2

รายงาน

โครงการวจย

การยกระดบมลคาเพมผกอนทรยทผลตโดยเกษตรกรรายยอย

“รายงานวจยยงไมเสรจสมบรณ โปรดอยาน าไปใชอางอง”

โดย นายอรษ นวราช สามพรานรเวอรไซด

กรกฎาคม 2557

รายงานความกาวหนาเบองตน

โครงการวจย

การยกระดบมลคาเพมผกอนทรยทผลตโดยเกษตรกรรายยอย

คณะผวจย 1.คณอรษ นวราช หวหนาโครงการวจย 2.คณดษยา ยศพล สามพรานรเวอรไซด 3.คณสทศ จราวฒพงษ สามพรานรเวอรไซด 4.คณชฤทธพร เมงเกรด สามพรานรเวอรไซด

โครงการวจยการยกระดบมลคาเพมผกอนทรยทผลตโดยเกษตรกรรายยอย

ภายใตชดโครงการการขบเคลอนการพฒนาการสหกรณและการคาทเปนธรรมระยะท 7 สนบสนนโดยส านกงานกองทนสนบสนนการวจย

บทสรปผบรหาร

จากการด าเนนงานวจย ภายใต โครงการวจยกลมธรกจเชงคณคาสามพราน ในปทผานมา ซงไดรบการสนบสนนจาก ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย และมสถาบนวชาการดานสหกรณเปนทมพเลยงใหค าปรกษาดานวชาการ ท าใหเกดทนทางวจยเดม คอ เครอขายเกษตรกรทตองการปรบเปลยนระบบการผลตพชจากระบบเคมมาเปนระบบอนทรย ตลาดสขใจ และศนยเรยนรมชวต ตลาดสขใจ ทงนในการด าเนนการดงกลาว มผลใหเกษตรกรมความเขาใจในระบบการผลตแบบอนทรยมากขน และในสวนของผบรโภคมความเขาใจเกยวกบผกอนทรยมากขน ทงนยงสามารถเขาถงแหลงซอขายพชผกอนทรยไดงายขน ในการด าเนนงานโครงการวจย “การยกระดบมลคาเพมผกอนทรยทผลตโดยเกษตรกรรายยอย” ภายใตชดโครงการวจยการขบเคลอนการพฒนาสหกรณและการคาทเปนธรรมระยะท 7 ในป พ.ศ.2557 น จงใชเครอขายฐานเกษตรกรเครอขายตลาดสขใจ ในการด าเนนการศกษาเรยนร มงเนนรปแบบกระบวนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม (Participatory Action Research : PAR) โดยเนนใหเกษตรกรมการรวมกลม สรางเปาหมายรวม ด าเนนกจกรรมวางแผนการท างานรวมกน เพอยกระดบความสามารถในการผลตผกอนทรยใหเพมขน ในการด าเนนงานในชวงระยะเวลา 6 เดอนทผานมา คณะนกวจยไดด าเนนการอบรมเชงปฏบตการ วางกรอบทศทางการศกษาวจยเชงกลยทธ รวมวางแผนพฒนาเกษตรกรสการรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรย สนบสนนเชอมโยงแลกเปลยนองคความรในการท าเกษตรอนทรยระหวางเครอขายเกษตรกร และสนบสนนการสงเสรมเรยนรองคความรเฉาะทางแกเครอขายเกษตรกร ทงนนกวจยยงลงพนทตดตามขบวนการปรบเปลยนระบบการผลตของเกษตรกรสมาตรฐานเกษตรอนทรย IFOAM .ในขบวนการดงกลาว ท าใหเกดกลมเครอขายเกษตรกรขนดงน เครอขายเกษตรกรพนองสองต าบล + 3 , เครอขายเกษตรกรกลมวสาหกจชมชนหอมเกรด, เครอขายอนทรย ลานตากฟา/คลองโยง, กลมผลตผกอนทรยคลองใหม (กลมเครอขายเหลานเปนผคาในตลาดสขใจ) กลมเครอขายเกษตรกรดงกลาวนประกอบดวย สมาชกทไดรบการรบรองมาตรฐานแลว และสมาชกทอยในระยะปรบเปลยนระบบการผลตผกอนทรยทยงไมไดรบการตรวจรบรองมาตรฐาน หลงจากผานกระบวนการศกษาเรยนร สรางเปาหมายรวมในกลม ท าใหเกษตรกรมความเชอมนในกลม ปรบเปลยนและพรอมยนขอรบรองมาตรฐานอนทรยแลว 14 ราย มการรวมกลมวางแผนการผลตและขายใหกบโรงแรมสามพราน รเวอร ไซด เปนการสรางโมเดลการซอขายใหมของตลาดผกอนทรยในการผลตและขายตรงกบผบรโภคทเปนผประกอบการ เพอเปนการขยายฐานการตลาดและการพฒนาดานการตลาดสผบรโภคโดยตรงอกทางหนง

2

1

บทท 1

บทน า 1. หลกการและเหตผล ปญหาวกฤตเศรษฐกจทสงผลกระทบอยางกวางขวางในหลายประเทศ ไดสรางความตระหนกแกประชาคมโลกใหหนมาใสใจในการพฒนาตามแนวทางการพฒนาทยงยน (Sustainable Development) มากขน โดยมงใหความส าคญกบการกอตวทกอใหเกดสมดลทงดานสงคม เศรษฐกจและสงแวดลอม เชนเดยวกบการก าหนดยทธศาสตรการพฒนาประเทศไทยภายใตชวงเวลาของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 - 2559) ก าหนดวสยทศนใหประเทศมขดความสามารถในการแขงขนคนไทยกนดอยด มความเสมอภาคและเปนธรรม โดยมยทธศาสตรส าคญ 4 ประการ ไดแก การสรางขดความสามารถในการแขงขน (Growth and Competitiveness) เพอหลดพนจากการเปนประเทศรายไดปานกลาง การสรางโอกาสบนความเสมอภาคและความเทาเทยมกนของคนในสงคม (Inclusive Growth) การเตบโตบนคณภาพชวตทเปนมตรกบสงแวดลอม (Green Growth) และการปรบสมดลการพฒนาการบรหารจดการภาครฐ ( สภาพฒน , 2556) นอกจากนนยงมความทาทายใหมของการกาวสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ในป พ.ศ.2558 ภายใตแผนงานการจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC Blueprint) ทไดก าหนดลกษณะส าคญของประชาคมอาเซยนไว 4 ประการ ไดแก การเปนตลาดและฐานการผลตเดยวกน การเปนภมภาคทมขดความสามารถในการแขงขนสง การเปนภมภาคทมพฒนาการทางเศรษฐกจทเทาเทยมกนและการเปนภมภาคทบรณาการเขากบเศรษฐกจโลกไดอยางสมบรณ (ส านกอาเซยน, 2550) จงมความจ าเปนอยางยงทประเทศไทยตองเตรยมความพรอมและเรงปรบตวรองรบความทาทายอยางเตมรปแบบเมอพจารณาบรบทของประเทศไทยในปจจบนซงประกอบไปดวยภาคการเกษตร และนอกภาคการเกษตร ซงมสดสวนรายไดตอผลตภณฑประชาชาต (GDP) คดเปนรอยละ 12 และ 88 ตามล าดบ (สภาพฒน, 2553) และแมวาสดสวนรายไดภาคเกษตรตอผลตภณฑประชาชาตจะเปนเพยงรอยละ 12 ของ GDP แตไทยกลบมรายไดจากภาคธรกจการเกษตรสงถงรอยละ 42 ของ GDP (World Bank 2012) ในชวง 2-3 ทศวรรษทผานมา ไดเกดการเปลยนแปลงเชงโครงสรางการตลาดสนคาเกษตรโดยมสาเหตส าคญทมาจากการเปลยนแปลงดานอปสงคของผบรโภคทมฐานะดขน การประยกตใชนวตกรรมในการบรหารจดการธรกจ และการพฒนารปแบบสถาบนแบบใหม ท าใหธรกจเกษตรขนาดใหญ เกดความไดเปรยบจาการประหยดตอขนาด (Economies of Scale) สวนหนงมาจากการควบรวมธรกจในแนวนอนและแนวตง (Horizontal and Vertical Integration) กอใหเกดการเปลยนแปลงจาก “ตลาดโภคภณฑ” ส “ตลาดผลตภณฑ” ซงท าใหซปเปอรมาเกต เรมมบทบาทส าคญในกลมผบรโภคทกระดบ ผลการศกษาของทดอารไอ (นพนธ พวพงศกร และคณะ, 2555) พบวา การตลาดสมยใหมทมหางคาปลก (Supermarket) ขนาดใหญเปนกลไกส าคญในระบบธรกจการเกษตรกอใหเกดการ

2

เปลยนแปลงรปแบบองคกรการท าธรกจ (Organizational Change) อาทเชน ระบบจดซอจากสวนกลาง การซอแบบมขอตกลงและเกดกตกาสถาบนใหม (Institutional Change) อาทเชน การก าหนดมาตรฐานสนคาของเอกชนทเนนคณภาพและความปลอดภยของอาหาร และการท าพนธะสญญาการเกษตร (Contract Farming) ระหวางเกษตรกรกบผประกอบการสถานการณการคาสมยใหมดงกลาวขางตน เปนผลของการจดการโซอปทาน ในระบบธรกจการเกษตร ซงกอใหเกดการเปลยนแปลงโครงสรางความสมพนธในตลาดจากเดมซงเกษตรกรรายยอยจ าหนายสนคาแกพอคาคนกลางหลายขนตอนผานตลาดรวบรวม ตลาดคาสง ตลาดคาปลกจงถงมอผบรโภค มาเปนผ คาปลกหรอผสงออก ซงขายโดยตรงกบเกษตรกรโดยมความสมพนธระหวางกนและใชการตดตอสอสารระหวางกนอยางใกลชดและมขอตกลงการผลตสนคาตามมาตรฐานทก าหนดขน ประเดนทาทายส าหรบประเทศไทยในฐานะทเปนผสงออกสนคาเกษตรรายส าคญของโลก (อนดบ 8) คอการก าหนดต าแหนงดานการผลตและการตลาดสนคาเกษตร ซงจะเลอกเขาไปจ าหนายในตลาดใดระหวางตลาดโลกทมมาตรฐานดานสขอนามยอยางเขมขนซงตองการความรและทกษะทงดานการผลตและการบรการจดการตลาดระดบสง หรอตลาดใหมในระดบภมภาค ระดบประเทศ/ทองถนท ตองการการคดสรางสรรคทเชอมตอกบผบรโภคดวยคณคาหรอความรสกรวมได นอกจากนนจะตองค านงวาท าอยางไรจงจะสรางสมรรถนะและความสามารถในการแขงขนใหกบเกษตรกรและผประกอบการรายยอยซงเปนประชากรสวนใหญของประเทศไดเชอมโยงกบระบบธรกจไดอยางเปนธรรมและยงยนขอมลของ World Economic Forum (WEF, 2013) ทมการประเมนเปรยบเทยบการพฒนาเศรษฐกจของไทยกบประเทศทมการพฒนาในระดบเดยวกน ชวาประเทศไทยอยในชวงปลายของการพฒนาทใชประสทธภาพเปนหลกและก าลงเปลยนเขาสการขบเคลอนดานเศรษฐกจฐานความร (Knowledge Economy) ซงตองเรงพฒนาเพอลดจดออนทมอยหลายประการ ไดแก การศกษาเทคโนโลย การพฒนาฝมอแรงงานและขอวจยเชงโครงสรางพนฐานทเกอหนนการพฒนา ซงสอดคลองกบขอเสนอของสถาบนเพอการพฒนาแหงประเทศไทย ทเสนอแนวทางการแกปญหาเพอหลดพนจากกบดกประเทศรายไดปานกลางและการลดปญหาความเหลอมล าในสงคมไทยตลอดจนลดผลกระทบตอสงแวดลอม โดยเหนควรด าเนนการเปน 3 แนวทาง ไดแก การสรางภาวะผน าในการพฒนา (Development Leadership) การขบเคลอนกลยทธการพฒนาแบบรวมกนไดประโยชน (WIN-WIN Strategy) และการประสานแนวรบภาคการพฒนา (Coordinative Development) (TDRI, 2556) นอกจากนนสภาพฒนไดกลาวถงประเดนทาทายทคนในสงคมตองรเทาทนและเตรยมรองรบส าหรบเสนทางสประชาคมอาเซยน ส าหรบโครงสรางเศรษฐกจไทยททาทายการสงออกมากกวารอยละ 60 ดวยการรกษาฐานการผลตและตลาดเดม ตลอดจนขยายฐานใหม ดงนนจงจ าเปนทจะตองสรางมลคาเพมดวยการยกระดบผลตภณฑ (Product Upgrading) การยกระดบกระบวนการผลต (Process Upgrading) และการยกระดบสกจกรรมทมมลคาเพมสงขน (Functional Upgrading) (สภาพฒน, 2556) ซงในปจจบนมหลายหนวยงาน รวมทงกระทรวงพาณชยไดจดท าแผนแมบทกระทรวงพาณชย พ.ศ. 2555-2564 และไดก าหนดยทธศาสตร การยกระดบมลคาเพม (Moving Up Value Chain) สงเสรมการปรบโครงสรางการผลตของประเทศ สการคาทเปนมตรกบสงแวดลอม และสงเสรมเศรษฐกจฐาน

3

สงคม (Social Economy) โดยน าความตองการของสงคมเปนตวสรางตลาดขนมา (ส านกงานปลดกระทรวงพาณชย, 2555) ในสวนของชดโครงการ “การขบเคลอนการพฒนาการสหกรณและการคาทเปนธรรม” ซงเพงเสรจสนการด าเนนการวจยในระยะท 6 ในเดอนตลาคม 2556 การด าเนนการวจยมงเนนไปในการศกษาหาแนวทางในการใชกลไกของธรกจฐานสงคม (Social Economy Enterprise : SEE) ในฐานะทเปนองคกรของประชาชนเพอรวมมอกน สรางสรรคคณคา (Value Use Creation) และสรางมลคาเพม(Value Added) แกผลตภณฑตลอดจนการเชอมโยงภาคพนธมตร (Strategic Partner) เพอน าผลตภณฑไปสผบรโภคในตลาดเปาหมาย ในแนวทางการคาทเปนธรรม (Fair Trade) ซงผลงานวจยภายใตโซอปทานไดชใหเหนขอมลเชงประจกษทเปนผลงานสรางสรรคของธรกจฐานสงคม ประกอบดวย

การเพมขดความสามารถในการแขงขน (Competitive Growth) ดวยการเพมพนความรและทกษะดานการประกอบอาชพและการด าเนนธรกจแกภาคพนธมตรทเขามามสวนรวมการวจยจ านวน 596 องคกร เกษตรกร 1,818 ราย ผประกอบการรายยอย 236 ราย

การปรบเปลยนการผลตสการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอม (Green Growth) และเขาสกระบวนการปรบเปลยนการผลตไปสการผลตตามมาตรฐานการเกษตรทด (GAP) แกเกษตรกรรายยอยจ านวน 3,008 ราย ครอบคลมเนอหาทเพาะปลก 120,320 ไร

การสรางโอกาสและลดความเหลอมล า (Inclusive Growth) ในการเขาถงแหลงปจจยการผลตและตลาด โดยใชกลไกของตวแบบธรกจฐานสงคมเชอมโยงความรวมมอกบภาคพนธมตรภายใตโซอปทานในการด าเนนธรกจในแนวทางการคาทเปนธรรม มเกษตรกรทเขามามสวนรวมจ านวน 234 ราย สถาบนเกษตรกร/สหกรณ 40 แหง ผประกอบการรายยอย 303 ราย โดยพบวาภาคทเขามามสวนรวมในธรกจ มรายไดเพมจากเดม 10-15 เปอรเซนต สามารถลดตนทนคาใชจายการตลาดได 10-25 เปอรเซนต

ผลงานวจยในสวนทเกยวกบชดความรและนวตกรรมสงเสรมธรกจฐานสงคม ประกอบดวย ชดความรการสรางแบรนดเชงคณคา กรอบการพฒนาระบบคณคาและการคาทเปนธรรม (Value Network and Fair Trade Platform : VN & F Platform) กรอบทศทางการพฒนาธรกจฐานสงคม (SEE Strategy Map) ชดความรการบรหารจดการตลาดชมชน ชดความรการผลตผลไม GAPดวยจตส านก ชดความรการพฒนาผน าเชงคณคา ชดความรการจดการเชงกลยทธสการเปลยนแปลงในองคกร ชดความรการจดการโซอปทานในธรกจ ชดความรการบรหารความเสยงในธรกจ คมอการจดการรานคาปลกชมชน คมอการตรวจประเมนมาตรฐานสนคา Farmer Shop แนวทางการปฏบตทดในการสงเสรมการออมและการจดสรรทนเพอสวสดการชมชน ธรกจทเปนทางเลอกของประชาชน ในการยกระดบความสามารถในการแขงขนลดความเหลอมล า และสงเสรมการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอม อาทเชน เครอขายคณคาขาวคณธรรม เครอขายคณคาผลไมคณภาพ กลมธรกจเชงคณคาสามพราน ตวแบบธรกจ Farmer Shop เครอขายคณคายางพาราไทย

4

เครอขายคณคาขาวหอมมะลสหกรณไทย โ ดยขอสรปไดด าเนนการในรปของศนยเรยนรมชวต (Living Learning Center) เพอเปนแหลงเรยนรสสาธารณะชน นอกจากนนยงมศนยสารสนเทศสถาบนวชาการดานสหกรณเปนกลไกสนบสนนการเผยแพรขอมลขาวสาร แกผสนใจในวงกวาง ผานเครอขายอนเทอรเนต และวารสารฅนสหกรณ ขอคนพบจากการวจยชใหเหน ชองวางในการพฒนาประเทศระหวางนโยบายและแนวทางปฏบตทมตอกลมเปาหมายเกษตรกรและผประกอบการรายยอย ซงเปนคนสวนใหญของประเทศทส าคญ 5 ประการ ไดแก 1. ขาดกลไกและระบบการจดการเรยนรเพอสรางสมรรถนะการแขงขน ทสามารถเขาถงและสรางความเขาใจแกเกษตรกรและผประกอบการรายยอย ใหปรบเปลยนทศนคต วธคด ความรและประสบการณในการประกอบอาชพอยางชาญฉลาด มอ านาจตอรอง สามารถเชอมตอตลาดไดอยางเปนธรรมและเทาเทยม และมความเขาใจในการสบทอดอาชพอยางมนคงและกาวไกล 2. ขาดสถาบนทเขมแขง ในการท าหนาทเปนกลไกในการจดการธรกจ เพอสรางคณคาและสรางมลคาเพมใหการประกอบอาชพและการยกระดบการชวดความเปนอยทดแกเกษตรกรและผประกอบการรายยอย 3. โครงสรางการตลาด ส าหรบปจจยการผลตและผลผลตทางการเกษตร ไมเออตอเกษตรกรและผประกอบการรายยอย อนเนองมาจากนโยบายเดม ขอตกลงการคาเสร กฎหมาย และกฎระเบยบทเปดโอกาสใหแกผประกอบการทนขามชาตรายใหญ ทมความสามารถในการลงทนในเทคโนโลยทมความไดเปรยบเชงแขงขนมากกวาเกษตรกรและผประกอบการรายยอย ซงเปนสาเหตส าคญของปญหาความเหลอมล า 4. ขาดการบรณาการการท างานของหนวยงานภาครฐทเกยวของกบการสงเสรมอาชพและการยกระดบสมรรถนะในการแขงขนแกเกษตรกรและผประกอบการรายยอยอยางเปนรปธรรมโดยพบวาการแบงสวนราชการและภารกจของหนวยงานรฐ ในการสงเสรมเกษตรกรและผประกอบการรายยอยยงแยกกนระหวางการสงเสรมเทคโนโลยการผลต การสงเสรมมาตรฐานการผลต การสงเสรมการตลาดภายในประเทศและการตลาดตางประเทศ ซงเปนชองวาง (Gaps) ในเชงนโยบายและการปฏบตสการบรรลเปาหมายของยทธศาสตรการพฒนาประเทศทตองเรงปรบปรงแกไข และทส าคญการชวดการด าเนนภารกจของหนวยงานรฐ ยงมงเนนไปทตวเลขเชงปรมาณ มไดมองในเชงคณภาพ ตวอยางเชน กรณ การสงเสรมการท านา GAP แกเกษตรกร ในหนวยงานสวนใหญมการบรณาการความรวมมอกนกจรงแตไปเพมเรองจ านวนเกษตรกรทเขารวมกจกรรมฝกอบรมเรอง GAP เพยง 3 วนแตไมมกลไกการตดตามสงเสรม และใหการรบรองมาตรฐานแกเกษตรกรอยางเปนรปธรรมสถานการณดงกลาวเปนกรณตวอยางทชใหเหนการเกดชองวางระหวางนโยบายและการปฏบตตามยทธศาสตรการปรบเปลยนสการปฏบตทเปนมตรกบสงแวดลอม 5. กลมผบรโภคทเปนประชาชนทงประเทศสวนใหญ ยงไมตระหนกเหนความส าคญในเรองการบรโภคอาหารปลอดภย เพราะขาดการเขาถงขอมลขาวสารเกยวกบผลกระทบจากการบรโภคอาหารปนเปอนสารเคมทสงผลตอสขอนามยและโรคภยไขเจบ ดงสถตการตายของคนไทยดวยโรคมะเรงสงเปนอนดบหนงในรอบ 30 ป ซงเปนสญญาณวาสงคมไทยก าลงผจญกบความเสยงดานสารเคมและมลพษ และพบวาผ ปวยทม

5

สาเหตจากสารเคมก าจดศตรพชทเขารบการรกษาในโรงพยาบาลสงขนทกป ไมนอยกวาปละ 400,000 คน (ก าพล จนดาวฒนะ, 2551) แตพบวาคนไทยสวนใหญยงคงบรโภคพชผกผลไมโดยทวไปมากกวา สนคาอาหารปลอดภย เนองจากมราคาถกกวาและมจ าหนายในตลาดทวไปมากกวา ผลการวจยของชดโรงการฯ จนถงระยะท 6 ไดชใหเหนถงโอกาสของการใชกลไก “ธรกจฐานสงคม” ในการลดชองวางเชงนโยบายและการปฏบตสการบรรลเปาหมายการพฒนาประเทศภายใตกรอบยทธศาสตรการขบเคลอนธรกจฐานสงคม (SEE Strategy Map) ซงมภาคภาคชมชนขบวนการสหกรณ ภาควชาการ ภาครฐ ภาคเอกชน เขามามสวนรวมซงน าไปสขอสรปทชใหเหนผลลพธในการยกระดบความสามารถในการแขงขน การสรางโอกาสของความเสมอภาคและเทาเทยมกน การปรบเปลยนสการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอมและการยกระดบการผลตทไดมาตรฐานสากลของเกษตรกรและผประกอบการรายยอย อกทงตวแบบธรกจทสรางภาคพนธมตรธรกจ ภายใตโซอปทานทสามารถสรางคณคาและมลคาเพมแกสนคาและบรการ ตลอดจนการสรางสรรคกลไกการเรยนรทสามารถเขาถงเกษตรกรและผประกอบการรายยอยใหมการเรยนรตลอดชวต จงมขอเสนอเชงนโยบาย 3 ประการ ไดแก ประการทหนง การเผยแพรแนวคด “ธรกจฐานสงคม” แกผน าชมชนกรรมการสหกรณ นกศกษา และผมสวนเกยวของ เพอการยกระดบสมรรถนะแกสถาบนเกษตรกรใหเปนองคกรทใชเปนกลไกในการยกระดบสมรรถนะการแขงขนของประชาชนทศรทธาและเชอมโยงใน“คณคาสหกรณ” สการบรรลเปาหมายรวมกนในดานการพฒนาเศรษฐกจและสงคมไปพรอมๆ กน ประการทสอง การพฒนาระบบและกลไกการจดการเรยนร เพอเพมพนสมรรถนะการแขงขนแกผประกอบการรายยอย นกเรยน นกศกษา และประชาชน โดยเฉพาะอยางยง บทสรป “การจดการธรกจฐานสงคม” เพอลดชองวางเชงนโยบายและดานรายไดทเปนอยในปจจบน และประการทสามการศกษาแนวทางการยกระดบมลคาเพมแกสนคาเกษตร เพอรกษาฐานสวนแบงการตลาดเดมของสนคาเกษตรไทย และการเชอมโยงธรกจสสากลดวยการสรางภาคพนธมตรธรกจในระดบภมภาคและระดบโลก (Regional and Global Supply Chain) เพอการบรรลวสยทศนการพฒนาประเทศ เพอเปนการสนบสนนการวจยตามกรอบประเดนยทธศาสตรการวจยของ สกว. (Strategy Research Issues :SRI) และยทธศาสตรประเทศ (Country Strategy) การวจยของโครงการในระยะท 7 นจงจะมงเนนในการวจย 2 กลมการวจย ในการใชกลไกของธรกจฐานสงคมสการยกระดบการสรางคณคาและมลคาเพมแกผลตภณฑและบรการของเกษตรกรและผประกอบการรายยอย เพอการบรรลเปาหมายตามยทธศาสตรประเทศ โดยการวจย กลมแรก เปนการวจยเพอพฒนาระบบสงเสรมและสนบสนนการเรยนรทสามารถเขาถงการยกระดบสมรรถนะแกเกษตรกรและผประกอบการรายยอยสการเปนมออาชพ และเปนก าลงส าคญในการพฒนาประเทศตามยทธศาสตรประเทศซงแบงเปน 4 โครงการประกอบดวย โครงการการพฒนาระบบสนบสนนการเรยนรเพอยกระดบสมรรถนะการแขงขนประกอบดวยการพฒนาทมงานสงเสรมการเรยนร คลงความรผานเครอขายอนเทอรเนต วารสารและสอเ รยน รเ พอการเผยแพรสสาธารณะ โครงการการพฒนาระบบการสงเส รมการเ รยนรผานกลไก

6

สถาบนการศกษา โครงการวจยเพอพฒนาระบบสงเสรมการเรยนรผานกลไกหนวยงานรฐและโครงการวจยเพอพฒนาระบบสงเสรมการเรยนรผานกลไกสถาบนเกษตรกร กลมทสองเปนการศกษาแนวทางการยกระดบมลคาเพมส าหรบสนคาเกษตรบางชนด ประกอบดวย 3 โครงการไดแก โครงการวจยแนวทางการยกระดบมลคาเพมขาวอนทรย โครงการวจยแนวทางการยกระดบมลคาเพมผกอนทรย และโครงการวจยแนวทางการขยายผลตวแบบธรกจ Farmer Shop สชมชนและเชอมโยงธรกจกบประชาคมอาเซยน

โครงการวจยแนวทางการยกระดบมลคาเพมผกอนทรย พชผกเปนพชอาหารทคนไทยนยมน ามาใชรบประทานกนมากเนองจากมคณคาทางอาการทงวตามนและแรธาตตางๆ ทเปนประโยชนตอรางกายสง แตคานยมในการบรโภคผกนน มกจะเลอกบร โภคผกทสวยงามไมมรองรอยการท าลายของหนอนและแมลงศตรพช จงท าใหเกษตรกรทปลกผกจะตองใชสารเคมปองกนและก าจดแมลงฉดพนในปรมาณทมาก เพอใหไดผกทสวยงามตามความตองการของตลาด เมอผ ซอน ามาบรโภคแลวอาจไดรบอนตรายจากสารพษทตกคางอยในพชผกนนไดเพอเปนการแกปญหาดงกลาว เกษตรกรจงควรหนมาท า การปลกผกในระบบอนทรยโดยน าเอาวธการปองกนและก าจดศตรพชหลายวธมาประยกตใชเปนการทดแทนสารเคม เพอความปลอดภยของเกษตรกร ผบรโภค และสงแวดลอม ผกอนทรย (Organic vegetables) หมายถง ผกทผลตดวยวธธรรมชาต ไมใชสารเคมสงเคราะห ไมใชพนธพชทมการตดตอสารพนธกรรม การผลตผกอนทรย หลกปฏบตทส าคญของเกษตรอนทรยคอ 1. การปรบปรงดน ดนเปนจดศนยกลางของวงจรธาตอาหารพช ถาดนดและมความสมดลของธาตอาหาร พชยอมแขงแรง มความตานทานตอโรคและแมลง ความอดมสมบรณของดนจะสงผลตอเนองถงความแขงแรงของพช สขภาพของสตวและมนษย 2. การบรหารจดการศตรพช เกษตรอนทรยเนนการปองกนมากกวาการก าจด โดยเสรมสรางความแขงแรงของพชใหตานทานตอโรคและแมลง และสามารถแขงขนกบวชพชไดมหลกส าคญคอ ไมใชสารเคมสงเคราะหทกชนด เพราะมผลเสยตอสมดลของระบบนเวศแตใชวธดแล ปองกนพชผก โดยอาศยภมปญญาทองถนเชน การใชน าสมควนไม และใชน าหมกสมนไพรไลแมลงทผลตขนเองจากพชสมนไพรทมเชน ขา ขง กระชาย ฟาทะลายโจร ตะไครหอม สะเดา วานน า บอระเพด ลกใตใบกลอย หางไหล มะรม มาทดแทนการใชสารเคมก าจดศตร (ไรยมเขยว www.greensmileorganic.com ) การผลตผกอนทรยม 2 แบบใหญ ๆ คอผลตเพอการบรโภคในครวเรอนเปนหลก หากเหลอจงสงขาย เขาขายลกษณะของเศรษฐกจพอเพยง กบอกแบบหนงคอการผลตเพอการคาโดยเฉพาะ โดยเนนการผลตในพนทขนาดใหญ และตองมการรบรองจากหนวยงานทรบผดชอบ และหากไดมาตรฐานทเทยบเทากบตางประเทศแลวกสามารถสงออกไปขายตางประเทศไดดวย ซงมาตรฐานการรบรองเกษตรอนทรยของไทยม

7

หลายอยางเชน มาตรฐาน “Organic Thailand” ,มาตรฐานเกษตรอนทรยภาคเหนอ และกยงมมาตรฐานจากหนวยงานภายนอกอน ๆ อกหลายหนวยงานภายใตสญลกษณตาง ๆ เชน IFORM , EU, USDA เปนตน ทงหมดนจะท าใหผบรโภคมความเชอมนในความปลอดภย และเปนเครองมอเปดทางสการน าสนคาผกอนทรยออกขายสตลาดสากลได ทงน จากการด าเนนงาน “โครงการพฒนาและยกระดบคณภาพชวตเครอขายเกษตรกรและผบรโภคดวยการผลตพชระบบอนทรยในอ าเภอสามพราน จ.นครปฐมและพนทใกลเคยง” (สวนสามพราน ,2556) พบปญหาส าคญในการพฒนาระบบการผลตผกอนทรย ในผประกอบการรายยอย ไดแก 1) มาตรฐานของการผลตผกอนทรยของเกษตรกรรายยอย ยงตองมการพฒนาเพมขน ผลผลตผกอนทรยสวนใหญของเกษตรกรยงไมมการรบรองมาตรฐานในทองถนหรอระดบสากล ซงมผลตอความเชอมนในตวสนคาของผบรโภค 2) ระบบการผลตผกอนทรยของเกษตรกรเปนลกษณะ การปลกเพอเอาไวรบประทานเหลอจงน าไปจ าหนาย ซงท าใหมปรมาณและความหลากหลายของสนคานอย สงผลใหขาดโอกาสดานการตลาดและอ านาจการตอรองในทกดาน 3) การรวมกลมสรางเครอขาย เกษตรกรในพนทมการรวมกลมกนแบบหลวมๆ ขาดการวางแผนการด าเนนงานการผลตรวมกน ท าใหขาดความเขมแขงของเครอขาย 4) ปญหาเรองตลาด เกษตรกรขาดความรเรองการตลาดเพราะเดมเปนหนาทของพอคาคนกลาง มผลท าใหขายสนคาไมไดราคา ขาดการเขาถงตลาดสนคาเกษตรอนทรยทแทจรงท าใหเกษตรกรไมทราบความตองการของผบรโภคผกอนทรยซงมผลตอการวางแผนการผลต 5) ปญหาทผบรโภคมความเขาใจทผดเกยวกบผกอนทรย และการเขาถงสนคาผกอนทรยทมคณภาพ 6) ปญหา โซอปาทานสนคาผกอนทรย ตงแต การผลต การเกบเกยว การแปรรป การขนสง และ การตลาด ขาดการพฒนาใหครบตลอดหวงโซเพอยกระดบใหการผลตผกอนทรยมมาตรฐานและยงยน ปญหาดงกลาวมความจ าเปนอยางยงทตองไดรบศกษาเรยนร วจย และพฒนาเพอเปนแบบอยางไวใหเกษตรกรไดศกษาเรยนรตอไป 2.ค าถามวจย แนวทางการยกระดบมลคาเพม (Moving up value chain) ผกอนทรยควรด าเนนการภายใตระบบและกลไกอยางไร จงจะสามารถน าประโยชนสเกษตรกรรายยอยและผบรโภคไดอยางยงยน

8

3.วตถประสงคของการวจย

1) เพอศกษาแนวทางการยกระดบมลคาเพม (Moving up value chain) ผกอนทรยทผลตโดยเกษตรกรรายยอย

2) เพอพฒนาระบบการจดการความรสชมชน และ เครอขายเกษตรกรผผลตผกอนทรยรายยอย

3) เพอศกษารปแบบและแนวทางการจดการโซอปทานการผลตผกอนทรยของเกษตรกรรายยอย

4.ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1) เกดรปแบบสงคมการเรยนรแนวทางการเพมมลคาการผลตผกอนทรยในแบบทผบรโภคยอมรบ

2) เกดรปแบบธรกจใหมของการผลตผกอนทรยทไดรบการรบรองมาตรฐานจากเกษตรกรรายยอย

3) เกดตวแบบการบรหารจดการธรกจสหกรณรปแบบใหมทสามารถลดขอจ ากดของระบบการบรหารธรกจสหกรณแบบเดมทเนนทกฎระเบยบ เงอนไข เปนกลไกในการขบเคลอน และปณธานรวมในการขบเคลอนธรกจไปสความส าเรจรวมกน

5. กรอบคดการด าเนนงานวจย การด าเนนงานวจย โครงการวจย “การยกระดบมลคาเพมผกอนทรยทผลตโดยเกษตรกรรายยอย นนจะด าเนนงานโดยการใชกลไกของศนยพฒนาเกษตรอนทรยสขใจเปนแกนในการด าเนนงาน ซงมกจกรรมดงน

1) สงเสรมพฒนาเกษตรกรและภาคเครอขายเกษตรกรทผลตผกอนทรยใหไดรบการรบรองมาตรฐานอนทรย เพอใหเกษตรกรไดน าระบบมาตรฐานอนทรยมาใชในขบวนการผลตผกอนทรยอยางเปนระบบ และเปนสงยนยนวาเกษตรกรหรอเครอขายเกษตรกรผลตพชผกดวยระบบอนทรยทมมาตรฐาน ตอผบรโภค

2) สนบสนนพฒนาองคความรและขบวนการจดการ การรวมกลมเกษตรกร การก าหนดปณธานรวม การวางแผนการผลต การเกบขอมล การจดการหลงการเกบเกยว

9

การแปรรป ขนสง การสรางตราสนคา การตลาด และการวางมาตรฐานตางๆภายในกลมของเกษตรกรและภาคเครอขาย โดยมทมพเลยงจากศนยพฒนาเกษตรอนทรยสขใจ และผเชยวชาญเฉพาะทางใหการสนบสนน

3) การพฒนาชองทางการตลาดใหมเพอกระจายผกอนทรยสผบรโภค เชน โรงแรม การท า CSR ของบรษทเอกชน โรงพยาบาล และอนๆ เพอใหเกษตรกรรายยอยไดยกระดบการด าเนนงานดานการตลาด ศกษาวธการเขาถงผบรโภค เกดขบวนการศกษาเรยนรขนระหวางผผลตและผบรโภคเพอพฒนาไปสแนวทางการคาทเปนธรรม

แผนผง แนวทางการท าตลาดใหม

5. ขนตอนและวธการวจย การด าเนนการวธวจยเปนไปตามขนตอน 1. การประชมเพอแลกเปลยนเรยนรและ มการวางแผนการท างานรวมกน การมอบหมายภารกจ ตามตวชวดระหวางภาคสมาชกในกลมเกษตรกรทเขารวมวจย 2. ศกษาตดตามการขบเคลอนขบวนการเรยนร การบรหารจดการกลมธรกจ การพฒนาระบบการรบรองคณภาพสนคาเกษตรอนทรย รวมถงภาคภายนอกทมสวนรวม เชน ผบรโภค ทปรกษา พเลยง 3. การประสานงาน กบหนวยงาน/องคกร/ผประกอบการ ในการขยายผล แกภาคอนๆของ กลมธรกจ การศกษาดงาน 4. การตดตามและประเมนผล การสงเคราะห/ถอดบทเรยนรวมกน การเผยแพรประชาสมพนธและประสานความรวมมอผมสวนเกยวของ เพอการเขามามสวนรวมในการขบเคลอนกลมธรกจรวมกน เพอวางแนวทางสการพฒนาทยงยนตอไป

10

6 .แผนการวจย

กจกรรม เดอนท

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

1.ประชมเชงปฏบตการกบทมกลยทธเพอสรางความเขาใจชดโครงการ

2. การประชมเชงปฏบตการกบเครอขายเกษตรกรกลมเปาหมาย

3. ตดตามกระบวนการสรางกลมเครอขาย และสนบสนนองคความรเฉพาะกลม ท าฐานขอมลเกษตรกร

4. ตดตามกระบวนการปรบเปลยนกระบวนการผลตสมาตรฐานอนทรย

5. การจดท ารายงานความกาวหนา

6. การตดตามประเมนผล

7. การสงเคราะห/ถอดบทเรยน

8. การจดท ารายงานฉบบสมบรณ

11

บทท 2

ผลการด าเนนงานในรอบ 6 เดอน

กระบวนการวจยในครงน มงเนนรปแบบกระบวนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม(Participatory Action Research : PAR) โดยการเปดเวทแลกเปลยนเรยนร แบบมสวนรวม เพอสรางจตส านกอยในตวตนของผมสวนเกยวของกบการวจยทกฝาย กระตนใหเกดความกลาทจะแสดงออกทางความคด ความรสกทเปนตวตนทแทจรง เกดบรรยากาศการเรยนรรวมกน เขาใจและเขาถงปญหาจากความตองการทแทจรง เกดการรวมกนระดมความคดในการหาแนวทางแกไขปญหา อปสรรค และรวมกนพฒนาเพอใหเกดรปแบบ (Model) การบรหารจดการหวงโซของปญหาตางๆ โดยการสรางผน ากลมทไดรบการยอมรบ เปนแกนน าในการในการขบเคลอน สรางตวแบบการเปลยนแปลง เพอใหบรรลตามวตถประสงคทไดตงเปาหมายไว คณะนกวจยรวมกบเครอขายพนธมตรไดรวมด าเนนกจกรรมสามารถแบงออกไดเปน 4 กลม กจกรรม คอ 1. กจกรรมท 1 กจกรรมการจดการองคความรและสงเสรมการปรบเปลยนมาตรฐาน การผลตสมาตรฐานเกษตรอนทรย 2. กจกรรมท 2 กจกรรมขบเคลอนการรวมกลม วางแผน และ ด าเนนการสราง มาตรฐานและการพฒนากลม ธรกจแบบมสวนรวม 3. กจกรรมท 3 กจกรรมดานการตลาด 4. กจกรรมท 4 กจกรรมดานการพฒนาองคความร การศกษาดงาน

โดยมกระบวนการขบเคลอนดงน

กจกรรมท 1 กจกรรมการจดการองคความรและสงเสรมการปรบเปลยนมาตรฐานการผลตสมาตรฐานเกษตรอนทรย

จากการด าเนนการวางแผนการวจยและการสรางความเขาใจกบเกษตรกรกลมเปาหมาย

โดยระยะเรมตนมเครอขายเกษตรกรผผลตผกอนทรยเขารวม จ านวน 3 เครอขาย ประกอบดวย

12

1. เครอขายพนองสองต าบล + 3 มสมาชกทงสน 22 คน เครอขายสมาชกปรบเปลยนระบบการผลตเปนระบบอนทรยแลว และมสมาชกไดรบการรบรองมาตรฐานอนทรยแลว 2 ราย

2. เครอขาย คลองโยง- ลานตากฟา จ านวนสมาชก 6 ราย มการปรบเปลยนระบบการผลตเปนอนทรยแลว 2 ราย แตยงไมไดรบการรบรองมาตรฐาน

3. เครอขาย ตลาดสขใจ 12 ราย ซงสมาชกทงหมดอยในระยะปรบเปลยนการผลตสระบบอนทรยทไดรบการรบรองมาตรฐาน

ภาพรวมของเกษตรกรเปนเกษตรกรรายยอยทปลกผกอยกอนแลว มพนทปลกผกรายละไมมากนก ลกษณะการผลตจะไมมผลผลตทแนนอน ผลตเพอรบประทานเหลอจงขาย เดมการผลตผกอนทรยไมมตลาดทแนนอน สวนใหญขายปนกบพชผกทผลตดวยระบบเคมในตลาดทองถน ท าใหความสวยงามสผกทผลตดวยเคมไมได ผบรโภคไมใหความสนใจ ท าใหขายไมไดราคา เกษตรกรจงไมใหความส าคญในการผลตผกอนทรยเปนอาชพและธรกจ นอกจากการผลตไวรบประทานเหลอจงขาย ปจจบนมชองทางการตลาดมากขน เกดตลาดเฉพาะทาง เชน ตลาดสขใจ ตลาดสเขยวตางๆ ท าใหเกษตรกรมชองทางของตลาดอนทรยมากขนกวาเดม แตเกษตรกรจ าเปนตองคดเปลยนแปลงขบวนการผลตเพอตอบสนองความตองการของผบรโภคมากขน

คณะนกวจยไดจดใหมการอบรมเชงปฏบตการขน โดยมงเนนการชวนคดถงประโยชนและ

ความจ าเปนของการท าเกษตรดวยระบบอนทรย โดยอบรมเปนกลมเลกๆ โดยมเนอหา ดงน 08.00-09.00 น. ลงทะเบยน เกบขอมลพนฐาน (BMI) ตรวจวดระดบสารเคมในเลอด ของผรบการอบรม 09.00-10.00 น. กจกรรม ความคาดหวงและความหวง (Hope) 10.00-10.15 น. พกรบประทานอาหารวางและท าแบบสอบถามวดความสข Happinometer 10.15-10.45 น. แจงแนวทางของโครงการ “สามพรานโมเดล” 10.45-11.15 น. ท ามาตรฐานไมยากอยางทคด 11.15-12.00 น. กจกรรม “เสนทางสายใหมกบความสขใจ”

12.00-13.00 น. พกรบประทานอาหาร 13.00-13.30 น. กจกรรม “ความฝนอนสงสด”

13

13.30-14.30 น. กจกรรม “ปรบทศนคต สรางฝนรวม” 14.30-14.45 น. พกรบประทานอาหารวาง 14.45-15.45 น. การวางแผน 15.45-17.00 น. ถอดบทเรยนสการมเปาหมายรวม และ มอบใบประกาศแก ผ เขารวมการอบรม

ในการอบรมเนนการสรางบรรยากาศชวนใหเกษตรกรคดถง อนตรายและโทษของการใชสารเคมเกษตรทเปนอนตรายตอตวเกษตรกรและผบรโภค และชวนคดและดแปลงตนแบบของการท าระบบอนทรยทไดรบการรบรองมาตรฐาน เพอใหเกษตรกรไดซมซบขบวนการทน าไปสการเปลยนแปลงทางความคด และโยงเขาหาการรวมกลม รวมคดรวมสรางกระบวนการการรวมกลมซงแตกตางกนตามพนฐานความสมพนธของกลมเครอขาย

เกษตรกรลงทะเบยน

เกบขอมล

14

ตรวจเลอดหาสารเคมเกษตร

สรางความเขาใจโครงการวจย

ชวนคดหาประเดนปญหา

สาธารณสขใหความร

15

ดงานกระตนแนวความคด

สรางความเขาใจระบบ มาตรฐานอนทรย

ชวนคดสรางกลม

ระดมรวมคด

16

เกดหวหนากลม

เกดขบวนการการท างานของกลม

เกดแนวความคดการท างานรวมกน หลงจากการอบรมเกษตรกรการตนตวมการรวมกลมกนแบบมสวนรวม และเหนถงประโยชนของการท ามาตรฐานเพอน าไปใชเปนเครองมอในการผลตผกอนทรย และท าใหผบรโภคมนใจวาผกทผลตนนมมาตรฐาน คณะนกวจยและเจาหนาทของศนยสงเสรมเกษตรอนทรย สขใจ ไดตดตามใหความรกบภาคกลมเกษตรกรทเขารวมโครงการวจยฯ ดงน

17

วนท 5 มนาคม พ.ศ. 2557 ออกตรวจเยยมแปลงคณส าเรยง สามชศร (ปามน) เกษตรกรเครอขาย ตลาดสขใจ เปนลกษณะแปลงปลกพชผสมผสาน เชน ผก ผกสวนครว สมนไพล ผลไม ปะปนกนและใชระบบการปลกพชอนทรยในการบ ารงรกษาตนพชในแปลง

วนท 26 มนาคม พ.ศ.2557 โครงการฯ ไดสงเจาหนาทเขาตรวจใหค าปรกษา ตรวจความพรอม

ของแปลง เพอเตรยมความพรอมยนขอการรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรย IFROM ของคณสนชย เกษตรกรเครอขาย คลองโยง เกษตรกรไดด าเนนการปลกขาวอนทรยสลบกบพชตระกลถว มาเปนระยะเวลานาน จากการเขาใหค าแนะน า แปลงเกษตรกรตองปลกพชแนวกนชนเพมเตม , การจดการแหลงน าใช ซงเจาหนาทโครงการฯ จะตดตามดแลอยางใกลชดตอไป

