109

แผนบริหารการสอนประจ าบทท่ี 7 หัวข้อเนื้อหาประจ าบท

บทที่ 7 การวางแผน และวิเคราะห์การเลือกท าเลที่ตั้ง 7.1 บทน ำ 7.2 ควำมจ ำเป็นส ำหรับกำรตัดสินใจเลือกท ำเลที่ตั้ง 7.3 ขั้นตอนทั่วไปส ำหรับกำรตัดสินใจเลือกท ำเลที่ตั้ง 7.4 ปัจจัยที่มีผลกระทบต่อกำรเลือกท ำเลที่ตั้ง 7.5 ท ำเลที่ตั้งในต่ำงประเทศ 7.6 กำรประเมินทำงเลือกในกำรเลือกท ำเลที่ตั้ง

แบบฝึกหัดท้ำยบท

วัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรม กำรจัดกำรเรียนกำรสอนบทที่ 7 มีวัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรมที่ต้องกำรให้ผู้ เรียนปฏิบัติได้

ดังต่อไปนี้ เมื่อศึกษำบทท่ี 7 จบแล้ว ผู้ศึกษำสำมำรถ 1. ให้เหตุผลที่ส ำคัญได้ว่ำ เพรำะเหตุใดองค์กำรจึงจ ำเป็นต้องตัดสินใจเกี่ยวกับเรื่องท ำเลที่ตั้ง 2. อธิบำยถึงควำมส ำคัญของกำรตัดสินใจเลือกท ำเลที่ตั้ง 3. ถกเถียงเก่ียวกับทำงเลือกท่ีใช้ในกำรตัดสินใจเลือกท ำเลที่ตั้ง 4. บรรยำยถึงปัจจัยส ำคัญต่ำงๆ ซึ่งมีผลกระทบต่อกำรตัดสินใจในกำรเลือกท ำเลที่ตั้ง 5. ล ำดับกระบวนกำรตัดสินใจส ำหรับกำรตัดสินใจ 6. ใช้เทคนิคในกำรแก้ปัญหำพ้ืนฐำนทั่วไปได้

วิธีการสอนและกิจกรรมการเรียนการสอนประจ าบท บทที่ 1 มีวิธีกำรสอน และกิจกรรมกำรเรียนกำรสอนที่ใช้ดังต่อไปนี้ 1. กำรบรรยำยสไลดจำกไฟล powerpoint ประกอบกำรสอน 2. กำรอภิปรำยซักถำม 3. กำรท ำกิจกรรมกลุม 4. กำรท ำแบบฝกหัดทำยบท ประจ ำบท

สื่อการเรียนการสอนประจ าบท 1. เอกสำรประกอบกำรสอน 2. สไลด Power Point 3. แบบทดสอบควำมรู

110

การวัดผลและการประเมินผลประจ าบท 1. สังเกตจำกควำมสนใจของผูเรียน 2. ประเมินกำรอภิปรำย กำรท ำกิจกรรม 3. ควำมเข้ำใจและควำมถูกต้องในกำรท ำแบบฝึกหัด 3. คะแนนจำกกำรท ำแบบฝึกหัด

111

บทท่ี 7 การวางแผน และวิเคราะห์การเลือกท าเลทีต่ั้ง

7.1 บทน า ปัจจัยส ำคัญที่ใช้ในกำรก ำหนดมูลค่ำของที่ดินก็คือ ท ำเลที่ตั้ง แม้กำรเลือกซื้อที่อยู่อำศัย ท ำเลที่ตั้งก็เป็นปัจจัยส ำคัญปัจจัยหนึ่ง นอกเหนือจำกแบบบ้ำน จ ำนวนชั้น จ ำนวนห้องนอน จ ำนวนห้องน้ ำ ที่น ำเข้ำมำประกอบกำรพิจำรณำด้วยก็ตำม กำรเลือกท ำเลที่ตั้งขององค์กำรธุรกิจทั่วไปมีควำมส ำคัญเช่นเดียวกัน เพียงแต่มีกำรเลือกด้วยเหตุผลที่แตกต่ำงกัน กล่ำวคือ องค์กำรที่ประกอบธุรกิจกำรผลิตนอกจำกกำรเลือกท ำเลที่ตั้งของส ำนักงำนแล้ว ยังต้องเลือกท ำเลที่ตั้งของโรงงำนด้วยอีกแห่งหนึ่ง แต่ในปัจจุบันมักนิยมรวมเอำส ำนักงำนกับโรงงำนตั้งอยู่ที่เดียวกันนอกจำกนี้ยังมีควำมเข้ำใจว่ำกำรเลือกท ำเลที่ตั้งขององค์กำรธุรกิจจะเป็นปัญหำกำรเลือกเพียงครั้งเดียว และเป็นกับองค์กำรที่ตั้งขึ้นใหม่เท่ำนั้น แต่ในควำมเป็นจริงปัญหำกำรเลือกท ำเลที่ตั้งส ำหรับองค์กำรที่ได้ด ำเนินธุรกิจอยู่แล้วจะเป็นปัญหำที่แก้ไข้ได้ยำกล ำบำกกว่ำองค์กำรที่จัดตั้งขึ้นมำใหม่

7.2 ความจ าเป็นส าหรับการตัดสินใจเลือกท าเลที่ตั้ง องค์กำรที่ประสพผลส ำเร็จในกำรประกอบธุรกิจย่อมต้องกำรขยำยกิจกำรจึงจ ำเป็นต้องพิจำรณำเลือกท ำเลที่ตั้งใหม่ เช่น กำรเลือกท ำเลที่ตั้งเพ่ือขยำยสำขำธนำคำร ร้ำนอำหำรภัตตำคำร ร้ำนสะดวกซื้อ เป็นต้น กำรเลือกท ำเลที่ตั้งอำจเนื่องมำจำกที่มีอยู่ในปัจจุบันในเล็กเกินไปขยำยไมออก กำรเลือกท ำเลที่ตั้งใหม่เนื่องจำกทรัพยำกรที่มีอยู่หมดลง เช่น เหมืองแร่ แหล่งน้ ำมันดิบ แหล่งก๊ำซธรรมชำติ เป็นต้น หรือเม่ือมีกำรเปลี่ยนแปลงทำงด้ำนตลำดท ำให้ต้องพิจำรณำกำรเลือกท ำเลที่ตั้งใหม่ หรือต้นทุนในกำรประกอบธุรกิจในปัจจุบันถึงจุดที่แพงกว่ำเมื่อเปรียบเทียบกับท่ีตั้งใหม่ท่ีน่ำสนใจมำกกว่ำ กำรตัดสินใจเลือกท ำเลที่ตั้งส ำหรับธุรกิจหลำยๆประเภทอำจจะไม่ได้ท ำบ่อย แต่ถ้ำตัดสินใจท ำแล้วมีแนวโน้มที่จะส่งผลกระทบอย่ำงมีนัยส ำคัญต่อธุรกิจนั้นๆ ดังนั้นควำมส ำคัญของกำรตัดสิ้นใจท ำแล้วมีแนวโน้มที่จะส่งผลกระทบอย่ำงมีนัยส ำคัญต่อธุรกิจนั้นๆ ดังนั้นควำมส ำคัญของกำรตัดสินใจเลือกท ำเลที่ตั้งใดรวมถึงวัตถุประสงค์ของกำรตัดสินใจเลือกและทำงเลือกของท ำเลที่ตั้งล้วนเป็นสิ่งซึ่งต้องพิจำรณำ กำรตัดสินใจเลือกท ำเลที่ตั้งเป็นส่วนส ำคัญมำกส่วนหนึ่งของกำรออกแบบระบบกำรผลิต เพรำะว่ำกำรเลือกท ำเลที่ตั้งนี้เป็นเรื่องควำมผูกพันระยะยำว ซึ่งถ้ำหำกมีกำรตัดสินใจผิดพลำดก็ยำกต่อกำรแก้ไข นอกจำกนี้กำรตัดสินใจเลือกท ำเลที่ตั้งใดย่อมมีผลกระทบต่อข้อก ำหนดในกำรลงทุน ค่ำใช้จ่ำยในกำรปฏิบัติกำร รำยได้และกำรปฏิบัติกำร เช่น ถ้ำตัดสินใจเลือกท ำเลที่ตั้งได้ไม่เหมำะสมอำจจะส่งผลกระทบในเรื่องค่ำใช้จ่ำยในกำรขนส่งที่สูงขึ้น ขำดแคลนแรงงำนที่มีคุณภำพวัตถุดิบหำได้ยำกไม่เพียงพอต่อควำมต้องกำร หรืออุปสรรคอ่ืนๆ อันเป็นผลเสียต่อกำรผลิต หรือ กำรปฏิบัติกำรส ำหรับธุรกิจบริกำรท ำเลที่ตั้งไม่ดีย่อมมีผลกระทบต่อจ ำนวนของลูกค้ำและยังส่งผลท ำให้ค่ำใช้จ่ำยในด้ำนปฏิบัติกำรสูงขึ้น นอกจำกนี้ท ำเลที่ตั้งที่ดีมีผลอย่ำงมีนัยส ำคัญต่อกำรแข่งขันที่ได้เปรียบ

112

ในควำมเป็นจริงอำจจะไม่มีท ำเลที่ตั้งใดที่ตั้งหนึ่งดีกว่ำท ำเลที่ตั้งอ่ืนๆ โดยสิ้นเชิงจึงจ ำเป็นต้องพิจำรณำจำกท ำเลที่ตั้งที่มีอยู่ที่ยอมรับได้ ดังนั้นในหลำยๆองค์กรจึงไม่ได้ก ำหนดกำรเลือกท ำเลที่ตั้งใดที่ตั้งหนึ่งโดยเฉพำะ แต่จะท ำกำรหำท ำเลที่ตั้งหลำยๆ แห่งที่เหมำะสมแล้วจึงท ำกำรเลือกอีกครั้งหนึ่ง พร้อมทั้งหลีกเลี่ยงกำรเลือกท ำเลที่จะก่อให้เกิดปัญหำและอุปสรรคในอนำคต โดยทั่วไปในกำรวำงแผนท ำเลที่ตั้ง จะพิจำรณำทำงเลือกต่ำงๆ ดังนี้

ก. ขยำยกำรผลิตในท ำเลที่ตั้งปัจจุบัน ทำงเลือกนี้เป็นทำงเลือกที่น่ำสนใจถ้ำเนื้อที่ที่มีอยู่ในปัจจุบันมี

มำกพอ และลักษณะท ำเลตำมที่ต้องกำรยังหำไม่ได้ นอกจำกนี้กำรขยำยในท ำเลเดิมย่อมสิ้นเปลืองค่ำใช้จ่ำยน้อยกว่ำเมื่อเปรียบเทียบกับทำงเลือกอื่น

ข. เพ่ิมที่ใหม่แต่ยังคงที่เดิมไว้ ลักษณะกำรตัดสินใจเช่นนี้ท ำกันมำกในธุรกิจค้ำปลีกสิ่งที่ส ำคัญที่จะ

ต้องพิจำรณำ คือ ผลกระทบที่จะเกิดขึ้นที่มีต่อทั้งระบบ เช่น กำรเปิดร้ำนค้ำใหม่อีกแห่งหนึ่งในศูนย์กำรค้ำเพ่ือที่ดึงหรือกระจำยลูกค้ำที่มีอุปกำระคุณในร้ำนเครือข่ำยเดียวกันมำกกว่ำเป็นกำรขยำยตลำด หรือเพ่ิมท ำเลใหม่อีกแห่งหนึ่งเป็นกลยุทธ์กำรคงไว้ซึ่งส่วนครองกำรตลำด หรือเป็นกำรปกป้องส่วนครองกำรตลำดไม่ให้เสียแก่คู่แข่งขัน

ค. เลิกที่เก่ำ และย้ำยไปที่ใหม่ องค์กรต้องเปรียบเทียบระหว่ำงค่ำใช้จ่ำยในกำรขนย้ำยและ ผลประโยชน์ที่จะได้รับในท ำเลใหม่ กับรำยรับและรำยจ่ำยของกำรคงไว้ซึ่งท ำเลปัจจุบันที่มีอยู่ สำเหตุของควำมจ ำเป็นที่ต้องเลือกทำงนี้ก็อำจจะเป็นเพรำะว่ำปัจจัยวัตถุดิบก ำลังจะหมดลง ตลำดเปลี่ยนแปลงไป หรือค่ำใช้จ่ำยในกำรด ำเนินกำรสูงขึ้น เป็นต้น

ง. ทำงเลือกท่ีจะไม่ท ำอะไร ถ้ำองค์กรได้ท ำกำรวิเครำะห์รำยละเอียดตำมท ำเลที่ตั้งที่ ได้คัดเลือกแล้วไม่ครอบคลุมผลประโยชน์ที่จะได้รับจึงไม่น่ำสนใจ ดังนั้นองค์กรนั้นจึงอำจจะตัดสินใจเลือกไม่ท ำอะไรชั่วระยะเวลำหนึ่งก็ได้

7.3 ขั้นตอนทั่วไปส าหรับการตัดสินใจเลือกท าเลที่ตั้ง วิธีกำรที่องค์กรธุรกิจใดธุรกิจหนึ่งท ำกำรตัดสินใจเลือกท ำเลที่ตั้งมักจะขึ้นอยู่กับขนำด และประเภทของธุรกิจขององค์กำรนั้นๆ องค์กำรเล็กอำจจะใช้วิธีกำรตัดสินใจเลือกท ำเลที่ตั้งอย่ำงไม่เป็นทำงกำร โดยใช้ทีพักอำศัยเป็นส ำนักงำนไปในตัว หรือใช้เนื้อที่ว่ำงหลังบ้ำนเป็นโรงงำนผลิตขนำดเล็ก ส่วนองค์กำรขนำดใหญ่จ ำเป็นต้องใช้วิธีกำรตัดสินใจเลือกท ำเลที่ตั้งแบบเป็นทำงกำรอันประกอบด้วยขั้นตอนต่ำงๆ ดังนี้

ก. ก ำหนดเกณฑ์ที่จะใช้ในกำรประเมินทำงเลือกของท ำเลที่ตั้ง เช่น เป็นกำรเพ่ิมรำยได้ หรือ เพ่ือเป็นกำรให้บริกำรแก่ชุมชน เป็นต้น

ข. ก ำหนดปัจจัยส ำคัญท่ีจะใช้ในกำรพิจำรณำ เช่นที่ตั้งของตลำด หรือท่ีตั้งของแหล่งวัตถุดิบ ค. พัฒนำทำงเลือกท ำเลที่ตั้งโดย

113

ค.1 ก ำหนดเขต หรือภำคที่ต้องกำรส ำหรับท ำเลที่ตั้ง ค.2 ภำยใต้เขตท่ีก ำหนดในข้อ ค.1 หำท ำเล 3-4 แห่งส ำหรับในกำรเลือก ค.3 ตำมท ำเล 3-4 แห่งใน ข้อ ค.2 ระบุทำงเลือกตำมแหล่งที่ตั้ง

ง. วิเครำะห์และประเมินทำงเลือก และตัดสินใจเลือก

7.4 ปัจจัยที่มีผลกระทบต่อการเลือกท าเลที่ตั้ง ปัจจัยที่มีผลกระทบต่อกำรตัดสินใจในกำรเลือกท ำเลที่ตั้งมีหลำยปัจจัยด้วยกันแต่ปัจจัยที่ส ำคัญมำกที่เป็นกำรก ำหนดกำรตัดสินใจในกำรเลือก อำทิ อุตสำหกรรมกำรผลิต อุตสำหกรรมหนัก ปัจจัยหลักท่ีส ำคัญก็คือ กำรมีพลังงำนไฟฟ้ำและน้ ำเพียงพอ ใกล้แหล่งวัตถุดิบ ค่ำใช้จ่ำยในกำรขนส่ง องค์กรที่ไม่ใช่อุตสำหกรรมกำรผลิต ปัจจัยหลักที่ส ำคัญก็อำจจะเป็น กำรจรำจร ควำมสะดวก ที่ตั้งของคู่แข่งขัน และใกล้กับแหล่งผู้บริโภค เช่น ธุรกิจบริกำรรถเช่ำ แหล่งที่ตั้งก็ควรจะใกล้สนำมบิน หรือใจกลำงเมือง เป็นต้น เมื่อได้ก ำหนดปัจจัยหลักส ำคัญต่ำงๆ แล้ว องค์กรก็จะท ำกำรหำท ำเลสัก 2-3 แห่งที่เหมำะสมในภูมิภำคหนึ่ง และท ำกำรวิเครำะห์อย่ำงละเอียดไม่ว่ำจะเป็นปัจจัยด้ำน ชุมชนและขนำดที่ตั้งควรจะต้องพิจำรณำควบคู่กันไป 7.4.1 ปัจจัยภูมิภาค ปัจจัยภูมิภำคเบื้องต้น ประกอบด้วยกำรพิจำรณำเรื่อง วัตถุดิบ และแรงงำน 7.4.1.1 ที่ตั้งของแหล่งวัตถุดิบ มีเหตุผลเบื้องต้น 3 ประกำรที่ธุรกิจต้องตั้งใกล้แหล่งวัตถุดิบ ควำมจ ำเป็น กำรเน่ำเปื่อย เพรำะต้นทุนกำรขนส่ง ควำมจ ำเป็นในกำรประกอบธุรกิจที่จะต้องมีที่ตั้งท ำเลอยู่ที่แหล่งวัตถุดิบ ก็คือ กำรท ำเหมือแร่ ป่ำไม้ เป็นต้น ธุรกิจอุตสำหกรรมที่ท ำกำรผลิต อำหำรกระป๋อง ผลไม้กระป๋อง ผักกระป๋อง จ ำเป็นต้องอยู่ใกล้แหล่งวัตถุดิบ เพ่ือลดกำรสูญเสียจำกกำรเน่ำเปื่อยของอำหำร ผัก และผลไม้ เป็นต้น ค่ำใช้จ่ำยในกำรขนส่งก็มีส่วนส ำคัญมำกเช่นเดียวกัน เช่น กำรถลุงเหล็ก โรงถลุงเหล็กก็จะเลือกที่ตั้งใกล้กับแหล่งแร่เหล็ก และถ่ำนหินเป็นต้น นอกจำกนี้กำรตั้งคลังสินค้ำตำมอุตสำหกรรมต่ำงๆ ซึ่งเหมำะสมกับผู้ค้ำปลีกซุปเปอร์มำร์เก็ต ก็จะช่วยลดค่ำใช้จ่ำยในกำรขนส่ง และสำมำรถบริกำรผู้บริโภคได้ทันท่วงที 7.4.1.2 ที่ตั้งของตลาด ปัจจัยนี้เป็นปัจจัยในเรื่องกำรแข่งขันโดยตรง โดยเฉพำะผู้ประกอบกำรค้ำปลีก ปัจจัยนี้มีส่วนส ำคัญมำกเพรำะว่ำสินค้ำมีลักษณะใกล้เคียงกันมำกกับคู่แข่งขัน ดังนั้นจะต้องอำศัยปัจจัยควำมสำมำรถของสถำนที่ตั้งที่ลูกค้ำหรือผู้บริโภคจะเลือกซื้อได้ หรือเป็นกำรดึงดูดลูกค้ำมำซื้อ กำรท ำธุรกิจบำงชนิดเช่น ร้ำนดอกไม้ ร้ำยขำยเค้กและขนมปัง ร้ำนขำยอำหำรสด ก็เลือกที่ตั้งใกล้แหล่งชุมชนที่จะมีผู้ซื้อมำกขำยได้เร็ว สินค้ำเสีย หรือไม่สดจะได้มีน้อยอันเนื่องมำจำกกำรขำยไม่ได้ กำรบริกำรลักษณะเช่น ไปรษณีย์ จ ำเป็นต้องตั้งใกล้แห่งที่ชุมชนจะมำใช้บริกำรได้สะดวก สถำนีดับเพลิง จะต้องตั้งอยู่ที่ที่สำมำรถเข้ำถึงแหล่งเกิดเหตุได้สะดวกและทันท่วงที เป็นต้น

114

7.4.1.3 ปัจจัยแรงงาน กำรพิจำรณำพ้ืนฐำนเกี่ยวกับปัจจัยแรงงำนมีควำมสัมพันธ์เกี่ยวกับต้นทุน และกำรมีแรงงำนเพียงพอ อัตรำค่ำจ้ำงในแต่ละเขต ประสิทธิภำพ และทัศนคติต่องำนที่ท ำ มีปัญหำเกี่ยวกับสหภำพแรงงำนหรือไม่ ค่ำใช้จ่ำยแรงงำนมีส่วนส ำคัญมำกต่ออุตสำหกรรมกำรผลิตที่ใช้แรงงำนมำก ควำมช ำนำญพิเศษมีส่วนส ำคัญแต่ก็ยังน้อยกว่ำ เพรำะว่ำอุตสำหกรรมบำงแห่งพอใจกับกำรได้ฝึกหัดคนงำนใหม่ ทัศนะคติของคนงำนต่ำงภำคหรือต่ำงเมืองก็จะแตกต่ำงกัน บำงองค์กรเสนองำนให้กับพนักงำนที่ท ำงำนอยู่เมื่อบริษัทต้องย้ำยไปที่ใหม่ แต่ในหลำยกรณีที่พวกเขำปฏิเสธเพรำะถ้ำเขำไปเขำจะต้องจำกครอบครัวและเพ่ือน ถ้ำกรณีเป็นครอบครัวที่ต้องอำศัยค่ำแรงจำกคู่สำมีภรรยำ กำรย้ำยตำมบริษัทไปที่ใหม่ย่อมหมำยถึงว่ำอีกคนหนึ่งต้องออกจำกงำนที่ท ำอยู่และต้องไปหำงำนท ำใหม่ในที่ ใหม่ตำมสำมี หรือภรรยำ 7.4.1.4 ปัจจัยอ่ืนๆ อำทิ ภูมิอำกำศ ภำษี กฎหมำย ควำมปลอดภัย ควำมสะดวกในกำรคมนำคม แหล่งชุมชน ปัจจัยพ้ืนฐำนต่ำงๆ ปัจจัยเหล่ำนี้ล้วนมีส่วนในกำรตัดสินใจเลือกท ำเลที่ตั้งทั้งนั้น แม้กระทั่งกำรเลือกท ำเลที่ตั้งเพ่ือลงทุนในต่ำงประเทศก็จัดเข้ำเป็นปัจจัยหนึ่งเช่นเดียวกันเพรำะว่ำในอดีตที่ผ่ำนมำ กำรที่ประเทศที่เจริญแล้วไปลงทุนตั้งโรงงำนในประเทศที่ด้อยพัฒนำ หรือประเทศที่ก ำลังพัฒนำ ก็ต้องเลือกประเทศที่ตนเองสำมำรถขยำยตลำดได้ นอกจำกนี้ถ้ำประเทศนั้นมีทรัพยำกรที่จ ำเป็นที่ต้องกำร เพ่ือจะได้ส่งกลับเพ่ือป้อนโรงงำนในประเทศตนเองยิ่งดี หรืออำจจะเป็นเพรำะในประเทศก ำลังพัฒนำเหล่ำนี้มีแรงงำนจ ำนวนมำกและค่ำแรงงำนค่อนข้ำงถูกเมื่อเทียบกับค่ำแรงงำนในประเทศตนเอง เช่น เกำหลี ฮ่องกง ใต้หวัน ซึ่งเมื่อยี่สิบกว่ำปีก่อนค่ำแรงงำนในประเทศเหล่ำนี้จัดว่ำถูก ประเทศที่พัฒนำแล้วจึงได้มำลงทุนตั้งโรงงำนว่ำจ้ำงให้ผลิตสินค้ำ ในบำงครั้งเป็นกำรส่งวัตถุดิบจำกประเทศตนเองแล้วมำประกอบหรือตัดเย็บให้เป็นสินค้ำส ำเร็จรูปและส่งกลับอีกครั้งหนึ่ง แต่ปัจจุบันประเทศเหล่ำนี้ได้กลำยเป็นประเทศอุตสำหกรรมใหม่มีค่ำครองชีพที่สูง ค่ำแรงงำนจึงไม่ถูกเหมือนแต่ก่อน นักลงทุนต่ำงชำติจึงหันเหกำรลงทุนมำแถบคำบสมุทรอินโดจีน เช่น ไทย พม่ำ เวียดนำม ลำว รวมทั้งจีนผืนแผ่นเดินใหญ่ด้วย เป็นต้น นอกจำกนี้กำรลงทุนในต่ำงประเทศสิ่งที่นักลงทุนต่ำงชำติจะต้องไม่ลืมพิจำรณำก็คือ หนึ่งภำษำและสองขนบธรรมเนียมประเพณีของประเทศท่ีจะไปลงทุน 7.4.2 การพิจารณาแหล่งชุมชน แหล่งชุมชนหลำยๆแห่งมีควำมเหมำะสมและดึงดูดในกำรเลือกท ำเลที่ตั้งใหม่เฉพำะกำรมีส่วนสร้ำงงำนสร้ำงควำมเจริญให้กับท้องถิ่นนั้นๆ แต่จะพิจำรณำถึงเรื่องปัญหำมลภำวะที่อำจเกิดขึ้นและคุณภำพชีวิตที่ดีขึ้น เพรำะท้องถิ่นเหล่ำนั้นยินดีต้อนรับและต้องกำรองค์กรที่ท ำตัวเป็นพลเมืองดี นอกจำกนี้ยังจะต้องพิจำรณำถึงปฏิกิริยำต่อต้ำนจำกผู้ที่อยู่อำศัยใกล้กับท ำเลที่ตั้งในเรื่อง เสียง กำรจรำจร มลภำวะ เป็นต้น กำรให้คนงำน พนักงำน ผู้บริหำร อำศัยอยู่ในชุมชนที่องค์กรตั้งอยู่ ก็เป็นปฏิบัติกันในปัจจุบัน เพ่ือควำมสะดวกและเป็นกำรสร้ำงควำมเจริญในชุมชนนั้น สวัสดิกำรต่ำงๆ ในด้ำนกำรศึกษำ กำรพักผ่อน กำรคมนำคม กำรหำซื้อสิ่งของอุปโภคบริโภค สิ่งบันเทิง ระบบป้องกัน ควำมปลอดภัย สำธำรณสุข ก็จะต้องจัดให้มีพร้อม ปัญหำต้นทุนกำรจัดหำสิ่งอ ำนวยควำมสะดวกเทศบัญญัติ ภำษี และกำรสนับสนุนกำรพัฒนำจำกภำครัฐ ล้วนเป็นปัจจัยที่ส ำคัญที่จะต้องพิจำรณำ

115

7.4.3 ปัจจัยท่ีสัมพันธ์เกี่ยวกับท่ีตั้งของตัวโรงงาน กำรพิจำรณำพ้ืนฐำนเกี่ยวกับที่ตั้งของตัวโรงงำนก็คือ ที่ดิน กำรขนส่ง คมนำคมและเขต หรือข้อจ ำกัดอ่ืนๆ กำรประเมินทำงเลือกที่ที่จะเป็นที่ตั้งของตัวโรงงำนจ ำเป็นต้องปรึกษำกับวิศวกรและสถำปนิก โดยเฉพำะกำรก่อสร้ำงอุตสำหกรรมหนัก หรือตึกใหญ่ๆ หรือสิ่งอ ำนวยควำมสะดวกซึ่งจ ำเป็นต้องสร้ำงเป็นพิเศษ สภำพดิน กำรรับน้ ำหนัก กำรถ่ำยเทน้ ำเสีย เป็นเรื่องวิกฤตซึ่งจ ำเป็นต้องอำศัยผู้ช ำนำญในกำรประเมิน รำคำที่ดินอำจจะเป็นปัจจัยรองเมื่อเปรียบเทียบกับปัจจัยที่สัมพันธ์ดังกล่ำวเพรำะกำรพิจำรณำวำงแผนระยะยำวเพ่ือกำรขยำยธุรกิจในอนำคตจ ำเป็นต้องค ำนึงถึงสภำพกำรใช้ประโยชน์ในปัจจุบัน ควำมสำมำรถรองรับและข้อจ ำกัดอ่ืนๆถ้ำมีกำรขยำยตัวในอนำคต เช่น กำรมีที่จอดรถเพียงพอส ำหรับพนักงำนและลูกค้ำหรือมีถนนเข้ำถึงคลังสินค้ำเพ่ือควำมสะดวกในกำรขนส่งสินค้ำ เป็นต้น แต่ถ้ำเป็นกำรสร้ำงโรงงำนอุตสำหกรรมเบำ หรือเป็นอุตสำหกรรมประกอบชิ้นส่วน หรือคลังสินค้ำทั่วไป ส่วนประกอบในกำรพิจำรณำก็จะแตกต่ำงกันไป แม้กระทั่งองค์กรที่ด ำเนินธุรกิจกำรจัดส่งเอกสำรและพัสดุทำงอำกำศ อำจจะต้องเลือกท ำเลที่ตั้งใกล้ๆกับสถำนีรถไฟ และสนำมบิน เป็นต้น 7.4.4 กลยุทธ์การผลิตที่มีโรงงานหลายแห่ง เมื่อบริษัทมีโรงงำนหลำยแห่ง บริษัทเหล่ำนั้นสำมำรถจัดกำรกำรปฏิบัติกำรได้ในหลำยรูปแบบด้วยกัน เช่น กำรก ำหนดให้แต่ล่ะโรงงำนกำรผลิตสำยผลิตภัณฑ์ที่แตกต่ำงกัน หรือกำรก ำหนดให้แต่ละโรงงำนผลิตผลิตภัณฑ์ตำมควำมต้องกำรของตลำดที่แตกต่ำงกันหรือกำรก ำหนดให้แต่ละโรงงำนท ำกำรผลิตผลิตภัณฑ์ที่มีกระบวนกำรผลิตเหมือนกันแต่ละกลยุทธ์จะมีค่ำใช่จ่ำยและวิธีกำรจัดกำรที่แตกต่ำงกันเท่ำๆ กับกำรได้เปรียบในเชิงแข่งขัน 7.4.5 ท าเลที่ตั้งส าหรับธุรกิจบริการ และธุรกิจค้าปลีก ในกำรพิจำรณำเลือกท ำเลที่ตั้งส ำหรับธุรกิจบริกำร และธุรกิจค้ำปลีกจะแตกต่ำงไปจำกองค์กรที่ท ำกำรผลิต เช่น ควำมใกล้แหล่งวัตถุดิบอำจจะไม่ใช่ปัจจัยที่ส ำคัญ แต่ควำมสำมำรถเข้ำถึงได้ของลูกค้ำ ควำมสะดวกของลูกค้ำจัดเป็นปัจจัยส ำคัญอันดับต้นๆ ที่ต้องพิจำรณำ ถ้ำเป็นธุรกิจที่มีควำมเป็นเอกลักษณ์กำรตั้งใกล้กับคู่แข่งขันก็ไม่ใช่เป็นปัจจัยที่ส ำคัญ แต่โดยทั่วไปธุรกิจค้ำปลีกมักจะเลือกท ำเลที่ตั้งไว้ใกล้กับผู้ค้ำปลีกรำยอ่ืนๆ ซึ่งอำจจะเป็นคู่แข่งขัน หรือไม่ใช่คู่แข่งขันก็ได้ อันสืบเนื่องมำจำกจ ำนวนลูกค้ำที่มำจับจ่ำยซื้อสินค้ำมีจ ำนวนมำกและเป็นกำรเพ่ิมควำมสะดวกให้กับลูกค้ำอีกทอดหนึ่ง ดังนั้นจะสังเกตเห็นได้ว่ำห้ำงสรรพสินค้ำใหญ่ๆ มักจะมีแนวโน้มเลือกท ำเลที่ตั้งใกล้กัน เช่น ย่ำนรำชประสงค์ ชิดลม ย่ำนสีลม เป็นต้น นอกจำกนี้ภัตตำคำรและร้ำนขำยสินค้ำเฉพำะอย่ำงมักจะเลือกท ำเลที่ตั้งใกล้กับศูนย์กำรค้ำขนำดใหญ่เพ่ือหวังพ่ึงผลประโยชน์จำกกลุ่มลูกค้ำจ ำนวนมำกที่มำจับจ่ำยซื้อสินค้ำในศูนย์กำรค้ำนั้น ควำมสะดวกในกำรขนส่ง และหรือสิ่งอ ำนวยควำมสะดวกอ่ืนๆ อำทิ ที่จอดรถเป็นปัจจัยรำยละเอียดที่ส ำคัญในกำรวำงรำกฐำนควำมปลอดภัยของลูกค้ำที่มำใช้บริกำรก็เป็นอีกปัจจัยหนึ่งซึ่งไม่สำมำรถมองข้ำมไปได้ เป็นต้น

116

7.5 ท าเลที่ตั้งในต่างประเทศ แนวโน้มที่ผ่ำนมำเรื่องสิ่งอ ำนวยควำมสะดวกของท ำเลที่ตั้ง ในด้ำนกำรผลิตหรือโรงงำนได้สะท้อนให้เห็นถึงปัจจัยกำรแข่งขัน และปัจจัยด้ำนเทคโนโลยี แนวโน้มหนึ่งที่ผ่ำนมำและเห็นได้ชัด คือ ผู้ผลิตรถยนต์จำกต่ำงประเทศ โดยเฉพำะประเทศญี่ปุ่นไปสร้ำงโรงงำนในอเมริกำเพรำะว่ำอเมริกำเป็นตลำดใหญ่ส ำหรับรถยนต์ รถบรรทุก และยำนยนต์ใช้ส ำหรับกำรพักผ่อน ด้วยกำรตั้งโรงงำนในอเมริกำ บริษัทเหล่ำนี้ย่นระยะเวลำกำรขนส่ง และค่ำใช้จ่ำยในกำรขนส่ง นอกจำกนี้ยังหลีกเลี่ยงปัญหำเรื่องภำษี และโควตำ ซึ่งอำจเกิดข้ึนกับสินค้ำประเภทน ำเข้ำ ข้อตกลงของ GATT ในปี 1994 เกี่ยวกับกำรลด และก ำจัดก ำแพงภำษีหลำยประกำร มีผลกระทบต่อกำรตัดสินใจเบือกท ำเลที่ตั้ง เทคนิคกำรผลิตแบบทันเวลำอันเป็นกำรสนับสนุนให้ผู้เสนอขำย และผู้ซื้อตั้งโรงงำนใกล้กัน เพ่ือลดเวลำระหว่ำงรอจำกผู้เสนอขำย ด้วยเหตุผลนี้ท ำให้บริษัทต่ำงๆ ไม่ว่ำจะเป็น บริษัทในอเมริกำ ญี่ปุ่น ยุโรป ได้มีกำรพิจำรณำเพ่ือกำรตัดสินใจในกำรตั้งโรงงำนในต่ำงประเทศ นอกจำกนี้อุตสำหกรรมเบำดังเช่นอุตสำหกรรมผลิตชิ้นส่วนอิเล็คโทรนิค เรื่องต้นทุนค่ำแรงต่ ำกลำยเป็นปัจจัยส ำคัญน้อยกว่ำควำมใกล้ตลำด ผู้ใช้นิ้วส่วนอิเล็คโทรนิคในกำรผลิตต้องกำรให้ผู้เสนอขำยชิ้ นส่วนไปอยู่ใกล้กับโรงงำนผลิตของพวกเขำ ดังนั้นแนวโน้มที่มีโอกำสเป็นไปได้ในอนำคต คือ กำรตั้งโรงงำนขนำดเล็กซึ่งผลิตสินค้ำจ ำนวนน้อยประเภทใกล้กับแหล่งตลำดที่ส ำคัญ เพื่อเป็นกำรลดเวลำในกำรตอบสนอง นอกจำกนี้ควำมก้ำวหน้ำของเทคโนโลยีสำรสนเทศท ำให้ควำมสำมำรถของโรงงำนต่ำงๆ ที่จะรวบรวม ติดตำม และกระจำยข่ำวสำรข้อมูลด้วยกำรเชื่อมโยงกำรจัดซื้อ กำรตลำดและกำรจัดส่ง ด้วยกำรออกแบบวิศวกรรมและกำรผลิตอันเป็นกำรลดควำมจ ำเป็น หรือลดบทบำทส ำหรับหน้ำที่ดังกล่ำว เหล่ำนี้ในอันที่จะต้องตั้งให้ใกล้กัน ดังนั้นจึงเป็นกำรก่อให้เกิดกลยุทธ์ของกำรตั้งสิ่งอ ำนวยในกำรผลิตให้ใกล้กับแหล่งตลำดที่ส ำคัญ ประเด็นส ำคัญต่ำงๆ ที่จะต้องพิจำรณำในกำรตัดสินใจเลือกแหล่งที่ตั้งในต่ำงประเทศมีดังนี้ คือ ก. รัฐบำลต่ำงประเทศ ก.1 นโยบำยของกำรเป็นเจ้ำของคนต่ำงด้ำวในสิ่งอ ำนวยควำมสะดวกในกำรผลิต ก.2 ข้อก ำหนดในกำรใช้ผลิตภัณฑ์ที่ผลิตขึ้นในประเทศนั้นๆ ก.3 ข้อจ ำกัดในกำรน ำเข้ำ ก.4 กฎระเบียบเกี่ยวกับเงินตรำประเทศ ก.5 กฎระเบียบเกี่ยวกับเรื่องสิ่งแวดล้อม ก.6 มำตรฐำนผลิตภัณฑ์ภำยในประเทศนั้นๆ ก.7 ควำมมั่นคง ข. ควำมแตกต่ำงทำงวัฒนธรรม ข.1 สภำพแวดล้อมควำมเป็นอยู่ของคนงำนต่ำงด้ำว และผู้ติดตำม(ผู้อยู่ในอุกำระ) ข.2 ขนบธรรมเนียม ประเพณี ศำสนำ และวันหยุด ค. ควำมพึงพอใจของผู้บริโภค หรือลูกค้ำ

117

ค.1 จิตส ำนึกในกำรซื้อสินค้ำท่ีผลิตภำยในประเทศ ง. แรงงำน ง.1 ระดับกำรศึกษำของแรงงำน หรือกำรได้รับกำรฝึกอบรม ง.2 ธรรมเนียมกำรปฏิบัติงำน ง.3 กฎระเบียบ หรือข้อจ ำกัดจ ำนวนของพนักงำนต่ำงด้ำว ง.4 ควำมแต่ต่ำงทำงภำษำ จ. ทรัพยำกร จ.1 ควำมมีพร้อม และคุณภำพของวัตถุดิบ พลังงำน กำรคมนำคมขนส่ง

7.6 การประเมินทางเลือกในการเลือกท าเลที่ตั้ง เทคนิคที่จะกล่ำวถึงในกำรใช้ประเมินทำงเลือกท ำเลที่ตั้งในที่นี้ คือกำรวิเครำะห์จุดคุ้มทุนของท ำเลที่ตั้ง ตัวแบบกำรขนส่ง และกำรถ่วงน้ ำหนักปัจจัย 7.6.1 การวิเคราะห์จุดคุ้มทุนของท าเลที่ตั้ง กำรวิเครำะห์จุดคุ้มทุนเป็นกำรวิเครำะห์ควำมสัมพันธ์ของต้นทุน และรำยได้โดยที่มีกำรน ำจ ำนวน หรือปริมำณของผลิตเข้ำร่วมพิจำรณำด้วย โดยทั่วไปจะเลือกท ำเลที่ให้ปริมำณจุดคุ้มทุนต่ ำสุด ซึ่งย่อมหมำยถึงว่ำถ้ำเลือกท ำเลที่ตั้งดังนั้นธุรกิจจะได้คืนทุนเร็วกว่ำท ำเลที่ตั้งอ่ืนที่ท ำกำรเปรียบเทียบกัน ในวิธีนี้จะใช้กำรค ำนวณและกรำฟช่วยเพ่ือให้เข้ำใจและเห็นภำพได้ชัดเจนยิ่งขึ้นตำมขั้นตอนต่อไปนี้ ก. ก ำหนดค่ำใช้จ่ำยคงที่ และค่ำใช้จ่ำยแปรผันที่เกี่ยวข้องของแต่ละท ำเลที่ตั้ง ข. สร้ำงเส้นต้นทุนรวมของทุกท ำเลที่ตั้งลงในระนำบเดียวกัน ค. เลือกท ำเลที่ตั้งที่มีต้นทุนรวมต่ ำสุด ณ ระดับผลผลิตที่ก ำหนด กำรวิเครำะห์จุดคุ้มทุนของท ำเลที่ตั้ง มีข้อสมมติดังนี้ คือ 1. ต้นทุนคงที่จะคงท่ีตลอดช่วงของผลผลิต 2. ต้นทุนแปรผันจะเป็นเชิงเส้นตลอดช่วงของผลผลิต 3. ระดับผลผลิตที่ต้องกำรสำมำรถประมำณกำรได้อย่ำงใกล้เคียงท่ีสุด 4. มีเพียงผลิตภัณฑ์เดียวที่เก่ียวข้อง กำรวิเครำะห์ต้น หรือค่ำใช้จ่ำยของแต่ละท ำเลที่ตั้ง ท ำได้โดยอำศัยสมกำรดังต่อไปนี้ TC = TFC + TVC (7.1)

โดยที่ TC = Total Cost (ต้นทุนรวม) TFC = Total Fixed Cost (ต้นทุนคงท่ีรวม) TVC = Total Variable Cost (ต้นทุนแปรผันรวม)

118

แต ่ TVC = VC X Q (7.2)

โดยที่ VC = Variable Cost per unit (ต้นทุนแปรผันต่อหน่วย) Q = Quantity or Volume of Output (ปริมำณผลผลิต)

ดังนั้นจำกสมกำร (7.1) และ (7.2) เขียนเป็นสมกำรใหม่ดังนี้

TC = TFC + VC (Q) (7.3) ณ ปริมำณจุดคุ้มทุน QBEP = TFC (7.4)

P – VC ตัวอย่ำงที่ 7.1 ต้นทุนคงที่ และต้นทุนแปรผันของท ำเลที่ตั้งสำมแห่ง เป็นดังนี้

ก. สร้ำงเส้นต้นทุนรวมที่ปริมำณผลผลิต 2,000 หน่วยต่อปีส ำหรับท ำเลทั้งสำมลงในระนำบเดียวกัน

ข. ที่ปริมำณผลผลิตเท่ำกับ 2,000 หน่วยต่อปี ท ำเลที่ตั้งใดจะต้นทุนรวมต่ ำสุด ค. ถ้ำธุรกิจนี้คำดว่ำจะขำยสินค้ำได้หน่วยล่ะ 35 บำท ท ำเลที่ตั้งใดจะถึงปริมำณจุดคุ้มทุนเร็ว

ที่สุด

วิธีท ำ ท ำเลที่ตั้ง ต้นทุนคงท่ีรวม + ต้นทุนแปรผันรวม = ต้นทุนรวม ก 80,000 + 15 (2,00) = 110,000 บำท ข 70,000 + 20 (2,000) = 110,000 บำท ค 60,000 + 30 (2,00) = 120,000 บำท

ก) น ำค่ำต้นทุนคงท่ีรวมไปจุดในกรำฟที่ระดับกำรผลิตเท่ำกับศูนย์หน่วย และ น ำค่ำต้นทุนรวม

ไปจุดในกรำฟที่ระดับกำรผลิตเท่ำกับ 2,000 หน่วย

ท ำเลท่ีตั้ง ตน้ทุนคงท่ีต่อปี ตน้ทุนแปรผนั

(บำท) (บำทต่อหน่วย)

ก 80,000 15

ข 70,000 20

ค 60,000 30

119

ข) จำกกำรค ำนวณและกรำฟจะเห็นว่ำที่ระดับผลผลิต 2,000 หน่วย ต้นทุนรวมของท ำเลที่ตั้ง ก. และ ข .เท่ำกัน คือ 110,000

ค) ค ำนวณหำปริมำณจุดคุ้มทุนในท ำเลที่ตั้งแต่ละแห่ง ด้วยรำคำ 35 บำท ดังนี้ จำกสมกำร (7.4)

TFC

P – VC ท ำเลที่ตั้ง ก.

TFCก

P – VCก 80,000 35 – 15

ท ำเลที่ตั้ง ข. TFCข

P – VCข 70,000 35 – 20

ต้นทุนรวม (TC) (พันบำท)

1 2 3

ปริมำณ(Q) (พันหน่วย)

ท ำเล ก

0

60

70

80

90

100

110

120

ท ำเล ข

ท ำเล ค

Q ข =

= 4,667 หน่วย =

Q ก =

= 4,000 หน่วย =

Q =

120

ท ำเลที่ตั้ง ค. TFCค

P – VCค

60,000 35 – 30 จำกผลของกำรค ำนวณท ำเลที่ตั้ง ก. จะถึงปริมำณจุดคุ้มทุนเร็วที่สุดคือ 40,000 หน่วย เมื่อ P = 35 หน่วย

7.6.2 ตัวแบบการขนส่ง ในบำงกรณีค่ำขนส่งวัตถุดิบจำกแหล่งวัตถุดิบมำยังที่ตั้งของโรงงำน หรือค่ำขนส่งสินค้ำส ำเร็จรูปจำกโรงงำนไปยังลูกค้ำมีบทบำทในกำรตัดสินใจเลือกท ำเลที่ตั้งในกำรพิจำรณำสำมำรถน ำค่ำขนส่งนี้รวมเข้ำวิเครำะห์กับกำรวิเครำะห์จุดคุ้มทุนในหัวข้อ 7.6.1 ได้ ตัวอย่างท่ี 7.2 บริษัทผลิตอำหำรกระป๋องแห่งหนึ่งตั้งอยู่ที่จังหวัดระยอง ก ำลังตัดสินใจที่จะเลือกสร้ำง

คลังสินค้ำแห่งที่ 3 ในภำคอีสำน โดยมีท ำเลที่ตั้งที่ก ำลังพิจำรณำอยู่ 4 แห่ง คือ นครรำชสีมำ ขอนแก่น อุดรธำนี และสุรินทร์ ซึ่ งมีต้นทุนคงที่รวมต่อเดือนเท่ำกับ 200,000 บำท 250,000 บำท 200,000 บำท และ150,000 บำทตำมล ำดับ ส่วนต้นทุนแปรผันต่อหน่วยเท่ำกับ 20 บำท 20 บำท 15 บำท และ 25บำทตำมล ำดับ นอกจำกนี้ในแต่ละท ำเลยังมีค่ำขนส่งที่จะเกิดขึ้นในแต่ละเดือนเท่ำกับ 20,000 บำท 23,000 บำท และ 22,000 บำทตำมล ำดับที่ระดับผลผลิต 10,000 หน่วยต่อเดือน ท ำเลที่ตั้งใดจะมีต้นทุนรวมต่ ำสุดในกำรสร้ำงคลังสินค้ำ

วิธีท ำ

ค่ำใช้จ่ำยที่ระดับผลผลิต 10,000 หน่วยต่อเดือน เป็นดังนี้ ต้นทุนคงท่ี + ต้นทุนแปรผันรวม + ค่ำขนส่ง

นครรำชสีมำ 200,000 + 20 + 20,000 = 420,000 บำท ขอนแก่น 250,000 + 20 + 23,000 = 473,000 บำท อุดรธำนี 200,000 + 15 + 25,000 = 375,000 บำท สุรินทร์ 150,000 + 25 + 22,000 = 422,000 บำท

ดังนั้นอุดรธำนีจะมีค่ำใช้จ่ำยรวมต่ ำสุดส ำหรับระดับผลผลิต 10,000 หน่วย

ท่ีตั้ง ตน้ทุนคงท่ีต่อเดือน ตน้ทุนแปรผนั ค่ำขนส่งต่อเดือน

(บำท) ต่อหน่วย (บำท) (บำท)

นครรำชสีมำ 200,000 20 20,000

ขอนแก่น 250,000 20 23,000

อุดรธำนี 200,000 15 25,000

สุรินทร์ 150,000 25 22,000

Q ค =

= = 12,000 หน่วย

121

7.6.3 การให้ความส าคัญกับปัจจัยที่น ามาพิจารณา กำรตัดสินใจเลือกท ำเลที่ตั้งมักจะใช้ข้อมูลเชิงปริมำณ และข้อมูลเชิงคุณภำพซึ่งมีแนวโน้มแปรเปลี่ยนไปตำมสถำนกำรณ์ต่ำงๆ อันขึ้นอยู่กับควำมจ ำเป็นของแต่ละองค์กำร กำรให้ควำมส ำคัญกับปัจจัยที่น ำมำพิจำรณำนี้เป็นวิธีที่เป็นประโยชน์ส ำหรับกำรประเมิน และเปรียบเทียบทำงเลือกที่ถูกก ำหนดให้ วิธีนี้จะต้องอยู่บนพ้ืนฐำนที่เป็นเหตุผลส ำหรับกำรประเมินและเปรียบเทียบปัจจัยสิ่งอ ำนวยควำมสะดวกของทำงเลือกต่ำงๆ ด้วยกำรก ำหนดปัจจัยที่มีควำมสัมพันธ์กันของแต่ละทำงเลือก นอกจำกนี้ผู้ตัดสินใจยังสำมำรถที่จะรวมควำมคิดเห็นส่วนตัวรวมเข้ำกับสำรสนเทศเชิงปริมำณในกระบวนกำรตัดสินใจ ล ำดับขั้นตอนต่ำงๆ ของวิธีนี้ เป็นดังนี้

ก. ก ำหนดปัจจัยที่เก่ียวข้อง เช่น ที่ต้องของตลำด แหล่งพลังงำน ที่จอดรถ เป็นต้น ข. ก ำหนดน้ ำหนักให้แต่ละปัจจัยในข้อ ก โดยพิจำรณำควำมส ำคัญเปรียบเทียบ ปัจจัยที่มี

ควำมส ำคัญมำกให้น้ ำหนักมำก ปัจจัยที่มีควำมส ำคัญน้อยให้น้ ำหนักน้อยแต่น้ ำหนักที่ใช้ถ่วงรวมกันเท่ำกับ 1

ค. ตัดสินใจมำตรวัดร่วมส ำหรับทุกปัจจัย (โดยปกติจะใช้มำตรวัดตั้งแต่ 0 ถึง 100) ง. ให้คะแนนกับปัจจัยของแต่ละทำงเลือก

จ. คูณน้ ำหนักปัจจัยด้วยคะแนนส ำหรับแต่ละปัจจัย และหำผลรวมของผลคูณของแต่ละท ำเลที่ตั้ง

ฉ. เลือกท ำเลที่ตั้งมีผลรวมของคะแนนสูงสุด หมายเหตุ ในบำงกรณีผู้ตัดสินใจอำจจะก ำหนดคะแนนรวมขั้นต่ ำเอำไว้ ถ้ำผลของกำรค ำนวณออกมำแล้วปรำกฏว่ำไม่มีท ำเล (ทำงเลือก) ใดมีคะแนนรวมถึงขั้นต่ ำตำมที่ก ำหนดก็จะไม่เลือก และหำท ำเลใหม่ท ำกำรประเมินต่อไป แต่ถ้ำจ ำเป็นก็อำจจะน ำปัจจัยต่ำงๆมำท ำกำรประเมินใหม่อีกครั้งหนึ่ง ตัวอย่างท่ี 7.3 ร้ำนเบเกอรี่แห่งหนึ่งต้องกำรขยำยสำขำใหม่อีกแห่งหนึ่ง ตำรำงข้ำงล่ำงนี้เป็นสำรสนเทศ

ของทำงเลือกท ำเลที่ตั้งใหม่สองแห่ง จงใช้วิธีกำรให้ควำมส ำคัญกับปัจจัยในกำรพิจำรณำตัดสินใจเลือกท ำเลที่ตั้งแห่งใหม่ส ำหรับกำรขยำยสำขำ

เพรำะฉะนั้น ท ำเล ข เป็นท ำเลที่ดีกว่ำ เพรำะว่ำมีคะแนนรวมสูงสูงกว่ำ

เพรำะฉะนั้น ท ำเล ข เป็นท ำเลที่ดีกว่ำ เพรำะว่ำมีคะแนนรวมสูงกว่ำ

คะแนนท ำเลที่ตั้ง คะแนนที่ถ่วงน้ ำหนัก ปัจจัย น้ ำหนัก ก. ข. ท ำเล ก. ท ำเล ข. ควำมใกล้กับร้ำนเดิม 0.10 90 70 0.10(90) = 9.0 0.10(70) = 7.0 จ ำนวนลูกค้ำ 0.05 80 90 0.05(80) = 4.0 0.05(90) = 4.4 ค่ำเช่ำ 0.04 80 70 0.04(80) = 32.0 0.04(70) = 28.0 ขนำดของร้ำน 0.10 75 80 0.10(75) = 7.5 0.10(80) = 8.0 แผนผัง 0.20 50 70 0.20(50) = 10.0 0.20(70) = 14.0 ค่ำใช้จ่ำยอื่นๆ 0.15 80 90 0.15(80) = 12.0 0.15(90) = 13.5 1.00 74.5 75.0

122

7.6.4 วิธีค านวณจากศูนย์กลาง วิธีนี้เป็นวิธีก ำหนดแหล่งที่ตั้งของศูนย์กลำงกำรกระจำยซึ่งเป็นกำรประหยัดค่ำใช้จ่ำยในกำรขนส่งได้มำกที่สุด หรือเป็นกำรลดค่ำใช้จ่ำยในกำรขนส่งให้น้อยที่สุด ค่ำใช้จ่ำยในกำรขนส่ง หรือกระจำยสินค้ำเป็นฟังก์ชั่นเชิงเส้นกับระยะทำง และปริมำณที่จัดส่ง และสมมติว่ำปริมำณที่จัดส่งไปในแต่ละท ำเลมีค่ำคงที่ แต่ถ้ำปริมำณเกิดแปรผันตำมฤดูกำลจะเป็นกรณียกเว้นให้เปลี่ยนแปลงได้ตรำบเท่ำท่ีจ ำวนสัมพันธ์กันนั้นยังเหมือนกัน กำรค ำนวณในวิธีนี้จะใช้แผนที่ซึ่งแสดงถึงที่ตั้งของสถำนีปลำยทำง แผนที่นี้จะต้องละเอียดถูกต้องตำมมำตรำส่วน จุดร่วมของระบบจะถูกเขียนบนแผนที่เพ่ือก ำหนดควำมสัมพันธ์ของที่ตั้งแต่ละแห่ง เมื่อจุดร่วมของระบบได้ถูกเตรียมบนแผนที่เรียบร้อยแล้วก็จะสำมำรถก ำหนดจุดร่วมของแต่ละสถำนีปลำยทำง (ดังรูปภำพที่ 7.1 ก. และ 7.1 ข.)

รูปภาพที่ 7.1 แผนที่แสดงที่ตั้งและระบบจุดรวม

ถ้ำปริมำณหรือจ ำนวนที่ขนส่งไปยังจุดหมำยปลำยทำง (ท ำเลที่ตั้ง) ทุกแห่งเท่ำกันเรำสำมำรถหำจุดพิกัด (จุดร่วม) ของศูนย์กลำงกำรกระจำยนั่นก็คือ ท ำเลที่ตั้งของศูนย์กำรกระจำยสินค้ำด้วยกำรหำค่ำเฉลี่ยของ X และค่ำเฉลี่ยของ Y ซึ่งค่ำเฉลี่ยที่กล่ำวถึงนี้ สำมำรถหำได้จำกสูตรต่ำงๆ ดังต่อไปนี้

และ Y =

โดยที่ Xi = ค่ำ X ของท ำเลที่ตั้ง (X coordinates of destinations) Yi = ค่ำ Y ของท ำเลที่ตั้ง (Y coordinates of destinations) N = จ ำนวนของท ำเลที่ตั้ง (number of destinations) ถ้ำจ ำนวนหรือปริมำณหน่วยสินค้ำที่จะถูกขนส่งไปยังจุดมุ่งหมำยปลำยทำงทุกแห่งไม่เท่ำกัน จะใช้ค่ำเฉลี่ยแบบถ่วงน้ ำหนัก น้ ำหนักที่น ำมำถ่วงคือจ ำนวนหรือปริมำณหน่วยของสินค้ำที่จะถูกขนส่งไปยังแต่ละท ำเลที่ตั้ง สูตรจะเป็นดังนี้ คือ

X

ท ำเล ก (2.4)

ท ำเล ข (5.8)

ท ำเล ค (7.6)

0 2 4 6 8

4

6

8

น

ท ำเล ข

ท ำเล ค ท ำเล ก

ก. แผนที่แสดงสถำนที่ตั้ง (หรือสถำนีปลำยทำง) ข. เพ่ิมระบบจุดร่วม

น Y

123

และ Y =

โดยที่ Qi เป็น ปริมำณที่จะถูกขนส่งไปยังท ำเลที่ตั้งต่ำงๆ Xi เป็น จุดตัดแกน X ของท ำเลที่ตั้ง i Yi เป็น จุดตัดแกน Y ของท ำเลที่ตั้ง i ตัวอย่างท่ี 7.4 จงค ำนวณหำค่ำจุดพิกัดของศูนย์กลำงกำรกระจำย ตำมรูปภำพที่ 7.1 ข. ดดยที่สมมติว่ำ กำรขนส่งของจำกศูนย์กลำงกระจำยไปยังสถำนที่ปลำยทำงทั้งสำมมีจ ำนวนเท่ำกัน วิธีท ำ จุดพิกัดของสถำนที่ปลำยทำงแต่ละแห่งจำกรูปภำพที่ 7.1 ข เป็นดังนี้ คือ ท ำเลที่ตั้ง X , Y ก 2 , 4 ข 5 , 8 ค 7 , 6 14 18 จำกสูตร (7.4)

= =

= 4.67 = 6 เพรำะฉะนั้นจุดศูนย์กลำงกำรกระจำยอยู่ที่จุด (4.67 , 6) ซึ่งอยู่ทำงทิศตะวันตก (หรือด้ำนซ้ำยมือ) ของท ำเล ค และทำงทิศใต้ของท ำเล ข ตัวอย่างท่ี 7.5 จำกตัวอย่ำงที่ 7.4 ถ้ำกำรขนส่งสินค้ำจำกศูนย์กลำงกำรกระจำยไปยังท ำเลที่ ตั้งแต่ละแห่ง มีจ ำนวนไม่เท่ำกัน และเป็นดังนี้ จ ำนวนสินค้ำ ท ำเลที่ตั้ง X , Y (หน่วยต่ออำทิตย์) ก 2 , 4 800 ข 5 , 8 500 ค 7 , 6 300

จงค ำนวณหำจุดพิกัดของศูนย์กลำงกระจำย

1,600

124

วิธีท ำ จำกสูตร (7.5)

= = = 3.9

= = = 5.6

เพรำะฉะนั้นจุดพิกัดศูนย์กลำงกำรนกระจำยอยู่ที่ (3.9 , 5.6) ซึ่งอยู่ทำงทิศตะวันออกเฉียงเหนือของท ำเล ก ดังรูปภำพต่อไปนี้

Y

X 0 1 2 3 4 5 6 7

2

4

5 5.65.65.6

6

8

3.9

ท ำเล ก (2.4)

ท ำเล ข (5.8)

ท ำเล ค (7.6)

(3.9,5.6)

น

125

แบบฝึกหัดท้ายบท 1. ในกำรตัดสินใจเลือกท ำเลที่ตั้งจะมีผลกระทบต่อระบบกำรผลิตอย่ำงไร จงอธิบำย 2. ในกำรตัดสินใจเลือกท ำเลที่ตั้งใช้ส ำหรับโรงงำน และไม่ใช่ส ำหรับโรงงำนนั้นมีควำม

แตกต่ำงกันอย่ำงไร จงอธิบำย 3. เพรำะเหตุใดจึงมีควำมจ ำเป็นในกำรเลือกท ำเลที่ตั้งใหม่ จงอธิบำย 4. ขั้นตอนทั่วไปส ำหรับกำรตัดสินใจเลือกท ำเลที่ตั้งนั้นมีอะไรบ้ำง จงอธิบำยโดยสังเขป 5. ปัจจัยที่มีผลกระทบต่อกำรเลือกท ำเลที่ตั้งมีอะไรบ้ำง และแต่ละปัจจัยมีควำมส ำคัญอย่ำงไร

จงอธิบำย 6. เพรำะเหตุใดธุรกิจต่ำงๆ ในปัจจุบันจึงมีกำรขยำยท ำเลที่ตั้งไปยังต่ำงประเทศ และกำรที่

ธุรกิจเหล่ำนั้นขยำยกิจกำรไปยังต่ำงประเทศจ ำเป็นที่จะต้องค ำนึงถึงปัจจัยต่ำงๆ ที่ส ำคัญอะไรบ้ำงจงระบุมำพร้อมทั้งค ำอธิบำย

7. ต้นทุนคงที่ และต้นทุนแปรผันส ำหรับท ำเลที่ตั้ง 4 แห่ง เป็นดังนี้ ท ำเล ต้นทุนคงท่ีรวมต่อปี ต้นทุนแปรผัน (บำท) (บำทต่อหน่วย) ก 250,000 11 ข 100,000 30 ค 150,000 20 ง 200,000 35

7.1 จงเขียนกรำฟของเส้นต้นทุนรวมของท ำเลที่ตั้งทั้ง 4 แห่ง 7.2 จงระบุว่ำท ำเลที่ตั้งใดเหมำะส ำหรับช่วงกำรผลิต หรือผลผลิตระดับใด 7.3 ถ้ำคำดว่ำจะท ำกำรผลิตที่ผลผลิต 8,000 หน่วยต่อปี ควรจะเลือกท ำเลใดเพ่ือให้ได้ต้นทุนรวมต่ ำสุด 7.4 จงค ำนวณหำปริมำณจุดคุ้มทุนในท ำเลที่ตั้งทั้ง 4 ด้วยรำคำ 38 บำท ต่อหน่วย

8. โรงงำนผลิตเครื่องใช้ไฟฟ้ำแห่งหนึ่งต้องกำรขยำยคลังเก็บสินค้ำแห่งใหม่ โดยมีท ำเลที่ตั้งที่น่ำสนใจอยู่ 3 แห่ง ดังมีรำยละเอียดดังนี้ ท ำเลที่ตั้ง ต้นทุนคงท่ีรวม ต้นทุนแปรผัน ค่ำขนส่งต่อเดือน

ต่อเดือน(บำท) ต่อหน่วย(บำท) (บำท) ก 300,000 40 150,000 ข 400,000 42 100,000 ค 350,000 38 140,000 ที่ระดับผลผลิต 5,000 หน่วยต่อเดือน ท ำเลที่ตั้งใดจะมีต้นทุนรวมต่ ำสุดในกำรสร้ำงคลังสินค้ำ

126

บรรณานุกรม วิทยำ มำนะวำณิชเจริญ., เถ้ำแก่แค่เอ้ือ,. บริษัท ซีเอ็ดยูเคชัน จ ำกัด (มหำชน)., 2547. ดร.รพีพร รุ้งสีทอง rapeepornr@gmail.com 19 พฤษภำคม 2558 อำจำรย์ประจ ำภำควิชำบริหำรธุรกิจ

คณะสังคมศำสตร์ มหำวิทยำลัยศรีนครินทรวิโรฒ http://www.bangkokbiznews.com/blog/detail/634540 ผศ.สมชัย อภิรัตนพิมลชัย. (2555). กำรจัดกำรกำรผลิตและกำรปฏิบัติกำร(ฉบับปรับปรุง). กรุงเทพฯ: เลย์

ปรินส์ วิจิตรำ ประเสริฐธรรม. (2540). กำรบริหำรกำรผลิต. กรุงเทพฯ: วิทยำลัยครูสวนดุสิต

สหวิทยำลัยรัตนโกสินทร์ ผศ.ชุมพล ศฤงคำรศิริ. กำรวำงแผนและควบคุมกำรผลิต. กรุงเทพฯ: สมำคมส่งเสริม

เทคโนโลยี(ไทย-ญี่ปุ่น) บริษัทประชำชน จ ำกัด ดร.พิชิต สุขเจริญพงษ์. (2539). กำรจัดกำรวิศวกรรมกำรผลิต.กรุงเทพฯ: บริษัทซีเอ็ด

ยูเคชั่น จ ำกัด ณัฎฐพันธ์ เขจรนันท์.(2542). กำรจัดกำรกำรผลิตและกำรด ำเนินงำน. กรุงเทพฯ:โรงพิมพ์

แห่งจุฬำลงกรณ์มหำวิทยำลัย สุมล มำลำสิทธิ. (2547). กำรจัดกำรกำรผลิตและกำรด ำเนินงำน.กรุงเทพฯ: เฟื่องฟ้ำพริ้นติ้ง ดร.พจน์ พจนพำณิชย์กุล (https://sites.google.com/site/potarticle/02) อ .พุทธวรรณ ขันต้นธง .หลักกำรกำรวิจัยกำรจัดกำรควำมรู้ .วิทยำลัยศิลปะ สื่อ และเทคโนโลยี

มหำวิทยำลัยเชียงใหม่.2554. สุเธียร โล้กูลประกิจ 30 พฤษภำคม 2546 , คณะสถำปัตยกรรมศำสตร์, มหำวิทยำลัยเกษตรศำสตร์

https://www.academia.edu/11332171 / หลักกำรออกแบบร้ำนค้ำปลีกสมัยใหม่, อรทัย วำนิชดี. ธุรกิจทั่วไป. กรุงเทพฯ : ประสำนมิตร, 2545. สุดำทิพย์ ตันตินิกุลชัย และศักดำ หงส์ทอง. ธรุกิจทั่วไป. กรุงเทพฯ : บริษัท ส ำนักพิมพ์เอมพันธ์ จ ำกัด,

2547. สมชำย . (นำมปำกกำ) . 2556 . ปัจจัยกำรเลือกท ำเลที่ตั้งสถำนที่ประกอบกำร(ออนไลน์). สืบค้นข้อมูลจำก

www.novabizz.com เมื่อวันที่ 14 กันยำยน 2558. สุพัตร์ คงอำษำ . ม.ป.ป. ธุรกิจขนำดย่อมและผู้ประกอบกำร(ออนไลน์). สืบค้นข้อมูลจำก

www.smebyltp.com เมื่อวันที่ 16 กันยำยน 2558. สุภำณีย์ ศรีค ำโชค . 2552 . ธุรกิจขนำดย่อม(ออนไลน์). สืบค้นข้อมูลจำก www.tippawantle.com เมื่อ

วันที่ 16 กันยำยน 2558. กำรบริหำรอุตสำหกรรม ของกตัญญู หิรัญญสมบูรณ์ 29 เมษำยน 2548 See more at: http://www.thaismescenter.com/วิธีกำรเลอืกท ำเลที่ตั้ง-ร้ำนค้ำปลีก-ให้โดน กรณีศึษำกลยุทธ์ป่ำล้อมเมือง เรื่อง " เถ้ำแก่น้อย" ที่มำจำก : วำรสำร MBA Connect by PIM กรณีศึกษำ ซีพี เซเว่น อีเลฟเว่น http://thitinan-sangatong.blogspot.com/

127

ก ล ยุ ท ธ์ 'นิ รั น ด ร์ จ ำ ว ล ำ 'ต้ น ทุ น ต่ ำ -ป่ ำ ล้ อ ม เ มื อ ง สู่ ชั ย ช น ะhttp://www.komchadluek.net/news/detail/201913

อำเจ บิ๊กโคล่ำ ป่ำล้อมเมือง http://www.manager.co.th/iBizChannel/ViewNews.aspx?NewsID=9530000000831

ดร.ฉัตยำพร เสมอใจ, “พฤติกรรมผู้บริโภค”, บริษัทซีเอ็ดยูเคชั่น จ ำกัด (มหำชน), กรุงเทพฯ 2550.

ผศ.วิมลรัตน์ ภมรสุวรรณ, “พฤติกรรมผู้บริโภค”, เอกสำรเรียบเรียง 2552. รศ.ดร.เสรี วงษ์มณฑำ, “กำรวิเครำะห์พฤติกรรมผู้บริโภค”, ธีระฟิล์มและไซเท็กซ์, กรุงเทพฯ

2542. อดุลย์ จำตุรงคกุล, “พฤติกรรมผู้บริโภค”, โรงพิมพ์มหำวิทยำลัยธรรมศำสตร์, กรุงเทพฯ 2545. รศ.ศิริวรรณ เสรีรัตน์และคณะ, “พฤติกรรมผู้บริโภค”, วิสิทธิ์พัฒนำจ ำกัด, กรุงเทพฯ 2538. รศ.สมจิตร ล้วนจ ำเริญ, “พฤติกรรมผู้บริโภค”, ส ำนักพิมพ์มหำวิทยำลัยรำมค ำแหง, กรุงเทพฯ

2546. ผศ.ดร.ปณิศำ มีจินดำ, “พฤตกิรรมผู้บริโภค” ธรรมสำรจ ำกัด, กรุงเทพฯ 2553 ชูชัย สมิทธิไกร, “พฤติกรรมผู้บริโภค”วี.พริ้นท์จ ำกัด, กรุงเทพฯ 2554 ผศ.ดร.นภวรรณ คณำนุรักษ์, ซีวีแอลกำรพิมพ์ จ ำกัด, กรุงเทพฯ 2556 วุฒิ สุขเจริญ, จ.ีพี. ไซเบอร์พริ้นท,์ กรุงเทพฯ 2555 Leslie Laslie Laze Kanuk, “Consumer Behavior”, Leon & schiffman. คณะกรรมกำรพัฒนำหลักสูตร (สรภ) (2542), เอกสำรประกอบกำรศึกษำวิชำพฤติกรรมมนุษย์กับ

กำรพัฒนำตน. กรุงเทพฯ: สดใสกำรพิมพ์. ปรีญำ สุวรรณจันทร์ (2543), รำยงำนโครงกำรพัฒนำตนเอง. สถำบันรำชภัฏสวนสุนันทำ. http://www.personality.ob.tc/Personal%20Development.html แนวคิดเก่ียวกับควำมเป็นผู้ประกอบกำร Wednesday March 15th, 2017, , Ranee E,

http://www.sms-stou.org/archives/2225 Alfred E. Osborne Jr., Ph.D., Entrepreneur’s Toolkit, Harvard Business School

Publishing Corporation., 2005. Lognenecker, Carlos W.Moore, J. William Petty. Small Business Management An

Entrepreneurial Emphasis, 12 edition, Justin G. Thomson South-Western., 2003. This entry was posted in แผนธุรกิจ and tagged แผนกำรตลำด on November 25, 2014.

http://gaffneybusiness.com/tag/%E0%B9%81%E0%B8%9C%E0%B8%99%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%95%E0%B8%A5%E0%B8%B2%E0%B8%94/ https://www.leaderwings.co/leadership/95-mindset-millionaires/

อำจำรย์จิรพร สุเมธีประสิทธิ์ Risk Management Forum ศูนย์ข้อมูลควำมรู้เกี่ยวกับ กำรบริหำรจัดกำรควำมเสี่ยง https://chirapon.wordpress.com/tag/%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%AA%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%A2%E0%B8%87%E0%B8%97%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%98%E0%B8%B8%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%88/

128

SMEs ชี้ช่องรวย ARTICLE - ท ำร้ำนอำหำรให้รวยอย่ำงมืออำชีพ http://www.e-merchant.co.th/RMS/Article_201506_01.html

ไขกุญแจสู่ควำมส ำเร็จกับแนวคิดของ เจ้ำสัว “ธนินท์ เจียรวนนท์” https://www.taokaemai.com/15-key-success-from-dhanin/

http://lpn.nfe.go.th/e_learning/LESSON6/unit6.htm+unit6_1.htm