1คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

1.แนวคดเรองการบรหารความเสยงในการดำาเนนชวตประจำาวน มนษยทกคนตองเผชญกบความเสยง

หรอความไมแนนอนท อาจจะกอใหเกดความเสยหายหรอผลกระทบตาง ๆ เชน การเดนทางมาทำางานยอมตองพบกบความไมแนนอนทจะทำาใหมาทำางานไมไดหรอไมทนเวลา โดยอาจมสาเหตจากการเกดอบตเหตบนทองถนน ฝนตก นำ1าทวม การประทวงปดถนน ฯลฯ จงตองหาวธทจะบรหารจดการเพอมาทำางานใหไดหรอใหทนเวลา โดย ปรบเปลยนจากการใชรถสวนตวหรอรถโดยสารประจำาทาง ไปใชบรการรถมอเตอรไซดรบจาง หรอเปลยน เสนทางการเดนทาง ตวอยางดงกลาวสะทอนใหเหนวา ทกคนไดนำาการบรหารความเสยงไปใชใน ชวตประจำาวนแลว แตอาจจะไมทราบวาวธการเหลาน1นเปนการบรหารความเสยง

แนวคดเรองการบรหารความเสยงไดนำามาใชในการบรหารงานขององคกร เพอใชเปน เครองมอการบรหารงานทจะชวยใหผบรหารเกดความมนใจอยางสมเหตสมผลวาการดำาเนนงานจะบรรล วตถประสงคและเปาหมายตามทกำาหนดไวอยางมประสทธภาพ ประสทธผล และคมคา โดยลดโอกาส ทจะเกดความเสยงหรอความไมแนนอนทจะสงผลกระทบหรอกอใหความเสยหายในดานตางๆตอองคกร เปรยบเสมอนการสรางภมคมกนใหกบองคกร ซงสอดคลองกบแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง (Sufficiency economy) ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ในสวนของการเตรยมตวใหพรอมทจะเผชญผลกระทบ และการเปลยนแปลงดานตางๆ ทคาดวาจะเกดข1นในอนาคตท1งใกลและไกล รวมท1งสอดคลองกบ พทธศาสนสภาษตทวา อปปมาโท อมตำปทำ ความไมประมาทเปนทางไม“ ”ตาย

กรอบการบรหารความเสยงขององคกรทไดรบการยอมรบวาเปนแนวทางในการสงเสรม การบรหารความเสยงและเปนหลกปฏบตทเปน

2คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

สากล คอกรอบการบรหารความเสยงสำาหรบองคกรของ คณะกรรมการ COSO (The Committee of Sponsoring Organization of the Treadway Commission) ท มอบหมายใหไพรชวอเตอรเฮาสคเปอร เปนผเขยน กรอบการบรหารความเสยงสำาหรบองคกร (Enterprise Risk Management Framework) ดงกลาวมองคประกอบดงน1

องคประกอบของการบรหารความเสยง

การบรหารความเสยงประกอบดวยองคประกอบ 8 ประการ ดงน

1. สภาพแวดลอมภายในองคกร (Internal Environment) 2. การกำาหนดวตถประสงค (Objective Setting) 3. การบงช1เหตการณ (Event Identification) 4. การประเมนความเสยง (Risk Assessment) 5. การตอบสนองความเสยง (Risk Response) 6. กจกรรมการควบคม (Control Activities) 7. สารสนเทศและการสอสาร (Information & Communication) 8. การตดตามผล (Monitoring)

3คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

1. สภาพแวดลอมภายในองคกร (Internal Environment)

สภาพแวดลอมภายในองคกรเปนพ1นฐานทสำาคญสำาหรบกรอบการบรหารความเสยง

สภาพแวดลอมน1 มอทธพลตอการกำาหนดกลยทธและเปาหมายขององคกร การกำาหนดกจกรรม การบงช1 ประเมน และจดการความเสยง สภาพแวดลอมภายในองคกรประกอบดวยหลายปจจย เชน จรยธรรม วธการทำางานของผบรหารและบคลากร รวมถงปรชญาและวฒนธรรมในการบรหารความเสยง

ความเสยงทยอมรบได (Risk Appetite) เปนสวนทสำาคญอยางหนงของสภาพแวดลอม

ภายในองคกรและมผลตอการกำาหนดกลยทธ เพอนำาไปดำาเนนการใหองคกรบรรลเปาหมายท1งดานผลตอบแทน และการเตบโต กลยทธแตละแบบน1นมความเสยงทเกยวของแตกตางกน ดงน1น การบรหารความเสยง จงชวยผบรหารในการกำาหนดกลยทธทมความเสยงทองคกรสามารถยอมรบได

2. การกาหนดวตถประสงค (Objective Setting)การกำาหนดวตถประสงคทางธรกจทชดเจน คอ ข 1นตอนแรก

สำาหรบกระบวนการ บรหารความเสยง องคกรควรมนใจวาวตถประสงคทกำาหนดข1นมความสอดคลองกบเปาหมายเชงกลยทธ และความเสยงทองคกรยอมรบได โดยทวไปวตถประสงคและกลยทธควรไดรบการบนทกเปนลายลกษณ อกษรและสามารถพจารณาไดในดานตาง ๆ ดงน1

- ดานกลยทธ เกยวของกบเปาหมายและพนธกจในภาพรวมขององคกร

4คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

- ดานการปฏบตงาน เกยวของกบประสทธภาพ ผลการปฏบตงาน และความสามารถในการ

ทำากำาไร- ดานการรายงาน เกยวของกบการรายงานท1งภายในและ

ภายนอกองคกร- ดานการปฏบตตามกฎ ระเบยบเกยวของกบการปฏบตตาม

กฎหมายและกฎระเบยบตาง ๆ

3. การบงชเหตการณ (Event Identification)การทำาธรกจมกมความไมแนนอนเกดข1นมากมาย องคกรไม

สามารถมนใจไดวาเหตการณ ใดเหตการณหนงจะเกดข1นหรอไม หรอผลลพธทเกดข1นจะเปนอยางไร ในกระบวนการบงช1เหตการณ ผบรหารควรตองพจารณาสงตอไปน1

- ปจจยความเสยงทกดานทอาจเกดข1น เชน ความเสยงดานกลยทธ การเงน บคลากร การ

ปฏบตงาน กฎหมาย ภาษอากร ระบบงาน สงแวดลอม- แหลงความเสยงท1งจากภายในและภายนอกองคกร – ความสมพนธระหวางเหตการณทอาจเกดข1นในบางกรณควรมการจดกลมเหตการณทอาจเกดข1นโดยแบง

ตามประเภทของเหตการณ และรวบรวมเหตการณท1งหมดในองคกรทเกดข1นระหวางหนวยงานและภายในหนวยงาน เพอชวยให ผบรหารสามารถเขาใจความสมพนธระหวางเหตการณ และมขอมลทเพยงพอเพอเปนพ1นฐานสำาหรบการ ประเมนความเสยง

4. การประเมนความเสยง (Risk Assessment)ข1นตอนน1เนนการประเมนโอกาสและผลกระทบของเหตการณท

