3 te -

iäpaffij· fy ■-:MB"""

QMKSI

D, D. \de ;

indole et progrescultusεuroρmi hodierni

D1SSERTATIO,

=sSS?=

CUJUS PARTEM TERTTAM,

cons. ampl1ss. fac. philos. vps.

PUBLICO EXAMINI DEFERUNT.

Mag. NIC. FRIEDER. BIBERG,STIP. STIEGL.

et

£fonjs svedbom,ANGERMANNI.

In Audit. Guft. Maj. d. 13 Jun. 1798·

UPSALIiE,Lkteris johan. fredr. edman , Reg. Acad, Typogr»

t7

; t c ¥

EKKEFRU

RÅDMANSKAN

■ΛΜΧΛ :Μ:Λ&;Ο. Cjljloséw^född vwj&xrs,

MIN' VÖRDADE MOR i

Öm minnet af Edra välgärningar — förut nltfd rörande och. dyrbart — likvå!, den fynd jag tilågnar Eder desia blad, vore

iner ån annars lifligt, och iViolgdi af en mera tiliVed.silållande kan (la:— få tilfkrifven denna olikhet icke fårmåtenhetcns inbillikafågnad, utan det tack finma hjcrtats ofkyldiga ofuertygelfe, fomvid ett oifenteügt vi fände af fina forbindelfcr trott fig vinna forfina kånflor en ny och friare utvidgning,.

j O a? Λ S SvEDBOM.

De Inåole & Progresfu Cultus Europcei Hoditvni. 39— Licet enim fociali per Europam cultui moras nexeritinfinitasque difficulcates longior,quemindicavimus,in con-dendo ftabiliendoque regimine profe&uum circuitus; nec idpermiferit varius, qui recentiorum focietarum tam ortummoderatas fuit, quam progresfum , fatorum converfio-numque lufus, ut legum «quitati & conftantiae firmusquidam fauftusque per fingula progresfionis momenta re-giminis habitus faveret: nefcio tarnen, quae animo patien-tioris judicis obverfetur in univerfo progresfionis ni-fu atque ordine causfarum cum effe£libus apra concatena-tio & prona ienfim firmataque in faventiorém adfpe&umtemporum inclinatio, turbaros ancipiti fingulorum even-tuum facie Sc cun£labundo totius progresfionis motu ad*fe&us qualicumque folatio temperatura. Quam quidemqui mente obfirmatam tenuerit ideam, fimulque judica-verit, eam fere ubivis esfe inftitutorum praeteciti tem¬poris vim, ut fequentium mutationum femina partim,partim ftabilimenta contineanr; ille vero nec incasfumomnino dictum judicabit, quod de profe&uum habituSc generaliori confecutione jam dudum attulimus; necignobilis cenfebit esfe momenri aut infru&uofae pror*fus curioficatis , disquirere j quonam potisfimum vin«culo cum diuturno apud noftras focietates progresfionisßupore ejusdemque ambigua interdum in fingulis fta-tionibus facie, infecuta cultus confiitutionisque ftabilitas,nec fpernendus apud easdem in firmanda attemperandaquecivili difciplina fuccesfus aut conne£ti posfit «Ot faltemconciliari. Ceterum vero, quum ex regiminis habitu Scmutationibus cultusque in hominum ingenia Sc fociales ci-vium copulas emnesque imperii rariones efficacia to-tum illud in legum difciplina pendeat,quod progresfioniobnoxium cenfetur; ifta autem heic rnomen t a nec defcri-bere noftro fini fufiiciat, nec fineula feorfim ponderare,

G fcd

De Indole Zf Drogrcsfu

fed ex fuis deducere causfis, deduftaque nexu , quantumfieri posiit, generalisfimo exponere incumbat: hanc for-fan haud pigebit occafionem arripere, quo proprium ex-quiramus Europoeae circa hsec ipfa momenta progresfio·nis chara£fcerem, quantum hic quidem progresfuum apudreliquas culriores genres ingenio totus opponatur. Ne-que vero alias heic fedtari disiimilitudines juvabit, quamquae extenfiori confpicuae effe&u charadlerem ipfum pro·gresfionis adficiunr. Nec ifta eledturo dijudicaturoque re-rum momenta, quae mutationum apud noitras i'ocieta-tes confecurioni praecipui fint pondens innedtenda, duplexerit fludium intermittendum: unum , ut mente, quanruinposiit, & judicio totus in (aecula, quee dijudicabit, trans-eat; recentiorum, quae vi vir, temporum eatenus recor-datus , quatenus, ut nexus utriusque faeculi introfpiciatur,hodierni temporis notionem rerinuisfe juvabit; in tanruntautem oblitus, in quantum , ne iingula anreadli oevi indi·tuta ad men furaπι recentiorum exigantur exa&aque pra?-propere condemnentur, hotum quidem quod ad tempusoblivifei utile forfan erit de necesfarium : alterum , ur ,

quantum mente fecemere umquam & compledli valear ,generalisfimo intuitu naturam progresfumque publicae ib-cietatum couilitutionis feruterur, inftitutorumque formamminus atque particuTarem texturam, quatn univerfam vimatque habitum disquirat.

Fuit irrperiis Europa i orbis cum nobilisfimis antiqui«vi rebuspublicis commune, ut ex horridis fere ambo in-rtiis ad temperatum focialis conftitutionis habitum laxio-remque cultum, progresfionis quodam proprio nifu faven-libri rerum circumftantium concut fu firnräto\urrobique ex·furgerent. Id interfuit diferimtnis, quod , quum ifti leguniatque regiminis decentiae non nifi preevio diffuii cultus benefi-ψο aditus apud nos pateret i apud bas inverfoplerumque or-

Cultut Europ&i hvåuvni. 3*

dine res procederent, adeo ut obtentam jam firmatamqueconftirutionis felicitatem prove£tior demum cultus exciperet.Ceterum in ordine ipfo, quo fefe invicem exceperunt con-veriiones, quac ad munier.dam tetenderunt remperandam-que conftirutionis indolem, non multum diicreparunr. Nam,quantum originem progrcsfumque antiquiorum, quas locuti fuiinus, focietatum nobis aut rimari datum fuerit autconjicerere, per Ariftocraticam quamdam ad Monarchicamregiminis formam dedu&ae, arrepta tandem populari variisque arribus munira, progresiionis curriculum concluferuntNec abiimili prorfus mutationum decurfu recentiorum ci·vitatum pl< rarque ab Ariilocratieo imperio exorfae adMooarchicum paullatim deflexerunt: in illo quidem autfubftituiie connnuo, temperatamque regiminis conftitutionem in diverfis, quibus Singulare unius imperiumaut eircumfcribi posfit aut expoliri , tnodificationibus captarurae: aur ulteriora rentandi ftudio popularis demumimperii perictila & fplendorem petirurae. Licet auremcommun.s hic fuerit utrique populo mutationum politicarum ordo: nefcio tarnen, an heic etiam ifto maxime momenro a prifcis rebu publicis differant recentiores, quod inrermedios inrer inconditum omnino & la·xisfima tandem jurium aequitare remperatum polirici ad-miniftratioiiis habitum gradus citisfimo illa? curfu transli-lierint: quum diuturno contra tenacitatis ftupore iinguIis tamdiu hae inkaererent, donec urgentiora rationum mo-tnenra , quibus, accedente culru, reiifti amplius non po-terat, eas fponte adducerent murationes, quibus Sc reci-piendis capaces & in ufum convertendis marurac jamdumcivium mentes evaiisfent. Nec inde mirum, Γι, quae ru-muhuario magis ordine apud il lus compoOrae & coofufiusintermixtae facili plerumque fe invicem tranfiru excepe¬runt, intermedia cegiminis co η formation es abfolutiori lin*

Gi gulae

De Indole & Progresfugulae apud nos lima expolitae ftri&is fere ubivis limitibusdiftin£tae appareanf.

Si Jeviora cuivis occurrant hasc convenientiae & di-fcriminis momenta, quum fingulari 8c fegregi judicio pon¬derantur j cavendum ramen, ne ignobilis eadem ponderisducanrur, quum de tota agirur progresfionis ferie atquenexu. Nos quidem hanc ipfam dijudicaturi, quidquidperfe&i 8c faufti uterque populus vel commune habue-rit vel proprium 8c fingulis inaequali ratlone concesfum,ifti ex magna parte aut convenientiac aut dive-rßtati ad-fcribere haud dubitamus. Ex triplici nimirum, noftrojudicio, cardine illud pendebit, quod in motu pro¬gresfionis requirimus, firmiratis continuitatisque benefi-cium: uno, quod in converfionibus ipfius regiminis cur-riculum , quod indicavimus, 8c totum 8c tali potisfimumordine decurrant: altero, quod interpofitas ejusdem fta-tiones non niii cauto relinquant gresfu fequentibus ma-turi: tertio , quod in ea potisfimum ejusdem progresfionistempora laxior culrus incidat, quibus exfpe£tari posfit,fore, ut inftitutis idem ftudiisque praeteriri aevi facilius in-nocentiusque internexus, 8c ulteriori profe£tui occafionemfuppeditet, 8c anteriorem conftitutionis indolem perficiai,potius, quam corrumpar, corruptamque cum infelicioricommutet. Quum aurem, ii primum refpexeris momen*tum, qualitercumque cum recentioribus confenferint antiquiaevi respublicae jin reliquis vero eo apertius ab iisdem dis-fenferint: fingula hsec attentius peifequi juvabit 8c conve-xiientiae fimul, quam notavimus, ac difcriminis causfas at¬que effe&us generaliores indicare.

Et quidem, quod ac crdinem primo ipfum attinet,quo fefe invicem infecucae fuerunt publicae conftitutioniscommutationesj populis eundem in progresfione pofitismaxime eiTe naturalem, tcßatur limatior qusevis 8c reflexa

ho-

Cultus EuYopcei "Hodierm. 33

hominis facialis hifloria,— Scilicet, quum ea rerum con-dirionurnque momenra , qua? prima focietatjs periodo ci-vium ubivis in-genia remperant arque fle&unt, & numerolinr pauciora & cooiirpilis pler.umque napirae & unifor-mis efficaciae: aequalia fere femper erunr tempore apudunamquamque. gentem refnotisiinia conne&enda* coercen-da-qpe civitatis tirocinia. Qusc quidem ccqualis inftitu-torum ratio adeo late patet, ut ambigi vix queat, inve-niri apud plerosque populos, qui prima exteniiorispaullulum focietatis fundamenta pofueiunt, not! unifor-mis, tantummodo civilium poteftatum diitin&ionis, feditabilitae etiam inter iingulas fuhor.dinationis tantum noncongrua ubivis veftigia. Sic vero in i neunabulis cujus-cumque,ii modo laxior aliquanto fuerit, civitatis populumvidebis in minores communitates divifum: harum porrolingulis prineipes. conditutps, qui enatas inter membrauniuseujusque communitatis controverfias aut arbitrio mi-nuere aut jure fransigere ftu'rien.t; lices autem inter fingu-las communitates exortas armis concludere praeoptant: re¬gem denique, communem aliquo refpe&uiiniverfae focietatimagiftratumj ceterum vix ultra fupremas bellicae au£tori-tatis partes ad,huq elatum; nexu fal,tem, iireliquas fun&io-nes fpe&averis,, cum univerfa. focietate debiliori multumatque* (option devin&um, quam quo fuis quaeque du£lori-b,us iingula minorum cqtnmunitatum membra obftringun-tur. a) Jam vero, quum ad hunc locum dedu&a fuit focietas;ft-id arceat provid us fortunae favör, ne, impotentia & ftuporefingularii» imperii, quod yaHo urique 'Fatqrum ludibrio ex-oriri..poteft exorfumque commuqiri, proftratis perculfis·-·« · \ ;. . )" G 3 que

1 a) Hsee initia non Grsecis tantum, Romanis & Europseis, fed aliisquoque muJj-is populis commqnia quodrjmmodo fuisfe concinne often-dit ^Iillau Biß. of the dißinttion of ranks in Society. C. 4. S. i.

34 /λ' lndolc Progrcsfuque civium ingeniis, torus, qui natura? congruus erat, progresfionis filus abrumparur,: duo eventura arbirramur.Quo enim ar&ius, qui laxiori ante focietaris vinculo copulati fuerant, comnitinitatum ordines in unum coeant,eo prinium componra magis evadet atqtie publica,quae foluta ante fuerat & iingularis, Ariftocrariti legiminis conFormatio; Dein vero, quum creFcat ifta ci\ umnecesfuudo fortiusque implicerur, iupra procerum auto¬ritärem, cui in foluta membrorum connexione praecipuumconitittrat dignatioms aur fundamentum aut priefidium,inagis magisque ingravefcens primas ultimo rencbit regiapotelhs. Ceterum, quum reiidua adhuc optimatum au-dtoritas ab una parte, ab altera vero ipfa iiia libertaiishxior ufura, quce, foiuro, quo prirroribus deviucicban-tur , iubjetionis vinculo, civibus ipfis conceditur, conces-iaque fua fponte increfcit, Monarchie! regiminis pon¬dus non posfir non continuo remirtore: eo tandem col·iineabunr, ii qui ulterius exfpe&ari posfint, in perficien-do regimine proFe&us, ut aut temperamenta, quae adrnit-tere umquam posfitMonarcbica conftitutio, ea ex reliquiisAriilocraticae inittisque popularis poteftatis recipiat, re-ceptaque, quantum fieri posiit, continuo modificet atqueexpoliat: aut locum denique populari imperio concedar.Et lic quidem finitam cenfebis progresfuum , qui perfi-ciendi regiminis finem fpetant, vario ubivis fatoium lu-fu internexam feriem.

Totum , quem jam perfequi conati fuimus, converfionum politicarum oidmem f cultioribus utriusque a:vipopulis prima Faltern adumbratione communem, Fua i-pftus vi benificentisfimum esfe maximeque falutarem, ar-guir fuprema, Fi quis eandem Fibi fingere voluerit, civilisprogresfionis idea Scilicer id Femper & ubique valebir,iisdem in univerfum gradibus perfe&iorem abfolutiorem

que

i·' ké. .'Λ....: li. fler J -r - .

Cuhits Εu> oρ j. i Hodievni. 3;

que evadere civilis hominum connexiohis formam , qui-bus externam tutelaris quodammodo coa&ionis necesiita»tern minuat arque temperet legibus fponre fequendis ob-ilridia libertas. Cui quidem facialis conjun&ionis ΐηΐς-gritati ; quum id non ferat humanitaiis conditio, ut veluno eadem i£iu exculta faftigium citrus petat, vel ipfoeriam feliciori facialis cuitus ineremenro ex parte obtine·atur , ii faventisiimo ibmil hic momenroruro praeparantiurnconcurfu non fiferit adjutus: nefcio, an ulla detuf tutio-ri via propius accedcre, nifi confecuturae in effingenda ef-formandaque conftitutione commutationes ifta fe invicemlege excipiantj ut difciplina iingulari quadamtenus & ci-viurn unicuivis propiori feroces antea mentes emolliantur,quam civilem illam & publicam, quae aequabili per to-tam civitarem coaftionis tenore diffufa pondere ali-quantum remisfo iingulis incumbit, capesfere adgredi-antur: hane autem vicisfim ddigenter excolanf, quan-tumque fieri aur posiit aut oporreat, adilringanr iimulpaullatimque leniant, anrequam ad ulteriorem libertäremvora fua cives atque ftudia protendant, iuis ipii -legibus,fuse 1'aluti proipeciuri. Huic autem civiiiurn profe&u-umordini progresiionis modo indicatae non finguli tantum gra-dus fed univerfa quoque ieries 8c connexio haud quidemignobdi predidio favere videtur. Nam, ii unamquamquein ifta progresfuum ferie regiminis itationem iigillatimrefpexeris; adftringére quidem iingulis difciplinam Jub-jedlionisque civilis tirocinia injungeYé, proprium videbiturAriftocraticaé coiiilifUtioni: eandem dein diffuhdere arqua-tamque mitigare péculiaris quodammodo erit Monarcht-co regimini vis; üftimam déin eicfem perfetiionis li-mam imponefé profe£iuümque fcenam claudere* rempe-rato populär! pöteffaté regimini refervatum cenfebuur.Si totam porro fpe&averis mtuationum concatenatio-

ηem ;

3$ De Inäole Ef Progresfünem; una Fere, Γι nativte fuerir progresfioni locus, exaltera nafeetur ; prseteritaTequemi non occaFionern tantum ,fed ftabilitatis quoque aliquid & temperamenra non igho-bilis ponderis porrigetj ifta denique profeclißus via"', fireliqua faverint, — pate're Faltern potent, ut, quanumijpropria & fingulari poteftate perdat regiminis ratio;tantum ea recuperet vi, quae Fociatis civium ftudtis nitUtur j tan tum vero fubjeclionis rigori detrahere ipfa neces-fum habeat, quantum durioris tutelae necesfitati jam dumdetraxif prove&ior focialis conjun&ionis habitus,

Ideam nos civilis progresiionis. adhibuisfe ingemiefatemur, quam asfequi totam «Sc exa&e talem nulfi for«fan umquam iocietati contigit, Ceterum eo eandem con-filio attulimus; ut, quum patere quodammodo creda-mus, permifisfe politicarum apud clariores utriusque acviijopulos commutationum nexum arque ordinem, genera-isilmo intuitu fpe£iatum , ut eiderri appropinquare quadam-tenus ämbö posfenTj ex Fpccialioribus dein apud utrumquepopulum profe£tuum mödificationibus dijudicaretur, u-tra eandetn propius expresferit Angularis progresfionisforma. Scilicet ex tempeftiva' uniuscujusque gresFusmaturitate Sc opportuna laxioris cultus in publicam remefficacitate ilia ex praecipuä parte pendébit pecularis mo-dificationüm Felicitas. Si caura nempe iftiusmodi Feg-nitie ^procedant fortünae cöriditionisque civilis conver-fiones, ut & in ipFa earundem conFecutione ajiqua ftabilita*ris veftigia occurrant, Sc in Fegregi fingularum mutatio-nutn numero nulla remere ofendatur, cui civium in¬genia aut immåtura omnino fuerint recipiendae aut noniüFj lev Jus accin&a : fi ea porrö'efficacia & tali conftitu«tionis civilis epocha un i verFäc, quse in efformando regimi-ne verFatur, progresfioni immiFceanrur rempeftiva reliquicultus incrementa^ ut Sc illi perficiendo emendandoquebeaeficum h»c ipfa pr^Fidirtm mutuefitür, SC aequis dein

Cultus Euvöpnei Hoäierni. 37

Mia cum reliquo cultu pasfibus incedat confolidanda: fi i'pfa denique civium iludia ne£lar aröius atque cohcilier cul-rioris vitue confuetudo : futurum fpéramus, ut, quod pro-gresiionis continuitati ex i η remis in fpfa ciyitate causfisumquam acccdere posfit flabilimenti, id vero cumula«tisfimum accedar. Si aUfern id nimia cöVrcésferit fato¬rum indulgenria , vir pfåecipiri fe invicem ordine ur-cxeanr féå*e potius, quam excipiant immutationes, quaerempenem conftirutioni adferunr: fi nec ftabilis um·quam d.i filplinse coa£tus viam posfit ulreriori laxamenrocommunire, nec univerfa progresfuum maturitare firmeturquidquid liberräti accesiionis attulerir momentorum potis-iiiiium circumftantium favör: fi inde porro fiat, ur fu-prema, ad quam focietas adfpirare posiir, civilis conftitu«tionis felicitas laxiorem ipfa culrum antevertat: ii pericu-lutri ii c oboriarur, ne, collidentibus iito progresfionis locoutriusque principiis, infringatur potius inde ea, quam civiiijamdudum refpe£hi attigeranr, conftirutionis perfe&io, quamnovis håec aut prsefidris muniarur aut accesiionibus augea-tur; — eventurum fere cenfemus, ut falutare illud primisinitiis ilacutte fubje£lionis fuperponcfyum, qtiod libertäremprsecedeie eandenique exortam firma ré debuerat, citioriconftitutionis temperie inrempeftive läxatum, obfirmandoprogresiionis nexui rriinul inferviar: ut, quae reliqua ad«huc fit hujus itabilimenri vis, una ςιιαι omni, quae ejus-dem quod ad tempus aut vices fupplere aut defeilum com·penfare poterit, intenfioris in parriam pietatis virtute,Jaxiörls demum cultus intérventu remittatur atque labefa-£Wur: ut au&oritati denique , quae proprio & peculiariipiius regiminis pondere innititur, imperium libera legumobfervantia & communi itudiorum nifu fundatum fpeciofoforfan potius, quam vero & firmato tranfitu fuccedar.Jam autem, fi & mulriplici Judar fcenae fuperbia antiqui- 14oris aévi rerumpubiicarum hiftoria; fi fuum hae curricu-

H lum

9 g De InäoU ist Prngrpfu]um noftro non fplendidius Tantum fea plenius quoque Sccumulatius emenfae fuerlnt; nefcio tarnen, annon periculisultimo receniitis magis ejedem aliquo refpe&u fuérinr vi-cinae, ac noftrae civitates; quae quidem , quum continuatotius progresiionis ftabihtate, quod fplendori ipiis deces-iir, quodammodo habuerunt compenfatum, ipfam, quamtradidimus, politicae progresiionis ideam fingulis, quosha&enus tentarunt, pasfibus, Π Sc multi reftiterint, pro«

x pius aliquanro öc aequabilius expresfisfe videntur. Qu«quidem omnia, quomodo in diverfo regiminis Sc difci-plin« habitu atque progresfu iibi conftiteririt, non nificollatis ex utriusque «vi hiftoria faftis, iisdemque nexucum fe invicem generalisfimo confideratis, parebir.

Eo apud nobiliores prifci «vi respublicas concurreratmitior forfan jam ab initio focietatis ingeniorum dispofitio, domi quietior vivendi ratio, foras continuus cumvicinis populis contencionum tumultus, maxime autemcompa£ta focietatum Sc modica magnitudo, quae ex fi-nium uniuscujusque anguftia fequebatur b): ut recipro-cae inter iingülos cives conjun£tionis vincula cirius alli-garentur Sc ar£tiori nexu. Nec, his adftri£tis, in unumcivitatis corpus finguli dominum ccetus confundi potue^·runt, nifi fingula fimul ceierirer evanefcerent veitigia,quae prifcam quodammodo referrent in familias minoresque communitates civium diftin&ionem. Quum au¬tem fic parriculares tribuum nexus, prout explicariorfocietatum ratio extenfioribus affe£Vionum fiudiis occafio-nem patefaceret, non posfent non in publicos Sc civilespaullatim disfolvi; cito etiam ab univerfo optimatum ordine,qui, quod reliquum jam habuit honoris Sc porentiae, to-tum religioni Sc memoriae priftinae minorum cornmunita-

tum

b) Quomodo ad modifieandum progresiionis habitum iftius con»ferat momenti ratio, fufius explicatum videas ap. Millar 1. c.

Cultvs Eurepétt Rodterni,tum cum fuis quaeqüe ducibus obligationis debuerar, adunum torjus civitatis principem devoluta fuit potior re-rum gerendarum au£toriras. Temporis itaqüe decurfuaut exitin&am omnino apud has respublicas legimus no-bilium au&oritatem , aut adeo faltem ex loco demotam,ut reliquas, quae libi invicem fuccesferunt , principes infocietate poteftates librare quidem iη terdum , fuo tarnennumquam praepondio abforbere valeret. Si autem fic abAriftocrariea ad Monarchicam inclinaret regiminis con-ihrutio, major tarnen, huic > quam illi, nec fiabilitas fuitnec vigor. Quum enim iisdem fere, ac ipfa respublica,principjs etiarn auftoritas limiribus circumfcribatur ; nonexiguo tantum civium numero, fed magis etiam inquieta,qiue coactos in exiguum fparium homines ftimulat, liber¬täres invidia reih i£lis imperii viribus: concesfam quidem abi ri i c i o a u cdox i ra rem , quae anguftis jamtunc terminrs conclu-debatur y firmandi pauca, augendi adhuc pauciora patue-rnnr principi fubiidia. Quamobrem eo etiam temporismomento, quo fuas populus vires luculentius internofce-re inciperet, juriumque aur offenfam forte crederet com·munitarem aut periclitantem, fa£tum vidimus, ut fingula-rem unius poteftatem facillimo impetu proiderneret ift-gravefcens popularis potentiae pondus. — Sic vero, quiirniis jam temporibus libertatis aura civibus adflaret, qui·bus nativa quodammodo & recenti vi calefcerent adhucfociales hominum adfeftus, cultioris vitae nec avocamentisinterpellati, nec praefidiis, fi quae in ea forfan horum latu-erint, muöiti: pukra initio imminuit regiminis difciplinae-que conftitutio , quaemorum innocentia propenfionumque a*pud cives ferenitate innixa tamdiu confiftere oportuir,quamdiu ifta civibus maneret pia afFe&ionum integritas,quae, poftquam primum reli&a fuit ruditatis protervia,humano, quod delictis nondum politioris vitae illeétumfuit, pe&ori propria deprefeenditur. . Si eni«n fervid»

Η > ci-

40 Di lndolc Pfogrésfucivium in patriam focib.-que fludia rento. in univerfumfortiori impetu provoeentur & celeriori in omncs" conra-

gione dificundantur, quanto ab allts, qua? prqpria magiseommoda fpectanr, propenfionibus fuerint foiurioia ; c oeriam his ftudiis excitandis fovendisqve aptior e-r.ii, queramodo indicavimus, facialis vitse aniculus, quo & medmmipfe accuratius teneat inter ferociam primi temporis atqueituporem infecuturi , & occafiönum idem , quae foras do-mique semula civnim ftudia intendunf, feractor fere ubi*vis deprehendatur. Quamdiu iraque plaeido iftiusmodi ere*£tae mentis furore am praeeludi prorfus posfint fingula ,

quae aiio fpe&ant, tfudia; aut i(H fairem crefcenti culrui lirpi-tes poni, ut publicis potius, quam privaris ufibus inier·viat tuendis explicandisque: tamdiu eriam magnarum erirvh'tutum alumna libertas:^ eodetp quippe , qup faio ex-eriens inniti poruit, in prcgresiu etiam fundarnento rnuniia,votorum uniuscujusque caititate Sc innocentia. — Aftdefuitpraeclaris initiis conifantia — nec detuisie eandem miramur.Neque enim, fplendidarn libertatis &virtutum fcenam ape-rient majori praecipitantia, an cSauderenr, facile ubivis ju-dicaverim. Nec urgentiora fuerint, quae decus a?di£icioadderent, momenta, an quae ejus.deni fenfim fundaroen-ta fubruerenr, pionunciare fuiiinuero. Generaliora car-pere fufficiat. — Scilicet ftatutam in univerfum (ubjedlio·nis necesiitatem cum externae libertatis beneßcio intern»peftivo easdem ialru antea commutasfe , quam huic ca-pesfendo fruendoque civium ingenia maturuisfent; praefu-mere quodammodo permittit praeceps ante introdu&aralibertatem poteftatum praeponderantiuro fuccesfio & levior, quae Rnicuique ad ftabiliendam progresfionis cate-nam concesfa fuit, effi:acia: argult autem iufficienti te-ftimonio inftabilis, qu*e libertatem infecuta fuit, legumau&oritas, precaria adminiftrationis indoles,novandi fere,quam muniendi regiminis urgentior apud cives lubido.