specjalny ośrodek szkolno -wychowawczy w...

1

ZESPÓL PLACÓWEK IM. JANA PAWŁA II

W LUBACZOWIE

SPECJALNY OSRODEK SZKOLNO - WYCHOWAWCZY

SAMODZIELNOŚĆ I WIEDZA O ŚWIECIE

ZAJĘCIA Z DZIEĆMI Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ W STOPNIU GŁĘBOKIM

„Pomóż mi, żebym mógł zrobić to sam”

M. Montessori

LUBACZÓW, 2013

2

SPIS TREŚCI:

1. Anna Wrona

Opis zajęć z zakresu samodzielności i wiedzy o świecie. 4

2. Łucja Gondek

Konspekt zajęć: Doskonalenie umiejętności samodzielnego jedzenia – właściwe trzymanie

łyżki. 8

Konspekt zajęć: Rozwijanie umiejętności porozumiewania się z dziećmi poprzez słowo

w trakcie zabaw. 11

3. Anna Hawrylak, Teresa Hawrylak, Agata Wójtowicz, Agata Pisarz

Konspekt zajęć: Terapia warzywna z wykorzystaniem metody F. Affolter. 14

4. Teresa Hawrylak, Anna Hawrylak, Agata Wójtowicz, Agata Pisarz

Konspekt zajęć: Poznanie najbliższego otoczenia – wycieczka nad rzekę. 17

5. Magdalena Jacyk

Konspekt zajęć: Toaleta poranna – rozwijanie umiejętności mycia rąk. 21

Konspekt zajęć: Rozwijanie koordynacji wzrokowo – ruchowej – nauka zakładania

obuwia. 24

6. Dorota Młodzińska

Konspekt zajęć: „Moje ręce” – usprawnianie motoryki małej; zabawy manipulacyjne

w łazience. 26

7. Jadwiga Pietryszyn

Konspekt zajęć: „Ja i moje ciało” – nauka orientacji w schemacie twarzy. 29

Konspekt zajęć: „Ja w łazience” – doskonalenie umiejętności mycia rąk i wycierania ich

ręcznikiem. 32

8. Magdalena Rogala

Konspekt zajęć: Rozwój umiejętności komunikacji z nauczycielem i otoczeniem –

reagowanie na polecenia nauczyciela oraz dźwięki różnych urządzeń. 34

Konspekt zajęć: Doskonalenie orientacji i poznawanie własnego ciała oraz możliwości

jego wykorzystania w codziennym funkcjonowaniu. 36

3

9. Dorota Tworko

Konspekt zajęć: Usprawnianie dłoni poprzez manipulację przedmiotami. 38

Konspekt zajęć: Stopniowe wdrażanie do czynnego udziału w ubieraniu się – dotykanie

palcami guzika. 41

Konspekt zajęć: Wyrabianie świadomości własnego ciała i poznanie jego schematu. 43

10. Ewa Wojtanowska

Konspekt zajęć: Aktywizacja motoryki małej poprzez stymulację dotykową i ćwiczenia

ruchowe. 46

Konspekt zajęć: „Ja w łazience” – nauka mycia rąk. 48

11. Agata Wójtowicz, Anna Hawrylak, Teresa Hawrylak, Agata Pisarz

Konspekt zajęć: „Moje ręce” – kształtowanie koordynacji wzrokowo – ruchowej

z elementami stymulacji polisensorycznej. 50

12. Anna Wrona

Konspekt zajęć: Pobudzanie aktywności poznawczej – zabawy z żywiołem: wodą.

Manipulacja kostkami lodu z dodatkiem soków i aromatów. 53

Konspekt zajęć: Przybliżanie świąt okolicznościowych: Dzień Mamy – sałatka warzywna

dla Mam. 57

Konspekt zajęć: Doświadczanie właściwości ziemi – badanie dłońmi różnych rodzajów

ziemi. 61

Konspekt zajęć: „My się wiatru nie boimy” – poznanie żywiołu: powietrza poprzez

zmysły. 63

13. Bibliografia 67

4

OPIS ZAJĘĆ Z ZAKRESU SAMODZIELNOŚCI I WIEDZY O ŚWIECIE

Prezentowana publikacja jest przede wszystkim zbiorem informacji na temat zajęć: samodzielność i wiedza o świecie. Zawiera szczegółową charakterystykę etapów pracy oraz konspekty zajęć z uczniami niepełnosprawnymi umysłowo w stopniu głębokim.

Publikacja ta skierowana jest do wszystkich osób, które interesują zagadnienia pracy z dziećmi o specyficznych potrzebach edukacyjnych oraz do tych, którzy chcieliby skorzystać z proponowanych pomysłów i zastosować je we własnej pracy.

Jednym z rodzajów zajęć prowadzonych w zespołach rewalidacyjno – wychowawczych są zajęcia z samodzielności i wiedzy o świecie. Ich celem jest zdobycie przez dziecko jak największej orientacji we własnej osobie i otaczającym je świecie oraz nauczenie się takich umiejętności, które pozwolą mu na możliwie najwyższe uniezależnienie się i czerpanie zadowolenia z życia. Dla dziecka z głęboką niepełnosprawnością umysłową świat jest zbiorem chaotycznych, nie związanych ze sobą wrażeń sensorycznych. Dlatego wprowadzanie ucznia w ten świat odbywa się stopniowo, małymi krokami. Możemy tutaj wyróżnić trzy główne etapy pracy:

I. Ja - czyli etap kształcenia orientacji we własnej osobie oraz poczucia sprawczości pozytywnej;

II. Ja a otoczenie najbliższe – etap ukierunkowanej aktywności poznawczej;

III. Ja i świat – etap rozszerzania wiedzy o świecie i możliwościach jej wykorzystania.

Pracę rozpoczynamy od zapoznania dziecko z jego ciałem. Etap I należy rozłożyć na dwie fazy:

1. analiza, czyli poznanie każdej części ciała oraz funkcji, jaką sprawuje,2. synteza ciała.

Ad.1. Każde dziecko najpierw poznaje swoje ciało po kawałku – uczy się dotykać, siedzieć, chodzić. Dopiero później kształtuje się w jego świadomości obraz całej osoby. Rozpoczynamy pracę od najbardziej widocznych i najczęściej aktywnych części ciała: dłoni, ramion, twarzy, nóg, potem dopiero brzucha,

5

pleców, pośladków. Część ciała, nad którą aktualnie pracujemy, musi doświadczać dotyku i ruchu. Nigdy nie poprawiamy jakości wykonanego zadania; cieszymy się z każdego ruchu, bowiem uczeń musi polubić swoje ciało i chcieć go używać. Pracując nad określoną częścią ciała ignorujemy inne części, by nie rozpraszać uwagi dziecka. Bazujemy na czynnościach prostych, znanych i lubianych. Fazę analizy własnego ciała kończymy w momencie zauważenia minimalnej dowolności ruchów; znaku, że dziecko uzyskało nad nim kontrolę.

Ad.2. Synteza ciała czyli efektywne składanie poszczególnych części ze sobą uzyskamy poprzez ich wzajemne współdziałanie lub przeciwstawienie. Początkowo łączymy części ciała w pary, później dopiero w trójki i całe zespoły. Bazujemy na czynnościach opanowanych w poprzedniej fazie, np.: ”ręce ćwiczą – głowa leży; ręce klaszczą – nogi stoją”, „ nogi idą – ręce klaszczą”. W momencie kiedy dziecko opanuje już umiejętność przeciwstawiania lub współdziałania poszczególnych par, łączymy części ciała w trójki, np.: „nogi chodzą – ręce klaszczą – buzia śpiewa”. Każde zajęcia można przeprowadzać przy muzyce lub z wykorzystaniem mowy rytmizowanej.

Treści II etapu - Ja a otoczenie najbliższe ściśle łączymy z poznawaniem prostych pojęć i szukaniem optymalnego słownika. Etap ten dzielimy na kilka konkretnych sytuacji:

„Ja w klasie”, „Ja w łazience”, „Ja w szatni”, „Ja w grupie”.

W każdej z sytuacji dążymy, by dziecko poznało konkretne pomieszczenie, by znalazło w nim swoje miejsce, swój optymalny sposób funkcjonowania w nim. Kolejne, systematyczne poznawanie różnych sprzętów i przedmiotów, dotykanie, wąchanie, słyszenie i nazwanie oraz poznanie pełnionej funkcji powoduje przybliżenie, „oswojenie” i uporządkowanie chaosu nic nie znaczących do tej pory wrażeń zmysłowych. Równocześnie pozwala dziecku odczuć, że każda z tych rzeczy jest mu potrzebna, że właśnie ono może z niej na swój sposób korzystać. Dla każdego z uczniów poszukujemy drogi od jego obecnego punktu widzenia do specyficznego i optymalnego, wielosensorycznego ukształtowania pojęcia przedmiotu oraz możliwości jego wykorzystania.

6

Etap ten jest też odpowiednim momentem na początki kształtowania pozytywnych postaw społecznych. Dlatego wprowadzamy na nim elementy współdziałania, wzajemnej pomocy, uzupełniania się przy wykonywaniu określonej czynności.

Etap „Ja a otoczenie najbliższe” nigdy się nie kończy, bowiem bez przerwy uczymy się lepszego, bardziej precyzyjnego i udanego korzystania z przedmiotów nas otaczających.

W etapie III - Ja i świat wiedza zdobywana przez dziecko zaczyna obrastać w dodatkowe treści. Jest to czas na wprowadzanie pojęć różnicujących, analizowania kształtów, poznawania słów określających stosunki przestrzenne, ale równocześnie - czas coraz sprawniejszego i szerszego, precyzyjniejszego wykonywania nabytych wcześniej umiejętności, znajdowania ciekawszych zastosowań dla różnych poznanych już wcześniej przedmiotów. Zdobywanie wiedzy o świecie możemy podzielić na bloki programowe związane z samodzielnym funkcjonowaniem: jedzenie, picie, ubieranie się, zabawa itp.

Realizując zajęcia z samodzielności i wiedzy o świecie przestrzegamy kilku ważnych zasad pracy:

1. Rozpoczynanie pracy od najbardziej widocznych i najczęściej aktywnych części ciała oraz najbliższych i najczęściej wykorzystywanych przedmiotów z otoczenia.

2. Zasada częstego wzmacniania aktywności w celu wzbudzenia motywacji oraz kształtowania poczucia sprawczości pozytywnej.

3. Zasada koncentracji nauczyciela na temacie zajęć jako warunek niezakłócania procesu przyswajania przez ucznia.

4. Zasada bazowania na czynnościach prostych, znanych i lubianych, w celu lepszej koncentracji uwagi dowolnej.

Anna Wronanauczyciel w zespole rewalidacyjno-wychowawczym

7

KONSPEKTY ZAJĘĆ Z SAMODZIELNOŚCI I WIEDZY O ŚWIECIE

OPRACOWANE PRZEZ NAUCZYCIELI

ZESPOŁÓW REWALIDACYJNO – WYCHOWAWCZYCH

1. Gondek Łucja

2. Hawrylak Anna

3. Hawrylak Teresa

4. Jacyk Magdalena

5. Młodzińska Dorota

6. Pietryszyn Jadwiga

7. Rogala Magdalena

8. Tworko Dorota

9. Wojtanowska Ewa

10.Wójtowicz Agata

11.Wrona Anna

8

KONSPEKT ZAJĘĆ Z SAMODZIELNOŚCI I WIEDZY O ŚWIECIE

1. Temat zajęć: Doskonalenie umiejętności samodzielnego jedzenia – właściwe używanie

łyżki.

2. Data zajęć:

3. Miejsce zajęć: klasa.

4. Czas trwania zajęć:

5. Klasa: zespół rewalidacyjno- wychowawczy – 3 uczniów (1 dziewczynka, 2 chłopców,

uczniowie z głęboką niepełnosprawnością intelektualną).

6. Cele główne:

- Doskonalenie umiejętności posługiwania się łyżką.

