burma library · web viewရ ဇသတ က ၇၁၊ တစ ခ စ ပစ မ မ က သ အစ...

16
- ၁၅ - ၁၆ ၂၀၁၅ Land and Law in Myanmar: A Practitioners Perspective Workshop Report and Recommendations July 15 - 16, 2015 With funding and support from: Asian Human Rights Commission (AHRC) G/F, 52 Princess Margaret Road Ho Man Tin, Kowloon Hong Kong SAR, China Myanmar Lawyers Network This paper was printed with funding from the Land Core Group. The Land Core Group receives funding from the Livelihoods and Food Security Trust Fund

Upload: others

Post on 13-Nov-2020

23 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Burma Library · Web viewရ ဇသတ က ၇၁၊ တစ ခ စ ပစ မ မ က သ အစ တ အပ င မ ပ င စ နသည ပစ မ က က လ န သ အ ၊ အတ

ျ�မနမာႏျ�ငငရ� ေျျ�မယာႏျငျ�ဥေ�ဒ - အလ�ရ�ေျဆြ�းေျႏြျးပြ� အစရငခစာႏျငျ� အၾကျ��ေျထာကခခကမား၊

ရနနက�န �၊ ဇလ�နငလ ၁၅- ၁၆၊ ၂၀၁၅

Land and Law in Myanmar: A Practitioners Perspective

Workshop Report and Recommendations

July 15 - 16, 2015

With funding and support from:

Asian Human Rights Commission (AHRC)G/F, 52 Princess Margaret Road

Ho Man Tin, KowloonHong Kong SAR, China

Telephone: +(852) 2698-6339Fax: +(852) 2698-6367

ေျရေ8န မား ဆြကန �ရက�Myanmar Lawyers NetworkNo. (10/12), 49th StreetBo Ta Htaung TownshipYangon

This paper was printed with funding from the Land Core Group. The Land Core Group receives funding from the Livelihoods and Food Security Trust Fund through the Food Security Working Group.

Page 2: Burma Library · Web viewရ ဇသတ က ၇၁၊ တစ ခ စ ပစ မ မ က သ အစ တ အပ င မ ပ င စ နသည ပစ မ က က လ န သ အ ၊ အတ

ျ�မနမာႏျ�ငငရ� ေျျ�မယာႏျငျ�ဥေ�ဒ - အလ�ရ�ေျဆြ�းေျႏြျးပြ� အစရငခစာႏျငျ� အၾကျ��ေျထာကခခကမား၊

ရနနက�န �၊ ဇလ�နငလ ၁၅- ၁၆၊ ၂၀၁၅

ျ�မနမာႏျ�ငငဆြ9င � ေျျ�မယာက�ႏျ�ငငေျ9ာျ�၏ သယဇာ9အ�ဖစ� စမခန �႔ပြချ�ခင�ျးမာ 9�ဖည�ျးျ�ဖည�ျး ျ��နာရ�လာ�ါ သည�။ ယင�ျးလ�ငန �ျးဆြ9င� သဘာ၀သယဇာ9မားႏျငျ� လယယ ာစးြ�ားေျရးျလ�ငန �ျးအ��င� ေအျ�

ခခေအ�ာကအ ဥ ြဖ႔ၿဖ�းမႈ စမက�န �ျးမားက� ေအျ�ခခထားေျသာ ြဖ႔ၿဖ�းမႈနမနာ�စက 9စ�ေ9H ဒသ ဆြ9န �ျး အားေျ�းေျန�ါသည�။ ေျျ�မယာအဆြ9က� လ�အ�� ခက � (ယင�ျး၏9နဖ��း) 9�းြ�ားလာသည�ျႏျငနျHၿ��ငနကH ည�ျး

အသးခ��ငခြငခငျ� အြခငေျအရးအဆြ9က� အ�ငင�ျးြ�ားမႈမားလည�ျး 9�းြ�ားလာၿ�း၊ 9ခါ9ရဆြ9င� အၾကမ�ျးဖကမႈ မားက��င� ဥး9ည�ေျစ�ါသည�။1

ဇလ�ငအဆြ9င�ျးဆြ9င�၊ ျ�မနမာႏျ�ငငေျရေ8နမားအသင�ျးႏျငျ� အာရလ႔အြခငေျအရးေျကာျမရင � (AHRC)2 မ ေျဘ�ယ� ဖာနနဒ�� 9�႔�းေျ�ါင�ျးၿ�း (၂) ရက� ၾကာသညျ� ဆြကနဖရငနျHခ3 က�ျ��လ�ရာ ျ�မနမာႏျ�ငငေျဒသအမား

အ��ားမ ေျရေ8န (၃၀) ေျကာျခန �႔၊ ေျျ�မယာျ��နာမားက� ေျ�ာငခြငရက�ေျ�းေျနသညျ� လမႈအပြဖ႔အစည�ျး မား၊ ျႏျ�ငင9ကာကဆြMမ�ျးကငပညာရငမား၊ အစ�းရအပြဖ႔၏ ေျျ�မယာ��ငရာ အၾကေျ�း�ဂၢ �လမားႏျငျ� ၾသ

ေစၾ9းလ �ညာရင� နစ�(ခ�) ခက�(စ�)မန �4 9�႔ �ါ၀ငHက�ေျရာက� ၾက�ါသည�။ ဤအစရငခစာသည� အထကပါ အ လ�ရ�ေျဆြ�းေျႏြျးပြ�ဆြ9င � ေျဆြ�းေျႏြျးခကမားက � ေအသးစ�9�ေျဖာျ�ျ��ၿ�း၊ ေျဆြ9႔ရ�ရ ေျသာ ျ��နာမား

က�ေျျ�ဖရင�ျးႏျ�ငရန ��ါ၀င�ေျဆြ�းေျႏြျးသမား၏ အၾကျ��ခကအ ခ�8က�လည�ျး 9င�ျ��ထား�ါသည�။

1 နမနာအ�ဖစ�ျ��ရလင�၊ (၂၀၁၃) ခနငခြစRင� မအ�ငၿမ�8၌ ရသား9စ�ဥးေျသ�းျ�ခင�ျး။ (၂၀၁၄) ခႏျငခြစRင� လကပေျ 9ာင�ျးဆြ9င� �ႏၵ��သ ေျဒၚခင�၀င�ျး ေျသန9ပစခရ၍ ေျသ�းရျခင�ျးႏျငျ� ဖားအၿမ�8ဆြ9င� ေျစာြဂျနနႏျငျ�

NLD အပြဖ႔၀ငH��႔ (၂၀၁၅) ဇလ�နငလတြဆြ9င� ေျသ�းသညဟ� သ9င�ျးရရ�သည�။ ျ��ညတြညRင�ျးရ� အပြဖ႔အစည�ျးမားမ သ 9င�ျး��႔ခကမားက � www.mylaff.org/ folder/view/69 ဆြ9ငငၾကညျပါ။ MYLAFF ျႏျငျပ9သ က�၍သ�လ�လင�

http://www.mylaff.org/static/MyLAFF FAQ long.pdf ဆြ9ငငၾကညျပါ။

2 ေျဘ�ယဖာနနဒ�� (Basil Fernando) သည� သရ�လကၤျာလမ�း ကဗာ�ရာႏျငျ� ေျရေ8န9စ�ဥးျ�ဖစပါသည�။ သ သညဖ�အားေျ�းခေရသာေျၾကာငျ� သရ�လကၤျာႏျ�ျင င မ (၁၉၈၉) ခႏျငခြစRင� ဆြထက�ေျျ��းရၿ�း၊ ယင�ျးအခ�နမစ၍ ေျဟာင�ေျကာငၿမ�8ဆြ9င� ေျနထ�ငၿ�း၊ (၁၉၉၄) ျႏျစမစ9င�၍ အာရလ႔အြခငေျအရးေျကာျမရငခြငRင� အလန�လ�က��ငခ�ါ

သည�။ (၁၉၉၂-၉၄) အထ� သသေညgမာၻဒးယားန�ငငဆြ9င� ကလသမဂၢအပြဖ႔အဆြ9က� 9ာ၀နထမ�ျးေျ�ာငခသည�။ (၂၀၁၄) ခႏျငခြစRင� သ၏အာရလ႔အြခငေျအရးေျကာျမရင� (AHRC) အဆြ9က� အႏျစ� (၂၀) ခန �႔ လ�က��င�ေျ�းချ�ခ

” ” င�ျး အသ�အမ9�ျ��သညေျအနျဖငျ� မနနကန �ေျသာ အသက�ေျြမး၀မ�ျးေျကာင�ျးျ�ခင�ျး� (The Right Livelihood Award) က � ခးျ�မငျ�ျ�ခင�ျး ခခရ သည�။ အခကအ လကမား ��မ�သ�လ��ါက http://www.rightlivelihood.org/fernando.html က�ၾကညျပါ။3 အလ�ရျေျဆြ�းေျႏြျးပြ�၏ ပြဖ႔စည�ျး�ႏျငျ� ရညတြညkယခကH ��႔က� ျ�ဖညြျlကခက� (၃) ဆြ9င�ေျဆြ9႔ႏျ�ငသည�။4ေျဒါကH ာနစ�(ခ�)ခက�(စ�) မနသည� ကငဘာရာၿမ�8ရ� ၾသေစၾ9းလ အမ�းသား9ကသ�လ�၏ န�ငငေျရးႏျငျ� လမႈေျ

ရးေျျ��ာင�ျးလမႈဌာနမ �ရာ9စ�ဥးျ�ဖစ�ျ��း၊ ျ�မနမာန�င င ေျနာကဆ �း ေအျ�ခေအနဆြကနဖရငျ� အစအစဥမား၏ ေျ �ာျၾသသျ�ဖစပါသည�။ https://researchers.anu.edu.au/researchers/cheeseman-nw?

term=politics က�ၾကညျပါ။2

အဓ�ကအၾကျ��ေျထာကခခကမား �းတြ9စာငခြရက� (၁) ဆြ9င� အၾကျ��ေျထာကခခေကအ သးစ�9က ��ၾကညျပါ။

(၁) ျ�မနမာေျရေ8နမားသ�႔ -

က။ ေျရေ8နမားသည� လယသ မားမား၊ 9�င�ျးရင�ျးသား လမ�းအ�l�မားႏျငျ� လမႈအပြဖ႔အစည�ျးမားက� ေျ ထာကက ေျ�းရန �အားေျကာင�ျးေျသာ အပြဖ႔အစည�ျးမားပြဖ႔ရန �လ�အ�ပါသည�။

ခ။ ေျရေ8နမားသည� မ၀ါေဒထာကခခက�ေျ�းရန �( ယင�ျးဆြ9င� လကရ�ကငနျသတြ�းမႈမားက� အခကအ လက�ေျကာက� ယရန ��ါ၀ငသည�) ျႏျငျ� ေျျ�မယာအြခငေျအရးမားႏျငျ� �9သ က�၍ အမ�းသား ေအျ�ခအ9င� ေျဆြ�းေျႏြျး

ပြ�မားဆြ9င� �ါ၀ငရန �လ�အ��ေျသာ ကဆြMမ�ျးကငမႈအသစမားက� 9�း9က�ေျအာင� ေျလလာရမည�။ ဂ။ ေျျ�မယာရ��ငခြငခငနျအမႈမားဆြ9င � လ�ကပါေျ�ာငခြငရက�ေျေနသာ ေျရေ8နမားသည � ရႏျ�ငသေမသာ နည�ျးလ

မ�ျးမားက� အသးျ��ၿ�း သ9�႔အမႈက� အားေျကာင�ျးခ�ငမာေျအာင� ျ��လန�ၾကရန �။ (ေျရေ8နမားလ��ေျ �ာင�ေျေနသာ (သ�႔) လ��ေျ�ာင�ျႏျ�င�ေျသာအရာမားက� ေျနာကဆ ကတြကH (၂) ဆြ9င� ၾကညျပါ။)

(၂) လမႈအပြဖ႔အစည�ျးမားသ�႔ -

က။ လမႈအဖြ႔အစညး� (CSO) မား ေျျ�မယာ��ငဆ��ငမႈႏျငျပ9သ ကသ ညျ� ဥေ�ဒႏျငျ� ယင�ျးက�အသးျ���၊ ယင�ျးက � မညgသ�႔ အသးခ�ႏျငျ� ယင�ျးက�အသးျ��ၿ�း ေျျ�မယာ��ငဆ��ငခြငခငျမားက�မညသ��႔ အကာအဆြက

ယ�ေျ�းႏျ�ငပ�9�႔က� နားလည� ေသဘာေျ�ါက�ေျအာင� ေျရေ8နမားႏျငျ� �းေျ�ါင�ျးေျ�ာငခြငရကရငနလ��အ�ၿ�း ယင�ျးဗဟသ9မားက� လမႈအပြဖ႔အစည�ျးႏျငျ� ေျ၀ေမ�းရန �လ�အ�ပါသည�။

ခ။ CSO မားသည� ေျလာေျလာ�ယက ာလဆြ9င� လမႈ၀န �ျးကင�ျႏျငျ� ေျျ�မယာ9�႔၏ �ကl�ပ9သ ကမႈ၏ ေအထာက� အထားမားက� ေျကာကယ စေျ�ာင�ျးရာဆြ9င� �ါ၀ငပ9သ ကရမည�။ ဤသညမာ ေျကာင�ျးြမန �ေျသာ

မ၀ါဒမားႏျငျ� ဥေ�ဒ အသစမား ေျဖာျထတြ�9ရန �ေအရး�ါ�ါသည�။

Page 3: Burma Library · Web viewရ ဇသတ က ၇၁၊ တစ ခ စ ပစ မ မ က သ အစ တ အပ င မ ပ င စ နသည ပစ မ က က လ န သ အ ၊ အတ

ျ�မနမာႏျ�ငင၏ ေျျ�မယာဥေ�ဒ - ေျနာကခကားခ��(၂၀၁၂) ခႏျငခြစRင� အစ�းရက ေျျ�မယာအသးျ��မႈ အြခငေျအရးႏျငျပ9သ က�၍ ဥေ�ဒသစ� (၂) ခက� ျ��ဌာ

