1

รายงานผลการวจย เรอง

การศกษาศพททางการขบรองเพลงไทยของ ครมณฑนา อยยงยน

นางสาวพรรณธร แสงสกล

รายงานวจยฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปศาสตรบณฑต สาขาวชาดนตรไทย ภาควชาดนตร คณะมนษยศาสตร

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร พทธศกราช ๒๕๕๖

2

พรรณธร แสงสกล ๒๕๕๖ : การศกษาศพททางการขบรองเพลงไทยของ ครมณฑนา อยย งยน สาขาวชาดนตรไทย ภาควชาดนตร คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร อาจารยทปรกษา : ผชวยศาสตราจารยภาคม บ ารงสข

บทคดยอ

การวจยครงนมจดประสงคเพอศกษา (๑) ศกษาค าศพททางการขบรองเพลงไทยของครมณฑณา อยย งยน (๒) ศกษาวธการขบรองเพลงไทยในศพทแตละค าของครมณฑณา อยย งยน

ประชากรทใชในครงนคอ ครดนตรไทย กลมตวอยางในการวจยครงนคอ อาจารยมณฑณา อยย งยน โดยการใชวธสมกลมตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง เนองจาก อาจารยมณฑณา อยย งยน เปนครทางดานการขบรองเพลงไทย และเปนผทมความเชยวชาญทางดานการขบรองเพลงไทยเปนอยางยง

ผลการวจยพบวา (๑) ศกษาค าศพททางการขบรองเพลงไทยของครมณฑณา อยย งยน จาก

การศกษาพบวา ศพททางการขบรองเพลงไทยของครมณฑนา อยย งยน ทไดศกษามทงหมด ๒๒ ค า ซงศพททางการขบรองเพลงไทยของครมณฑณา อยย งยนนนตรงกบวธการขบรองเพลงไทยตามเกณฑมาตรฐานสาขาและวชาชพดนตรไทย (๒) ศกษาวธการขบรองเพลงไทยในศพทแตละค าของครมณฑณา อยย งยน จากการศกษาพบวา มวธการขบรองเพลงไทยในศพทแตละค าทละเอยดออน มการประดษฐค ารองและการเออน โดยเนนความไพเราะของการขบรอง และยงค านงถงจงหวะของเพลง อกทงยงสอดคลองกบอารมณของบทเพลงนนๆอกดวย

3

กตตกรรมประกาศ

ในการท าวจยฉบบนจะไมส าเรจลลวงไปไดหากปราศจากค าปรกษา และค าแนะน าทดยงของผชวยศาสตราจารยภาคม บ ารงสข ซงในการน าเนนการท าวจยในครงนผชวยศาสตราจารยภาคม บ ารงสขไดกรณาใหค าแนะน าตางๆในการท าวจยดวยความเมตตาโดยตลอดมา และกราบขอบ พระคณทกทานในสาขาวชาคนตรไทย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ทไดใหความรและประสบการณทด ตลอดระยะเวลา ๓ป

ขอกราบขอบพระคณ ครมณฑนา อยย งยน ทกรณาใหความอนเคราะหในการท าวจยเกยวกบทานตลอดจนใหการสมภาษณทเปนประโยชนในการท าวจยในครงน

ขอขอบคณเพอนทกๆคนในสาขาวชาดนตรไทย ทคอยใหความชวยเหลอกนมาตลอดเวลา และ

ยงคอยใหก าลงใจในการท าวจยในครงน

สดทายนขอกราบขอบคณอยางสง ตอครอบครวทเปนก าลงใจส าคญทใหค าปรกษาทดตอการท าวจยในครงน นางสาวพรรณธร แสงสกล

๒๘ มนาคม ๒๕๕๗

4

ค าน า

รายงานผลการวจยฉบบนเปนสวนหนงของวชาระเบยบและวธวจย ( ๐๑๓๘๕๔๙๑ ) ของ

สาขาวชาดนตรไทย ภาควชาดนตรไทย คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ปการศกษา

๒๕๕๖ ซงเปนผลจากการเกบขอมลการสมภาษณเรองราวทเกยวของกบ การศกษาศพททางการขบ

รองเพลงไทยของ ครมณฑนา อยย งยนทงนเพอเปนการทราบถงประวตความเปนมาของประวตอาจารย

ถาวร ศรผอง และเพอใหเนอหาของวจยฉบบนไดมการเปดกวางออกไป

ขาพเจาหวงไวเปนอยางยงทวจยฉบบนขนมาและคงจะเปนประโยชนแกผทสนใจทกทานท

ตองการศกษาขอมลเกยวกบประวตอาจารยถาวร ศรผอง เพอท าใหดนตรไทยคงมสบตอไปแลวยงชวย

สงเสรมผทมความรความสามารถใหไดพฒนาตนเองใหทนตอโลก สดทายนหากมขอมลผดพลาด

ประการใด ขาพเจาตองขออภยไว ณ โอกาสนดวย

นางสาวพรรณธร แสงสกล

นสตชนปท ๓ สาขาวชาดนตรไทย ภาควชาดนตรไทย

คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

5

สารบญ

หนา

บทคดยอ

กตตกรรมประกาศ

ค าน า

บทท ๑ บทน า

ความเปนมาและความส าคญ ๑

บทท ๒ เอกสารและวรรณกรรมทเกยวของ

๑. ความหมายของค าวา ศพท ๕

๒. การขบรองเพลงไทย ๖ ๒.๑ ความหมายของการรอง ๖ ๒.๒ ความหมายของเพลงไทย ๗ ๒.๓ วธการขบรองเพลงไทยตามเกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพ ๙ ดนตรไทย ๓. การสมภาษณ ๑๕ ๔. งานวจยทเกยวของ ๑๗ บทท ๓ วธด าเนนการวจย ประชากรและกลมตวอยาง ๑๙ บทท ๔ ผลการศกษา การศกษาศพททางการขบรองเพลงไทยของครมณฑณา อยย งยน ๒๓

6

สารบญ (ตอ)

หนา

บทท ๕ สรป อภปราย ขอเสนอแนะ สรปผล ๓๐

บรรณานกรม ๓๓

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก ประวตผใหสมภาษณ ๓๕

ภาคผนวก ข ภาคสนาม ๓๙

ภาคผนวก ค ประวตผศกษาวจย ๔๑

๑

บทท ๑ บทน า

ความเปนมาและความส าคญของโครงการ การขบรอง เปนสงทธรรมชาตใหมาพรอมๆกบมนษย เปนศาสตรและศลปทท าใหมนษยม ความสข และการขบรองเพลงไทยกเปนศลปะทวเศษณอยางหนง เพราะมกลวธลลาชนเชงมากมาย ซงครแตละทานแตละส านกยอมมกลเมดวธทแตกตางกน การขบรองเพลงไทยนนมความยากงายรวมกนอย ศลปะประเภทอนๆยงมอปกรณตางๆเขารวมเสรมมากมาย แตการขบรองไมมอปกรณทเปชนสวนใหสมผสได อปกรณทส าคญของการขบรองนนลวนอยในตวผขบรองเองทงสน ซงนบเปนศลปะทละเอยดออนมองไมเหนไดดวยตา ปราศจากรปรางตวตนใหสมผส ดงท ดวงใจ อมาตยกล (๒๕๔๗:ค าน า) กลาวไววา

“การขบรองเปนดนตรชนแรกของมนษย เรมจากเสยงเพลงกลอมเดกทแมบรรจงหา วธทนมนวลเพอขบกลอมใหลกไดหลบลงได การรองเพลงจงเปนสญลกษณของความนมนวล และความสละสลวย น าเสยงและวธการขบรองของนกรองจะมผลกระทบตอจตใจผฟงใหเกด อรรถรสตางๆ”

ไมมใครปฏเสธไดวาดนตรเปนศลปะทโลกยกยองวาเปนยอดแหงศลปะทงหลาย ดนตรไทยเปนเอกลกษณทางวฒนธรรมทแสดงออกถงอตลกษณและตวตนของคนไทย เชนเดยวกบอกษรไทยและเลขไทย คนไทยใชชวตคกบเสยงเพลงและดนตรจนซมซาบเปนสวนหนงของวถชวต ทงในการงานอาชพ พธการ และการละเลนตางๆ ไมวาในสงคมเมองหรอสงคมชนบทดงท ไพศาล อนทวงศ(๒๕๔๖:ค าน า) กลาวไววา

“มรดกอนล าคาทเกดจากภมปญญาของบรรพบรษ ทไดสรางสรรคและสงสมสบทอด กนมาเปนระยะเวลายาวนานทถอวาเปนวฒนธรรมของบานเมองเรานนกคอดนตรไทย

๒

ความงดงามและความสมบรณของดนตรไทยทไดสบทอดกนมาอยางตอเนอง ยอมบงบอกถงความเจรญรงเรองทางดานจตใจและความเปนศลปะชนสงทมความละเอยดลกซง”

บรรดานกวชาการตางๆไมวาแขนงใด ยอมมค าทใชพดเปนทหมายรกนเฉพาะในวงการแขนงนน ยงเปนวชาการทเปนศลปะกยงมค าเฉพาะมากขน และค าเฉพาะเหลานผทอยนอกวงการนนกยากทจะทราบความหมายได แมบางค าจะพดเหมอนกบค าพดสามญทใชกนอยโดยทวไป แตความหมายทใชในวงการนนไมเหมอนความหมายสามญทวไป ในวงการดนตรไทยกเชนเดยวกน ดงท ครมนตรตราโมทย(๒๕๓๒:ค าน า) กลาวไววา “ในวงการดรยางคศลไทย กมค าเฉพาะซงเปนศพทวชาการทใชพดเปนทหมายรกนใน นกรองนกดนตรไทย ซงผอนไมเขาใจความหมายอยไมนอย และแมแตในหมนกรองนกดนตรไทยดวยกน ค าบางค ากยงเขาใจความหมายแตกตางกนไปไดบาง” จากการศกษาคนควาขอมล ผวจยไดศกษาแนวทางการวจยเกยวกบการวเคราะหค าศพท ผวจยรวบรวมขอมลทเกยวของกบการศกษาการวจยค าศพท ดงน “๑. เบญจา หงสทอง(๒๕๔๑:๓๙) ไดท าการวจยเรองวเคราะหเทคนคการขบรองเพลงบหลน(ถา) จากการวจยพบวา การวเคราะหเทคนคการขบรองเพลงบหลน(ถา) นมกลวธการขบรองหลายวธดวยกน ซงเทคนคตางๆเหลาน ครบางทานอาจเรยกแตกตางกนออกไป แตแทจรงแลวกคอลกษณะวธเดยวกนนนเอง ๒. อรไท ใหญแทนคณ(๒๓๓๕:บทคดยอ) ไดท าการวจยเรอง การวเคราะหศพทโบราณ จากการวจยพบวา วรรณคดไทยทปรากฎในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.๒๕๒๕ การศกษาครงนมงวเคราะหศพทโบราณจากวรรณคดไทย โดยมวตถประสงคทจะศกษาค าไทยและการแผลงเสยงตามวธการสนธและการดดแปลง

๓

๓. วทยา วอนกล า(๒๕๕๔:บทคดยอ) ไดท าการวจยเรอง ดนตรไทยในนราศของสนทรภ การศกษาครงนมงวเคราะหค าศพทสงคต เครองดนตรไทย วงดนตรไทย ชอเพลงไทย และบทบาทหนาทของดนตรไทยทปรากฏในนราศของสนทรภทง ๙ เรอง ไดแก นราศเมองแกลง นราศพระบาท นราศภเขาทอง นราชเมองเพชร นราศวดเจาฟา นราศอเหนา โคลงนราศสพรรณ ร าพนพลาป และนราศพระปะธม โดยใชระเบยบวธวจยเชงคณภาพ ซงไดศกษารวบรวมจากเอกสารทเกยวของ และสรปผลในเชงพรรณนา ๔. จรการต สรกวนกอบกล (๒๕๕๕:๗) ไดท าการวจยเรอง การเปรยบเทยบศพทสงคต ในสารานกรมศพทดนตรไทย ภาคคตะดรยางค ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔ จาการวจยพบวา การศกษาครงนมงวเคราะหศพทสงคต โดยมวตถประสงคทจะศกษาศพทดนตรไทยในสารานกรมศพทดนตรไทย และเปรยบเทยบศพทดนตรไทย ดานการปรากฎของค าและความหมาย ๕. วฒชย พวงล าใย (๒๕๕๕:บทคดยอ) ไดท าการวจยเรอง เดยวฆองวงเลก เพลงแขกมอญ สามชน ทางครฉลาก โพธสามตน การวจยครงนมงศกษาประวตความเปนมาของเดยวฆองวงเลก เพลงแขกมอญสามชน ทางครฉลาก โพธสามตน และเพอวเคราะหเทคนควธการบรรเลงเดยวฆองวงเลก เพลงแขกมอญ สามชน ทางครฉลาก โพธสามตน”

จากความส าคญดงกลาวขางตน ผวจยประสงคทจะท าวจยเรอง การศกษาค าศพททางการขบรองเพลงไทยของอาจารยมณฑนาอยย งยน โดยมวตถประสงคเพอศกษาคพททางการขบรองเพลงไทยของอาจารยมณฑนา อยย งยน และเพออธบายวธการขบรองเพลงไทยของอาจารยมณฑนา อยย งยน ในศพทแตละค า ซงจะท าใหเกดความตระหนกและเขาใจศพทดนตรไทย รวมทงรวมอนรกษและสบสานดนตรไทยใหเปนทประจกษแกคนทวไป ถอเปนแนวทางแกผศกษาคนอนๆ สามารถน าไปตอยอดประยกตใชเพอใหประโยชนสงสด

วตถประสงคของการวจย ๑. เพอศกษาศพททางการขบรองเพลงไทยของอาจารยมณฑนา อยย งยน ๒. เพอศกษาวธการขบรองของศพททางการขบรองเพลงไทยของอาจารยมณฑนา อยย งยน

๔

ขอบเขตของการวจย การวจยครงน ผวจยรวบรวมเฉพาะค าศพททางการขบรองเพลงไทยและค าอธบายศพททางการขบรองเพลงไทย ของอาจารยมณฑนา อยย งยน

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ๑ .ไดขอมลศพททางการขบรองเพลงไทยของครมณฑณา อยย งยน ๒ .ไดเแนวทางวธการขบรองของศพททางการขบรองเพลงไทยของอาจารยมณฑณา อยย งยน

ระเบยบและวธด าเนนการวจย

แผนการด าเนนงานวจย พฤศจกายน ธนวาคม มกราคม กมภาพนธ ศกษางานหนงสอและงานวจยทเกยวของ ปรกษาโครงการ น าเสนองานวจยกบอาจารยทปรกษาโครงการ

ลงพนทเกบขอมล รวบรวมขอมล วเคราะหขอมล สรปผล

ระยะเวลาในการศกษา เดอนพฤศจกายน พ.ศ.๒๕๕๖ ถงเดอนกมภาพนธ พ.ศ.๒๕๕๗

๕

บทท ๒ เอกสาร และงานวจยทเกยวของ

การศกษาค าศพททางการขบรองเพลงไทยของครมณฑนา อยย งยน ไดศกษาเอกสารและหนงสอทเกยวของ เพอเปนแนวทางในการวจยดงน ๑. ความหมายของค าวา ศพท ๒. การขบรองเพลงไทย ๒.๑. ความหมายของการรอง ๒.๒. ความหมายของเพลงไทย ๒.๓. วธการขบรองเพลงไทย ตามเกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทย ๓. การสมภาษณ ๓. งานวจยทเกยวของ

๑. ความหมายของค าวา ศพท พจนานกรม ฉบบราชบณทตยสถาน (๒๕๒๕: ) ไดใหความหมายของค าวาศพท วา ศพท น. หมายถง เสยง, ค า, ค ายากทตองแปล ส านกพจนานกรมมตชน (๒๕๔๗: ) ไดใหความหมายของค าวาศพท วา ศพท น. เสยง, ค า, ค ายากทตองแปล มานต มานตเจรญ ไดใหความหมายของค าวาศพท วา ศพท น. เสยง, เสยงพด, เสยงรอง, ท านองเพลง, ค า, ค าพด, ภาษา, ค าทถก, ประโยคทเหมาะ, ชอ, ค าเรยก ณชชา พนธเจรญ (๒๕๕๓:ค าน า) ไดใหความหมายของค าวาศพทดนตรปฏบตวา

๖

“ศพทดนตรปฏบต เปนศพททพบในโนตเพลง เพอใหนกดนตรสามารถปฎบต รายละเอยดไดใกลเคยงกบความตองการของนกแตงเพลงมากทสด ถานกดนตรใสใจแลว เขาใจศพทเหลาน กจะปฎบตไดแมนย ามากขน” จากทกลาวมาสามารถสรปไดวา ศพท หมายถง เสยงทพดออกมาเปนค า เปนค ายากทตองแปลหรออธบายเพมเตม โดยสามารถหาความหมายของศพทเหลานนไดจากพจนานกรม ซงพจนานกรมเปนแหลงรวบรวมค าศพทพรอมความหมายไว

๒. การขบรองเพลงไทย ๒.๑ ความหมายของการรอง สมพงษ กาญจนผลน (๒๕๓๙:๑๓) ไดใหความหมายของการรองวา “การรองหมายถงการเปลงเสยงไปตามบทรองหรอบทกวประเภทตางๆ โดยยดท านองและจงหวะเปนส าคญ ถอยค าทมเสยงสงต าตองอนโลมเสยงเขาหาท านองแหงเนอเพลงนน สวนความสนยาวกตองอยในความบงคบของเพลง เสยงทรองนดนตรประเภทด าเนนท านอง ส า ม า ร ถ จ ะด าเนนท านองตามไดโดยสมบรณแบบ เชน การรองเพลงประเภทเพลงเถา เพลงสามชน หรอเพลงสองชน เปนตน” ชพเวท วงษเทพ (๒๕๔๒:๑๑๘) ไดใหความหมายของการรองวา

“รอง หมายถง การเปลงเสยงออกมาเปนท านองคลายๆ ขบ แตท านองทเปลงออกมานน จะมถอยค าหรอไมม มแตสระอะไรกได (มกจะเปน เออ กบ ออ) การรองนตองถอท านองเปนสวนส าคญ ถอยค าทรองนนตองนอมเขาหาท านองจะตองมสวนของท านองเปนประโยควรรคตอนครบถวนตามท านองเพลงทมผแตงไว และจะตองอยในก าหนดจงหวะของเพลงตายตวผดพลาดไมได”

๗

เรณ โกศนานนท (๒๕๔๒:๕) ไดใหความหมายของการรองวา “รอง หมายถง การเปลงเสยงทมท านองและจงหวะ การด าเนนเสยงสงต า ยดถอเนอเพลงเปนสวนส าคญ ถอยค าทมเสยงสงต าอนโลมไปกบเสยงเขาหาท านองแหงเนอเพลงนนสนหรอยาวตองอยในความบงคบของเพลงเสยงทรองนดนตรสามารถด าเนนตามไดอยางสมบรณ” ราชบณฑตยสถาน (๒๕๔๖:๑๗๘) ไดใหความหมายของการรองวา “รอง ก. เปลงเสยงดง (ปาก) ใหความหมายวารองเพลง, รองไห กม แลวแตค าแวดลอมบงใหร” สมพงษ กาญจนผลน (๒๕๕๒:๒) ไดใหความหมายของการรองวา

“การรองหมายถงการเปลงเสยงไปตามบทรองหรอบทกวประเภทตางๆ โดยยดท านองและจงหวะเปนส าคญ ถอยค าทมเสยงสงต าตองอนโลมเสยงเขาหาท านองแหงเนอเพลงนน สวนความสนยาวกตองอยในความบงคบของเพลง เสยงทรองนดนตรประเภทด าเนนท านอง สามารถจะด าเนนท านองตามไดโดยสมบรณแบบ เชน การรองเพลงประเภทเพลงเถา เพลงสามชน หรอเพลงสองชน เปนตน”

จากทกลาวมาสามารถสรปไดวา การรอง หมายถง การเปลงเสยง ไปตามบทรองหรอบทกวประเภทตางๆ ซงท านองและจงหวะนนเปนสวนทส าคญ ถอยค าทมเสยงสงต าตองอนโลมไปกบเสยงเขาหาท านองแหงเนอเพลงนน และความสนยาวกจะตองอยในความบงคบของเพลง เสยงทรองนดนตรประเภทด าเนนท านองสามารถจะด าเนนท านองตามไดโดยสมบรณ และจะตองอยในก าหนดจงหวะของเพลงตายตวผดพลาดไมได ๒.๒ ความหมายของเพลงไทย สมบต จ าปาเงน ส าเนยง มณกาญจน (๒๕๓๙:๑๖๑-๑๖๒) ไดใหความหมายของเพลงไทยวา

๘

“กอนอนตองขอท าความเขาใจเสยกอนวา การใชค าวา “เพลงไทยเดม” มความมง หมายจะแสดงใหเหนวาเปนเพลงไทยทมมาแตด งเดม เปนของเกาอนควรอนรกษไมใชเปนเพลงไทยสากล เพลงลกกรง ลกทง ในปจจบน (ซงความจรงอาศยพนฐานจากเพลงไทยเดม เกอบทงสน) กรมศลปากรเองกเคยใชค านในการพมพบทรองตางๆ ออกเผยแพร ตอมามผหวงดจ านวนมากทกทวงวาไมควรเรยกเชนนน นาจะเรยกวา “เพลงไทย” เฉยๆ กนบวามเหตผลนารบฟงอยมาก แตทขอนาวตกกคอเดกนกเรยนรนใหมซงยงไมเคยชนกบเพลงไทยรนเกาจะรสกสบสน และเหนเปนชอทกนความกวางขวางยง ในทนเพอความเขาใจทชดเจนอยในกรอบดงกลาว จงขออนญาตใชค าวาเพลงไทยเดมไป พลางๆ กอนจนกวาจะตกลงกนได และความรทเสนอนกเปนเพยงความรเบองตนเทานน ผสนใจจะไดน าไปเปนพนฐานคนควาหาความรตอไปสะดวกขน”

สงบศก ธรรมวหาร (๒๕๔๐:๑๒๔) ไดใหความหมายของเพลงไทยวา “เพลงไทยตางๆ ทครบาอาจารยตงแตโบราณมาจนปจจบนไดแตงขน ไวนนมมากมาย หลายแบบ แตละแบบลวนมท านองตางๆ กน และการเกดของเพลงไทยประเภทตางๆ นน อาจจะแบงออกไดงายๆ เปนสองทาง คอเพลงรองทางหนงกบเพลงบรรเลงอกทางหนง” สมาน นอยนตย (๒๕๔๒:๒๐) ไดใหความหมายของเพลงไทยวา

“เพลงไทย หมายถง เพลงทคนไทยนยมขบรองสบทอดกนมาอยางตอเนอง ซงยอม หมายถงการบรรเลงดนตรดวย เพลงไทยมค าทแสดงถงกลมยอยของเพลงอกหลายค า เชน เพลงไทยเดม เพลงกลอมเดก เพลงฉอย เพลงอแซว เพลงปรบไก เพลงโคราช เพลงสวด เพลงลกกรง เพลงลกทง เปนตน”

ศรอมพร ประทมนนท (๒๕๔๙:๒๖) ไดใหความหมายของเพลงไทยวา “เพลงไทยเดมนบเปนเอกลกษณของความเปนไทยทไดรบการสบทอดมาชานาน”

๙

รองศาสตราจารยพงษศลป อรณรตน (๒๕๕๔:๑๒๑) ไดใหความหมายของเพลงไทยวา

“เพลงไทยเอกลกษณทแตกตางกนออกไปหลากหลายประเภทตามลกษณะของวง ดนตรและโอกาสทใชแตกตางกน เชน เพลงประกอบพธกรรม เพลงประกอบการแสดง เพลง ตบเรอง และตบเพลง เพลงส าเนยงภาษา เพลงเถา เพลงเดยว และเพลงลา เพลงเหลานลวนม พฒนาการอยางเปนขนตอน และในการศกษาเพลงไทยในเบองตนนน จ าเปนในอนดบตองทราบลกษณะของระดบเสยงและท านองเพลงไทยใหเขาใจเสยกอน โดยเฉพาะหลกการอานโนตไทยเบองตนทแมวาดนตรไทยจะไมมงเนนเรองการเรยนการสอนแบบระบบโนต แตในปจจบนระบบโนตกลายเปนเรองส าคญ”

จากทกลาวมาสามารถสรปไดวา เพลงไทย เปนเอกลกษณแสดงออกถงความเปนไทย ทมมาตงแตโบราณกาลจนถงปจจบนซงอยคบทรองของเพลงไทยไดถายทอดวถชวตความเปนอย สงคม วฒนธรรมและประเพณตางๆ ของไทย ไมวาจะเปน เพลงประกอบพธกรรม เพลงประกอบการแสดง และเพลงไทยนน ไมใชเพลงไทยสากล เพลงลกกรง หรอเพลงลกทง แตอยางใด และในสมยกอนนนกมการน าเอาเพลงไทยไปรองเลนในเทศกาลตาง ๆ ทงงานมงคลและงานอวมงคล เพลงไทยแตละแบบนนลวนมท านองตางกน การเกดของเพลงไทยประเภทตางๆ นนอาจจะแบงออกไดงายๆ เปนสองทาง คอ เพลงรองทางหนงกบเพลงบรรเลงอกทางหนง ๒.๓ วธการขบรองเพลงไทย ตามเกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทย พนฐานการขบรองเพลงไทย คอการเออนเดนท านอนสลบกบการรองถอยค า องคประกอบของวธการขบรอง ไดแก ๑. ถอยค า ๒. การเปลงเสยง ๓. การหายใจ ๔. ความแมนย าจงหวะ

๑๐

๑. ถอยค า หมายถง ผขบรองจะตองรองใหถกตองและชดเจนตามบทประพนธ แบงถอยค าในแต ละตอนไดถกตองกบวธการขบรอง การอานฉนทลกษณ รวมทงค าควบกล า ร, ล ตามล าดบขน ดงตอไปน ๑.๑ อานหรอทองบทรองตามเกณฑไดถกตอง ๑.๒ อานหรอทองบทรองตามเกณฑไดถกตองตามวรรคตอนของการประพนธ แตค า ควบกล าอาจยงออกเสยงไดไมสมบรณ ๑.๓ อานหรอทองบทรอง ตามเกณฑ และ/หรอเพลงอนๆ โดยแบงไดถกตองตามวรรค ตอนของการประพนธ รวมทงค าควบกล าและถกตองตามจงหวะของเพลง ๑.๔ อานท านองเสนาะไดถกตองตามลกษณะของโคลง ฉนท กาพย และกลอน ๑.๕ ขบรองโดยประดษฐถอยค า และใชเสยงไดอยางเหมาะสม และปราณต ดวยการ เนนเสยง ประคบเสยง และกลอมเสยง ๒. การเปลงเสยง หมายถงการออกเสยงจากล าคอ ทรวงอก ทอง และนาสกไดถกตอง เตมเสยง อยาง สม าเสมอ และรกษาระดบเสยงไดคงท ซงหมายถงเสยงไมสงหรอต ากวาระดบเสยงดนตรท ตองการ ตามล าดบขนตอนดงน ๒.๑ เปลงเสยงไลระดบเสยงขนลง ตามมาตรฐานระดบเสยงดนตรไทยโดยไมเพยน ๒.๒ เปลงเสยงไดยาวหนงชวงของจงหวะฉงฉบในอตราสองชนและหายใจระหวาง การเปลยนแตละระดบเสยง ภายหลงจงหวะฉบ ๒.๓ ไลระดบเสยงขนลงหนงชวงเสยง ตามมาตรฐานระดบเสยงดนตรไทยโดยไม หายใจ ๒.๔ เปลงเสยงไดยาวหนงชองของจงหวะฉงฉบ ในอตราสามชน และไมหายใจ ระหวางการเปลยนแตละระดบเสยงภายหลงจงหวะฉบ

๑๑

๒.๕ เปลงเสยงยาวไดความดงคงทหนงชวงลมหายใจ (ตรงเสยงหรอตงเสยง) ๒.๖ ไลระดบเสยงขนลง ไดเกนหนงชวงเสยงโดยไมหายใจ ๒.๗ เปลงเสยงไดตรงตามเสยงเครองดนตรหรอเสยงรองน า ๒.๘ ออกเสยง เออ โดยไลเสยงจากต าไปหาสงในลกษณะดงน ๑. จากทรวงอก (เสยงระดบต า) ๒. จากล าคอ (เสยงระดบกลาง) ๓. เสยงนาสก (เสยงระดบสง) ๒.๙ เออนตามท านองของเพลงตามเกณฑไดชดเจน โดยไมเออนเสยงเปนชวง ๒.๑๐ เสยงครน ๒.๑๑ เสยงกระทบคสอง ๒.๑๒ เสยงกระทบคสาม ๒.๑๓ หลบเสยงจากสงลงมาหาต า หรอจากต าขนไปหาสงไดเหมาะสมไดตามหลก ของการขบรองเพลงไทย ๒.๑๔ เนนเสยง ประคบเสยง กลอมเสยง ไดตามทผประเมนท าตวอยางไว ๒.๑๕ เนนเสยง ประคบเสยง และกลอมเสยง ไดตามทผประเมนท าตวอยางไว และ ระบชอกลวธการขบรองทสาธตไวในตวอยางไดถกตองและถกต าแหนง ๒.๑๖ แสดงการออกเสยงแตอาจไมสมบรณ ไดแก - กลงเสยง - กลงเสยง - เกลอกเสยง - กลนเสยง - ขนและลงเสยงจากนาสกตอกบเสยงแทไดกลมกลน (ขยกขยอน) - เสยงครวญ - ครอม (ครอมจงหวะโดยเจตนา) - ควงเสยง (ควงสง ควงต า) - ชอนเสยง - ปนเสยง

๑๒

- เสยงปรบ - เสยงโปรย - ผานเสยง - ผนเสยง - ผอนเสยง - มวนเสยง - โยกเสยง - โยนเสยง - รวบเสยง - เสยงรอนผวลม - ลกจงหวะ ยอยจงหวะ - เลอนไหล (ขน/ลง) - เสยงสะดด - เสยงหนก-เสยงเบา - หางเสยง - เหนเสยง - โหนเสยง - เสยงลอย - เสยงอาศย (เสยงผ) ๒.๑๗ แสดงการออกเสยตามวธการในขนตางๆไดอยางสมบรณ ๒.๑๘ ขบเสภา ขบตางๆ พากยตางๆ และเจรจา ๓. การหายใจ หมายถง การหายใจไดถกท ถกตองตามวรรคตอนของการเออนท านอง และค ารอง โดยไมขดกบลลาของเพลง ๓.๑ หลกการและวธการ

๑๓

๓.๑.๑ ตองพยายามหายใจเขาใหลกเตมท โดยหายหายใจเขาทางจมกอยางไม เกดเสยงและเปนไปตามธรรมชาต ๓.๑.๒ การผอนลม คอยๆผอนลมใหออกจากปากขณะทขบรองประสปการณ และความช านาญดฉพาะตวผขบรองสามารถผอนลมออกจากปอดไดนานจงจะรองได วรรคยาวในแตละชวงการหายใจ ๓.๑.๓ การหายใจถกวรรคตอนของท านองและเนอเพลงเนองจากการขบรอง เพลงไทยการด าเนนท านองอยทการเออน ดงนนในการเออนทไพเราะเหมาะสม ผ รองจะตองหายใจใหถกท ซงสวนใหญชวงการหายใจเขาจะอยหลงจงหวะฉบ ของการ ตฉง ๓.๑.๓ การลกหายใจ หมายถง การหายใจสนๆ แทรกระหวางการเออนท ยาวๆ โดยผฟงไมอาจสงเกตได เพอใหลมหายใจเพมขน ซงท าใหการขบรองไมสะดด และไมขาดหางเสยงหรอไพเราะขน และไดความรสกและอารมณเพลงมากขน การเปลงเสยงกลมค าทท าใหเกดทางเออน ผขบรองจะตองเออนท านองโดยใช เสยง เออ เอย อ ออ เออะ เฮอ ฮอ ฮ หอ เองเงอ และเองเงย และดวยเหตทโดยทวไปการฝกหดขบรองเปนการเลยนเสยงครผฝกโดยอตโนมต รายละเอดการวเคราะหกลไกการเปลงเสยงตางๆ ดงตอไปนจงอาจชวยใหครสอนขบรองเพลงไทยน าไปอธบายเพอแกไข ขอบกพรองหรอพฒนาการเปลงค าของผฝกหดขบรองใหดยงขน วธการท าเสยง เออ ใชน าหนงลกนงอยในโคลนลน บงคบคอใหแขง เผยอรมฝปากเลกนอย แลวเปลงเสยงออกจากคอโดยตรง โดยไมขยบคางและไมหบปาก วธการท าเสยง เอย มวธเชนเดยวกบเสยง “เออ” จนเมอยจะออกเสยง “เอย” ใหขยบโคลนลน กระดกขนหาเพดานปากเลกนอยใหขอบลนสนองขางกระทบเพดานปาก และแยกมมปากออกเลกนอยใหเกดเปนเสยง “อ” ทไมชดเจนนกเมอสด หางเสยงควบกล าตามเสยงเออออกมารวมดวยนยมใชเมอสนสดการเออนการ ถงค ารอง

๑๔

วธการท าเสยง ออ เผยอรมฝปากอาจากกนเลกนอย เปลงเสยงออกจากล าคอโดยตรง บงคบคาง ไวใหนงแลวยกโคลนลนขนเลกนอย เพอเปลยนทางลมใหมากระทบเพดาน ปาก และเปลงเสยงออกมาทงทางจมก (เสยงขนนาสก) และทางปาก วธการท าเสยง อ หลกการเหมอนการเปลงเสยง “ออ” แตท าใหสะดดสนลง มกใชในการกล า กบค าเสยงอน โดยไมเปลงออกมาชดเจน วธการท าเสยง เอย เหมอนการท าเสยง “เอย” แตผนเสยงใหหบขนโดยไมหบปาก เปลยนน าหนก เสยงในชวงหางเสยงใหไปอยทจมก วธการท าเสยง เออะ เหมอนการท าเสยง “เออ” แตสะดดเสยงใหสนลง วธการท าเสยง เฮอ ตองเปลงเสยงออกจากคอ บงคบใหน าหนกเสยงมาอยทเพดานและขนนาสก เปลงเสยงใหกระทบทงสองทาง แตผานทางปากมากกวาทางจมก วธการท าเสยง ฮอ เหมอนกบการเปลงเสยง “เฮอ” แตตองออกเสยงใหมน าหนงเสยงขนนาสก แรงกวาปกต โดยยกโคลนลนกระดกขนหาเพดานปากแตไมชด เมอตามดวย เสยงเออ มกจะมเสยง “ง” ตดออกมาดวยอนเปนลกษณะการเออนอยาหนง ของไทย แตถาใช “เออ” คกบเสยง “ออ” จะไมมเสยง “ง” ตดมา วธการท าเสยง ฮ หลกการเหมอนการเปลงเสยง “ฮอ” แตท าใหเสยงสะดดสนลง วธการท าเสยง หอ เผยอรมฝกปากเลกนอย เปลงเสยง “ฮอ” ผานออกมาชาๆ พรอมกบผนเสยง ขนสงใหเสยงออกทางจมก การเปลงเสยงจะออกค าไมชดเจน เมอจวน สดเสยงตองคอยๆลดก าลงลงทละนอยจนสดหางเสยงใชปนในบางชวงงของ การเออน วธการท าเสยง เองเงอ เรมตนดวยการเปลงเสยง “เออ” แลวกระดกลนขนไปสมผสชดเพดานปาก เสยงจะออกทางจมก และเกดเสยง “เอง” แลวเปลงเสยงตอเหมอน “เออ” โดย ตดเสยง “ง” มาดวย วธการท าเสยง เองเงย เรมตนดวยการเปลงเสยง “เออ” แลวกระดกลนขนไปสมผสชดเพดานปาก เสยงจะออกทางจมก และเกดเสยง “เอง” แลวเปลงเสยงตอเหมอน “เอย” โดย ตดเสยง “ง” มาดวย

๑๕

๔. ความแมนย าจงหวะ หมายถง ขบรองไมพลาดจงหวะ และครบถวนตามจงหวะหนาทบของเพลง

๓. การสมภาษณ การสมภาษณ นกวชาการหลายทานไดใหความหมายไว ดงน พจนานกรมราชบณฑตยสถาน (๒๕๑๙:๘๙๙) ไดใหความหมายของการสมภาษณ “หมายถง การพดกน เจรจากน แลกเปลยนความคดเหนกน” ประชน วลลโก (๒๕๒๐:๕๐) ไดอธบายความหมายของการสมภาษณวา “การสมภาษณเปนการสนทนาทออกแบบเพอจะใหไดมาซงขอมลขาวสารหรอการแลกเปลยนขอมลขาวสารเพอประโยชนของผฟง ผชม ในฐานะเปนตวแทนของผฟง ผชมทไมไดอยทนน” วระวฒน ปนนตามย (๒๕๔๗:๑) ไดอธบายวา

“การสมภาษณ คอ การพบปะพดคยกนของคนสองฝายทมสถานภาพตางกนอยางม วตถประสงค เพอแลกเปลยนขอมลระหวางกน โดยทฝายหนงท าหนาทเปนผ สมภาษณ ( interviewer) ซงอาจเปนผ สมภาษณเดยวหรออยในรปคณะกรรมการกได และท าหนาทหลกคอสอบถามเพอใหไดขอมลทตองการจากอกฝายหนงในฐานะเปนผ รบการสมภาษณ (interviewer) หรอในฐานะของผสมคร (applicant) อนจะน าไปสการประเมนความสอดคลองความเหมาะสมของผสมครกบต าแหนงงานและองคการ”

ธรารกษ โพธสวรรณ (๒๕๔๙:๕) ไดอธบายวา

๑๖

“ สอมวลชนไมว าจะ เ ปน วทยกระจาย เ สยง วทยโทรทศน หนงสอพมพ หรอนตยสารกตาม เนอหาสาระทน าเสนอกลมเปาหมายน นไดมาหลากหลายวธ แตวธการหนงทไดรบความ นยมคอการสมภาณเพราะเปนการไดมาซงขอมลขาวสารจากตนแหลงสารคอบคคล ไมใชไดมาจากสถานท เหตการณ และบคคลนนสวนใหญเปนบคคลทมความส าคญ มความร ประสปการณ มความเชยวชาญเฉพาะดาน เหมาะสมทจะเปนแหลงขอมล ดงนน การสมภาษณบคคลตางๆ จงมจดมงหมายทส าคญ คอ การรวบรวมขอมล ขาวสาร การถายทอดแนวความคด ทศนคต เรองราวของผใหสมภาษณมาเผยแพรสมวลชน เพอสรางความชดเจนในเรองราวตางๆ จากแหลงขอมลโดยตรงโดยมเปาหมายทส าคญ คอการรวบรวมขอมลทสมบรณ ถกตอง ยตธรรม ผสมภาษณทมความเชยวชาญจงตองมองทะลเขาไปในจตใจสวนลกของผใหสมภาษณ ตองเขาใจทศนะคตหรอความคดทนาสนใจของผใหสมภาษณ”

เมตตา ววฒนานกล (๒๕๕๖:๕) ไดอธบายวา

“การสมภาษณเปนกระบวนการสอสาร ซงพฤตกรรมการสอสารของผสมภาษณ และ ผถกสมภาษณมผลตอกนและกน(mutual process หรอ reciprocal effect) จากการวจยของ Tarnners (1981) พบวาผสมภาษณทมทกษะในการสมภาษณต า มผลท าใหผใหสมภาษณถาม ตอบค าถามไดดนอยกวาเมอถกสมภาษณโดยผสมภาษณทมทกษะในการสมภาษณสง หรอ ความออนนอมของผตอบมผลท าใหผถามใชค าและทาทในการถามดวยความเปนมตรมากขน” จากทกลาวมาสรปไดวา การสมภาษณ คอ การพดคยเจรจากนระหวางบคคลสองฝาย คอผสมภาษณ และผใหสมภาษณ ซงผใหสมภาษณตองเปนผทมความรความเชยวชาญเฉพาะดาน เหมาะสมทจะเปนแหลงขอมล และส าหรบผสมภาษณตองเตรยมตวในการสมภาษณ การสมภาษรน นจะบรรลผลหรอไมกขนอยกบทกษะของผ สมภาษณดวยเปนสวนหนง

๑๗

๔. งานวจยทเกยวของ ๑. เบญจา หงสทอง(๒๕๔๑:๓๙) ไดท าการวจยเรอง “วเคราะหเทคนคการขบรองเพลงบหลน(ถา) จากการวจยพบวา การวเคราะหเทคนคการขบรองเพลงบหลน(ถา) นมกลวธการขบรองหลายวธดวยกน ซงเทคนคตางๆเหลาน ครบางทานอาจเรยกแตกตางกนออกไป แตแทจรงแลวกคอลกษณะวธเดยวกนนนเอง” ๒. อรไท ใหญแทนคณ(๒๓๓๕:บทคดยอ) ไดท าการวจยเรอง

“การวเคราะหศพทโบราณจากวรรณคดไทยทปรากฎในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ .ศ .๒๕๒๕ จากการท าวจยพบวา การศกษาครงนมงวเคราะหศพทโบราณจากวรรณคดไทย โดยมวตถประสงคทจะศกษาค าไทยและการแผลงเสยงตามวธการสนธและการดดแปลง”

๓. วทยา วอนกล า(๒๕๕๔:บทคดยอ) ไดท าการวจยเรอง

“ดนตรไทยในนราศของสนทรภ การศกษาครงนมงวเคราะหค าศพทสงคต เครองดนตรไทย วงดนตรไทย ชอเพลงไทย และบทบาทหนาทของดนตรไทยทปรากฏในนราศของสนทรภทง ๙ เรอง ไดแก นราศเมองแกลง นราศพระบาท นราศภเขาทอง นราชเมองเพชร นราศวดเจาฟา นราศอเหนา โคลงนราศสพรรณ ร าพนพลาป และนราศพระปะธม โดยใชระเบยบวธวจยเชงคณภาพ ซงไดศกษารวบรวมจากเอกสารทเกยวของ และสรปผลในเชงพรรณนา”

๔. จรการต สรกวนกอบกล (๒๕๕๕:๗) ไดท าการวจยเรอง

๑๘

“การศกษาเปรยบเทยบศพทสงคต ในสารานกรมศพทดนตรไทย ภาคคตะดรยางค ฉบบราชบณฑตยสถาน พ .ศ .๒๕๔๒ จากการวจยพบวา ศพทดนตรไทยทปรากฏในสารานกรมศพทดนตรไทยภาคคตะ -ดรยางค ฉบบราชบณฑตยสถาน

พ .ศ . 2545 มจ านวน 825 ค า ศพทดนตรไทยทปรากฏเฉพาะในพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ .ศ . 2542 แตไมปรากฏในสารานกรมศพทดนตรไทย ภาคคตะ-

ดรยางค ฉบบ ราชบณฑตยสถาน พ .ศ . 2848 มจ านวน 266 ค า ศพทดนตรไทยทปรากฏทงในสารานกรมศพทดนตรไทย ภาคคตะ -ดรยางค ฉบบราชบณฑตยสถาน พ .ศ . 2545 และพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ .ศ . 2542 มจ านวน 241 ค า โดย

ใชระเบยบวธวจยเชงคณภาพ ซงไดศกษา รวบรวมจากเอกสารทเกยวของ และสรปผลในเชงพรรณนาวเคราะห”

๕. วฒชย พวงล าใย (๒๕๕๕:บทคดยอ) ไดท าการวจยเรอง “เดยวฆองวงเลก เพลงแขกมอญ สามชน ทางครฉลาก โพธสามตน การวจยครงนมงศกษาประวตความเปนมาของเดยวฆองวงเลก เพลงแขกมอญสามชน ทางครฉลาก โพธสามตน และเพอวเคราะหเทคนควธการบรรเลงเดยวฆองวงเลก เพลงแขกมอญ สามชน ทางครฉลาก โพธสามตน”

๑๙

บทท ๓

วธการด าเนนการวจย

การวจยครงนเปนการวจยคณภาพ ท าการเกบขอมลโดยการคนควาจากเอกสาร งานวจยท

เกยวของ และการสมภาษณ เพอใหการวจยบรรลวตถประสงคทก าหนดไว ผวจยไดด าเนนการ

ตามล าดบขนตอนดงน

๑. ประชาการและกลมตวอยาง

๒. การคนควารวบรวมขอมล

๓. เครองมอทใชในการวจย

๔. วธการเกบรวบรวมขอมล

๕. การวเคราะหขอมล

๑. ประชากรและกลมตวอยาง

๑.๑ ประชากรทใชในครงน คอ ครดนตรไทย

๑.๒ กลมตวอยางทใชในครงนคอ อาจารยมณฑณา อยย งยน โดยการใชวธสมกลมตวอยาง

แบบเฉพาะเจาะจง เนองจาก อาจารยมณฑณา อยย งยน เปนครทางดานการขบรองเพลงไทย และเปนผท

มความเชยวชาญทางดานการขบรองเพลงไทยเปนอยางยง

๒. การคนควารวบรวมขอมล

๒.๑ เอกสารและต าราตางๆ

๒๐

๒.๑.๑ หนงสอทเกยวของกบการขบรองเพลงไทย

๒.๑.๒ หนงสอทเกยวของกบศพท

๒.๒ งานวจยทเกยวของ

๒.๒.๑. จรการต สรกวนกอบกล (๒๕๕๕:๗) ไดท าการวจยเรอง การเปรยบเทยบ

ศพทสงคต ในสารานกรมศพทดนตรไทย ภาคคตะดรยางค ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.

๒๕๕๔

๒.๒.๒. วฒชย พวงล าใย (๒๕๕๕:บทคดยอ) ไดท าการวจยเรอง เดยวฆองวงเลก

เพลงแขกมอญ สามชน ทางครฉลาก โพธสามตน

๒.๒.๓. อรไท ใหญแทนคณ(๒๓๓๕:บทคดยอ) ไดท าการวจยเรอง การวเคราะหศพท

โบราณ

๒.๒.๔. วทยา วอนกล า(๒๕๕๔:บทคดยอ) ไดท าการวจยเรอง ดนตรไทยในนราศ

ของสนทรภ

๒.๒.๕. ฐตรตน รกษาศร(๒๕๕๐:บทคดยอ) เสนองานวจยเรองค าศพทภาษา

ตะวนตกในพจนานกรมไทย พ.ศ.๒๕๔๒

๒.๓ การเกบขอมลภาคสนาม

ในการศกษาวจยครงน มประชากรและวธการเกบขอมลภาคสนาม ดงน

๒.๓.๑. ตดตอขอเกบขอมลกบ อาจารยมณฑนา อยย งยน

๒.๓.๒. นดวนเกบขอมลกบอาจารยมณฑนา อยย งยน

๒.๓.๓. ท าการสมภาษณ อาจารยมณฑนา อยย งยน

๒.๓.๔. รวบรวมและวเคราะหขอมล

๒๑

๓.เครองมอทใชในการวจย

๓.๑ แบบฟอรมการสมภาษณ

๓.๑.๑ ศกษาวธและสรางแบบสมภาษณ โดยแบงหวขอดงน

- ศพททางการขบรองเพลงไทยของครมณฑณา อยย งยน

- วธการรองของศพทแตละค าของครมณฑณา อยย งยน

๓.๒ สถตทใชในการวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมลเชงพรรณนา

๔. วธการเกบรวบรวมขอมล

ในการด าเนนการวจยครงน ไดด าเนนการเกบขอมล ดงน

๔.๑ ตดตอครมณฑณา อยย งยน เพอขออนญาตท าการสมภาษณ

๔.๒ นดวนและเวลาเพอขอสมภาษณครมณฑณา อยย งยน

๔.๓ ท าการเกบของมล โดยการบนทกภาพ เสยง และการจดบนทก

๔.๔ ท าการวเคราะหขอมล

๕. การวเคราะหขอมล

ในการศกษาศพททางการขบรองเพลงไทยของครมณฑณา อยย งยนใชหารวเคราะห

เชงพรรณนา ดงน

๒๒

๑. รวบรวมและเรยบเรยงขอมลจากการเกบขอมลภาคสนาม

๒. น าขอมลมาวเคราะห ดงน

๒.๑ ศพททางการขบรองเพลงไทยของครมณฑนา อยย งยน

๒.๒ วธการรองของศพทแตละค าของครมณฑณา อยย งยน

๒๓

บทท๔

ผลการวจย

การศกษาศพทสงคตทางการขบรองเพลงไทยของครมณฑณา อยย งยน เปนการรวบรวม

ค าศพททางการขบรองเพลงไทย และศกษาวธการขบรองเพลงไทยในศพทแตละค าของครมณฑณา อย

ย งยน ดงน

๑. รวบเสยง รวบค า

คอ การรองรวบตงแต ๒ เสยงขนไปใหกระชบ ใหฟงดแลวไมสะดดห เพอแสดงอา

รมรเพลง สวนมากใชในบทเพลงทมจงหวะเรว และเพลงไทยทแสดงออกถงอารมณเพลง เชน เพลง

ลงโลด , เพลงลงลาน เปนตน

อนทรชต ฤทธไกล ฤท ธ ไกล ใจหาญ - - ร ด ท ล - - ด ด ด ร - ร ด ด - - - ร ด ด - - มรมซมรด รวบเสยง

๒. สะบดเสยง

คอ การท าเสยงตงแต ๓ เสยงขนไปในตอนทายในบางชวงของการเออนให

ตอเนองกนอยางรวดเรว เพอใหเกดความไพเราะ

บด เอย บด นน - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ฟ - ซ ลซฟ - ซ - ล - ด สะบดเสยง

๒๔

๓. ลกจงหวะ

คอ รองด าเนนไปใหเสยงทนาจะตกลงตรงจงหวะ กท าใหตกลงในทอนซงไมตรง

จงหวะ แตการกระท านเปนการกระท าโดยเจตนาเพอใหเกดความไพเราะหรอเราอารมณ

ทอด ถอน ใจ - - - - - - - - ด ซ - - ฟรฟ - ล - - - - - - - - - - - ด - - - ซ ลกจงหวะ

๔. ยอยจงหวะ

คอ การรองทเจตนาออกเสยงค ารองหรอเออนหลงจงหวะตกเพอใหเกดความไพเราะ

สวนมากใชในค ารองหรอเออนทายวรรคเพลง

๕. ครอมจงหวะ

คอ วธการขบรองทเจตนารองใหไมตรงจงหวะ เพอความไพเราะและแสดงออกถง

อารมณในเฉพาะบางเพลง

ทอด ถอน ใจ - - - - - - - - ด ซ - - ฟรฟ - ล - - - - - - - - - - - ด - - - ซ ครอมจงหวะ

๖. ลวงหนา

คอ การรองซงประดษฐท านองใหเสยงทควรจะตกลงตรงจงหวะ ไปตกกอน จงหวะ

๒๕

ห นมาน หนมาน ไมตอง ไม ตอง ศร ศร เอย - - - ซ ล ล - - - ฟ ซ ซ - - ฟ ซ - ฟ - - - ซฟ - ซ - ฟ - ด - ด - ล ลวงหนา

๗. มวนเสยงและมวนค า

คอ การขบรองทใชความหนกเบาของระดบเสยง แสดงความเดนชดของค ารองและ

การเออน ลกษณะนมกใชในตอนจบทอนของเพลง

แสง บหลน - - ด ล - ซ - ด - ล - ด รดล ด ซ - - - - - - - - - - - ซ ด - ซ ซ มวนเสยงมวนค า

๘. หางเสยง

คอ การลากเสยงใหสงขนจากเสยงเดมเพยงเลกนอยในตอนทายของค ารอง หรอการ

เออน เพอใหค าชดเจนและไพเราะยงขน

- - - - - - - - - ซ - ล ซ ล ซ ซ - - - - - - - ด - ซ - ล ซ ล ซ ซ หางเสยง

๙. ครน

คอ การท าเสยงสะดด สะเทอน เพอใหเกดความไพเราะ เสยงนจะออกมาแคอกคลาย

การกระแอม แตกระแอมจะลกกวา ครนจะมทงยาวและสน สามารท าไดทท านองเออนและทค ารอง

๒๖

ลม ด - - - - - - - ซ ลซ - ด ซ ลซฟ - ม - ร ซ ร มรด - ฟ - - - ซ - - - ซ ครน

๑๐. กระทบ

คอ การลากเสยงยาวมาสมผสเสยงสน และกลบมาเสยงเดม เชน เออ - เฮอะ - เออ เสยง

กระทบนอาจท าไดหลายครงตอเนองกน ขนอยกบความสามารถของผขบรอง

๑๑. เสยงสะดด

คอ การท าเสยงใหกระทบกนเพยงเบาๆ ในระหวางทเสยงวางเลกๆ นอยๆ ส าหรบใช

สอดแทรกหรอปลงแตงใหมอรรถรสยงขน เสยงสะดดคลายกระทบแตเบากวา

๑๒. ปรบ

คอ การลากเสยงออ หรอเสยงอน โดยสะเทอนเสยงทเพดานขนนาสกแลวสะดดเสยง

มลกษณะเดยวกบครนแตเสยงสนกวา เสยงปรบจะเบากวาเสยงสะดด ความแตกตางของเสยงสะดดกบ

เสยงปรบอยท เสยงสะดดจะขาดออกจากกน แตเสยงปรบจะไมขาด เสยงปรบจงเบาสด ใกระบวนการ

ของเสยงสะดดและเสยงกระทบ คนทเสยงเลกและเบาจะท าเสยงปรบนไดด

๑๓. โปรย

คอ ลลาของการรองทเนนถอยค า โดยการโรยเสยงจากสงลงมาหาต า

๒๗

ประทป ทอง มรด รม - - ซ ร ม ร ซ ร มรด - ร - - ด ล - - - - - - ด ด ล ดร - ร โปรย

๑๔. เนนเสยง เนนค า และปนเสยง

คอ การใหความส าคบกบเสยงเออนหรอค ารอง โดยเพมน าหนงเสยงหรอเนนค าให

ชดเจนเปนพเศษ และบงคบเสยงรองออกจากล าคอใหกลมกลอมชดเจน เพอใสอารมณ ในน าเสยงท าให

เกดความไพเราะไดอารมณยงขน จะเหนไดชดเจนในเรองการรองเพลงละครตองเนนเสยงเนนค า ใช

เสยงหนกเสยงเบาใหสอดคลองกบบทละคร

๑๕. ประคบเสยง

คอ การเปลงเสยงรองทงอกขระและท านองใหนมนวล ไพเราะ ตรงกบความหมายของ

ค า และอกขระวธ โดยเสยงทออกมานนจะตองมความพอดไมมากไมนอยเกนไปและสอความหมายได

อารมณ

๑๖. ปนค า

คอ การบงคบเสยงตกแตงค ารอง อกขระ ใหกลมกลอมชดเจน ลกษณะคลายการเนน

เสยงแตไปเนนทค ามากกวา

๑๗. กลนเสยง

คอ การรองโดยเผยอปากเลกนอยท าใหเสยงผานลงล าคอ แลวเปลงเสยงกลบออกมา

๒๘

ใหมคลายการกลงเสยง เสยงรองจะหมดททายค าในสวนทเปนท านอง เสยงจะอยในล าคอเปนเสยงท

คอนขางต า ตองใชเสยงออ จงจะกลน มกพบในเพลงส าเนยงมอญ

- ร - ม ร ม ร ร - - - - - - - ซ - ร - ม ร ม ร ร กลนเสยง

๑๘. ครวญ

คอ ลกษณะทวงท านองเพลงขบรองทแสดงถงอารมณโศกเศรา โดยผอนเสยงใหเบาลง

แลวประดษฐท านองใหอารมณโศก นยมใชในการแสดงโขนละครและเพลงประเภททยอย

๑๙. โหนเสยง

คอ การท าเสยงเออนใหลนไหลจากระดบเสยงเดมใหสงขนไปอก พรอมกบท าใหเกด

อารมณเศราตองใชก าลงมาก และอาจจะตอเนองกบการลนไหลดวย เชน เออนตอนทายของเพลงมอญ

รองไหทรองเขากบป

๒๐. โยกเสยง

คอ การท าเสยงสงๆ ต าๆ ในระดบเสยงเดม กลบไปกลบมาหลายๆครง จนกวาจะหมด

ท านอง เชนการขบรองทใชเสยงเออนตงแต ๒ เสยงขนไปเออนไปมาจากชาไปหาเรว เชนท านองทาย

เพลงเชดนอก ท านองเออนตอนตนของเพลงเชดฉง

๒๙

๒๑. โยนเสยง

คอ การท าเสยงใหแกวงไกวไปมาจากเสยงหนงไปยงอกเสยงหนง และกลบมาเสยง

เดมใหลงตามจงหวะ เชน เพลงโอป เพลงทยอย เพลงประเภท หนาทบสองไม โยนเสยงนมไวเพอเปนท

พกของเพลงบางตอน และเปดโอกาสใหผรองหรอผแตงเพลงไดประดษฐท านองดดแปลงออกไปได

ตามความพอใจ จะสนยาวเทาใดกได เพยงแตเมอถงทสดของการพลกแพลงแลว ใหเสยงตกอยทเสยง

เดมเทานน

๒๒. ผานเสยง

คอ การขบรองทใชเสยงเออนจากเสยงหนงอยางตอเนองไปยงอกเสยงหนง การ

เลอนไหลและผานเสยงมความสมพนธกน มหนวยเสยงทเรยงล าดบกน การผานเสยงจะอาศยการเลอน

ไหล โดยใหเลอนไหลบนเสยงตางๆ ซงเสยงจะตอเนองกนไมขาดเสยง

๓๐

บทท ๕

สรป อภปรายผล ขอเสนอแนะ

การศกษาศพททางการขบรองเพลงไทยของครมณฑณา อยย งยน ผวจยมวตถประสงค

ดงตอไปน

๑. เพอศกษาค าศพททางการขบรองเพลงไทยของครมณฑณา อยย งยน ๒. เพอศกษาวธการขบรองเพลงไทยในศพทแตละค าของครมณฑณา อยย งยน

สรปผล

๑. เพอศกษาค าศพททางการขบรองเพลงไทยของครมณฑณา อยยงยน ศพททางการขบรองเพลงไทยของครมณฑนา อยย งยน ทไดศกษามท งหมด ๒๒ ค า ดงน รวบเสยง รวบค า, สะบดเสยง, ลกจงหวะ, ยอยจงหวะ, ครอมจงหวะ, ลวงหนา, มวนเสยงและมวนค า, หางเสยง, ครน, กระทบ, เสยงสะดด, ปรบ, โปรย, เนนเสยง เนนค า และปนเสยง, ประคบเสยง, ปนค า, กลนเสยง, ครวญ, โหนเสยง, โยกเสยง, โยนเสยง, ผานเสยง ซงศพททางการขบรองเพลงไทยของครมณฑณา อยย งยนนนตรงกบวธการขบรองเพลงไทยตามเกณฑมาตรฐานสาขาและวชาชพดนตรไทย

๒. เพอศกษาวธการขบรองเพลงไทยในศพทแตละค าของครมณฑณา อยยงยน

ครมณฑณา อยย งยน มวธการขบรองเพลงไทยในศพทแตละค าทละเอยดออน มการประดษฐ

ค ารองและการเออน โดยเนนความไพเราะของการขบรอง และยงค านงถงจงหวะของเพลง อกทงยง

๓๑

สอดคลองกบอารมณของบทเพลงนนๆอกดวย ซงศพททางการขบรองเพลงไทยของครมณฑณา อย

ย งยน นนคลายคลงกบวธการขบรองเพลงไทยตามเกณฑมาตรฐานสาขาและวชาชพดนตรไทย กลวธ

เหลาน ครแตละทานอาจเรยกแตกตางกนออกไป แตแทจรงแลวกคอลกษณะวธเดยวกนนนเอง

อภปรายผล

๑. เพอศกษาค าศพททางการขบรองเพลงไทยของครมณฑณา อยย งยน จากการศกษาพบวา

ศพททางการขบรองเพลงไทยของครมณฑณา อยย งยน นนมความหลากหลาย และรวบรด ซงศพท

ทางการชบรองเพลงไทยเหลานไดสะทอนถงวฒนธรรมและภมปญญาของการขบรองเพลงไทยทไดสบ

ทอดกนมาตงแตโบราณจนถงปจจบน ซงไดสอดคลองกบ จรกานต สรกวนกอบกล (๒๕๕๕:๔๑๕) ได

ท าการวจยเรอง การศกษาเปรยบเทยบศพทสงคต ในสารานกรมศพทดนตรไทย ภาคคตะ-ดรยางค

ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.๒๕๔๕ กบพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.๒๕๔๒ ผลการวจย ดนตรไทยกบภาษาไทยถอเปนสวนหนงของวฒนธรรมไทย ดงนนจงมความสมพนธกนอยางแนบแนนเนนนาน ภาษาเปนเครองมอส าคญในการถายทอดดนตรไทยจากรนสรน นอกจากนภาษายงเปนสวนประกอบหนงของบทรองเพลงไทย เปนค าทสะทอนมโนทศนของค าศพทดนตรไทย

๒. เพอศกษาวธการขบรองเพลงไทยในศพทแตละค าของครมณฑณา อยย งยน จากการศกษา

พบวา วธการขบรองเพลงไทยของครมณฑณา อยย งยน ไดแสดงใหเหนถงกลวธการขบรองทช านาญ

การ และมความละเอยดออนเปนอยางยง ซงรงสรรจากเสยงขบรองอนไพเราะ และภมปญญาอน

ทรงคณคาของนกรองนกดนตรไทย ซงไดสอดคลองกบ เบญจา หงสทอง (๒๕๔๑:๒๗) ไดท าการวจย

เรอง วเคราะหเทคนคการขบรองเพลงบหลน (เถา) ผลจากวจย ไดแสดงใหเหนถงกลวธการขบรองและ

ความละเอยดออนในบทเพลงโดยไดเนนถงเนอหาและรายละเอยดทเกยวของกบการขบรองเพลงไทย

ทงสน

๓๒

อปสรรค

๑. ความรและความสามารถของผวจยนนมอยอยางจ ากดท าใหการวเคราะหขอมลไมสมบรณ

เทาทควร

๒. วธการขบรองเพลงไทยของครมณฑณา อยย งยน ในศพทบางค าไมสามารถท าเปนคต

ลกษณวเคราะหได

๓. มการวางแผนงานวจยผดพลาด

ขอเสนอแนะ

จากการทไดศกษาศพททางการขบรองเพลงไทยของครมณฑณา อยย งยน พบวาศพททางการ

ขบรองเพลงไทยนนมวธการเดยวกน เพยงแตครแตสะทานแตละส านกอาจเรยกแตกตางกนออกไป

ส าหรบผทสนใจยงสามารถศกษาศพททางการขบรองเพลงไทยของครทานอนๆไดอก และสามารถ

น ามาท าการวจยกนตอไป

๓๓

บรรณานกรม

ชพเวท วงษเทพ. ๒๕๔๒. การขบรองเพลงไทย. นนทบร : ส านกพมพนนทวทย.

ดวงใจ อมาตยกล. ๒๕๕๓. วรรณคดเพลงรอง. กรงเทพฯ. ธรารกษ โพธสวรรณ. ๒๕๔๙. การสมภาษณทางสอมวลชน. นนทบร. ส านกพมพมหาวทยาลยสโขทย- ธรรมาธราช. พงษศลป อรณรตน. 2554. ปฐมบทดนตรไทย. นครปฐม : โรงพมพมหาวทยาลยศลปากร

พระราชวงสนามจนทร.

มนตร ตราโมท. ๒๕๕๑. ศพทสงคต. กรงเทพฯ. โรงพมพการศาสนา. เมตตา ววฒนานกล. ๒๕๕๖. หลกการสมภาษณในวงการบรหาร การสอมวลชน และการวจย . กรงเทพฯ. บรษท ว.พรน (1991) จ ากด. เรณ โกศนานนท.๒๕๔๒. นาฎดรยางคสงคตกบสงคมไทย. กรงเทพฯ : โรงพมพไทยวฒนาพานช

จ ากด.

วระวฒน ปนนตามย. ๒๕๔๗. การสมภาษณงานแบบมโครงสราง:จากหลกวธสแนวปฏบตทด.

กรงเทพฯ. หางหนสวน ทพเอน เพลส.

ศรอ าพร ปทมนนต. 2549. เพลงพนบานกบการสอนภาษาไทย. กรงเทพฯ : ส านกพมพคดคม.

๓๔

บรรณานกรม (ตอ)

สงบศก ธรรมวหาร. 2540. ดรยางคไทย. กรงเทพฯ : โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สมบต จ าปาเงน. ๒๕๓๙. รรอบคอบจกรวาลดนตร. กรงเทพ ฯ : ส านกพมพโอเดยนสโตร.

สมพงษ กาญจนผลน. 2539. ทกษะการขบรองเพลงไทย เพลงร าวงและเพลงประกอบการฟอนร า.

กรงเทพฯ : บรษท เลฟ แอนด ลพ เพรส จ ากด.

สมพงษ กาญจนผลน. 2552. ทกษะการขบรองเพลงไทย. กรงเทพฯ : ส านกพมพโอเดยนสโตร.

สมาน นอยนตย. 2542. เพลงหนาพาทย. วารสารวงหนา. ประจ าภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2542.

อนนต ศรฉ าพนธ .๒๕๔๔. เกณฑมาตรฐานดนตรไทยและเกณฑการประเมน .กรงเทพฯ.หจก.ภาพพมพ

๓๕

ภาคผนวก ก

ประวตผใหสมภาษณ

๓๖

ประวตผใหสมภาษณ

ประวตครมณฑณา อยยงยน

ภาพท ๑ ครมณฑณา อยย งยน

ทมา : https://www.facebook.com/113405628808724/photos/a.113405782142042.22121.

113405628808724/230737363742216/?type=1&theater เขาถงเมอวนท ๒๒ กมภาพนธ

พ.ศ.๒๕๕๗

๓๗

ครมณฑณา อยย งยนเกดเมอวนท ๑๙ พฤษภาคม พ.ศ.๒๔๙๑ ทบานนาแค ต.บางแกว อ.บาน

แหลม จ.เพชรบรในวยเยาวเรมเรยนดนตรไทยและขบรองเพลงไทยทจงหวดเพชรบรกบครบญม อย

ย งยน (บดา) ครเสย เพมสน (ลง) ครหรง (ไมทราบนามสกล) (ปา)

การศกษาดานดนตร

- เรยนขบรองเพลงไทยทจงหวดราชบรกบครรวม พรหมบร

- เรยนขบรองเพลงไทยประกอบการแสดงโขน - ละคร ละครดกด าบรรพ และการแสดง

เบดเตลดตางๆ กบครมนตร ตราโมท (ศลปนแหงชาต), ครจรส อาจณรงค (ศลปนแหงชาต), ครสดา

เขยววจตร, ครแชมชอย ดรยพนธ, ครศรนาฏ เสรมศร, ครพฒน พรอมสมบต, ครอษา คนธมาลย, คร

แจง คลายสทอง (ศลปนแหงชาต) และครพลทรพย ตราโมท

- เรยนขบรองเพลงพนเมองกบครอาคม สายาคม

- เรยนขบรองเพลงพนเมอง พากย - เจรจา โขน กบครปญญา นตยสวรรณ

การท างาน

เขารบราชการทกองการสงคต กรมศลปากร ทดลองปฏบตงาน ต าแหนงคตศลปนจตวา เมอ

วนท ๒ กนยายน พ.ศ.๒๕๑๗ และเกษยณอายราชการเมอป พ.ศ.๒๕๕๑ ในต าแหนงคตศลปน ๗ ว.

สถาบนนาฏดรยางคศลป กรมศลปากร

๓๘

รางวลทไดรบ

- พ.ศ. ๒๕๓๘ ปรญญาครศาสตรบณฑตกตตมศกด สาขาวชาครศาสตร โปรแกรมวชาดนตร

ศกษา แขนงดนตรไทย จากมหาวทยาลยราชภฏพระนคร

- พ.ศ. ๒๕๔๓ ประกาศเกยรตคณเปนผสนบสนนชวยเหลอกจการของมลนธนรศรานวดตวงศ

- พ.ศ. ๒๕๔๖ รางวล "วฒนธรรมสยาม" มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม

- พ.ศ. ๒๕๔๙ ปรญญาศลปาศาสตรมหาบณฑตกตตมศกด สาขาดนตรไทย จากมหาวทยาลย

ราชภฏพระนคร

- พ.ศ. ๒๕๕๕ รางวลศลปนคกฤทธ

๓๙

ภาคผนวก ข

ภาคสนาม

๔๐

ภาพท ๒ ขณะก าลงท าการสมภาษณครมฑณา อยย งยน

ทมา : บานครมณณา อยย งยน

๔๑

ภาคผนวก ค

ประวตผศกษาวจย

๔๒

ประวตนสตผท าวจย

นสตชนปท ๔ สาขาวชาดนตรไทย ภาควชาดนตร

คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

วทยาเขตบางเขน กรงเทพมหานคร

ประวตสวนตว

ชอ นางสาวพรรณธร แสงสกล

วนเดอนปเกด ๑๒ กรกฎาคม ๒๕๓๖

ทอยปจจบน ๔๗ /๗๒ คอนโดสมชายพฒนา ๑ ถนนบางกรวย- ไทรนอย ต าบล บางกรวย

อ าเภอ บางกรวย จงหวด นนทบร ๑๑๑๓๐

ประวตการศกษา

- ส าเรจการศกษาระดบชนประถมจากโรงเรยนเทศบาลบานหวหน จงหวดประจวบครขนธ

- ส าเรจการศกษาระดบชนมธยมจากโรงเรยนราชโบรกานเคราะห จงหวด ราชบร

- ปจจบนเปนนสตชนปท ๓ สาขาวชาดนตรไทย ภาควชาดนตร คณะมนษยศาสตร

มหาวทยาลย เกษตรศาสตร

๔๓

ประวตการศกษาทางดานดนตร

- หดเลนดนตรไทยครงแรกทโรงเรยนวงไกลกงวล ตอนชนประถมศกษาปท ๓ โดยเรมหด

ฆองวงใหญเปนเครองมอแรก

- เรมฝกรองเพลงไทยครงแรกทโรงเรยนราชโบรกานเคราะห ตอนชนมธยมศกษาปท ๑ กบ

อาจารย สรนทร แกวเกด

- หลงจากนนนไดเขาศกษาตอในระดบชนปรญญาตร ทสาขาวชาดนตรไทย ภาควชาดนตร

คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ไดตอเพลงในหลกสตรตามทมหาวทยาลยก าหนด และ

ไดเรยนดนตรกบครหลายทาน ดงน

เรยนขบรองเพลงไทยกบอาจารยภาณภค โมกขศกด

เรยนขบรองเพลงไทยกบครมณฑณา อยาย งยน

เรยนระนาดทมกบอาจารยผจ บ ารงสข

เรยนตะโพนและกลองแขกกบครอนชา บรพนธ

เรยนขบรองเพลงไทยกบครเลยมลกษณ สงจย