- Rozwijanie koordynacji wzrokowo- ruchowej.

- Ćwiczenie precyzji ruchów ręki i dłoni.

- Tworzenie klimatu bezpieczeństwa i akceptacji podczas zajęć.

- Budowanie kontaktu emocjonalnego z dziećmi poprzez bliski kontakt fizyczny przy wykonywaniu ćwiczeń.

7. Cele szczegółowe:

- Uczeń doskonali umiejętność chwytania łyżki prawą dłonią i trzyma ją bez pomocy.

- Prawidłowo używa łyżki do przenoszenia materiałów sypkich z jednego pojemnika do

drugiego.

- Doskonali umiejętność samodzielnego jedzenia.

- Rozwija umiejętności naśladowcze.

- Podejmuje próby współdziałania z inną osobą.

- Koncentruje się na wykonywanych czynnościach.

- Pamięta o zasadach poprawnego zachowania się przy stole.

8. Metody pracy:

- pokaz, obserwacja, praktycznego działania.

9

9. Formy pracy:

- indywidualna, zespołowa.

10. Środki dydaktyczne:

łyżki, miseczki, materiały sypkie, garnek, kubki, magnetofon, płyta, chusta terapeutyczna, jogurty, chrupki, kisiel.

11. PRZEBIEG ZAJĘĆ:

a). zajęcia wstępne:

1. Przygotowanie sali i pomocy dydaktycznych.

2. Toaleta poranna: mycie rąk.

3. Przywitanie się Prowadzącego z dziećmi poprzez podanie każdemu ręki i zwrócenie się do każdego po imieniu.

b) zajęcia właściwe:

1. Poznawanie łyżki jako przedmiotu, którym posługujemy się podczas jedzenia:

- dotykanie łyżki,

- przekładanie z ręki do ręki,

- oglądanie z każdej strony,

- lizanie łyżki,

- rozpoznawanie tworzywa z jakiego jest zrobiona.

2. Samodzielne wykonywanie kolejnych kroków składających się na umiejętność jedzenia łyżką:

- demonstracja prawidłowego chwytania i trzymania łyżki w ręce,

- naśladowanie czynności nauczyciela i próby trzymania łyżki w podobny sposób,

- przekładanie łyżki z ręki do ręki, (czynność tą ćwiczymy tak długo, dopóki uczeń nie będzie

trzymał łyżki prawidłowo),

- usprawnianie chwytu dłoni poprzez mieszanie łyżką materiałów sypkich w garnku samodzielnie i z pomocą nauczyciela; mieszanie łyżką odbywa się w trzech garnkach z różną zawartością,

- pokaz nabierania materiałów sypkich łyżką.

3. Ćwiczenia w używaniu łyżki do nabierania różnych materiałów:

10

- z garnka do miski,

- z miski do kubka,

- sprawdzenie trzymania łyżki w ręce,

- próby samodzielnego jedzenia jogurtu,

- nabieranie małej ilości pokarmu na łyżkę.

4. Powtarzanie toku ćwiczeń z ulubionymi potrawami.

c) zajęcia końcowe:

1. Nagroda jako wzmocnienie prawidłowego używania łyżki – samodzielne jedzenie kisielu z chrupkami.

2. Uporządkowanie sali zajęć.

3. Zabawa z wykorzystaniem chusty terapeutycznej - przykrywanie i odsłanianie dzieci.

Łucja Gondek

11

Konspekt zajęć z samodzielności i wiedzy o świecie

1. Tygodniowy temat: Poszerzanie zakresu możliwości porozumiewania się.

2. Dzienny temat dnia: Rozwijanie umiejętności porozumiewania się z dzieckiem poprzez słowo w trakcie zabaw.

3. Data zajęć:

4. Miejsce zajęć:

5. Czas trwania zajęć:

6. Zespół rewalidacyjno- wychowawczy – 3 uczniów (1 dziewczynka, 2 chłopców, uczniowie z głęboką niepełnosprawnością intelektualną).

8. Cele główne:

- Nauka rozumienia polecenia ,,podaj’’.

- Kształtowanie zakresu możliwości porozumiewania się.

- Doskonalenie zdolności rozumienia prostych słów.

- Rozpoznawanie sygnałów płynących z ciała dziecka.

- Nauka koncentrowania się na danym zadaniu.

- Zaspokajanie potrzeby bezpieczeństwa.


- Uczeń słucha i wykonuje wydawane mu polecenia.

- Rozumie polecenia.

- Skupia się na tym, co się do niego mówi.

- Stara się wykonać zlecone mu zadanie.

- Próbuje naśladować proste czynności.

- Potrafi współdziałać z drugą osobą.

- Czuje się bezpiecznie i odczuwa radość z wykonywanych zadań.

10. Metody pracy:

- słowna,

- pokazowa,

12

- praktycznego działania.

11. Formy pracy:

- indywidualna i grupowa.


magnetofon, płyta, kubek, oliwka, olejek zapachowy, piłka, duże pudełko tekturowe, kolorowa butelka plastikowa, chrupki.

13. Przebieg zajęć.

a). zajęcia wstępne:

- przygotowanie dzieci i sali do zajęć oraz pomocy dydaktycznych,

- przywitanie się z dziećmi poprzez masowanie dłoni każdego po kolei oliwką z olejkiem zapachowym i śpiewanie piosenki pt. ,,Witaj (imię dziecka) jak się masz, wszyscy cię witamy bądź w śród nas”. 2x.

b). zajęcia właściwe:

1. Rozmowa i zapoznanie ze słowem ,,podaj’’.

2. Za pomocą zabawy poznajemy słowo ,,podaj’’:

- wyklaskujemy,

- wystukujemy,

- wytupujemy,

- uderzamy butelką plastikową o swoje kolana, dłonie,

- o przedmioty znajdujące się w najbliższym otoczeniu.

3. Głośne wymawianie słowa podaj:

- głoskowanie wyrazu,

- sylabizowanie wyrazu.

4. Wymawianie słowa i kierowanie uwagi na wskazany przedmiot (kubek), który ma podać dziecko:

- prowadzenie ręki dziecka do wskazanego przedmiotu,

- oglądanie tego przedmiotu,

- poznanie tego przedmiotu poprzez:

a. dotykanie,

13

b. wąchanie,

c. wodzenie wzrokiem za danym przedmiotem.

5. Ćwiczenie podnoszenia, chwytania, odkładania kubka na wyznaczone miejsce (zadanie to powtarzam wielokrotnie, używając słowa ,,podaj’’).

6. Umieszczenie przedmiotu na różnych podłożach:

- stół,

- parapet,

- krzesło.

7. Nauka polecenia ,,podaj’’, powtarzanie słowa.

8. Zabawa – chowanie przedmiotu ,,kubka’’:

- przykrycie materiałem przezroczystym,

- schowanie do szafki,

- odnajdywanie przedmiotu wśród innych przedmiotów,

- kierowanie polecenia ,,podaj kubek’’.

c). zajęcia końcowe:

- jedzenie smakołyków,

- podziękowanie wszystkim za aktywny udział w zajęciach i porządkowanie sali.

- zabawa: rzucanie piłką do pudełka.

Łucja Gondek

14


TEMAT: Terapia warzywna z wykorzystaniem metody F. Affolter.

CZAS TRWANIA ZAJĘĆ: 60 minut.

MIEJSCE ZAJĘĆ: Dom Pomocy Społecznej w Wielkich Oczach – sala zajęć.

KLASA/ GRUPA : zespół rewalidacyjno- wychowawczy.

LICZBA UCZNIÓW: troje uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim.

CELE GŁÓWNE:

1. Wielozmysłowe poznawanie ogórka.2. Stymulacja percepcji dotykowej, uwrażliwianie dłoni.3. Kształtowanie umiejętności zaufania drugiej osobie.4. Rozwijanie percepcji wzrokowej i spostrzegawczości.5. Rozwijanie koordynacji słuchowo – ruchowej.

CELE SZCZEGÓŁOWE: Uczeń:

1. Czuje się bezpiecznie podczas zajęć.2. Swobodnie wykonuje postawione przed nim zadania.3. Odczuwa radość ze wspólnej zabawy.4. Koncentruje uwagę na działaniu.5. Naśladuje czynności nauczyciela

METODY PRACY: stymulacja polisensoryczna, metoda F.Affolter, naśladownictwa, działania praktycznego, kierowania własną aktywnością dziecka.

FORMY PRACY: praca całą grupą i praca indywidualna.

ŚRODKI DYDAKTYCZNE: magnetofon, miski, ogórki, tarki do jarzyn, obieraki, pojemniki, farba klejowa, kubeczki z kaszą gryczaną, tacki , fartuszki.

Przebieg zajęć:

Zajęcia wstępne:

1. Przygotowanie stołu i wszystkich pomocy używanych podczas zajęć.2. Stworzenie odpowiedniego klimatu spotkania i zredukowanie niepewności poprzez

utworzenie kręgu. 3. Przywitanie dzieci wierszem:

Wszyscy w kole tu siedzimy,

każdy czyjąś rękę trzyma,

15

i dzień dobry już mówimy.

Tak zabawa się zaczyna.

Uczestnicy zajęć siedzą tworząc koło.

Zajęcia właściwe:

1. Oglądanie przygotowanych ogórków:

- branie ogórka do reki,

- głaskanie dłońmi oraz pocieranie ogórkiem policzków,

- turlanie ogórka po blacie stołu,

- poklepywanie i dowolne manipulowanie ogórkiem,

2. Zabawa ruchowa z elementami spostrzegania – odnajdywanie rozmieszczonych w klasie

ogórków i wkładanie ich do misek znajdujących się na stole.

3. Terapia warzywna z wykorzystaniem metody F. Affolter:

- obieranie ogórka z użyciem obieraka i z pomocą nauczyciela,

- tarcie go na tarce do jarzyn,

- wąchanie ,smakowanie,

- nabieranie w dłonie, ściskanie, mieszanie, poklepywanie,

- dodawanie do ogórków masy farby klejowej, mieszanie,

- nabieranie w dłonie poklepywanie,

- dodanie do całości kaszy gryczanej,

- mieszanie i rozcieranie na dłoniach,

- wyjmowanie całości na tackę , rozmazywanie, rozcieranie, dowolna manipulacja.

4. Czynności samoobsługowe w łazience – odkręcanie i zakręcanie kranu, namydlanie

i opłukiwanie dłoni, osuszanie ich w ręczniku.

5. Zabawa rytmiczna przy piosence „Ogórek” – uderzanie grzechotką i kołatką o dłoń i udo.

Zajęcia końcowe:

Zakończenie przeprowadzonych zajęć, pochwalenie dzieci, nagrodzenie ich chrupkami.

16

BIBLIOGRAFIA:

„ Jak krok po kroku wprowadzać dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych w świat zabawy i nauki”- E. M. Minczakiewicz, Impuls, Kraków 2006.

Rewalidacja nr (18) 2005 pod red .M. Piszczek- Wydawnictwo CMPP-P , Warszawa 2005

Anna Hawrylak, Teresa Hawrylak, Agata Wojtowicz, Agata Pisarz

17


TYGODNIOWY TEMAT OŚRODKA: Poznanie najbliższego otoczenia.

DZIENNY – GŁÓWNY TEMAT DNIA: Wycieczka nad rzekę.

MIEJSCE ZAJĘĆ: mała rzeczka w Wielkich Oczach.

CZAS TRWANIA ZAJĘĆ: 120 minut.

KLASA / GRUPA: zespół rewalidacyjno-wychowawczy.

LICZBA DZIECI : 4.

CELE GŁÓWNE:

- wielozmysłowe poznanie środowiska przyrodniczego rzeki,

- poszerzenie doświadczeń dzieci przez oddziaływanie na ich zmysły,

- budzenie zainteresowania otaczającym światem przez prowokowanie dziecka do

eksploatowania otoczenia,

- tworzenie warunków do sprzyjającej aktywności ruchowej.