န �ျးခ သည�။5 ထ�႔အ��င � (၂၀၁၄) ခႏျစက�င � လမႈအပြဖ႔အစည�ျးက အမ�းသားေျျ�မယာအသးခမႈ မ၀ါဒ (NLUP) 9စခ� ဥေ�ဒၾကမ�ျး ေျရးတြ�ရန �အမားျ��ညသႏျငျ� ေျဆြ�းေျႏြျးည�ႏႈျ�င�ျးသညျနည�ျးလမ�ျးျ�ဖငျ�

9ကၾ ဆြကြစာ ေျ�ာငခြငရကခၾကသည�။ (NLUP) ၏ ေျထာကခ အၾကျ��ခကH စခ�မာ အလးစလႊမ�ျးချသညျ� ေျျ� မယာဥေ�ဒသစHတြစခ�က� မၾကမ�ျးေျရးတြ�ရန �ျ�ဖစၿ�း ယင�ျးဥေ�ဒ သည� ေျျ�မယာ��ငဆ��ငမႈ၊ အသးခမႈႏျငျ� ရာ

မးျ�ခင�ျး9�႔ႏျငျ� �9သ ကသ ညျ� အ�ခားဥေ�ဒမားအားလးက� အသးမ၀င� ေျခ9က �န � ေျစမည�ျ�ဖစသည�။ ဤဥေ�ဒ မာ မားြစာလ�အ��ေျန�ါသည�။ အဘယျ�ေျၾကာငနျဆ�တြ�ေျသာျ� လကရ�ဥေ�ေဒဘာငသည� အတြကတြက အ��ားျ��ား ျ�ဖ

စ�ေျနၿ�း စာအငခြ�Rငရ�ေျနသညျ� က�လ�နေျခ9�ဥေ�ဒမား၊ ��ရယလ စ � အမ�န �ေ႔�းစနစ � ဥေ�ဒမားႏျငျ� �န �႔ကင� ဘက� ျ�ဖစ�ေျန�ါသည�။ (၂၀၁၂) ခႏျငခြစRင� ျ��ဌာန �ျးသညငျလတြယယာေျျ�မ ဥေ�ဒသစသည� လယ�ေျျ�မအသးျ��သ၏

��ငဆ��ငမႈႏျငျ� 9ရား၀င � ေအထာကအ ထား (��ငရငအမညR��ျ�ခင�ျး) 9�႔က�ြခငျ�ျ��ေျ�းခသည�။ အ�ခ��ေျရးဌာနအ ခ�8သည� လယအ သးျ�� သ အြခငေျအရး သ9မ9�ေျ�းျ�ခင�ျးႏျငျ� အ�ငင�ျးြ�ားမႈမား ေျျ�ဖရင�ျးရန �9ာ၀နရ�ေျ

နၾက�ါသည�။ ထ�႔အ��င � VHF ဥေ�ဒသည� စမခန �႔ပြခေျရးဌာနမားက� ေျျ�မယာအား (မၾကာခဏ��သလ� ဘျ��င�ေျျ�မႏျငျ� ေျရႊေ8ျ��ာင�ျးေျ9ာငယာအဆြ9က � ကန �ျးျ�မငျ�ေျျ�မ9�႔ �ါ၀ငသည�) ေျျ�မဆြလ9�၊ �လ

��ေျျ�မ၊ ေျျ�မရ�င�ျးဟ �းျ�ဖတခြ9ခငျ�ေျ�းထားေျသာေျၾကာငျ� ၀ယယ ၍ရႏျ�ငပါသည�။6

လအမားက မားဆြယင�ျးြစာယၾကညထားသညမာ ျ�မနမာႏျ�ငငရ� ဥေ�ဒသည� ေျျ�မယာႏျငျပ9သ ကသ ညျ� အ�င င�ျးြ�ား မႈမားက� ေျျ�ဖရင�ျးႏျ�ငသညျ� နည�ျးလမ�ျး9စခ�ဟ ယ�ခက�ျ�ဖစသည�။ လယသ မားမားႏျငျ� အ�ခားေျျ�မ

အသးခသမား9�႔ အၾကား ျ�ဖငခြစပားသညျ� အမႈေအရအဆြ9ကသ ည� မားျ��ားလသညနျအတြဆြ9က� ေျရေ8နမားက အ မႈမားရငဆ��ငရာဆြ9င� အခမ ေျ�ာငခြငရက�ေျလရ�ၾကသညမာ အျၾသြဖယမဟ9ပါ။ သ�ေ႔သာျ� ေျရေ8နမား ဤအမႈ မားက�လကခရာဆြ9င� မႏျ�င�ျႏျ�ငဟ� သ� လက�ျႏျငျ� လကခၾကသညမာ၊ 9ရားစရင�ေျရးစနစစက�� စမ�ျးသ�ၾကညျရန �ျႏျ

5 ၂၀၁၂ လယယ ာေျျ�မဥေ�ဒႏျင�႔ ၂၀၁၂ ေျျ�မလႊ9�ေျျ�မရ�င�ျးဥေ�ဒ www.mylaff.org/document/view/2453 (English) www.mylaff.org/document/view/2549 (Burmese) and www.mylaff.org/document/view/2454 (English) www.mylaff.org/document/view/2552 (Burmese). For a commentary on the laws, see Obendorf, 2012 “Legal Review of Farmland and VFV Laws” www.mylaff.org/document/view/2451 (English) and www.mylaff.org/document/view/2969 (Burmese)6 ဥ�မာအားျ�ဖင�႔ Obendorf 2012, op cit.,

3

(၃) ျႏျ�ငင9ကာ အလရငမားသ�႔ -

က။ ျႏျ�ငင9ကာမအလရငမားသည� အစ�းရကထ9�ေျ�းေျသာ ဥေ�ဒစာသားမားႏျငျ� သ9င�ျးအခကအ လကမားက� သာမၾကညနျဘ ယင�ျး9�႔က� ေျကာြငျလတြနၿ�း ၾကညျရမညနျအျျ�င�၊ လကရ�အခ�ငခြနRင� ဥေ�ဒမားက� မညgသ�႔ အသးေခန သည�၊ လက�ေျဆြ9႔ဆြ9င� 9ရားစရင�ေျရးစနစ� မညgသ�႔ လ��ေျ�ာင�ေျနသညg��

�ါ စးစမ�ျးေျလလာရ�ါမည�။ လယယ ာ ေျျ�မ��ငဆ��ငမႈမားက� ေျ�ာငခြငရက�ေျေနသာ ေျရေ8နမား ၾကေျ ဆြ9႔ရသညျ� စ�န �ေျခၚမႈအမားအ��ား က�ျ��ျ��ငရနမာ 9ရားဥေ�ဒ��ငရာ ျ��ျ��င�ေျျ��ာင�ျးလေျရး လ�ရနမလ�အ�ပါ။ ျႏျ�ငင9ကာအလရငမားသည� လကရ� 9ရားမေ9ရး က� အ9ား အ�းျ�ဖစ�ေျနသညျ�

အရာမားက�ဖယရားႏျ�ငရန �ခကခင�ျးေျျ��ာင�ျးလမႈမား ျ��လ��ေျ�းရန � ေျ9ာင�ျး��ေျ�း ရ�ါမည�။ ခ။ ျႏျ�ငင9ကာအလရငမားသည� အနည�ျး�းအားျ�ဖငျ� ေျျ�မယာ��ငဆ��ငခြငခငျ�ျႏျငျ� �9သ ကသ ညျ� အခကအ

လကမားက� ျ�မနမာဘာသာသ�႔ ျ��နဆ��ေျ�းရမည�။ ဤ��နာမားနငျ� ျ��လ��ေျေနသာ ျ�မနမာႏျ�ငငအဆြ9 င�ျး ျ��ျ��င�ေျျ��ာင�ျးလေျရး လ�ငန �ျးအ�ငနျဆငနျH�တြ�႔က� နားလေညသဘာေျ�ါကမႈမာ ယခအခါဆြ9င�

အဆြလနနည�ျး�ါး�ါသည�။ ရနနက�န �ျႏျငျ� အ�ခား ၿမ�8နယႀ ကးမားဆြ9င � ေျနထ�ငသမားက ေျကးလက�ေျ ဒသမ လမားထက� အခကအ လကမားက� ဆြလယက ြစာ ရရ�ႏျ�နငၾက �ါသည�။ �ထ၀ေျဒသဆြကာေျ၀းမႈနငျ� 9�

င�ျးရင�ျးသားျ�ဖစ�ျ�ခင�ျးေျၾကာငျ� နားလေညသဘာေျ�ါကမႈ ျ�ခားနားခကက �� ျ��ျ��ငဖ��႔ ႀက�း� မ�ျးၾကရန �လ�အ�ပါသည�။

Page 4: Burma Library · Web viewရ ဇသတ က ၇၁၊ တစ ခ စ ပစ မ မ က သ အစ တ အပ င မ ပ င စ နသည ပစ မ က က လ န သ အ ၊ အတ

ငျ� သ9�႔၏ ( ဥေ�ဒစ�းမ�းမႈမရ�သညမာ သ�သာ�ါ လက�) ဥေ�ဒစ�းမ�းမႈအား ေျ9ာင�ျး��ျ�ခင�ျးက� ျ��သရန � ျ�ဖစပါသည�။7 အလ�ရ�ေျဆြ�းေျႏြျးပြ� 9က�ေျရာက�ေျသာ ေျရေ8နမား သည� လယယ ာေျျ�မမား အသ�မ�ျးခရၿ�း

ျ��နလညမရရ�သညျ� ရာေျ�ါင�ျးမားြစာေျသာ လယသ မားမားက� က�ယlားျ��ခၾက �ါသည�။ လယသ မားမားမာ ကးေျ ကာျမႈ၊ သ�႔မဟ9� �ႏၵ��မႈ ဥေ�ဒ9�႔�ဖငျ� အဖမ�ျးခခၾကရသည�။ ထ�႔အ��င�၊ 9ရားရးမား က ရာဇ၀9မႈ

��ငရာ ကငနျထတြ�းဥေ�ဒႏျငျ� အ�ခားဥေ�ဒမားက� �မနလြန�မားြစာ အသးခၿ�း ျ��စဒါဏခမ9ခကမားက� 9�းျ�မငျရာဆြ9င� အ မ�းမ�းေျသာ ဥေ�ဒ�ဒမ ေျဖာကဖကမႈမားက� စ�ၿ�း လ��ေျ�ာငခကH စခ�ေျ�ၚဆြ9င� ေကရာက�ေျစ�ါ သည�။ ဤေအျ�

ခေအနက ညႊန �ျ�ေ�နသညဟ� ျႏျ�ငင9ကာအပြဖ႔အစည�ျးမားက ယ�သညမာ၊ မ၀ါေဒရးရာ (ဥေ�ဒစ�းမ�းေျရး) ျႏျ ငျ�၊ ေျအာက�ေျျ�ခအ�ငျမားဆြ9င � အမနနHကယ�ျ�ဖစပက�ေျနမႈမား ( 9ရားဥေ�ဒႏျငျ� စည�ျးကမ�ျးထ�မ�ျးသ�

မ�ျးေျရး) 9�႔၏ ေအျ�ခ ခကက �ကl�မႈ မရ�ျ�ခင�ျး�င�ျ�ဖစပါသည�။8 အႏျစသာရအားျ�ဖငျ� 9ရားစရင�ေျရးစန စက�� ေျစာဒက9က�၍ မေရသာ စမ အ�ခ�မႈ�းျ�ဖ9ခကမားက� ေျထာကခေျ�းရသညျ� ကငနျသတြ�းေျရးစနစ�ျ�ဖငျ� အ

စားထ�းျ�ခင�ျး�င� ျ�ဖစပါသည�။

ေျရေ8နမား ဂရျ��သငနျသတြညျ� အဓ�ကက႑မား(၁) ေျျ�မယာႏျငျပ9သ က�ေျသာ အမႈမားက� ေျထာကခေျျ��ာ��ရာဆြ9င� လကရ�ဥေ�ဒ၀န �ျးကင�

အလ�ရ�ေျဆြ�းေျႏြျးပြ� 9က�ေျရာကၾ ကသမား၏ အဓ�ကစ�9ပ�နသညနျအခကမာ၊ စမအ�ခ�သမား၏ ေျျ�မ ယာ အြခငေျအရးမားက� �းျ�ဖ9ရာဆြ9င� အယခ၀င�ေျစႏျ�ငသညျ� ယႏျ�ရားမရ�ျ�ခင�ျး�င�ျ�ဖစၿ�း အစ�းရ၏အ��စဒါ

ဏမ ကင�ျးဆြလတခြ9ခငျ� နမနာ�င�ျ�ဖစသည�။ ယခ လကရ�ေအျ�ခေအနဆြ9င�၊ ေျရေ8နာကမညသညျ�ဥေ�ဒ အမားအ��ား ရ�ေျေနသာျလတြည�ျး၊ ၂၀၁၂ လယယ ာေျျ�မ ဥေ�ဒအရ ေျျ�မယာလ�က��ငခြငခငျမား ပြခေျ၀�ခင�ျးမားက� အ�ခ ��ေျရးဌာန

မားက �းျ�ဖ9ခကခရာဆြ9င� ခခ ေျျ��ာ��ရနနည�ျးလမ�ျးမား ကင�ျးမေျန�ါသည�။ အ�ခ�သမား၏ �းျ�ဖ9ခကမား က� အယခ၀ငရာ၌ 9ရားရးခ�သ� �႔ ေျလာကထ ားျ��း အမ�န �႔စာ9 ထ9�၍ ျ��ငဆငခြငခငျ�ေျ9ာင�ျးျ�ခင�ျးက� ၂၀၀၈ ခႏျစ�

ပြဖ႔စည�ျးအ�ခ�ပ� ေအျ�ခခဥေ�ဒက ြခငျ�ျ��ထား သညဟ� အခ�8က ေျထာက�ျ��ၾက�ါသည�။ သ�ေ႔သာျ� ေျ ဆြ�းေျႏြျးပြ�9က�ေျရာကသ မားက အမႈေျ9ာျ�ေျ9ာျမားမားဆြ9င� အထကပါအမ�န �႔စာမားက� ေျလာကထ ားခၾေက

သာျလတြည�ျး အမႈ9စရာလင� 9စမႈေျလာကသ ာ ြခငျ�ျ��ခ�ါသည�။ ဥေ�ေဒရး ရာ ျ��နလညစစ�ေျ�းျ�ခင�ျး (judicial review) က� ေျ�းမထားေျသာေျၾကာငျ� ဥေ�ဒသည� ေအျ�ခခဥေ�ဒႏျငျ� မက�ကည ေျၾကာင�ျး အမ�န �႔ခမ

9ခကလ ည�ျး မရ�ခ�ါ။ မညသ��႔�င�ျ�ဖစ�ေျစကာမ၊ ေအျ�ခခဥေ�ဒ��ငရာ အမ�န �႔စာြချန �ေျ9ာျ� (constitutional writs) ရရ�ရန � ေျလာကထ ားျ�ခင�ျးသည� အဆြလနဒ�ကၡသကၡမားၿ�း အဆြလနရည� ား၍ ေျြငကန �ေျၾကးကမား ေျ

သာလ�ငန �ျးျ�ဖစခါ၊ အဓ��ၸာယရ�ေျသာ အက�းရလဒလည�ျး ဆြထက�ေျ�ၚမလာ�ါ။ ယင�ျးသ�႔ ေျလာကထ ားရမညနျအမႈ ေျထာင� ေျ�ါင�ျးမားြစာ ရ�ႏျ�ငပါသည�။10 အယခ၀င�ျႏျ�ငသညျ� လ�ငန �ျးစဥမရ�ေျသာအခါ ေျရေ8နမားက အ�ခားန

ည�ျးအ�ဖစ � လယယ ာေျျ�မ အသးခြခငျရသမားႏျငျ� ေျစစ�ည�ႏႈျ�င�ျးျ�ခင�ျး၊ �ကလ က�၍ ဖန �ေျျ�ေဖ�းျ�ခင�ျး (သ�႔မဟ9�) ခအပြဖ႔�ဖငျ� �းျ�ဖ9�ျ�ခင�ျး9�႔က� အသး ျ��ၿ�း အမႈသညအဆြ9က� ��မ�ေျကာင�ျးြမန �ေျသာ ရ

လဒ� ရရ�ေျအာငက�း�မ�ျးၾကရ�ါသည�။

အကယ�၍ ေအျ�ခခဥေ�ဒက� ျ��ငဆတြငသညျနည�ျးျ�ဖငနျသာ ဥေ�ဒစ�းမ�းေျရးက� ရရ�ေျအာင�ျ��လ��ျႏျ�ငမညဆ �� လင�၊ လကရ�ေအျ�ခေအနသည� ဥေ�ဒ ( ၄င�ျးအ��င� ေျနာကဆ �းဥေ�ဒျဖစသညျ� ေအျ�ခခဥေ�ဒ) ကြခငျ�ျ��သညမဟ 9လ ဘ၊ ျႏျ�ငင ေျရးက ြခငျ�ျ��ႏျ�ငသတြမသာလင� ျ�ဖစပါသည�။ ယင�ျးသည� နည�ျး�ညာ ျ��နာ 9စခ�မဟ9�၊ ျႏျ�ငငေျ

ရး ျ��နာ 9စခ�သာ ျ�ဖစသည�။ ထ�ေ႔ၾကာငျ� ျႏျ�ငင9ကာ အလရငက��ယlားလယမားႏျငျ� ဥေ�ဒ�ါရဂမားေအနျဖငျ� ဥေ�ဒစ�းမ�းေျရးက� ဥး9ည� သညျ� လႈ�ရားမႈအရ�ေ�အယာငက��မ ဖနHးျ�ခင�ျးက� အကယ�၍ ျႏျ�ငငေျရး�ႏၵ အမနနH

ကယမရ��ါက ေျရာငရားၾကရန � ေအရးႀကး�ါသည�။ ေျရေျနမားက � အားျ�ဖညနျH�တြ�ကတြကH န �ျးထားသညမာ၊ ၄င�ျး 9�႔သည� ဥေ�ဒ အမနနHကယ� အလန�လတြ��ပ�၏ အ�ဖစမေနအျ�ခေအနမားက� ျ��ငပ�ဂၢ �လမား ( ျ�မနမာ�ရ�သ9� အ�ါအ၀င�)

သ�ေ႔ျ��ာျ���ခင�ျး၊ ထ�ခါ9လ ေျဖာျ�ျ���ခင�ျး9�႔ ျ�� လ�ရန �လ�အ��ေျၾကာင�ျးျ�ဖစပါသည�။ အားလးေျ သာ ျႏျ�ငငျ�ခား�ါရဂမားသည� ေအနာက�ျႏျ�ငငမားဆြ9င� ကငနျသတြ�းသညျ� ေအလ အထမားေအ�ၚဆြ9င� ေအျ�ခခသ ညျ� ယ�ခကမားႏျငျ� ျ�မနမာႏျ�ငငသ�႔လာခၾကသည�။ ယင�ျးႏျ�ငငမားဆြ9ငငလတြည�ျး ျ�မနမာႏျ�င င မာကသ�႔�င� ဥေ�ဒ

မားသည� က�လ�နဥေ�ဒမားႏျငျ� ကငနျထတြ�းမားေအ�ၚဆြ9င� အမားအားျ�ဖငျ� ေအျ�ခခထားၿ�း အထကပါ ယ�ခက� မားက� အခ� ငအမာ ယၾကညၾကြဖယ� ရ��ါသည�။ သ�ေ႔သာျ� ဥေ�ဒစ�းမ�းျ�ခင�ျး မရ�ခ�ါက ယ�ခကမားက� စ�န �ေျ

ခၚ ရန �လ�အ�ပါသည�။

အကယ�၍ 9ရားဥေ�ဒစ�းမ�းမႈမရ�ခလင�၊ အ�ခား9စl�9စခ�ရ�ခမည�ျ�ဖစသည�။ အကယ�၍ အဂ9�လ�ကlားမႈ သည� ကငနျသတြ�းေျသာစနငခြစRငသာ ျ�ဖစHတြ9သညဆ��လင�၊ ( ေမကာင�ျးေျသာသ အနည�ျးငယသ ာ လာဘယ ေျနသညမဟ9လ င�) ယ

င�ျးက�ရင�ျးျ��ရန �လ�အ�ပါသည�။ 9ရားသႀကးမားႏျငျ� ဥေ�ဒအရာရ�မားက� လစာ9�းေျ�းရျ�ဖငျ� ဤ��သ4

Page 5: Burma Library · Web viewရ ဇသတ က ၇၁၊ တစ ခ စ ပစ မ မ က သ အစ တ အပ င မ ပ င စ နသည ပစ မ က က လ န သ အ ၊ အတ

နာက� အ�း သ9�ျႏျ�ငမညမဟ9ပါ။11 ဆြလ9လ ��ေျသာ 9ရားစရင�ေျရး မရ�ျ�ခင�ျးက�ျ��ျ��ငရန �ေအျ�ခခဥေ�ဒဆြ9” “ င� ျ�ဖစ�ျႏျ�င�ေျသာ အ9�င�ျး အ9ာအထ� ဟ ျ�ဖညြျlကရ�မျ�ဖငျ� မ�ဖစ�ျႏျ�ငပါ။12 ဥေ�ဒ��သညမာ ဘယအ ဆြ9က�

လ��သညျ� ေျဆြ9းေျခေၚလ ရ�မျ�ဖစပါ မည�။13 ရာဇ၀9မႈကငနျထတြ�းဥေ�ဒက� 9တြလအသးခ�ခင�ျးသည� ေမကာ င�ျးေျသာအကငနျHတြစခ�က� အကငျပါလာျ�ခင�ျးေျၾကာငျ� ျ�ဖစ�ေျ�ၚလာသညမဟ9ပါ။ ဥေ�ဒက� ရညတြညkယခကရ�ရ�ႏျ

“ငျ� ထ�မ�ျးခ�မႈအား ခ�ငခန �ေ႔အာင� ျ��လ�ရာဆြ9င� အသးခ�ခင�ျးျ�ဖစပါ သည�။ ျ��ညတြညRင�ျး9ရားရးမား၏ ျႏျ�ငငေျ” ရး အမႈမားက� လကခရန � ျ�ငင�ျး�ယၾ က�ခင�ျးမာ ဥေ�ဒက� နားမလည�ေျသာေျၾကာငျ� မဟ9ဘ လကH �႔��န �ျ�ခ

င�ျးမားက� ေျၾကာတခြကရေ8သာေျၾကာငျ� ျ�ဖစသည�။14 သ�ေ႔သာျ� အကယ�၍ ေျရေ8နမားက ဥေ�ဒ စ�းမ�း ေျရး က� လ�လားၾကသညဟ���လင�၊ လကရ�ေအျ�ခေအနမ မညသညနျအရာက� ေျျ��ာင�ျးလရမညနည�ျး? ေမကာင�ျးေျသာဥ

ေ�ဒ မားက� စကားလးအ9�င�ျး 9�ကြစာ လ�ကနာရမည�ေျလာ? ျ�မနမာလထသည� 9ရားဥေ�ဒစ�းမ�းေျရး ေအၾ ကာင�ျးေျျ��ာသညျ� အခါ၊ သ9�႔ဘာလ�ခငသည� ��သညg�� ျ��ငပ�ဂၢ �လမားအား အသ�ေျ�းရမည�ျ�ဖစပါသည�။

ဤကသ�႔ စ�န �ေျခၚမႈမားရ�ေျေနသာ 9ရားစရင�ေျရး၀န �ျးကငခြငRင�၊ ေျရေ8နမားက 9ရားစရင�ေျရး ေအျ�ခေအန 9�း9က�ေျကာင�ျးြမန �ေျအာင � သ9�႔၏ႀက�း�မ�ျးခကမားက� မညသ��႔စစည�ျးျ��လ�ရမည� ��သ

ညg�� ေျသခာြစာစဥ�ျးစားဖ�႔ လ� အ��ေျၾကာင�ျး အသ�အမ9�ျ��ၾက�ါသည�။ ေျရေ8နမားအဆြ9က� ေျမးြခ န �ျးထ9lရာ ျ�ဖစလာသညမာ၊ ��မ� ေျကာင�ျးြမန �ေျသာ ဥေ�ဒမား ျ��လ�ရန �ပြဖ႔စည�ျး�ေအျ�ခခဥေ�ဒ၏ အခ�8အ

��င�ျးမားက� ေျျ��ာင�ျးလရန �ႀက�းစားၾကမည�ေျလာ၊ သ�႔မဟ9� ျႏျ�င င ေျရးအားျ�ဖငျ� ေျဆြ9းေျခၚၿ�း 9�ကြစာသ9မ9ထ ားေျသာ ၀င�ေျရာက�ေျ�ာငခြငရက�ျ�ခင�ျးမားျ�ဖငျ� အာဏာက� ဟန �႔9ားထားမည� ေျလာဟ ျ�

ဖစပါသည�။ ေျရေ8နမားသည� အ�ခားႏျ�ငငမား၏ သမ�င�ျးမားမ သငခန �ျးစာမားက� ေျလလာသငယႏျ�နငၾက�ါသည�။ ဥ�မာ- အလ�ရ�ေျဆြ�းေျႏြျးပြ�၌ ေျဘ�ယဖာနနဒ��က သရ�လကၤျာႏျ�ငင၏သမ�င�ျးက� ဥ�မာေျ�း ေျျ��ာ��ခသ

ညမာ - (၁၉၇၈) ခႏျငခြစRင � ပြဖ႔စည�ျးအ�ခ�ပ� ေအျ�ခခဥေ�ဒက� ျ��ငဆင�ျ�ဖညြျlကၿ�းေျနာက� သမၼ9လကထ ဆြ9င� အာဏာက ဗဟ�ျ��ေျရာကရ� ဆြသားသည�။ ထ�အခါ ေျရေ8နမားက ရ�ေျေနသာ စနစစအဆြ9င�ျးမ အလန�လတြ��ရန �ျႏျစ�ေျ

�ါင�ျးမားြစာ ႀက�းစားခၾကသည�။ ဥေ�ဒ စ�းမ�းေျရး ရ�ေျသးသကသ�႔ အလ��ျ�ဖစ�ေျအာင� ႀက�းစားခၾ က�ခင�ျးျ�ဖစသည�။ သ�ေ႔သာျ� ေအျ�ခခဥေ�ဒက� သငနျHငျ�ေျသာ ဒမ� ေကရစ9နဖ��းမားက� ထငဟ��ေျအာင� ျ��ျ��

နငလ�တြ�က�ေျသာအခါမသာလင � ေျျ��ာင�ျးလမႈျ�ဖစလာခ�ါသည�။ သ�ေ႔သာျ�၊ ယင�ျးသ�႔ ျ�ဖစရနနအခ�န �(၃၇) ျႏျစအခ�န � ယခရ�ါသည�။ လ�ဂၢ �လH စ�ဥးစ၏ ဆြလ9လ �မႈက� ကာဆြကယရနမာ ေအျ�ခခ9ည�ေျ�ာကပ� က� ျ��ျ��ငရမည�ျ�ဖစပါသ

ည�။

(၂) ေျရေ8နမား ရငဆ��င�ေျနရသညျ� လက�ေျဆြ9႔စ�န �ေျခၚမႈမား - ျႏျ�ငငေျရးႏျငျ� လ�ထ�းလ�နည�ျး။ အလ�ရ�ေျဆြ�းေျႏြျးပြ� 9က�ေျရာကသ မားက 9င�ျ��သညျ� နမနာ�စမားအရ၊ ျ�မနမာႏျ�ငငအစ�းရသည�

၄င�ျး၏ ဥေ�ဒ စည�ျးမဥ�ျးမားက� က�ယH �နငလ�တြ�ကနာကငနျသတြ�းရန �မၾကာခဏ��သလ� �ကတြကကက�ေျလရ��ါသည�။ ေျရေ8နအ မားအ��ားက 9င�ျ�ေ�သာ အမႈမားဆြ9င�၊ ေျျ�မယာက�သ�မ�ျးယသညနျအခါ ႀက�9ငသ9�ေမ�းဘ ( သ�႔မဟ9� ဥ

ေ�ဒအားျ�ဖငျ� မလေျလာက� ေျသာ) သ�မ�ျးယၿ�းေျလာျ�ေျၾကး (သ�႔မဟ9�) အစားျ��န �ေျ�းသညျ�ေျ နရာသည� 9ရားဥေ�ဒအရ လ�အ�သညထက� ေျျ��ာင � ေျျ��ာင � 9င�ျး9င�ျး န�မနျကသညျ� �မာဏက�သာေျ�းသ

