β δημοτικου

4/Θ ΔΗΜ. ΣΧΟΛ. ΙΔΑΣ 0 ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΤΕΝΤΖΕΡΑΚΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ

A΄ ΤΕΥΧΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ B΄ ΤΑΞΗ ΚΑΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑ

σε 50 μαθήματα


ΕΝΟΤΗΤΑ 1 Η

Ο ΣΥΛΛΑΒΙΣΜΟΣ

Μια συλλαβή μπορεί να είναι:

ένα φωνήεν μόνο του ένα δίψηφο φωνήεν μόνο του

ή μαζί με 1 ή περισσότερα σύμφωνα ένας συνδυασμός αυ, ευ μόνος του ένας δίφθογγος μόνος του

Πώς χωρίζουμε τις λέξεις σε συλλαβές;

* Ένα φωνήεν μόνο του έχει δικιά του συλλαβή:

ά – νε – μος

* Τα δίψηφα φωνήεντα, οι συνδυασμοί και οι

δίφθογγοι έχουν δικιά τους

συλλαβή: εί – ναι, αυ – τός


* Ένα σύμφωνο ανάμεσα σε δυο φωνήεντα

πηγαίνει πάντα με το δεύτερο φωνήεν:

ώρα ώ – ρα

* Δυο φωνήεντα (άσχετα μεταξύ τους)

κάνουν ξεχωριστές συλλαβές: αέρας

α – έ – ρας

* Δυο όμοια σύμφωνα χωρίζονται πάντα:

Ελλάδα Ελ – λα – δα, γράμμα

γράμ - μα

* Τα δίψηφα σύμφωνα δε χωρίζονται ποτέ:

κοντά κο – ντά

* Δε χωρίζονται ποτέ τα ζευγαράκια

συμφώνων, όταν από αυτά αρχίζει

ελληνική λέξη: καρέκλα κα – ρέ –

κλα (κλουβί), διαφορετικά

χωρίζονται: αδερφός α – δερ –

φός (από ρφ δεν αρχίζει λέξη).


ΕΝΟΤΗΤΑ 2 Η

ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ ΣΥΛΛΑΒΩΝ

Η τελευταία συλλαβή μιας λέξης ονομάζεται λήγουσα.

Π.χ. κο-λο-κυ-θά-κια

Η προτελευταία συλλαβή μιας λέξης ονομάζεται παραλήγουσα.


Η τρίτη από το τέλος συλλαβή μιας λέξης ονομάζεται προπαραλήγουσα.


Οι λέξεις που έχουν μία συλλαβή λέγονται μονοσύλλαβες.

Π.χ. φως

Οι λέξεις που έχουν δύο συλλαβές λέγονται δισύλλαβες.

Π.χ. κά-δρο

Οι λέξεις που έχουν τρεις συλλαβές λέγονται τρισύλλαβες.

Π.χ. κε-ρά-σι

Οι λέξεις που έχουν τέσσερις ή παραπάνω συλλαβές λέγονται πολυσύλλαβες.

Π.χ. κα-λι-κάν-τζα-ρος


Π.χ. γέρος

γερός

Κάμαρα

καμάρα

ΕΝΟΤΗΤΑ 3 Η

ΤΑ ΔΙΨΗΦΑ ΦΩΝΗΕΝΤΑ

Τα δίψηφα φωνήεντα της γλώσσας μας είναι τα εξής:

αι = ε, ει = ι, οι = ι, ου = ου, υι = ι

Δε φτάνει όμως τις συλλαβές μόνο να μετρούμε, πρέπει και τους τόνους σωστά να πούμε! Ένα τόσο δα σημαδάκι, και η

λέξη όλη αλλάζει!



και λέγονται έτσι γιατί γράφονται με δύο γράμματα (ψηφία), αλλά τα λέμε με μια φωνή.

( Το υι σπάνια το χρησιμοποιούμε:

Ο Χριστός είναι υιός (γιος) του Θεού. )

ΤΑ ΔΙΨΗΦΑ ΣΥΜΦΩΝΑ Τα δίψηφα σύμφωνα της γλώσσας μας

είναι τα εξής:

μπ ντ γκ (γγ) τσ τζ

π.χ. τζάμι, ντουλάπα, μπαστούνι,

τσατσάρα, καραγκιόζης

ΤΟΝΙΣΜΟΣ

Οι λέξεις που και πως παίρνουν τόνο όταν ρωτάμε.

Π.χ. Πού πήγες;

Πώς σε λένε;

Οι μονοσύλλαβες

λέξεις δεν τονίζονται

Π.χ. ναι, δεν


ΕΝΟΤΗΤΑ 4 Η

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ

Το η τονίζεται μόνο όταν θέλουμε να ξεχωρίσουμε κάτι από κάτι άλλο.

Π.χ. βουνό ή θάλασσα;

Τα δίψηφα φωνήεντα και οι συνδυασμοί τονίζονται στο δεύτερο φωνήεν.

Π.χ. αίθουσα , αύριο

Για να βάλεις τις λέξεις σε αλφαβητική σειρά, δες την αλφαβήτα.


Τα γράμματα της γλώσσας μας κάνουν το αλφάβητο και είναι 24:

α, Α = άλφα ν, Ν = νι

β, Β = βήτα ξ, Ξ = ξι

γ, Γ = γάμα ο, Ο = όμικρον

δ, Δ = δέλτα π, Π = πι

ε, Ε = έψιλον ρ, Ρ = ρο

ζ, Ζ = ζήτα σ, Σ = σίγμα

η, Η = ήτα τ, Τ = ταυ

θ, Θ = θήτα υ, Υ = ύψιλον

ι, Ι = γιώτα φ, Φ = φι

κ, Κ = κάπα χ, Χ = χι

λ, Λ = λάμδα ψ, Ψ = ψι

μ, Μ = μι ω, Ω = ωμέγα

ΦΩΝΗΕΝΤΑ - ΣΥΜΦΩΝΑ

Τα φωνήεντα είναι 7 και φωνάζουν δυνατά: α, ε, η, ι, ο, υ, ω

Τα σύμφωνα 17 και σου μιλούν ψιθυριστά:

β, γ, δ, ζ, θ, κ, λ, μ, ν, ξ, π, ρ, σ, τ, φ, χ, ψ


ΕΝΟΤΗΤΑ 5 Η

Οι συνδυασμοί αυ και ευ

Ο συνδυασμός αυ προφέρεται

[ αφ ] όταν είναι στο τέλος μιας λέξης ή όταν το γράμμα που τον ακολουθεί είναι άηχο σύμφωνο.

Π.χ. ταυ, αυτοκινητάκια

Στη Ναύπακτο.Πού θα πάμε με το αυτοκίνητο του μπαμπά;

Αυγά και

πατάτες.Και τι θα φάμε αύριο;


Το αυ προφέρεται [ αβ ] πριν από φωνήεν ή ηχηρό σύμφωνο. Π.χ. αύριο, αυγά

Με τον ίδιο τρόπο, το ευ προφέρεται [ εφ ] ή [ εβ ] στις αντίστοιχες θέσεις.

Π.χ. ευχαριστώ, ευεξία, ευλογία

ΕΝΟΤΗΤΑ 6 Η

Δίφθογγοι

Οι δίφθογγοι είναι δύο

φωνήεντα που τα προφέ- π.χ. κομπολόι

ρουμε χωριστά αλλά από-

τελούν μία συλλαβή.

αη άι αϊ οη οι οϊ

Τον γάιδαρο κορόιδευαν πως

δεν κελαηδάει. Ξεκίνησε, τότε,

κι αυτός να πει μια ιστορία.

- Ένας αϊτός καθότανε στον ήλιο

και λιαζότανε. Ένα αηδόνι πέρασε


και του είπε γεια και χαρά σου.

Όταν δύο διαφορετικά φωνήεντα προφέρονται σε μία συλλαβή, αποτελούν μια δίφθογγο. Συνήθως, το ένα από τα δύο φωνήεντα μιας διφθόγγου είναι το [ ι ] και σπανιότερα το [ ου ].

Π.χ. αηδόνι, κελαηδάει, αϊτός, φράουλα κ.ά.

ΤΑ ΔΙΑΛΥΤΙΚΑ

Διαλυτικά βάζουμε στο αϊ οϊ εϊ οϋ αϋ εϋ και υϊ, όταν

Θέλουμε να διαβάσουμε ξεχωριστά τα φωνήεντα της παρέας. Π.χ. γαϊδούρι κοροϊδεύω

Δε βάζουμε διαλυτικά όταν τονίζεται το πρώτο από

τα φωνήεντα. Π.χ. ρολόι πλάι

ΤΟ ΕΝΩΤΙΚΟ


Το ενωτικό το βάζουμε στο τέλος της σειράς όταν δε χωράει η λέξη ολόκληρη και πρέπει να την κόψουμε στα δύο.

Π.χ. Η μαμά μου με έστειλε στο κοντινό μας πε- ρίπτερο να αγοράσω εφημερίδα.

Ενωτικό βάζουμε και μπροστά από τις λέξεις:

αγια-, Αϊ-, γερο-, γρια-, θεια-, κυρα-, μαστρο-, μπαρμπα-, παπα-.

Π.χ. παπα-Χαράλαμπος κυρα-Κατίνα μαστρο-Βαγγέλης

Εξαιρούνται και δεν παίρνουν ενωτικό οι λέξεις:

κυρ , καπετάν , πάτερ. Π.χ. κυρ Χρήστος καπετάν Γιάννης πάτερ Νικόλας

Απόστροφος ( ΄ )


ΕΝΟΤΗΤΑ 7 Η

Σημεία στίξης

Τα σημεία στίξης είναι:

H τελεία . Μπαίνει στο τέλος της πρότασης.

Tο κόμμα , Σταματούμε για λίγο μέσα στην πρόταση.

Tο θαυμαστικό ! Δείχνει την έκπληξη ή το θαυμασμό.

H άνω και κάτω τελεία : Δείχνει ότι σταματούμε, πριν γράψουμε τα λόγια κάποιου ή πριν εξηγήσουμε κάτι.

Tα εισαγωγικά « » Μέσα σε αυτά μπαίνει ό,τι λέει κάποιος.

Για να σε βοηθήσω θα σου πω ένα μυστικό. Πολλές φορές, για να διαβάσουμε πιο εύκο-λα, κόβουμε κάποια γράμματα από τις λέξεις. Προσοχή όμως! Υπάρχουν κανόνες. Π.χ. λέμε «τ’ αεροπλάνα», για να μη λέμε πολλά ααα! Το ίδιο μπορούμε να κάνουμε με τα φωνήεντα ε και ο και με το δίψηφο φωνήεν ου. Όταν αφαιρούμε ένα φωνήεν, το σημαδάκι που βάζουμε στη θέση του είναι η απόστροφος ‘



Tο ερωτηματικό ; Μπαίνει στο τέλος της πρότασης που ρωτά.

H παύλα – Δείχνει ότι κάποιος αρχίζει να μιλά.

Tα αποσιωπητικά … Μπαίνει αντί για κάτι που δεν θέλουμε να γράψουμε.

Θυμήσου! Μετά την τελεία, το θαυμαστικό και το ερωτηματικό αρχίζουμε πάντα με κεφαλαίο γράμμα.

ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Πολλές λέξεις, όπως οι μου,σου,του,μας,σας,τους,το,την, δίνουν τον τόνο τους στη προηγούμενη λέξη! Π.χ. ο δάσκαλός μου, το τετράδιό του.



Τι να θυμάμαι όταν γράφω

Βάζω τόνο:

• Σε κάθε δισύλλαβη, τρισύλλαβη ή πολυσύλλαβη λέξη.

• Στο πού και το πώς όταν είναι ερωτηματικά. Στο διαζευκτικό ή.

Πού έβαλες το παζλ, Ορέστη; Πώς θα παίξω με τις φίλες μου; Θα μου πεις ή όχι;

• Στο δεύτερο φωνήεν όταν έχω δίψηφα φωνήεντα ή τους συνδυασμούς αυ και ευ:

είδα, ναύτης, γεύση

Πώς βάζω την απόστροφο:

• Όταν χρησιμοποιείται η απόστροφος, οι δυο λέξεις χωρίζονται με ένα διάστημα:

τ’ άλογο, μου ’ριξε, φέρ’ το

Δεν μπερδεύω:

• Το ενωτικό (-) με την παύλα (–).

ΕΝΟΤΗΤΑ 8 Η

ΤΟ ΡΗΜΑ ΕΙΜΑΙ


Εγώ είμαι Εμείς είμαστεΕσύ είσαι Εσείς είστεΑυτός είναι Αυτοί είναιΑυτή είναι Αυτές είναι

Αυτό είναι Αυτά είναι

β δημοτικου

Documents