18

วนท 28 พฤษภาคม 2557 เจาหนาทสงเสรมของศนยพฒนาเกษตรอนทรย สขใจ ไดเขาตรวจ

ตดตามแปลง คณ นรนช เจรญสข ซงปลกพชประเภท บวบ ผกคะนา กวางตง ผกขมแดง กระเพรา

โหระพา พรกขหน มะเขอเปราะ มะเขอพวง แตงกวา กลวยน าวา ขนาดพนท 4 ไร รปแบบการท าเกษตร

ใชระบบอนทรยในการท าการเกษตร แตยงไมไดรบการรบรองมาตรฐาน

วนท 29 พฤษภาคม 2557 เจาหนาทสงเสรมของศนยพฒนาเกษตรอนทรย สขใจ ไดเขาตรวจ

ตดตามแปลง คณวนชย จงเลขา ปลกพชประเภท คะนา กวางตง และผกกาดขาว ในโรงเรอนขนาด 1

ไร เกษตรกรเขามาตดตอทศนยพฒนาเกษตรอนทรย สขใจ เกษตรกรท าเกษตรมาหลายป คดดดแปลง

เทคโนโลยโรงเ รอนใหมตนทนต าลงกวา รายน

100% เจาหนาทฯ

แนะน าใหเกษตรกรเขารวมโครงการฯและใหรวมกลมกบกลมทพหลวง เพอใหมเพอนและสามารถรวม

วางแผนกบกลมและท าการตลาดรวมกบกลมได

19

ในการด าเนนกจกรรมดงกลาวสงเสรมใหเกษตรกรมความเชอมน ตอขบวนการรบรองมาตรฐาน

อนทรยมากขน

กจกรรมท 2 กจกรรมขบเคลอนการรวมกลม วางแผน และด าเนนการสรางมาตรฐาน

และการพฒนากลม ธรกจแบบมสวนรวม

ในกจกรรมนก าหนดใหกลมรวบรวมแนวความคด สเปาหมายการด าเนนธรกจแบบมสวน

รวม มงเนนใหเกดมลคา คณคา ความสอสตย เพอพฒนารปแบบการคาสนยาม การคาทเปนธรรม

โดยมกจกรรม ดงน

วนท 21 เมษายน พ.ศ. 2557 คณะท างานตดตามการประชมกลมยอย กลมพนองสองต าบล + สาม - 20 00 สรปเนอหาการประชมในครงน ไดความรวมมอวางแนวทางการจดการการผลตผกของกลมเพอขายใหสวนสามพราน พรอมทงน าโปรแกรมคอมพวเตอรท อ.ดร.ปนดดา กสกจววฒน ผอ านวยการ ศนยฯ โลจสตกส และประธานโครงการฯ ภาคพเศษ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ก าแพงแสน ไดพฒนาขนเพอชวยในการวางแผนการผลตของกลมเกษตรกร มาใหเกษตรกรไดทดลองใชเปนครงแรก เพอหาแนวทางปรบปรงใหเหมาะสม และใชงายขน

20

บญทกประชมกลมเครอขายพนอง 2 ต าบล +3 วนจนทรท 9 มถนายน 2557

เวลา 15:00 – 18:00 น. ณ บานคณณฐรนย รงอรณเลศ (กวาง)

ผเขารวมวงคย จ านวน 24 คน

ประกอบดวย : 1. สมาชก ต.ทพหลวง 2.สมาชก ต.ตากอง 3.สมาชก ต.หวยขวาง 4. สมาชก ต.ทงขวาง 5.

สมาชก ต.หนองง เหลอม 6.ทมสามพรานรเวอรไซด 7.สถานพฒนาทดนนครปฐม และ 8.

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

21

หวขอการพดคยวนน

1. การเตมความรเรองการเลยงไสเดอน เพอใชมลท าป ยบ ารงดน

2. การยนใบสมครเพอขอรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรย : แนะน าการกรอกใบสมคร และ

รายละเอยดขอมลทจ าเปนตองกรอก ซงสมาชกของกลมนมความพรอมทจะยนขอการรบรอง

จ านวน 15 คน ดงน

1) คณสงเวยน 2) คณอรณ 3) คณเบญจา 4) คณละมย

5) คณอนนตยา 6) คณนฐรนย 7) คณวสนต 8) คณนคร

9) คณวนด 10) อ.วลลภ 11) คณณฐวฒ 12) คณโกมล

13) คณภทรนตย 14) คณนช 15) ผญ.สธรรม

ใหทง 15 ทานนยนใบสมครทกรอกเรยบรอยแลวภายในวนศกรท 13 มถนายน 2557 กบทาง

โครงการสามพรานโมเดล เพอเตรยมความเรยบรอยในภาพรวมกอนยนใบสมครไปยง มกท.

ตอไป

หมายเหต : ประเดนเรองเมลดพนธทใช ตองไมคลกสารเคม ดงนนการเกบเมลดพนธได

เองจ าเปนตองมการเตมความรตอไป (ถาซอเมลดพนธมาจากรานคา ตองลางน ากอนน าไป

เพาะปลก)

22

3. แผนการเพาะปลกภายในระยะเวลา 1 เดอน

คณอรณ ไดสรางแบบฟอรมการจดเกบขอมลเพอใชในการวางแผนการผลตของกลม จงน ามา

ชแจงกบสมาชกทตองการสงผกใหกบทางโครงการสามพรานโมเดล โดยแบบฟอรมมการจดเกบขอมลดงน

1) ชอผก/ผลไม 2) จ านวนพนทเพาะปลก

3) จ านวนผลผลตตอพนท 4) วนเรมตน

5) รอบการเกบเกยว 6) วนปลก

4. การควบคมคณภาพของผลผลต

เนองจากผกทสงใหกบทางโครงการสามพรานโมเดล บางครงผลผลตบางสวนยงมคณภาพไมด

พอในประเดนเรอง การบรรจผกหลายชนดรวมกน จ านวนน าหนกไมตรง และความออน-แกของผก (เชน

ผกโขม ขอใหถอนมาสงทงรากและตน) ทางสมาชกจงไดหารอแนวทางปรบปรง ดงน

1) ใหโครงการสามพรานโมเดล ท าใบแจงคอมเมนทเรองคณภาพผลผลตกลบมาทางกลม (ถาม)

2) ทางกลมพฒนาระบบการควบคมคณภาพภายใน เชน การก าหนดขอตกลงรวมกน ก าหนด

ผท าหนาทตรวจสอบคณภาพผลผลตกอนสงเขาโรงแรม

5. การแจงจ านวนผกทสามารถสงไดในแตละสปดาห

กลมนมการสงผกใหกบทางโรงแรมจ านวน 2 ครงใน 1 สปดาห คอ ทกวนพธและวนอาทตย มการ

ใชแบบฟอรมแจงผลผลตทจะสามารถสงไดในครงถดไป (แจงในวนทมาสงผก) คณอรณขอใหสมาชกทสง

23

ผกคาดการณจ านวนผลผลตทสามารถสงไดในครงถดไปใหใกลเคยงมากทสด เพอจะไดไมมปญหากบ

ผลผลตทสงมาเกนแผนทไดแจงกบทางโรงแรมไว (วนพธไมควรผดพลาด แตถาเปนวนอาทตย คณอรณ

สามารถน าผลผลตสวนเกนไปชวยจ าหนายทตลาดสขใจใหได) และในวนอาทตยขอใหสงผกในเวลาไมเกน

08.00 น.

นดหมายครงถดไป : ทกวนจนทรท 2 ของเดอน ครงหนาตรงกบวนท 14 กรกฎาคม 2557 เวลา

15.00 น. (บานคณเจง)

ขอสงเกต :

การเยยมกลมวนน การพดคยม 3 มต คอ

1. ดานการจดการความร (ความรในการบ ารงดนโดยใชไสเดอน)

2. ดานการบรหารกลม (การสรางกตกาของกลม /การควบคณภาพผลผลต/การจดระเบยบกลม)

3. ดานการสรางความสมพนธระหวางตนน ากบปลายน า (ทมเชฟของโรงแรมมารวมเรยนร

กระบวนการปรบตวของกลมเกษตรกร และการสอสารสองทางเรองคณภาพของผลผลตทเขา

ครวโรงแรม)

ขอเสนอแนะตอโครงการ :

1. เนองจากระดบความพรอมของสมาชกกลมนมความหลากหลาย เชน

- เลกใชสารเคม + พรอมตรวจแปลง + พรอมสงผลผลต

- เลกใชสารเคม + ไมพรอมตรวจแปลง(แนวกนชน) + พรอมสงผลผลต

- เลกใชสารเคม + พรอมตรวจแปลง + แตไมสงผลผลตกบโรงแรม

- เลกใชสารเคม + พรอมตรวจแปลง + แตไมแนนอนในการสงกบโรงแรม (ถามเหลอจงสง)

- ไมพรอมทจะเลกใชสารเคมโดยสนเชง + แตพรอมทจะเรยนรไปดวยในการปรบเปลยน

ทางโครงการฯ อาจจะตองจ าแนกวาใครอยกลมระดบใด และจะมเสนทางเดนใหอยางไรทจะ

ไมเปนภาระหรอเกดความซบซอนในการบรหารจดการกลม

2. การเตมความรใหกบสมาชกกลม ควรมการวเคราะหวาจะตองเตมประเดนทส าคญอะไรบาง

แลวท าเปนแผนการมาเตมความรเสรมใหในแตละเดอน

24

บญทกการประชมกลมเครอขายพนอง 2 ต าบล +3 วนจนทรท 14 กรกฎาคม 2557

เวลา 15:00 – 18:00 น. ณ บานคณณฐวฒ แซลม (เจง)

ผเขารวมวงคย

ประกอบดวย : 1. สมาชก ต.ทพหลวง 2.สมาชก ต.ตากอง 3.สมาชก ต.หวยขวาง 4. สมาชก ต.ทงขวาง 5.

สมาชก ต.หนองงเหลอม 6.ทมสามพรานรเวอรไซด 7.สถานพฒนาทดนนครปฐม 8.บรษทรบซอผลผลต

และ 9.มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ดงมรายชอตอไปน

1. อ.ดร.ปนดดา กสกจววฒน ม.เกษตรศาสตร

2. อ.งายงาม ประจวบวน ม.เกษตรศาสตร

3. นายชาตร เกดโถ ต.นครปฐม

4. นายสงเวยน เอกจน ต.ทพหลวง

5. นางละเอยด พทธรกษา ต.ทพหลวง

6. น.ส.เนตรนภศ แซเอยว ต.ทพหลวง

7. นางอรณ พทธรกษา ต.ทพหลวง

8. นางวนณา แซลม ต.หวยขวาง

9. นายบญเรอง สระทองหน ต.ทงขวาง

10. นางละมย สระทองหน ต.ทงขวาง

11. ดต.พรชย สระทองหน ต.ทงขวาง

12. นางภทธนษฐ ภมมา ต.ทงขวาง

13. ผญ.ก าธร เนยมแสง ต.คลองจนดา

14. น.ส.ธญญพทธ พทธเจรญนนผล ต.ตากอง

15. นางอนนตยา แสงงาม ต.ตากอง

16. นางล าพง สทองวฒนา ต.หวยขวาง

17. นายโกมล ออนสด ต.หวยขวาง

18. นายนคร บบวเศษ ต.หนองงเหลอม

19. นางเบญจา จอทองชม ต.หนองงเหลอม

20. นายสามารถ จอทองชม ต.หนองงเหลอม

25

21. นายณฐวฒ แซลม ต.หนองงเหลอม

22. นายวสนต เกาลม ต.หนองงเหลอม

23. นายอรษ นวราช ศนยพฒนาเกษตรอนทรย สขใจ

24. นายสทศ จราวฒพงศ ศนยพฒนาเกษตรอนทรย สขใจ

25. นางพมพวมล บญดเพมสขเจรญศนยพฒนาเกษตรอนทรย สขใจ

26. น.ส.จตพร ศรวารรตน ศนยพฒนาเกษตรอนทรย สขใจ

27. นายวทธน บรรกจ เชพสวนสามพราน

28. นางนองนช เหมอนด เชพสวนสามพราน

29. น.ส.ศศธร กจกอบชย จนท.สวนสามพราน

30. นายนฐพงษ แกวรตนชย สถานพฒนาทดนนครปฐม

31. นายชาญวทย กาญจนวฒน บรษท Natural & Premium Food

32. นายสมศกด นอยลา บรษท Natural & Premium Food

33. นายเรวตร นรด บรษท Natural & Premium Food

34. ทมงานถายท าวดโอสวนสามพราน 3 คน

กจกรรมเรมตนวนน คอ การเดนชมแปลงผกอนทรยของนองเจง ระหวางรอทมถายวดโอของสวน

สามพราน ซงมพนทเปนผนยาวรวมเนอท 7 ไร แบงแปลงเปนเลก ๆ ปลกพชผกสวนครวเปนหลกเชน สลด

คะนา ผกโขม ผกบง กวางตงฯลฯ อกฝงหนงจะปลกถวฝกยาว มะเขอเทศ และ แปลงนาซงก าลงปลก

ปอเทอง เพอบ ารงดน ลกษณะดนเปนดนรวนปนทราย การใหน าเปนแบบสปรงเกอร โดยการขดน าบาดาล

แลวดงดวยมอเตอรไฟฟา ใชเครองทนแรงการไถรถขนาดเลกแทนการขดสลบกนไปแลวแตพนท

26

.

เรมประชม 16.30 น. นองเจงแนะน าทมาของชอหมบาน หวยหมอแตก และคณสงเวยนชวนคยหวขอดงน

การขอรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรย (IFOAM)

ความรวมมอของสถานพฒนาทดนนครปฐม

ชองทางการตลาดในรปแบบหาง

การจดโครงสรางกลมเพอรองรบระบบการรบรองอยางมสวนรวม(PGS)

กอนเรมประเดนทก าหนดไวไดมการแลกเปลยนองคความรในการเกบจลนทรยจากปลวก ปลวก

เดนเปนทางใหน าร าออนโรยเปนอาหาร เมอเหนเปนสขาวๆขนเปนทาง น าไปปลอยใสกองป ยหรอกอไผกได

จะชวยยอยการท าใหเปอยเรวขน เปนดนขยไผเปนตน

การขอรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรย(IFOAM)

สรปจ านวนผขอยนไปแลว 13 ราย และขอยนเพมอก 2 ราย คอ คณสงา และคณชาตร หลงจาก

ยนแลวประมาณอก 3 เดอน เจาหนาทจาก มกท.จะมาตรวจแปลง

ความรวมมอของสถานพฒนาทดนนครปฐม

1. ทางสถานพฒนาทดนนครปฐม จะใหบรการตรวจวเคราะหโลหะหนกในดน และคณภาพน า

ใหกบผ ทยนขอมาตรฐานเกษตรอนทรยทง 15 ราย โดยขอใหน าตวอยางดน (1 กก.) และตวอยางน า 650

CC. มาสงวนท 24 ก.ค.2557 เวลา 10.00 น. ทบานผใหญสธรรม จนทรออน

2. การไปศกษาดงานเรองระบบการรบรองอยางมสวนรวม(PGS) ท จ.สรนทร

27

ก าหนดวนไปดงานวนท 18-19 ก.ค.2557 มผไปดงน 1.คณโกมล 2.คณเลก 3.คณเจง 4.คณตาล

5. คณพรชย 6.คณละมย 7.คณวลลภ 8.คณอด 9.คณอด 10.คณเกด 11.คณสทศ

3. การขอใบรบรอง Organic Thailand

สถานพฒนาทดนนครปฐมจะด าเนนการยนใบตออาย Organic Thailand ส าหรบผ ทไดแลว และ

ยนขอใหมส าหรบผ ทสนใจรายใหม

ชองทางการตลาดในรปแบบหาง

คณอรษ ไดเชญคณชาญวทย และทมงานจากบรษท Natural & Premium Food มารวม

สงเกตการณและรวมเรยนรกบกลมเกษตรกร และชใหเหนชองทางตลาดอกหนงรปแบบส าหรบเกษตรกรท

มความพรอมในการผลตจ านวนมากขน

การจดโครงสรางกลมเพอรองรบระบบการรบรองอยางมสวนรวม(PGS)

กลมเครอขายพนอง 2 ต าบล + 3 ไดวางโครงสรางก าหนดหนาท - ทปรกษา : เจาอาวาสวดสวรรณรตนาราม (วดหลก

เมตร) - หวหนากลม : คณสงเวยน และ คณอรณ - ทมผตรวจภายใน : 1.ผใหญสธรรม 2.คณสงเวยน 3.

คณโกมล 4.คณนคร 5.คณละมย 6.ครอด และ 7.หวหนาเกด

- ทมควบคมคณภาพ : คณอรณ และคณละมย - ทมเลขา : อ.งายงาม และ คณกวาง - หวหนากลมยอย 3 กลม ประกอบดวย

1. กลมทพหลวง+ตากอง+หวยขวาง : คณอรณ 2. กลมทงขวาง : คณละมย 3. กลมหนองงเหลอม : คณเจง

28

ผลการหารอ

- บทบาทของผตรวจภายในจะตองลงไปชวยตรวจแปลงของเพอนทง 15 แปลงทยนขอการ

รบรอง กอนเจาหนาทจาก มกท. มาตรวจจรง ดงนนจงไดมการนดหมายทมผตรวจภายในมา

หารอเรองการท าคมอเพอใชเปนแบบในการตรวจ (Check list) ในวนท 24 ก.ค.2557 เวลา 10.00

น. ทบานผใหญสธรรม จนทรออน

- ผ ทไปดงานทสรนทร ฝากท าการบานเรยนรเรองการสรางกตกาของกลมในระบบการรบรอง

อยางมสวนรวมเพอน ามาปรบใชในเครอขาย ก าหนดใหเปนหวขอพดคยในเดอนถดไป

- การควบคมคณภาพ สมาชกทสงผกทกแปลงตองด าเนนการดวยตนเองไมใหเปนภาระของฝาย

ควบคมคณภาพ ทมควบคมคณภาพมหนาทเพยงเปนผสงสารคอมเมนทระหวางโรงแรมมายง

เจาของผลผลตทคณภาพตก

- ใหมการศกษารายจายทเปนสวนกลางของเครอขาย เชน คาถายเอกสาร คาวสดทใชรวมกน

เพอสรางขอตกลงในการบรหารจดการรายจายภาพรวม

- ขอเสนอแนะของกลมตอโครงการสามพรานฯ อยากใหมการจดศกษาดงานเรองการเกบเมลด

พนธ

ขอสงเกต

- เนองจากเปนการพดคยวงใหญ ท าใหสมาชกทมความมนใจนอยไมกลาแสดงออกไดอยางทวถง

ขอเสนอแนะตอโครงการ

- ควรสงเสรมใหกลมมการบนทกเปนของกลมเอง (ใหสมดบนทกประจ ากลม)

นดหมายครงถดไป : วนจนทรท 11 ส.ค.57 เวลา 15.00 น. ณ บาน ผญ. สธรรม จนทรออน

จากการด าเนนงานใหตดตามผล การเตมองคความร รวมถงการแลกเปลยนเรยนรในแงมมตางๆ ท าใหเกษตรกร เขาใจระบบมาตรฐานเกษตรอนทรยมากขน ณ. ปจจบน มเกษตรกรยนขอรบรองมาตรฐานจ านวน 14 ราย เมอวนท 10 กรกฎาคม 2557

กจกรรมท 3 กจกรรมดานการตลาด

แนวความคดในการหาชองทางการตลาดใหทแตกตางจากการขายในตลาดทองถน หรอ ขายในตลาดเฉพาะเชน ตลาดสขใจ นน มขอจ ากดในการยกระดบมลคาเพมของผกอนทรย ทงนเมอเกษตรกร

29

สามารถรวมกลมสรางเครอขาย มการสรางปณธานรวมในการยกระดบขดความสามรถในการผลตผกอนทรยใหสงขน โรงแรมสามพรานรเวอรไซด ทดลองซอผกตรงกบเกษตรกร โดยไมผานพอคาคนกลาง ท าใหเกดชองทางการเรยนรใหม โดยทงสองฝายตองปรบเปลยนเรยนรขอจ ากด และขอไดเปรยบ ของการซอขายตรงซงกนและกน จงเกดกจกรรมตางดงน

การพฒนารปแบบการซอขายสนคาอนทรยระหวาง สวนสามพราน กลบ กลมเกษตรกรทเขารวมโครงการฯ ทางโครงการฯคดเลอกเกษตรกร กลมเครอขายพนองสองต าบล + 3 เปนกลมเกษตรกร น ารอง ในวนท 15 มนาคม พ.ศ. 2557 ไดจดใหมการประชมรวมกนประกอบดวย แผนกจดซอของสวนสามพราน แผนกอาหารของสวนสามพราน เกษตรกรกลมเครอขายพนองสองต าบล + 3 และเจาหนาทศนยสงเสรมเกษตรอนทรยสขใจ ผลการประชมไดก าหนดแผนการด าเนนงานรวมกน ในดาน ก าหนดชนดพชผกทสามารถผลตได ปรมาณการผลต ชวงเวลาการผลตพชผก ตกลงราคาซอขาย ระบบการจดสง โดยก าหนดในระยะแรก เรมตน ใหเครอขายเกษตรกร รวมรวมผลผลตพชผกทมอย ทดลองสงใหกบทางสวนสามพราน เพอเปนการทดลองระบบทไดตกลงกนไว

30

จากขบวนการดงกลาวท าใหผมสวนรวมทงสองฝายจ าเปนตองจดวงคย ศกษาแนวทางแกปญหาทเกดขน อาทเชน ชนดผกททางสวนสามพรานตองการไมม, ปรมาณไมเพยงพอ, ความตองการผกทหลากหลายมากเกนไป, เปนตน จงเกดกระบวนการการเรยนรรวมกนตงแตการวางแผนการปลก ชนดผกทปลก วนทเกบเกยว จนถงการขนสงถงสวนสามพราน

การประชมพดคยระหวางกลมเกษตรกรและสวนสามพราน ณ. สวนสามพราน

31

การประชมกลมเกษตรกรทผลตผก และ แผนกอาหารของสวนสามพราน ณ.สวนละมยพร

32

การด าเนนงานดงกลาวท าให พอครวของสวนสามพรานทเขามามสวนรวมคดกบเกษตรกร สามารถแลกเปลยนเรยนรไดความรพฒนาเมนใหมเพอใชวสถดบในทองถนและตามฤดกาล

จากการด าเนนการรวมวางแผน การรวมคดของผมสวนเกยวของสงผลใหปรมาณผลผลตทกลมเกษตรกรพนองสองต าบลทสงใหสวนสามพรานมจ านวนเพมขนอยางตอเนอง

ปรมาณและมลคาของผกอนทรยทเครอขายเกษตรกรพนองสองต าบล + 3 สงใหสวนสามพราน

33

เกษตรกรกลมเครอขายพนองสองต าบลยงก าหนดตราสญลกษณ เพอตดบนผลตภนททน าออกขายในนามของกลมดวย

กจกรรมท 4 กจกรรมการพฒนาองคความร และการศกษาดงาน

เพอเปนการแลกเปลยนเรยนรในมมมองของการท าตลาด จงไดจดใหมการดงานภายนอกขน ใน วนท 18-19 กรกฎาคม 2557 เรองระบบการรบรองแบบมสวนรวม (PGS ) และตลาดสเขยวท จงหวดสรนทรกบตวแทนสามชกกลมพนอง 2 ต าบล + 3

34

วนท 19/7/14 เวลา 7.00 น. ไดไปดตลาดสเขยวเปนตลาดนดขายผกอนทรยเปดขายในบรเวณทวาการอ าเภอเมอง เปนตลาดนดทวไปมขายของทกชนด แตสวนทเปนอนทรยจะแบงโซนและแมคาทกคนตองมผากนเปอนสเขยวและหมวกสเขยวเปนเครองหมาย ขายผกและสตวทเปนอนทรย ผกสวนใหญเปนผกพนบานและผกตามฤดการ แมคาทมาขายเปนเกษตรกรทปลกเองมาขาย เปนเกษตรกรรวมกลมกนจาก 5 หมบาน ในอ าเภอปราสาททท าเกษตรอนทรย และปศสตวอนทรย ตลาดมมา 10 ป ขายเฉพาะวนเสาร

35

บทท 3

สรปผลการด าเนนงาน

โครงการวจย”การยกระดบมลคาเพมผกอนทรยทผลตโดยเกษตรกรรายยอย” ภายใตชดโครงการการวจยการขบเคลอนการพฒนาการสหกรณและการคาทเปนธรรมระยะท 7 กระบวนการวจยมงเนนกระบวนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม โดยใชวธการเปดเวทแลกเปลยนเรยนรแบบมสวนรวม เพอใหเขาถงปญหาจากความตองการทแทจรง อกทงเพอใหเกดการระดมความคดในแนวทางการแกไขปญหา อปสรรค ตลอดจนรวมกนพฒนาเพอใหเกดรปแบบการบรหารจดการหวงโซอปทาน ใหบรรลวตถประสงคทตงเปาหมายไว คณะนกวจยไดด าเนนกจกรรมออกเปน 4 กจกรรม ดงน . กจกรรมท 1 กจกรรมการจดการองคความรและสงเสรมการ ปรบเปลยนมาตรฐานการผลตสมาตรฐาน เกษตรอนทรย กจกรรมจดการองคความรและสงเสรมการปรบเปลยนมาตรฐานการผลตสมาตรฐานเกษตรอนทรย คณะนกวจยเนนกระบวนการการรวมคด การสรางเปาหมายรวม โดยใชวธการตงประเดนปญหาแลวชวนเกษตรกรรวมคดหาสาเหตวาเกดจากอะไร มแนวทางแกปญหาอยางไร กระบวนการมงเนนใหหาสาเหตของปญหาแตกออกไปเรอยๆ โดยมนกวชาการผช านาญการในแตละดานชวยแนะน า เพมเตมเกยวกบประเดนทเกยวของนน เชน โยนประเดนปญหาเรอง การมสารเคมปนเปอนในกระแสเลอด , การวดความสขแลวผลการวเคราะหแสดงออกมาวา ไมมความสข เปนตน การเกดขบวนการการชวนคดจะท าใหเกษตรกรมความรความเขาใจในกระบวนของปญหามากขน กระบวนการดงกลาวคณะทมพเลยงจากศนยพฒนาเกษตรอนทรย สขใจ และ นกวชาการช านาญการณทลงพนท จะเปนผด าเนนการชวนเปดเวทพดคย ถาเกดประเดนทเกยวของกบดานเทคนควชาการ คณะพเลยงจะสอดแทรกใหตามความจ าเปน

จากการด าเนนการดงกลาวท าใหเกดกลมทสามารถพฒนาเปนตวอยางของการรวมกลมกนผลตผกอนทรยได คอกลมเครอขายเกษตรกรพนองสองต าบล+3 มสมาชก 22 คน มความช านาญการผลตผกทหลากหลาย เกษตรกรมงเนนขอการรบรองมาตรฐานอนทรย

ปจจบนในกลมเครอขายเกษตรกรพนอง +3 มสมาชกทไดรบการรบรองมาตรฐานอนทรยแลว 3 ราย และอยในขบวนการยนขอการตรวจรบรองแปลงมาตรฐานอนทรย อก 14 ราย ซงไดด าเนนการยนเอกสารการขอการรบรองให มลนธมาตรฐานเกษตรอนทรย ( มกท. ) แลวเมอวนท 10 กรกฎาคม พ.ศ. 2557 ทผานมา

36

กจกรรมท 2 กจกรรมขบเคลอนการรวมกลม วางแผน และด าเนนการสรางมาตรฐานและการ

พฒนากลม ธรกจแบบมสวนรวม ในการตดตามการบรณาการกลมเกษตรกรผผลตผกอนทรย มงเนนขบวนการชวนเปด

ประเดนใหสมาชกมสวนรวมคด การวางแผนการผลตรวมกน การด าเนนการสรางมาตรฐานของกลม มการแบงหนาทกนท า เกดจากการบรณาการทางความคดทสรางทกคนมสวนรวมในการท างาน สงผลใหสมาชกทกคนในกลมมความเปนเจาของกลม เพอเปนรากฐานในการพฒนากลมอยางย งยน

การด าเนนกจกรรมกลมของเครอขายเกษตรกรพนองสองต าบล มก าหนดการประชมพบปะพดคยกน เดอนละ 1 ครง สถานทจะเปลยนไปตามบานของสมาชก กจกรรมดงกลาวจะมวงเสวนาเกยวกบการขบเคลอนกลม ประเดนปญหาตางๆทเกดขนในรอบเดอน เยยมแปลงสมาชก และรบประทานอาหารรวมกน การด าเนนกจกรรมดงกลาวท าใหกลมมความใกลชดสนทสนมกน

ปจจบนแนวทางการพฒนาของกลมเครอขายพนองสองต าบล + 3 ก าลงพฒนามาตรฐานภายในกลมใหเขมแขงขน มการแบงหนาทกนท างาน สรางระบบควบคมคณภาพภายใน เพอใหเกดการสอดรบตอ ผบรโภค และคคาของกลมทมแนวโนมเตบโตขน

กจกรรมท 3 กจกรรมดานการตลาด กจกรรมดานการตลาดเกดจากแนวความคดทจะพฒนาโซอปทานของสนคาเกษตรอนทรย

ทมอยใหตอบสนองความตองการของผผลตและผบรโภคมากขน โดยการให สวนสามพรานซอผกอนทรยจากกลมเกษตรกรโดยตรง โดยใชการเจรจาซอขายแบบแลกเปลยนเรยนร โดยแผนกจดซอ ,แผนกอาหาร ของสวนสามพราน กบ กลมเครอขายเกษตรกรพนองสองต าบล + 3 จาการการด าเนนงานทผานมาพบประเดนปญหาหลายประการ อาท

ความเคยชนในแนวทางการด าเนนงานของทงสองฝาย การผลตผกอนทรยเปนการผลตตามฤดกาล ไมสามารถตอบสนองความตองการ

ไดตลอดเวลา การวางแผนการผลตเพอตอบสนองความตองการของโรงแรม การจดการหลงการเกบเกยว การสอสารระหวางโรงแรมกบกลมเกษตรกร อนๆ

37

ปจจบน ประเดนปญหาถกแกไขผานเวทการพดคยททกคนทกฝายมสวนรวม และการพฒนาชองทางการตลาดใหมนมแนวโนนไปในทางทด สงผลตอความพงพอใจทงสองฝาย เกษตรกรมรายไดเพมขน สวนสามพรานมพชผกอนทรยไวใหบรการกบลกคาและสรางจดขายใหกบโรงแรม

กจกรรมท 4 กจกรรมดานการพฒนาองคความร การศกษาดงาน กจกรรมดานการพฒนาองคความร คณะนกวจยไดวางแนวทางใหมการแลกเปลยนเรยนรกนภายในกลมเครอขายเกษตรกร และระหวางกลมเครอขายเกษตรกร เพอเปนแนวฐานความรในการท างานของกลม จากการด าเนนงานวจยพบวาองคความรเฉพาะทางทจ าเปน เชน องคความรดานเมลดพนธ องคความรดานการจดการหลงการเกบเกยว องคความรดานการแปรรปมความจ าเปนตอการด าเนนงานของกลมเกษตรกรมาก ซงคณะนกวจยจะด าเนนการสนบสนนตอไป

38

ภาคผนวก

ทะเบยนรายชอเกษตรกร เครอขายเกษตรกรพนองสองต าบล+3 ทะเบยนรายชอเกษตรกร เครอขาย คลองโยง-ลานตากฟา,หอมเกรด ทะเบยนรายชอเกษตรกร เครอขายตลาดสขใจ

ล ำดบท ชอ – สกล ทอย เบอรโทรศพท ชนดพชปลก พนท

1 คณสงเวยน เอกจน 48 หม 10 หมบานลาดหญาไทร ต าบลหวยขวาง อ าเภอก าแพงแสน จงหวดนครปฐม 73140 089-8375230 ผลไม

2 คณอรณ พทธรกษา 95 หม 10 หมบานทพหลวง ต าบลทพหลวง อ าเภอเมอง จงหวดนครปฐม 73000 081-6651374 ผก สมนไพร ขาว 11 ไร

3 คณเบญจา รวทองชม 80/2 หม 3 ต าบลหนองงเหลอม อ าเภอเมอง จงหวดนครปฐม 73000 ผก 7 ไร

4 คณสมาล บญวฒน หม 2 หมบานสถานทดลงท 5 ต าบลทงขวาง อ าเภอก าแพงแสน จงหวดนครปฐม 73140 087-0309209 ผลไม สมนไพร ขาว 5 ไร

5 คณละมย สระทองหน 69 หม 1 หมบานหลกเมตร ต าบลทงขวาง อ าเภอก าแพงแสน จงหวดนครปฐม 73140 087-3688469 ผก ผลไม สมนไพร 19 ไร

6 คณอนนตยา แสงงาม 68 หม 5 ต าบลตากอง อ าเภอเมอง จงหวดนครปฐม 73000 081-8084857 ผก ผลไม สมนไพร ขาว 10 ไร

7 คณวสนต เกาลม 83 หม 4 หมบานหนองหมอแตก ต าบลหนองงเหลอม อ าเภอเมอง จงหวดนครปฐม 73000 085-3808594 ผลไม สมนไพร 2 ไร

8 คณนคร บบวเศษ 8/4 หม 4 หมบานหนองหมอแตก ต าบลหนองงเหลอม อ าเภอเมอง จงหวดนครปฐม 73000 089-4147287 ผลไม สมนไพร ขาว 2 ไร

9 คณบญเรอง สระทองหน 23 หม 1 หมบานหลกเมตร ต าบลทงขวาง อ าเภอก าแพงแสน จงหวดนครปฐม 73140 091-5820073 ผก 8 ไร

10 คณล าพง สทองวฒนา 35 หม 1 หมบานหวยขวาง ต าบลหวยขวาง อ าเภอก าแพงแสน จงหวดนครปฐม 73140 083-9971109 ผก ผลไม สมนไพร 0.1 งาน

11 คณอภญญา (รณชย) ชางเสนาะ 230 หม 2 ต าบลก าแพงแสน อ าเภอก าแพงแสน จงหวดนครปฐม 73140 091-2793419 ผก พชไร ขาว 20 ไร

12 คณณฐวฒ แซลม 110 หม 4 หมบานหนองงเหลอม ต าบลหนองงเหลอม อ าเภอเมอง จงหวดนครปฐม 73000 088-2308355 ผลไม สมนไพร ขาว 7 ไร

13 คณกตต อ านวยทรพย 24 หม 14 หมบานทงประชาพฒนา ต าบลทพหลวง อ าเภอเมอง จงหวดนครปฐม 73000 086-1777272 ผก 8 ไร

14 คณจ าป แสงรก 34 หม 3 ต าบลทพหลวง อ าเภอเมอง จงหวดนครปฐม 73000 ผก

15 คณภทรนษฐ มาตรทอง 111 หม 1 หมบานหลกเมตร ต าบลทงขวาง อ าเภอก าแพงแสน จงหวดนครปฐม 73140 087-7611089 ผก ผลไม สมนไพร 10 ไร

16 คณพทธนนท พทธรกษา 75 หม 6 หมบานทพหลวง ต าบลทพหลวง อ าเภอเมอง จงหวดนครปฐม 73000 086-7082084 ผก ผลไม สมนไพร 1 งาน

17 คณเนตรนภส แซเอยว 108 หม 14 หมบานทงประชาพฒนา ต าบลทพหลวง อ าเภอเมอง จงหวดนครปฐม 73000 084-0911442 ผก 20 ตารางวา

18 คณโกมล ออนสด 96 หม 7 หมบานรางอเมย ต าบลหวยขวาง อ าเภอก าแพงแสน จงหวดนครปฐม 73140 085-3789535 ผก ผลไม สมนไพร ขาว5 ไร 3 งาน

19 คณวลลภ ศรพม 105 หม 1 ต าบลทงขวาง อ าเภอก าแพงแสน จงหวดนครปฐม 73140 086-0945753 ผก

20 คณวนท พสกธรรม 204/2 หม 10 ต าบลบางปลา อ าเภอบางเลน จงหวดนครปฐม 091-2794809 ผก

ขอมลเกษตรกร กลม พนอง 2 ต าบล

ล ำดบท ชอ – สกล ทอย เบอรโทรศพท ลำยเซน ชนดพชปลก พนท

1 นางสารกา ปานบานเกรด 58 หม 2 ต าบลลานตากฟา อ าเภอนครชยศร จงหวดนครปฐม 73120 081-9156485 ผก ผลไม 1 ไร

2 นางมยร กณตะ 56/3 หม 2 ต าบลลานตากฟา อ าเภอนครชยศร จงหวดนครปฐม 73120 090-0973625 ผก ผลไม 100 ตร.ว

3 นางเบญจวรรณ สทธสนทร 58 หม 2 ต าบลลานตากฟา อ าเภอนครชยศร จงหวดนครปฐม 73120 084-7194740 ผก ผลไม 1 ไร

4 นางเกษร เจรญม 27/1 หม 2 ต าบลลานตากฟา อ าเภอนครชยศร จงหวดนครปฐม 73120 089-9266402 ผก ผลไม ขาว 20 ไร 100 ตร.ว

5 นายธญญสทธ ยอดศรโสภณ 1/4 หม 1 ต าบลลานตากฟา อ าเภอนครชยศร จงหวดนครปฐม 73120 085-4065250 ขาว 18 ไร

6 นายพพฒน แสงเพชร 19/4 หม 14 หมบานเจดย ต าบลคอกควาย อ าเภอบานไร จงหวดอทยธาน 61140 (ลานตากฟา) 082-2995614 ขาว 5 ไร

7 นางกรรณการ เอยมสวรรณ 25/1 หม 8 หมบานสหกรณ ต าบลคลองโยง อ าเภอพทธมณทล จงหวดนครปฐม 73170 085-0980012 ขาว 2 ไร

8 นางสาวสธน ฟกหอม 56/1 หม 2 หมบานล าทหาร ต าบลลานตากฟา อ าเภอนครชยศร จงหวดนครปฐม 73120 089-9108183 ผก ผลไม 2 ไร

9 นางสมทรง มวงพารา 44/3 หม 1 ต าบลคลองโยง อ าเภอพทธมณทล จงหวดนครปฐม 73170 086-8339003 ผก ผลไม 5 ไร

10 น.ส กาญจนา เมงเกรด 35 หม 6 ต าบลหอมเกรด อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73110 ผก ผลไม 4 ไร

11 นายนเวชร เทยงสมพงษ 42/1 หม 1 ต าบลคลองโยง อ าเภอพทธมณทล จงหวดนครปฐม 73170 ผก ผลไม ขาว 10 ไร

12 นายไพบลย สวสดจย 31 หม 1 ต าบลคลองโยง อ าเภอพทธมณทล จงหวดนครปฐม 73170 ผก ผลไม ขาว 12 ไร

13 นางมะล ลาภลมล 12 หม 2 หมบานบางเกรง ต าบลวดส าโรง อ าเภอนครชยศร จงหวดนครปฐม 73120 087-4163614 ผก ผลไม ขาว สมนไพร

14 นายช านาญ ดวงโสน 20/1 หม 2 ต าบลลานตากฟา อ าเภอนครชยศร จงหวดนครปฐม 73120 087-1597394 ขาว

15 นายอนนต สขสบาย 116 อ าเภอพทธมณฑล จงหวดกรงเทพมหานคร ขาว 21 ไร

16 นายวรช สญสนภย 72 หม 4 ต าบลมหาสวสด อ าเภอพทธมลฑล จงหวดนครปฐม 73120 084-6412094 ผก ผลไม 7 ไร

17 นายอาคม สนทโรทยาน 53/3 หม 2 ต าบลหอมเกรด อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 089-2299841 ผก ผลไม 2.2 ไร

รายชอเกษตรกร กลมคลองโยง ลาตากฟา และหอมเกรด

18 นายไพรจตร คมทรพย 73/1 หม 2 ต าบลหอมเกรด อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 089-4947891 ผก ผลไม 1 ไร

19 นางสาวรงทพย แกวงาม 30 หม 2 ต าบลหอมเกรด อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 089-2233910 ผก ผลไม 8 ไร

20 นางพรพมล สะสมทรพย 117 หม 2 ต าบลหอมเกรด อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 081-7006282 ผก ผลไม 6 ไร

21 นางล าพง ศรสาหราย 140/14 หม 5 ต าบลศาลายา อ าเภอพทธมณฑล 086-7610141

22 นายวนย เรองรงศร 2 ต าบลหอมเกรด อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 086-5763950 ผก ผลไม 9 ไร

23 นางกลธรา สจรรณะ 15/2 หม 6 ต าบลหอมเกรด อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73110 090-9188356 ผก ผลไม 2 ไร

24 นางวาสนา กองเกดทอง 56/10 หม 2 หมบานพรก ต าบลหอมเกรด อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73110 034-3934403 สมนไพร 5 ไร

25 นางวาณ เอยมพมพนธ 75/1 หม 4 หมบานหวไทร ต าบลหอมเกรด อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73110 087-7699826 สมนไพร 3 ไร

26 นางสมคด เมงเกรด 35 หม 6 ต าบลหอมเกรด อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73110 084-6462177 ขาว 16 ไร

27 นางศรรตน ตรยะสกล 55 หม 4 หมบานหวไทร ต าบลหอมเกรด อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73110 085-3435801 ผก ผลไม 2ไร

28 นางสนนทา งวนเพยรภาค 31/3 หม 5 หมบานบอทราย ต าบลหอมเกรด อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73110 086-3527701 สมนไพร 3 งาน

29 น.ส กนกวรรณ โภคา 085-1874952 ผก ผลไม 4 ไร

30 นางอ าพร วฒนาอดมวงศ หม 2 ต าบลหอมเกรด อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม ผก ผลไม 13 ไร

31

32

33

34

ล ำดบท ชอ – สกล ทอย เบอรโทรศพท ลำยเซน ชนดพชปลก พนท

1 นางสาวสดสวาท ศรสพรรณ 67 ถ. พทธมลฑลสาย 3 ซอย 13 ต าบลบางไผ อ าเภอบางแค จงหวดกรงเทพฯ 10160 081-2529408 ขาว

2 นายบญชย รางนอย 61/57 ต าบลไรขง อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 084-3948885 ผลไม ไมประดบ

3 นางส าเรยง สามชศร 97/1 หม 3 ต าบลบางแกว อ าเภอนครชยศร จงหวดนครปฐม 087-5698215 ผก สมนไพร 2.2 ไร

4 นายจ ารส พมก 3 หม 2 ต าบลธรรมศาลา อ าเภอเมอง จงหวดนครปฐม 73000 082-2503905 ผก ผลไม

5 นายอนนต พมมงละ 71 หม 11 ต าบลตลาดจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73110 084-0817339 ผก ผลไม 10 ไร

6 น.ส แสงดาว อรณรตน 30 หม 11 หมบานคลองเขอนขนธ ต าบลตลาดจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73110 089-8442334 ผก ผลไม 3 ไร

7 นางสาวเดอนเพญ แจงเวหา 1 หม 11 หมบานคลองเขอนขนธ ต าบลตลาดจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73110 087-8307598 ผก ผลไม สมนไพร 10 ไร

8 นายสมทรง สนบานเกาะ 1 หม 11 หมบานคลองเขอนขนธ ต าบลตลาดจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73110 087-0810388 ผก ผลไม สมนไพร 10 ไร

9 นางสาวอรวรรณ ปานด 3 หม 2 ต าบลธรรมศาลา อ าเภอเมอง จงหวดนครปฐม 73000 081-2746162 ผก ผลไม

10 นางสาวอไร สวสดแดง 98/2 หม 3 หมบานศาลาดน ต าบลมหาสวสด อ าเภอพทธมลฑล จงหวดนครปฐม 73170 085-1892872 ผก ผลไม สมนไพร ขาว 10 ไร

11 นางสาวดารารตน ไทยทว 42/2 หม 1 ต าบลทรงคนอง อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73120 081-8697267 ผก ผลไม 30 ไร

12 นางจรวรรณ ผดงเกยรตศกด 88/14 หม 5 หมบานปาลมวลล ต าบลชานใหม อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73110 083-1099822 สมนไพร

13 นายญาณวฒน แกมเอยม 51/8 หม 6 หมบานพงษไพบลยเลคไซด ต าบลหนองออ อ าเภอบานใหม จงหวดราชบร 70110 088-9712258 ผก ผลไม 100 ไร

14 นายลภนศาร เปาทย 45 ต าบลนครปฐม อ าเภอเมอง จงหวดนครปฐม 73000 084-1970110 ขาว

15 นายประกฤต เกดมณ 75/6 หม 4 ต าบลคลองจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73110 089-2599351 ผก ผลไม 7 ไร

16 นางสมบต เสยงใส 8/2 หม 10 ต าบลทาตลาด อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73110 085-1751458 ผก ผลไม 1 ไร

17 นางมกดา ตนเลศวทยา 48 หม 3 ต าบลไทยาวาส อ าเภอนครชยศร จงหวดนครปฐม 73120 084-4089499 ผก ผลไม สมนไพร 3 ไร

18 นางสาวรนฤด ขนทอง 18/1 หม 1 ต าบลตลาดจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73110 087-7642284 ผก ผลไม 10 ไร

รนท 5 กลมเครอขาย ตลาดสขใจ

19 นางสาวกมลวรรณ สรอยศร 79/5 หม 4 ต าบลคลองจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73110 083-3120694 ผก ผลไม 3 ไร

20 นางรวงทอง พนธศร 14 หม 1 ต าบลตลาดจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73110 092-3264428 ผก ผลไม 3 ไร

21 นางประหยด ปานเจรญ 37/1 หม 5 หมบานบานหวอาว ต าบลบางชาง อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73110 081-3038556 ผก ผลไม 17 ไร

22 นางชศร จรดล 69/1 หม 5 หมบานบานหวอาว ต าบลบางชาง อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73110 087-8189007 ผก ผลไม 6 ไร

23 นางล าเจยก แสงพทกษ 70/1 หม 5 หมบานบานหวอาว ต าบลบางชาง อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73110 085-3206491 ผก ผลไม 3 ไร

24 นางสาวสภาวด ตนประยร 52/1 หม 6 หมบานคอลงทานา ต าบลบางชาง อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 087-9167303 ผก ผลไม 2 ไร

25 นางเออมพร ชนอารมย 19/1 หม 4 ต าบลบางชาง อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73110 ผก ผลไม 6 ไร

26 นายบบผา แสงพทกษ 70 หม 5 หมบานบานหวอาว ต าบลบางชาง อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73110 084-7178962 ผก ผลไม 12 ไร

27 นางสาวขวญเรอน เพชรสนวล 20/1 หม 5 หมบานบานหวอาว ต าบลบางชาง อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73110 034-326409 ผก ผลไม 5 ไร

28 นายธนกฤต ไทยทว 42/2 หม 1 ต าบลทรงคนอง อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73120 ผก ผลไม 30 ไร

29 นายฌาญา ปานเจรญ 37/1 หม 5 หมบานบานหวอาว ต าบลบางชาง อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73110

30 นางมนต จรดล 69 หม 5 หมบานบานหวอาว ต าบลบางชาง อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73110 089-0498331 ผก ผลไม 4 ไร

31 นางสาวเพญศร ปนจนดา 57/2 หม 13 ต าบลคลองจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73110 089-0370109 ผก ผลไม 5 ไร

32 นายสชน มาลยทอง 20/2 หม 1 ต าบลคลองจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 73110 087-4069293 ผก ผลไม

33 นายอ านาจ หลงสมบรณ 54/1 หม 7 ต าบลคลองจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 085-1784858 ผก ผลไม

34

35