ည�။15 ေျရေ8နမားက ယင�ျး9�႔၏ အမႈသညမား မကးဆြလန �ေျသာ ျ��စမႈ မားက� ကးဆြလနနသညဟ� ၀နခဆြထကဆ ��ရန �အရ� ကအ ႏျကခရသညျ� အမႈမားက� ေျဖာျထတြ�9�ျ��သၾကသည�။ ယင�ျးမာ စ�9� �ႏၵမ�ါဘေျ�းသညျ� ေျျ�ဖာငျခက�

မားက� လကချ�ခင�ျးမ��ရန �9ားျ�မစသညျ� ဥေ�ဒမား၊ ရာဇ၀9မႈ ကငနျထတြ�းဥေ�ဒက� ကယ� ကယ�ျ��န �႔��န �႔ ေျဖာ ကဖက�ျ�ခင�ျး၊ ၁၉၉၉ (၁၉၃၉) 9ရားရး လကစြကlဆြ9င� သးသန �႔ ရာဇ၀9�ျ��စမႈ9စခ�အဆြ9က� ပြစခက� အမ�းမ�ျး9 င�ျ�ခင�ျးအား 9ားျ�မစ�ျ�ခင�ျးက � ေျဆြ�းေျႏြျး16 ထားျ�ခင�ျး9�႔ရ�လက�ျႏျငျ� ျ��လ�ခ�ါသည�။ ဥေ�ဒက�

ျႏျ�ငငေျရးအဆြ9က � အသးခသညျ� အ�ခားနည�ျးလမ�ျးမားမာ အမႈမားက � �မနနအားျ�ဖငျ� မားျ��ားေလသာ ေျရႊ8��င�ျးျ�ခင�ျးမားျ�ဖငျျ�ျ� ရညၾကာေျအာင� ျ��လ��ျ�ခင�ျး၊17 9�႔အ��င� �ကလ က�ျ��လ��ေျေနသာျ��

စမႈမား ( ဥ�မာ ခ9ကဆ ႏၵ���ခင�ျး) အဆြ9က � နယ�ေျျ�မ9ရားရး ေအျ�မာကအ မားဆြ9င � 9ရားပြစ��ျ�ခင�ျး၊18

9�႔�ါ၀ငပါသည�။ 9ရားရးလ�ထ�းေျဖာကဖက�ျ�ခင�ျးအခ�8 ( ဥ�မာလ��ေျ�ာငခက � 9စခ�အဆြ9က � ပြစခကမ� းစ စ�၍9င�ျ�ခင�ျး) ကန �႔ဆြကကဆ ႏၵ��သမားႏျငျ� အ�ခားေျသာႏျ�ငငေျရးစ�န �ေျခၚမႈမားဆြ9င� အမားအား ျ�ဖငျ�ေျ

ဆြ9႔ရၿ�း၊ အ�ခားအခကမားမာ အားလးႏျငနျသတြကဆ��ငပါသည�။

15 ေျရေ8နမားမ သ9�႔၏ ေအဆြ98အၾကျမား မ ဥ�မာမားက�ေျထာက�ျ��ၾက�ါသည�။ ၂၀၁၅ ခႏျစ � , “Land Acquisition Law and Practice in Myanmar” http://mylaff.org/document/view/3054

5

Page 6: Burma Library · Web viewရ ဇသတ က ၇၁၊ တစ ခ စ ပစ မ မ က သ အစ တ အပ င မ ပ င စ နသည ပစ မ က က လ န သ အ ၊ အတ

လယယ ာေျျ�မ��ငဆ��ငခြငခငျ�ျႏျငျ� ေျျ�မယာအ�ငင�ျးြ�ားမႈမားႏျငျ� �9သ ကသ ညျ� �းျ�ဖ9ခကမားက� ယခအခါ ဆြ9င� စစHတြ�က 9�ကရ��ကခမ9�ေျန�ါသည�။ အဘယ�ေျၾကာငနျဆ�တြ�ေျသာျ� ယင�ျးအမႈမားက� ၾကားနာသညျ� 9ရား

ရးမားက � စစH� � က ထ�န �ျးခ�ထားေျသာေျၾကာငျ� ျ�ဖစပါသည�။ ၿမ�8နယH ရားရးမားမာ ၿမ�8နယ � အ�ခ��ေျရး ဌာန၏ အာဏာေျအာကတြကH ငရ�ၿ�း၊ ေအေဆြထဆြထအ�ခ��ေျရးဌာနမာ ျ��ညထေျရး၀နႀကးဌာန၏ လက�ေျအာကတြကH ငရ�ကာ၊

ျ��ညထေျရး၀နႀကးမာ စစHတြ� မ အရာရ�9စ�ဥးျ�ဖစရန �လ�အ�ၿ�း၊ ၄င�ျးက�သမၼ9က 9�ကရ��ကခန �႔အ�ထား�ါသည�။ မ ညသ��႔�င� ျ�ဖစ�ေျစကာမ၊ ေျရေ8နမားက 9ရားရးမားဆြ9င� ႀက�းစားၿ�း 9ာ၀နယမႈက� ေျသခာြစာျ�ဖစ�ေျစမ

ညျ� လ��ေျ�ာငခကအ ခ�8က� အၾကျ��ခၾက�ါသည�။ ( ေျနာကဆ ကတြကH ၁ က� ၾကညျပါ) ။ ယင�ျး9�႔မ အ ခ�8က� ဥေ�ဒလ�ငန �ျးအခ�8ႏျငျ� ေျရေ8နအပြဖ႔အစည�ျးအခ�89�႔က ေျလာေျလာ �ယ� လ��ေျ�ာင�ေျနၾ

ေကသာျလတြည�ျး၊ ေျရေ8နအမားအ��ားသည� ယခအခ�ငခြနRင� ရႏျ�င�ေျသာလ��ေျ�ာငရန �နည�ျးလမ�ျးမား က� အသးမ ခဘ ရ�ေျန�ါသည�။

ျႏျ�ငငေျရးေအျ�ခေအနသည � ေျျ��ာင�ျးလေျကာင�ျးြမငနလာၿ�ဟ အၾကျ��ျ�ခင�ျးမားရ�ေျနခ�ငခြနRင�၊ ဥ�မာ - ျ�မနမာႏျ�င င ေျ9ာျ� အစ�းရက အမ�းသားေျျ�မယာ အသးေခရးမ၀ါဒ (NLUP) မၾကမ�ျးေျရးတြ�ရန �

ည�ႏႈျ�င�ျး9�ငပင�ေျဆြ�းေျႏြျးသညျ� လမ�ျးစဥ� 9စခ�က� ခမ9�ျ��လ��ေျနၿ�း ( ယင�ျးဆြ9င� ရလဒအားျ�ဖငျ� ေဓ လထးစအရ လယယ ာေျျ�မ ��ငဆ��ငခြငခငနျက�တြ� အသ�အမ9�ျ��သညျ� အ��ဒပါ၀ငလာသည�)19 ယင�ျးလ�ငန �ျးစဥက�� နားလေညသ

16 ရာဇသ9�ျၾကး ၇၁၊ 9စခ�စျ��စမႈေျျ�မာက�ေျသာ အစ�9အ ��င�ျးမား ေျ�ါင�ျးစေျနသည�႔ ျ��စမႈက� ကးဆြလနနသ အား၊ အ9�အလင�ျးျ��ငန �ျးခကမား မရ��ါက၊ ထ�ျ��စမႈေျျ�မာက�ေျသာ အစ�9အ ��င�ျးမား အနက�၊ ျ��စမႈ9ခခအ

ဆြ9က� ေျ�းႏျ�င�ေျသာျ��စ� ဒဏထ ကပ��၍ေမ�းရ။

17 ျ��စမႈ��ငရာ ကင�႔ထျးဥေ�ဒ ၃၄၄ အရ သက�ေျသ9စ�ဥး �ကတြကက က�ေျသာေျၾကာင�႔�ဖစ�ေျစ၊ အ�ခားသင�ေ႔ လာျ�ေျသာေအၾကာင�ျး9စlျ 9စရာေျၾကာင�႔�ဖစ�ေျစ စျစမ�ျးစစ�ေျ�းမႈ (သ�႔မဟ9�) စစ�ေျ�းစရငမႈ

9စlျ9စရာက� စ9င�ေျ�ာငခြငရက�ျ�ခင�ျးက�ေျရႊ8��င�ျးရန �(သ�႔မဟ9�) ရကခ�န �ျးေျ�းရငနလ��အ�လာလင � သ�႔မဟ 9� လ�သင�႔လ�ထ��က�ေျၾကာင�ျးေျဆြ9႔ရလင � 9ရားရျးသည� မ�မ�သင�ေ႔လာျသညထင�ျ�မငပါက မညသည�႔အဆြ9က�

ထ�က႔သ�ေ႔�ာငခြငရေကရၾကာင�ျး ေအၾကာင�ျးျ��ခကမား ေျဖာျ�ျ��ခကအ မ�န �႔စာေျရး၍ မ�မ�သင�႔သည� ထင�ျ� မငသည�႔ စည�ျးကမ�ျးခကမားျ�ဖင�႔ မ�မ�သင�ေ႔လာျသညထငသည�ေ႔န႔ရကသ ��႔ အခါအားေျလာြျlာေျရႊ8��င�ျးႏျ�ငသ

ည�၊ သ�႔မဟ9� ရကခ�န �ျးေျ�းႏျ�ငသည�။ ထ�႔��င� 9ရားခမာ အခငခြ�Rငရ�ေျနလင� ၄င�ျးအား ဝရမ�ျးစာျ�ဖင�႔ ခ�မ�န �ေ႔�းႏျ�ငသည�။

သ�႔ရာဆြ9ငမညသည�႔ ရာဇဝ9H ရားသၾကးကမ ထ��ဒမအရ 9ရားခ9စ�ဥးဥးက� 9စၾက�မလင � 9စဆယ�႔ငါးရ က� ထကပ��ေျသာအခ�နကာလအဆြ9က� ခ�မ�န �ေ႔�းျ�ခင�ျးမ��ရ။

9ရားရျးမားလကစြကl ၂၀ (၁)။ ရာဇ၀9� စစ�ေျ�းစရငမႈမား၊ သ�႔9ည�ျးမဟ9� စျစမ�ျးစစ�ေျ�းမႈမားက� စ စ�ေျ�းစရငသညျ� ရာဇဝ9H ရားသႀကး ရျးစ�ကရာ ၿမ�8မဆြ9င� သာမနအားျ�ဖငျ�ျ��လ�ရမည�။ နယလ ညနျအရာရ�မားျ�ဖ

စ� ၾေကသာ ရာဇဝ9H ရားသႀကး9�႔သည�၊ 99�ျႏျ�ငသညနျအခါ9�င�ျး နယလ ညြနျသားသညနျအခါ၊ အခင�ျးျ�ဖငခြစပားရာ ေျနရာ၌ ေျသာျလတြည�ေျကာင�ျး၊ ၄င�ျးေျနရာအနးအနားဆြ9င�ေျသာျလတြည�ေျကာင�ျး၊ အမႈမားက�စစ�ေျ�း စရငရန � စ

စဥရမည�။ အခင�ျးျ�ဖငခြစပားရာေျဒသဆြ9င � အမႈက�ျစစ�ေျ�းသည�႔အခါ၊ ေျရႊ8��င�ျးမႈမရ�ေျစ� အမႈစစ�ေျ

�း စရင�ျ�ခင�ျးက� ျ��း�ျးေျစရန �၊ 99အ ားသမ အားထ9ရမည�။ နယလ ည�႔ဆြသားခ�က� အမႈ9စခ�က� စ9ငlစ�ေျ�း

သည�ျ�ဖစလင�၊ အမႈၾကားနာစစ�ေျ�းျ�ခင�ျးက � ရျးစ�ကရာ ျ�မ�8မ အ��းသ9�ေျ�ာငခြငရက�ေျစရန � ေျရႊ8��

င�ျးျ�ခင�ျးမရ�ေျစရ။ အမႈျ�ဖငခြစပားေျသာျ�မ�8နယ�၊ သ�႔မဟ9� နယပ��ငနယ� နယနမ�9အ ဆြ9င�ျးရ� ရျးစ�ကရာျ�မ�8မား

ဆြ9င� အမႈက�စစ�ေျ�း စရင�ျႏျ�ငသည� မ9ပါ၊ ရာဇဝ9H ရားသၾကး၏ ရျးစ�ကရာ ျ�မ�8မ မဟ9�ေျသာ၊ သ�႔မဟ9�

အမနlငlစ � အခင�ျးျ�ဖငခြစပားေျသာေျနရာလည�ျးမဟ9�၊ ထ�ေျနရာႏျင�႔ အနးအနားလည�ျးမဟ9�ေျသာ ေျနရာ

မားဆြ9င� အမႈမားစစ�ေျ�းစရင�ျ�ခင�ျးက� က�Hည�ျးြစာ 9ားျ�မစသည�။ 6

Page 7: Burma Library · Web viewရ ဇသတ က ၇၁၊ တစ ခ စ ပစ မ မ က သ အစ တ အပ င မ ပ င စ နသည ပစ မ က က လ န သ အ ၊ အတ

ဘာေျ�ါကမႈသည� အဆြလနနအမင�ျး နည�ျး�ါး�ါသည�။ ဇလ�နငလတြဆြ9င� ကင�ျး�သညျ� အလ�ရ�ေျဆြ�းေျႏြျးပြ�ဆြ9ငမ 9 က�ေျရာကသ အမားအ��ားအဆြ9က � (NLUP) မၾကမ�ျးေျဖာျထတြ�9မႈႏျငျ� ယင�ျး၏ ေအရးႀကး�၊ ယင�ျးလ�င

န �ျးစဥ� မညသ��ေ႔�ေၚ�ါကလ ာသညR��႔က� ယခမ�င� �ထမ�း ၾကားဖးၾကသညဆ��သညမာ ထငရား ေျ�ၚဆြလင�ေျန�ါ သည�။ ဤလ�ငန �ျးစဥက�� သ�ထားသမားအထဆြ9င�၊ အခ�8က မ9ခကခသညမာ - သ9�႔က�ေျသာျလတြည�ျး ေျကာင�ျး၊ သ