CELE SZCZEGÓŁOWE : dziecko

- doświadcza różnych powierzchni: trawa, piasek i kamyki rzeczne, woda, kora drzew,

- rzuca kamyki do wody,

- słucha różnych odgłosów: klekot bociana, rechot żab, kukanie kukułki, szum wody,

- zbiera rzeczne kamyki,

- obserwuje otoczenie,

- aktywnie spędza czas,

- wyzwala aktywność własną.

METODY PRACY:

stymulacji polisensorycznej,

elementy metody świadomego dotyku F. Affolter,

18

praktycznego działania,

specjalnego działania interwencyjnego w sytuacjach ćwiczeniowych i zadaniowych.

FORMY PRACY: indywidualna, zbiorowa

ŚRODKI DYDAKTYCZNE - SKŁAD OSOBISTEGO I ZBIOROWEGO EKWIPUNKU: apteczka, koce, płaszcze przeciwdeszczowe, kanapki, napoje, serwetki, torba na okazy, aparat fotograficzny.

PRZEBIEG ZAJĘĆ :

Faza przygotowawcza

ŚRODKI LOKOMOCJI: pieszo, wózki spacerowe, wózek inwalidzki.

USTALENIE TRASY: dojście do głównego punktu w terenie: 200m drogą miedzy

zabudowaniami, 300m chodnikiem wzdłuż drogi głównej, 150 m przez łąkę.

- miejsce odpoczynku: dwa postoje przy przydrożnych ławeczkach w odległości 300m.

- punkty obserwacyjne: mostek, prawy /płytki/ brzeg rzeki.

CZYNNOŚCI ORGANIZACYJNO - PRZYGOTOWAWCZE

Lp

.

Zagadnienie Wskazówki organizacyjno - metodyczne

1. Przywitanie się z dziećmi. Nauczycielka śpiewając znaną już dzieciompiosenkę. Wita się kolejno z każdym z nich:„Witaj /imię dziecka/ 2x Jak się masz 2x Wszyscy cię lubimy 2x Bądź wśród nas” 2x

2. Przygotowanie ubrania i obuwia.

Nauczycielka sprawdza stan przygotowanego ubrania

i obuwia.

3. Zbiórka przed ośrodkiem. Nauczycielka dokonuje ostatniego przeglądu wózków:

spacerowych i inwalidzkiego. Formuje odpowiednio

grupę.

4.Marsz Marsz według wcześniej

ustalonej trasy.

Wyjście o godz. 9.00 – 9.15.Szybkość marszu dostosowana do możliwości dzieci.

Wychowankowie korzystają z zaplanowanych

postojów.

19

ZAJĘCIA WŁAŚCIWE

Lp.


1. Powitanie rzeki. Dzieci pod czujnym okiem opiekunów zajmują dogodne miejsce na mostku.Witają rzekę kolorowymi kwiatami, machaniem rąk i biciem brawa.

2. Zabawy nad rzeką. Uczestnicy wycieczki pod opieką dorosłych ustawiają się na prawym brzegu rzeki. Poznają rzekę przez:- zanurzenie dłoni w wodzie, pluskanie rękami;- rzucanie kamyków do wody;- słuchanie szumu i pluskania wody;- obserwowanie jak pływają po rzece papierowe łódki.

3. Wspólny posiłek Dzieci siadają na kocach i posilają się kanapkami. Odpoczywają i słuchają odgłosów płynących znad rzeki – rechot żab, klekot bociana, kukanie kukułki.

4. Spotkanie z bocianem. Wychowankowie wspólnie z nauczycielkąpodchodzą jak najbliżej bociana; obserwują go i słuchają jego klekotu.Opiekunka robi dzieciom zdjęcia na tle otaczającej przyrody.

5. Zbieranie skarbów znad rzeki Dzieci swobodnie biegają po łące.Wyczuwają dłońmi powierzchnię trawy.Nauczycielka pomaga im zbierać rzeczne kamyki; najpierw trzymają je w dłoni, a później wrzucają do wspólnej torby.Doświadczają również właściwości piasku,przesypują go z ręki do ręki, wsypują do woreczka.Z pomocą opiekunki zrywają różne rośliny rosnące nad rzeką; wkładają je do torby ze „skarbami”.

ZAJĘCIA KOŃCOWE

Lp.


1. Porządkowanie miejsca pikniku Pakowanie znalezionych skarbów, składanie koców.

2. Dzieci ustawiają się parami. Ustawienie dzieci w pary.

3. Powrót do ośrodka. Zgodnie z zaplanowaną godziną powrotu tj. 11.00

20

– 11.15 dzieci wracają do ośrodka tą samą trasą.

BIBLIOGRAFIA:

Rewalidacja1(19) 2006 CCMPP-P Warszawa 2006

Terapia zabawą, terapia przez sztukę, M. Piszczek, CMPP-P, Warszawa2002

Teresa Hawrylak, Agata Wójtowicz, Anna Hawrylak, Agata Pisarz

21


Temat: Toaleta poranna – rozwijanie umiejętności mycia rąk.

Data:

Miejsce zajęć: Zespół Placówek im. Jana Pawła II w Lubaczowie.

Czas trwania zajęć:

Zespół rewalidacyjno – wychowawczy: składa się z trójki dzieci z głęboką

niepełnosprawnością intelektualną:

Justyna

Marek

Damian

Cele główne:

Zapoznanie z podstawowymi przyborami toaletowymi.

Wyrabianie nawyków higienicznych.

Wyrabianie koordynacji wzrokowo – ruchowej.

Wyrabianie koncentracji uwagi.

Cele szczegółowe:

Uczeń rozwija koordynację wzrokowo – ruchową.

Uczeń rozpoznaje przybory toaletowe.

Uczeń wie, do czego służą przybory toaletowe.

Uczeń poznaje zastosowanie przyborów toaletowych w praktyce.

Metody pracy:

pokaz,

praktyczne działanie,

obserwacja,

słowna,

naśladownictwo.

22

Formy pracy: indywidualna w ramach grupy.

Środki dydaktyczne: przybory toaletowe i ich ilustracje.

PRZEBIEG ZAJĘĆ:

1. Przygotowanie sali i środków dydaktycznych.

2. Utworzenie kręgu.

3. Powitanie wszystkich uczniów słowami piosenki pt:,, Dzień dobry”.

4. Stymulowanie zmysłu dotyku poprzez zabawy z wodą.

Dziecko wykonuje następujące ćwiczenia:

- przelewa wodę z jednego naczynia do drugiego,

- nasącza wodą gąbkę i ją wyciska,

- rozchlapuje rękami wodę w misce,

- przelewa wodę przez ręce,

- strząsa wodę z rąk,

- napełnia wodą różne naczynia.

5. Nauka rozpoznawania przyborów toaletowych. Przed dzieckiem znajdują się ilustracje

przedstawiające przybory toaletowe, zadaniem jego jest dopasowanie ilustracji do

rzeczywistych przyborów toaletowych.

6. Wskazywanie poszczególnych przyborów. Nauczyciel wymienia nazwę przyboru,

a dziecko stara się go wskazać.

7. Wyjście do łazienki - odnajdowanie w naturalnym otoczeniu przyborów toaletowych

wskazanych przez nauczyciela.

8. Wykonywanie czynności higienicznych pokazywanych przez nauczyciela:

- zwrócenie uwagi na podwinięcie rękawów przed toaletą,

- nauka odkręcania i zakręcania baterii przy umywalce,

- namydlenie rąk mydłem,

- opłukiwanie dłoni z piany,

- wycieranie rąk ręcznikiem do sucha,

- odkładanie przyborów na właściwe miejsce.

Wszystkie czynności wykonywane są z pomocą nauczyciela.

9. Porządkowanie miejsca pracy.

10. Pożegnanie uczestników zajęć wierszem pt:,, Podajmy sobie ręce”.

23

11. Podziękowanie za aktywne uczestnictwo.

Załączniki do konspektu:

Piosenka na powitanie:

,, Dzień dobry, dzień dobry Wam,

pięknie witamy się.

Podajmy sobie ręce obie.

Dzień dobry, dzień dobry Wam.

Podajmy sobie ręce obie.

Dzień dobry, dzień dobry Wam.

Wiersz na pożegnanie:

Podajmy sobie ręce

w zabawie i w piosence.

Z uśmiechem na twarzy

czekamy co jutro się wydarzy.

Magdalena Jacyk

24

KONSPEKT ZAJĘĆ Z SAMODZIELNOSCI I WIEDZY O ŚWIECIE

Temat: Rozwijanie koordynacji wzrokowo – ruchowej - nauka zakładania obuwia.

Data:

Miejsce zajęć: Zespół Placówek im. Jana Pawła II w Lubaczowie.

Czas trwania zajęć:

Zespół rewalidacyjno – wychowawczy: składa się z trójki dzieci z głęboką

niepełnosprawnością intelektualną:

Justyna

Marek

Damian

Cele główne:

Kształtowanie świadomości własnego ciała – stopy.

Rozwijanie koordynacji wzrokowo – ruchowej.

Poprawa precyzyjności ruchów.

Wydłużanie czasu skupienia uwagi dziecka.

Rozwijanie wrażliwości dotykowej.

Cele szczegółowe:

Uczeń zna podstawowe części ciała.

Uczeń rozwija koordynacje wzrokowo – ruchową,

Uczeń współpracuje z nauczycielem w czasie wykonywania określonych czynności.

Metody pracy:

pokaz,

praktyczne działanie,

obserwacja,

słowna,

25

naśladownictwo,

terapia behawioralna ,,drobne kroczki” O. Ivar Lovaas.

Formy pracy:

indywidualna w ramach grupy.

Środki dydaktyczne: masażery, piłeczki z wypustkami, obuwie.

PRZEBIEG ZAJĘĆ:

1. Przygotowanie sali i środków dydaktycznych.

2. Masaż stóp :

- za pomocą masażerów i piłeczek z wypustkami,

- uderzanie stopami na przemian o podłogę,

- uderzanie stopami równocześnie o podłogę.

3. Praca poznawcza i kojarzenie:

- oglądanie przez dziecko różnego rodzaju obuwia np. sandały, klapki, adidasy itp.

- demonstrowanie wkładania obuwia przez nauczyciela.

4. Wkładanie dziecku buta metodą ,,kroczków”:

Każdej czynności powinna towarzyszyć wskazówka werbalna. Kroki podane są

w kolejności, w której powinno uczyć się dziecko, tzn. w odwrotnym porządku.

Krok 1. Wepchnij piętę stopy w piętę buta.

Krok 2. Naciągnij piętę buta na piętę stopy.

Krok 3. Wepchnij stopę do buta, po poprawnym włożeniu go na palce.

Krok 4. Włóż but na palce.

Krok 5. Trzymaj but poprawnie, przygotowany do założenia.

Krok 6. Podnieś but.

Krok 7. Usiądź.

Każdą czynność dziecko wykonuje z pomocą nauczyciela.

5. Podziękowanie i nagrodzenie dziecka za aktywny udział.

Bibliografia:

O. Ivar Lovaas ,, Nauczanie dzieci niepełnosprawnych umysłowo”.

26

Magdalena Jacyk

KONSPEKT ZAJĘĆ REWALIDACYJNO - WYCHOWAWCZYCH

TEMAT: „Moje ręce”- usprawnianie motoryki małej; zabawy manipulacyjne w łazience.

Data:

Miejsce zajęć: klasa, łazienka.

Czas trwania: 45 minut.

Klasa: zespół rewalidacyjno – wychowawczy.

Liczba dzieci: 3 ( 2 chłopców, 1 dziewczynka; niepełnosprawność intelektualna w stopniu głębokim).

Cele główne:

- rozwijanie czynności samoobsługowych,

- usprawnianie dziecka w zakresie czynności chwytnych dłoni,

- rozwijanie świadomości własnego ciała,

- rozwijanie pozytywnych relacji z nauczycielem.

