | …...De herwaardering van de Scheldekaaien, die de eigenheid van Antwerpen als stad aan de stroom waar maken, is de verantwoordelijkheid van

2.4 De Scheldeoevers als één samenhangend geheelDe Schelde en zijn oevers vormen de ruggengraat van de stedelijke structuur van Antwerpen. Het gebied zorgtvoor eenbelangrijke verbinding tussendegrote stadsdelen: dehaven, dehistorischebinnenstad, de zuidrandenLinkeroever.Omdezeverbindende rolwaar temaken,moetendeScheldekaaienals één ruimtelijk en functioneelgeheelwordenbenaderd.DeveleprojectaanvragenopenlangsdeScheldekaaienduidenopeengrotebelangstellingvoorditstadsdeel.OntwikkelingengebeurenvaakzonderonderlingeafstemmingenversterkenhetversnipperdbeelddatvandaagdeScheldekaaienbepaalt.Erisnoodaaneentotaalvisiedieuitgaatvandesamenhangvanhetvolledigeprojectgebied.

2.5 Verbinding tussen de Scheldeoevers en de aanliggende stadsdelen

OpkleinereschaalmoetendeScheldeoeverseenlokalebindinghebbenmetdeachterliggendestadswijken.Desfeerenhet karakter vandewijkenmoetendoorwerkenen voelbaar zijn langsde Schelde.De verscheidenheid vandewijkenvormtopdiemaniereeninsteekvoordeinvullingenderuimtelijkeverschillenopdeScheldekaaienzelf.tegelijkkunnendezekaaizonesfunctionerenalseenaanvullingopdeachterliggendewijken.

«32

«33

Page 18: Scheldekaaien - Welkom | Antwerpen.be | …...De herwaardering van de Scheldekaaien, die de eigenheid van Antwerpen als stad aan de stroom waar maken, is de verantwoordelijkheid van

2.6 MobiliteitDekaaiweg iseenbelangrijkestedelijkeverkeersas,envormtookeenbelangrijke routevooruitzonderlijkvervoernaardehaven.Dekaaiennemenvandaagdedageengrootaandeelvanhetparkeeraanbodindebinnenstadvoorhunrekening. Mobiliteit is dus een heel belangrijk aandachtspunt voor de herinrichting van de Scheldekaaien. Hetautoluwmaken van de historische binnenstad is een belangrijke doelstelling van de Stad. De organisatie van dekaaistrook,deprofileringvandekaaiweg,hetopenbaarvervoereneenaangepastparkeerbeleidopdeScheldekaaienmoetendezedoelstellingondersteunen.

2.7 respectvolle houding ten aanzien van het historisch en archeologisch erfgoed op de Scheldekaaien

De Schelde speelt een belangrijke rol in de geschiedenis van onze stad. Langs de Schelde en zeker ten noordenvanhetSteenbevindtzichhetbelangrijkstehistorischerfgoedvanonzestad:demiddeleeuwsebewonerskernvanwaaruitdehuidigestadzichontwikkelde.Restenvanmiddeleeuwsehoutenwoningenwerdendaarreedsontdekt.Hetzijngetuigenvanuiteenververleden.Maarookhetindustrieelerfgoedzoalsdehangarsendehavenhekkensheeftcultuurhistorischewaarde.

Met deze rijke voorgeschiedenis zal hetmasterplan rekeningmoetenhouden.Opgravingen enhistorische studieszullendaarommeedeuitvoeringvanhetmasterplanbepalen.

«34

«35

Page 19: Scheldekaaien - Welkom | Antwerpen.be | …...De herwaardering van de Scheldekaaien, die de eigenheid van Antwerpen als stad aan de stroom waar maken, is de verantwoordelijkheid van

3. cOMMUNIcatIe eN partIcIpatIe

Page 20: Scheldekaaien - Welkom | Antwerpen.be | …...De herwaardering van de Scheldekaaien, die de eigenheid van Antwerpen als stad aan de stroom waar maken, is de verantwoordelijkheid van

3. communicatie en participatie

3.1 betrokken partijenDeStadtreedtopalslokaleoverheidenstaatinvoorderuimtelijkeordeningvandeScheldekaaienendeinrichtingvanhetopenbaardomein.Internzijnerverschillendestedelijkeactorendirectbetrokkenbijhetproces:dePlanningscelvandestadAntwerpen,toerisme,Cultuur,Monumentenzorg,Archeologie,deStadsbouwmeester,AGVespa,GAPA,hetGemeentelijkHavenbedrijfAntwerpen.

W&ZnvtreedtopalsprojectleidervoorhetVlaamsGewestvoorhetbeheervandegeconcessioneerdegrondenbin-nendeScheldekaaienenhetrealiserenvanhetgeactualiseerdSigmaplan.DeVlaamsBouwmeesterisbijhetprojectbetrokkenomtoezichttehoudenopdearchitecturaleenstedenbouwkundigekwaliteitvandeherinrichting.

Naastdezetrekkerszijnerookverschillendeanderepartijenindirectbetrokkenbijhetproces.Goedecommunicatiemetdezeactorenisnodigomeendraagvlakvoorhetprojecttebekomen,enthousiasmetecreërenenhetaantrekkenvaninvesteerderstevergemakkelijken.Betrokkenactorenzijnondermeer:deLijn,toerismeVlaanderen,hetLoodswe-zen,dehuidigeconcessiehouders,deProvincieAntwerpen,….Ookhetmiddenveld,bewonersgroepenenAntwerpsebelangenverenigingenwordenactiefbetrokkenbijhetScheldekaaienproject.

«38

«39

Page 21: Scheldekaaien - Welkom | Antwerpen.be | …...De herwaardering van de Scheldekaaien, die de eigenheid van Antwerpen als stad aan de stroom waar maken, is de verantwoordelijkheid van

3.2 Het belang van communicatie en participatieHet communicatietraject voor de Scheldekaaien is een verantwoordelijkheid van de Stad en W&Z nv.Vanuit het maatschappelijk belang van de Scheldekaaien als belangrijk stadsdeel en publieke ruimte voor eenbredegroepvanbewonersengebruikers,moetvoornamelijkdeStadzichtbaarzijninditcommunicatietrajectenzichprofilerenalsaanspreekpunt.

Voor de coördinatie en de uitwerking van het communicatietraject werd een samenwerkingsovereenkomst rondcommunicatie ondertekend tussen de Stad en W&Z nv. Het communicatietraject verloopt over drie sporen:informatieverstrekking,overlegenparticipatieeninspirerendeacties.Elkvandedriesporenwordtvanafdestudiefaseuitgewerkt.

Informatieverstrekking moet bij een zeer brede doelgroep inzicht over het project geven. Het publiek moetvoortdurendgeïnformeerdwordentijdensdeverschillendefasenvanhetplanningsproces.Hetmoeteenbasisleggenvoorconstructiefoverlegtussendeverschillendedoelgroepenenhetontwikkelenvanmaatschappelijkdraagvlakvoorhetproject.

DeStadgaathiervooreensamenwerkingaanmetbewonersgroepen,belangenverenigingenenhetmiddenveld.Samentrachtenzeviagerichteactieseninformatie-enparticipatiemomentenzoveelmogelijkmensenopdehoogtetebrengenvanhetlopendeproject.

In het communicatieplan van de Scheldekaaien werden een aantal mijlpalen vastgelegd die zorgvuldig over hetganse traject werden gespreid. tijdens deze mijlpalen bereikt de communicatie een hoogtepunt en worden deverschillende sporen maximaal op elkaar afgestemd. Daarbij kunnen deelprojecten van de Scheldekaaien enevenementenenprojecten indeomgevingelkaarwederzijdsondersteunen.Eeneerstemijlpaal inditproces isdeondertekeningvaneenprincipeovereenkomstdoordebetrokkenpubliekeactoren.DeopleveringvanhetMasterplanzal aanleidinggeven tot eenpubliek congres, geflankeerddoor denodigeondersteunende initiatievenopdedriesporen.