9�႔သ�ထားေျသာ CSO မားက�လည�ျးေျကာင�ျး၊ ည�ႏႈျ�င�ျး9�ငပင�ျ�ခင�ျးမ ဖယရားထားသညဟ� ျ�ဖစပါသည�။ အထး သ�ဖငျ� 9�င�ျးရင�ျးသားလမ�းစ လကနကက �ငအပြဖ႔မားႏျငျ� ယင�ျး9ျ�႔၏ ျႏျ�ငငေျရးက�ယlားလယမား

�ါ၀င�ျ�ခင�ျး မရ�ဟလည�ျး မ9ခကခ�ါသည�။ 9ကေယအ ရးႀကးသညမာ မ၀ါဒသည� သ9စပါး၏အၾကေျ�းခကက �� ရယထားျ�ခင�ျးႏျငနျHတြေျနၿ�း၊ အစ�းရမ၀ါေဒအာကတြကH င � ေျဖာျထတြ�9မညျ� အားလးလႊမ�ျးခေျသာ ေျျ�မယာဥေ�

ဒႏျငျ� ��၍�ငHသညဟ� အ�ခား�ဂၢ �လမားက ရႈျ�မငၾက�ါသည�။

(၃) ေျျ�မယာဥေ�ဒ ေျဖာျထတြ�9မႈ - ရညတြညkယခက�၊ ေအထာကအ ထားႏျငျ� နားလညမႈ။9ရားရျးမားလကစြကl ၂၃။ 9ရားစရင�ေျရး��ငရာ အမႈက�စၥမားေျ�ာငခြငရကရာ၌ ကန �႔ၾကာရျခင�ျး ေအၾကာင�ျး

မာ၊ အမႈေျရႊ8��င�ျးျ�ခင�ျးမားက� အဆြလယH ကြခင�႔��ျ�ခင�ျးေျၾကာင�႔ မၾကာခဏ�ဖေစရလသည�။ အမႈ

သညမားေသဘာ9သည�႔၊ သ�႔မဟ9 � ေျရေ8န9စ�ေျယာကမလာသည�႔ ေအၾကာင�ျးမျ�ဖင�႔ အမႈက�ေျ

ရႊ8��င�ျးရနနအဆြ9က�၊ ေျကာင�ျးြမငနလျေျလာက�ေျသာ ေအၾကာင�ျးမရ�ေျ�၊ သာမနအားျ�ဖင�႔ ေျရေ8န9စ�ဥး

သည � အမႈၾကားနာစစ�ေျ�းရန �၊ ခ�န �ျး��သည�ေ႔န8ရက�၌ 9က�ေျရာက�ျႏျ�င�ျ�ခင�ျးမရ�လင � မ�မ�၏က�ယlား

အ�ခားေျရေ8န9စ�ဥးက ဝင�ေျရာက�ေျ�ာငခြငရက�ျႏျ�င�ေျစရန � မ�မ�က စစဥခက�ျ��လ�ထားရမည�။

ဤေအၾကာင�ျးက�စၥႏျင�႔ စ�လ တြဥ�ျး၍ �ျေျသကားခ နည�ျးဥေ�ဒ9စရ�က�� သ9မ9ထ ားရန � �ႏၵမရ�ေျခ။

အမႈသညမား ေသဘာ9သည�႔၊ သ�႔မဟ9 � ေျရေ8န9စ�ေျယာက� မလာေျရာကသ ည�႔ ေအၾကာင�ျးသည� အ

မႈေျရႊ8��င�ျးရန � သင�ေ႔လာျလျေျလာက�ေျသာ ေအၾကာင�ျးျ��ခက�ျ�ဖစသည�႔ က�စၥေအျ�မာကအ ျမား�င�ျ�ဖ

စ�ေျ�ၚႏျ�ငသည�။ ဥ�မာအားျ�ဖင�႔ 9ရားရျးျ��ငပ၌ အမႈေျစ႔စ��ေျျ���င�မ�ျးြဖယရာ ေျမာျလင�႔ခကရ�သ�ဖင�႔ အ

မႈသညမားက အခ�န �ေျ�းရန �ေျ9ာင�ျး��လင� ေျသာျလတြည�ေျကာင�ျး၊ ေျရေ8န9စ�ဥးသည� ရ9H ရ9� နာမကန �ျးျ�

ဖစလာလင�ေျသာျလတြည�ျးေျကာင�ျး၊ 9ရားရျးက အမႈေျရႊ8��င�ျးြခင�႔��ရန � သင�ေ႔လာျလျေျလာက�ေျသာ

ေအၾကာင�ျးရ�ေျ�လ�မ�႔မည�။ ရင�ျးလင�ျးေျဖာျ�ျ��လ�ရင�ျးအခ�မာ၊ ��ခ႔သည�႔ ေအၾကာင�ျးျ��ခကမား

ေအ�ၚဆြ9င� ေအျ�ခ��၍ အမႈေျရႊ8��င�ျးျ�ခင�ျးမားက� လ�ရ��းလ�lဥအ9�င�ျးက႔သ�႔ ြခင�႔မ��ရ။

9ရားရျးမားလကစြကl ၂၄။ 9ရားမကငနျထျးဥေ�ဒအမ�န �႔ ၁၇၊ နည�းဥေ�ဒ ၁�ါျ�ြခင�ျးခကက ��မၾကာခဏ ေအလးမမ

�ရ�99သ ျဖင�႔ ၄င�ျးက� ေအလးမဂရျ��ၾေကစရန � ျႏႈျ�းေျ�ာျအ တြ�သည�။ သက�ေျသခခကက �� စ9ငၾကားနာစစ�ေျ

�းသည�႔အခါ၊ အမႈေျရႊ8��င�ျးရေနအၾကာင�ျးျ��ခကမား မရ��ါက လာေျရာက�ေျသာ သက�ေျသအားလျး

9�႔က � စစ�ေျ�းျ��းသည�႔9�င�ေျအာင � အမႈၾကားနာစစ�ေျ�းျ�ခင�ျးက � 9စ�ေျန႔��း9စ�ေျန႔ �ကလ

က�ေျ�ာငခြငရကရမည�။ အမႈေျရႊ8��င�ျးရန � ေအၾကာင�ျးျ��ခကရ�လင� ထ�ေအၾကာင�ျးျ��ခကမားက� ေျရးမ9ထ ား

ရမည�။ ဤနည�ျးဥေ�ဒမာ ရာဇဝ9မႈမားႏျင�႔လည�ျး အလား9�ငသတြကဆ�ငသည�။ http://www.burmalibrary.org/

7

Page 8: Burma Library · Web viewရ ဇသတ က ၇၁၊ တစ ခ စ ပစ မ မ က သ အစ တ အပ င မ ပ င စ နသည ပစ မ က က လ န သ အ ၊ အတ

လကရ�ဥေ�ဒမားသည� ကမၸဏမားႏျငျ� ခမ�ျးသာၾဆြကယ�ေ၀သာ ရင�ျးႏျးျ�မ��ျႏျသမားက� ဥးစားေျ �းထားရာ၊ အလ�ရ� ေျဆြ�းေျႏြျးပြ� 9က�ေျရာကသ မားက ဥေ�ဒအသစမားသည� လယသ မားမားႏျငျ� 9�င�ျးရင�ျး

သားအ�l�မားအစား၊ ရင�ျးႏျးျ�မ��ျႏျ သမားက� အကာအဆြကယ�ေျ�းလ�မျမညဟ� စ�9ပ�န �ေျနၾက�ါသည�။ ဤသ ညမာ ေျနရာ9ကာဆြ9င�၊ အထးသ�ဖငျ� အာရ 9�ကတြကH င� ဥေ�ဒမားသည� အမားအားျ�ဖငျ� ျႏျ�ငင9ကာရင�ျးႏျးျ�မ

��ျႏျမႈက� ျ�မန �ျႏျ�ငသတြမျ�မန �ေျအာင� အားေျ�းရနရညတြညkယ�၍ ေျရးတြ�ျ��း၊ ေျသးငယ�ေျသာ လယ�ေျျ�မအသးျ� �သ၏ အြခငေျအရး20 က� ထ�ခ�က�ေျစသညျ� အ�ဖစမနနက�� ထငဟ��ေျစ�ါသည�။ ျ�မနမာ CSO မားသည� အ�ခားႏျ�ငငမား

ဆြ9င� ျ�ဖစပကချ�ခင�ျးမားေအ�ၚမ သငယႏျ�ငသညျ� အြခငေျအရးရ��ါသည�။ ဥေ�ဒအသစHတြစခ�က � မၾကမ�ျးေျရးတြ�မညဟ� အာမခခကမရ�ေျသာျလတြည�ျး၊ အလ�ရ� ေျဆြ�းေျႏြျးပြ�9

က�ေျရာကသ မားက NLUP ည�ႏျ��ျင�ျးေျဆြ�းေျႏြျးျ�ခင�ျးမားမ ရရ�သညနျသတြငခန �ျးစာမားက� ေျဆြ�းေျႏြျးခၾက�ါ သည�။ ( ဥ�မာအားျ�ဖငျ�၊ ဤလ�ငန �ျး စဥတြဥHင � ထ�ေျရာတခြကlာ�ါ၀ငလတြ���ေျ�ာငရာဆြ9င � ေျဆြ9႔ေရသာ စ�န �ေျခၚမႈ

မား)21 ေျဘ�ယဖာနနဒ��၏ ေအဆြ9႔အၾကအရ၊ လမႈ အပြဖ႔အစည�ျးသည� အ�မမ��9� အသက�၀ငလႈ�ရားေျနရန � လ�အ�ၿ�း၊ အစ�းရ၏ 9ျ႔��နမႈက�ေျစာငနျဆ�တြ�င�ျးေမနဘ၊ ငခြရာမားႏျငျ� ၿမ�8နယမားဆြ9င � စဥဆကမျ�9 � ေျ

ဆြ�းေျႏြျးျ�ခင�ျးမား ျ��လ��ျ�ခင�ျးအားျ�ဖငျ� မညသညနျအရာမားက� ေျ�းသည�ျ�ဖစ�ေျစ၊ ျ��ညသ လထသည� သ 9�႔ဘာက�လ�လားသညg�� ျ�မင�ျႏျ�ငခြငlမ�ျးရ�ေျစရန �ျ�ဖစပါသည�။ လကရ� NLUP မ၀ါဒမာ ေျျ��ာစရာ9စခ�ရ�သည� မာ

- ယင�ျးသည� ဥေ�ဒ၏ အ�ငနျအ9န �ျးမ�းမရ�ျ�ခင�ျးျ�ဖစသည�။ ေျရေ8နမားႏျငျ� CSO မားက ဥေ�ဒအသစ� 9စခ� ဆြထကလ ာ လင�၊ လက�ေျဆြ9႔အားျ�ဖငျ� မညသ��႔�ဖစလာသညg�� ေျစာငငျၾကညငျၾကဖ�႔လ�အ�ၿ�း အစ�းရက ျႏျ�ငင9ကာ

အ�ငနျအ9န �ျးမား အ9�င�ျး ည�ႏႈျ�င�ျးထားေျသာ NLUP ေအျ�ခခမ၀ါဒမားအ9�င�ျး ေျ�ာငခြငရက�ျ�ခင�ျးရ� မရ� ေျသခာေျအာင�ျ��လန�ၾကရ�ါမည�။

မညသညျ�ေျထာကခအၾကေျ�းသညျ� အလ�မ��၊ လကရ�ျ�ဖငခြစပားေျေနသာ ျ��နာမား၏ ေအထာကအ ထား ေျကာင�ျးေျကာင�ျးမားသည� မရ�မ�ဖစ� လ�အ�ပါသည�၊ ေျရေ8နမားႏျငျ� CSO မားေအနျဖငျ� ေျလာေျလာ�

ယ� လက�ေျဆြ9႔ ကငနျသတြ�းေျန�မားက� 9�ကြစာ ေျဖာျ�ျ��ႏျ�ငခြငlမ�ျးရ�ရန �လ�အ�ၿ�း၊ ယင�ျးအခကအ လကမားက� အ သးခၿ�း ဥေ�ဒအသစမား၏ ြဖ႔ၿဖ�း 9�း9ကပ�က� သ9င�ျးေျ�းႏျ�ငပါသည�။ အလ�ရ�ေျဆြ�းေျႏြျးပြ�ဆြ9င�၊ နမနာ

မားက�ေျ�းၾကသညမာ၊ - 9ရားမ9မႈ အစ အစဥမားက� လကလ မ�ျးမ သ�ရ�ႏျ�ငရန � ေျရးတြ�ထားသညျပ�စမားဆြ9င� အ ခကအ လကမား ေျကာကခမႈမားထညြနျသင�ျးျ�ခင�ျး၊ အခကအ လက�ေျကာကယ ျ�ခင�ျးက � စ�န �ေျခၚမႈမားႏျငျ� �ါ၀င�

�းေျ�ါင�ျးေျ�ာငခြငရကရန � နည�ျးစနစမား၏ ေျကာင�ျးက�းမား၊ ယင�ျး ဆြ9င � လ�ငန �ျးစဥမရရ�မညျ� ရလဒကသ�႔�င� ေအရးႀကး�ါသည�။ CSO 9စ�ေျယာက�၏ ေအဆြ9႔အၾကအရ၊ ျ��ညသလထသည� ၄င�ျး9�႔၏ ေျနရာေျဒ

သဆြ9င� ျ�ဖစပကမႈမားက� အခကအ လက�ေျကာကယ ျ�ခင�ျးအား အဆြလနl�9�၀ငlားၾေကၾကာင�ျး သ�ရ သည�။ သ�ေ႔ သာျ� ေျကာကယ ေရသာ အခကအ လကသ ည� အဆြလန �မားျ��ား လ�ါသည�။ ေျရေ8နမားက သ9�႔၏ဖ�ငမားႏျငျ� မ9H

မ�ျးမားက � ထ�န �ျးသ�မ�ျးၾက�ါသည�။ သ�ေ႔သာျ� ယင�ျးအခကအ လကမားက � အသး၀င�ေျအာင�ျႏျငျ� အသးျ� �၍ေရအာင� ( လ�8၀ကခက� ျ��နာမားက�လည�ျး သ9�ျ��၍) ျ��လ��ျ�ခင�ျးကလည�ျး စ�န �ေျခၚမႈ9စခ�ျ�ဖစသည�။