Cele szczegółowe – dziecko:

uczy się współpracować z nauczycielem;

manipuluje obiema rękami,

okazuje radość i zadowolenie;

rozluźnia się i relaksuje;

zdobywa zaufanie do innych osób,

nawiązuje pozytywne relacje z nauczycielem.

Metody pracy:

metoda M. i Ch. Knillów,

elementy stymulacji polisensorycznej,

wzmocnień pozytywnych,

27

słowna,

pokaz.

Formy pracy:

indywidualna,

grupowa.

Środki dydaktyczne:

płyta CD z muzyką relaksacyjną, płyta CD z programem aktywności M.Ch. Knillów, miska,

przedmioty o różnej fakturze i wielkości, mydło, ręcznik, pojemnik, klocki.

Przebieg zajęć:

I. Część wstępna.

1. Powitanie dzieci:

– śpiewanie przez nauczyciela piosenki ,,Wszyscy są...”z trzymaniem dziecka za ręce.

II. Część główna.

1. Masaż ciała dzieci oliwką zapachową - nauczyciel masuje ucznia i nazywa masowane

części ciała: podczas masażu stosuje głaskanie, ugniatanie, oklepywanie.

2. Realizacja ćwiczeń według propozycji M. i Ch. Knillów Program Wprowadzający -

wykonywanie różnych aktywności z wykorzystaniem rąk.

3. Ćwiczenia palców - zabawy paluszkowe: ,,Idzie rak”, „Sroczka”.

4. Zabawy z wodą - wyjmowanie przedmiotów z miski z wodą; w zabawach stosujemy

przedmioty o zróżnicowanej wielkości i fakturze; przeznaczamy odpowiednią ilość czasu na

swobodne zabawy.

5. Mycie rąk – wykonywanie czynności higienicznych w łazience. Ta część zajęć odbywa się

w łazience. Prowadzony jest trening następujących umiejętności: odkręcanie i zakręcanie

kurków, chwytanie mydła, namydlania dłoni, wycieranie rąk ręcznikiem. Dzieci mają

możliwość doświadczania różnej temperatury wody: gorąca, ciepła, zimna.

28

6. Zabawy klockami - usprawnianie czynności chwytnych. Dziecko chwyta klocki i wrzuca

do pojemnika; nauczyciel udziela pomocy - naprowadza rękę dziecka - w zależności od

potrzeby.

III. Zajęcia końcowe:

1. Odpoczynek przy muzyce relaksacyjnej.

2. Podziękowanie dzieciom za wspólne zajęcia w ulubionej formie.

3. Porządkowanie sali.

Załączniki do konspektu:

1. Piosenka na powitanie :

,,Wszyscy są, witamy Was ,

zaczynamy już czas,

jestem Ja, jesteś Ty ,

więc zaczynamy.”

2. Zabawa paluszkowa:

,,Sroczka kaszkę warzyła...

...dzieci swoje karmiła.

Temu dała na łyżeczce.

Temu dała na miseczce.

Temu dała na spodeczku.

Temu dała w garnuszeczku.

A dla tego? Nic nie miała

Frr!!! Po więcej poleciała.”

Bibliografia:

M. Bogdanowicz ( 2009 ) ,,Przytulanki czyli wierszyki na dziecięce masażyki’’.

Dorota Młodzińska

29

Jadwiga Pietryszyn


1.Tygodniowy temat: Ja i moje ciało.

2. Dzienny temat dnia: Nauka orientacji w schemacie twarzy.

3. Miejsce zajęć: sala zajęć.

4. Czas trwania zajęć: 20minut.

5. Klasa: zespół rewalidacyjno- wychowawczy.

6. Uczniowie :

- Upośledzeni umysłowo w stopniu głębokim, z różnymi sprzężeniami.

7. Cele główne:

- Rozwijanie umiejętności rozpoznawania poszczególnych części twarzy.

- Zaspakajanie potrzeby doświadczania i uczenia się..


- Uczeń uczy się wskazywać poszczególne części swojej twarzy na słowne plecenie nauczyciela poparte gestem..

- Próbuje naśladować ruchy rąk nauczyciela.

- Koncentruje się przez chwilę na wykonywanym zadaniu.

- Potrafi współdziałać z drugą osobą.

- Uczeń czuje się bezpiecznie i odczuwa radość z wykonywanych ćwiczeń.

9. Metody pracy:

- F.Affolter, obserwacji, praktycznego działania,

10. Formy pracy:

30

- indywidualna.

11. Środki dydaktyczne: krem do twarzy, oliwka, lusterko, gąbka dwustronna z powierzchnią gładką i szorstką, piłeczka z wypustkami, skórzana.

12. Przebieg zajęć:

A) Zajęcia wstępne:

- przygotowanie sali zajęć i pomocy dydaktycznych,

- przywitanie się z dzieckiem piosenką ,,Witaj (imię)…(2x).jak się masz(2x)..”,

Wszyscy cię witamy, bądź wśród nas (2x)

Witaj (imię)…(2x).jak się masz(2x)..”,

Wszyscy cię lubimy, bądź wśród nas (2x)

i masowanie rąk oliwką.

B) Zajęcia właściwe:

- Dotykanie twarzy dziecka przez nauczyciela.

Nauczyciel swoimi dłońmi dotyka kolejno poszczególne części twarzy ucznia równocześnie powtarzając kilkakrotnie nazwę tej części twarzy .

- Poznawanie przez ucznia swojej twarzy poprzez dostarczanie mu wrażeń czuciowych:

– nakładanie punktowo kremu na twarz,

- rozcieranie kremu po twarzy,

- masowanie twarzy opuszkami palców,

- poklepywanie twarzy opuszkami palców.

- Wskazywanie poszczególnych części twarzy z pomocą nauczyciela.

Nauczyciel bierze ręce ucznia i kieruje jego dłonie na poszczególną część twarzy, głośno wymawia nazwę tej części twarzy; wskazywanie czoła, nosa, oczu, policzków, brody, ust.

- Odczuwanie przez ucznia swojej twarzy poprzez dotykanie jej różnymi fakturami:

delikatne masowanie twarzy gąbką, stroną szorstką a następnie gładką,

dotykanie skóry twarzy piłeczką z wypustkami, skórzaną.

- Uczenie wskazywania poszczególnych części twarzy poprzez naśladownictwo; uczeń podejmuje próby naśladowania ruchów nauczyciela.

31

- Wskazywanie części twarzy w oparciu o ustne polecenie poparte gestem. Kierowanie ręką ucznia do celu.

- Przyglądanie się w lustrze, obserwowanie swojej twarzy, wskazywanie swoich oczu, czoła, ust, brody, policzków, nosa.

-Naśladowanie przy lusterku dotykania poszczególnych części twarzy.

- Zabawa z lustrem- robienie różnorodnych min do lustra.

C) Zajęcia końcowe:

- relaksacja przy muzyce.

Jadwiga Pietryszyn

32

Jadwiga Pietryszyn

Konspekt zajęć rewalidacyjno –wychowawczych

1. Tygodniowy temat: Ja a otoczenie najbliższe.

2. Dzienny temat dnia:,, Ja w łazience” – doskonalenie umiejętności mycia rąk i wycierania ich w ręcznik.

3. Miejsce zajęć: sala zajęć.

4. Czas trwania zajęć: 20minut.

5. Klasa: zespół rewalidacyjno- wychowawczy.

6. Uczniowie :

- Upośledzeni umysłowo w stopniu głębokim.

7. Cele główne:

- Wpajanie nawyku mycia rąk w różnych sytuacjach.

- Kształtowanie umiejętności chwytania mydła, trzymania go w dłoni i manipulowania nim.

- Rozwijanie potrzeby samodzielnego funkcjonowania poprzez mycie się.


- Uczeń kontroluje ruchy swoich rąk i dłoni.

- Umie chwytać przedmioty różnej wielkości – mydło, ręcznik.

- Podejmuje próby manipulowania przedmiotem włożonym mu do ręki.

- Próbuje naśladować ruchy rąk nauczyciela w celu wykonania określonej czynności.

- Uczy się skupiać uwagę na wykonywanym zadaniu.

9. Metody pracy:

- F.Affolter, obserwacji, wzmocnień pozytywnych , praktycznego działania.

33

10. Formy pracy:

- indywidualna.


- umywalka, piłeczki, mydło, ręcznik.


A) Zajęcia wstępne:

- zaprowadzenie ucznia do łazienki,

- przyglądanie się pomieszczeniu,

-przypominanie uczniowi rozmieszczenia poszczególnych urządzeń sanitarnych.

B) Zajęcia właściwe:

-Podejście do umywalki, dotykanie umywalki i kranu, zachęcanie ucznia do samodzielnego włączenia wody.

- Ćwiczenia usprawniające i rozgrzewające dłonie: moczenie rąk w ciepłej wodzie, robienie ,,fal”, zabawa w wodzie - chwytanie małych piłeczek.

- Wyciąganie rąk w kierunku strumienia wody, pocieranie dłoni o dłoń, ćwiczenie chwytania mydła,

- Wielosensoryczne ukształtowanie pojęcia przedmiotu: mydło- dotykanie, wąchanie, przyglądanie się.

Trzymanie mydełka w dłoni, przekładanie go z ręki do ręki, dotykanie i chwytanie mydła w umywalce w wodzie, próby trzymania mydła w dłoni i manipulowania nim, mydlenie dłoni mydłem, robienie piany.

- Doskonalenie umiejętności samodzielnego pocierania namydlonych dłoni o siebie.

- Płukanie dłoni pod strumieniem czystej wody.

- Ćwiczenie czynności wycierania rąk w ręcznik.

Zdejmowanie ręcznika z wieszaczka, wycieranie dłoni, zawieszanie ręcznika na wieszak.

C) Zajęcia końcowe:

- odłożenie mydełka na miejsce i powieszenie ręcznika na wieszaczek.

34

Jadwiga Pietryszyn

KONSPEKT ZAJĘĆ Z SAMODZIELNOŚĆI I WIEDZY O ŚWIECIE

Temat zajęć: Rozwój umiejętności komunikacji z nauczycielem i otoczeniem – reagowanie

na polecenia nauczyciela oraz dźwięki różnych urządzeń.

Miejsce zajęć: sala w Domu Pomocy Społecznej w Lubaczowie.

Czas trwania zajęć: 60 min.

Klasa - zespół rewalidacyjno –wychowawczy.

Liczba dzieci: Dariusz B., Patrycja H., Joanna Sz.; dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim.

Cele główne:

doskonalenie sposobów porozumiewania się, rozwijanie umiejętności słuchania i wykonywania poleceń, wspomaganie rozwoju społecznego, doświadczanie pozytywnych emocji w kontaktach z innymi osobami.

Cele szczegółowe:

odczytywanie komunikatów nauczyciela skierowanych do chłopca, nawiązywanie kontaktu z nauczycielem i rówieśnikami przez dotyk, koncentracja uwagi na głosie nauczyciela, zwracanie uwagi na dźwięki różnych urządzeń, reagowanie na zakaz „ nie wolno”, powtarzanie gestów z wykorzystaniem rąk, naśladowanie różnych czynności.

Metody pracy: pokaz, obserwacja.

Formy pracy: indywidualna, grupowa z pomocą nauczyciela.

Środki dydaktyczne: radio, bębenek, dzwonki, pudełko, piłeczki, klocki, płyta relaksacyjna.

Przebieg zajęć:

Zajęcia wstępne:

35

1. Przywitanie się z chłopcem poprzez uścisk dłoni i wypowiedzenie jego imienia – „Witaj Darku, zaczynamy zajęcia”.

2. Ćwiczenia w wykonywaniu prostych poleceń słownych: „daj, weź, chodź, siadaj, nie wolno”.

3. Ćwiczenia w wykonywaniu poleceń: „idź, słuchaj, baw się, chodź do mnie, zostań tutaj”, z wykorzystaniem gestów w trakcie poruszania się po sali.

4. Zachęcanie do poszukiwanie źródła dźwięków – prezentowanie odgłosów urządzeń: radio, bębenek, dzwonki.

5. Próby wykonywania demonstrowanych czynności:

- wrzucanie piłeczek do pudełka,- wyjmowanie piłeczki z pudełka,- rozrzucanie klocków po podłodze,- zbieranie klocków do pudełka.

6. Odpoczywanie i słuchanie muzyki relaksacyjnej.

Zajęcia końcowe:

- podziękowanie za aktywny udział,

- pożegnanie się z dziećmi.

Magdalena Rogala

36


Tygodniowy temat: Doskonalenie orientacji i poznawanie własnego ciała oraz możliwości jego wykorzystania w codziennym funkcjonowaniu.

Główny temat dnia: Orientacja w możliwościach własnego ciała, rozwój samodzielności.

Cele główne:

rozwijanie świadomości własnego ciała, kształtowanie umiejętności samoobsługowych.

Cele szczegółowe:

pobudzanie zmysłu dotyku poprzez ugniatanie, dotykanie, ściskanie, doświadczanie różnorodnych wrażeń czuciowych, reagowanie na temperaturę (ciepła, zimna) wody podczas toalety, samodzielne mycie i wycieranie rąk oraz twarzy, samodzielne odkręcanie kurka z wodą.

Metody pracy: pokaz, obserwacja.

Formy pracy: indywidualna, grupowa z pomocą nauczyciela.

Środki dydaktyczne: ciepła i zimna woda, mydło, ręcznik, kubek, woreczki wypełnione materiałami sypkimi, papier, przedmioty o różnych fakturach, koc, karimat, materace.

Przebieg zajęć:

Zajęcia wstępne:

1. Ćwiczenia usprawniające pracę dłoni, dotykanie dłoni różnymi fakturami: gładka, śliska, szorstka, pocieranie dłoni papierem, ugniatanie dłońmi woreczków wypełnionych drobną kasza, ryżem i grochem.

2. Zdobywanie doświadczeń czuciowych:

leżenie na plecach, brzuchu na materacu cienkim i grubym, karimacie, kocu oraz dywanie,

dotykanie, głaskanie, uderzanie nogą, klepanie ręką w różne podłoże.

37

3. Zabawy z wodą:

uderzanie dłońmi o powierzchnię wody ( chlap, chlap ), skrapianie ciała drobnymi kropelkami wody ( kap, kap ), uderzanie palcami o wodę ( chlup, chlup ), doświadczanie różnej temperatury wody – polewanie dłoni na przemian zimną

i ciepłą wodą, „przelewanki” – uzupełnianie kubka wodą i przelewanie z jednego kubka do drugiego, chwytanie mydła do ręki, wytwarzanie piany mydlanej, samodzielne odkręcanie kurka z wodą, samodzielne mycie i wycieranie rąk oraz twarzy.

Zajęcia końcowe:- podziękowanie za aktywny udział,- pożegnanie się z dziećmi.

Magdalena Rogala

38


Tygodniowy temat: Kształtowanie umiejętności manipulacyjnych.

Główny temat dnia: Usprawnianie dłoni poprzez manipulację przedmiotami.

Miejsce zajęć: Dom Pomocy Społecznej w Lubaczowie.

Czas trwania zajęć: 60 minut.

Klasa: zespół rewalidacyjno-wychowawczy.

Liczba dzieci: Dariusz K.

Cel główny: Rozwijanie i kontrolowanie ruchów palców i rąk.

Cele szczegółowe:

- dziecko rozpoznaje przedmiot poprzez dotyk,

- doskonali koordynację wzrokowo-ruchową,

- potrafi przypiąć klamerkę do sweterka,

- nawiązuje współpracę z osobą prowadzącą,

- potrafi precyzyjnym chwytem umieścić przedmiot w miseczce.

Metody:

- pokaz,

- ćwiczenia indywidualne.

Formy:

- praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

-pudełko, klamerki, miseczka, różne przedmioty, pojemnik, nagroda w postaci

39

cukierka, czekoladki.

Przebieg zajęć:

Zajęcia wstępne:

1.Przywitanie się z dzieckiem.

2.Przygotowanie pomocy do zajęć.

3.Ćwiczenia.


Chwytanie przedmiotów

Układamy przed dzieckiem kilka różnych przedmiotów oraz miseczkę, upewniając się, że sąw jego zasięgu. Następnie podnosimy jeden z przedmiotów precyzyjnym chwytem kciuka i dwóch pierwszych palców i umieszczamy przedmiot w miseczce. Bierzemy rękę dziecka i naprowadzamy jego kciuk i pierwsze dwa palce na przedmiot, a później przesuwamy jego rękę do miski. Powtarzamy ćwiczenie kilka razy, aż dziecko zacznie samodzielnie wykonywać odpowiednie ruchy.

Otwieranie pojemnika

Stawiamy przed dzieckiem pojemnik i upewniamy się czy dziecko nas obserwuje. Następnie wkładamy do niego nagrodę. Po czym otwieramy pojemnik i udajemy zdziwienie, pokazujemy dziecku zawartość pojemnika. Ponownie wkładamy nagrodę do pojemnika i podajemy je dziecku. Jeśli dziecko otworzy pojemnik otrzyma nagrodę, ćwiczenie powtarzamy z innym przedmiotem.

Klamerki

Ustawiamy przed dzieckiem sześć plastikowych klamerek oraz pudełko.

Trzymamy klamerkę przed dzieckiem i pokazujemy jak naciskać na jej końce, aby się otwierała i zamykała. Następnie mówimy : „Popatrz” i przypinamy klamerkę do własnego sweterka.

Inna odmiana tego ćwiczenia - wkładamy jedną z klamerek do ręki dziecka i z pomocą swojej ręki otwieramy, a następnie kierujemy rękę dziecka, w celu przypięcia klamerki, na brzeg pudełka. Nagradzamy dziecko i dajemy następną klamerkę do przypięcia. Stopniowo ograniczamy swoją pomoc w miarę jak dziecko będzie wykonywać większość czynności samodzielnie.

40

Gdy dziecko nauczy się przypinać klamerkę do pudełka bez pomocy kładziemy przed nim sześć klamerek i proponujemy, by przypięło je do własnego sweterka lub wszystkich ścianek pudełka.

Po zakończeniu całego zadania dziecko jest nagradzane.

Zajęcia końcowe:

Podziękowanie dziecku za współpracę.

Nagrodzenie smakołykiem.

Uporządkowanie sali.

Dorota Tworko

41


Tygodniowy temat: Rozwijanie umiejętności naśladowczych.

Główny temat dnia: Stopniowe wdrażanie do czynnego udziału w ubieraniu się, dotykanie

palcami guzika.




Liczba dzieci: Dariusz K.

Cel główny: doskonalenie sprawności palców.

Cele szczegółowe:

- wdrażanie do samodzielnego ubierania się,

- wdrażanie do chwytania guzika w dłonie,

- wyzwalanie aktywności poprzez zadania, zabawy, ćwiczenia,

- wyrabianie cierpliwości w trakcie realizowania zadań.

Metody: pokaz, obserwacja, działanie praktyczne.

Formy: indywidualna, z pomocą nauczyciela.

Środki dydaktyczne: materac, magnetofon, płyta z muzyką relaksacyjną, materiał, woreczek z materiału z guzikami, pudełko z guzikami, duży tekturowy guzik, czekoladki.

Przebieg zajęć:

42

Zajęcia wstępne:

Przywitanie się z dzieckiem.

Wspólne przyjęcie wygodnej pozycji na materacu.


1. Nauczyciel zapoznaje dziecko z przyniesionymi przedmiotami.

2. Prowadzący wykonuje proste ćwiczenia palców:

- kręci kciukiem przy zgiętych pozostałych,

- rusza wszystkimi palcami, przy dłoni skierowanej do góry,

- rusza kolejno każdym palcem, przy dłoni skierowanej do dołu.

3. Nauczyciel nakłania dziecko do wspólnego wykonania w/w ćwiczenia.

4. Prowadzący demonstruje chwytanie w dłonie guziki umieszczone w pudełku.

5. Dziecko wspólnie z nauczycielem chwyta w dłonie guziki znajdujące się w pudełku.

6. Nauczyciel dotyka duży guzik umieszczony na materiale całą dłonią, a następnie poszczególnymi palcami.

7. Naśladowanie w/w czynności przez dziecko z pomocą nauczyciela.

8. Prowadzący chwyta w dłonie guzik z własnego swetra.

9. Dziecko naśladuje w/w ćwiczenie na swoim sweterku wspólnie z nauczycielem.

10. Nauczyciel najpierw sam miesza dłonią różnorodne guziki w woreczku z materiału,

a następnie wykonuje to ćwiczenie z dzieckiem.

11. Relaksacja - dziecko leżąc na materacu słucha muzyki relaksacyjnej.

Zajęcia końcowe:

Podsumowanie zajęć.

Wręczenie dziecku czekoladki jako nagrody za aktywny udział w zajęciach.

Uporządkowanie sali.

43

Dorota Tworko


Tygodniowy temat: Wyrabianie świadomości własnego ciała i poznanie jego

schematu.

Główny temat dnia: Stymulacja czuciowa obszaru pleców, nóg, stóp, palców, dłoni i głowy.




Liczba dzieci: Dariusz K., Katarzyna S., Katarzyna Z.

Cel główny: poznanie różnych części własnego ciała i funkcji jakie sprawują.

Cele szczegółowe: dziecko:

- reaguje na zmianę natężenia bodźca (mocno/delikatnie),

- reaguje na zmianę rodzaju bodźca (szorstkie/miękkie),

- poznaje wybrane części ciała,

- zdobywa pewność siebie,

- zdobywa nowe doświadczenia dotykowe i ruchowe.

Metody: słowna- w oparciu o wiersz pt. „Idzie, idzie…” z książki pt. „Wierszyki na dziecięce masażyki ”,

- metoda wzajemnych relacji na bazie doznań czuciowych i relaksacji

z wykorzystaniem elementów masażu klasycznego.

44

Formy: indywidualna, grupowa.

Środki dydaktyczne: płatki waty, ostra ściereczka (czysta myjka do garnków), oliwka do masażu, płyta z muzyką relaksacyjną.

Przebieg zajęć:

Zajęcia wstępne:

-powitanie: „Witaj (imię dziecka), witaj (imię dziecka);

Jak się masz, jak się masz ?

Witam Cię serdecznie, witam Cię serdecznie,

Ty mnie znasz, Ty mnie znasz.”

Nauczyciel śpiewa na melodię: „Panie Janie…” najpierw cicho, później głośno trzymając dziecko za rękę, obserwuje jego reakcje. Przez cały czas spokojnym głosem oznajmia dziecku, co będzie robić - wyjaśnia kolejne czynności. W tle cicha muzyka relaksacyjna.


1. Nauczyciel dostarcza dziecku bodźców czuciowych. Cały czas wnikliwie obserwując jego reakcję, stosuje bodźce naprzemiennie np. szorstkie/miękkie.

Szorstka ściereczka, miękki płatek waty - nauczyciel gładzi stopy dziecka, ręce, skronie, buzię. Obserwuje dziecko, bodźce, które sprawiają dziecku przyjemność stosuje dodatkowo na zakończenie.

2. Prowadzący przekłada dziecko na brzuch. Recytując wiersz „Idzie, idzie ” dostarcza dziecku nowych bodźców zmieniając ich natężenie np. mocno-delikatnie.

Dziecko leży na brzuchu, prowadzący spaceruje palcami po jego plecach - wzdłuż kręgosłupa - „dużymi krokami” mówiąc: „Idzie, idzie stonoga, stonoga”, następnie nauczyciel chwyta dziecko za obie nogi i mówi: „A tu … noga” - następnie wędruje po nodze dwoma palcami w kierunku stopy, stawiając drobne kroczki mówiąc: „Idzie, idzie malec, malec, malec.” Następnie chwyta dziecko za palce obu nóg mówiąc: „A tu … palec” - następnie delikatnie, lecz zdecydowanie naciska plecy dziecka dłońmi zwiniętymi w pięści na przemian mówiąc: „Idzie, idzie koń, koń, koń” - następnie chwyta dziecko za dłonie mówiąc: „A tu …dłoń” - następnie szybko ściskamy dłoń dziecka opuszkami palców mówiąc: „Leci, leci sowa., sowa, sowa” - następnie ostrożnie, oburącz chwyta głowę dziecka i głaszcze je po włosach mówiąc: „ A tu … głowa”.

Na zakończenie tego etapu powtarzamy w/w bodźce lub bodziec, które w wyniku obserwacji sprawiają dziecku przyjemność.

Zajęcia końcowe:

45

1. Dziecko leży na plecach.

2. Muzyka relaksacyjna w tle.

3. W ręce dzieci wcieramy niewielką ilość oliwki.

4. Stosujemy wybrane elementy masażu klasycznego - ruch posuwisty wewnętrzną stroną dłoni grzbietem - ugniatanie, można dodać również głaskanie.

5. Na pożegnanie nucimy: „Żegnaj (imię dziecka), żegnaj (imię dziecka),

Nadszedł czas, nadszedł czas.

Żegnam Cię serdecznie, żegnam Cię serdecznie,

Bo już czas, bo już czas”.

Dorota Tworko

46


Temat: Aktywizacja motoryki małej poprzez stymulację dotykową i ćwiczenia ruchowe.

Miejsce zajęć: sala w Domu Pomocy Społecznej w Lubaczowie.

Klasa: zespół rewalidacyjno – wychowawczy; zajęcia indywidualne z wychowanką Sylwią S. dziecko leżące z dysplazją klatki piersiowej, deformacją przełyku powodującą prawie całkowite uniemożliwienie kontaktów werbalnych, z porażonymi kończynami dolnymi, słabymi umiejętnościami w zakresie motoryki małej, dziecko z głęboką niepełnosprawnością intelektualną wynikającą bardziej z ograniczeń ciała niż umysłu; dziewczynka o dość dobrym kontakcie wzrokowym, całkowicie niesamodzielna.

Cel główny:

utrwalanie w pamięci doświadczeń związanych z bodźcem, pobudzanie zmysłu dotyku.

Cel szczegółowy:

ściąganie z siebie chusty lub obsuwanie z siebie za wysoko położonego kocyka jako przejaw samodzielnego dbania o swój komfort wypoczynku.

Metody pracy:

Program Wprowadzający M. i CH. Knillów, elementy terapii taktylnej, elementy terapii ręki, stymulacja dotykowa.

Formy pracy: indywidualna.

PRZEBIEG ZAJĘĆ.

1. Czynnosci organizacyjne - przygotowanie pomocy dydaktycznych w sali, przygotowanie dziecka do zajęć.

47

2. Przywitanie dziewczynki piosenką: „Witaj Sylwia, jak się masz…”; w trakcie powitania masujemy dziecku dłonie.

3. Realizacja Programu Wprowadzającego oraz Programu 1 M. i Ch. Knillów - wykonywanie ćwiczeń związanych z motoryką małą oraz pozostałych w miarę możliwości dziecka; ćwiczenia wykonywane są biernie z pomocą nauczyciela.

4. Wykonywanie masażu dłoni - ćwiczenia powtarzane są około pięciu razy; delikatne koliste ruchy nadgarstkami, zamykanie i otwieranie dłoni; przy otwieraniu dłoni zwracamy uwagę na otwieranie każdego palca osobno; ściąganie z palców po kolei wymyślonego pierścionka; obskubywanie paluszków po kolei; ćwiczenie ,,myszka je serek’’ od czubka palca do nasady; delikatne uciskanie paluszków w miejscu stawów.

5. Zabawy z wykorzystaniem kamyczków o zróżnicowanej wielkości - zanurzanie dłoni w misie z niedużymi kamykami, mieszanie kamieni dłonią, wyciąganie większych kamieni z misy z ciepłą wodą i próby trzymywania ich w dłoni, analizowanie ciężaru przedmiotu.

6.Zabawy z łaskocząca gałązką - dotykanie gałązką środka, wierzchu dłoni, przesuwanie gałązki od zgięcia reki w łokciu do czubków palców, a potem od wewnętrznej strony dłoni wzdłuż do łokcia po 3 razy jedną i druga rękę, przesuwanie tą gałązką pomiędzy paluszkami dłoni w celu aktywowania odczuć bocznych powierzchni palców.

7. Zabawa z szeleszczącą tkaniną - przykrywanie Sylwii lekką tkaniną, zachęcanie dziecka do ściągania jej z siebie.

8. Wykonanie ucisków taktylnych - stymulacja czucia dotykowego przedniej powierzchni ciała, rozciąganie kończyn górnych, rozciąganie kończyn dolnych, stymulacja bocznych powierzchni ciała, uświadomienie ciału kierunku wzrostu skóry, uciskanie kończyn górnych, aktywizacja czucia głębokiego.

Ewa Wojtanowska

48


Dział oddziaływań rewalidacyjnych: „ Ja i najbliższe otoczenie ”; ukierunkowanie na aktywność poznawczą.

Temat: ”Ja w łazience” - nauka mycia rąk.


Klasa: wychowanka zespołu rewalidacyjno wychowawczego - Barbara K. dziecko z głębokim upośledzeniem umysłowym, wodogłowiem, wstawioną zastawką. Nie chodzące prawdopodobnie wskutek przepukliny oponowo-rdzeniowej; dziewczynka o usposobieniu pogodnym, lecz niezwykle lękliwa w stosunku do wszelkich działań poszerzających zdolności poznawcze.

Cel główny: nauka samodzielnego wyciągania dłoni w kierunku strumienia wody.

Cele szczegółowe:

- zanurzanie dłoni w zlewie napełnionym wodą,

- niwelowanie lęku przed wodą.

Formy pracy: indywidualna.

Przebieg zajęć:

1. Przygotowanie dziecka do aktywności.

Usadzenie Basi w wysokim wózku tak, aby mogła swobodnie i wygodnie uczestniczyć w zajęciach.

2. Przywitanie się z Basią.

Nawiązanie kontaktu wzrokowego dziewczynką. Spokojne mówienie do dziecka, zachęcenie aby wyciągnęło dłonie w stronę nauczyciela. Delikatny masaż dłoni, czekanie na reakcję w postaci uśmiechu jako odpowiedź iż dziewczynka jest gotowa do podjęcia aktywności. Ten punkt działania odbywa się już w łazience, ponieważ dziecko różnicuje zmiany pomieszczeń, w których się znajduje i potrafi częściowo przewidywać, co nastąpi dalej. Odpowiedź

49

pozytywna w stosunku do nauczyciela w postaci uśmiechu, nawiązania kontaktu wzrokowego czy wyciagnięcia rąk jest sygnałem obniżenia poziomu lęku przed nowym doświadczeniem.

3. Przystawienie dziecka do zlewu.

4. Włożenie korka do zlewu i odkręcenie wody.

5. Obserwowanie z dzieckiem strumienia wody.

Pokazywanie dziecku, że można wyciągnąć dłoń pod strumień wody. Zachęcanie do wspólnego i samodzielnego wyciągania dłoni w kierunku wody. Pozwalanie na przeanalizowanie przez dziecko tego ,co robi.

6. Zabawy z wodą.

Dotykanie przez Basię tafli wody. Zanurzanie dłoni. Pozwalanie, aby dziecko mokra dłonią dotykało twarzy, włosów, smakowało wodę.

7. Włożenie do zlewu gumowych piłeczek; wspólne wynurzanie ich i wkładanie do pojemniczka.

8. Spuszczenie wody w zlewie i ponowne odkręcenie kranu.

Próby ponownego wyciągania dłoni w kierunku strumienia wody.

9. Zakręcanie wody, osuszenie dłoni.

Uwaga. Dziewczynka nie lubi gwałtownych ruchów wykonywanych koło niej. Sama dość spokojnie bawi się podczas aktywności własnej. Przebieg zajęć powinien być powolny, mało ekspansywny.

Ewa Wojtanowska

50


TYGODNIOWY TEMAT OŚRODKA: „Ja”.

DZIENNY – GŁÓWNY TEMAT DNIA: Moje ręce – kształtowanie koordynacji wzrokowo

– ruchowej z elementami stymulacji polisensorycznej.

MIEJSCE ZAJĘĆ: sala.

CZAS TRWANIA ZAJĘĆ: 60minut.

KLASA / GRUPA: zespół rewalidacyjno –wychowawczy.

LICZBA DZIECI: ( chłopcy / dziewczynki oraz rodzaj upośledzenia)

CELE GŁÓWNE:

- Świadomość rąk jako części ciała dziecka.- Stymulacja dziecka bodźcami wzrokowymi, dotykowymi, węchowymi, słuchowymi i smakowymi.- Usprawnianie koordynacji wzrokowo – ruchowej dziecka.- Kształtowanie umiejętności współdziałania.- Usprawnianie manualne.- Stwarzanie podstaw do komunikacji.

CELE SZCZEGÓŁOWE : dziecko potrafi lub próbuje:

- Współpracować z nauczycielem podczas zajęć.- Odbierać bodźce wzrokowe, dotykowe, węchowe, słuchowe i smakowe.- Koncentrować uwagę na zadaniu przez kilka minut.- Chwytać przedmioty różnej wielkości.- Wkładać i wyjmować przedmioty z pojemnika.- Nawlekać przedmioty różnej wielkości na patyk, gruby i cienki sznurek.- Budować – piętrzyć przedmioty.- Manipulować obiema rękami – jedna ręka pełni rolę wiodącą, druga pomocniczą.

METODY PRACY: praktycznego działania , słowna

51

W tym:- metoda M. I Ch. Knillów,- elementy stymulacji polisensorycznej,- muzykoterapia- aromaterapia- chromoterapia.FORMY PRACY: indywidualna, zbiorowa

ŚRODKI DYDAKTYCZNE - (wszystkie proponowane dziecku środki są w jednym kolorze – zielonym) parasol, olejek zapachowy – leśny, folia, chusta, dżem, korale, kamyki szklane, klocki plastikowe i drewniane, piłki, naczynia plastikowe i metalowe, materiał sypki (kasza, ryż, fasola, groch, piasek).

PRZEBIEG ZAJĘĆ :

a) zajęcia wstępne

1. Powitanie z dzieckiem piosenką pt.: „Witaj .......” połączone z masażem dłoni przy użyciu

olejku zapachowego.

Witaj (imię dziecka), witaj (imię),

Jak się masz, jak się masz,

Wszyscy cię witamy, wszyscy cię witamy,

Bądź wśród nas, bądź wśród nas.

2. Zapoznanie dziecka z kolorem wykorzystywanym w trakcie zajęć poprzez rozłożenie

zielonego parasola, koncentracja wzroku na parasolu, rozkładanie i składanie, obracanie.

3. Zabawa „ A ku – ku” przy użyciu chusty- zakrywanie twarzy dziecka i prowokowanie do

odsłaniania i naprzemienne zasłanianie twarzy nauczyciela.

b)zajęcia właściwe:

4. Potrząsanie butelką z fasolą jako znak rozpoznawczy zajęć z wykorzystaniem materiałów sypkich:

- zapoznanie dziecka z przyniesionymi przez nauczyciela materiałami sypkimi (wzrok,

dotyk),

- zanurzanie dłoni w pojemnikach z poszczególnymi materiałami sypkimi,

- przesypywanie z pojemnika do pojemnika – rozwijanie wrażliwości słuchowej,

52

- rozsypywanie materiałów na tace plastikowe i metalowe w celu dostarczenia wrażeń

słuchowych,

- mieszanie materiałów ze sobą i zanurzanie dłoni w nowo powstałą „mieszankę”,

- zabawy manipulacyjne koralami, kamykami szklanymi – napełnianie pojemników,

przesypywanie, wyjmowanie i wkładanie przedmiotów.

5. Manipulacja oburęczna:

- dziecko trzyma jedną ręką miskę, drugą łyżkę i miesza,

- dziecko trzyma jedną ręką kubeczek, drugą butelkę z materiałem sypkim i napełnia kubek,

- dziecko trzyma jedną ręką sznurek (patyk), drugą ręka nawleka korale,

- dziecko piętrzy i szereguje klocki drewniane i łączy klocki plastikowe,

- dziecko chwyta i zwalnia chwyt nad celem (wrzucanie piłek do pojemnika).

c) zajęcia końcowe:

6. Dostarczenie dziecku bodźców smakowych – dżem – samodzielne próbowanie łyżeczką

jako element nagrody za aktywność.

8. Posprzątanie pomocy wykorzystanych do zabaw. Pochwała i pożegnanie z dzieckiem piosenką: „Piosenka na pożegnanie”

Żegnaj (imię dziecka), żegnaj (imię)

Nadszedł czas, nadszedł czas,

Wszyscy cię żegnamy, w (dzień tygodnia) się spotkamy

Wróć do nas, wróć do nas.

BIBLIOGRAFIA:

Frochlich A. – „Stymulacja od podstaw. Jak stymulować rozwój osób głęboko

wielorako niepełnosprawnych” – WSIP,Warszawa 1998.

Kielin J.: „Rozwój daje radość” GWP 1999.

Edukacja uczniów z głębokim upośledzeniem umysłowym – przewodnik dla

nauczycieli. CMPP-P; W-wa.

Agata Wójtowicz , Teresa Hawrylak, Anna Hawrylak, Agata Pisarz

53

Anna Wrona 02.01.2012


1. Temat dnia: Pobudzanie aktywności poznawczej – zabawy z żywiołem: wodą.

Manipulacja kostkami lodu z dodatkiem soków i aromatów.

2. Data: 04.01.2012r.


4. Czas trwania zajęć: 45 min.

5. Klasa: zespół rewalidacyjno-wychowawczy.

6. Liczba dzieci: 3 ( 2 dziewczynki i 1 chłopiec; niepełnosprawność intelektualna

w stopniu głębokim, mózgowe porażenie dziecięce, niedowład spastyczny

czterokończynowy).

7. Cele ogólne:

usprawnianie i uaktywnianie rąk;

stymulowanie zmysłu smaku, węchu, wzroku i dotyku;

usprawnianie koordynacji wzrokowo-ruchowej.

8. Cele operacyjne: dziecko samodzielnie lub z pomocą:

ad.1

- manipuluje kostkami lodu i śniegiem;

- ściska butelkę z farbą;

- trzyma instrumenty muzyczne konwencjonalne i niekonwencjonalne i posługuje się

nimi;

- trzyma oburącz tkaninę i porusza nią;

ad.2

- obserwuje zapaloną świeczkę;

- wącha dłonie wysmarowane oliwką zapachową;

54

- ogląda, dotyka, wącha, smakuje kostki lodu;

ad.3

- maszeruje po wąskiej, niestabilnej powierzchni;

- przechodzi z jednego arkusza papieru na drugi;

- stuka pałeczką w trójkąt;

- maluje farbą po ograniczonej powierzchni ze śniegiem.

9. Metody:

kierowania własną działalnością dziecka, obserwacji i pokazu, elementy metody F. Affolter, J. Kielina.

10. Forma organizacyjna:

praca zbiorowa zindywidualizowana, indywidualna w ramach grupy.

11. Środki dydaktyczne: oliwka miętowa, kostki lodu o smaku miętowym oraz kostki lodu z dodatkiem soków i aromatów, tafle lodowe, pojemnik ze śniegiem, miska z ciepłą wodą, miseczki dla każdego dziecka, świeczki, papierowe gwiazdki zawieszone na nitkach, papier pakowy, kulki z folii aluminiowej i z waty, tacki, tkanina, rozwodniona farba plakatowa w butelkach, dzwoneczki, trójkąty z pałeczkami, puszki wypełnione kaszą, grochem, piaskiem, plastikowe butelki z wodą, płyty CD z „Polką” J. Straussa, odtwarzacz CD, wierszyk ”Tu płynie rzeczka”.


Przywitanie się dzieci siedzących w kręgu z opiekunami i ze sobą wzajemnie:

- obserwowanie zapalonej świeczki lekko poruszanej przez nauczyciela, zdmuchiwanie jej;

- masaż rąk oliwką miętową przy piosence śpiewanej przez nauczyciela na melodię „Panie

Janie”: „Witaj …”;

- dotykanie i głaskanie przez dziecko dłoni nauczyciela.

Zabawa manipulacyjna kostkami lodu:

- oglądanie kostek lodowych w misce, chwytanie ich w palce, w dłonie i przekładanie ich

do swoich miseczek;

- wąchanie i próbowanie kostek smakowych;

55

- oglądanie małych tafli lodowych: dotykanie, głaskanie;

- obserwowanie płomienia świecy przez taflę, wodzenie za nim wzrokiem;

- łamanie tafli lodu na kawałki, wkładanie do miski z ciepłą wodą, mieszanie.

Ćwiczenia oddechowe: dmuchanie na papierowe gwiazdki zawieszone na nitkach.

Zabawa „Śnieżki” z elementem rzutu:

- maszerowanie przy muzyce dookoła sali po ścieżce z pakowego papieru lub

przejeżdżanie wózkiem z jednej „kry” na drugą;

- na hasło ”rzucamy kulkami” podnoszenie leżących na środku sali kulek z waty i z folii

aluminiowej i podrzucanie ich lub rzucanie w dowolnym kierunku;

- za zakończenie zabawy segregowanie kulek i układanie ich na dwóch tacach.

Zabawa „Kolorowy śnieg”:

- malowanie farbami plakatowymi na śniegu;

- nasypywanie śniegu na tacki, uklepywanie go;

- wyciskanie /samodzielne lub wspólnie z dorosłym/ farby plakatowej z butelki, tworzenie

dowolnych linii lub plam;

- zamienianie się butelkami z farbą z innymi dziećmi.

Swobodne muzykowanie przy „Polce” J. Straussa na instrumentach

konwencjonalnych i niekonwencjonalnych:

- potrząsanie dzwonkami;

- uderzanie pałeczkami w trójkąt;

- potrząsanie plastikowymi butelkami z wodą;

- potrząsanie puszkami wypełnionymi materiałem sypkim;

- zamienianie się instrumentami z innymi dziećmi.

Zabawa „Pada śnieg’: wspólne podrzucanie kulek z waty na kawałku tkaniny.

Relaksacja: masażyk do wierszyka „Tu płynie rzeczka”.

13. Załączniki do konspektu zajęć:

Tekst wierszyka: „Tu płynie rzeczka”

Tu płynie rzeczka,

56

Tędy przeszła pani na szpileczkach.

Tu stąpały słonie i biegały konie.

Wtem przebiegła szczypaweczka,

Zaświeciły dwa słoneczka,

Spadł drobniutki deszczyk.

Czy cię przeszedł dreszczyk?

14. Bibliografia:

Bogdanowicz M., Przytulanki, czyli wierszyki na dziecięce masażyki. Wydawnictwo Harmonia. Gdańsk 2003.

Raszewska M., Szoć K., Wzrastajcie z nami, a nie obok nas. Wydawnictwo Harmonia. Gdańsk 2010.

Anna Wrona

57



1. Temat: Przybliżanie świąt okolicznościowych: Dzień Mamy - sałatka warzywna dla

Mam.

2. Data: 28.05.2012r.

3. Miejsce zajęć: klasa, łazienka.





czterokończynowy).

7. Cele ogólne:

usprawnianie czynności samoobsługowych związanych z jedzeniem;

pobudzanie zmysłów – dotyku, węchu, smaku, wzroku i słuchu;

uwrażliwianie dłoni i usprawnianie palców;

ćwiczenie koordynacji ruchowo-wzrokowej i ruchowo-słuchowej.

8. Cele operacyjne: dziecko samodzielnie lub z pomocą -

ad.1

zjada sałatkę widelcem; wyciera usta serwetką; odkłada talerzyk;

ad.2

ogląda, dotyka, smakuje, wącha składniki sałatki; słucha dźwięków tarcia, krojenia, mieszania składników sałatki;

ad.3

wałkuje tekturowymi tubami podłogę, toczy tuby między dłońmi; wrzuca warzywa do miski z wodą; myje pomidory, ogórki, rzodkiewkę,

58

wykłada warzywa na papierowy ręcznik;

ad.4

kołysze się przy muzyce; stuka rytmicznie w udo tubą trzymaną w ręce; śledzi wzrokiem wykonywane czynności kulinarne; przekłada sałatkę łyżką na talerzyk.

9. Metody:

kierowania własną działalnością dziecka,

obserwacji i pokazu,

ćwiczeń,

metoda F. Affolter,

elementy metody Ruchu Rozwijającego W. Sherborne.


praca indywidualna w ramach grupy,

zbiorowa zindywidualizowana.

11. Środki dydaktyczne: odtwarzacz CD, płyta CD z muzyką do kołysania, płyta CD

z piosenkami o warzywach, tekturowe tuby oklejone materiałami o zróżnicowanej

fakturze, miska z wodą, warzywa naturalne: pomidory, ogórki, rzodkiewka, sól,

pieprz, tarka, obieraczka do warzyw, talerzyki, widelce, miski, fartuszki, serwetki,

koce.


a) zajęcia wstępne:

Zabawa integrująca „Kołyski” – dorośli z dziećmi siadają na kocach, opiekun siada za

dzieckiem z tyłu i razem kołyszą się przy muzyce z płyty CD; na hasło „zmiana”

każdy opiekun przesuwa się w prawo i siada za innym dzieckiem.

Zabawa stymulująca dłonie dziecka z wykorzystaniem tub tekturowych – toczenie

tuby między dłońmi z pomocą nauczyciela; wałkowanie tubą podłogi z dociskaniem.

b.) praca poznawcza:

Oglądanie warzyw – słuchanie nazw warzyw: pomidor, ogórek, rzodkiewka;

wskazywanie warzyw zgodnie z nazwą; wyszukiwanie warzyw ukrytych w klasie

i wkładanie ich do miski.

Słuchanie piosenek o warzywach z płyty CD i jednoczesne uderzanie tubą w udo;

słuchanie podziękowania i pochwał szeptanych przez tubę do ucha.

59

Polisensoryczne poznanie składników sałatki – oglądanie pomidora, ogórka,

rzodkiewki; dotykanie, wąchanie, słuchanie ich nazw; smakowanie soli i pieprzu.

Wspólne wykonanie sałatki:

- wrzucanie warzyw do miski z wodą,

- próby wspólnego mycia warzyw,

- wykładanie warzyw z miski na papierowy ręcznik,

- wycieranie rąk,

- obserwowanie czynności nauczyciela ( obieranie obieraczką ogórka, ścieranie na

tarce rzodkiewki, krojenie pomidorów i ogórków),

- mieszanie łyżką składników sałatki,

- doprawianie sałatki solą i pieprzem,

- przekładanie części sałatki do salaterki dla Mam,

- przekładanie sałatki łyżką na talerzyk swój i opiekuna,

- zjadanie sałatki widelcem,

- wycieranie ust serwetką, odnoszenie talerzyków w wyznaczone miejsce.

c.) zajęcia końcowe:

Mycie rąk – odkręcanie kranu, mydlenie dłoni, pocieranie namydlonych dłoni,

spłukiwanie, wycieranie.

Nagrodzenie dzieci – huśtanie dzieci po kolei w dużym kocu przez opiekunów.

13. Załączniki do konspektu zajęć:

Tekst piosenki: „Ogórek”

I. Wesoło na wiosnę w ogródku na grządce, Tu ruda marchewka, tam strączek, Tu dynia jak słońce, tam główka sałaty, A w kącie ogórek wąsaty. Ref.: Ogórek, ogórek, ogórek, Zielony ma garniturek, I czapkę i sandały, Zielony, zielony jest cały. II. Czasami na wiosnę na grządkę w ogrodzie, Deszczowa pogoda przychodzi, Parasol ma w ręku, konewkę ma z chmur, I deszczem podlewa ogórki.

60

Tekst piosenki: „Pomidor”

Pan pomidor wlazł na tyczkęI przedrzeźnia ogrodniczkę.Jak pan może,Panie pomidorze?!

Oburzyło to fasolę:- A ja panu nie pozwolę!Jak pan może,Panie pomidorze?!

Groch zzieleniał aż ze złości:- Że też nie wstyd jest waszmości!Jak pan może,Panie pomidorze?!

Rzepa także go zagadnie:- Fe! Niedobrze! Fe! Nieładnie!Jak pan może,Panie pomidorze?!

Rozgniewały się warzywa:- Pan już trochę nadużywa!Jak pan może,Panie pomidorze?!

Pan pomidor, zawstydzony,Cały zrobił się czerwonyI spadł wprost ze swojej tyczkiDo koszyczka ogrodniczki.

14. Bibliografia:


Piszczek M. (red.), Rewalidacja 2(18)/2005

Anna Wrona

61

Anna Wrona 26.03.2012r.


1. Temat dnia: Doświadczanie właściwości ziemi – badanie dłońmi różnych rodzajów ziemi.

2. Data: 28.03.2012r.

3. Miejsce zajęć: klasa, łazienka.

4. Czas trwania zajęć: około 60 min.




czterokończynowy).

7. Cele ogólne:

pobudzanie aktywności poznawczej dziecka poprzez zachęcanie do kontaktu z ziemią;

stymulacja zmysłów: wzroku, dotyku, węchu, słuchu;

wskazywanie właściwego zachowania się podczas zabawy z ziemią;

ćwiczenie czynności samoobsługowych.

8. Cele operacyjne: dziecko samodzielnie lub z pomocą:

śledzi wzrokiem czynności manipulacyjne z wykorzystaniem ziemi;

naśladuje proste czynności wykonywane przez nauczyciela;

pracuje obiema rękami jednocześnie przy manipulowaniu ziemią;

manipuluje ziemią według pokazu, prostych poleceń lub własnych pomysłów.

9. Metody:

elementy metod:

stymulacji polisensorycznej wg pór roku, kierowania własną działalnością dziecka, F. Affolter, obserwacji i pokazu, relaksacji B. Lewickiej.10. Forma organizacyjna:

praca indywidualna w ramach grupy,

zbiorowa zindywidualizowana.

62

11. Środki dydaktyczne: dużo ziemi doniczkowej zimnej i podgrzanej w piekarniku, obłe kamyki, kasztany, orzechy, łyżki, fasola, konewka, różnorodne foremki do piasku, woda ciepła i zimna (w pojemnikach), zapachowe mydło w płynie, ręczniki, gałązki świerkowe, płyta z muzyką relaksacyjną, materace, odtwarzacz CD.


Powitanie: „Wieża z rąk”.

Zabawa z wykorzystaniem ziemi (ziemię wysypujemy na podłogę, na rozłożonej folii stosowanej podczas prac malarskich; istotne jest to, aby ziemi było dużo):

- dowolne manipulowanie ziemią – oglądanie, wąchanie, uklepywanie, nabieranie w dłonie, przesypywanie z dłoni do dłoni, zasypywanie dłoni swoich i opiekuna, wyjmowanie dłoni, ściskanie według pomysłu dziecka;

- próby szukania zakopanych w ziemi obłych kamyków, kasztanów, orzechów, ponowne ich zakopywanie, wciskanie w ziemię (stymulacja zmysłów);

- zabawa „zróbmy babkę” – napełnianie ziemią z pomocą dorosłego lub samodzielnie różnych foremek i próby wykonywania tzw. „babki”, napełnianie pojemników ziemią za pomocą łyżki, robienie w ziemi otworów patykiem, wkładanie fasoli w otwory, podlewanie założonej hodowli wodą z konewki; (ćwiczenie mięśni dłoni, stymulacja zmysłu dotyku);

- chodzenie po ziemi o zróżnicowanej temperaturze i strukturze bosymi stopami, próby rozgarniania stopami ziemi w poszukiwaniu kamyków i innych „skarbów” (stymulacja czucia głębokiego podeszwy stóp, ćwiczenie równowagi poprzez kontakt ze zmiennym ograniczonym podłożem).

Zabawy z wykorzystaniem wody:

- „myjemy się” – zachęcanie dzieci do podjęcia prób samodzielnego umycia stóp i dłoni w (dużym i płaskim) pojemniku z ciepłą wodą i mydlinami (rozwijanie i doskonalenie podstawowych czynności samoobsługowych);

- przechodzenie z pojemnika do pojemnika wypełnionych na przemian ciepłą i zimną wodą (umożliwienie różnicowania pojęć „zimna” i „ciepła” woda);

- zachęcanie do wycierania ręcznikiem nóg i rąk oraz założenia dolnych części garderoby.

Werbalne i niewerbalne podziękowanie dzieciom za udział w zajęciach.13. Bibliografia:

Piszczek M. (red.), Rewalidacja 1(21)/2007


Anna Wrona

63



1. Temat: „My się wiatru nie boimy” - poznanie żywiołu: powietrza poprzez zmysły.

2. Data: 23.11.2012r.




6. Liczba dzieci: 3 (2 dziewczynki, 1 chłopiec; niepełnosprawność intelektualna w stopniu głębokim, mózgowe porażenie dziecięce, niedowład spastyczny czterokończynowy).

7. Cele główne:

rozwijanie współpracy z nauczycielem; stymulowanie percepcji wzrokowej i słuchowej; rozwijanie motoryki i koordynacji wzrokowo-ruchowej; usprawnianie samoobsługi w zakresie rozbierania się i ubierania.

8. Cele operacyjne:

Dziecko samodzielnie lub z pomocą:

podstawia części ciała pod strumień powietrza; naśladuje ruchy nauczyciela; dmucha na kleksy z tuszu; obserwuje ruch przedmiotów pod wpływem strumienia powietrza; słucha dźwięków wydawanych przez balony, dzwony rurowe; „klepie” balon, podbija go rakietką; przetacza się w obie strony po dywanie; zdejmuje i zakłada sweter, pantofle, skarpety.

9. Metody:

kierowania własną działalnością dziecka, J. Kielina ,

elementy metody:

obserwacji i pokazu, F. Affolter,.

64


praca zbiorowa zindywidualizowana, indywidualna w ramach grupy.

11. Środki dydaktyczne: pałeczki z długimi paskami bibuły (po dwie na osobę), dzwony rurowe, suszarka do włosów, tacki z wacikami, tacki z piórkami, kartony, kolorowy tusz, słomki plastikowe, balony, rakietki, wachlarz, świeczka, odtwarzacz CD, płyta CD z muzyką: „Cztery pory roku. Jesień”.

12. Zasady:

akceptacji, indywidualizacji, rytualizacji, miłej i pogodnej atmosfery.


I. Zajęcia wstępne

◄ Powitanie dzieci:

- śpiewanie przez nauczyciela piosenki „Witaj…” z trzymaniem dziecka za ręce i wspólnym kołysaniem się;

- dmuchanie w dłonie dziecka;

- przywitanie się dzieci nawzajem ze sobą.

II. Praca poznawcza

◄ Słuchanie muzyki „Cztery pory roku. Jesień” i wykonywanie następujących czynności:

- rozdanie dzieciom pałeczek z paskami bibuły;

- rytmiczne podnoszenie i opuszczanie obu rąk jednocześnie i na przemian (próby naśladowania ruchów nauczyciela);

- dowolne ruchy pałeczkami podczas powtórnego odtwarzania melodii.

◄ „Lubimy wiatr” – zabawy z wykorzystaniem suszarki do włosów:

- trzymanie przy suszarce do włosów pałeczek z bibułą i obserwowanie ruchu pasków;

- trzymanie przy suszarce tacki z piórkami i obserwowanie latających piórek.

◄ Ćwiczenia w samodzielnym rozbieraniu się – zdejmowanie swetra i skarpet:

- podstawianie dowolnych części ciała pod ciepły strumień powietrza z suszarki do włosów

65

trzymanej przez nauczyciela;

- próby samodzielnego operowania suszarką;

- wspólne z nauczycielem dmuchanie suszarką na waciki, wydmuchiwanie ich z tacki.

◄ Ćwiczenia w samodzielnym ubieraniu się.

◄ Zabawa „Grające balony”:

- nadmuchiwanie przez nauczyciela dużego balonu, zachęcanie dzieci do trzymania go

oburącz i obserwowania;

- wolne wypuszczanie powietrza przez rozciągniętą „szyjkę”, dmuchanie na włosy dziecka, słuchanie wydawanych dźwięków.

III. Ekspresja

◄ Zabawa plastyczna „Kolorowe plamy”:

- wylewanie na gruby karton kolorowego tuszu lub rzadkiej farby plakatowej;

- rozdmuchiwanie barwnej plamy przez słomkę wspólnie z nauczycielem.

◄ Zabawy ruchowe z balonami:

- klepanie, podbijanie balonu rakietką, podążanie za nim;

- uderzanie dłonią / rakietką w podwieszony balon;

- toczenie się po materacu z balonem trzymanym oburącz nad głową.

IV. Zajęcia końcowe

◄ Relaksacja:

- odpoczynek w zaciemnionym pomieszczeniu i ulubionej pozycji ciała, słuchanie szumu wiatru z płyty CD;

- wachlowanie dzieci wachlarzem.

◄ Podziękowanie dzieciom za udział w zajęciach, poczęstowanie herbatą z cytryną i miodem.

14. Bibliografia:

● Albinowska A., Czekalska R., Gaj A., Odkryjmy Montessori raz jeszcze… Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Kraków 2008.

66

● Minczakiewicz E., Jak krok po kroku wprowadzać dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych w świat zabawy i nauki. Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Kraków 2006.

● Raszewska M., Szoć K., Wzrastajcie z nami, a nie obok nas. Wydawnictwo Harmonia. Gdańsk 2010.

Anna Wrona

67

BIBLIOGRAFIA

Affolter F. (1997). Spostrzeganie, rzeczywistość, język. Warszawa: WSiP.

Albinowska A., Czekalska R., Gaj A., (2008). Odkryjmy Montessori raz jeszcze. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Baker B.L. , Brightman A.J. (2008). Kroki ku samodzielności. Warszawa: MediPage.

Bogdanowicz M. (2008). Przytulanki czyli wierszyki na dziecięce masażyki. Gdańsk: Harmonia.

Frohlich A. (1998). Stymulacja od podstaw. Warszawa: WSiP.

Kwiatkowska M. (1997). Dzieci głęboko niezrozumiane. Warszawa: Oficyna Literatów i Dziennikarzy „Pod Wiatr”.

Kwiatkowska M. (2006). Zwyczajne towarzyszenie zamiast specjalnej troski. Warszawa: CMPPP.

Minczakiewicz E. M. (2006). Jak krok po kroku wprowadzać dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych w świat zabawy i nauki. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Naprawa R., Tanajewska A., Wenta J. (2011). Nie jesteś sam. Programy edukacji dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym, znacznym i głębokim. Gdańsk: Harmonia.

Orkisz M., Piszczek M., Smyczek A., Szwiec J. (red.). (2000). Edukacja uczniów z głębokim upośledzeniem umysłowym. Warszawa: CMPPP.

Raszewska M., Szoć K. (2010). Wzrastajcie z nami, a nie obok nas. Gdańsk: Harmonia.

Schopler E., Lansing M., Waters L. (1983).Ćwiczenia edukacyjne dla dzieci autystycznych. Gdańsk: Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym.

Szumanówna W. (1997). Zabawy z najmłodszymi dziećmi. Warszawa: CMPPP.

Wiśniewska M. (2008). Wspomaganie rozwoju dziecka z niepełnosprawnością intelektualną. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Materiały do biuletynu zebrała i opracowała Anna Wrona

specjalny ośrodek szkolno -wychowawczy w...

Documents