«40

«41

Page 22: Scheldekaaien - Welkom | Antwerpen.be | …...De herwaardering van de Scheldekaaien, die de eigenheid van Antwerpen als stad aan de stroom waar maken, is de verantwoordelijkheid van

terMINOlOgIe

Page 23: Scheldekaaien - Welkom | Antwerpen.be | …...De herwaardering van de Scheldekaaien, die de eigenheid van Antwerpen als stad aan de stroom waar maken, is de verantwoordelijkheid van

terminologie

a) strategisch ruimtelijk Structuurplan antwerpen (s-rSa)

Het strategisch ruimtelijk structuurplan biedt een overkoepelend beleid inzake stadsontwikkeling,ruimtelijke ordening en stedenbouw. Het structuurplan vormt bovendien een totaalvisie waarin ook toekomstigestadsontwikkelingsprojecten,ruimtelijkeuitvoeringsplannen(RUP’s),bouwprojecten,e.d.moetenpassen.Meerinformatieophttp://www.ruimtelijkstructuurplanantwerpen.be/

b) Waterwegen & zeekanaal nv (W&z nv)

InhetwestenenhetcentrumvanVlaanderenbeheertWaterwegenenZeekanaalNV,kortwegW&Z,debevaarbarewaterwegenenheelwatvandegrondenerlangs.W&Zstimuleerthetmultifunctioneelgebruikvandezewaterwegenengronden,metoogvoordebelangenvanalleactorenenextraaandachtvoorveiligheidenintegraalwaterbeheer.Meerinformatieophttp://www.wenz.be

c) Sigmaplan

HetVlaamseSigmaplanwerdin1977opgesteldomdathetveiligheidsniveautegenoverstromingenronddeZeescheldeonvoldoendewas.HetplanmoetervoorzorgendathetgeheleZeeschelde-bekkenisbeschermdtegenstormvloeden.VeiligheidlangsdeScheldeenhaarbijrivierenblijftookindetoekomstvoorVlaanderenenNederlandeenbelangrijkaandachtspunt,o.a.omwillevandestijgingvandehoogwaterstanden.HiertoeheeftdeafdelingZeescheldevanWa-terwegenenZeekanaalNVinsamenwerkingmetdebetrokkenoverhedeneengeactualiseerdeSigmaplanopgemaakt.Meerinformatieophttp://www.sigmaplan.be

d) b.p.a. (bijzonder plan van aanleg)

EenBijzonderPlanvanAanlegiseenbeleidsdocumentwaarindevisievandeoverheidwordtuitgedruktomtrentdetoekomstigeruimtelijkeordening.

Een Bijzonder Plan van Aanleg (BPA) is een plan dat aan de hand van kaartmateriaal en stedenbouwkundigevoorschriftenaangeeftwatenhoe ineenbepaald stadsdeelgebouwdenverbouwdmagworden:waarwoningenmogenkomen,waarkantoren,waargroenvoorziening,enz.DoorhetopmakenvaneenBPAconcretiseertdestadhaarruimtelijkbeleid.EenBPAlegtimmersbestemmingenenbouwvoorschriftenvastopperceelsniveau.Doorhetverlenenvaneenstatuutaanheteigendomwordtrechtszekerheidverschaftvoorallebetrokkenen.ZowordenondermeeraanvragenvooreenstedenbouwkundigevergunninggetoetstaandebepalingeninhetBPA.

Een BPA heeft meestal betrekking op een deel van het gemeentelijk grondgebied, wat betekent dat er op hetgrondgebiedvaneengemeentemeerdereBPA'svantoepassingkunnenzijn.

e) r.U.p. (ruimtelijk Uitvoeringsplan)

EenRUPiseenjuridischdocumentdatbepaaltwaarenhoeerindetoekomstgebouwdenverbouwdmagworden.Opwelkeplaatsenkunnenerwoningen,bedrijven,winkels,openbareruimteenrecreatiekomen?Hoehoogenhoeuitgebreidmagerwordengebouwd?Alletoekomstigeontwikkelingen,binnenwelketermijnook,zullendanaanditplangetoetstworden.indetoekomstzullenerenkelnogRUP’swordenopgemaakt.BovendienzullendebestaandeBPA’sookvervangenwordendoorRUP’s.

«45

«44

Page 24: Scheldekaaien - Welkom | Antwerpen.be | …...De herwaardering van de Scheldekaaien, die de eigenheid van Antwerpen als stad aan de stroom waar maken, is de verantwoordelijkheid van

f) M.e.r.

EenM.E.R.iseenmilieueffectenrapport.Milieueffectrapportageiseeninstrumentomdedoelstellingenenbeginselenvanhetmilieubeleidtehelpenrealiseren,nl.hetvoorzorgsbeginselenhetbeginselvanpreventiefhandelen.

Milieueffectrapportageiseenjuridisch-administratieveprocedurewaarbijvoordateenactiviteitofingreep(projecten,beleidsvoornemenszoalsplannenenprogramma's)plaatsvindt,demilieugevolgenervanopeenwetenschappelijkverantwoordewijzewordenbestudeerd,besprokenengeëvalueerd.

Deachterliggendegrondgedachtesuggereertdathetbeter isomdevoorhetmilieuschadelijkeactiviteiten(plan-nenenprojecten) vanaf een vroeg stadium indebesluitvorming teondervangenenbij te sturen.Hetprincipe iseigenlijkeenvoudig:eerstdenkenendandoen.Zolaatdemilieueffect-rapportagetoedaadwerkelijkeenpreventiefmilieubeleidtevoeren.Meerinformatieophttp://www.mervlaanderen.be

g) taW (tweede algemene Waterpassing)De tweede Algemene Waterpassing (tAW) is de referentiehoogte waartegenover hoogtemetingen in Belgiëwordenuitgedrukt.EentAWhoogtevan0meterisgelijkaanhetgemiddeldzeeniveaubijebteOostende.Detweedealgemenewaterpassingdateertuit1947enwerduitgevoerddoorhetNationaalGeografischInstituut.

h) Waterkering

Eenwaterkeringiseenlijnvormigobjectdattweepeilgebiedenscheidt.Eenwaterkeringkanindevormvaneendam,eendijk,eenduinofeenwal.

contact contactAntwerpen aan ’t Woord Stedelijk Wijkoverleg Stad AntwerpenKoen Kuylen Piet Van LaeckeDambruggestraat 109, 2060 Antwerpen Gen. Armstrongweg 1, 020 AntwerpenE-mail: [email protected] E-mail: [email protected]: 0485 94 71 41 Tel: 03 241 9841

UNIZO Antwerpen Stad ACW-AntwerpenNico Volckeryck Steven WoutersKammenstraat 80, 2000 Antwerpen Nationalestraat 111, 2000 AntwerpenE-mail: [email protected] E-mail: [email protected]: 0496 25 97 45 Tel: 0486 95 47 54

Waterwegen en Zeekanaal NV Oostdijk 110, 2830 Willebroek E-mail: [email protected]: 03 860 62 11

colofonDeze brochure kwam tot stand via een samenwerking tussen stad Antwerpen, Waterwegen en Zeekanaal NV, Antwerpen aan ’t Woord, UNIZO Antwerpen stad en ACW-Antwerpen.

Tekst: Ian Coomans en Sofie BullynckTekst afgesloten op: 02 10 2008Realisatie: Stad Antwerpen – Gemeentebedrijf PlanningscelOpmaak: Grafisch Centrum van de stad AntwerpenWettelijk depotnummer: D/2008/0306/235 V.U.: Eddy Schevernels, Desguinlei 33, 2018 Antwerpen

«47

«46

Page 25: Scheldekaaien - Welkom | Antwerpen.be | …...De herwaardering van de Scheldekaaien, die de eigenheid van Antwerpen als stad aan de stroom waar maken, is de verantwoordelijkheid van