Üsküdar nalçacı Şeyh halil efendi

Üsküdar Nalçac› fieyh Halil EfendiTekkesi Haziresi Mezar Tafllar›

Y R D . D O Ç . D R . S . S A D ‹ K U C U RMarmara Üniversites

Günümüze ulaflamayan tekkenin haziresi Üsküdar’da Tabaklar Mahallesinin(eski ‹nadiye/‹cadiye semti) Nalçac› Hasan1 Soka¤›ndad›r. Tekke Halvetî tarika-tine mensup olan Mudurnulu Nalçac› fieyh Halil Efendi taraf›ndan kurulmufl vebu sebeple onun ad›n› alm›flt›r. 4. postniflîn fieyh Mehmed Tulû‘î Efendidendolay› (v. 1170/1756-7) Tulû‘î Efendi Dergâh›2 ad›yla da an›lmaktad›r.Ayvansarayî’ye göre, buran›n di¤er bir ad› ise Pâr Tekyesidir ve Halil EfendiAntalya’da meskûn Vehhab Ümmî’nin müridlerindendir.3 Di¤er bir belgeye göreonun fleyhi, silsilesi Abdülvehhab Efendi ve Tâlib Ümmî Efendi ile Halvetiyyetarikatinin Ahmediyye kolunun kurucusu fieyh Ahmed fiemseddin Yi¤itbafl›’ya(v. 910/1504) ulaflan Arma¤an Ramazan Efendidir.4 Halil Efendinin vefat tarihi-ni Ayvansarayî burada bulundu¤unu belirtti¤i mezar tafl›na göre 1040 (1630-1)5,Zâkir fiükrî ise 1068 (1657-8)6 olarak verir. Sözü edilen mezartafl› bugün mev-cut de¤ildir; kabir yeri de bilinmemektedir. Ancak yap›lan son tadilat s›ras›nday›k›lan yol kenar›ndaki evlerin arsas›na onun hat›ras›na bir kabir yap›lm›fl, latinharfleriyle “Hüve’l-Bâkî Nalçac› Halil Efendi Hazretleri” yaz›l› bir mezartafl› kon-mufl ve demir parmakl›klarla çevrilmifltir. Tekkenin kurulufl tarihi bilinmiyorise de Halil Efendinin sa¤l›¤›nda infla edildi¤i tahmin edilebilir. Eski kay›tlardan tekkenin minareli bir mescid-tevhidhanesi ve türbesi ile 4 odal›meflrutas›n›n bulundu¤u anlafl›lmaktad›r. Muhtemelen tekkenin müntesip-lerinden olan baz› devlet ricalinin farkl› tarihlerde infla, tamir veya gelir vakf›suretiyle buray› ihya ettikleri anlafl›lmaktad›r. Nitekim Marafl mîrmîrân› vesonra Rumeli beylerbeyli¤i payesiyle Marafl valisi olan Hac› Abdullah Paflan›n(v. 1169/1756) 1168 (1754-5) y›l›nda mescide bir minber ile tevliyet, kayyumluk,

406

kitabet, imamet ve hitabet ile müezzinlik cihetleri için gelirler vakfetti¤i tespitedilmektedir7. Keza Arslan A¤a isimli bir zat da mescid ve tekkeye gelirler vak-fetmifltir.8 Nam›k Pafla zâde Cemil Pafla ise 1291 (1874)’de türbeyi yapt›rm›flt›r.Ayr›ca 1851, 1859 ve 1883 tarihli tekkenin tamiri ile ilgili belgelere rastlanmak-tad›r. Bu onar›mlara ra¤men 1931’de mescid-tevhidhanenin harap vaziyetteoldu¤u, türbe ile minarenin ayakta kalabildi¤i görülmektedir.9 1941’de isedikdörtgen planl›, yakl. 8x7m10 ölçekli kâgir bir bina olan türbenin çat›s›n›nçökmüfl vaziyette oldu¤u, kaidesi mermerle kapl› ve üzeri düzgün kesme tafllaörülü minarenin ise mevcut olmad›¤› belirtilmektedir.11

Vaktiyle resmî veya gayr-i resmî usullerle iflgal edilip üzerinde küçük evleryap›lan tekke arazisinin bir k›sm›, 1 y›l kadar önce buran›n önemini bilenhay›rsever flah›slar taraf›ndan kurtar›lm›fl, evler y›kt›r›l›p arazi ve hazire temi-zlenmifl ve sokak taraf›na duvar örülüp demir bir kap› yapt›r›lm›flt›r.Zamanla ve yap›lan tahribat sonucu toprak alt›nda kalm›fl birçok mezartafl› butadilat s›ras›nda sa¤lam veya parçalanm›fl halde ortaya ç›kart›lm›flt›r. ‹ki üçparçaya ayr›lm›fl, bafll›¤› k›r›lm›fl veya düflmüfl ya da gövdesi kay›p, bafll›¤› mev-cut birçok mezartafl› sahibinin meçhul kabrinden ba¤›ms›z bir halde da¤›lm›fldurumdad›r. Baz› kabir yerleri betonla çevrilmifl; ancak yeri sabit olmayanmezartafllar› gelifligüzel yerlefltirilmifltir; birço¤unun ayak flahideleri yoktur. Sözkonusu mezartafllar›n›n sahiplerinin bu hazirede medfun olduklar› kesindir;ama kabirleri meçhuldür, kar›flm›fl durumdad›r.

Ü S K Ü D A R S E M P O Z Y U M U V

407

Nalçac› Halil Efendi Tekkesi genelde Halvetiyye tekkesidir; ancak zaman içindebu tarikatin muhtelif kollar› aras›nda birkaç defa el de¤ifltirdi¤i görülür. Kurucufleyh Nalçac› Halil Efendi yukar›da zikredilen bir rivayete göre Halvetiyyeninana kollar›ndan Ahmediyyeye ba¤l›d›r. Yaz›l› kaynaklarda verilen fleyh lis-telerindeki 3. fleyhin ad› ve vefat tarihi ile mezartafl› listesinde 5. s›rada bulunanMehmed Efendi ise muhtemelen ayn› flah›s olmal›d›r. Ancak mezartafl›n›nHamzavî12 tipinde olmas› dikkat çekicidir. 4. fleyh Mudurnulu Mehmed Tulû‘î Efendi, Halvetiyyenin di¤er bir ana koluolan fia‘bâniyyenin alt kolu Nasûhiyyeden fieyh Ali Alâeddin Efendinin halife-sidir. Tulû‘î Efendi ayn› zamanda hattatt›r ve tasavvufî eserler bestelemifltir.Mudurnu’da medfun oldu¤u bilinen Tulû‘î Efendiye ait, muhtemelen halifesi vedamad› fieyh Hüseyin Efendi taraf›ndan yazd›r›lan ve metninden anlafl›ld›¤›nagöre makam tafl› özelli¤inde, bafl k›sm› k›r›k bir mezartafl› (Nu. 8) haziredebulunmaktad›r.13

Ü S K Ü D A R N A L Ç A C I fi E Y H H A L ‹ L E F E N D ‹ T E K K E S ‹ H A Z ‹ R E S ‹M E Z A R T A fi L A R I

408

8. fleyh olan Mustafa Enver Efendi, kabri (Nu. 19) hazirede bulunan ilmiyyesar›kl› mevâlîden Aydosl› Muhammed Saîd Efendinin o¤ludur.14 Saîd Efendi iseilk matbaay› kuran ‹brahim Müteferrika’n›n torunudur.15 Enver EfendiNasûhiyyenin alt kolu Kufladaviyye fleyhi olup burada medfun bulunan Bosnevîfieyh Muhammed Tevfik Efendinin16 halifesidir. O tekkenin fleyhi Ahmed ReflîdEfendinin mürîdi iken Muhammed Tevfîk Efendiye ba¤lanm›fl ve kendisinehilafet verilmifltir. Muhammed Tevfik Efendiye büyük bir muhabbeti bulunanfieyh Ahmed Reflîd Efendi ise bunu duyunca, meflîhati seçkin dervifli EnverEfendiye b›rakarak köflesine çekilmeyi tercih etmifltir. Mustafa Enver Efendieserleri bulunan âlim ve flair bir zatt›r.17

fieyh Ahmed Reflîd Efendinin halifesi fieyh Mustafa Rif‘at Efendi (v. 15 Z 1277)ile önce Muhammed Tevfik Efendinin, onun vefat›yla Mustafa Enver Efendininhalifesi olan Kaflgar emirinin ye¤eni Yakub Han›n (v. 1907) o¤lu SeyyidAbdurrahman Efendinin (v. 16 N 1336) mezarlar› da hazirede bulunmaktad›r.Enver Efendiden sonra fleyh olan o¤lu Mehmed Tayyar Beyin tekkenintürbesinde bulunan sandukas›n›n önündeki kitabesi, fieyh Tayyar Efendi azm-i âlem-i lâhût idüp‹ftirâkiyle dil-i yârân› nâlân eyledi.diye bafllamakta imifl. Onun zaman›nda harap durumda olan tekkeyi dervifller-den kendisi de burada medfun bulunan Trabzonî Sâî-zâde Mahmud Efenditamir ettirmifl. Ancak I. Dünya Savafl›nda tekkeye asker yerlefltirildi¤indentekrar harap olmufl.18 Son fleyh ‹hsan (‹yisan) Bey ise devrin önde gelen isim-lerinden birçok ilahi meflketmifltir ve güzel durak okumas› ile tan›nm›flt›r.19

Mevcut yaz›l› kaynaklara göre tekke ve fleyhleri hakk›nda daha fazla bilgi ver-


409

mek mümkün ise de bu araflt›rman›n konusu esas itibariyle hazire mezartafllar›ile s›n›rl› tutulmaya çal›fl›lm›flt›r. Tekkenin ayr›nt›l› bir tarihçesi ve fleyhlerinbiyografileri, özellikle arfliv belgeleri de taranarak pekâlâ baflka bir araflt›rman›nkonusunu teflkil edebilir.Hazîrede tespit etti¤imiz 56 bafl mezartafl›ndan 25’i (6’s› çocuk) erkeklere, 29’u(3’ü çocuk) kad›nlara aittir, 2’sinin ise tafllar› k›r›k parça oldu¤u için cinsiyetitespit edilememifltir. Bunlara burada medfun oldu¤u bilinen ve vaktiylemezartafl› görülen tekkenin kurucusu Nalçac› fieyh Halil Efendi için tadilats›ras›nda yapt›r›lan kabir ve latin harfleriyle yazd›r›lan mezartafl› dahil de¤ildir. Nalçac› fieyh Halil Efendinin vefat tarihinden (1040/1630-1 veya 1068/1657-8)son mezartafl›n›n tarihine (1336/1918) kadar geçen yaklafl›k 3 as›r içinde hazir-eye yap›lan definlerin tarihlerine bak›ld›¤› zaman bafllang›çtan 1850’lere kadarolanlar›n azl›¤› dikkat çekmektedir. Bu durum tekkenin ilk zamanlar›nda ufak,


410

kendi halinde oldu¤unu veya buradaki kabirlerin ve mezartafllar›n›n zamanlatoprak alt›nda kalm›fl ya da tahrip edilmifl olabilece¤ini akla getirmektedir.Herhalükârda hazirede bir kaz› araflt›rmas› yap›ld›¤› takdirde toprak alt›ndanyeni mezartafllar›n›n ç›kmas› mümkün görünmektedir. Tekkenin önceye nispetle daha faal hale gelmesi, Kufladaviyye fleyhi MustafaEnver Efendinin fleyhli¤i dönemine ve sonras›na tekabül etmektedir. Nitekimhaziredeki definlerin 1276-1317 (1860-1900) y›llar› aras›nda yo¤unlaflt›¤›n›görmekteyiz. Afla¤›daki tabloda da görüldü¤ü gibi mezartafllar›n›n hemen hemen yar›s›n›nkabri meçhuldür. Di¤erlerinin ço¤unlu¤unu ise genellikle orta seviyedekikiflilere ait olan pehleli kabirler teflkil etmektedir. Tekne veya masa lahit gibigösteriflli ve masrafl› kabirlerin yap›m›n›n tercih edilmedi¤i görülür.

Hazirede tespit etti¤imiz 56 mezartafl›ndan 27’si bafll›kl›, 28’i bafll›ks›zd›r,1’ininise k›r›k oldu¤u için bafll›kl› olup olmad›¤› belirsizdir. Bafll›kl›lar›n 13’ününbafll›k k›sm› k›r›k oldu¤u için tipleri bilinmemektedir. Geriye kalan 12 bafll›¤›n4’ü Azîziyye fesli, di¤erleri ise tabloda görüldü¤ü gibi muhtelif tiptedirler.Bunlardan birisinde (Nu. 15) fia‘bâniyye tac› bulunmaktad›r. Yine silindir sütunflahidelerden birisinde (Nu. 37) kitabenin üstünde çelenk içinde tarikat tac›bulunmaktad›r. Bu arada tabloya dahil edilmeyen, hazirede meçhulgövdelerinden ayr›lm›fl vaziyette birçok mezartafl› bafll›¤› vard›r. Bunlardan üçütarikat tac›d›r. Bu bafll›klar›n di¤er yaz›l› kaynaklardan burada medfun olduk-lar›n› tespit etti¤imiz tekke fleyhlerinin mezartafllar›n›n parçalar› olmas›muhtemeldir. Nitekim Zâkir fiükrî Efendinin20 listesini verdi¤i 9 tekke fleyhin-den burada medfun olduklar›n› belirtti¤i Nalçac› Halil Efendi, ‹plikçi EbubekirEfendi, Hüseyin Efendi, Mehmed Rüfldî Efendi ve Ahmed Reflîd Efendininmaalesef haziredeki kabir yerleri bilinmemektedir ve mezartafllar› da mevcutde¤ildir. Ancak bu üç tactan sadece birisinin fia‘bânî (k›rk dikiflli kavuk),


411

di¤erlerinin ise Rifâî ve Kadirî (oniki dilimli kavuk) tac› olmas› dikkat çekicidir.Ayr›ca defin yerini zikretmedi¤i Mustafa Enver Beyin kabri ise buradad›r. Yinekendisi de burada medfun bulunan Hammâmî fieyh Muhammed Efendininvefat eden zevcesinin buraya defin izni hakk›nda 23 C 1317 tarihli bir tezkire21

bulundu¤u halde, bugün bu han›ma ait bir mezartafl› mevcut de¤ildir. Bafll›ks›z 28 mezartafl›n›n ço¤unlu¤unu ise silindir sütunlar teflkil etmektedir.Bu tip toplam 14 flahidenin 8’i erkek, 6’s› kad›nlara aittir. Erkek flahidelerisadedir, kad›n flahidelerinde ise tepelerinde tomurcuk (1’i enginar: Nu. 21)bulunmaktad›r. Bir erkek mezartafl›n›n (Nu. 44) ise han›mlar›nki gibi süslüdür.Ço¤unun ayaklar› kemerlidir ve barok yapraklarla süslenmifltir. Ayr›ca 5’er tanebeflgen ve al›nl›kl›, 2 Hamzavî mezartafl› bulunmaktad›r.


412

56 bafl mezartafl›ndan ancak 1/4 kadar›n›n ayak tafl› mevcuttur. 8 silindir sütuntipinde ayak tafl› vard›r (Nu. 20, 21, 22, 24, 30, 33, 37, 41). Bunlardan 2’si (Nu.22, 37) gayet güzel süslemelidir. Di¤er ayak tafllar› al›nl›kl› (Nu. 23, 31, 34) vebeflgendirler (Nu. 29, 46). Al›nl›kl› olanlar›n da süslemeleri güzeldir. Mezartafllar›n›n kitabe metinlerinin bir çok yönüyle ait oldu¤u toplumun dînî,sosyal, kültür ve sanat hayat› hakk›nda zengin bir kaynak oldu¤u malumdur. Buhaziredeki mezartafl› metinleri de Osmanl› toplumunun bir kesiti olan Nalçac›Halil Efendi Tekkesinde yaflanan hayat› imkan nispetinde tan›mam›z› sa¤laya-cak mahiyettedir.Tercih edilen hat türü sülüs / celî sülüs (28 adet) ve ta‘lîk / celî ta‘lîktir (27 adet).Sadece 1’i (Nu. 45) mezartafllar›nda az tercih edilen rik‘ad›r. Yaz›lar›n sanatde¤eri pek yüksek olmasa da vasat ve vasat›n üzerinde olanlar› vard›r. Celî sülüsyaz› için 18, 19, 20, 21, ve 37, ta‘lîk / celî ta‘lîk için ise 23, 27, 39 ve 41 numar-al› flahideler güzel örneklerdir. 23 numaradaki ta‘lîk yaz›n›n hattat› ise M›srî-zâde Ali R›za Efendidir.Metinlerin tamam› Türkçedir, 32’sinin tamam› mensur, 13’ü mensur vemanzum birlikte ve 11’i yaln›z manzum yaz›lm›flt›r. Manzum metinlerde kul-lan›lan vezinleri flöyle s›ralamak mümkündür:Osmanl› mezartafl› gelene¤inde Allah’› anma veya övme ifadeleri yayg›n olarakkullan›lm›flt›r. Tabloda görüldü¤ü gibi burada da daha çok Esmâü’l-Hüsnâdan“el-Bâkî” ve “el-Hayy” s›fatlar›yla yap›lm›fl isim cümleleri veya “Hû” s›fat› yeral-maktad›r. En yayg›n olan› “Hüve’l-Bâkî”dir. Yak›nma ifadesi olarak 4mezartafl›nda “Âh mine’l-mevt” kal›b› kullan›lm›flt›r. Ancak bununla yetinmeyipölenin veya yak›n›n›n a¤z›ndan söylenmifl hastal›k veya ölüm karfl›s›ndaki çare-sizli¤i ifade eden serzenifllere de rastlan›r:


413

Gülflen-i fânîye gelmifldi meh-i tâbân›mBa¤-bân-› felek ald› o gül-hazân›m (Nu. 12)

El-amân bir dânem ald› rûzigâr-› bî-nevâlN’old› hayf âh gonce-fem giysû-yi sünbül gül-cemâl (Nu. 13)

Neler çekdim bu çerh-› bî-vefâdanBafl›m kurtulmad› derd ü belâdanEcel câm›n içirdi bana âhirAy›rd› beni cümle âflinâdan (Nu. 21)

Yûnus Emrem bu hasretle bu zâreAceb mihmân olupdur aflk elinden (Nu. 25)

Hey meded bulunmad› emrâz›n›n bir çâresiYigirmi dokuzda imifl hem tekmîl va‘desiNîçe rûhânî ve cismâniyle tedbîr itdilerGelse Lokman neylesün tolmufl ecel peymânesi

Bir melek haslet civând› toymad› gençli¤ineEy felek lây›k m› böyle tafldan olsun lânesi (Nu. 31)

Konuflurken, yazarken ve burada oldu¤u gibi mezartafllar›nda vefat eden kiflidenbahsedilirken ad›n›n bafl›na baz› s›fatlar eklenir. Tabloda görüldü¤ü gibi daha


414

çok mecazen dua mahiyetindeki “merhûm”, “ma¤fûr” / “ma¤fûrun leh” ve bun-lar›n müennesleri kullan›l›r.

Bazen vefat edenin veya yak›n›n›n a¤z›yla manzum dualar da edilmektedir:

Ola me’vâ sana cennet der-makâm-› Mahmûd (Nu. 1)

Rûz-› mahflerde amân eyleme flermende hârMazhar-› afv ü kerem k›l beni ey Rabb-i enâm (Nu. 30)

Hadîce Han›m› Rabbim ide dîdârla be-gâm (Nu. 30)

Eylese firdevs makam›n ana lây›k Zü’l-Celâl (Nu. 31)

⁄arîk-› lücce-i ¤ufrân idüp Hakk cürm ü taksîrinTerakkî eylesün kabrinde rûh› kalmasun mebhût (Nu. 32)

Rûz-› mahflerde flefî‘ olsun flehîd-i Kerbelâ (Nu. 36)

Beni afv eyle kudret ›ss› YezdânKi ism-i a‘zam nûr-› Kur’ân (Nu. 38)

Mezartafl› metinlerindeki unvan ve lâkaplardan ait oldu¤u kiflinin sosyalstatüsünü tespit etmemiz mümkün olmaktad›r. Bugünkü soyad› yerinekullan›lan –zâde ile biten isimlerle dar anlam›yla kimin o¤lu veya k›z›, geniflanlam›yla ise hangi aileden veya sülâleden oldu¤unu ö¤renebiliyoruz. Yinemezartafl›ndan sahibinin hac›, hoca, haf›z ile ismin sonuna eklenen efendi, be¤,be¤efendi veya han›m, hatun, kad›n gibi yayg›n s›fatlardan baflka as›l nereli


415

oldu¤unu, mesle¤ini, görevini, asker ise rütbesini, ehl-i tarîk veya seyyid olupolmad›¤›n› tespit edebiliyoruz. Afla¤›daki tabloda bu haziredeki mezartafl› kita-belerinde geçen unvan ve lâkaplar›n da¤›l›m› verilmifltir: Mezartafllar›nda mezarda medfun bulunan kifli için ziyaret edenden (zâir) birFâtiha okumas› talebinde bulunulur. Bu istek öz itibariyle ayn› olan sade veyasüslü farkl› kal›plarla ifade edilmektedir:

Baz› ölü yak›nlar› ise bununla yetinmeyerek, genellikle medfunun a¤z›yla budua (Fâtiha, ‹hlâs) iste¤ini pekifltirmifllerdir:

Ehibbâdan duâ celb itmekiçünBurada vaz‘olund› bu alâmet (Nu. 8)

Ziyaret idene budur ricam›zUnutmasun bizi hay›r duadan (Nu. 21)Kabrim üzre gelen insân‹de rûh›ma Fâtiha ihsân


416

Rûh›yçün ve kâffe-i ehl-i îmân ervâhlar›yçün r›zâen li-llâhi’l-Fâtiha. (Nu. 38)

Kim gelüp kabrim ziyâret eyleyen ihvân›m›zOkusunlar rûh›m içün “Kul hüva’llah” âyeti (Nu. 40)

Mezartafllar›nda son olarak genellikle metnin sonunda, nadir olarak baflta(örn.: Nu. 2) veya cümle içinde (örn.: Nu. 45) vefat tarihi verilmifltir. En yayg›nkullan›lan iki tip “sene + rakam ile y›l” ve “fî + rakamla gün + ay ad› + sene+ rakamla y›l”d›r. Daha az kullan›lan tipler tabloda verilmifltir. Fî + rakamlagün + ay ad› + sene + rakamla y›lBazen bununla yetinilmeyerek metne estetik bir zenginlik katmak için harflerinsay› de¤erleri esas›na dayanan ebced hesab›22 yöntemiyle tarih de


417

düflürülmüfltür. Bunlar›n baz›lar›nda tarihi düflüren flairin ad› ile düflürülen tar-ihin türü de yaz›lm›flt›r.


418


419

K A T A L O G

Nu. 1Cinsiyet : ?Mezar tipi : ToprakBafl tafl› : Bafll›ks›z, silme kemer, düz cepheli,

yükselen kartuflluBafll›k tipi : -Ayak tafl› : -Yaz› türü : SülüsMetin türü : MensurSüsleme : -

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : -yak›nma : -dua s›fat› : -lâkab : -kimlik : -unvan : -dua : Ola me’vâ sana cennet der-makam-›

Mahmûddua iste¤i : -tarih : Sene 1112. Tarih düflürülmüfl:

“Ola me’vâ sana cennetder-makâm-› Mahmûd”

Metin : 1. Ola me’vâ sana2. Cennet der-makâm-›3. Mahmûd. Sene 1112.

Nu. 2Cinsiyet : KçMezar tipi : Ba¤›ms›zBafl tafl› : Bafll›kl› (K›r›k!), dikdörtgen prizma,

yatay kartufllu Bafll›k tipi : ? (K›r›k!)Ayak tafl› : -Yaz› türü : SülüsMetin türü : MensurSüsleme : -

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma: -yak›nma : -dua s›fat› : Merhûme ve ma¤fûr[et]ün lehâlâkab : -kimlik : Hibetullahunvan : -dua : ile’r-rahmeti Rabbihi’l-⁄afûrdua iste¤i : -tarih : Sene 1121.Metin : 1. Sene 1121

2. Merhûme


420

3. ve ma¤fûr[et]un lehâ4. ile’r-rahmeti5. Rabbihi’l-⁄afûr6. Hibetullah7. … (K›r›k!)

Nu. 3Cinsiyet : KMezar tipi : Ba¤›ms›zBafl tafl› : Beflgen, düz cepheli, yatay kartuflluBafll›k tipi : -Ayak tafl› : -Yaz› türü : SülüsMetin türü : MensurSüsleme : -

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : -yak›nma : -dua s›fat› : Merhûmelâkab : -kimlik : Fât›maunvan : Kad›ndua : -dua iste¤i : Rûh›na Fâtihatarih : Sene 1114.Metin : 1. Fâtiha

2. Derdine derman3. bulmayan veremden giden4. merhûme Fât›ma5. Kad›n rûh›na6. Sene 1114.

Nu. 4Cinsiyet : KMezar tipi : Ba¤›ms›zBafl tafl› : (K›r›k!) Beflgen (?), düz cepheli, yatay

kartufllu Bafll›k tipi : -Ayak tafl› : -Yaz› türü : SülüsMetin türü : MensurSüsleme : ?

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : ?yak›nma : ?dua s›fat› : ?lâkab : ?kimlik : fierîfeunvan : Hatun dua : ?dua iste¤i : Rûh›na [Fâtiha ?]


421

tarih : Sene 1143Metin : 1. … (K›r›k!) fierîfe Hatun

2. rûh›na. Sene 1143.

Nu. 5Cinsiyet : EMezar tipi : ToprakBafl tafl› : Hamzavî, düz cepheli, yatay kartuflluBafll›k tipi : -Ayak tafl› : -Yaz› türü : SülüsMetin türü : MensurSüsleme : -

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Allahu’l-Bâkîyak›nma : -dua s›fat› : Merhûm ve ma¤fûrun lehlâkab : -kimlik : Mehmedunvan : Efendi, efl-fieyhdua : -dua iste¤i : Rûh›yçün el-Fâtihatarih : Sene 1155.Metin : 1. Allahu’l-Bâkî

2. Merhûm ve ma¤fûrun leh3. efl-fieyh Mehmed Efendi4. rûh›yçün el-Fâtiha.5. Sene 1155.

Nu. 6Cinsiyet : EMezar tipi : ToprakBafl tafl› : Hamzavî, düz cepheli, yatay kartuflluBafll›k tipi : -Ayak tafl› : -Yaz› türü : SülüsMetin türü : MensurSüsleme : -

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Hüve’l-Bâkîyak›nma : -dua s›fat› : Merhûm ve ma¤fûrun lehlâkab : Debba¤ el-Hackimlik : Hüseyinunvan : A¤adua : -dua iste¤i : Rûh›yçün el-Fâtihatarih : Sene 1155.Metin : 1. Hüve’l-Bâkî

2. Merhûm ve ma¤fûrun leh3. Debbâ¤ el-Hâc Hüseyin A¤a


422

4. rûh›yçün el-Fâtiha.5. Sene 1155.

Nu. 7Cinsiyet : EMezar tipi : Ba¤›ms›zBafl tafl› : Bafll›kl› (K›r›k ?), düz cepheli, yatay kartuflluBafll›k tipi : ? (K›r›k ?)Ayak tafl› : -Yaz› türü : SülüsMetin türü : MensurSüsleme : -

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Hüve’l-Hayyü’l-Bâkîyak›nma : -dua s›fat› : Merhûm ve ma¤fûrun lehlâkab : -kimlik : Mehemmed Ârifunvan : -dua : -dua iste¤i :Rûh›na el-Fâtihatarih : Sene 1160.Metin : 1. Hüve’l-Hayyu’l-Bâkî

2. Merhûm ve ma¤fûrun leh3. Mehemmed Ârif rûh›na4. el-Fâtiha. Sene 1160.

Nu. 8Cinsiyet : EMezar tipi : Ba¤›ms›zBafl tafl› : (Üst k›sm› k›r›k!) dikdörtgen, düz cepheli,

yatay kartuflluBafll›k tipi : -Ayak tafl› : -Yaz› türü : SülüsMetin türü : Manzun ve mensurVezin : Mefâîlün mefâîlün feûlün Süsleme : -

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : - yak›nma : -dua s›fat› : -lâkab : Tulû‘îkimlik : Mehmedunvan : Efendi, efl-fieyhdua : -dua iste¤i : Ehibbâdan duâ celb itmekiçün

Burada vaz‘olund› bu alâmettarih : Sene 1170.Tarih düflürülmüfl : “Tulû‘î eyledi firdevse r›hlet”Metin : … (K›r›k!)


423

1. Ehibbâdan duâ celb itmekiçün2. Burada vaz‘olund› bu alâmet3. Duâ-y› hayrd›r ancak sa‘îdâ4. Alâmetden murâd olan ne minnet5. Didi dil nâsa târîh-i vefât›n6. “Tulû‘î eyledi firdevse r›hlet’ sene 1170- 7. ‹flbu hânk_h-› kudsiyân-metâf›n nice 8. müddet fleyhi olup ber-fehvâ-y› “Hubbu’l-vatani mine’l-îmân”9. Mudurn›’ya s›la-› rahm içün azîmet ve anda10. hulûl-i ecel-i müsemmâ ile müteveccih-i tekyegâh-›11. vuslat olan Tulû‘î efl-fieyh Mehmed Efendi12. Sene 1170.

Nu. 9Cinsiyet : KMezar tipi : Ba¤›ms›zBafl tafl› : Beflgen, düz cepheli, yatay kartufllu,

süslemeliBafll›k tipi : -Ayak tafl› : -Yaz› türü : SülüsMetin türü : MensurSüsleme : Al›nl›kta barok süsleme.

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Hüve’l-Bâkîyak›nma : -dua s›fat› : -lâkab : (Babas›n›n lâkab›: Kavvaf-zâde)kimlik : Zeynebunvan : Hatundua : -dua iste¤i :Rûh›na Fâtihatarih : Sene 1181Metin : 1. Hüve’l-Bâkî

2. Kavvâf-zâde3. Mehemmed Efendinin kerîmesi4. Zeyneb Hatun rûh›na5. Fâtiha. Sene 1181.

Nu. 10Cinsiyet : KMezar tipi : Ba¤›ms›zBafl tafl› : (Bafl taraf› k›r›k!) Düz cepheli, yatay

kartuflluBafll›k tipi : ?Ayak tafl› : -Yaz› türü : SülüsMetin türü : MensurSüsleme : -


424

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : ?yak›nma : ?dua s›fat› : Merhûmelâkab : Mollakimlik : fierîfe Azîmeunvan : -dua : -dua iste¤i :Rûh›na Fâtihatarih : Sene 1182Metin : 1. (K›r›k!) fieyh Tulû‘î Efendinin

2. kerîmesinin ciger-kûflesi3. merhûme fierîfe Azîme4. Molla rûh›na Fâtiha5. Sene 1182.

Nu. 11Cinsiyet : KMezar tipi : Ba¤›ms›zBafl tafl› : Beflgen, düz cepheli, yatay kartuflluBafll›k tipi : -Ayak tafl› : -Yaz› türü : SülüsMetin türü : MensurSüsleme : -

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma anma: -yak›nma : -dua s›fat› : Merhûme ve ma¤fûr[e]lâkab : -kimlik : fierîfe Emîne, Arpac› Ömer Ef.nin

zevcesiunvan : Hatundua : -dua iste¤i : Rûh›na Fâtihatarih : 10 Ra sene 1231Metin : 1. Merhûm Arpac› Ömer Efendinin

2. zevcesi merhûme ve ma¤fûre3. fierîfe Emîne Hatun4. rûh›na Fâtiha5. 10 Ra sene 1231.

Nu. 12Cinsiyet : KMezar tipi : PehleliBafl tafl› : Bafll›kl›, düz cepheli, yatay kartufllu,

süslemeliBafll›k tipi : Yass› takkeliAyak tafl› : Yaz› türü : SülüsMetin türü : Manzum


425

Vezin : Fâilâtün feilâtün feilâtün fa‘lünSüsleme : Kitabe bafll›¤›nda ortada akantus, köflelerde

çiçek buketi

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Hüve’l-BâkîYak›nma : Gülflen-i fânîye gelmifldi meh-i tâbân›m

Ba¤-bân-› felek ald› o gül-hazân›mdua s›fat› : -lâkab : -kimlik : Se‘âdetunvan : Han›mdua : -dua iste¤i : -tarih : 8 R sene 1241. Sâk›b tarih düflürmüfl:

“Bâkî-i bezm-i na‘îm old› Se‘âdet-Han›m”Metin : 1. Hüve’l-Bâkî

2. Ba¤-bân-› felek ald› o gül-i hazân›m3. [S]âk›bâ fevtine târîh-i cevâhir yazd›m4. “Bâkî-i bezm-i na‘îm old› Se‘âdet-Han›m”.5. 8 R sene 1241.

Nu. 13Cinsiyet : EçMezar tipi : ToprakBafl tafl› : Bafll›kl›, düz cepheli, yatay kartufllu,

kenarlar dalgal›, süslemeliBafll›k tipi : Sar›kl› kavuk (sabit)Ayak tafl› : -Yaz› türü : Ta‘lîkMetin türü : Manzum Vezin : Fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilünSüsleme : Üst köflelerde yaprak süsleme, kenarlarda

dalgal› suyoluMET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Hû Lâ ilâhe ill’allahyak›nma : El-amân bir dânem ald› rûzigâr-› bî-nevâl

N’old› hayf âh gonce-fem giysû-yi sünbül gül-cemâl

dua s›fat› : -lâkab : -kimlik : Muhyîunvan : -dua : -dua iste¤i : -tarih : Sene 1261. Hâf›z ta‘miyeli tarih düflürmüfl:

“Pür-çiçek gülzâr-› ‘adne gitdi Muhyî gülsitân”.

Metin : 1. Hû Lâ ilâhe ill’allâh2. El-amân bir dânem ald› rûzigâr-› bî-nevâl3. N’old› hayf âh gonce-fem giysû-yi sünbül gül-cemâl4. Vâlideyni flöyle tursun hep sevenler


426

cümlesi5. Gûfle-i mâtemde inler çeflm pür-hûn

pür-melâl6. Hâf›zâ târîh-i fevt ç›kd› bâ-› besmele7. “Pür-çiçek gülzâr-› ‘adne gitdi Muhyî

gülsitân”.8. Sene 1261.

Nu. 14Cinsiyet : KMezar tipi : ToprakBafl tafl› : Beflgen, düz cepheli, yatay kartuflluBafll›k tipi : -Ayak tafl› : -Yaz› türü : Celî sülüsMetin türü : MensurSüsleme : -

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Yâ Hûyak›nma : -dua s›fat› : Merhûme ve ma¤fûr[et]ün lehâlâkab : -kimlik : fierîfe Zelîhaunvan : Hatundua : el-muhtâc ilâ rahmeti Rabbihi’l-⁄afûrdua iste¤i : Rûh›yçün el-Fâtihatarih : Fî ⁄urre-i C sene 1270Metin : 1. Yâ Hû

2. Reflîd Efendinin vâlidesi3. Merhûme ve ma¤fûr[et]un lehâ el-muhtâc4. ilâ rahmeti Rabbihi’l-⁄afûr fierîfe5. Zelîha Hatunun rûh›yçün6. el-Fâtiha. Fî ⁄urre-i C sene 1270.

Nu. 15Cinsiyet : EMezar tipi : PehleliBafl tafl› : Bafll›kl›, düz cepheli, yatay kartuflluBafll›k tipi : fia‘bâniyye tâc-› flerîfiAyak tafl› : -Yaz› türü : Ta‘lîkMetin türü : Manzum ve mensur Vezin : Feilâtün (fâilâtün) feilâtün feilâtün feilünSüsleme : -

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : -yak›nma : -dua s›fat› : Merhûm ve ma¤fûrun lehlâkab : -kimlik : Mustafa Rif‘at, meflây›h-› fia‘bâniyyeden

fieyh Ahmed Reflîd Efendinin halîfesi


427

unvan : Efendi, efl-fieyhdua : -dua iste¤i : Rûh-› flerîfiyçün Fâtihatarih : Fî 15 Safer sene 1271Metin : 1. Dilerim bakmaya Rabbim yüzümün

karas›na2. Merhem-i flefkat ura ma‘siyetim yâras›na3. Kereminden ne kadar mücrim isem kesmem ümîd4. Giremez kimse efendiyle kulun aras›na5. Meflây›ha[!]-i fia‘bâniyyeden fieyh6. Ahmed Reflîd Efendinin7. halîfesi merhûm ve ma¤fûrun leh8. efl-fieyh Mustafa Rif‘at9. Efendinin rûh-› flerîf[iy]çün Fâtiha.10. Fî 15 Safer sene 1271.

Nu. 16Cinsiyet : EçMezar tipi : PehleliBafl tafl› : Bafll›ks›z, silindir sütun, yatay kartufllu,

süslemeliBafll›k tipi : -Ayak tafl› : Yaz› türü : Ta‘lîkMetin türü : Manzum ve mensurVezin : Fâilâtün fâilâtün fâilün Süsleme : Ayak k›sm›nda yapraklar

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : -yak›nma : -dua s›fat› : Merhûm ve ma¤fûrun lehlâkab : -kimlik : Mehemmed Celâlüddin, fieyh Mustafa Rif‘at

Efendinin mahdumuunvan : Efendidua : -dua iste¤i : Rûh›yçün r›zâen li-llâhi Te‘âle’l-Fâtihatarih : 15 Zilhicce sene 1277Metin : 1. Nev-civân›m uçd› cennet bâ¤›na

2. Mâderini yakd› firkat nâr›na3. fieyh Mustafa Rif‘at Efendi4. merhûmun mahdûm› merhûm5. ve ma¤fûrun leh Mehemmed Celâlüddin6. Efendinin rûh›yçün7. r›zâen li-llâhi Te‘âle’l-Fâtiha.8. 15 Zilhicce sene 1277.

Nu. 17Cinsiyet : KMezar tipi : PehleliBafl tafl› : Bafll›ks›z, al›nl›kl›, düz cepheli, yatay


428

kartufllu, süslemeliBafll›k tipi : -Ayak tafl› : -Yaz› türü : Ta‘lîkMetin türü : Manzum ve mensurVezin : Mefâîlün mefâîlün feûlünSüsleme : Bafl k›sm›nda yaprak süsleme

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Hüve’l-Bâkîyak›nma : -dua s›fat› : -lâkab : -kimlik : Hanîfe, Asâkir-i Hâssa-i fiâhâne Dördünci

Alay›n‹kinci Tabur›n›n Kol A¤as› Halil A¤an›n zevcesi

unvan : Han›mdua : -dua iste¤i : Rûh›yçün el-Fâtihatarih : Sene 1280Metin : 1. Hüve’l-Bâkî

2. Fenâdan bek_ya eyledi r›hlet3. ‹de kabrini Hakk ravza-i cennet4. Asâkir-i Hâssa-i fiâhâne Dördünci5. Alay›n ‹kinci Tabur›n›n Kol6. A¤as› Halil A¤an›n zevcesi7. Hanîfe Han›m›n rûh›yçün el-Fâtiha.8. Sene 1280.

Nu. 18Cinsiyet : EMezar tipi : PehleliBafl tafl› : Bafll›ks›z, silindir sütun, yatay kartuflluBafll›k tipi : -Ayak tafl› : Yaz› türü : Celî sülüsMetin türü : MensurSüsleme : -

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Yâ Hûyak›nma : -dua s›fat› : -lâkab : es-Seyyidkimlik : ‹hyâ Yahya, Mekteb-i T›bbiyye ve

Meclis-i Ma‘ârif hocalar›ndanunvan : Be¤dua : -dua iste¤i : Ruh-› flerîfine r›zâen li-llâhi Te‘â[lâ] Fâtihatarih : Fî Yevm-i Cum‘a 18 Ra sene 1282Metin : 1. Yâ Hû

2. Ârif-i tevhîd-i hazret-i Hallâk


429

3. Câmi‘an merâtib-i kirâm-› ahlâk4. Nâil-i kemâlât-› et›bbâ-y› hazzâk5. Âlim-i esrâr-› hukemâ-y› iflrâk6. Mekteb-i T›bbiyye ve Meclis-i Ma‘ârif7. Hocalar›ndan yedi lisan8. üzere okur ve yazar olan9. es-Seyyid ‹hya Yahya Be¤in rûh-›10. flerîfine r›zâen li-llâhi Te‘â[lâ] Fâtiha11. Fî Yevm-i Cum‘a 18 Ra [Rebîulevvel]sene 1282.

Nu. 19Cinsiyet : EMezar tipi : PehleliBafl tafl› : Bafll›kl›, düz cepheli, yatay kartuflluBafll›k tipi : fieritli, sar›kl› ilmiye kavu¤u Ayak tafl› : Yaz› türü : Celî sülüsMetin türü : MensurSüsleme : -

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Yâ Hûyak›nma : -dua s›fat› : -lâkab : Mevlâ (Mevâlîden), Aydosl›kimlik : Muhammed Sa‘îd,unvan : -dua : -dua iste¤i : Rûh-› flerîfine ve kâffe-i ehl-i îmân ervâh›na

Fâtihatü’l-Küttâbtarih : Sene 1283Metin : 1. Yâ Hû

2. Muhtâc-› ma¤firet-i Rabb-i Mecîd3. Râcî-i flefâat-i Ne[bi]yy-i Hamîd4. Dâhil-i dâire-i veliyy-i reflîd5. Mevâlîden Aydosl› Mehemmed Sa‘îd6. kul›n›n rûh-› flerîfine7. ve kâffe-i ehl-i îmân ervâh›na8. Fâtihatü’l-Kitâb be-hân-› azîzân.9. Sene 1283.

Nu. 20Cinsiyet : EMezar tipi : ÇerçeveliBafl tafl› : Bafll›ks›z, silindir sütun, yatay kartuflluBafll›k tipi : -Ayak tafl› : Silindir sütunYaz› türü : Celî sülüsMetin türü : MensurSüsleme : -

MET‹N Ö⁄ELER‹


430

Allah’› anma : Hûyak›nma : -dua s›fat› : -lâkab : es-Seyyid el-Hâckimlik : Muhammed Tevfîkunvan : Efendi, efl-fieyhdua : -dua iste¤i : -tarih : ……… Safer sene 1283Metin : 1. Hû

2. Hâmil-i emânât-› sübhâniyye3. Câmi‘-i mak_mât-› insâniyye4. Mürebbî-i sâlikân-› Rahmâniyye5. Bosnevî es-Seyyid efl-fieyh6. el-Hâc Muhammed Tevfîk7. Efendi Hazretlerinin8. kabr-i flerîfleridir.9. ……….. Safer sene 1283.

Nu. 21Cinsiyet : KMezar tipi : PehleliBafl tafl› : Bafll›ks›z, silindir sütun, yatay kartufllu,

süslemeliBafll›k tipi : -Ayak tafl› : Silindir sütunYaz› türü : Celî sülüsMetin türü : Manzum ve mensurVezin : Mefâîlün mefâîlün feûlünSüsleme : Bafl ve ayak tafllar›nda barok süsleme,

tepelerinde enginar, kitabesiz Ayak tafl›nda gül a¤ac› kompozisyonu.

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Hüve’l-Bâkîyak›nma : Neler çekdim bu çerh-› bî-vefâdan

Bafl›m kurtulmad› derd ü belâdanEcel câm›n içirdi bana âhirAy›rd› beni cümle âflinâdan

dua s›fat› : -lâkab : -kimlik : fierîfe Âyifle Necmiye, Kethüdâ-y›

bevvâbân-› flehriyârî Hurflîd Be¤’in halîle-i muhteremesi

unvan : Han›mdua : -dua iste¤i : Ziyaret idene budur ricam›z

Unutmasun bizi hay›r duadanRûh-› flerîfiyçün Fâtiha

tarih : Fî 10 Safer 1284Metin : 1. Hüve’l-Bâkî

2. Neler çekdim bu çerh-i bî-vefâdan3. Bafl›m kurtulmad› derd ü belâdan


431

4. Ecel câm›n içirdi bana âhir5. Ay›rd› beni cümle âflinâdan6. Ziyaret idene budur ricâm›z7. Unutmasun bizi hay›r duâdan8. Kethüdâ-y› bevvâbân-› flehriyârî9. Izzetlü Hurflîd Beg’in halîle-i10. muhteremesi fierîfe Âyifle Necmiye11. Han›m’›n rûh-› flerîfiyçün Fâtiha.12. Fî 10 Safer 1284.

Nu. 22Cinsiyet : EMezar tipi : ÇerçeveliBafl tafl› : Bafll›ks›z, silindir sütun, yatay kartufllu,

süslemeliBafll›k tipi : - Ayak tafl› : Silindir sütun, süslemeliYaz› türü : Celî sülüsMetin türü : MensurSüsleme : Bafl tafl›nda üstte yaprak çelenk madalyon

içinde “Hüve’l-Bâkî”, altta ayn› flekilde tarih yeralmaktad›r. Bafl ve ayak tafllar›n›n ayaklar›nda barok yapraklar bulunmaktad›r. Ayak tafl›nda çerçeve içinde çelenk içinde yaprakl› bir kompozisyon bulunmaktad›r.

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Hüve’l-Bâkîyak›nma : -dua s›fat› : Merhumlâkab : -kimlik : Hasan, Sâb›k Mahallât Bafl Kâtibi,

Ser-kurenâ-y› Hz. fiehriyarî Fuad Be¤ Ef.nin pederi

unvan : Efendidua : -dua iste¤i : Rûh-› flerîfiyçün Fâtihatarih : Fî 2 Safer sene 1287Metin : 1. Hüve’l-Bâkî

2. Ser-kurenâ-y› Hazret-i fiehriyârî3. Utûfetlü Fuad Be¤ Efendi4. Hazretlerinin peder-i mükerremleri5. olup ‘âzim-i dâr-› bak_ iden6. muhibb-i ‘urefâ ve hâdim-i fukarâ7. sâb›k Mahallât Bafl Kâtibi8. Merhûm Hasan Efendinin9. rûh-› flerîfiyçün Fâtiha.10. Fî 2 Safer sene 1287.

Nu. 23Cinsiyet : EMezar tipi : ÇerçeveliBafl tafl› : Bafll›kl›, düz cepheli, yatay kartufllu,


432

süslemeliBafll›k tipi : Azîziyye fesliAyak tafl› : Düz cepheli, süslemeliYaz› türü : Ta‘likHattat : M›srî-zâde Ali R›zaMetin türü : Manzum ve mensurVezin : Feilâtün (fâilâtün) feilâtün feilâtün feilünSüsleme : Bafl tafl›n›n kitabe al›nl›¤›nda yaprakl›

kompozisyon, Ayak tafl›nda stilize edilmifl sade yaprakl› simetrik kompozisyon, bafl›nda yine yaprakl› kompozisyon,

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Hüve’l-Bâkîyak›nma : -dua s›fat› : Merhûm ve ma¤fûrun lehlâkab : el-Hâc es-Seyyidkimlik : Mehemmed Ârif, Ricâl-i Devlet-i ‘Aliyyeden

Meclis-i Muhâsebât a‘zâs›unvan : Efendidua : -dua iste¤i : Rûh-› flerîfiyçün li-llâhi’l-Fâtihatarih : Fî 8 Ramazan 1288Metin : 1. Hüve’l-Bâkî

2. Dilerim bakmaya Rabbim3. yüzimin k_resine4. Merhem-i flefkat ura5. ma‘siyetim yâresine6. Kerh-mendin ne kadar mücrim7. isem kesmem ümîd8. Giremez kimse efendiyle9. kulun aras›na.10. Ricâl-i Devlet-i ‘Aliyyeden11. Meclis-i Muhâsebât a‘zâs›ndan12. merhûm ve ma¤fûrun leh el-Hâc13. es-Seyyid Mehemmed Ârif Efendinin14. rûh-› flerîfiyçün li-llâhi’l-Fâtiha.15. Fî 8 Ramazan sene 1288.

M›srî-zâde Ali R›za.

Nu. 24Cinsiyet : EMezar tipi : Ortas› oval aç›k pehleli, demir parmakl›kl›Bafl tafl› : Bafll›ks›z, silindir sütun, süslemesizBafll›k tipi : -Ayak tafl› : Silindir sütün, süslemesizYaz› türü : Celî sülüsMetin türü : MensurSüsleme : -

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma anma: Hûyak›nma : -


433

dua s›fat› : -lâkab : -kimlik : Mustafa Enver, Halvetiyye-i fia‘bâniyyeden

Hammâmî Muhammed Tevfîk Ef. halîfesiunvan : Efendidua : -dua iste¤i : Rûh›na el-Fâtihatarih : Sene 1289Metin : 1. Hû

2. Halvetiyye-i fia‘bâniyyeden3. Hammâmî Muhammed Tevfîk4. Efendi halîfesi5. Mustafa Enver Efendi6. rûh›na el-Fâtiha.7. Sene 1289.

Nu. 25Cinsiyet : KMezar tipi : ToprakBafl tafl› : Bafll›kl›, düz cepheli, yükselen kartufllu,

süslemeliBafll›k tipi : Yass› takkeliAyak tafl› : -Yaz› türü : Ta‘lîk Metin türü : Manzum ve mansurVezin : Mefâîlün mefâîlün feûlünSüsleme : Kitabe al›nl›¤›nda simetrik sade yapraklar,

boyun k›sm›nda ortada bir çiçek bafll›¤›

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : -yak›nma : Âh mine’l-mevt

Yûnus Emrem bu hasretle bu zâreAceb mihmân olupdur aflk elinden

dua s›fat› : Merhûmelâkab : -kimlik : fierîfe Emîne Reflîde, fieyh Mustafa Enver

Ef.nin k›z›unvan : Han›mdua : -dua iste¤i : Ruh›na el-Fâtihatarih : Fî 3 Za sene 1289Metin : 1. Âh mine’l-mevt

2. Yûnus Emrem bu hasretle bu zâre3. Aceb mihmân olupdur aflk elinden4. fieyh Mustafa Enver Efendinin kerîme-i5. muhteremesi merhûme fierîfe Emîne6. Reflîde Han›m›n rûh›na el-Fâtiha.7. Fî 3 Za [Zilka‘de] sene 1289.

Nu. 26Cinsiyet : KMezar tipi : Ba¤›ms›z


434

Bafl tafl› : (K›r›k) Düz cepheli, yükselen kartufllu, süslemesiz

Bafll›k tipi : ?Ayak tafl› : -Yaz› türü : Ta‘lîkMetin türü : ManzumVezin : Fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilünSüsleme : -

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : ?yak›nma : dua s›fat› : -lâkab : -kimlik : Âyifleunvan : Han›mdua : -dua iste¤i : -tarih : Sene 1290. Tarih düflürülmüfl:

“Hû di…. Âyifle Han›m k›ld› firdevsi makam.”Metin : 1. (K›r›k!) Bir acâib derde old› …

2. Olmad› derdime çare dehrde hâs›l kelâm3. Eyleyüp üftâd evlâd-› kirâmeyn firkate4. “‹rci‘î” emriyle old› menzili dârü’s-selâm5. Cevher-i eflk-ile yazd›m fevti târîh fiemsiyâ

(?)6. “Hû di…. Âyifle Han›m k›ld› firdevsi

makam.”7. Sene 1290.

Nu. 27Cinsiyet : KMezar tipi : Ba¤›ms›zBafl tafl› : (K›r›k) Bafll›ks›z, silme al›nl›k, düz

cepheli, yatay kartufllu, süslemesizBafll›k tipi : -Ayak tafl› : -Yaz› türü : Celî ta‘lîkMetin türü : MensurSüsleme : -

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Hüve’l-Bakîyak›nma : -dua s›fat› : Merhûme ve ma¤fûr[et]ün lehâlâkab : -kimlik : Âyifle Tâhire, Atâullah Ef.nin efli

ve Nazmi Be¤in annesi unvan : Han›mdua : -dua iste¤i : Rûh›yçün Fâtihatarih : S sene 1294Metin : 1. Hüve’l-Bâkî


435

2. Merhûm Atâullah3. Efendinin halîlesi4. ve Nazmi Be¤in vâlidesi5. merhûme ve ma¤fûrun lehâ6. Âyifle Tâhire Han›m›n7. rûh›yçün Fâtiha.8. S Sene 1294.

Nu. 28Cinsiyet : EMezar tipi : Ba¤›ms›zBafl tafl› : Bafll›ks›z, silindir sütun, yatay kartufllu,

süslemesizBafll›k tipi : -Ayak tafl› : -Yaz› türü : Ta‘lîkMetin türü : MensurSüsleme : -

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Allah Hûyak›nma : -dua s›fat› : -lâkab : -kimlik : Mehemmed Servet, efl-fieyh Muhammed

Tevfîk Ef.nin müridi Hazîne-i Hâssa Muhasebe Odas› halifesi Yeniköylü el-Hâc Mehemmed Ef.nin o¤lu

unvan : Efendidua : -dua iste¤i : Rûh› içün r›zâen li-llâhi’l-Fâtihatarih : 25 Rebîulevvel sene 1294.Metin : 1. Allah Hû

2. Tarîkat-i fia‘bâniyye meflây›h-› 3. kirâm›ndan efl-fieyh el-Hâc Muhammed4. Tevfîk Efendi Hazretlerinin5. bend[e]-gân›ndan Hazîne-i Hâssa

Muhasebe6. Odas› hulefâs›ndan Yeni7. Köyli el-Hâc Mehemmed ⁄âlib8. Efendinin mahdûm› Mehemmed9. Servet Efendinin rûh›10. içün r›zâen li-llâhi’l-Fâtiha.11. 25 Rebîulevvel sene 1294.

Nu. 29Cinsiyet : EçMezar tipi : Ortas› oval aç›k pehleliBafl tafl› : Bafll›kl›, düz cepheli, yükselen kartufllu,

süslemesizBafll›k tipi : Sar›kl› küçük kavukAyak tafl› : Beflgen, düz cepheliYaz› türü : Ta‘lîk


436

Metin türü : Manzum ve mensurVezin : Mefâîlün mefâîlün mefâîlün mefâîlün Süsleme : -MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Allah Hûyak›nma : -dua s›fat› : -lâkab : Küçük el-Hâc Osman-zâdekimlik : Hasan, efl-fieyh Muhammed Tevfîk Ef.nin

mürîdi ve Trabzon Hayriyye tüccar›unvan : Efendidua : -dua iste¤i : Rûh›yçün li-llâhi’l-Fâtihatarih : Fî 28 Rebîulevvel sene 1295Metin : 1. Allah Hû

2. ‹çerü gel gözün açup suverden zât›na kaçup3. Bu ince köprüden geçüp seyir k›l vech-i Settâr›4. Tarîkat-i fia‘bâniyye meflây›h-› kirâm›ndan5. efl-fieyh el-Hâc Muhammed Tevfîk Efendinin6. bendegân›ndan ve Trabzon Hayriyye tüccarlar›ndan7. Küçük el-Hâc Osman-zâde Hasan8. Efendinin rûh›yçün li-llâhi’l-Fâtiha.9. Fî 28 Rebîulevvel sene 1295.

Nu. 30Cinsiyet : KMezar tipi : Ortas› dairesel aç›k pehleliBafl tafl› : Bafll›ks›z, silindir sütun, yatay kartufllu,

süslemeliBafll›k tipi : -Ayak tafl› : K›r›k slindir sütun aya¤›, süslemeliYaz› türü : Ta‘lîkMetin türü : ManzumVezin : Feilâtün (fâilâtün) feilâtün feilâtün

feilün (fa‘lün)Süsleme : Silindir sütunlar›n ayaklar›nda kemerli barok

yapraklar, Bafl tafl›n›n üstünde sark›kyapraklar, tepesinde enginar tomurcu¤u

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Hüve’l-Bâkîyak›nma : -dua s›fat› : -lâkab : - kimlik : Hadîce, Ser-kurenâ Mîr Fuâd’›n efliunvan : Han›mdua : Rûz-› mahflerde amân eyleme flermende hâr

Mazhar-› afv ü kerem k›l beni ey Rabb-i enâm “Hadîce Han›m› Rabbim ide dîdârla be-gâm”


437

dua iste¤i : -tarih : Sene 1297. Re’fet tarih düflürmüfl:

“Hadîce Han›m› Rabbim ide dîdârla be-gâm”Metin : 1. Hüve’l-Bâkî

2. Hayf kim ser-kurenâ Mîr Fuâd’›n haremi3. Nâgehân hastalanup old› Hudâ hükmine râm4. Elem ü mihnet-i endûh› füzûn old›kça5. Hakka flükr eyleyerek dir idi her subh ile flâm6. Rûz-› mahflerde amân eyleme flermende[ vü] hâr7. Mazhar-› afv ü kerem k›l beni ey Rabb-i enâm8. Bu niyâz içre iken rûh-› flerîfi derhâl9. Lâne-i tenden uçup eyledi tûbâya h›râm10. Herkesin âlem-i fânîde ser-encâm› budur11. Nûfl-› câm-› ecel ü menzil-i hâkîde mak_m12. Harf-i menkutla yazup fevtine Re’fet târîh13. “Hadîce Han›m› Rabbim ide dîdârlabe-gâm”14. Sene 1297.

Nu. 31Cinsiyet : KMezar tipi : Ortas› aç›k pehleliBafl tafl› : Bafll›kl›, düz cepheli, yükselen kartufllu,

süslemeliBafll›k tipi : Yaprak çelenkli gül buketiAyak tafl› : Bafll›kl›, düz cepheli, süslemeli Yaz› türü : Ta‘lîkMetin türü : ManzumVezin : Fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilünSüsleme : Bafl ve ayak tafllar›n›n bafll›klar›nda birbirine

benzeyen yaprak çelengi içinde gül buketi, Ayak tafl›nda saks› içinde asma a¤ac› kompozisyonu

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : -yak›nma : Âh mine’l-mevt

Hey meded bulunmad› emrâz›n›n bir çâresiYigirmi dokuzda imifl hem tekmîl va‘desiNîçe rûhânî ve cismâniyle tedbîr itdilerGelse Lokman neylesün tolmufl ecel

peymânesiBir melek haslet civând› toymad› gençli¤ineEy felek lây›k m› böyle tafldan olsun lânesi

dua s›fat› : -lâkab : -kimlik : Âyifle S›ddîka, Birinci Ordu-y› Hümâyûn

‹kinci Tâli‘a Tabur› Binbafl›s› Ömer A¤an›n


438

zevcesiunvan : Han›mdua : Eylese firdevs makam›n ana lây›k Zü’l-Celâldua iste¤i : Rûh›yçün Fâtihatarih : Sene 1300 Muharrem 23.Metin : 1. Âh mine’l-mevt

2. Hey meded bulunmad› emrâz›n›n birçâresi

3. Yigirmi dokuzda imifl hem tekmîl va‘desi4. Nîçe rûhânî vü cismâniyle tedbîr itdiler5. Gelse Lokman neylesün dolmufl ecel peymânesi6. Dehr-i dûnun kimseye yokdur vefâs› bir nefes7. ‹ster olsun milk-i iklîm flâh›n›n bir dânesi8. Bir melek- haslet civând› toymad› gençli¤ine9. Ey felek lây›k m› böyle tafldan olsun lânesi10. Böyle bir hulk-› hasen kim fâiku’l-akrân idi11. Kul iken zevcine her ân bir ¤arîbü’d-dâr idi12. Eylese firdevs mak_m›n ana lây›k Zü’l-Celâl13. Bu zuhûra geldi Hakkdan hem Habîbin sâyesi14. Birinci Ordu-y› Hümâyûn ‹kinci Tâli‘a Tabur›15. Binbafl›s› Ömer A¤an›n zevcesi Âyifle16. S›ddîka Han›m›n rûh›yçün Fâtiha.17. Sene 1300 Muharrem 23.

Nu. 32Cinsiyet : KMezar tipi : Ba¤›ms›zBafl tafl› : Bafll›kl›, düz cepheli, yükselen kartufllu,

süslemeliBafll›k tipi : Gül buketiAyak tafl› : -Yaz› türü : Ta‘lîkMetin türü : ManzumVezin : Mefâîlün mefâîlün mefâîlün mefâîlünSüsleme : Bafl tafl›n›n bafl›nda yaprakl› gül buketi,

boyun k›sm›nda yaprak ve çiçekli kolye ve kenarlarda yaprakl› bordür

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : - yak›nma : Âh mine’l-mevtdua s›fat› : -lâkab : -kimlik : Emîneunvan : -


439

dua : ⁄arîk-› lücce-i ¤ufrân idüp Hakk cürm ü taksîrin Terakkî eylesün kabrinde rûh› kalmasunmebhût

dua iste¤i : Rûh›yçün r›zâen li-llâhi’l-Fâtiha.tarih : Fî 9 Safer sene 1300. fiair Kâz›m tarih

düflürmüfl:“Muhaddemdi Emîne k›ld› azm-i buk‘a-i lâhût”

Metin : 1. Âh mine’l-mevt2. Rehâ yokdur hitâb-› “‹rci‘î”den merd ü nâmerde3. Olur elbet gelen bu âleme ârâyifl-i tâbût4. Gerek flâh-› cihân ol ger fakîr-i bî ser ü sâmân5. ‹der takdîrini hakk›nda icrâ Hâl›k-› nâsût6. Nigâh it iflte flâhiddir bu nahl-i ravza-i ismet7. K›r›ld› sarsar-› renc-i veremden old› hakk_ mevt8. Kalup hem vâlideyn ü dâver ü hemflîresi nâlân9. Dü çeflm-i zevcin itdi eflk-i firkat ma‘den-i yâkût10. ⁄arîk-› lücce-i ¤ufrân idüp Hakk cürm ü taksîrin11. Terakkî eylesün kabrinde rûh› kalmasun mebhût12. Hisâb itdim nuk_t-› eflk ile târîhini Kâz›m13. “Muhaddemdi Emîne k›ld› azm-i buk‘a-i

lâhût”14. Rûh›yçün r›zâen li-llâhi’l-Fâtiha.15. Fî 9 Safer sene 1300.


süslemeliBafll›k tipi : -Ayak tafl› : Silindir sütun, süslemesizYaz› türü : Celî ta‘lîkMetin türü : MensurSüsleme : fiahidelerin ayaklar›nda kemerli barok

yapraklar bulunmaktad›r.

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Hüve’l-Bâkîyak›nma : -dua s›fat› : -lâkab : es-Seyyidkimlik : Mehemmed Fuâd, fieyh Murad sülâlesinden

Mahallât Bafl Kâtibi Hasan Zühdî Ef.nin Mahdum› ve Abdülazîz Han›n ser-kurenâs›


440

unvan : Be¤dua : -dua iste¤i :Rûh›yçün r›zâen lillâhi’l-Fâtihatarih : Fî 3 Rebîulevvel sene 1300.Metin : 1. Hüve’l-Bâkî

2. Hazret-i fieyh Murâd3. kuddise s›rruhû sülâlesinden4. ve Mahallât Bafl Kâtibi5. Hasan Zühdî Efendinin6. mahdûm› ve cennet-mekân Abdülazîz7. Han Hazretlerinin ser-kurenâs›8. es-Seyyid Mehemmed Fuâd9. Be¤in rûh›yçün10. r›zâen li-llâhi’l-Fâtiha.11. Fî 3 Rebîulevvel sene 1300.

Nu. 34Cinsiyet : EMezar tipi : PehleliBafl tafl› : Bafll›kl›, düz cepheli, yükselen kartuflluBafll›k tipi : Sar›kl› yass› kavukAyak tafl› : Al›nl›kl›, düzcepheli, süslemeliYaz› türü : Ta‘lîkMetin türü : ManzumVezin : Mefâîlün mefâîlün mefâîlün mefâîlünSüsleme : Ayak tafl›n›n d›fl yüzünde simetrik bol

yaprakl› kompozisyon, al›nl›kta dilimli, simetrik çiçek ve yapraklar

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Hüve’l-Bâkî yak›nma : -dua s›fat› : -lâkab : Hac› Sâî-zâdekimlik : Mahmud, Trabzonlu tüccar, Halvetî dervifliunvan : Efendidua : -dua iste¤i : -tarih : Fî 6 Rebîulâh›r Çehârflenbe sene 1300.

Hüsnî tarih düflürmüfl:“Ola Mahmûd Efendi tekye-gâh-› adnde zâkir”

Metin : 1. Hüve’l-Bâkî2. Trabzonî olup tüccârdanken ba‘dehû old›3. Bu Hac› Sâ‘î-zâde bir azîzin bezmine hâz›r4. Tarîk-› Halvetînin rüsûm›na idüp dikkat5. Dek_›kdan niçe esrâr› itmifl idi der-hât›r6. O rütbe mâlik-i nutk idi kim oldukda gevher-rîz7. Gelürdi vecde her hâz›r ne rütbe erilsede k_s›r8. Aceb nâdir hikâyât-› meflây›hdan iderdi bahs


441

9. Hulâsa hânk_h-› dehrde dervîfl idi nâdir10. Muhibbi Hüsnî didi gevher-i eflkiyle târîhin11. “Ola Mahmûd Efendi tekye-gâh-› adnde zâkir”12. Fî 6 Rebîulâh›r Çehârflenbe sene 1300.


süslemeliBafll›k tipi : -Ayak tafl› : Yaz› türü : Celî ta‘lîkMetin türü : Mensur ve manzumVezin : Feilâtün (fâilâtün) feilâtün feilâtün feilünSüsleme : Bafl tafl›n›n aya¤›nda kemerli yapraklar,

tepede bir bitki tomurcu¤u

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Hüve’l-Bâkîyak›nma : dua s›fat› : Merhûmelâkab : -kimlik : fierîfe Hesnâ, Hicaz Defterdâr› Ahmed

Mâcid Ef.nin validesiunvan : Han›mdua : -dua iste¤i : Rûh›na Fâtihatarih : Fî 29 Zilhicce sene 1301.Metin : 1. Hüve’l-Bâkî

2. Dilerim bakmaya Rabbim yüzimin karas›na3. Merhem-i flefkat ura ma‘siyetim yâras›na4. Kereminden ne kadar mücrim isem kesmem ümîd5. Giremez kimse efendiyle kulun aras›na6. Hicaz Defterdâr› Ahmed Mâcid7. Efendinin vâlidesi merhûme8. fierîfe Hesnâ Han›m›n rûh›na9. el-Fâtiha. Fî 29 Zilhicce sene 1301.

Nu. 36Cinsiyet : EMezar tipi : PehleliBafl tafl› : Bafll›kl›, düz cepheli, yatay kartufllu,

süslemeliBafll›k tipi : Azîziyye fesliAyak tafl› : -Yaz› türü : Ta‘lîkMetin türü : Manzum ve mensurVezin : Fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilün


442

Süsleme : Boyun k›sm›nda hilâl ve çiçekli kolye, omuzlarda üçlü stilize k›vr›mlar

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Hüve’l-Bâkîyak›nma : -dua s›fat› : Merhûm ve ma¤fûrun lehlâkab : -kimlik : Ömer, Hâssa-i Ordu-y› Hümâyûnun ‹kinci

Tal‘a Tabur›n›n binbafl›l›¤›ndan emekli

unvan : A¤adua : Rûz-› mahflerde flefî‘ olsun flehîd-i Kerbelâdua iste¤i : Rûh›yçün li-llâhi’l-Fâtihatarih : Fî 18 Cemâziyelevvel sene 1303Metin : 1. Hüve’l-Bâkî

2. Ol muhibb-i Âl-i Evlâd-› Resûl-i Kibriyâ3. Eyleyüp teslîm-i rûh itdi yolunda cân fedâ4. Sâlik-i râh-› hakîkat mu‘tekid dervîfl idi5. Rûz-› mahflerde flefî‘ olsun flehîd-i Kerbelâ6. Hâssa-i Ordu-y› Hümâyûnun ‹kinci Tal‘a7. Tabur›n›n binbafl›l›¤›ndan mütek_id8. Merhûm ve ma¤fûrun leh Ömer A¤an›n9. rûh›yçün li-llâhi’l-Fâtiha.10. Fî 18 Cemâziyelevvel sene 1303.

Nu. 37Cinsiyet : EMezar tipi : PehleliBafl tafl› : Bafll›ks›z, silindir sütun, yatay kartufllu Bafll›k tipi : - (Kabartma çelenk içinde sar›kl› tarikat tac›)Ayak tafl› : Silindir sütun, süslemeliYaz› türü : Celî sülüsMetin türü : ManzumVezin : Fâilâtün fâilâtün fâilünSüsleme : Bafl tafl›n›n üst k›sm›nda yaprak çelenk

içinde sar›kl› bafll›k kabartmas›, ayak tafl›nda saks›dan ç›km›fl üç üzüm salk›ml› geçmeli iki asma dal›.

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : - yak›nma : -dua s›fat› : -lâkab : Ârif Efendi-zâdekimlik : Halîlunvan : -dua : -dua iste¤i : -tarih : Sene 1303. Senîh tarih düflürmüfl:

“Gülflen-i ‘adn old› me’vâ-y› Halîl”Metin : 1. Bu sene Ârif Efendizâdeyi

2. Semt-i ukbâya ecel k›ld› rahîl


443

3. Sâbi‘ [ü] ‘›flrîn iken sinni henüz4. Göçdi pek sâlih idi s›rr-› Halîl5. Nâil-i feyz-i flehâdet k›ld› Hakk6. Çün Rûmdan getdi ol necl-i asîl7. Bir zaman evvel mukarreblik ile8. H›dmet-i sultâne olmufld› dahîl9. Eylesün ihsân mehcûrînine10. Müste‘ân sabr-› cemîl ecr-i hazîl11. Fâl-i ¤ufrând›r bu târîhim Senîh12. “Gülflen-i ‘adn old› me’vâ-y› Halîl”.13. Sene 1303.

Nu. 38Cinsiyet : KMezar tipi : PehleliBafl tafl› : Bafll›ks›z, al›nl›kl›, düz cepheli, yükselen

kartufllu, süslemeliBafll›k tipi : -Ayak tafl› : - (Nu. 39 var!)Yaz› türü : Ta‘lîkMetin türü : Manzum ve mensurVezin : Mefâîlün mefâîlün feûlünSüsleme : Al›nl›kta yaprak çelenk içinde kurdelal›

çiçek buketi

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Hüve’l-Hallâku’l-Bâkîyak›nma : dua s›fat› : Merhûme ve ma¤fûr[et]ün lehâlâkab : -kimlik : Fât›matü’z-Zehrâ, Tüccar Hac› Hüseyin

Ef.nin haremi, Tarîkat-i fia‘bâniyyeden unvan : Han›mdua : Beni afv eyle kudret ›ss› Yezdân

Ki ism-i a‘zam nûr-› Kur’ândua iste¤i : Kabrim üzre gelen insân

‹de rûh›ma Fâtiha ihsânRûh›yçün ve kâffe-i ehl-i îmânervâhlar›yçün r›zâen li-llâhi’l-Fâtiha.

tarih : Fî Yevm-i Sal› 17 Receb sene 1306.Metin : 1. Hüve’l-Hallâku’l-Bâkî

2. Beni afv eyle kudret ›ss› Yezdân3. Ki ism-i a‘zam-› nûr-› Kur’ân4. Kabrim üzre gelen insân5. ‹de rûh›ma Fâtiha ihsân6. Tüccârândan merhûm Hac› Hüseyin7. Efendinin haremi Tarîkat-i fia‘bâniyyeden8. merhûme ve ma¤fûr[et]un lehâ Fât›matü’z-Zehrâ9. Han›m›n rûh›yçün ve kâffe-i ehl-i îmân10. ervâhlar›yçün r›zâen li-llâhi’l-Fâtiha.11. Fî Yevm-i Sal› 17 Receb sene 1306.


444

Nu. 39Cinsiyet : KMezar tipi : PehleliBafl tafl› : Bafll›ks›z, al›nl›kl›, düz cepheli,

yükselen kartufllu, süslemeliBafll›k tipi : -Ayak tafl› : - (Nu. 38 var!)Yaz› türü : Celî sülüsMetin türü : MensurSüsleme : Al›nl›kta barok yaprak kompozisyonu

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Hüve’l-Hallâku’l-Bâkîyak›nma : -dua s›fat› : Merhûme ve ma¤fûretün lehâ

el-muhtâc ilâ rahmeti Rabbihi’l-⁄afûrlâkab : -kimlik : Fât›matü’z-Zehrâunvan : Han›mdua : -dua iste¤i : .. ve kâffe-i ehl-i iman›n …tarih : ? (Betonlanm›fl!)Metin : 1. Hüve’l-Hallâku’l-Bâkî

2. Et›bbâ-y› Hazret-i fiehriyârîden3. merhûm ‹hyâ Be¤in halîlesi4. merhûme ve ma¤fûretün lehâ5. el-muhtâc ilâ rahmeti Rabbihi’l-⁄afûr6. Fât›matü’z-Zehrâ Han›m›n7. ve kâffe-i ehl-i îmân›n8. … (Betonlanm›fl!)

Nu. 40Cinsiyet : EMezar tipi : ToprakBafl tafl› : Bafll›kl›, düz cepheli, yükselen kartufllu,

süslemeliBafll›k tipi : Azîziye fesliAyak tafl› : Dar uzun, düz cepheli, süslemesizYaz› türü : Ta‘lîkMetin türü : Manzum ve mensurVezin : Fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilünSüsleme : Bafl tafl›nda iki omuz aras›nda sark›t›lm›fl

çiçekli, yaprakl› ve hilalli kompozisyon

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Hüve’l-Bâkî yak›nma : -dua s›fat› : Merhûm ve ma¤fûrün lehlâkab : el-Hâckimlik : Hüseyin, Asâkir-i flahâne miralay›unvan : Be¤dua :dua iste¤i : Rûh›yçün r›zâen li-llâhi Te‘âle’l-Fâtiha


445

Kim gelüp kabrim ziyâret eyleyen ihvân›m›zOkusunlar rûh›m içün “Kul hüva’llah” âyeti

tarih : … Zilka‘de sene 1306.Metin : 1. Hüve’l-Bâkî

2. E l çeküp bi’l-cümleden itdimbak_ya r›hleti3. Terk idüp gerüye mâl-i temliki [vü] devleti4. Kim gelüp kabrim ziyâret eyleyen ihvân›m›z5. Okusunlar rûh›m içün “Kul hüva’llâh” âyeti6. Asâkir-i flâhâne mîralaylar›ndan7. mütek_‘id merhûm ve ma¤fûrun leh8. el-Hâc Hüseyin Be¤in rûh›yçün9. r›zâen li-llâhi Te‘âle’l-Fâtiha.10. … Zilka‘de sene 1306.

Nu. 41Cinsiyet : KMezar tipi : Ortas› dairesel aç›k pehleliBafl tafl› : Silindir sütun, yatay kartufllu, süslemeliBafll›k tipi : -Ayak tafl› : Silindir sütun, süslemeliYaz› türü : Ta‘lîkMetin türü : MensurSüsleme : Bafl tafl›n›n aya¤›nda kemerli yapraklar,

kitabe etraf›nda hafif kontür, tepede bir bitki tomurcu¤u; Ayak tafl›nda ise farkl› olarak kitabe yerine oval yaprak çerçeve içinde ay figürü bulunmaktad›r

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Hüve’l-Bâkîyak›nma : -dua s›fat› : -lâkab : -kimlik : Fât›ma fiefîka, Ser-kurenâ Fuad Be¤in

kerîmesi ve Nizâmiye Muhasebat Dairesi Dördünci fiubesi Müdir Muavini Tevfik Be¤in halîlesi

unvan : Han›mdua : -dua iste¤i : Rûh›yçün el-Fâtihatarih : Fî 10 Saferu’-Hayr sene 1309.Metin : 1. Hüve’l-Bâkî

2. Ser-kurenâ-y› merhûm esbak3. Fuâd Be¤in kerîmesi4. ve Nizâmiye Muhâsebât5. Dâiresi Dördünci6. fiu‘besi Müdîr Mu‘âvini7. Tevfîk Be¤in halîlesi8. Fât›ma fiefîka Han›m›n9. rûh›yçün el-Fâtiha.10. Fî 10 Saferu’l-Hayr sene 1309.


446

Nu. 42Cinsiyet : KMezar tipi : Pehleli (k›r›k parça)Bafl tafl› : Bafll›kl› (k›r›k), afla¤›ya do¤ru daralan

köfleleri kavisli dikdörtgen düz cepheli, yükselen kartufllu, süslemeli

Bafll›k tipi : (K›r›k!)Ayak tafl› : -Yaz› türü : Ta‘lîkMetin türü : MensurSüsleme : K›r›k olan tepede muhtemelen yaprak

çelenk içinde gül buketi, boyunda çiçek ve yapraktan kolye.

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Yâ Hûyak›nma : -dua s›fat› : Merhûme ve ma¤fûretün lehâlâkab : -kimlik : Hadîce Lâ‘l-flems, Üsküdar’da Kapudan

Pafla Mah.nden, Padiflah›n kalfas› ve Dîvân-› Muhâsebât azas› Hac› Ârif Be¤in zevcesi, Padiflah›n yak›nlar›ndan Halil Be¤in validesi

unvan : Han›m Efendidua : -dua iste¤i : Rûh› flerîfiyçün li-llâhi’l-Fâtiha.tarih : Fî Yevm-i Pazar 25 Cemâziyelevvel sene

1309.Metin : 1. Yâ Hû

2. Üsküdar’da Kapudan Pafla Mahallesinde3. sâkin ve zât-› hazret-i h›lâfet-penâhînin4. kalfalar›ndan ve Dîvân-› Muhâsebât5. a‘zâs›ndan merhûm Hac› Ârif Be¤in6. zevcesi ve kurenâ-y› hazret-i flehriyârîden7. merhûm Halîl Be¤in vâlidesi merhûme8. ve ma¤fûretün lehâ Hadîce La‘l-flems9. Han›m Efendinin rûh-› flerîfiyçün10. li-llâhi’l-Fâtiha. Fî Yevm-i Pazar 25 Cemâziyelevvel sene 1309.

Nu. 43Cinsiyet : KMezar tipi : Ba¤›ms›zBafl tafl› : (K›r›k 2 parça) Bafll›ks›z, silindir sütun,

yatay kartufllu, süslemeliBafll›k tipi : -Ayak tafl› : -Yaz› türü : Celî sülüsMetin türü : MensurSüsleme : Ayak k›sm›nda yapraklar, kitabe k›sm›

hafif kontürlü, tepede bir bitki tomurcu¤u.


447

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Hüve’l-Hallâku’l-Bâkîyak›nma : -dua s›fat› : Merhûme ve ma¤fûr[et]ün lehâlâkab : -kimlik : Fât›ma, Kabz›mal Hac› Mehemmed Ef.nin

haremiunvan : Han›mdua : -dua iste¤i : … ve kâffe-i ehl-i iman›n ervâhlar› içün

li-llâhi’l-Fâtihatarih : Sene [13]13.Metin : 1. Hüve’l-Hallâku’l-Bâkî

2. Müteveffâ Kabz›mal Hac›3. Mehemmed Efendi merhûmun4. haremi merhûme ve ma¤fûr[et]ün lehâ5. Fât›ma Han›m›n ve kâffe-i6. ehl-i îmân›n ervâhlar›7. içün li-llâhi’l-Fâtiha.8. sene [13]13.

Nu. 44Cinsiyet : EMezar tipi : Ba¤›ms›zBafl tafl› : (K›r›k, 3 parça) Bafll›ks›z, silindir sütun,

yatay kartufllu, süslemeliBafll›k tipi : -Ayak tafl› : -Yaz› türü : Celî sülüsMetin türü : MensurSüsleme : Nu. 43 gibi

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Hüve’l-Hallâku’l-Bâkîyak›nma : -dua s›fat› : -lâkab : Kabz›mal, Hac›kimlik : Mehemmed, Tarîkat-i Aliyye-i fia‘bâniyyedenunvan : Efendidua : -dua iste¤i : Rûh›yçün ve kâffe-i ehl-i îmân ervâh›yçün

r›zâen li-llâhi Te‘âlâ Fâtihatarih : Fî 19 Ramazan sene 1317Metin : 1. Hüve’l-Hallâku’l-Bâkî

2. Tarîkat-i ‘Aliyye-i fia‘bâniyyeden3. Kabz›mal Hac› Mehemmed4. Efendinin rûh›yçün5. ve kâffe-i ehl-i îmân6. ervâh›yçün r›zâen li-llâhi7. Te‘âlâ Fâtiha.8. Fî 19 Ramazan sene 1317.


448

Nu. 45Cinsiyet : EMezar tipi : ÇerçeveliBafl tafl› : (Tepesi k›r›k) Afla¤›ya do¤ru daralan

dikdörtgen, düz cepheli, yatay kartufllu, süslemeli

Bafll›k tipi : -Ayak tafl› : -Yaz› türü : Rik‘aMetin türü : MensurSüsleme : Üstte köflelerde süsleme

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Hüve’l-Hayyyak›nma : -dua s›fat› : Merhûmlâkab : Hac› Haf›zkimlik : Mustafa, Galatal› Tatar A¤as›-zâdeunvan : Efendidua : -dua iste¤i : Senden bir Fâtiha niyaz eyler.tarih : 4 Cemâziyelevvel 1334.Metin : 1. Hüve’l-Hayy

2. Zâir3. fiu kabr-i pür-sükûnda yatan zât ârif4. bi-llâh fieyh Mustafa Enver Efendi Hazretlerinin5. mürîd-i ferîdi Galatal› Tatar A¤as›-zâde6. Hac› Haf›z Mustafa Efendidir. Merhum7. altm›fl sekizine bâli¤ olan bütün hayat›n›8. tâât-› ilâhiyye ve tasarruf-› sübhâniyye ile imrâr9. ve 4 Cemâziyelevvel 1334 tarihinde10. ûh-› pür-fütûh›n› salât-› zuhr› îfâ11. esnâs›nda Allah›na teslîm eylemifldir12. Senden bir Fâtiha niyâz eyler.

Nu. 46Cinsiyet : EçMezar tipi : Ortas› aç›k pehleliBafl tafl› : Bafll›kl›, düz cepheli, yükselen kartuflluBafll›k tipi : Azîziye fesliAyak tafl› : Küçük beflgen, süslemesizYaz› türü : Ta‘lîkMetin türü : MensurSüsleme : -

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Hüve’l-Bâkîyak›nma : -dua s›fat› : -lâkab : Seyyidkimlik : Abdurrahman, Kibâr-› Evliyaullah


449

Seyyid Ya‘kub Han›n mahdum›unvan : Efendidua : -dua iste¤i :Rûh›na Fâtihatarih : Fî 16 Ramazan sene 1336Metin : 1. Hüve’l-Bâkî

2. Kibâr-› evliyâullahdan3. merhûm Seyyid Ya‘kûb4. Hân›n mahdûm› olup5. k›rk dokuz yafl›nda6. irtihâl-i dâr-› cinân eyleyen7. Seyyid Abdurrahman8. Efendinin rûh›na Fâtiha.9. Fî 16 Ramazan sene 1336.

Nu. 47Cinsiyet : KMezar tipi : Ba¤›ms›zBafl tafl› : (Bafl ve ayak k›sm› k›r›k) Düz cepheli,

yatay kartuflluBafll›k tipi : ?Ayak tafl› : -Yaz› türü : SülüsMetin türü : MensurSüsleme : -

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : -yak›nma : -dua s›fat› : Merhûme ve ma¤fûr[et]ün lehâlâkab : -kimlik : fierîfe Lebîbeunvan : Hatundua : -dua iste¤i : Rûh›yçün el-Fâtihatarih : _Metin : 1. (K›r›k!) kerîme(si) ve el-Hâc ‹brahim A¤a

2. merhûmun halîlesi merhûme3. ve ma¤fûr[et]ün lehâ fierîfe Lebîbe4. Hatun rûh›yçün el-Fâtiha5. (K›r›k!)

Nu. 48Cinsiyet : KMezar tipi : Ba¤›ms›zBafl tafl› : (K›r›k) (Bafll›kl› ?), düz cepheli, yükselen

kartuflluBafll›k tipi : (K›r›k) Muhtemelen çiçek buketi

kompozisyonuAyak tafl› : -Yaz› türü : Ta‘lîkMetin türü : ManzumVezin : Fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilün


450

Süsleme : ?

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : -yak›nma : Âh mine’l-mevtdua s›fat› : -lâkab : -kimlik : Âyifle S›ddîkaunvan : -dua : -dua iste¤i : ?tarih : ?Metin : 1. Âh mine’l-mevt

2. Mîr Nâz›m mâder-i pâkîze-i nîgû-h›sâl3. Ya‘nî kim bu muhs›na Âyifle-i S›ddîka nâm4. Bir afîfe pâk-gevher hûb-sîret idi kim5. ‹smet-i rif‘atle bulmufld› cihânda ihtirâm6. (K›r›k!)

Nu. 49Cinsiyet : KMezar tipi : Ba¤›ms›zBafl tafl› : Bafll›kl› (k›r›k), düz cepheli, yatay kartuflluBafll›k tipi : ? (K›r›k)Ayak tafl› : -Yaz› türü : SülüsMetin türü : MensurSüsleme : -

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : -yak›nma : -dua s›fat› : Merhûmelâkab : -kimlik : Hanefiyyeunvan : Kad›ndua : -dua iste¤i :Rûh›na Fâtihatarih : ? (K›r›k)Metin : 1. Merhûme

2. Hanefiyye Kad›n3. rûh›na Fâtiha4. (K›r›k!)

Nu. 50Cinsiyet : KMezar tipi : Ba¤›ms›zBafl tafl› : (K›r›k parça) Al›nl›kl›, düz cepheli,

yükselen kartufllu, süslemeliBafll›k tipi : Çiçek buketi al›nl›kl›Ayak tafl› : -Yaz› türü : Ta‘lîkMetin türü : Mensur


451

Süsleme : Al›nl›kta yaprakl›, çiçekli kaba iflçilikli bir kompozisyon

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Hüve’l-Bâkî yak›nma : -dua s›fat› : ?lâkab : ?kimlik : ? , Mehmed ‹zzet Ef.(nin zevcesi ?)unvan : ?dua : ?dua iste¤i : ?tarih : ?Metin : 1. Hüve’l-Bâkî

2. Merhûm Mehmed ‹zzet Efendi3. ………………. firdevsi (K›r›k!)

Nu. 51Cinsiyet : EçMezar tipi : Ba¤›ms›zBafl tafl› : (K›r›k parça) Düz cepheli, yatay kartuflluBafll›k tipi : ?Ayak tafl› : -Yaz› türü : SülüsMetin türü : Manzum ve mensurVezin :Süsleme : -

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : ?yak›nma : dua s›fat› : Merh[um]lâkab : ?kimlik : ? , …mc› Emîn A¤an›n mahdumuunvan : ?dua : ?dua iste¤i : ?tarih : ?Metin : 1. (K›r›k!) Nûr… nîz ald›rd›m

2. El(?) beni yakd› firkat nâr›na (?)3. ………..mc› Emîn A¤an›n4. mahdûm› merh[ûm] (K›r›k!)

Nu. 52Cinsiyet : KçMezar tipi : Ba¤›ms›zBafl tafl› : (K›r›k parça) Bafll›kl› (k›r›k), düz cepheli,

yatay kartufllu, süslemeliBafll›k tipi : (K›r›k) Muhtemelen yass› takkeliAyak tafl› : -Yaz› türü : SülüsMetin türü : Manzum ve mensurVezin : Mefâîlün mefâîlün mefâîlün


452

Süsleme : Al›nl›kta barok süsleme, boyunda kolye

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Hüve’l-Bâkîyak›nma : ……….l idim uçdum yuvadan

Vebâ geldi ay›rd› beni anadandua s›fat› : ?lâkab : ?kimlik : ?, Müderris …llah Ef.nin kerîmesiunvan : ?dua : ?dua iste¤i : ?tarih : ?Metin : 1. Hüve’l-Bâkî

2. ……….l idim uçdum yuvadan3. Vebâ geldi ay›rd› beni anadan4. Müderrisîn-i kirâmdan merhûm5. ….llah Efendinin kerîmesi6. (K›r›k!)

Nu. 53Cinsiyet : EçMezar tipi : Ba¤›ms›zBafl tafl› : Bafll›kl› (k›r›k), düz cepheli, yatay kartuflluBafll›k tipi : (K›r›k) Ayak tafl› : -Yaz› türü : SülüsMetin türü : MensurVezin :Süsleme : -

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : -yak›nma : -dua s›fat› : ?lâkab : ?kimlik : ?, ….k A¤as› …unvan : -dua : ?dua iste¤i : ?tarih : ?Metin : 1. (K›r›k!) …[dün]yâs›na doymayan

2. …….. [ümî]dine irmeyen3. ……..k A¤as›4. (K›r›k!)

Nu. 54Cinsiyet : KçMezar tipi : Ba¤›ms›zBafl tafl› : (K›r›k parça) Bafll›kl› (k›r›k), düz cephe,

yatay kartuflluBafll›k tipi : ?Ayak tafl› : -


453

Yaz› türü : Celî sülüsMetin türü : Mensur (?)Süsleme : -

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Hüve’l-Bâkîyak›nma : -dua s›fat› : ?lâkab : ?kimlik : ?unvan : ?dua : ?dua iste¤i : ?tarih : ?Metin : 1. Hüve’l-Bâkî

2. Bu bâ¤-› ………snde bir ¤once3. Ad› ecel ……. (K›r›k!)

Nu. 55Cinsiyet : EMezar tipi : Ba¤›ms›zBafl tafl› : (K›r›k parça) Bafll›kl› (k›r›k), düz cepheli,

yatay kartuflluBafll›k tipi : ? (K›r›k)Ayak tafl› : -Yaz› türü : Celî sülüsMetin türü : MensurSüsleme : -

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : Hüve’l-Hayyü’l-Bâkîyak›nma : -dua s›fat› : (Mer)hum ve ma¤furlâkab : ?kimlik : ?unvan : ?dua : ?dua iste¤i : ?tarih : ?Metin : 1. Hüve’l-Hayyü’l-Bâkî

2. … (K›r›k!) (Mer)hûm ve ma¤fûr3. …. (K›r›k!)

Nu. 56Cinsiyet : ?Mezar tipi : Ba¤›ms›zBafl tafl› : (K›r›k parça) Düz cepheli, yatay kartufllu,

süslemeliBafll›k tipi : ?Ayak tafl› : -Yaz› türü : Celî ta‘lîkMetin türü : MensurSüsleme : Al›nl›kta barok çiçek ve yapraklar


454

D‹PNOTLAR

1 Soka¤›n ad›n›n tekkenin ad›ndan kaynakland›¤› anlafl›lmaktad›r. Ancak ne hikmetse Hüseyin’in Hasan’a dönüfltü¤ügörülmektedir. Asl›nda soka¤›n ad› eskiden Nalçac› Halil imifl, 1976’larda ise Hunnabî (!) ad›n› tafl›maktaym›fl, daha sonragûyâ asl›na döndürülerek bu hale gelmifl (‹brahim Hakk› Konyal›, Âbideleri ve Kitabeleriyle Üsküdar Tarihi, I, ‹stanbul 1976,s. 237).

2 BOA, C.EV., 522/26356 (29 B 1268).

3 Ayvansarayî, Hadîkatü’l-Cevâmi‘, II, Matbaa-i Âmire 1281, s. 215.

4 Üsküdar Selim A¤a Ktp., Tomar nr.122’den nakleden Mehmet Nermi Haskan, Yüzy›llar Boyunca Üsküdar, I, ‹stanbul 2001,s. 285.

5 Ayvansarayî, a.g.e., II, s. 215.

6 Zâkir fiükrî Efendi, Die Istanbuler Derwisch-Konvente und Ihre Scheiche (Mecmû‘a-i Tekâyâ), nflr. M. Sehan Tayfli - K.Kreiser, Freiburg 1980, s. 26.

7 BOA, C.EV., 583/29439 (29 M 1195), 117/5827 (11 M 1208), 28/1352 (19 R 1211), 49/2434 (1 C 1217), 159/7947 (3 Ca 1218),141/7043 (13 R 1219), 284/14484 (3 N 1232).

8 BOA, C.EV., 438/22156 (23 Ca 1174).

9 Jacques Pervititch, Sigorta Haritalar›nda ‹stanbul, Proje koordinatörleri: Seden Ersoy, Ça¤atay Anadol, ‹stanbul 2003.

10 M. Baha Tanman, “Nalçac› Tekkesi”, Dünden B ugüne ‹stanbul Ansiklopedisi, VI, ‹stanbul 1994, s. 42.

11 Konyal›, Üsküdar Tarihi, I, ‹stanbul 1976, s. 237; II, ‹stanbul 1977, s. 372-373.

12 Melâmî-Hamzavîlik hk. bkz: Sadi S. Kucur, “Üsküdar Yeni Valide Camii Haziresi Mezartafllar›”, Üsküdar Sempozyumu IV3-5 Kas›m 2006 Bildiriler, ed. Coflkun Y›lmaz, I, ‹stanbul 2007, s. 226.

13 Haskan, a.g.e., I, s. 286. Haskan’›n mevcut olmad›¤›n› zikretti¤i bu flahide flimdi hazirededir. Tadilat s›ras›nda toprakalt›ndan ç›kar›ld›¤› anlafl›lmaktad›r. Ayr›ca yazar fieyh Hüseyin Efendinin ad›n› ‹brahim olarak vermektedir ve vefat tarihininbilinmedi¤inden bahsetmektedir.

14 BOA, Kepeci, Nu. 6290/1, s. 260 (Burada fieyh Mustafa (Enver) Efendinin do¤um tarihi 1243 olarak verilmektedir); BOA,CE, Nu. 20737.

15 Haskan, a.g.e., I, s. 287.

16 Bkz: Yaflar Nuri Öztürk, Son Devir Türk Tasavvufu ve Bosnal› Muhammed Tevfik Halvetî, ‹stanbul 19912.

17 A.g.e., s. 56-58; Tanman, a.g.m., s. 41.

18 Haskan, a.g.e., I, s. 287.

19 Haskan, a.g.e., I, s. 287. Vefat tarihini 19 Ocak 1949 olarak vermekte ve Eyüp’te medfun bulundu¤unu zikretmektedir.

20 Zâkir fiükrî Efendi, a.g.e., s. 26-27.

21 BOA, Y.EE, Dosya nr. 149, Gömlek nr. 88.

22 Bkz: ‹smail Yak›t, Türk-‹slâm Kültüründe Ebced Hesab› ve Tarih Düflürme, ‹stanbul 20032.

MET‹N Ö⁄ELER‹Allah’› anma : [Hüve’l]-Bâkîyak›nma : -dua s›fat› : ?lâkab : ? kimlik : ?unvan : ?dua : ?dua iste¤i : ?tarih : ?Metin : 1. (K›r›k!) [Hüve’l]-Bâkî

2. ………[Hümâ]yûn emîni (K›r›k!)


Üsküdar nalçacı Şeyh halil efendi

Documents