อาจเกดข1นตอวตถประสงค

5คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

ขณะทการเกดเหตการณใดเหตการณหนงอาจสงผลกระทบในระดบตำา เหตการณทเกดข1นอยางตอเนอง อาจมผลกระทบในระดบสงตอวตถประสงค โดยทวไปการประเมนความเสยงประกอบดวย 2 มต ดงน1

- โอกาสทอาจเกดข1น (Likelihood) เหตการณมโอกาสเกดข1นมากนอยเพยงใด

- ผลกระทบ (Impact) หากมเหตการณเกดข1น องคกรจะไดรบผลกระทบมากนอย เพยงใด

การประเมนความเสยงสามารถทำาไดท1งการประเมนเชงคณภาพและเชงปรมาณ โดย

พจารณาท1งเหตการณทเกดข1นจากภายนอกและภายในองคกร นอกจากน1 การประเมนความเสยงควร ดำาเนนการท1งกอนการจดการความเสยง (Inherent Risk) และหลงจากทมการจดการความเสยงแลว (Residual Risk)

5. การตอบสนองความเสยง (Risk Response)เมอความเสยงไดรบการบงช1และประเมนความสำาคญแลว ผ

บรหารตองประเมนวธการ จดการความเสยง ทสามารถนำาไปปฏบตไดและผลของการจดการเหลาน1น การพจารณาทางเลอกในการ ดำาเนนการจะตองคำานงถงความเสยงทยอมรบได และตนทนทเกดข1นเปรยบเทยบกบผลประโยชนท จะไดรบเพอใหการบรหารความเสยงมประสทธผล ผบรหารอาจตองเลอกวธการจดการความเสยงอยางใด อยางหนง หรอหลายวธรวมกน เพอลดระดบโอกาสทอาจเกดข1นและผลกระทบของเหตการณน1นใหอยในชวง ทองคกรสามารถยอมรบได (Risk Tolerance) หลกการตอบสนองความเสยงม 4 ประการ คอ

การหลกเลยง (Avoid) การดำาเนนการเพอหลกเลยงเหตการณทกอใหเกดความเสยง

6คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

การรวมจดการ (Share) การรวมหรอแบงความรบผดชอบกบผอนในการจดการ ความเสยง

การลด (Reduce) การดำาเนนการเพมเตมเพอลดโอกาสทอาจเกดข1นหรอผลกระทบของ

ความเสยงใหอยในระดบทยอมรบไดการยอมรบ (Accept) ความเสยงทเหลอในปจจบนอย

ภายในระดบทตองการและยอมรบได แลว โดยไมตองมการดำาเนนการเพมเตมเพอลดโอกาสหรอผลกระทบทอาจเกดข1นอก

ผบรหารควรพจารณาการจดการความเสยงตามประเภทของการตอบสนองขางตน และ ควร

ดำาเนนการประเมนความเสยงทเหลออยอกคร 1งหนง หลงจากทไดมการจดการความเสยงแลว ในชวงเวลาทเหมาะสม

6. กจกรรมการควบคม (Control Activities)

กจกรรมการควบคม คอ นโยบายและกระบวนการปฏบตงาน เพอใหมนใจไดวามการ จดการ

ความเสยง เนองจากแตละองคกรมการกำาหนดวตถประสงคและเทคนคการนำาไปปฏบตเปนของ เฉพาะองคกร ดงน1น กจกรรมการควบคมจงมความแตกตางกน การควบคมเปนการสะทอนถง สภาพแวดลอมภายในองคกร ลกษณะธรกจ โครงสรางและวฒนธรรมขององคกร

7. สารสนเทศและการสอสาร (Information & Communication)

สารสนเทศเปนสงจำาเปนสำาหรบองคกรในการบงช1 ประเมน และจดการความเสยง ขอมล

7คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

สารสนเทศทเกยวของกบองคกรท1งจากแหลงภายนอกและภายในควรตองไดรบการบนทกและ สอสารอยางเหมาะสมท1งในดานรปแบบและเวลา เพอชวยใหบคลากรทเกยวของสามารถตอบสนองตอ เหตการณไดอยางรวดเรวและมประสทธภาพ การสอสารอยางมประสทธผลรวมถงการแลกเปลยนขอมล กบบคคลภายนอกองคกร เชน เจาหนาทของหนวยงานอน ๆ ผจดหาสนคา ผใหบรการ ผกำากบดแลและประชาชน

8. การตดตามผล (Monitoring)ประเดนสำาคญของการตดตามผล ไดแก- การตดตามผลเพอใหมนใจไดวาการจดการความเสยงม

คณภาพและมความเหมาะสม และ การบรหารความเสยงไดนำาไปประยกตใชในทกระดบขององคกร

- ความเสยงท1งหมดทมผลกระทบสำาคญตอการบรรลวตถประสงคขององคกรไดรบการ

รายงานตอผบรหารทรบผดชอบการตดตามการบรหารความเสยงสามารถทำาได 2 ลกษณะคอ

การตดตามอยางตอเนองและ การตดตามเปนรายคร1ง การตดตามอยางตอเนองเปนการดำาเนนการอยางสมาเสมอ เพอให สามารถตอบสนองตอการเปลยนแปลงอยางทนทวงท และถอเปนสวนหนงของการปฏบตงาน สวนการ ตดตามรายคร 1งเปนการดำาเนนการภายหลงจากเกดเหตการณ ดงน1นปญหาทเกดข1นจะไดรบการแกไข อยางรวดเรว หากองคกรมการตดตามอยางตอเนอง นอกจากน1องคกรควรมการจดทำารายงานความเสยง เพอใหการตดตามการบรหารความเสยงเปนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผล

8คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

2.วตถประสงคของการบรหารความเสยงวตถประสงคหลกของการจดทำาระบบบรหารความเสยงภายใน

องคกร คอ เพอตองการให ธรกจหรอองคกรมกระบวนการหรอระบบในการคนหา ประเมน และจดการกบความเสยงหรอเหตการณ ทไมพงประสงค ซงมโอกาสทจะเกดและสงผลกระทบตอการดำาเนนธรกจในภาพรวมขององคกร โดยทำาให ไมบรรลวตถประสงคทวางไว ซงกคอ การสรางผลกำาไรหรอผลตอบแทนจากการลงทนในระดบสงสด รวมถงการสรางความพงพอใจใหกบผมสวนไดสวนเสย (Stakeholders) ทกฝายทเกยวของกบการดำาเนน ธรกจขององคกร เชน ลกคา ผบรหาร คณะกรรมการบรหาร คณะกรรมการตรวจสอบ ผถอหน Supplier พนกงาน ฯลฯ

นอกจากน1 COSO ยงใหความเหนเพมเตมเกยวกบวตถประสงคของการบรหารความเสยง อกวา องคกรทจดทำาระบบบรหารความเสยงไดอยางมประสทธผล จะชวยใหบรรลวตถประสงคใน 4 ดาน คอ

1. วตถประสงคดานกลยทธ (Strategic) กลาวคอ การบรหารความเสยงจะชวยใหองคกร บรรลเปาหมายตามยทธศาสตร ซงสอดคลองและสนบสนนพนธกจหลกขององคกร

2. วตถประสงคดานการปฏบตงาน (Operations) การบรหารความเสยงจะชวยใหองคกร พจารณาความคมคาในการใชทรพยากรตาง ๆ

9คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

ในการปฏบตงาน รวมถงพจารณาประสทธภาพและ ประสทธผลของการดำาเนนงานดวย

3. วตถประสงคดานการรายงาน (Reporting) การบรหารความเสยงทมประสทธผลจะชวยให ผมสวนไดสวนเสยทกกลมมความเชอมนขอมลในรายงานประเภทตาง ๆ ขององคกร โดยเฉพาะ รายงานทางการเงน (Financial Report)

4. วตถประสงคดานการปฏบตตามกฎระเบยบ (Compliance) โดยเฉพาะการจดทำาระบบ ควบคมภายในเพอลดความเสยง สวนการจดการความเสยงดวยวธอน ๆ องคกรกสามารถใชกฎระเบยบตาง ๆ เปนเครองมอไดดวยเชนกน ดงน1น การบรหารความเสยงจงสงเสรมใหหนวยงานตาง ๆ ภายในองคกร ปฏบตตามกฎระเบยบอยางเครงครดมากข1น

อยางไรกตาม ในการจดทำาระบบบรหารความเสยง องคกรควรตองคำานงถงตนทนและ ประโยชนทจะไดรบ เปรยบเทยบกนดวย เพอพจารณาถงความคมคา นอกจากน1 องคกรควรมระบบในการ ตดตามและประเมนผลการจดทำาระบบบรหารความเสยงภายในองคกรเปนระยะ เพอใหทราบประเดน ปญหาและอปสรรคทจะตองนำามาพฒนาหรอปรบปรงระบบบรหารความเสยงใหมประสทธภาพและ ประสทธผลมากข1นตอไป

3.ประโยชนของการบรหารจดการความเสยง1. เปนการสรางฐานขอมลความเสยงทมประโยชนตอการบรหารและ

การดำาเนนงาน องคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม การบรหารความเสยงจะ

10คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

เปนแหลงขอมลสำาหรบผบรหารในการตดสนใจดานตาง ๆ เนองจากการบรหารความเสยงเปนการดำาเนนการทต1งอยบนสมมตฐานในการตอบสนองตอวตถประสงค หรอเปาหมายและภารกจหลกขององคกร

2. ชวยสะทอนใหเหนภาพรวมของความเสยงไดท1งหมด การบรหารความเสยงจะทำาให บคลากรภายในองคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม มความเขาใจถงวตถประสงคหรอเปาหมายและภารกจหลกขององคกร และตระหนกถงความเสยงท1งหมดทอาจสงผลกระทบในเชงลบตอเทศบาลตำาบลโคกสงไดอยางถกตอง ครบถวน ซงครอบคลมความเสยงทมสาเหตท1งจากปจจยภายในและปจจยภายนอก

3. เปนเครองมอสำาคญในการบรหารงาน การบรหารความเสยงเปนเครองมอทชวยให ผบรหารสามารถมนใจไดวา ความเสยงไดรบการจดการอยางถกตอง เหมาะสม และทนเวลา รวมท1งเปน เครองมอทสำาคญของผบรหารในการบรหารงาน และการตดสนใจในดานตางๆ เชน การกำาหนดกลยทธ การจดสรรงบประมาณ การวางแผนการเงนและการดำาเนนงานตามแผน ฯลฯ ใหเปนไปตามวตถประสงค หรอเปาหมาย

4. ชวยใหการบรหารงานและจดสรรทรพยากรเปนไปอยางเหมาะสม มประสทธภาพและ ประสทธผล โดยพจารณาถงระดบความเสยงในแตละหนวยงาน สวนราชการ งาน โครงการ กจกรรม และ การเลอกใชมาตรการในการบรหารความเสยงอยางถกตอง เหมาะสม โดยคำานงถงตนทนและผลประโยชนท จะไดรบ

5. สรางภมคมกนทดใหกบการบรหารงานขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม โดยการเตรยมตว ใหพรอมทจะ เผชญผลกระทบและการเปลยนแปลงดานตางๆ ทอาจเกดข1นท1งจากภายในและภายนอกไดอยางพอประมาณ และมเหตมผล

11คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

4.ประเภทของความเสยง1. ความเสยงดานกลยทธ (Strategic Risk) คอ เหตการณทาง

ลบทเกยวของกบกลยทธ ขององคกร เชน เปนความเสยงทเกดจากการกำาหนดแผนกลยทธ/แผนดำาเนนงานทไมเหมาะสม ไม สอดคลองกบสภาพแวดลอมทเกยวของ และการนำาไปปฏบตไมเหมาะสม หรอการวางแผนกลยทธแลวไม สามารถนำาไปปฏบตจรงได

2. ความเสยงดานการดำาเนนงาน (Operational Risk) คอ เหตการณทางลบทเกดจาก ความผดพลาดของบคลากร กระบวนการปฏบตงาน หรอระบบงานตาง ๆ ซงสงผลกระทบตอการ ดำาเนนงานขององคกร รวมไปถงเหตการณทางลบทเกดจากปจจยภายนอกองคกรดวย เชน ภยธรรมชาต หรอเหตจลาจลทางการเมอง

3. ความเสยงดานการรายงาน (Reporting Risk) คอ ความผดพลาดของรายงานประเภท ตาง ๆ ทใชในองคกร เชน งบการเงน รายงานยอดขาย รายงานตนทนการผลตเปนตน ความเสยงดานการ รายงานอาจจะอยในรปของขอมลไมถกตอง ไมนาเชอถอ ไมสอดคลองกบความตองการของผใชขอมล รวม ไปถงการรายงานไมทนเวลาดวย

12คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

4. ความเสยงดานการปฏบตตามกฎ ระเบยบ หรอขอกำาหนดทเกยวของ (Compliance Risk) ความเสยงดานการปฏบตตามกฎ ระเบยบ หรอขอกำาหนดทเกยวของ คอ การดำาเนนงานของธรกจ ไมเปนไปตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบตาง ๆ ทเกยวของ ซงอาจจะเปนท 1งขอกำาหนดจากภายนอก องคกร เชน กฎหมายตาง ๆ หรอขอกำาหนดภายในองคกร เชน นโยบาย แนวทางการปฏบตงาน หรอคมอ การปฏบตงาน เปนตน

5.กระบวนการบรหารความเสยงกระบวนการบรหารความเสยงจะประกอบดวยข 1นตอนใหญ 4 ข1น

ตอนประกอบดวยการ คนหาความเสยง การประเมนความเสยง การจดการความเสยง และตดตามประเมนผล

13คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

1. การคนหาความเสยง (Risk Identification) ถอเปนข1นตอนทสำาคญมากในกระบวนการ บรหารความเสยงเนองจากเปนข 1นตอนในการคนหา ระบ บงช1เหตการณทอาจจะเกดข1นภายใตสถานการณ ทไมแนนอนทจะกอใหเกดความเสยงทสรางผลกระทบหรอความเสยหาย หรอกอใหเกดความลมเหลวหรอ ลดโอกาสทจะบรรลวตถประสงคและเปาหมายขององคกร ท1งในดานกลยทธ การดำาเนนงาน การรายงาน ทางการเงน การปฏบตตามกฎหมาย และในดานอนๆ ทเกยวของกบธรกจและองคกร

2. การประเมนความเสยง (Risk Assessment) เปนการใชวจารณญาณอยางเปนระบบ ภายใตทรพยากรอนจำากดขององคกร โดยการวเคราะหระดบโอกาสทจะเกดความเสยง (Likelihood) ระดบ ความรนแรงของผลกระทบ (Impact) และประเมนระดบของความเสยง(Degree of Risk) เพอประโยชนใน การตอบสนองความเสยง

3. การจดการความเสยง (Risk Response) เปนการกำาหนดวธการบรหารจดการความ เสยง เพอจดการความเสยงขององคกรใหอยในระดบทสามารถยอมรบได (Risk Tolerance หรอ Risk Appetite) หรอระดบทเหมาะสม (Optimal) ซงเปนระดบทองคกรสามารถจะดำาเนนการตอไปไดและบรรล วตถประสงคทกำาหนดไว

4. การตดตามประเมนผล (Monitoring)เพอใหมนใจอยางสมเหตสมผลวาองคกรมการ บรหารความเสยงเปนไปอยางเปนระบบ เหมาะสม เพยงพอ และมประสทธผล และมการนำาไปปฏบตจรง

14คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

6.แผนภาพกระบวนการบรหารความเสยง

15คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

1. การคนหาความเสยง (Risk Identification)

16คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

การดำาเนนธรกจขององคกรในปจจบนภายใตความไมแนนอน การเปลยนแปลงท1งจาก ปจจย

ภายในและภายนอกทเกดข1นอยางรวดเรวและตลอดเวลาไมวาจะเปนอตราการเจรญเตบโตของ ประเทศ การแขงขนทางธรกจทนบวนจะทวความเขมขนและรนแรงมากข1น สภาพเศรษฐกจ สงคม การเมอง เทคโนโลย และภยตางๆ ทกำาลงเกดข1นไมวาจะเปน ภยจากการกอการราย ภยจากธรรมชาตท1ง จากแผนดนไหว นำ1าทวม คลนยกษสนาม และอนๆ อกมากมายทเปนความเสยงทอาจทำาใหองคกรตอง ประสบกบปญหาทอาจทำาใหองคกรไมบรรลวตถประสงคทต 1งไว ไมวาจะเปนการขาดทน ขาดสภาพคลอง ทางการเงน สญเสยสนทรพย การดำาเนนธรกจลมเหลว ไมเจรญเตบโต ขาดความนาเชอถอ หรออาจถงข 1น ลมละลายตองปดกจการสงผลกระทบท1งในระดบบคคล องคกร และประเทศชาต ดงน1นการดำาเนนธรกจ ภายใตความไมแนนอนทอาจจะเกดความเสยงดงกลาวขางตนองคกรตองดำาเนนธรกจโดยใชการบรหาร ความเสยงเปนเครองมอหนงในการปองกนหรอลดความเสยงทอาจจะเกดข1นและสงผลกระทบตอองคกร ซงการบรหารความเสยงจะทำาใหองคกรบรรลวตถประสงคทต1งไวดวยการบรหารจดการความเสยงตางๆ ใหลดลงอยในระดบทองคกรยอมรบไดและสามารถดำาเนนธรกจตอไปไดอยางมนคง ปลอดภยและยงยน

ในกระบวนการบรหารความเสยงจะประกอบดวยข 1นตอนใหญ 4 ข 1นตอนประกอบดวยการ

คนหาความเสยง การประเมนความเสยง การจดการความเสยง และตดตามประเมนผล ซงข 1นตอนแรกคอ การคนหาความเสยง (Risk Identification) ถอเปนข1นตอนทสำาคญมากในกระบวนการบรหารความเสยง เนองจากเปนข 1นตอนในการคนหา ระบ บงช1เหตการณทอาจจะเกดข1นภายใตสถานการณทไมแนนอนทจะ กอใหเกดความเสยงทสรางผลกระทบหรอความเสยหาย หรอกอใหเกดความลมเหลวหรอลดโอกาสทจะ บรรล

17คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

วตถประสงคและเปาหมายขององคกร ท1งในดานกลยทธ การดำาเนนงาน การรายงานทางการเงน การปฏบตตามกฎหมาย และในดานอนๆ ทเกยวของกบธรกจและองคกร ถาองคกรสามารถคนหาความ เสยงขององคกรไดอยางถกตอง และเหมาะสม จะทำาใหองคกรทราบปญหา และอปสรรคทอาจจะเกดข1นได ลวงหนาอนจะเปนประโยชนในการวางแผนเพอจดการไดอยางมประสทธภาพ แตหากองคกรคนหาความ เสยงขององคกรไดอยางไมถกตอง และไมเหมาะสมโดยไมใชความเสยงทแทจรงขององคกรจะทำาใหองคกร สญเสยทรพยากรโดยใชเหตในการวางแผนจดการกบความเสยงทไมใชความเสยงทแทจรงขององคกร และ อาจทำาใหองคกรประสบกบปญหา และอปสรรคหากเกดความเสยงข1นโดยไมมแผนในการจดการกบความ เสยงทแทจรงเหลาน1น

ขนตอนการคนหาความเสยงประกอบดวยขนตอนยอย 4 ขนตอน ดงน

1.1 การประเมนสภาพแวดลอมภายในองคกร เปนข 1นตอนแรกของการคนหาความ เสยงขององคกร

เพอประเมนสภาพแวดลอมภายในองคกรทเปนอยจรงวาเปนอยางไรท1งทางดาน วฒนธรรมขององคกร จรยธรรมของบคลากร สภาพแวดลอมในการทำางาน มมมองและทศนะคตทมตอ ความเสยง ปรชญาในการบรหารความเสยง ระดบความเสยงทองคกรสามารถยอมรบได (Risk Appetite) โดยประเมนวาสภาพแวดลอมขององคกรมสวนชวยสงเสรม สนบสนน และกระตนใหเกดกระบวนการ บรหารจดการ และการปฏบตงานทดหรอไม ถาไมตองมมาตรการในการแกไขปรบปรง หรอปรบ สภาพแวดลอมภายในองคกรใหมความเหมาะสมยงข1น

1.2 การวเคราะหงาน กระบวนการ และกจกรรม ในการคนหาความเสยง องคกรตอง วเคราะหงาน กระบวนการ และกจกรรมภายใน

18คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

องคกรทมท1งหมดเพอใหทราบ และเกดความเขาใจงาน กระบวนการ และกจกรรมตางๆ ทมภายในองคกรเพอประโยชนในการคนหาความเสยงใหสอดคลองกบแต ละประเภทของงานภายในองคกร และในกรณทองคกรมขอจำากดดานทรพยากรกอาจมงทำาการบรหาร ความเสยงไปทงานหลกขององคกรทมความสำาคญตอการบรรลวตถประสงคขององคกร และงานทกำาลงม ปญหา อปสรรค หรอคาดวาจะมโอกาสเกดความเสยหายข1นภายในองคกร โดยทำาการคดเลอกงาน กระบวนการ และกจกรรมดงกลาวเพอนำามาพจารณาบรหารความเสยงกอนงานสนบสนน หรองานทม ความเสยงนอยกวา

1.3 การสอบทานหรอกาหนดวตถประสงคขององคกร งาน กระบวนการ และกจกรรม หลงจากคดเลอกงาน กระบวนการ และกจกรรมแลว จากน1นกจะทำาการสอบทานวตถประสงคทต1งไวหรอ กำาหนดวตถประสงคใหมในกรณทไมไดกำาหนดวตถประสงไวหรอกำาหนดไวไมชดเจน

- การคนหาความเสยงตองมการสอบทานหรอกำาหนดวตถประสงคกอนจงจะสามารถระบ เหตการณทอาจทำาใหไมบรรลผลสำาเรจไดโดยวตถประสงคของงาน กระบวนการ และกจกรรมตอง สนบสนนและสอดคลองกบวตถประสงคขององคกร

ความเสยงเปนเหตการณทอาจสงผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคขององคกร ดงน1น การสอบทานหรอกำาหนดวตถประสงคเพอทำาความเขาใจในวตถประสงคขององคกรจงเปนข 1นตอนทตอง กระทำาเพอใหการคนหาความเสยงไดอยางครบถวน ถกตองและสอดคลองสมพนธกบวตถประสงคของ องคกร ซงการกำาหนดวตถประสงคควรจะตองควรคำานงถงหลก SMART ดงน1

19คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

1. Specific มลกษณะทเฉพาะเจาะจง สามารถทำาใหบคลากรทกระดบในองคกรเขาใจ ตรงกนได

2. Measurable สามารถวดผลไดวาวตถประสงคน1นบรรลผลสำาเรจหรอไม ไมวาจะใน เชงปรมาณหรอเชงคณภาพ

3. Atainable สามารถทำาใหบรรลผลไดภายใตศกยภาพ ทรพยากร และสงแวดลอม ทองคกรมอย

4. Relevant มความเกยวของสมพนธ และเปนไปในทศทางเดยวกบวสยทศนขององคกร

5. Timely มกำาหนดระยะเวลาทชดเจนในการดำาเนนการใหบรรลวตถประสงค

1.4 การคนหาความเสยงและระบสาเหต

การคนหาความเสยงและระบสาเหตความเสยงองคกรตองพยายามคนหาใหไดครบคลม ความเสยงทกประเภทภายในองคกรและเปนความเสยงทแทจรงทมโอกาสเกดข1นและหากเกดข1นจะสราง ผลกระทบอยางรนแรงตอองคกร ซงการคนหาความเสยงและระบสาเหตของความเสยงสามารถคนหาได ท1งเชงรบ และเชงรก โดยการคนหาเชงรบสามารถคนหาไดจากการศกษาหาขอมลเหตการณทเกดข1นและ สรางความเสยหายใหกบองคกรแลวในอดต และการสำารวจจากสภาพปญหาทเกดข1นจรงในปจจบนและ อาจสงผลกลายสภาพเปนความเสยงข1นมาได สวนในการคนหาความเสยงเชงรกสามารถคนหาไดจากการ คาดการณเหตการณทมโอกาสเกดข1นไดในอนาคตและสงผลกระทบตอการบรรลเปาหมายขององคกร แต ยงไมเกดข1นจรงจากการวางแผนเชงกลยทธ การดำาเนนธรกจขององคกร กระบวนการปฏบตงานตางๆ ฯลฯ และนำาความเสยงทคนหาไดมาทำาการวเคราะหเพอคนหาสาเหตของความเสยงหรอปจจยเสยงท สงผลใหเกด

20คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

ความเสยงเหลาน1น ซงเทคนคหรอวธการในการคนหาความเสยงและระบสาเหตมอยดวยกน หลายหลายวธการดวยกนแตในทน1จะกลาวถงเทคนค วธการทนยมใชโดยทวไป ดงน1

1. การระดมสมอง (Brainstorming) ระดมความคดเหนของบคลากรในองคกรทรบผดชอบ งานหรอเปนเจาของงานซงจะเปนบคลากรทร เขาใจความเสยงของงานทตนรบผดชอบมากทสดหรอ เรยกวาเปนเจาของความเสยง (Risk Owner) จากผมสวนเกยวของทกฝายการระดมสมองเปนเทคนคทวไป ทใชในการแสวงหาความคดตอเรองใดเรองหนงใหไดมากทสดภายในเวลาทกำาหนด ซงในมมมองของการ บรหารความเสยงเทคนคน1สามารถนำามาใชในการคนหาและระบความเสยงได โดยการจดการประชมเพอ ระดมแนวความคดของผมสวนเกยวของทกฝาย

2. การสมภาษณ (Interviews) บคลากรหรอผเชยวชาญในสายงานการสมภาษณเปน เทคนคโดยใชการถามจากผทเชยวชาญหรอผทเกยวของกบงานน1น เพอใหไดขอมลใหมๆ นอกจากน1ยง สามารถใชในการยนยนขอมลเดมทมอยวามการเปลยนแปลงไปหรอไม

3. การใชแบบสอบถามทจดทำาข1นเพอใหทราบความเสยงทวไปทมผลกระทบตอการบรรล วตถประสงคขององคกร และใชประเมนความเพยงพอของการควบคมดวย

4. การจดประชมเชงปฏบตการ (Facilitated workshops) หรอการจดทำา Workshop ของ บคลากรในองคกรเปนวธททำาใหกลมคนสามารถทำางานดวยกนเพอบรรลวตถประสงคทต1งไว ผเขารวม ประชมรวมคนหาและระบความเสยงและตดสนใจในทประชม ผจดการประชมจะตองมทกษะทด การจด workshop สามารถทำาไดทกเวลา ข1นอยกนทมงานจะตดสนวาเมอไรถงจำาเปน การจด Workshop เปน เครองมอทมประโยชนทสงผล

21คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

ตอการเปลยนแปลงวฒนธรรมในองคกร เพราะชวยสงเสรมใหผเขารวม ประชมไดเขามามสวนรวมในการดำาเนนการขององคกรดวย

5. การจดทำา Benchmark หรอการเปรยบเทยบกบองคกรภายนอกเปนวธการในการวด และเปรยบเทยบ ผลตภณฑ บรการและวธการปฏบตกบองคกรทสามารถทำาไดดกวา เพอนำาผลของการ เปรยบเทยบมาใชในการปรบปรงองคกรของตนเอง เพอมงสความเปนเลศในธรกจ

Benchmarking มใชการไปลอกเลยนแบบจากผอน หรอเพยงแคการทำา Competitive analysis ทเปนการนำาตวเลขของเราไปเปรยบเทยบกบคแขงเทาน1น แต Benchmarking เปนวธการททำา ใหเหนถงความแตกตางในกระบวนการปฏบตงานและปจจยทกอใหเกดความสำาเรจ ดวยการวเคราะหวาผ ทเราตองการเปรยบเทยบ เขาทำาในสงทแตกตางไปจากเราอยางไรเปนสำาคญ แลวเราจะทำาใหองคกร สามารถพฒนาตนเองไปสความเปนสดยอดอยางตอเนองน 1นไดอยางไร Benchmarking น1นจะเปนการ เปรยบเทยบกบผทอยในอตสาหกรรมเดยวกนหรอคลายคลงกน แตไมใชผทเปนคแขงกนโดยตรง

สำาหรบในเรองการบรหารความเสยงน1น เราสามารถคนหาความเสยงไดจากการใชเทคนค Benchmarking ไดเชนกน เนองจากบรษทหรอองคกรทอยในอตสาหกรรมเดยวกนหรอคลายคลงกนน 1น มกจะมลกษณะการดำาเนนธรกจและกจกรรมทคลายๆ กน ดงน1น ความเสยงทตองเผชญน1นกจะอาจจะไม แตกตางกนมากน1น โดยในการหาขอมลเพอใชในการเปรยบเทยบน1น อาจจะตองมการจดกลมความรวมมอ เพอแลกเปลยนความร ขอมลขาวสารซงกนและกน

6. การตรวจสอบ (Auditing) การตรวจสอบภายในเปนกจกรรมทจดใหมข1นเพอเพมคณคา และปรบปรงการปฏบตงานขององคกรใหดข1น โดยอาศยการตรวจสอบ วเคราะห ประเมนผลการ ปฏบตงานตาง ๆ ของ

22คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

องคกร ตลอดจนใหขอเสนอแนะ และคำาปรกษา รวมท1งใหขอมลเกยวกบงานทได ตรวจสอบซงถอเปนงานบรการทใหแกองคกร โดยมวตถประสงคเพอชวยใหผปฏบตงาน สามารถปฏบต หนาทใหบรรลเปาหมายขององคกรไดอยางมประสทธภาพ

ภายหลงการตรวจสอบ ผตรวจสอบภายในจะจดทำารายงานการตรวจสอบภายใน โดยจะม การระบประเดนขอตรวจพบ ซงสามารถนำามาใชพ1นฐานในการคนหาความเสยงของแตละหนวยงานได

7. การใช Check Lists เปนวธการหนงในการระบความเสยงทคอนขางงาย โดยการตอบ คำาถามในใบรายการทไดจดทำาข1นไวเปนมาตรฐาน ในการจดทำา Check Lists น1น จะรวบรวมขอมลจาก ประสบการณของผทเกยวของหรอเหตการณทเคยเกดข1นอดต และนำามาทำาเปนรายการคำาถามทเปน มาตรฐาน หรอวธปฏบตทด (Best Practice) เพอเปรยบเทยบกบสงทองคกรหรอหนวยงานมอย

8. การสบสวน (Incident investigation) ในกรณทมเหตการณผดปกตเกดข1น เชน การทจรต อบตเหต ฯลฯ น1น องคกรตางๆ กมกจะมการแตงต1งคณะกรรมการ เพอสบสวนและจดทำา รายงานเกยวกบขอเทจจรงทเกดข1น ซงขอเทจจรงจากรายงานดงกลาวสามารถนำามาใชเพอเปนแนวทางใน การคนหาความเสยงไดเชนกนการคนหาความเสยงจะตองพจารณาสาเหตหรอปจจยเสยงท1ง 2 ดาน คอ ปจจยเสยง ภายนอกและปจจยเสยงภายในองคกร

- ปจจยเสยงภายนอก คอ ความเสยงทไมสามารถควบคมไดโดยองคกร เชน การเมองสภาวะ

เศรษฐกจสงคม กฎหมาย ภยธรรมชาต สงแวดลอม ฯลฯ เปนตน- ปจจยเสยงภายใน คอ ความเสยงทสามารถควบคมไดโดย

องคกร เชน วฒนธรรมองคกร

23คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

นโยบายการบรหารจดการ กระบวนการปฏบตงาน ความรความสามารถและทกษะของ บคลากร การบรหารทรพยสน ฯลฯ เปนตน

2. การประเมนความเสยง (Risk Assessment)

การประเมนความเสยงเพอใหสามารถกำาหนดระดบความเสยงทมนยสำาคญและจดลำาดบ ความสำาคญของความเสยง โดยเปนกระบวนการทจะดำาเนนการหลงจากคนหาความเสยงขององคกรแลว โดยการนำาความเสยงและปจจยเสยงหรอสาเหตของความเสยงมาดำาเนนการวเคราะหโอกาส ผลกระทบท จะเกดข1น และประเมนระดบความเสยง โดยอาศยเกณฑมาตรฐานทไดกำาหนดไว ตลอดจนพจารณาการ ควบคมทมอย และยงมประโยชนในการบรหารจดการความเสยงทมอยอยางมากมายภายใตทรพยากรของ องคกรทจำากดไมวาจะเปน เงนทน เวลา วสด อปกรณ และบคลากรขององคกร ทำาใหไมสามารถทจะ จดการกบทกความเสยงได การประเมนความเสยงจะชวยทำาใหองคกรตดสนใจ จดการกบความเสยงได อยางเหมาะสมและประเมนไดวาควรจะจดการกบความเสยงน1นๆ อยางไร ความเสยงใดควรตองรบ ดำาเนนการบรหารจดการกอนหลง หรอความเสยงใดทสามารถทจะยอมรบใหเกดข1นได

24คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

การกำาหนดเกณฑมาตรฐานเปนการกำาหนดเกณฑทจะใชในการประเมนความเสยง ไดแก ระดบโอกาสทจะเกดความเสยง (Likelihood) ระดบความรนแรงของผลกระทบ (Impact) และระดบของ ความเสยง(Degree of Risk)โดยแตละองคกรจะตองกำาหนดเกณฑข1นใหเหมาะสมกบประเภทและ สภาพแวดลอมขององคกรโดยอาจจะกำาหนดเกณฑมาตรฐานเปนระดบคะแนน 5 คะแนน หรอ 3 คะแนน ซงสามารถกำาหนดเกณฑไดท1งในเชงปรมาณและเชงคณภาพท1งน1ข1นอยกบขอมลสภาพแวดลอมและดลย พนจการตดสนใจของฝายบรหารขององคกร โดยเกณฑในเชงปรมาณจะเหมาะกบองคกรทมขอมลสถต ตวเลข หรอจำานวนเงนมาใชในการวเคราะหอยางพอเพยง สำาหรบองคกรทมไมมขอมลสถต ตวเลข หรอ จำานวนเงนหรอไมสามารถระบเปนตวเลขหรอจำานวนเงนทชดเจนไดกใหกำาหนดเกณฑในเชงคณภาพ

2.1 การวเคราะหโอกาสทจะเกด (Likelihood) พจารณาจากสถตการเกดเหตการณใน อดต ปจจบน หรอการคาดการณลวงหนาของโอกาสทจะเกดในอนาคต โดยอาจกำาหนดเกณฑมาตรฐาน เปนระดบคะแนน 5 คะแนน ประกอบดวย 5 4 3 2 และ 1 คะแนน แสดงถงโอกาสทจะเกดหรอความถใน การเกด สงมาก สง ปานกลาง นอย และนอยมาก ตามลำาดบ และกำาหนดคำาอธบายในแตละระดบโอกาส ทจะเกด จากน 1นทำาการวเคราะหโอกาสทจะเกดหรอความถในการเกดวาแตละความเสยงและปจจยเสยงม โอกาสเกดข1นในระดบใด ดงตวอยางดงน1

25คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

2.2 การวเคราะหผลกระทบ (Impact) เปนการพจารณาระดบความรนแรงหรอมลคา ความเสยหายจากความเสยงทคาดวาจะไดรบหากเกดเหตการณความเสยง ซงการกำาหนดระดบของ ผลกระทบน1น จะตองพจารณาถงความรนแรงของความเสยหายหากความเสยงน1นเกดข1น โดยอาจแบง ผลกระทบออกเปนผลกระทบทเปนตวเงนและไมเปนตวเงน หรอดานการเงน/ทรพยสน การดำาเนนงาน ชอเสยง/ภาพลกษณบคลากร ฯลฯ โดยอาจกำาหนดเกณฑมาตรฐานเปนระดบคะแนน 5 คะแนน ประกอบดวย 5 4 3 2 และ 1 คะแนน แสดงถงระดบความรนแรงระดบ สงมาก สง ปานกลาง นอย และ นอยมาก ตามลำาดบ และกำาหนดคำาอธบายในแตละระดบความรนแรงของผลกระทบ จากน1นทำาการ วเคราะหผลกระทบหากเกดเหตการณความเสยงข1นวามผลกระทบอยในระดบใด ตวอยางเชน

26คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

27คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

2.3 การประเมนระดบความเสยง (Degree of risk) หมายถง สถานะของความเสยงทได จากการวเคราะหโอกาสหรอความถทจะเกดและผลกระทบหรอความรนแรงหากเกดเหตการณความเสยง ข1น หลงจากองคกรวเคราะหโอกาสทจะเกดและผลกระทบของความเสยงแลว องคกรตองนำาผลการ วเคราะหมาประเมนระดบความเสยงวาแตละความเสยงมระดบความเสยงอยระดบใดในตารางการประเมน ระดบความเสยง ซงระดบความเสยงอาจแบงออกเปน 5 ระดบ ไดแก สงมาก สง ปานกลาง นอยและนอย มาก แทนระดบความเสยงขางตนดวยเกณฑสประกอบดวย สแดง สเหลอง สนาเงน สเขยวและสขาว ตามลำาดบ โดยนำาผลจากการวเคราะหโอกาสหรอความถทจะเกดข1นและผลจากการวเคราะหผลกระทบมา ประเมนระดบความเสยงดงตวอยางดงน1

เปนตารางทใชในการประเมนและจดระดบความเสยงของแตละความเสยงเพอประเมนวา ความเสยงใดอยในระดบทควรคำานงถงและตองรบดำาเนนการจดการกบความเสยงเปนอนดบแรกกอน โดย ตารางการประเมนระดบความเสยงขางตนแบงระดบความเสยงออกเปน 5 ระดบ จำาแนกระดบความเสยง โดยใชสเปนตวกำาหนด ดงน1

สแดง หมายถง ระดบความเสยง สงมาก

28คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

สเหลอง หมายถง ระดบความเสยง สง สนำ1าเงน หมายถง ระดบความเสยง ปานกลาง สเขยว หมายถง ระดบความเสยง นอย สขาว หมายถง ระดบความเสยง นอยมากวธการประเมนระดบความเสยงโดยใชตารางการประเมนระดบความ

เสยงขางตน ใหนำา คะแนนของโอกาสทจะเกดและคะแนนของผลกระทบทวเคราะหไดของแตละความเสยงมากำาหนดลงใน ตารางการประเมนระดบความเสยงโดยถาคะแนนของโอกาสและผลกระทบมาบรรจบกนทสใดกแสดงวา ความเสยงน1นอยในระดบความเสยงตามความหมายของระดบความเสยงทใหไวขางตน

3. การจดการความเสยง (Risk Response)

เมอองคกรไดคนหา วเคราะหและจดลำาดบความเสยงแลว ข 1นตอนตอไป คอ การกำาหนด วธการบรหารจดการความเสยง เพอจดการความเสยงขององคกรใหอยในระดบทสามารถยอมรบได (Risk Tolerance หรอ Risk Appetite) หรอระดบทเหมาะสม (Optimal) ซงเปนระดบทองคกรสามารถจะ ดำาเนนการตอไปไดและบรรลวตถประสงคทกำาหนดไว

การกำาหนดวธจดการความเสยงตองคำานงถงตนทนทจะเกดข1น เปรยบเทยบกบ ผลประโยชนทจะไดรบจากวธการน1น ๆ (cost-benefit analysis) รวมท1งตองพจารณาเลอกวธการจดการ ความเสยง ทมความสอดคลองกบโครงสรางหรอเหมาะสมกบวฒนธรรมขององคกรดวย

หลกการจดการความเสยง ม 4 แนวทางคอ

3.1 การหลกเลยงความเสยง คอ การดำาเนนการเพอหลกเลยงเหตการณทกอใหเกด ความเสยง องคกรอาจจะเผชญกบความเสยงทผบรหารพจารณาแลวพบวา ไมมแนวทางในการจดการ กบความเสยงน 1น กลาวคอ ไมมวธการลดโอกาสหรอผลกระทบ หรอไมสามารถหาผอนมารวม

29คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

จดการ ความเสยงได แตความเสยงดงกลาวยงอยในระดบทไมสามารถยอมรบได ผบรหารควรเลอกหลกเลยง ความเสยงดวยการหยดดำาเนนงานหรอกจกรรมน1น ๆ หรอเปลยนวตถประสงคของงานหรอกจกรรมน1นไป เพอหลกเลยงไมใหเกดเหตการณทจะกอใหเกดความเสยง อยางไรกตาม การหลกเลยงความเสยง ตองคำานงถงตนทนคาเสยโอกาสทจะเกดข1นจากการหยดดำาเนนการงานหรอกจกรรมน1นดวย

3.2 การรวมจดการความเสยง คอ การหาผอนมารวมจดการความเสยง หรอโอน (Transfer) ความเสยงขององคกรไปใหผอนรวมรบผดชอบดวย องคกรอาจจะเผชญกบความเสยงทไมม ความเชยวชาญในการจดการความเสยงดวยตนเอง หรอตนทนในการจดการความเสยงดวยตนเองสงกวา ผลประโยชนทจะไดรบ ผบรหารควรโอนความเสยงไปใหผอนรวมรบผดชอบ เชน การทำาประกนภย เพอให บรษทประกนภยรวมรบผดชอบในผลกระทบทจะเกดข1น หรอการจางใหบคคลภายนอกดำาเนนกจกรรม หรองานบางอยางแทน (Outsource)

3.3 การลดความเสยง คอ การดำาเนนการเพอลดโอกาสทจะเกด หรอลดผลกระทบของ ความเสยง องคกรอาจจะเผชญกบความเสยงบางตว ทองคกรมความสามารถหรอความเชยวชาญในการ ลดความเสยงดวยตนเอง กลาวคอ มแนวทางในการปองกนไมใหเหตการณเกดข1น หรอมวธลดผลกระทบ ของเหตการณได โดยตนทนในการดำาเนนการอยในระดบทเหมาะสม ผบรหารจงเลอกดำาเนนการลดความ เสยงเอง เชน การทำาสญญาลวงหนากบ Supplier เพอลดโอกาสทตนทนสนคาเพมข1น, การมแหลงสำารอง พลงงาน เพอลดผลกระทบตอสายการผลต กรณไฟฟากระแสหลกขดของ

3.4 การยอมรบความเสยง คอ การไมดำาเนนการใด ๆ กบความเสยง เนองจากความ เสยงน 1นอยในระดบทสามารถยอมรบได คอ มโอกาส

30คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

ทเกดไมบอย หรอมผลกระทบไมสง องคกรอาจจะ เผชญกบความเสยงบางตว ทมโอกาสทจะเกดไมบอย หรอหากเกดข1นแลวไมสงผลกระทบตอองคกรมาก นก ผบรหารจงยอมรบความเสยงดงกลาว คอไมดำาเนนการใด ๆ อยางไรกตามองคกรตองตดตาม ประเมนผลวา ความเสยงดงกลาวยงอยในระดบทยอมรบได หรอวามโอกาสทจะเกดเพมข1นหรอมระดบ ผลกระทบเพมข1นเกนระดบทยอมรบไดหรอไม เพราะถาความเสยงเพมข1นเปนระดบทยอมรบได ผบรหาร ตองพจารณาหาวธตอบสนองความเสยงดวยวธอนตอไป

การพจารณาวาจะเลอกตอบสนองความเสยงดวยวธใด สงทควรคำานงมากทสด คอ ตนทน ทจะใชในการดำาเนนการและผลประโยชนทจะไดรบ เมอเลอกวธการตอบสนองความเสยงไดแลว ควรจดทำา แผนบรหารความเสยงโดยละเอยด โดยกำาหนดวตถประสงคของแผน เปาหมายตามยทธศาสตรขององคกร ระดบความเสยงทยอมรบได ระยะเวลาดำาเนนการ ผรบผดชอบ และผลทคาดวาจะไดรบ

4. การตดตามประเมนผล (Monitoring)

การตดตามประเมนผล (Monitoring) หมายถง กระบวนการตดตามและประเมนผลการ บรหารความเสยงเพอใหเกดความมนใจอยางสมเหตสมผลวาการบรหารความเสยงขององคกรทกำาหนดไว มความเพยงพอ เหมาะสม มการนำาไปปฏบตจรง และการตอบสนองความเสยงหรอการจดการความเสยงม ประสทธผล โดยการตดตามประเมนผลแบงออกเปน 2 ประเภท ดงน1

4.1 การตดตามประเมนผลอยางตอเนอง เพอใหเกดความมนใจอยางสมเหตสมผลวา การตอบสนองความเสยงหรอการจดการความเสยงมความเพยงพอ เหมาะสม และมประสทธผลสามารถ ลดความเสยงลงสระดบทยอมรบได ตลอดจนไดรบการออกแบบใหเปนสวนเดยวกบการดำา

31คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

เนนงานดาน ตาง ๆ ตามปกตขององคกร และมการปฏบตตามจรงอยางตอเนองและสมำาเสมอ ดงน1นองคกรตองมการ ตดตามประเมนผลการบรหารความเสยงอยางตอเนองและสมำาเสมอ ครอบคลมทกกจกรรมการดำาเนนงาน ขององคกร เพอใหเกดการตอบสนองความเสยงหรอการจดการความเสยงไดอยางรวดเรว ทนการณ

4.2 การตดตามประเมนผลเปนรายครง คอ การตดตามประเมนผลคร1งคราวตาม ระยะเวลาทกำาหนดไวเพอใหทราบถงความเพยงพอ เหมาะสม และประสทธผลของการบรหารความเสยง ณ ชวงเวลาใดเวลาหนงตามทกำาหนดไว ขอบเขตและความถในการประเมนข1นอยกบสภาพแวดลอมและ สถานการณทเกดข1นและเปลยนแปลงไป ซงการตดตามประเมนผลเปนรายคร1งสามารถดำาเนนการได ดงน1

4.2.1 การตดตามประเมนผลดวยตนเอง เปนกระบวนการตดตามประเมนผลเพอการ

ปรบปรงการบรหารความเสยงดวยการกำาหนดใหผปฏบตงานเปนเจาของความเสยง (Risk Owner) หรอผม ความชำานาญในงาน กระบวนการ หรอกจกรรมน1นเขามามสวนรวมในการตดตามประเมนผล โดย กำาหนดใหกลมผปฏบตงานหรอผมความเชยวชาญน1น ๆ รวมกนตดตามประเมนผลการบรหารความเสยง และคนหาความเสยง ประเมนความเสยงของงาน กระบวนการ หรอกจกรรม ในความรบผดชอบ เพอพจารณาหาแนวทางในการตอบสนองความเสยงใหมความเหมาะสม และประสทธผลมากข1น

4.2.2 การตดตามประเมนผลอยางเปนอสระ เปนกระบวนการตดตามประเมนผลโดยผท ไม

มสวนไดเสยหรอเกยวของโดยตรงกบการดำาเนนงานตามงาน กระบวนการ และกจกรรมน1น ๆ เพอให เกดความมนใจวาการตดตามประเมนผลจะเปนไปตามความเปนจรง ถกตอง ครบถวน และไมมอคตการตดตามประเมนผลอยางอสระอาจกระทำาโดยผตรวจสอบจากภายในและภายนอก และ/หรอ

32คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

ทปรกษา ภายนอก ตลอดจนคณะกรรมการหรอคณะทำางานทต1งข1นมาอยางเปนอสระเพอใหการตดตามประเมนผล เปนไปอยางเทยงธรรมมากข1น การตดตามประเมนผลการบรหารความเสยงอยางเปนอสระควรจะเปน กระบวนการทสงเสรมและสนบสนนการตดตามประเมนผลดวยตนเอง

การตดตามผลเพอใหมนใจอยางสมเหตสมผลวาองคกรมการบรหารความเสยงเปนไป อยาง

เปนระบบ เหมาะสม และมการนำาไปปฏบตจรงการประเมนผลเพอใหมนใจอยางสมเหตสมผลวาองคกรมการ

บรหารความเสยงเปนไป อยาง เพยงพอ และมประสทธผล การตอบสนองความเสยง (Risk Response) ดวยมาตรการหรอกลไกการ ควบคมความเสยง (Control Activity) ทดำาเนนการสามารถลดและควบคมความเสยงทเกดข1นไดจรงและอย ในระดบทยอมรบได หรอตองปรบปรงหรอหามาตรการหรอตวควบคมอนเพมเตม เพอใหความเสยงทยง เหลออยหลงมการจดการความเสยงอยในระดบทยอมรบได และใหองคกรมการบรหารความเสยงอยาง ตอเนอง สมาเสมอจนกลายเปนวฒนธรรมในการดาเนนงานขององคกร

โดยการตดตามประเมนผลการจดการความเสยงตามแผนการบรหารความเสยง โดย

วเคราะหและประเมนผลการจดการความเสยงตามระยะเวลาทกำาหนดไวในแผนการบรหารความเสยงวา ดำาเนนการแลวเสรจตามกำาหนด มความเพยงพอ มประสทธผลหรอไม หากองคกรพบวาไดดำาเนนการจดการความเสยงแลวยงมความเสยงทไมอาจยอมรบไดเหลออย ควรพจารณาตอไปวา เปนความเสยงท อยในระดบใด และจะมวธการจดการความเสยงน1นอยางไร จากน1นจงเสนอตอผบรหารเพอทราบและ พจารณาสงการ รวมถงการจดสรรงบประมาณสนบสนน ท1งน1 การบรหารความเสยงจะเกดผลสำาเรจได ตองไดรบการสนบสนนอยางจรงจงจากผบรหารทกระดบ

33คมอการบรหารความเสยง ขององคการบรหารสวนตำาบลโพนงาม อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน