yaratıcı düşünce
TRANSCRIPT
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 1/49
YARATICI DÜŞÜNMETEKNİKLERİ
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 2/49
YARATICILIK
NEDİR ?
“Sorunlara Getirilecek Alışılmadık ya da OrijinalBir Yaklaşım”
“Uyuşmaz Fikirlerin Bir Araya Getirilmesi”
“Yeni ve İşe Yarar Bir Şeyin Meydana Getirilmesi”
“Başkalarıyla Aynı Şeye Bakmak Ama Farklı bir Şeyi Görmek”
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 3/49
BAKMAK VE GÖRMEK
2
)1.( +nn
GAUSS
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 4/49
GAUSS
1’ den 500’ e Kadar Olan
Sayıların Ardışık Toplamı ?
CEVAP125125
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 5/49
NASIL ?
1 2 3 4 5 ……………. 500
500 499 498 497 496 ……………. 1
----------------------------------------------------
501 501 501 501 501 …………… 501
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 6/49
Kaç Tane 501 Var ?
501 x 500 = 250250 Tane
Sayma İşlemi Kaç Kez Tekrarlandı ?
2 Kez
O Halde Cevap
250250
--------- = 125125
2
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 7/49
O HALDE, YARATICI DÜŞÜNCE
“Başkalarıyla Aynı Şeye Bakmak Ama Farklı Bir Şeyi Görmek”
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 8/49
YARATMAK KOLAY BİR ŞEY MİDİR ?
Bu Sorunun Cevabı, YaratmaktanNe Anladığınıza Bağlı ….
Seviye Yaratıcılık Derecesi Bütün Çözümler
İçindeki % Değeri
1 Bilinen Çözüm % 32
2 Küçük Yenilikler % 45
3 Büyük Yenilikler % 18
4 Yeni Kavram % 4
5 Buluş % 1
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 9/49
YARATMAK ZOR BİR ŞEY
O HALDE NE YAPMALI….
GERÇEKTENDE HER YÜZ FİKİRDEN
SADECE BİR TANESİ BULUŞ NİTELİĞİ
TAŞIMAKTADIR.
BAZEN MEVCUTLARDAN DA YEPYENİDURUMLAR YARATILABİLECEĞİ
UNUTULMAMALI
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 10/49
YARATICI DÜŞÜNMETEKNİKLERİ
PUGH KAVRAM SEÇİMİ
YARATICI SORUN ÇÖZME TEKNİĞİ TRIZ
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 11/49
YARATICI SORUN ÇÖZME TEKNİĞİ TRIZ
Ortalama Bir İnsanın Zihninden HerGün Yaklaşık 60.000 Fikir Geçer.
Bir Sonraki Gün İse Bunların % 95’ iKendini Tekrarlar.
O Halde İnsanın Yeni Bir ŞeylerDüşünmesi Kolay Bir Şey Değildir.
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 12/49
Bu Durum İse İnsanda Bir ÇeşitKörlük Yaratır.
Buna İşletme Bilimciler“ İ ş l e tme ö r l üğü ”
Diyorlar.Gerçekten de İnsanlar
Sorunlarının Çözümünü, BunlarÇok Yakınlarında ve Çok KolayOlsalar da, Görememektedirler.
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 13/49
TRIZ, İnsanların Sistematik yada Analitik Düşünmeleri İçin
İyi Bir Yardımcı
Ancak TRIZ, Asla Karar Verici Yerine Geçerek Sorunlara Mekanik
ve Detay Çözümler Yaratan BirTeknik Değildir.
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 14/49
Diğer Bir Deyişle TRIZ’ in Kendisi
Bir Karar Verici ya da SorunÇözücü Değildir.
Sadece Mevcut Durumun GeçmişDeneyimlerin Bir Kombinasyonu
Olduğu Varsayımından HareketEden ve Karar Vericiye DüşünceSistematiği Sunan Bir Yöntemdir.
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 15/49
TRIZ Sistematiğinin Temelleri1940 Yılında Genrikh Altshuller
Adlı Moldavyalı Bir Patent
Uzmanı Tarafından Atılmış VeGelişimini Bu Güne Kadar
Sürdürmüştür.
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 16/49
200.000 den Fazla PatentBaşvurusunda Yenilik Olarak Öne
Sürülen Fikirlerin Aslında Bazı AnaTemaların Değişik İsimlerdeTekrarından Başka Bir Şey
Olmadığını Fark Etmiştir.
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 17/49
Altshuller’ in Dikkatini Çeken BirBaşka Konu, Sorunların Çözümüİçin Önerilen Yöntemlerin Yeni
Sorunları Yarattığı ve Bu Durumunİse Bir Çelişki Zinciri Yaratması
Olmuştur.
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 18/49
“Hayat Sorunlar Üzerine Kuruludur.Karşılaştığınız Her Hangi Bir Soruna
Karşılık Geliştirdiğiniz ÇözümünGerçekten Çözüm Olduğunaİnanıyorsanız Yanılıyorsunuz. Çünkü
Her Çözüm Kendi Sorununu Yaratır. Buda Sizi Fasit Bir Dairenin İçine Sokar veÇözümsüzlüğe Götürür. Oysa AksiyonSorun Karşısındaki Reaksiyon Sorunu
Tahmin Edebilirseniz Çözümü Ona GöreHazırlayabilirsiniz.” Genrikh Altshuller
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 19/49
Sorunlar ve Bunlara KarşıGeliştirilen Çözüm Yolları
Çelişkileri Yaratır.Diğer Bir Deyişle Bir Aksiyon
Sorunun Karşısında GörünmeyenBir Reaksiyon Sorun Daima Vardır.
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 20/49
TRIZ Yönteminin, Dört Temel Paradigması 1. Çelişkiler,
2. İdeallik , 3. Fonksiyonellik,4. Kaynakların Kullanımı.
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 21/49
Altshuller Bu Paradigmalar Işığında TRIZ
Yöntemini Dört Aşamalı Bir SüreciKullanarak Tanımlamıştır:
1. Sorunun Tanımlanması 2. Sorunun Genel TRIZ Sorunlarıyla
Karşılaştırılması ve Eşleştirilmesi 3. Sorun Çiftine Karşılık Gelen Genel
TRIZ Çözümünün Bulunması 4. Soruna İlişkin İdeal Çözümün
Geliştirilmesi
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 22/49
TRIZ Yönteminde Sorunlar, Bu GüneKadar Yaklaşık 2.8 Milyon Patent
İncelenerek Sınıflandırılmış, GenelTanımları Yapılmış Ve 39 Adede
İndirgenmiştir.
Söz Konusu Sorunlar TRIZMetodolojisinde,
MÜHENDİSLİK PARAMETRELERİ
Olarak Adlandırılırlar.
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 23/49
TRIZ Yönteminde Söz Konusu 39Mühendislik Parametresi, Matris
Formatında Düzenlenmiş Ve 39 x 39Boyutunda Bir Kare Matris Elde Edilmiştir. Bu Matrise,
ÇELİŞKİLER MATRİSİ
Adı Verilir. Çelişkiler Matrisinin Satırlarında (Y -ekseni) Ve Sütunlarında (X -ekseni)
Mühendislik Parametreleri Yer Alır. BuradaSatırlar Aksiyon Sorunları, Sütunlar İse
Reaksiyon Sorunları Simgeler.
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 24/49
Karar Verici Çelişkiler MatrisiniKullanırken Önce Kendi Sorununu
Tanımlamalı ve Bu Sorunu TRIZ’ İn Aksiyon Sorunları İle
Karşılaştırmalıdır.
Aksiyon Sorun Karar VericiTarafından Belirlendikten Sonra, BuSorunu Ortadan Kaldıracak Çözüm
Geliştirilir.
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 25/49
Eğer Çözüm, Bir Dirençle
Karşılaşmıyorsa İdeal Çözümdür.
Ancak Normal Koşullarda Sorun Basit
ve Bilinen Bir Yapıya Sahip Değilse,TRIZ’ in
“Sorunlar Kendi Sorunlarını Yaratır”
Felsefesi Gereği En Az Bir ReaksiyonSorunun Ortaya Çıkması Beklenen BirDurumdur.
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 26/49
Altshuller Mühendislik Parametrelerini
Ortaya Koyarken Yaptığı Gibi YineMevcut Patent Başvurularınıİncelemiş ve
YARATICI PRENSİPLER
Adını Verdiği 40 İdeal Çözümü OrtayaKoymuştur.
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 27/49
Altshuller Tanımladığı 40 YaratıcıPrensibi, Çelişkiler Matrisinin
Hücrelerine, Her Bir Hücrede En FazlaDört Prensip Olmak Üzere Yerleştirmiş
ve Matrisi Tamamlamıştır.
ÇELİŞKİLER MATRİSİ
Sonuçta 39x39 Boyutundaki Çelişkiler
Matrisinde Yaklaşık 1.600 Hücre ve Yaklaşık 6.400 İdeal TRIZ Çözümü Yer
Almaktadır.
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 28/49
ÖRNEK OLAY
Bir tersane işletmesinin AR -GEdepartmanındaki mühendisler
yelkenli bir teknenin yelkenhacmini arttırmak ve direğinboyunu uzatmak amacıyla bir proje
hazırlamışlardır.
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 29/49
Ancak direk boyunun arttırılmasıdurumunda teknenin toplam ağırlığının
tolerans limitleri dışına çıkmasısorununu ortaya çıkarmıştır.
Mühendisler projelerindeki aksiyonsorunu,HAREKETSİZ CİSMİN UZUNLUĞU
reaksiyon sorunu iseHAREKETSİZ CİSMİN AĞIRLIĞI Olarak saptamışlardır.
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 30/49
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 31/49
Çelişkiler Matrisinin ilgili satır vesütunun kesiştiği hücredeki ideal TRIZçözümleri,
35 Fiziksel - Kimyasal Durum Değişikliği,28 Mekanik Sistemin Yerine Koyma,40 Kompozit Malzeme29 Pnömatik ve Hidrolik Yapılar Kullanm
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 32/49
Mühendisler ideal TRIZ çözümlerini
yorumlayarak kendi çözümlerini ortayakoyduklarında ise, her ikisi de uygulanabilirseçenek ortaya çıkmıştır:
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 33/49
SEÇENEK 1
Fiziksel ya da Kimyasal DurumDeğişikliği ve Kompozit Malzeme
yaratıcı prensiplerini bir aradadüşünüp direği fiber malzeme yerines ık ı ş t ır ı lm ı ş se ram ik m a l zem eden
yapmak,
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 34/49
SEÇENEK 2
Pnömatik ve Hidrolik Yapılar Kullanma
yaratıcı prensibini kullanarak ye l ken
d i reğ in in i ç in i bo şa l t ı p den ge s ı v ı s ı i l e
d o l d u rmak
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 35/49
İŞLETMECİLİK ÜZERİNE40 YARATICI PRENSİBİN
YORUMU
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 36/49
PUGH KAVRAM SEÇİMİ
MEVCUT FİKİRLERDEN YENİ BİRŞEYLER YARATMAK İÇİN İYİ BİR
FİKİR KAVRAM SEÇİMİ
KAVRAM SEÇİMİ KISACA MEVCUT
FİKİRLERİ DEĞERLENDİREN,KIYASLAYAN SONUÇTA EN İYİSİNİSEÇEN BİR YÖNTEM OLARAK
TANIMLANABİLİR.
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 37/49
KAVRAM SEÇİMİNİN ADIMLARI
• Karar Matrisinin Hazırlanması,
• Fikirlerin Değerlendirilmesi,
• Fikirlerin Sıraya Konması, • Birleştirme ve Düzeltme,
• En İyi Fikrin Seçilmesi,
• Sonuçların Değerlendirilmesi.
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 38/49
Adım 1: Karar Matrisinin Hazırlanması
SeçimKriterleri
Fikirler
A
TamirEt
B
TamirEttir
C
2. El Satın Al
D
Yeni Satın Al
E
SatF
Hurdaya
Ayır
Yerine Getirme Kolaylığı
Ucuzluk
Hızlı Çözüm
Az Risk
Uzun Ömür
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 39/49
Adım 2: Fikirlerin Değerlendirilmesi
Bu adımda öncelikle en iyi anlaşılacak birfikir seçilir ve bu fikirle diğer fikirler seçim
kriterleri kullanılarak karşılaştırılır. Birseçim kriteri açısından yapılacak
karşılaştırmada, değerlendirilen fikir,seçilen fikirden daha iyi ise (+) işareti,
aynı ise (0) işareti, daha kötü ise (-) işareti
ilgili hücreye konur. Örnekte D fikri seçilenfikirdir ve Tablo’ da taralı olarakgösterilmiştir.
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 40/49
SeçimKriterleri
Fikirler
A
Tamir EtB
Tamir EttirC
2. El Satın Al
D
Yeni Satın Al E
SatF
Hurdaya
Ayır
Yerine Getirme Kolaylığı - + 0 0 - +
Ucuzluk + + + 0 - -
Hızlı Çözüm - - 0 0 0 +
Az Risk - - - 0 + +
Uzun Ömür - - - 0 + +
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 41/49
Adım 3: Fikirlerin Sıraya Konması
Bu adımda her bir fikir için (+), (0) ve (-)değerlerinin toplamları bulunur ve karar
matrisinde oluşturulan sıralara bu toplam
değerler kaydedilir. Daha sonra her birfikir için (+) toplamından (-) toplamıçıkarılır ve o fikre ilişkin net skor eldeedilir. Net skorlar pozitif, nötr ya da
negatif değerlerden oluşacaktır. Net skorsırasındaki en büyük pozitif net skor 1.sırada tercih edilecek fikri belirtmektedir.
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 42/49
SeçimKriterleri
Fikirler
A
TamirEt
B
TamirEttir
C
2. ElSatın Al
D
YeniSatın Al
E
Sat
F
Hurdaya
Ayır
Yerine Getirme Kolaylığı - + 0 0 - +
Ucuzluk + + + 0 - -
Hızlı Çözüm - - 0 0 0 +
Az Risk - - - 0 + +
Uzun Ömür - - - 0 + +
Toplam (+) 1 2 1 0 2 4
Toplam (0) 0 0 2 5 1 0
Toplam (-) 4 3 2 0 2 1
Net Skor - 3 - 1 - 1 0 0 3
Sıra 6 4 4 3 2 1
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 43/49
Adım 4: Birleştirme ve Düzeltme
Fikirlerin sıraya konması aşamasında en iyifikrin en yüksek pozitif net skora sahip
olan F fikri (hurdaya ayırma) olduğusöylenebilir. Ancak sonuç karar için fikirler
tekrar gözden geçirilmelidir. Çünkü aynısıra değerine sahip fikirler varsa, bu
fikirlerin birleştirilmesinden elde edilecek yeni bir fikir karar matrisinin sonuçlarınıbütünüyle değiştirebilir.
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 44/49
Bu adımda varsa, aynı sıra değerine sahipfikirler birleştirilmeli ve yeni bir fikir ortayakonmalıdır. Birleştirilecek fikirden daha alt
sıra değerine sahip fikirler ise analiz dışındabırakılır. Eğer aynı sıra değerine sahipfikirler yoksa analiz tamamlanır ve en
yüksek sıra değerine sahip fikiruygulamaya konacak fikir olarak seçilir
B d k i i i l
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 45/49
Bu aşamada karar matrisini uygulayankarar vericilerin, aşağıdaki soruları
kendilerine sormaları ve verilencevapları yeniden gözden geçirmelerikarar matrisinin doğruluk olasılığını
arttıracaktır.
1. Sonuçlar mantıklı mıdır? 2. Bazı fikirleri daha cazip hale getirmek için
fikirlerde düzeltme yapılabilir mi?
3. Gelecekte kötü bir gelişme ile değeri düşecek iyibir fikir var mı? 4. İki fikri daha iyi bir fikir haline getirebilecek bir
birleştirme yapılabilir mi?
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 46/49
Örnek dikkate alındığındaB ve C fikirlerinin aynı sıra değerine
sahip olduklarından birleştirilmelerigerektiği görülebilir. A fikri ise kararmatrisinden çıkarılacaktır.
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 47/49
Adım 5: Bir Fikrin Seçimi
Adım 4’ ten birleştirilmesi gerekenfikirlerin varlığı sonucu çıkıyorsa
karar matrisinin yukarıda tanımlananadımlara uygun olarak yenidenuygulanması gerekecektir. Budurumda birleştirilecek fikirler
yeniden gözden geçirilecek,tanımlanacak ve tek bir fikir halinegetirilecektir.
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 48/49
Adım 6: Sonuçların Değerlendirilmesi
Karar matrisi analizine göre seçilecek fikir ilksıra değerine sahip fikirdir. Ancak elde
edilen sonucun karar matrisini uygulayankarar vericiler tarafından aşağıda sıralanansorulara verilen cevaplara göre yeniden
gözden geçirilmesi doğru olacaktır.
7/25/2019 yaratıcı düşünce
http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 49/49
• Karar vericilerin tamamı elde edilensonuçtan tatmin olmuşlar mıdır?
• Müşteri kendine deklare edilen sonuçtan
memnun mudur?• Unutulan ya da atlanılan ve sonucadoğrudan etki edebilecek başka kriterlervar mıdır?
•Değerlendirme sonuçlarına etkiedebilecek hatalı bir kriter mevcutmudur?