အ�l�မားက ဘာက� စ ေျ�ာင�ျးမည�၊ ရရ�ေျသာအခါ၊ ယင�ျးအခကအ လက�ျ�ဖငျ� ဘာက�လ�မည� �ျ�သညg�� မဟာဗdocs14/Courts_Manual-PtII-en.pdf18 ျ��စမႈ��ငရာကင�႔ထျးဥေ�ဒ ၁၈၂။ အရ��ေျဒသ အမားအ��ားအနက� မညသည�႔အရ��ေျဒသဆြ9င�ျ��စမႈ9စရ�က��

ကးဆြလနခေ႔ၾကာင�ျး ေမသခာသည�႔အခါ သ�႔မဟ9� ျ��စမႈ9စရ�ရ�က�� အရ��ေျဒသ9စခ�ဆြ9င� 9စl�9H စပ��င�ျးကးဆြလနခ႔��း အ�ခားအရ��ေျဒသ9စခ�ဆြ9င� 9စl�9H စပ��

င�ျး ကးဆြလနနသည�႔အခါ သ�႔မဟ9� ျ��စမႈ9စရ�က�� �ကလ ကက းဆြလန �ေျနသည�႔ ျ��စမႈျ�ဖစသည�႔အ��င � 9စခ�ထကပ��ေျသာအရ��ေျဒသမားဆြ9င � �

ကလ ကက းဆြလန �ေျသာအခါ၊ သ�႔မဟ9� ျ��စမႈမာ အရ��ေျဒသအမားအ��ားဆြ9င � ျ��လ�ခ႔သည�႔ ျ��လ�မႈ ေအျ�မာကအ ျမား�ါဝင � ေျေနသာအခါ

အ����ါ အရ��ေျဒသမားအနကမ အရ��ေျဒသ9စခ�ခဆြ9င� စရငပ��ငခြငခင�႔ အာဏာရ�ေျသာ 9ရားရျးက စျစမ�ျးစ စ�ေျ�း၊ သ�႔မဟ9� စစ�ေျ�းစရင�ျႏျ�ငသည�။

19 အမ�းသား ေျျ�မယာ အသျးခမႈမဝါဒ အဆြ9က� မားြစာေျသာ မၾကမ�ျးမား( ၆ ၾက�မ�ေျျ�မာကမၾကမ�ျးသည�ေျနာကဆ ျး) ျႏျင�႔ အရ�ဖကလ 8အပြဖ8အစည�ျးမား တြကမ�ျးကငသမား၏ ေျဝဖနအၾကျ��ခကမားက�ၾကည�႔�ါ။ http://mylaff.org/folder/view/89

8

Page 9: Burma Library · Web viewရ ဇသတ က ၇၁၊ တစ ခ စ ပစ မ မ က သ အစ တ အပ င မ ပ င စ နသည ပစ မ က က လ န သ အ ၊ အတ

ဟာကက စဥ�ျးစားဖ�႔လ�အ�ပါ သည�။ ဥ�မာ - ေျရေ8နမားက အမႈမားက� ဆြကန �ျ��9ာရ� စာရင�ျးထဆြ9င� အမႈန �ါ9မား၊ ျ��နာမား၊ 9ရားရးမား 9ကရ သညျ� အႀက�မ�ေျ�ါင�ျး၊ ေျႏျာငျ�ေျႏျးၾကန �႔ၾကာရသညျ� ေအၾ

ကာင�ျးရင�ျးမား၊ သက�ေျသမညသ9�႔က� ေျခၚယသလ၊ စသညR��႔က� စ9င�၍ ထညြနျသင�ျးႏျ�နငၾက�ါသည�။ ျ��း လင � ယင�ျးအခကအ လကမားက� ဆြကန �ျ��9ာေျ�ာဖ�၀ အသးျ��၍ စစစၿ�း၊ အမႈ အမားအ��ားဆြ9င� ဘယဟ ာသည�

အမနနHကယ�ျ�ဖစပကခသည�ျႏျငျ� ဥေ�ဒက� လက�ေျဆြ9႔ကငနျသတြ�း�သည� ေျရးသားထား ေျသာ ဥေ�ဒ၏ ရညတြညkယခ က�ျႏျငျ� မညမဆြကာျ�ခားသညR�ျ�႔က� ျ��သႏျ�ငပါသည�။ ဤလ��ေျ�ာငခကမားသည� လကရ�စနစစက�� ဖနHးေျသာကငနျထတြ�း မားႏျငျ� လက�ေျဆြ9႔လ��ေျ�ာငခကမားက� ထညြနျသင�ျးစဥ�ျးစားထားေျသာ ဥေ�ဒအသစမားက� 9ည� ေျ�ာကရနနအ

ဆြ9က� ေအရးႀကး�ါသည�။

မညသညျ� ေျျ�မယာဥေ�ဒသစHတြစခ�အဆြ9ကမ�� ေအရးႀကးေျသာ ျ��နာ9စခ�မာ ဘေျျ�မယာ ��ငဆ��ငခြငခငျပင� ျ�ဖစပါသည�။ အစည�ျးေအ၀းဆြ9င� မၾကာခဏ မ9ခကခၾကသကသ�႔၊ ဘာသာစကားသည� ထးျ�ခားေျသာ ျ��

နာ9စရ�� ျ�ဖစၿ�း၊ တြကျ��ားေျသာ ေျ၀ါဟာရမားက ျ��နာမားအား ေအျ�ခခနားလညမႈက� တြကျ��ားျ�ခားနားေျစ “ ” “�ါသည�။ ျႏျ�ငင9ကာ ြဖ႔ၿဖ�း 9�း9ကမႈႏျငျ� ဥေ�ဒဆြ9င� ဘေျျ�မယာ��ငဆ��ငခြငခငျ�၊ 9�င�ျးရင�ျးသား ေျျ�မ

” ယာ��ငဆ��ငခြငခငျ�၊ “ေျဒသ9လစ၏ ေျျ�မယာ��ငဆ��င � ျ�ခင�ျး/ အ�ထ�န �ျးျ�ခင�ျး/ ” စမခန �႔ပြချ�ခင�ျး စသညR��႔က� နားလညkာဆြ9င� မ9ညၾက�ါ။ အထကပါ စကားစမားဆြ9င� သးသန �႔ သမ�င�ျးမားရ�ၾကၿ�းျ�ခားနားေျသာ အဓ�

�ၸာယမားအ�ဖစ � ေျျ��ာင�ျးလလာၾကသည�။ ထ�႔အ��င � ျ�မနမာႏျ�ငင၌ 9�င�ျးရင�ျးဘာသာ စကားေျ�ါင�ျး ရာႏျငျခ၍ရ�ေျနၿ�း ယင�ျး9�႔ဆြ9င� လထႏျငျ�ေျျ�မယာ9�႔၏ �ကတြကသ ယပ�မာ ��ငဆ��ငမႈအစား ထ�န �ျးသ�မ�ျးေျစာ

ငျ� ေျရာကမႈဟ နားလညၾက�ါသည�။ ဘာသာျ��နဆ��လ�က�ေျသာအခါ အထကပါ အဓ��ၸာယမား ေျ�ာကဆ �းဆြသား�ါ သည�။ လမ�း စမား၏ ေျျ�မယာ��ငဆ��ငခြငခငျ� စသညR��႔က� အစ�းရက ေအသးအမႊြျား ရႈ��ေျဆြထးမႈမားဟသာ ရႈျ� မငသည�။ သ�ေ႔သာျ� ယင�ျး9�႔မာ ၿင�မ�ျးခမ�ျးေျရးႏျငျ� ျ�မနမာႏျ�ငင၏ အနာဂ9အ ဆြ9က� မရ�မ�ဖစ� ေအရးႀကး�ါ

သည�။22 ေျျ��ာင�ျးေျရႊ8ရ�9သ �မ�ျးသညျ� ေအလအထ ဟေျခၚသညျ� ေျျ�မယာမားဆြ9င� အ�မရ�9သ �မ�ျးမႈမ�� သညျျ�ျ� ေျနရာမားက�၊ အစဥအလာ သမ�င�ျးအရ အစ�းရကအသ�အမ9� မ��ခ�ါ။ ဤကသ�႔ ေျျ�မယာက� အ

“ ” “သးျ��သညျနည�ျးက� မၾကာခဏ��သလ� သးႏျမ�ဖငခြစထန �ျးေျသာလယ� သ�႔မဟ9� ဆြကကလ ��ေျျ�မ၊ ေျျ�မ ရ�ျင�ျး (fallow) ျႏျငျ� ေျျ�မသစ� (virgin land)“23 အ�ဖစအမ�းအစား ပြချ�ခားသ9မ9ထ ား�ါသည�။ NLUP ၏ ေျျ�

ခာကခ�ေျျ�မာကမၾကမ�ျးဆြ9ငပင� ေဓလထးစအရ ��ငဆ��ငခြငခငနျက�တြ� အနည�ျးငယမသာ ေျဖာျ�ျ��ဆြသား�ါသည�။ ျ��ညသ မား၊ ျႏျ�ငင ေျရး�ါ9မားႏျငျ� ေျရေ8နမားက ေဓလထးစအရ ေျျ�မ��ငဆ��ငခြငခငျ�ျႏျငျ� အမ�းသားဥေ�ဒမား၏ အ

�ငနျအ9န �ျးက� ��မ� သ9� ထားမ�ရန �လ�အ�ၿ�း၊ ယင�ျး9�႔က� �န �႔ကငမညနျအစား အ9ထားဖ�႔ ျႏျ�ငင9ကာ၏ န ည�ျးလမ�ျးနမနာမားက��ါ သ�ရ�သ9� ထားမ�ရ�ါမည�။24

9�င�ျးရင�ျးသားေျဒသမားဆြ9င � ေဓလထးစအရ အြခငေျအရးမားက � အခ� ငအမာရရ�ေျစရန � ကညေျ�း ဖ�႔ႏျငျ� ျ�ဖန �ေျျ�ဖ ေျ�းဖ�႔အဆြ9က� ေျရေ8နမားက မညသ��႔�ါ၀င�ျႏျ�ငမညg �� နားလေညသဘာေျ�ါကရနနအဆြ9က� လ

��ေျ�ာငlရာမားြစာ လ�အ� � ေျန�ါသည�။ ေျျ�မယာအမႈအမားအ��ားဆြ9င � မ9ညေျသာ ေျ9ာင�ျး��မႈမား ရ�ေျနၾကၿ�း၊ ေဓလထး9မ�ျးဥေ�ဒဆြ9င� �ါ၀င� ေျသာ 9စခ�ႏျငနျHတြစခ� �န �႔ကင�ေျနသညျ� သမ�င�ျး��ငရာ ေျ

9ာင�ျး��မႈမားက� မ9ြစာ ေျျ�ဖရင�ျးခက� 9စခ�ရရ�ရနမာ မဆြလယက ေလ�။

ယခလကရ� NLUP မၾကမ�ျးဆြ9င� �ါ၀ငသညနျအ9�င�ျး ခန �႔အ�ထားသညျ� ေျကာျမ9မားႏျငျ� ဘ9အ ပြဖ႔မား �ါ၀င� သညျ� ျ�ဖန �ေျျ�ေဖရးစနစစHတြစခ�သည� ေျနာကထ �� 9ာ၀နခမႈမရ�ေျသာ ျ�ဗရ�ေကရစအ�ငျ�ျႏျငျ�၊ အ�ငျ� ၂

ခ (သ�႔) ၃ခ�ါေျသာ စနစစHတြစခ�က�ဖနHးၿ�း၊ လကရ�ရႈ��ေျဆြထးေျေနသာစနစစက�� ထ�မရႈ��ေျဆြထးလာမညg�� စ�9ပ�န �ေျၾကာင�ျး ေျဖာျ�ျ��ၾက�ါသည�။25 သ9င�ျးမဒယာမားမ9�ငျ�ျ�ဖစ�ေျစ၊ ဤအမႈမားဆြ9င� 9ရားမ

9မႈသည � မညသ��႔ရ�မညဆ��သညg��သ�ရ�ရန � ြ�ငငျလင�ျးေျသာ အမ�းသား ေျဆြ�းေျႏြျးပြ� 9စခ�ကင�ျးေ��းရန � လ�အ��ေျန�ါသည�။26

ေျရေ8နမားက ေျဆြ�းေျႏြျးသညျ� အ�ခားေျျ�ခလမ�ျးမားမာ၊ အခ�ေ8သာ ေျျ�မယာသ�မ�ျးယျ�ခင�ျး အမႈ�စမ�းဆြ9င� (Special Economic Zones (SEZ) မားႏျငျ� �9သ ကရာမားအ�ါအ၀င�) ၊ 9စခ�ႏျငနျHတြစခ� �န �႔က

င�ေျသာဥေ�ဒ ျ��ဌာန �ျးခကမားျ�ဖငျ� ေအျ�ခခထားေျသာ လကရ�ရယထားသမား၏ ယဥၿ��င�ေျ9ာင�ျး��မႈမား ရ�ေျနသညနျအခါဆြ9င � အသးခႏျ�ငသညျ� ျ�ဖန �ေျျ�ေဖရး �စသစမားက � ေျထာကခေျ�းျ�ခင�ျးမား�ါ၀ငပါသည�။ သ

9�႔က ေျ�ၚလစ ရညမန �ျးခကH စခ�အ�ဖစ� ေျဖာျထတြ�9ထ ားသညမာ လကရ�ဥေ�ဒက� စင�ျးလးေျခာျ�ဖစ�ေျအာင� ျ��လ ��ျ�ခင�ျးႏျငျ� ရင�ျးလင�ျးေျအာင�ျ��လ��ျ�ခင�ျး9�႔ �ါ၀ငသည�။ ထ�႔အ��င� ေျျ�မယာ အြခငေျအရး��ငရာ �းျ�

ဖ9သ ညျ� ဆြလ9လ ��ေျသာ 9ရားစရင�ေျရး ခရး9စခ�မ ျ��နလညသ�းသ��ျ�ခင�ျး၊ ဘ/ ေဓလထးစ အရ ေျျ�မအသးျ�� ြခငျ� ျ��ဌာန �ျးခက�ျႏျငျ� 9ာ၀နရ�ၿ�း ြ�ငငျလင�ျးျ�မငသာေျသာ စနစရ�သညျ�၊ ရ��ငခြငခငနျဆတြ�းျ�ဖ9ခကမားက� အာမခ ခ

က�ေျ�းသညျ� အ�ခားျ��ဌာန �ျးခကမားလည�ျး �ါ၀ငသည�။

9

Page 10: Burma Library · Web viewရ ဇသတ က ၇၁၊ တစ ခ စ ပစ မ မ က သ အစ တ အပ င မ ပ င စ နသည ပစ မ က က လ န သ အ ၊ အတ

10

Page 11: Burma Library · Web viewရ ဇသတ က ၇၁၊ တစ ခ စ ပစ မ မ က သ အစ တ အပ င မ ပ င စ နသည ပစ မ က က လ န သ အ ၊ အတ

ေျနာကဆ ကတြကH မား

ေျထာကခအၾကျ��ခကမား

ျ�မနမာေျရေ8နမားသ�႔ ေျျ�မယာအမႈမားဆြ9င� 9ရားစရင�ေျရး ႀကးၾက�မႈြဖ႔ၿဖ�း9�း9က�ေျအာင� ျ��လ�ရာဆြ9င� အကအ

ညေျ�းရန �၊ ေျရေ8န မား ေျလာေျလာ�ယ� ေျ�ာငခြငရက�ေျနၾေကသာ (သ�႔) ေျ�ာငခြငရက�ျႏျ�င�ေျသာ လႈ�ရား မႈမား၏ စာရင�ျး9စခ�က� ေျနာက� �ကတြကH ဆြ9င� �းတြ9ေျဖာျ�ျ��ထား�ါသည�။ ေျအာကပါ ေျထာကခအၾကျ��ခ

ကမားမာ ��၍ေျယဘယက�ါသည�။ ေျရေ8နမားသည � စစည�ျးမႈအားေျကာင�ျးေျသာဥေ�ဒ ဗဟ�အပြဖ႔မား၊ �ကတြကသ ယထ ားသညနျအတြပြဖ႔မား၊

ျႏျငျ� ေျရေ8န အသင�ျးမားက� ပြဖ႔စည�ျး9ည�ေျ�ာကရငနလ��အ�ပါသည�။ ယင�ျး9�႔သည� လယသ မားမား၊ 9�င�ျးရင�ျးသားလမ�း အ�l�မားႏျငျ� လမႈအပြဖ႔အစည�ျးမားအား ဥေ�ဒက�နားလညkန �ျႏျငျ� အသးခ9

9�ေျအာင� အကအညေျ�းဖ�႔ လ�အ�ပါ သည�။ ေျျ�မယာရ��ငခြငခငျ�ျႏျငျ� ဥေ�ဒျ�နာမားက � ��မ� ေျ၀ဖန �ေျသာအ�မငက�� ဖနHးရန � စဥဆကမျ�9 � ကင�ျးေ�

ေနသာ အမ�းသားေျဆြ�းေျႏြျးပြ�ဆြ9င� ေျရေ8နမားႏျငျ� ေျဒသ��ငရာ လမႈအပြဖ႔အစည�ျးမားက ၀င�ေျ ရာကဆ င�ျႏႊျရန �လ�အ�ပါ သည�။

လကရ�ေအျ�ခေအနဆြ9င�၊ 9ရားရးမား၌ ေျထာကခေျျ��ာ��ရမျ�ဖငျ� အမႈသညမား၏ ရ��ငခြငခငျမားက� မနနက န �ေျသာ ကာဆြကယမႈေျ�းရန �မလေျလာကပါ။ ေျရေ8နမားသည� ေျထာကခေျျ��ာ��မႈအဆြ9က� ဗဟသ 9ႏျငျ� ကဆြMမ�ျးကငမႈမား က � ျ��ညတြညRင�ျးႏျငျ� ျႏျ�ငင9ကာ လႈေ႔�ာျ�ေျရးလ�ငန �ျးမားအဆြ9က�

ြဖ႔ၿဖ�းေျအာင�ျ��လ�ရမည�။ ေျရေ8နမား၏က႑က � �န �ျးစစ�ေျ၀ဖန �ေျသာ အ�မငမားက � ြဖ႔ၿဖ�းေျ အာင�ျႏျငျ� လသ�မားေျအာင�ျ��လ��ေျ�းရမည�။

7 ၾကည�႔ရန �Nick Cheesman and Kyaw Min San, 2012 “Not Just Defending: Advocating for Law in Myanmar” Wisconsin International Law Journal http://www.burmalibrary.org/docs19/ Cheesman_KMS__Not_just_defending-ocr-tpo.pdf 8 Nick Cheesman, 2015 Opposing the Rule of Law: How Myanmar’s Courts Make Law and Order, Cambridge UP

9 ပြဖ႔စည�ျးအ�ခ�ပျ ေအျ�ခခဥေ�ဒ ၂၉၆ (က) ျႏျင�႔ (ခ) အရ ျႏျ�ငငေျ9ာျအတြဆြ9င�ျး ေအရးေျ�ၚ ေအျ�ခေအန

မား ေျ�ေၚ�ါက�ေျၾကာင�ျး ေျၾကညာသည�႔ ေျဒသဆြ9င� စာပြခန �ေျ9ာျ� အမ�န �႔ထ9ဆ င�ေ႔�းရန � ေျလာက�

ထားခကမားက� ရ�ဆ��င�ျးထားရမည�။ Melissa Crouch, 2014 ၏ "The Common Law and Constitutional

Writs" စာမက�ျႏျာ ၁၄၇ ဆြ9ငငၾကည�႔�ါ။ ထ�႔အ��င� သမ၏ ၂၀၁၄ ေျအာကH ��ဘာဆြ9င� USAID/ Tetra Trech

အဆြ9ကထ �9�ေျေဝသာ “Access to Justice and Administrative Law in Myanmar” က� https://drive.google.com/file/d/0BzI030IkeET6UnJ6NUItVUlJTTg/view ၾကည�႔�ါ။ Crouch ေျရး

သားခ႔သညမာ ၂၀၁၁ က9ည�ျးက စာပြခန �ေျ9ာျ� ရာေျ�ါင�ျးအနည�ျးငယ� ေျလာကထ ားခ႔��း ၄င�ျး9�႔ထမ (၆) ခသညသာ အစရငခြခင�႔ရခ႔��း အားလျးရႈျးန�မ�႔ခ႔�ါသည�။ ၂၀၁၂ ခက9ည�ျးက ျ�မနမာဥေ�ဒ အစရငခ

စာ ထ9ရန � ေျရေ8နခ�ရျးမ �ကတြကက ကခ႔�ခင�ျး ျႏျင�႔ မညသည�႔ အမႈက�စၥမား �ါဝငသင�႔သညဆ��သည�႔ ေျမးြခန �ျး အရ စာပြခန �ေျ9ာျမညမ ေျလာကခ႔ၾကသညg�� သ9မ9ရန �မ�ဖစ�ျႏျ�င�ေျၾကာင�ျးလေျဖာျ�ျ��ထား�ါသည�။ စာ

ပြခန �ေျ9ာျမား ထ9�ျ��နရန �ျႏျ�ငငေျ9ာျHရားရျးခ��၏ အာဏာက� 9ရားစရင�ေျရးဥေ�ဒ ၂၀/ ၂၀၁၀ ဆြ9င� ကား ကန �ေျ�းထား�ါသည�။ စာပြခန �ေျ9ာျ�ေျလာကထ ားျ�ခင�ျးႏျင�႔ �9သ 9�၍ ၂၀၁၄ ဥေ�ဒဆြ9င� စာပြခန �ေျ9ာျ� ေျလာ

ကထ ားမႈက�ကန �႔သ9ထ ား�ါသည�။ ( ၂ ၃ ျႏျစအခ�န �ေျ�းျ�ခင�ျး၊ ဥး��င� ဘ9အ ပြဖ႔ဖနHးျ�ခင�ျး၊ မညသည�ေ႔လာကလ ႊျာက� လ ကခရမညg�� 9ရားသၾကးခ�က �ျးျ�ဖ9�ျ�ခင�ျး စသည�႔)

10 လယယ ာေျျ�မ စျစမ�ျးေျရး ေျကာျမရငသည� ကန �႔ဆြကကမႈေျ�ါင�ျး ၆၀၀၀ ေျကာျရရ�ခေ႔ၾကာင�ျးေျဖာျ�ျ�� ထားသည�။ ( ၂၀၁၁ အထ� စစHတြ�မ သ�မ�ျး�ည�ျးထားေျသာ လယယ ာေျျ�မမားသာ) Lawi Weng, 22 Jan 2014,

http://www.irrawaddy.org/burma/govt-recognizing-scale-land-grabs-burma-lawmakers.html11

Page 12: Burma Library · Web viewရ ဇသတ က ၇၁၊ တစ ခ စ ပစ မ မ က သ အစ တ အပ င မ ပ င စ နသည ပစ မ က က လ န သ အ ၊ အတ

ပြဖ႔စည�ျးအ�ခ�ပ� ေအျ�ခခဥေ�ဒ �ဒ မ (၁၉) ဆြ9င � အမားျ��ညသ၏ ေျရေ8မာက�၌ 9ရားစရငခြငခငနျက�တြ� အာမခခက� ေျ�းထား�ါသည�။ လငယမားနငျ� အလ�သင�ေျရေ8နမားက� အမႈစစ�ေျ�းျ�ခင�ျးမားအား ေျ

စာငငျၾကညျၿ�း၊ မ9H မ�ျး 9င�ျ�ခင�ျး၊ ၿ�းလင � ေျဆြ9႔ရ�ခကမားက� အစရငခစာမား ေျရးသား9င�ျ���ခ င�ျးျ�ဖငျ� ျ��ညသလထႏျငျ� ျႏျ�ငင9ကာ အပြဖ႔ အစည�ျးမားအား ဥေ�ဒ၏လ�ငန �ျးစဥမားက� နားလေညသ

ဘာေျ�ါကလ ာေျစရန � ျ��လ��ျ�ခင�ျး9�႔က� ေျရေ8နမားက ကညေျလကငျ�ေျ�းရမည�။

လမႈအပြဖ႔အစည�ျးမားသ�႔ (CSOs) လမႈအပြဖ႔အစည�ျး (CSO) မားသည� ေျျ�မယာ��ငဆ��ငမႈ၊ အသးျ��မႈႏျငနျဆ�တြ�င�ေျသာ ဥေ�ဒမား၊ ဥေ�ဒ

က�အသးခ� မားက� ေျရေ8နမား၏ အပြဖ႔အစည�ျးမား၊ ေျရေ8နဆြကနနယစကမားမ သငယၾကရမည�။ လ႔အ ပြဖ႔အစည�ျးမားႏျငျ� အမႈမား အဆြ9က� အလန�လန�ၾကသညနျအခါ၊ သ9�႔သည� ေျရေ8နမားထမ အၾက ဥာဏက ��ယၾကရမည�။

ရငခြ�gကၿမ�8နယ � လထေအျ�ခခသညျ� ဥေ�ဒ နားလညသမားက � ြဖ႔ၿဖ�းေျအာငကညသညျ�ေျနရာဆြ9င� (CSO) မား သည� ေအရး�ါၿ�း၊ ျ��ညသလထအား ဥေ�ဒႏျငျပ9သ က�၍လည�ျးေျကာင�ျး၊ အစ�းရ၊ �ဂၢလ�

11 ေကမာၻဒးယား ျႏျ�ငငဆြ9င� ျႏျ�ငင9ကာ အလႈရငမားမ 9ရားစရင�ေျရး က႑အဆြ9က� လစာမားက� 9�းျ�မင�ေ႔ �းခ႔�ါသည�။ သ�ေ႔သာျလတြည�ျး 9ရားသၾကးမား၏ သ9�႔၏ဆြလ9လ �မႈ ေအ�ၚနားလည�ျႏျ�ငမႈ နည�ျး�ါးသညg��

အဓ��ၸါယရ�ြစာေျျ�ဖရင�ျးႏျ�ငမႈမရ�ေျသာေျၾကာင�႔ အကင�႔�က� ခစားမႈမား�ကလ က�ျ�ဖစ�ေျ�ၚခ႔ရသည�။12 Constitutional Law sec 11(a) - ျႏျ�ငငေျ9ာျအခ�အခာအာဏာ၏ ခကမသျးျ�ဖာျ�ဖစသည�႔ ဥေ�ဒျ�ေျရး

အာဏာ၊ အ�ခ��ေျရးအာဏာႏျင�႔ 9ရားစရင�ေျရးအာဏာ9�႔က� 9က�ျႏျ�ငသတြမ ��င�ျးျ�ခားသျးပြစျ�ခင�ျးႏျင�႔

အခင�ျးခင�ျး အ��နအစလန � ထ�န �ျးေျကာင�ျးျ�ခင�ျး9�႔ ျ��သည�။

13 ေျရေ႔နအခ�႔မ သ9�႔ခခကာဆြကယ�ေျသာ အမႈမားဆြ9င� မ9သ ားထားသညမာ 9ရားသၾကးမားသည� ေျနာက� �ျး �ျးျ�ဖ9ခကမားက� အထကအ ာဏာ��ငမားမ ခမ9�ျ��း သ9�႔၏ လကမား ခဥ�ေျႏျာငထားျ�ခင�ျးခရသညဟ� သ�သ� သ��သ��� ဝနခမမားရ�သည�။

14 က��ါၾကး ျႏျင�႔ ေျဒၚခင�ဝင�ျး ေျသ�ျးမႈဆြ9င � ပြစခကမားယေျ�ာငလာရန � ၾက�း�မ�ျးမႈက� http://www.mmtimes.com/index.php/national-news/14402-military-acquittal-raises-fresh-doubts-about-civilian-inquest.html ) (AHRC 11 Jan 2015 http://203.86.237.28/news.php?id=AHRC-UAC-001-2015 ) ဆြ9ငငၾကည�႔�ါ။20 ၂၀၁၄ TNI “၏ Pro-Business of Pro-Poor: Making Sense of the National Land Use Policy in Myanmar” http://mylaff.org/document/view/2447 and Burmese http://mylaff.org/document/view/2472 က�ၾကည�႔�ါ။21 အမ�းသားေျျ�မယာအသျးခမႈ မဝါဒ ၆ ၾက�မ�ေျျ�မာကမၾကမ�ျးႏျင�႔ အ�ခားမၾကမ�ျးမားအားလျး (အ

ဂၤလ��လ� တြ� ျႏျင�႔ ျ�မနမာလ�၊ လထအၾကဥာဏရယျ�ခင�ျး လ�ငန �ျးစဥမားမ အၾကျ��ခကမားက�ၾကည�႔�ါ။ http://mylaff.org/folder/view/8922 TNI, LCG ျႏျင�႔ MOECAF 2015 “Policy Discussion brief (summary) on Customary Land” http://mylaff.org/document/view/2773 ျႏျင�႔ ECDF, 2015 “Statement of Ethnic Community Development Forum and the Customary Land Protection Committee Concerning Myanmar's National Land Use Policy” (English) http://mylaff.org/document/view/2755 23 Jane Ferguson, 2015 ၏ စငကာ�ႏျ�ငင အ���င�ျး�ထဝဂာနကတြယH င� ေျရးသားခ႔သည�႔ ေျ�ာင�ျး�ါးက� , “The scramble for the Waste Lands: Tracking colonial legacies, counterinsurgency and international investment through the lens of land laws in Burma/Myanmar” ၾကည�႔�ါ။ https://www.academia.edu/9033988/ The_scramble_for_the_Waste_Lands_Tracking_colonial_legacies_counterinsurgency_and_international_investment_through_the_lens_of_land_laws_in_Burma_Myanmar

12

Page 13: Burma Library · Web viewရ ဇသတ က ၇၁၊ တစ ခ စ ပစ မ မ က သ အစ တ အပ င မ ပ င စ နသည ပစ မ က က လ န သ အ ၊ အတ

က ကမၸဏမား (သ�႔) အ�ခားမ ကမကထ��ေျသာ အမားျ��ညသေျဆြ�းေျႏြျးပြ�မားဆြ9င� �ါ၀င�ေျ�ာ ငခြငရကနည�ျးက�လည�ျးေျကာင�ျး၊ �ညာေျ�း ရမည�။ ေျရေ8နမားျ�ဖငျ� �းတြ9ေျ�ာငခြငရက�ျ�ခင�ျးသည�၊

ေျရေ8နမား၏ က႑ႏျငျ� ကညႏျ�ငသညျ� အ9�င�ျးအ9ာက� 9�း ခေ8�းႏျ�ငသညနျအျျ�င�၊ (CSO) မား၏ အသက� ��မ� အားေျကာင�ျးေျအာင� ျ��လ��ေျ�းႏျ�ငပါသည�။

လ�ဂၢ �လH စ�ဥးစႏျငျ� လထ9�႔သည � သ9�႔၏ ေျျ�မယာက���ငဆ��င�ေျၾကာင�ျး ေျ9ာင�ျး��ရာဆြ9င� ေအျ�ခခထားသညျ� နည�ျးလမ�ျးမားက� (CSO) မားက သေျ9သနျ�ၿ�း ေအထာကအ ထားျ�ဖငျ� မ9H

မ�ျး9ငရမည�။ အကယ�၍ ေဓလ ထးစ��ငရာ ဥေ�ဒရ�ခလင�၊ ယင�ျးသညဘယလ ��ရ�သလ? ဘယသ ကစရငဆ�းျ�ဖ9သ လ? “ “ ယင�ျးသည� 9ရား မ9 သလားႏျငျ� ဘယသ ႔အဆြ9ကလ ? စသညနျအခကမားက� ��လ��ါသည�။

ျ�မနမာႏျ�ငင၏ ျႏျ�ငင9ကာ အလရငမားသ�႔

ျ�မနမာႏျ�င င 9ရားစရင�ေျရးစနစစသည� အစ�းရ၏ ထ�န �ျးခ�ရန �က�ရ�ယာ9စခ�ျ�ဖစၿ�း၊ �ဂၢ �လH စ�ဥး9စ�ေျယာ က�၏ အြခငေျအရးမားက� မညသ��႔ေမလးစားမႈမရ�ဟေျသာ ေအနအထားက� အလရငမားက ေအလးအနက�

ဂရထားၾက ရမည�။ ေယန႔အထ� ကငနျသတြ�းေျေနသာစနစစသည� ဒမ�ေကရစႏျငျ� 9ရားဥေ�ဒစ�းမ�းေျရး ရ ရ�ေျအာင� မညသညနျအစစ� အမန � ျ��ျ��င�ေျျ��ာင�ျးလေျရးက�မ�� �န �႔ကငသည�။

ေျျ�မယာ��ငဆ��ငခြငခငျမားက� ေျသခာေျအာင�ျ��လ��ေျ�းသညျ� 9ရားစရင�ေျရး ျ��ျ��င�ေျျ��ာင�ျးလ မႈအဆြ9က � အစ�းရႏျငျ� �းေျ�ါင�ျးအလန�လတြ���ေျနသညျ� အလရငမားသည�၊ ဥေ�ဒအသစမား မၾက

မ�ျးေျရးတြ�ရနနက��သာ မၾကညနျဘ၊ လကရ� ဥေ�ဒမားက� ေျဖာကဖကသ ညျ� လ�ထ�းမားက��ါ ျ��ျ��ငရန � ခကခ24 ဝယလ ငHန � 9ကသ�လ မ Jim Ennison 2015, “၏ From Conflicting to Complementing: The Formalisation of Customary Land Management Systems Governing Swidden Cultivation in Myanmar” http://mylaff.org/document/view/3048 က�ၾကည�႔�ါ။25 ၆ ၾက�မ�ေျျ�မာက� အမ�းသားေျျ�မယာ အသျးခမႈ မၾကမ�ျး �ဒမ ၄၀။ ေျျ�မႏျငနျသတြကဆ�ငသညနျအျျငင�ျးြ�ားမႈေျျ�ဖရင�ျး

ရာဆြ9င� ေျအာကပါအ9�င�ျး ေျ�ာငခြငရကရမည� -(က) ဥေ�ေဒရးရာ အထးက�စၥရ�မား ေျျ�ဖရင�ျးေျ�ာငခြငရက�ျႏျ�ငရန �လ�အ�ပါက သးသန �ေ8လ႔ကင�႔သ

နငၾကား ေျ�းထားသည�႔ 9ရားသၾကးမားႏျင�႔ ဥေ�ဒအရာရ�မားျ�ဖင�႔ စစ�ေျ�းစရငသည�႔ အထး9ရားရျး မား 9ည�ေျထာငထား ရ�ေျရးအဆြ9က� စစဥ�ေျ�ာငခြငရက�ျ�ခင�ျး၊

(ခ) ေျျ�မႏျင�႔သကဆ �ငသည�႔ အ�ငင�ျးြ�ားမႈမား ေျျ�ဖရင�ျးျ�ခင�ျးက� ေျစာင�႔ၾကည�ေ႔လ႔လာႏျ� ငရန �9�ကရ��ကအ က�းခစားြခင�႔မရ�သမားျ�ဖင�႔ ပြဖ႔စည�ျးထားေျသာ ဆြလ9လ �သည�႔ ေျစာင�႔ၾကည�ေ႔လ႔လာေျ

ရးအပြဖ႔မား ပြဖ႔စည�ျးျ��း၊ ေျစာင�႔ၾကည�႔စစ�ေျ�းေျရးမႈးမား ခန �႔ထား9ာဝန �ေျ�းျ�ခင�ျး၊(ဂ) ေျျ�မႏျင�႔ �ကl��ေျသာ စးြ�ားေျရး လ�ငန �ျးရငမားႏျင�႔ လယသ မားအၾကားျ�ဖစ�ေျစ၊ လယသ မား

အခင�ျးခင�ျးျ�ဖစ�ေျစ အ�ငင�ျးြ�ားမႈမားက� အႏျညာ9ချသမာဓ�နည�ျးျ�ဖင�႔ ေျျ�ဖရင�ျးႏျ�ငရန �လ�ငန �ျးစဥ� မား သ9မ9�ျ�ခင�ျး၊

(ဃ) အစ�းရဌာန၊ အပြဖ႔အစည�ျး၊ လယသ မားမားႏျင�႔ �ဂၢလ�က9�႔ �းတြ9�ါဝင�ေျသာ ေျျ�မႏျင�႔ သ ကဆ �ငသည�႔ အ�ငင�ျးြ�ားမႈမားက� ဆြလ9လ �သည�႔ သျးြ�င�႔��င� အႏျညာ9 ချသမာဓ�နည�ျးျ�ဖင�႔ ေျျ�ဖရင�ျးမ

ည�႔ လ�ငန �ျးစဥHည�ေျထာင�ျ�ခင�ျး၊(င) ေျ9ာငသလယသ မားမား၊ အ�ခားေျျ�မအသျးခြခင�႔ ရရ�ထားသမားက 9ညဆ ဥေ�ဒမားအရ အႏျညာ

9 ချသမာဓ�ရျး၊ 9ရားရျးမားက� အဆြလယH ကထ�ေျဆြ9႔ အသျးျ��ႏျ�ငရန �ျႏျင�႔ 9ရားဝငH�ငHန �ျးမႈ9�႔က� မ 9ပျ9ငထားရ�ရန � သကဆ ��ငရာဌာန၊ အပြဖ႔အစည�ျးမား၌ 9�ကရင�ျးလင�ျးေျသာ လ�ငန �ျးစဥမားျ�မင�႔9င�ေျ�ာငခြငရ

က�ျ�ခင�ျး၊26 အငဒ��နးရားႏျ�ငငမ ေျျ�မယာအမႈအခင�ျးရႈ��ေျဆြထးမႈ ဥ�မာက � IPAC, 2014 “Indigenous Rights Vs Agrarian Reform in Indonesia”http://file.understandingconflict.org/file/2014/04/IPAC_Report_9_Case_Study_from_Jambi_web.pdf ဆြ9ငငၾကည�႔�ါ။

13

Page 14: Burma Library · Web viewရ ဇသတ က ၇၁၊ တစ ခ စ ပစ မ မ က သ အစ တ အပ င မ ပ င စ နသည ပစ မ က က လ န သ အ ၊ အတ

င�ျးေျျ�ခလမ�ျးမား လမ�ျးဖ�႔က�လည�ျး ဆြ9န �ျးအားေျ�း ၾကရမည�။ အထးသ�ဖငျ� သးေျနက ေအ လအထ�ဖစသညျ�၊ ကန �႔ဆြကကဆ ႏၵ��သမား၏ လ��ေျ�ာငခကH စခ�က� ပြစခကအ မ�းမ�း9င�ျ�ခင�ျး၊ သ�႔မဟ9� န

ယ�ေျျ�မအမ�းမ�းဆြ9င� 9ရားပြစျ�ခင�ျး9�႔�ဖငျ�၊ ျ��စဒဏH ��းြ�ားေျအာင� ျ��လ��ျ�ခင�ျး က� ခကခင�ျးရ�� ��င�ျးရန �ပြစျ�မြစာ ေျ9ာင�ျး��ၾကရမည�။

လကရ� (သ�႔) ယခင� စစအရာရ�မားက� 9ရားစရင�ေျရးဌာန ရာထးမားမ ဖယရားေျ�းရန �၊ ျႏျငျ� အနာဂကတြ9H နငလ ခန �႔ ထားျ�ခင�ျးမ��ရန �အလရငမားက ေျ9ာင�ျး��ၾကရမည�။ စစမႈထမ�ျးမားက� 9ရားေျရးရာထး မားမ လင�ျ�မငခြနlာ ဖယ � ရားေျ�းျ�ခင�ျးျ�ဖငျ�၊ ျ�ဖစ�ျႏျ�င�ေျသာ ျ��ျ��င�ေျျ��ာင�ျးလမႈမားက�

အားေျ�းျ�ခင�ျးျ�ဖစ�ေျစမညနျအျျ�င�၊ 9ရားစရင�ေျရးစနေစအ�ၚ ျ��ညသလထက ယၾကညမႈက� ျ�မငနျHင�ေျ�းႏျ�ငပါသည�။

ျ�မနမာႏျ�ငငဆြ9ငရ� ေျျ�မယာ��ငဆ��ငခြငခငျမား၊ ေဓလထးစ��ငရာ ဥေ�ဒအ�ါအ၀င�ျႏျငျ� 9�င�ျးရင�ျးသား9�႔၏ ေျျ�မယာ အသးျ��သညျ� မ၀ါဒမားက� သေျ9သနျ�လ�ရာဆြ9င� ျႏျ�ငင9ကာအလရငမားက ရင�ျးႏျးျ�

မ��ျႏျရမည�။ ေျျ�မယာ က�စၥ�ါ၀င�ေျသာ ြဖ႔ၿဖ�း9�း9က�ေျရးစမက�န �ျးမား၏ အလရငမားသည� ေျျ�မယာ��ငဆ��ငမႈအဆြ9က� အမနနHကယ� ေျ9ာင�ျး��သမားက� အကျ�ဖ9ၾ ကညျရမည�၊ အာဏာ��ငမားေက

�းေျသာ သ9င�ျးအခကအ လကမားက�သာ အားထားယၾကည�ျ�ခင�ျးမ��ရ။ ျ�မနမာႏျ�ငင၏ ေျျ�မယာ��ငဆ��ငခြငခငျ�ျႏျငျ� 9ရားဥေ�ဒစ�းမ�းေျရး အစၤအစဥမားႏျငျပ9သ ကသ ညျ� သေျ9သ

နစာ9မ�ျး မား၊ အခကအ လကမားက� အနည�ျး�းျ�မနမာဘာသာသ�႔ ျ��နဆ��ေျ�းရမညနျအျျ�င�၊ အဓ�က 9� င�ျးရင�ျးသားလမ�း ဘာသာစကားမားသ�႔လည�ျး ျ��နဆ��ေျ�းႏျ�နငလငသာ၍ ေျကာင�ျး�ါသည� (အနည�ျး�း

အကဥ�ျးခ�မား) ။ ထ�႔အ��င� အလရငမားသည� ျ�မနမာဘာသာျ��နဆ��သမား၊ ဘာသာျ��န �၀န �ေျ�ာငမႈလ�င န �ျးမားