spis chwastów według nazw polskich -...

10 11Spis chwastów według nazw polskich

Blekot pospolity ..................................................... 24Bniec biały ............................................................ 26Bodziszek .............................................................. 28Chaber bławatek ................................................... 30Chwastnica jednostronna .................................... 122Dymnica pospolita ................................................ 32Fiołek polny ........................................................... 34Gorczyca polna ..................................................... 36Gwiazdnica pospolita ............................................ 38Jaskier polny ......................................................... 40Jasnota purpurowa ............................................... 42Jasnota różowa ..................................................... 44Komosa biała ........................................................ 46Kurzyślad polny .................................................... 48Łoboda pospolita .................................................. 50Łoczyga pospolita ................................................. 52Mak polny ............................................................. 54Marchew zwyczajna .............................................. 56Miotła zbożowa ................................................... 124Mlecz polny ........................................................... 58Mniszek pospolity ................................................. 60Nawrot polny ......................................................... 62Niezapominajka polna ........................................... 64Ostrożeń polny ...................................................... 66Owies głuchy ...................................................... 126Palusznik krwawy, nitkowaty ............................... 128Perz właściwy ..................................................... 130Podbiał pospolity .................................................. 68Pokrzywa żegawka................................................ 70Powój polny ........................................................... 72Poziewnik szorstki ................................................. 74Przetacznik bluszczykowy ..................................... 76Przetacznik perski ................................................. 78Przytulia czepna .................................................... 80Psianka czarna ..................................................... 82Rdest gruczołowaty ............................................... 84Rdest kolankowy, plamisty .................................... 86Rdest powojowy .................................................... 88Rdest ptasi ............................................................ 90Rumian polny ........................................................ 94Rumianek pospolity ............................................... 92

Rzodkiew świrzepa ............................................... 96Sporek polny ......................................................... 98Starzec zwyczajny............................................... 100Stokłosa żytnia .................................................... 132Stulicha psia ....................................................... 102Stulisz lekarski .................................................... 104Szarłat szorstki .................................................... 106Szczaw kędzierzawy ........................................... 108Szczyr roczny...................................................... 110Tasznik pospolity ................................................. 112Tobołki polne ....................................................... 114Wiechlina roczna ................................................. 134Wilczomlecz obrotny ........................................... 116Włośnica zielona ................................................. 136Wyczyniec polny ................................................. 138Wyka ptasia ........................................................ 118Żółtlica drobnokwiatowa ..................................... 120

Bez tytu³u-1 2003-01-17, 13:2510-11

12 13

Rumex crispus .................................................... 108Sataria viridis ...................................................... 136Senecio vulgaris .................................................. 100Sinapis arvensis .................................................... 36Sisymbrium officinale .......................................... 104Solanum nigrum .................................................... 82Sonchus arvensis .................................................. 58Spergula arvensis ................................................. 98Stellaria media ...................................................... 38Taraxacum officinale .............................................. 60Thlaspi arvense ................................................... 114Tussilago farfara .................................................... 68Urtica urens........................................................... 70Veronica hederaefolia ............................................ 76Veronica persica ................................................... 78Vicia cracca ........................................................ 118Viola arvensis ........................................................ 34

Aethusa cynapium ................................................ 24Agropyron repens ............................................... 130Alopecurus myosuroides ..................................... 138Amaranthus retroflexus ....................................... 106Anagallis arvensis ................................................. 48Anthemis arvensis ................................................. 94Apera spica - venti ............................................. 124Atriplex patula ....................................................... 50Avena fatua ......................................................... 126Bromus secalinus ................................................ 132Capsella bursa - pastoris ................................... 112Centaurea cyanus ................................................. 30Chenopodium album ............................................. 46Cirisium aryanse ................................................... 66Convolvulus arvensis ............................................ 72Daucus carota ....................................................... 56Descurainia sophia .............................................. 102Digitaria sanguinalis/ischaemum ......................... 128Echinochla crus - galli ........................................ 122Euphorbia helioscopia ......................................... 116Fumaria officinalis ................................................. 32Galeopsis tetrahit .................................................. 74Galinsoga parviflora ............................................ 120Galium aparine ...................................................... 80Geranium ssp. ....................................................... 28Lamium amplexicaule ........................................... 44Lamium purpureum ............................................... 42Lapsana communis ............................................... 52Lithospermum arvense .......................................... 62Matricaria chamomilia ........................................... 92Melandrium album ................................................ 26Mercurialis annua ................................................ 110Myosotis arvensis .................................................. 64Papaver rhoeas ..................................................... 54Poa annua ........................................................... 134Polygonum aviculare ............................................. 90Polygonum convolvulus ........................................ 88Polygonum lapathifolium/persicaria ....................... 86Polygonum tomentosum ........................................ 84Ranunculus arvenisis ............................................ 40Raphanus raphanistrum ........................................ 96

Spis chwastów według nazw łacińskich

Bez tytu³u-1 2003-01-17, 13:2512-13

24 25Blekot pospolity Aethusa cynapiumRodzina-baldaszkowate-Umbelliferae

Jednoroczna jara, szybko rozprzestrzeniającasię roślina nasienna, rosnąca masowo nalekkich, bogatych w substancje odżywcze,często o niskiej zawartości wapna glebachgliniastych. Trująca! Kiełkuje wiosną i jesienią.Jej nieprzyjemny zapach wyraźnie odróżnia jąod pietruszki.

OpisLiścienie wąskie, eliptyczne, z wydłużo-nym ogonkiem, stopniowo się zwężają-ce, bez włosków. Liście pierzaste,o 2-3 listkach, o trójkątnym zarysie,szerokość równa niemal długości,spodnia strona błyszcząca, kształtblaszki podobny do pietruszki.

WystępowanieRośliny okopowe, zboża.

26 27Bniec biały Melandrium albumRodzina-goździkowate-Compositae

Roślina dwupienna, jednoroczna dwuletnia lubwieloletnia wysokości 30-100 cm, rozgałęzionau podstawy, miękko owłosiona w górze z wło-skami gruczołowatymi.

OpisLiścienie kształtu eliptycznego lubodwrotnie jajowate z wyraźnie widocz-nym nerwem środkowym.Liście naprzeciwległe, dolne-odwrotniejajowate, górne-owalnie lancetowate,zaostrzone, zwężające się w ogonek,owłosione.Kwiatostanem jest wierzchotka dwura-mienna, kwiaty białe o kielichu rurkowa-tym u kwiatów męskich oraz jajowatorozdętym u kwiatów żeńskich.Owocem jest torebka otwierająca się naszczycie. Nasiona nerkowate o grzbieciewypukłym, po stronie brzusznej niecowklęsłe z jamkowatym zagłębieniempośrodku długości od 1-1,5 mm, szarepokryte koncentrycznie ułożonymi guz-kowatymi wyrostkami.Kwitnie od maja do października, dopełnego rozwoju potrzebuje dwóchsezonów wegetacyjnych. Rozmnaża sięgeneratywnie za pomocą nasion orazwegetatywnie z pączków przybyszowychumieszczonych na korzeniach.Występowanie

Bniec biały rośnie głównie na łąkach, miedzachi nieużytkach, jako chwast występuje na planta-cjach roślin wieloletnich-koniczynach, lucernie.Spotykany jest też często jako chwast roślinzbożowych i okopowych na stanowiskachżyznych bogatych w azot.

28 29Bodziszek Geranium ssp.Rodzina-bodziszkowate-Geraniaceae

Kiełkująca przez cały rok, jednoroczna roślinanasienna z płytkim, cienkim korzeniem palo-wym. Rośnie na wszystkich rodzajach gleb,jednak preferuje lekkie, bogate w substancjeodżywcze gleby o niezbyt dużej zawartościwapna.

OpisLiścienie nerkowate, szerokość większaod długości, na długim ogonku, prze-ważnie lekko asymetryczne, pokrytewłoskami, od przodu spłaszczone,z lekkim wcięciem.Liście obustronne pokryte szorstkimiwłoskami, na długim ogonku, dłoniastowrębne, z wąskimi, ostro zakończonymikońcami.

WystępowanieRośliny okopowe, zboża, hodowla nasionkoniczyn i traw.

30 31Chaber bławatek Centaurea cyanusRodzina-złożone-Compositae

Kiełkująca jesienią, rzadziej wiosną, jednorocz-na roślina nasienna o wrzecionowatym korzeniu.Preferuje lekkie, bogate w substancje odżywczegleby piaszczyste i gliniaste. Opis

Liścienie jędrne, szerokoowalne, długośćok. 15 mm, zwężone przy ogonku,z widoczną środkową żyłką unerwienia.Liście lancetowate, w dolnych partiachpierzaste, z czarniawym ząbkowaniem;w górnych partiach całobrzegi, niepo-dzielone, siedzące, wszystkie z wełnisty-mi, szarobiałymi włoskami, barwy szara-wozielonej.

WystępowanieZboża, zwłaszcza ozime, rośliny okopowe,rzepak.

32 33Dymnica pospolita Fumaria officinalisRodzina-makowate-Papaveraceae

Kiełkująca wiosną i jesienią, jednoroczna lubzimotrwała roślina nasienna o nieprzyjemnym,lekko odurzającym zapachu. Preferuje starannieuprawione i bogate w substancje odżywcze,przeważnie o niskiej zawartości wapna glebygliniaste.

OpisLiścienie lancetowate, o długości conajmniej 10-krotnie większej od szeroko-ści, fioletowo nabiegłe, koniec ostrozakończony, odcinek między korzeniema liścieniem (hypocotyl) pokryty jasno-czerwonymi do niebieskawych pierście-niami. Liście na delikatnym ogonku,pierzaste; blaszki dłoniastozłożonei także na ogonku, barwy sinawozielonej.

WystępowanieZboża jare i ozime; przede wszystkim roślinyokopowe.

34 35Fiołek polny Viola arvensisRodzina-fiołkowate-Violaceae

Kiełkująca przez cały rok, jednoroczna ozimalub jara zróżnicowana pod względem kolorui wielkości kwiatu roślina nasienna wymagającaświatła. Preferuje gleby o niskiej zawartościwapna do średniokwaśnych.

OpisLiścienie szeroko szpatułkowate, cało-brzegie z wciętym końcem, na krótkimogonku, łukowato unerwione.Liście nieregularnie karbowane; w niż-szych partiach na dłuższych ogonkach,okrągławe do jajowatych; przylistkipierzaste, o głębokich wcięciach.

WystępowanieZboża, rośliny okopowe, rzepak, kukurydza.

36 37Gorczyca polna Sinapis arvensisRodzina-krzyżowe-Cruciferae

Jednoroczna jara roślina nasienna z krótkimkorzeniem palowym. Jest rośliną gospodarcządo zwalczania szkodliwych grzybów i owadów.Preferuje lepsze, bogate w wapno i dobrzezaopatrzone w substancje odżywcze gleby.Kiełkuje wiosną.

OpisLiścienie w kształcie odwróconego sercana szczycie wyraźnie wcięte, szerokie,jędrne, klinowato przechodzące w długieogonki.Liście jajowato wydłużone, w dolnychpartiach z ogonkiem, wcięte; w górnychpartiach przeważnie niepodzielone,ząbkowane, tylko na krótkim ogonku lubsiedzące, na brzegach w górnej i dolnejstronie oraz na nerwach szczeciniastoowłosione.

WystępowanieRośliny okopowe, zboża, głównie jare, roślinystrączkowe.

38 39Gwiazdnica pospolita Stellaria mediaRodzina-goździkowate-Caryophyllaceae

Kiełkująca jesienią i wiosną (przez cały rok),jednoroczna jara lub ozima roślina nasienna.Przy łagodnych zimach tworzy w zbożachozimych szczelną warstwę. Preferuje starannieuprawione, dobrze napowietrzone, obficiezaopatrzone w wodę, jednak w żadnym wypad-ku podmokłe, słabokwaśne do alkalicznychgleby bogate w azot.

OpisLiścienie wąskie, jajowate do lancetowa-tych, ostro zakończone, o długościogonka równej długości blaszki, pokrytewłoskami.Liście jasnozielone, okrągławe do jajo-watych, z wyraźnie zaznaczonym koń-cem, na ogonku, naprzeciwległe, cało-brzegie.

WystępowanieZboża, szczególnie ozime, rośliny okopowe,kukurydza, rzepak.

40 41Jaskier polny Ranunculus arvenisisRodzina-jaskrowate-Ranunculaceae

Kiełkująca przeważnie pod koniec zimy dowczesnej wiosny, jednoroczna roślina nasiennaz wiązkowym systemem korzeniowym. Preferujebogate w związki mineralne, obojętne do słabokwaśnych gleby gliniaste o słabej aeracji; jestwskaźnikiem występowania gliny.

OpisLiścienie owalne, duże, jędrne, długość10-12 mm, o zaokrąglonym końcu, nakrótkim ogonkuLiście głęboko wcięte, o wąskich, dłu-gich, na końcu podzielonych 2-3-krotnieząbkach. Pierwszy liść właściwy, wyra-stający oddzielnie, trójzębny. Następne3-5 liści dłoniasto-ząbkowane, w zarysieodwrotnie jajowate, w dół zwężone.

WystępowanieZboża, szczególnie zboża jare.

42 43Jasnota purpurowa Lamium purpureumRodzina-wargowe-Labiatae

Kiełkująca jesienią i wiosną (przez cały rok),jednoroczna lub jednoroczna zimotrwała roślinanasienna. Preferuje lekkie, bogate w substancjeodżywcze, humusowe, starannie uprawionegleby gliniaste o znacznej zawartości wapna.

OpisLiścienie okrągłoowalne, ogonek osadzo-ny w trójkątnym wcięciu, ogonek bezwłosków, blaszka okrągła, koniec lekkowcięty.Liście okrągłosercowate, krzyżowo na-przeciwległe, na długim ogonku, w gór-nych partiach na krótkim ogonku, częstoprzechodzące w czerwonawą barwę,pokryte miękkimi włoskami, o wyraźnymunerwieniu, brzeg piłkowany.


44 45Jasnota różowa Lamium amplexicauleRodzina-wargowe-Labiatae

Kiełkująca przeważnie jesienią, ale takżei wiosną (przez cały rok), jednoroczna jara lubozima roślina nasienna z korzeniem palowym.Preferuje lekkie, bogate w substancje odżyw-cze, humusowe, piaszczyste gleby gliniaste.Ciepłolubna.

OpisLiścienie - patrz jasnota czerwona.Liście okrągławe, głęboko karbowane,w górnych partiach na ogonku, w dol-nych partiach siedzące, obejmującełodygę, z nieregularnymi wcięciamiblaszki. Nieregularnie pokryte włoskami.


46 47Komosa biała Chenopodium albumRodzina-komosowate-Chenopodiaceae

Kiełkująca późną wiosną, występująca w róż-nych formach, jednoroczna roślina nasiennaz silnym korzeniem palowym. Prawie na wszyst-kich glebach, preferuje starannie uprawione,bogate w azot, humusowe gleby gliniastei piaskowe. Pozbawia glebę szczególnie dużychilości substancji odżywczych.

OpisLiścienie mięsiste, owalnie wydłużone,na ogonku, długość ok. 15 mm, spodniastrona ciemnofioletowa, wierzchniastrona pokryta srebrzystym proszkiem.Liście pierwsze podłużne do jajowatych,ciemnozielone, pokryte srebrzystymproszkiem, przeważnie z nierównymi,skierowanymi do przodu ząbkami,owalne do lancetowatych, bardzo nie-równomierne, długość większa odszerokości, na długim ogonku, zwężają-ce się w kierunku ogonka, liście w naj-wyższych partiach lancetowate.

WystępowanieZboża (zwłaszcza jare), rośliny okopowe,kukurydza, rzepak.

48 49Kurzyślad polny Anagallis arvensisRodzina-pierwiosnkowate-Primulaceae

Kiełkująca przeważnie późną wiosną, jedno-roczna roślina nasienna o cienkim korzeniupalowym. Nie wykazuje specjalnych wymagańglebowych ani klimatycznych, jednak preferujelekkie gleby neutralne. Jej proces kiełkowaniawymaga uprawionej gleby.

OpisLiścienie jajowate z wyraźnym zaostrzo-nym końcem, jędrne, o podobnym jakna skórze połysku, najszersze na wyso-kości 1/3 blaszki od dołu, spodniastrona brązowo nakrapiana.Liście ułożone naprzeciwlegle parami,owalnopodługowate, całobrzegie, inten-sywnie zielone, bez włosków, bezogonka, spodnia strona ciemno nakra-piana.

WystępowanieZboża, szczególnie zboża jare, rośliny okopo-we, kukurydza.

50 51Łoboda pospolita Atriplex patulaRodzina-komosowate-Chenopodiaceae

Jednoroczna, kiełkująca od późnej wiosny dojesieni występująca w różnych formach roślinanasienna z rozgałęzionym korzeniem palowym.preferuje gleby lekkie, bogate w substancjeodżywcze, humusowe.

OpisLiścienie długie, równowąskie, nagie,koniec zaokrąglony, kończące się krót-kim ogonkiem. Liście naprzemianległe,z ogonkiem, jajowate do lancetowatych,w dolnych partiach często oszczepowa-te, lekko ząbkowane lub całobrzegi,ciemnozielone, młode liście częstopokryte podobnym do mąki proszkiem.

WystępowanieRośliny okopowe, kukurydza, zboża i rzepak.

52 53Łoczyga pospolita Lapsana communisRodzina-złożone-Compositae

Kiełkująca od późnej jesieni do wiosny, jedno-roczna lub wieloletnia roślina nasienna, zawiera-jąca sok mleczny, ze stożkowym korzeniem.Preferuje wilgotne, bogate w substancje odżyw-cze, neutralne, bogate w wapno gleby gliniastei ilaste.

OpisLiścienie okrągło-owalne nagie lubkrótko owłosione fioletowo nabiegłe,zwężające się w długi ogonek, o nie-równych połówkach blaszki, skierowaneukośnie do góry. Koniec często lekkowcięty.Liście trójkątne, z 1-2 listkami wciętymio ząbkowanym brzegu i z trójkątnojajo-watym listkiem końcowym; liście wgórnych partiach na krótkim ogonku dosiedzących, liście dalsze lirowato po-dzielone z dużą szeroką blaszką szczy-tową, ogonki i blaszki liściowe obustron-nie krótko owłosione.

WystępowanieZboża, rośliny okopowe, kukurydza.

54 55Mak polny Papaver rhoeasRodzina-makowate-Papaveraceae

Kiełkująca od jesieni do późnej wiosny, wymaga-jąca światła, jednoroczna, rzadko dwuletniaroślina nasienna, o sztywnych włoskach, zawie-rająca sok mleczny, o wrzecionowatym korzeniu.Preferuje czyste, dobrze zaopatrzone w wodę,bogate w wapno i substancje odżywcze glebygliniaste i ilaste. Jest wskaźnikiem występowaniagliny. Uprawiana jako roślina lecznicza.

OpisLiścienie małe, wąskie, lancetowatozakończone, pierwsze listki na ogonku.Liście pierwsze całobrzegie, z ogonkiem,bez włosków; następne liście karbowane,o szerokich włoskach, pierzastodzielne;liście z wyższych partii przeważnietrójdzielne, siedzące. Często u formozimych liście zebrane w różyczki.

WystępowanieZboża, zwłaszcza ozime, rośliny okopowe,rzepak.

56 57Marchew zwyczajna Daucus carotaRodzina-baldaszkowate-Umbelliferae

Przeważnie dwuletnia, występująca w różnychformach roślina nasienna z głęboko sięgającym,wrzecionowatym, białawym, drzewiastym korze-niem palowym. Występuje przeważnie naumiarkowanie suchych glebach, w ciepłychmiejscach. Kiełkuje wiosną.

OpisLiścienie lancetowate, na długim ogon-ku, bardzo wąskie, typowy zapachmarchwi po roztarciu.Liście pierzastodzielne, 2-4 listków,w górnych partiach siedzą w białych,graniczących z brzegiem skórki, pokry-tych rzęskami i obejmujących łodygępochewkach liści.

WystępowaniePo przeoraniu łąk na polach upraw zbożowych.

58 59Mlecz polny Sonchus arvensisRodzina-złożone-Compositae

Kiełkująca wiosną, zimotrwała, wieloletniaroślina nasienna z rozłogami korzeni. Zawierasok mleczny. Rozmnażanie głównie przezzimotrwałe rozłogi korzeni i kłącza. Preferujeczyste i wilgotne, azotanowe, humusowe,o dużej miąższości, ciężkie gleby gliniaste lubilaste. Jest wskaźnikiem występowania glinyoraz wód podziemnych.

OpisLiścienie eliptycznojajowate na szczyciezaokrąglone, całobrzegi, na krótkimogonku. Liście błyszcząco zielone,podzielone oddalonymi od siebie, głębo-kimi wcięciami; blaszka wąska, trójkątna,drobno ząbkowana; koniec blaszkiharpunowaty, w kształcie trójkąta, poobu stronach pokryte białymi włoskami.

WystępowanieZboża, rośliny okopowe, kukurydza, rzepak,użytki zielone.

60 61Mniszek pospolity Taraxacum officinaleRodzina-złożone-Compositae

Roślina wieloletnia, o grubym korzeniu palowymw górnej części rozgałęziony o wysokości 5-50cm.

OpisLiścienie eliptyczne lub koliste, przecho-dzące w ogonki liściowe.Liścienie zebrane w przyziemną różycz-kę, podługowato lancetowate lub lance-towate, 10-25 cm długości nagie lublekko owłosione. Brzeg liści zatokowopierzasto powcinany o odcinkach po-dłużnie trójkątnych zwróconych kunasadzie liścia bądź nie podzielony.Kwiatostanem jest koszyczek o średnicy2-3 cm, łodyga kwiatostanowa bezlistnapusta i naga. Kwiaty jaskrawożółte,języczkowe obupłciowe o pięciu ząb-kach.Owocem jest niełupka żółtobrunatna dł.3,0-4,0 mm i szer. około 1,0 mm,4-graniasta spłaszczona z podłużnymiżeberkami zwężająca się klinowo kudołowi w górnej części z nitkowanymdziobkiem.Kwitnie w maju i czerwcu oraz niekiedyjesienią.

WstępowanieRoślina łąkowa, występuje na pastwiskachi nieużytkach oraz trawnikach.Jako chwast występuje w uprawach roślinwieloletnich-koniczynie, lucernie, sadach.Rośnie na różnych typach gleb, najczęściejżyznych gliniastych z wyjątkiem gleb kwaśnych

62 63Nawrot polny Lithospermum arvenseRodzina-szorstkolistne-Boraginaceae

Jednoroczna jara lub ozima roślina nasienna,szarozielona, z szorstkimi włoskami oraz moc-nym, zawierający czerwony barwnik korzeniempalowym. Kiełkuje wiosną i jesienią, występujena słabokwaśnych do neutralnych glebachzawierających glinę. Unika gruntów wilgotnychi podmokłych.

OpisLiścienie jajowate do szerokoowalnych,obustronne owłosione, koniec zaokrąglo-ny z wyraźną żyłką nerwu, na końcuniekiedy lekkie wcięcie.Liście wąskie, długie, pokryte ściśleprzylegającymi włoskami, liście właściweprawie lancetowate, szarozielone, dłu-gość ok. 40 mm.

WystępowanieRośliny okopowe, zboża ozime.

64 65Niezapominajka polna Myosotis arvensisRodzina-szorstkolistne-Boraginaceae

Kiełkująca od jesieni do wiosny (przez całyrok), jednoroczna lub dwu-/wieloletnia roślinanasienna, gęsto pokryta włoskami. Występujena wszystkich rodzajach gleby, jednak preferujedobrze napowietrzone, wilgotne gleby lepszychklas. Jest wskaźnikiem występowania gliny.

OpisLiścienie szerokojajowate, z lekkospłaszczonym i wciętym końcem, silnieowłosione.Liście szpatułkowate do lancetowatychi obustronnie pokryte szorstkimi włoska-mi.Liście w dolnych partiach skupionerozetowato, na ogonku, w górnychpartiach siedzące.


66 67Ostrożeń polny Cirsium arvenseRodzina-złożone-Compositae

Kiełkująca przeważnie wiosną na niewielkiejgłębokości wieloletnia roślina nasienna, z głębo-ko sięgającym korzeniem palowym i głębokosięgającymi pędami podziemnymi. Rozmnażaniegłównie przez odrosty korzeniowe z pączkówprzybyszowych. Preferuje czyste do średniosu-chych, bogate w substancje odżywcze glebygliniaste o dużej miąższości. Jest wskaźnikiemwystępowania gliny, roślina azotolubna.

OpisLiścienie szerokoowalne, odwrotniejajowate, jędrne, ciemnozielone, cało-brzegie, prawie bez ogonka, z wyraźny-mi żyłkami unerwienia, na końcu zaokrą-glone.Liście niepodzielne do pierzastowcię-tych, o trójkątnych wcięciach i przeważ-nie faliście poszarpane, brzeg blaszkizaopatrzony w kolce, strona wierzchniabez włosków lub lekko pokryta kutne-rem.

WystępowanieZboża, rośliny okopowe, rzepak, kukurydza,użytki zielone.

68 69Podbiał pospolity Tussilago farfaraRodzina-złożone-Compositae

Wieloletnia - kiełkująca wiosną, zimotrwałaroślina nasienna z głęboko sięgającymi korze-niami i silnie rozbudowanymi pędami podziem-nymi. Przeważnie w gniazdach. Preferuje cięż-kie, ilaste, wilgotne, ale zawierające także żwirlub kamienie, lekko kwaśne gleby gliniaste.Jest rośliną pionierską na terenach nie uprawia-nych. Umiarkowane zapotrzebowanie azotu, jestwskaźnikiem występowania gliny oraz wody.

OpisLiścienie duże, mięsiste, obustronniezaokrąglone, o gładkim brzegu, u nasa-dy zwężone w ogonki.Liście na długim ogonku, wielkościdłoni, okrągło sercowate z lekko kancia-stymi wcięciami, ząbkowane. Spodniastrona pokryta białym kutnerem.Występowanie

Zboża, rośliny okopowe, użytki zielone.

70 71Pokrzywa żegawka Urtica urensRodzina-pokrzywowate-Urticaceae

Kiełkująca od wiosny do późnego lata, jedno-roczna, jednopienna roślina nasienna z korze-niem palowym i parzącymi włoskami. Preferujehumusowe, bogate w związki zasadowe glebypiaskowe i gliniaste. Jest wskaźnikiem boga-tych w substancje odżywcze, starannie upra-wionych gleb.

OpisLiścienie na krótkim ogonku, sercowate,porastające krótkimi lśniącymi włoskami,na końcu lekko karbowane.Liście na przemianległe, o długimogonku, od góry ciemnozielone i błysz-czące, regularnie i mocno piłkowane.Ogonek dłuższy od blaszki liścia.

WystępowanieRośliny okopowe, kukurydza, rzepak; spora-dycznie w zbożach, użytkach zielonych.

72 73Powój polny Convolvulus arvensisRodzina-powojowate-Convolvulaceae

Kiełkująca przez cały rok, roślina wieloletnia,zimotrwała z głęboko sięgającym korzeniempalowym oraz licznymi, wyposażonymi w pączkiboczne, rozłogami i kłączami. Preferuje sucho-ciepłe, bogate w substancje odżywcze, lekkiegleby gliniaste o dużej miąższości.

OpisLiścienie lekkosercowate z wyraźnymiżyłkami unerwienia, jędrne, całobrzegiena długim ogonku, na szczycie szerokowcięte.Liście naprzemianległe, na ogonku,strzałkowato wydłużone, na końcuzaokrąglone, długość ogonka 20 mm.Owija lewoskrętnie inne rośliny.

WystępowanieZboża, rośliny okopowe, rzepak, kukurydza,plantacje krzewów jagodowych.

74 75Poziewnik szorstki Galeopsis tetrahitRodzina-wargowe-Labiatae

Kiełkująca wiosną, jednoroczna roślina nasiennaz korzeniem palowym. Przeważnie na dobrzenapowietrzonych, humusowych, zawierającychazot glebach dobrze zaopatrzonych w wodę.Preferuje klimat chłodno-wilgotny.

OpisLiścienie owalnookrągłe, ogonek z dwo-ma owłosionymi, osadzonymi razemlistkami, całobrzegie u podstawy strzał-kowate z uszkami.Liście jajowate do lancetowatych, naprze-ciwległe, obustronnie wyposażone w 5 -10 mm ząbki oraz obustronnie wyposażo-ne w miękkie włoski, jasno- i cimnozielo-ne, podstawa zaokrąglona.

WystępowanieZboża jare, rośliny okopowe, kukurydza.

76 77Przetacznik bluszczykowy Veronica hederaefoliaRodzina-trędownikowate-Scrophulariaceae

Roślina jednoroczna jara lub ozima, światłolub-na, nasienna, kwitnąca wiosną. Przeważnie nalekkich, bogatych w substancje odżywcze,gliniastych glebach piaskowych oraz glebachgliniastych o wysokiej zawartości wapnia.

OpisLiścienie silnie rozwinięte, grube,szerokoeliptyczne lub jajowate, naogonku, z wydłużonym końcem, ogonekowłosiony.Liście sercowate, aż do formy liściabluszczu, trzy do siedmiu płatków,skrętoległe, pierwsze liście właściwejedynie rzadko i płytko ząbkowane, naogonku, owłosione.

WystępowanieZboża, zwłaszcza ozime, rośliny okopowe.

78 79Przetacznik perski Veronica persicaRodzina-trędownikowate-Scrophulariaceae

Kiełkująca przeważnie wiosną jednorocznaroślina nasienna, przy dobrym zaopatrzeniugleby w azot tworzy liczne pędy. Przeważniena humusowych, bogatych w substancjeodżywcze, wilgotnych glebach gliniastych.„Pożeracz” azotu.

OpisLiścienie łopatkowate i trójkątne, zaokrą-glone na szczycie, na krótkim ogonku.Liście okrągławe i jajowate, poszerzone,w dolnych partiach prawie sercowate,blaszka grubokarbowana, z zaokrąglony-mi płatkami, liście pierzasto unerwione,nieregularnie rozmieszczone, charaktery-styczne długie owłosienie.


80 81Przytulia czepna Galium aparineRodzina-marzanowate-Rubiaceae

Kiełkującą od jesieni do wiosny (całorocznie),jednoroczna roślina nasienna, szorstka i lepka.Głównie na czystych, posiadających dobrąwilgotność, bogatych w substancje odżywcze,humusowych glebach gliniastych i ilastycho dużej miąższości. Jest wskaźnikiem występo-wania gliny.

OpisLiścienie mięsiste, owalnie wydłużone,długość ok. 15 mm, z ogonkiem, z wcię-ciem na końcu nerwu centralnego,często z czerwonofioletowym zabarwie-niem.Liście lancetowate, siedzące na węzłachłodygi w okółkach po 6 - 9 szt, prze-ważnie ciemnozielone.Wierzchnie strony blaszki oraz między-węźla posiadają zgięte do przodu kolce.

WystępowanieZboża, rośliny okopowe, kukurydza, rzepak.

82 83Psianka czarna Solanum nigrumRodzina-psiankowate-Solanaceae

Kiełkująca późną wiosną, jednoroczna, trująca,występująca w różnych formach roślina nasien-na z krótkim, stożkowym korzeniem. Rośnie nalekkich, humusowych, słabokwaśnych, piaszczy-stych do ilastych, bogatych w azot glebachilastych. Jest wskaźnikiem występowania azotu.

OpisLiścienie jajowate do okrągłoowalnych,z wyraźnie zaostrzonym końcem, gład-kie, całobrzegi, na ogonku, u podstawyzaokrąglone, z wyraźną środkową żyłkąunerwienia.Liście szerokojajowate lub prawie trójkąt-ne, całobrzegi do wciętych, z ogonkiem,z włoskami, matowo ciemnozielone.

WystępowanieRośliny okopowe, rzepak, kukurydza.

84 85Rdest gruczołowaty Polygonum tomentosum

Rodzina-rdestowate-Polygonaceae

Roślina jednoroczna zwykle jara o wyprostowa-nej łodydze wysokości 30-60 cm w węzłachzgrubiała.Liścienie podłużnie lancetowate dołem zwężają-ce się w ogonki tworzące pochwę.

WystępowanieChwast ten występuje na plantacjach roślinokopowych i zbóż na glebach różnych typów.

OpisLiście podłużnie eliptyczne lub lanceto-wate z ciemną plamką na blaszce.U nasady ogonków liściowych występujebłoniasta tutka, pajęczynowato owłosio-na lub naga, rzęski długości do 0,5 mm.Kwiaty zebrane w gęste wyprostowanekłosy okwiat zielony długości 3-3,5 mmo wyraźnych nerwach na zewnętrznychdziałkach.Na okwiecie i szypułkach kwiatowychdrobne żółte gruczoły. Owoce kolistewklęsłe z obu stron, długości 2,5 mmszerokości 0,75 mm ciemnobrunatnez połyskiem. Rdest gruczołowaty kwitnieod lipca do października.Występują dwie formy-szarawobiała,filcowato pod spodem owłosiona skąpoogruczolona o pędach niskich nierozgałęzionych, występuje w zbożachozimych, natomiast forma bogato ogru-czolona, słabo pajęczynowato owłosionao łodygach gałęzistych.

86 87Rdest kolankowy, plamisty Polygonum lapathifolium/persicariaRodzina-rdestowate-Polygonaceae

Jednoroczna jara kiełkująca od wiosny do lata,występująca w różnych formach roślina nasien-na.Kolankowaty rdest: korzeń wrzecionowaty.Preferuje lekkie, bogate w substancje odżyw-cze, czyste gleby.Plamisty rdest: rozgałęziony korzeń palowy.Przeważnie na dobrze napowietrzonych, alewilgotnych, bogatych w substancje odżywczei azot glebach gliniastych i piaszczystych.

często pokryta ciemnymi, brązowo-czerwonawymi plamami. Strona spodniapokryta brodawkowatymi gruczołami.Liście nagie, węzły na łodydze zgrubiałe.Plamisty rdest: liścienie eliptyczne,koniec zaokrąglony, kolor ciemnozielonydo czewonawego.Liście lancetowato zaostrzone, naprze-mianległe, z krótkim ogonkiem, wzdłużżyłek unerwienia i brzegu blaszki pokry-te włoskami, strona wierzchnia częstopokryta czerwonymi plamami. Błoniastapochewka liścia ściśle przylega dołodygi, o krótkich, szorstkich włoskach,brzegi pokryte wyraźnymi rzęskami.Brak gruczołów na stronie spodniej.

WystępowanieRośliny okopowe, zboża (zboża jare/tylkoplamisty) i rośliny strączkowe.

OpisKolankowaty rdest: liścienie wąskie na końcachzaostrzone, z krótkim ogonkiem, przeważnieczerwonawy odcinek między korzeniem a li-ściem (hypocotyl).Liście naprzemianległe, eliptyczne do lancetowa-tych, zwężone przy ogonku, strona wierzchnia

88 89Rdest powojowy Polygonum convolvulusRodzina-rdestowate-Polygonaceae

Jednoroczna, kiełkująca od wiosny do lata nagłębokości 0,5 - 4 cm roślina nasienna,o wrzecionowatym, głęboko sięgającym korze-niu. Bez specjalnych wymagań klimatycznych,niewrażliwy na suszę (głęboko sięgający sys-tem korzeniowy). Preferuje bogate w substancjeodżywcze, średniokwaśne, lekkie do średnio-ciężkich gleby, z bagiennymi włącznie.

WystępowanieZboża, zwłaszcza jare, rośliny okopowe, kuku-rydza, strączkowe.

OpisLiścienie wąskie na końcu tępe lubzaokrąglone, nagie pod spodem czerwo-nawe, długość co najmniej3-krotnie większa od szerokości o nierów-nomiernych połówkach blaszki.Liście trójkątne strzałkowate o sercowa-tej podstawie, z ogonkiem, soczyściezielone, często z czerwonawymi prze-barwieniami, unerwienie pierzaste.Końce blaszek zgięte w dół. Liście nagórnej stronie oraz na ogonku owłosio-ne, na dolnej stronie nagie.

90 91Rdest ptasi Polygonum aviculareRodzina-rdestowate-Polygonaceae

Jednoroczna, kiełkująca od wiosny do lata naniewielkiej głębokości roślina nasienna, o wrze-cionowatym, głęboko sięgającym korzeniu. Bezspecjalnych wymagań, występuje na wszystkichrodzajach gleb, szczególnie bujnie rośnie nabogatych w azot glebach gliniastych i piasz-czystych, źle rośnie na czasowo podmokłychi źle napowietrzonych glebach.

WystępowanieZboża, zwłaszcza jare, rośliny okopowe, motyl-kowe, strączkowe.

OpisLiścienie bardzo długie i wąskie (dłu-gość 10 - 15 mm, szerokość1 - 2 mm),tępo zakończone, bez ogon-ka, nagie.Liście podługowate całobrzegie, małe,lekko skręcone, żółtozielone i na bardzokrótkim ogonku, z wyraźnym nerwemśrodkowym, nasada liści zwężonaw srebrzystych postrzępionych naszczycie tutkach.

92 93Rumianek pospolity Matricaria chamomiliaRodzina-złożone-Compositae

Kiełkująca od jesieni do wiosny, jednorocznaroślina nasienna o wrzecionowatym korzeniu.Preferuje czyste, bogate w substancje odżyw-cze, lecz wolne od wapna, ilaste lub piaszczy-ste gleby gliniaste. Jest wskaźnikiem występo-wania gliny.Uprawiana jako roślina lecznicza.


OpisLiścienie pałkowate, koniec trójkątny,bez ogonka, bez włosków.Liście początkowo lancetowate, z zaled-wie jednym lub dwoma wąskimi listkamibocznymi, następnie pierzaste, złożonez dwóch do trzech wąskich, nitkowatychlistków, bez włosków lub z bardzonielicznymi, zapach rumianku przypomi-na jabłka.

94 95Rumian polny Anthemis arvensisRodzina-złożone-Compositae

Kiełkująca jesienią i wiosną, jednoroczna lubwieloletnia roślina nasienna o wrzecionowatymkorzeniu. Preferuje lżejsze, piaszczyste glebygliniaste o niskiej zawartości wapna. Jestwskaźnikiem kwaśności gleb. Posiada słabyzapach rumianku.


OpisLiścienie bardzo małe, okrągłe i owalne,koniec zaokrąglony, jasnozielone, bezogonka, z widocznym nerwem środko-wym.Liście pierzaste, spłaszczone, z wąskimi,pałkowatymi listkami bocznymi, pierwszez jednym, następne z dwoma listkami,z miękkimi włoskami.

96 97Rzodkiew świrzepa Raphanus raphanistrumRodzina-krzyżowe-Cruciferae

Kiełkująca wiosną, jednoroczna roślina nasiennao krótkim korzeniu palowym. Na wszystkichrodzajach gleb, jednak preferuje lekkie glebypiaskowe i lekko kwaśne, o niskiej zawartościwapna gleby gliniaste (kwitnie na żółto) lubwykazujące niską zawartość substancji odżyw-czych, lecz nie wapna, niezbyt starannie upra-wione, suche gleby lessowe i gliniaste (kwitniena biało).

WystępowanieRośliny okopowe, zboża - szczególnie zbożajare, rośliny strączkowe.

OpisLiścienie sercowate, szerokie, mocne,z głęboko wciętym końcem, na długimowłosionym ogonku. Liście eliptyczne,pierzastosieczne, 2-5 jajowate, ząbkowa-ne, zwiększające się w kierunku końcablaszki płatki boczne i jeden dużypłatek końcowy. Blaszki liściowe orazogonki szorstko i gęsto owłosione.

98 99Sporek polny Spergula arvensisRodzina-goździkowate-Caryophyllaceae

Kiełkująca wiosną, jednoroczna roślina nasiennaz krótkim korzeniem palowym, w dotyku spra-wia wrażenie zatłuszczonej. Preferuje lekkie,o niskiej zawartości wapna, mocno- do średnio-kwaśnych gleby z dobrym zaopatrzeniemw substancje odżywcze i wodę; jest wskaźni-kiem kwaśności gleby.

WystępowanieZboża jare, rośliny okopowe, rzepak, kukury-dza.

OpisLiścienie igłowate, u dołu podstawamizrośnięte siedzące na całej długościniemal identyczna szerokość, ukośnieskierowane do góry.Liście szydłowate nagie, długość10-30 mm, z wybrzuszeniem do góry,na spodniej stronie podłużna bruzda,pokryte lepkimi włoskami, parami na-przemianległe tworzące pozorny okółek.

100 101Starzec zwyczajny Senecio vulgarisRodzina-złożone-Compositae

Kiełkująca niemal przez cały rok jednorocznaroślina nasienna ze stożkowym korzeniem.Preferuje lekkie, wilgotne, humusowe, bogatew substancje odżywcze gleby piaszczystei gliniaste. Jest wskaźnikiem azotu.


OpisLiścienie małe, lancetowate lub eliptycz-ne nagie długość ok. 10 mm, zwężoneprzy ogonku, koniec zaokrąglony, cało-brzegie, spodnia strona częściowow kolorze purpurowym.Liście naprzemianległe, w dolnychpartiach z ogonkiem, w górnych siedzą-ce, obejmujące łodygę, ząbkowanei wcięte, ciemnozielone.

102 103Stulicha psia Descurainia sophiaRodzina-krzyżowe-Cruciferae

Roślina jednoroczna lub dwuletnia o wysokości30-90 cm wyprostowana silnie rozgałęzionakrótko owłosiona.Roślina trująca ruderalna rosnąca na przydro-żach polnych.

WystępowanieW uprawach rolnych występuje głównie w życieoraz roślinach oleistych.

OpisLiścienie podługowatoeliptyczne, nagielub omszone na ogonkach.Liście popielatozielone omszone dwulub trzykrotnie pierzaste, odcinki liściowelancetowate lub równowąskie.Kwiaty drobne jasnożółte. Owoce-łuszczyna obła łukowatoodstająca odłodygi, nie przewyższająca kwiatów,około 1,5 raza dłuższa od szypułek.Kwitnie od maja do października.

104 105Stulisz lekarski Sisymbrium officinaleRodzina-krzyżowe-Cruciferae

Jednoroczna lub jednoroczna, zimotrwałaroślina nasienna lekkich, bogatych w substan-cje odżywcze gleb gliniastych, piaszczystychi kamienistych.Kiełkuje wiosną.

WystępowanieRzepak ozimy przy wąskim płodozmianie,zboża ozime.Ustępuje z obrzeży w kierunku centrum polauprawnego.

OpisLiścienie łyżkowate do pałkowatych,z wyraźnym ogonkiem.Liście pierzastozłożone, trójkątne dojajowatych, z szorstko-filcowatymi wło-skami. Końcowy listek większy, ząbko-wany.Liście najwyższych partii lancetowate,wydłużone.

106 107Szarłat szorstki Amaranthus retroflexusRodzina-szarłatowate-Amaranthaceae

Kiełkująca późną wiosną (w lecie) jednorocznaroślina nasienna.Przeważnie na luźnych, przepuszczalnych,bogatych w substancje odżywcze, przedewszystkim w azot, glebach próchnicznycho dużej pulchności.

WystępowanieRośliny okopowe, rzepak, kukurydza.

OpisLiścienie owalne, wydłużone, zaokrąglo-ne na końcach, stopniowo zwężającesię w łodygę, z wierzchu barwy zielonej,pod spodem fioletowoczerwone.Liście jajowate, o długim ogonku, szaro-i niebieskozielone, naprzemianległe,o zaostrzających się końcówkach,spodnia strona przeważnie czerwonawa.Blaszka liściowa przy nerwach orazogonki pokryte drobnymi włoskami.

108 109Szczaw kędzierzawy Rumex crispusRodzina-rdestowate-polygonaceae

Zimotrwała, ciepłolubna roślina wieloletnia,o mocnym korzeniu spichrzowym. Preferujebogate substancje odżywcze, ciężkie, gliniastei ilaste gleby. Jest wskaźnikiem występowaniagliny, iłu i substancji odżywczych.

WystępowanieZboża, zwłaszcza ozime, rośliny okopowe,rzepak, użytki zielone.

OpisLiścienie owalne, wydłużone, o krótkimogonku, lekko zagięte, końcówka skła-niająca się ku ziemi.Liście właściwe wąskie, owalne i wydłu-żone (długość do 30 cm), najszerszew części środkowej, brzeg falisty i ząb-kowany, z wyraźnie widoczną środkowążyłką unerwienia; liście następne lance-towate, wydłużone, siedzące, nieregular-nie rozrzucone.

110 111Szczyr roczny Mercurialis annuaRodzina-wilczomleczowate-Euphorbiaceae

Kiełkująca późną wiosną jednoroczna roślinanasienna o nieprzyjemnym zapachu, nie zawie-rająca soku mlecznego. Trująca. Preferujesuche, humusowe, bogate w substancje odżyw-cze gleby piaszczyste i gliniaste. Jest wskaźni-kiem gleb ciepłych o wysokiej zawartościsubstancji odżywczych.

WystępowanieRośliny okopowe, kukurydza; rzadko w zbo-żach.

OpisLiścienie łopatkowe, z wyraźnymi,żółtymi żyłkami unerwienia, długość10-12 mm, szerokość 8-10 mm.Liście: o długim ogonku, jasnozielone,jajowate, wydłużone, nieregularniepiłkowane, o zaostrzającym się końcui często z włoskami.

112 113Tasznik pospolity Capsella bursa-pastorisRodzina-krzyżowe-Cruciferae

Kiełkująca prawie przez cały rok, jednorocznaroślina nasienna o wrzecionowatym korzeniu.Na wszystkich rodzajach gleb, jednak preferujebogate w azotany, lekkie i przeważnie z nie-wielką zawartością próchnicy gleby gliniastei piaskowe.


OpisLiścienie bardzo małe, długość2-3 mm, owalne, zaokrąglone i wydłużo-ne, na krótkim ogonku. Liście pierwszełyżkowate, na rozetowato ułożonychogonkach, niepodzielone lub głębokow-cięte; nieliczne liście łodygowe niepo-dzielone, skrętoległe, z wydłużonymząbkowaniem lub głębokim wcięciem,z szerokim obejmującym łodygęuszkiem.

114 115Tobołki polne Thlaspi arvenseRodzina-krzyżowe-Cruciferae

Kiełkująca przeważnie wiosną, jednoroczna lubzimotrwała roślina nasienna, po roztarciu wyda-je zapach podobny do czosnku. Występuje nabogatych w substancje odżywcze, humusowychlub piaszczystych glebach gliniastych. Jestwskaźnikiem występowania gliny oraz glebbogatych w substancje odżywcze.


OpisLiścienie okrągło owalne, długość6-8 mm, z wyraźnie zaznaczonym ogon-kiem, całobrzegi, z lekko wciętymkońcem.Liście jasnozielone, liście właściwew formie odwróconego jaja, na ogonku.W górnych partiach wydłużone, zestrzałkowatą podstawą, przeważniewcięte lub ząbkowane, bez włosków.Formy jare słabiej ulistnione z liśćmiprawie siedzącymi

116 117Wilczomlecz obrotny Euphorbia helioscopiaRodzina-wilczomleczowate-Euphorbiaceae

Roślina jednoroczna jara lub ozima o łodydzewyprostowanej wysokości 15-40 cm z rzadkimiodstającymi włoskami. Wilczomlecz jest roślinątrującą.

WystępowanieWystępuje na glebach ciężkich gliniastych, jestchwastem roślin okopowych i warzywnych.

OpisLiścienie odwrotnie jajowate na szczy-cie zaokrąglone na płaskich ogon-kach.Liście nagie odwrotnie podłużniejajowate, o nasadzie klinowatej prze-chodzącej w ogonek, z przodu ząb-kowane, czasem na szczycie lekkowcięte. Kwiatostanem wierzchołka 4-5promienista o trójdzielnych widlastychramionach. Owoce trójdzielne gładkie,nagie. Nasiona siatkowato dołkowane,kulistawe, brunatnoszare, matowe dł.2,4 i szer.-1,8 mm.Kwitnie od czerwca do września.

118 119Wyka ptasia Vicia craccaRodzina-motylkowate-Papilionaceae

Kiełkująca od jesieni do wiosny (przez całyrok), wieloletnia roślina z głęboko sięgającymkorzeniem palowym i z dość mocno rozbudo-wanymi, szeroko rozgałęzionymi rozłogamipodziemnymi. Preferuje bogate w substancjeodżywcze, obficie zaopatrzone w wodę, humu-sowe, ilaste do piaszczystych gleby gliniaste.

OpisLiścienie - zarodek bez widocznychliścieni, które pozostają w ziemi, w łupi-nie nasienia. Pierwsze liście parzystopie-rzaste, przeważnie z jedną do dwóchpar listków. Następne liście podzielonew 6 do 15 par listków, kończących siępodzielonym wąsem czepnym.Listki podłużne do lancetowatych.

WystępowanieZboża, rośliny okopowe.

120 121Żółtlica drobnokwiatowa Galinsoga parvifloraRodzina-złożone-Compositae

Kiełkująca późną wiosną jednoroczna, ciepło-i światłolubna, wrażliwa na mróz roślina nasien-na. Preferuje czyste gleby piaskowe i gliniaste,szczególnie bujnie występuje na glebachbogatych w próchnicę lub azot.

WystępowaniePrzede wszystkim rośliny okopowe, kukurydza,rzepak.

OpisLiścienie małe, kolistojajowate, połysku-jące, jasnozielone, koniec tępo ściętyw środku lekkie wgłębienie. Liścienaprzeciwległe, niepodzielne, drobno-ząbkowane, jasnozielone, pokryte drob-nymi włoskami, liście dolnych partii naogonku i jajowate, liście górnych partiilancetowate, prawie siedzące.

123122Echinochla crus-galli

OpisPierwszy liść zwinięty, szerokolanceto-waty. Bez uszka i języczka, ciemno - doszarozielony. Następne liście częstow czerwonawym odcieniu, z jasnympasem przebiegającym przez środek.

Chwastnica jednostronnaRodzina: trawy (Gramineae)

Kiełkująca wczesnym latem, jednoroczna,ciepłolubna roślina nasienna.Występuje głównie na niezbyt wilgotnychhumusowych, bogatych w substancje odżyw-cze, gliniastych glebach piaszczystych.

WystępowanieWszystkie późne uprawy, np. kukurydza, buraki.

125124Apera spica-venti

OpisLiścień drobny, delikatny, zwiniętyw korkociąg, pochwa pierwszego liściaczerwono nabiegła, liście właściwe -wierzchnia strona lekko żłobkowana,lekko szorstka, zwinięta i lekko skręco-na; języczek liściowy długi, biały dożółtawo-białej z regularnymi głębokimiwcięciami.Brak uszka.

Miotła zbożowaRodzina: trawy (Gramineae)

Kiełkująca przeważnie jesienią, jednorocznaozima lub jara szybko rozrastająca się zapomocą korzeni przybocznych roślina wiechli-nowata. Występuje głównie na lekkich, lekkowilgotnych i lekkokwaśnych glebach. Jestwskaźnikiem niedoboru wapna, jej kiełkowaniewymaga światła dziennego.

WystępowanieZboża, przede wszystkim ozime, rzepak.

127126Avena fatua

OpisPierwszy liść zwinięty w lewo, szeroki,równowąski, spiczasto zakończony,dolna część brzegu blaszki pokrytarzęskami. Wśród licznych nerwów3 wyraźniejsze szczecinowato owłosione.Brak uszka, wyraźny błoniasty języczekliściowy, silnie wydłużony.

Owies głuchyRodzina: trawy (Gramineae)

Kiełkująca wiosną, jednoroczna jara roślinanasienna, bardzo podobna do owsa zwyczajne-go. Kiełkuje na głębokości do 20 cm. Główniena wilgotnych, ciężkich glebach ilastych i glinia-stych o znacznej zawartości wapna.

WystępowanieZboża, głównie jare, rośliny okopowe, kukury-dza.

129128Digitaria sanguinalis/ischaemum

OpisPalusznik krwawy: Pierwszy liść krótki,spiczastojajowaty, bez uszka, błonkaliścia średniej długości, blaszka liściaz wyraźną centralną żyłką unerwienia naspodniej stronie, kolejne liście - blaszkadelikatnie jedwabista.Pochwy liścia w dolnej części gęstopokryte włoskami.Palusznik nitkowaty: Pierwszy liść krótki,spiczastojajowaty, - blaszki i pochwyliścia bez włosków, zielone, częstofioletowe.Błonka liścia biała, często ścięta, bezuszka.

Palusznik krwawy, nitkowatyRodzina: trawy (Gramineae)

Palusznik krwawy: Jednoroczna, ciepłolubnatrawa, przeważnie w czerwonym lub fioletowymodcieniu. Preferuje lekkie, bogate w substancjeodżywcze gleby o niskiej zawartości wapna.Kiełkuje wiosną.Palusznik nitkowaty: Jednoroczna, ciepłolubnaroślina wiechlinowata, tworząca darń. Występujena lekkich, często ubogich w substancjeodżywcze i wapno, lecz bogatych w azot,glebach gliniastych i piaszczystych. Kiełkujewiosną.

WystępowanieWszystkie późne uprawy, np. kukurydza i ziem-niaki.

131130Agropyron repens

OpisLiścień równowąski, lekko zwinięty,u podstawy często czerwonawy, nabrzegach krótko owłosiony, pochwapierwszego liścia czerwono-nabiegła.Liście rowkowane z lekkim wybrzusze-niem - „kielem” - wzdłuż linii środkowej,na podstawie blaszki „kołnierz” z bardzokrótkich włosków. Języczek liściowykrótki błonkowaty, białawy. Uszka szpo-nowate, białawozielonkawe, obejmująceźdźbło.

Perz właściwyRodzina: trawy (Gramineae)

Kiełkująca jesienią i wiosną, wieloletnia roślinawiechlinowata o szeroko rozbudowanym syste-mie pędów podziemnych (kłączy). Rozmnażanieprzeważnie przez kłącza. Występuje na wszyst-kich rodzajach gleb, jednak preferuje bogatew substancje odżywcze gleby ciężkie.

WystępowaniePrawie we wszystkich uprawach.

133132Bromus secalinus

OpisPierwszy liść zwinięty, 5 nerwowy wrazz pochwą, gęsto owłosiony, liście właści-we - żółtozielone, blaszki liści spiralnieskręcone, brzegi i wierzchnia stronanieregularnie pokryte włoskami. Pochwyliściowe bez włosków i zamknięte,języczek liściowy wąski, ząbkowany,błoniasty.

Stokłosa żytniaRodzina: trawy (Gramineae)

Dwu-/wieloletnia, lecz także jednoroczna roślinawiechlinowata, tworząca darń. Występuje nabogatych w azot, lżejszych do gliniastychglebach. Kiełkuje jesienią.Ograniczenie uprawy roli do minimum sprzyjarozpowszechnianiu się różnych gatunkówstokłosy.

WystępowanieZboża, rzepak ozimy, ziemniaki.

135134Poa annua

OpisPierwszy liść drobny, krótki, jednakmocniejszy niż w przypadku miotłyzbożowej. Blaszka pofałdowana, zpodwójnym rowkiem, wierzchnia stronamatowa do lekko połyskującej; spodniastrona matowa, łódkowaty koniec liścia.Brak uszka, języczek liściowy błoniastywyraźny, krótki i tępy.

Wiechlina rocznaRodzina: trawy (Gramineae)

Kiełkująca przez cały rok, jednoroczna, zimotr-wała roślina wiechlinowata, tworząca darń.Preferuje lekkowilgotne, bogate w azot gleby.

WystępowanieZboża, rośliny okopowe, rzepak, kukurydza.

137136Setaria viridis

OpisPierwszy liść zwinięty, spiczastojajowaty,błonka liścia zastąpiona kołnierzemz delikatnych włosków.Liście trawiasto zielone, lancetowatowydłużone, bez włosków, bez języczka,dosyć szerokie, stopniowe zaostrzającesię w kierunku końca. Bez uszka,pachwina liścia zamknięta, pokrytawłoskami.

Włośnica zielonaRodzina: trawy (Gramineae)

Kiełkująca późną wiosną (ciepłolubna), jedno-roczna, roślina wiechlinowata z kłosokształtnąwiechą, tworząca darń. Preferuje bogate w sub-stancje odżywcze, lekkie, ciepłe gleby gliniasteo niskiej zawartości wapna.

WystępowanieRośliny okopowe, kukurydza.

139138Alopecurus myosuroides

OpisLiścień drobny, o niepokrytej włoskami,wąskiej blaszce, u podstawy częstoczerwonawy, skręcony jak korkociąg.Liście wąskie, o ostrych brzegach. Brakuszka. Błonka liścia długa, częstoczerwonawa, grubo i nieregularnieposzarpana.

Wyczyniec polnyRodzina: trawy (Gramineae)

Kiełkująca przeważnie jesienią, ale takżei wiosną, jednoroczna lub dwu-/wieloletniaroślina nasienna, tworząca darń. Głównie naśrednich do ciężkich, wilgotnych, glebacho znacznej zawartości wapna.

WystępowanieZboża, głównie ozime, rośliny okopowe, roślinystrączkowe i oleiste.

spis chwastów według nazw polskich -...

Documents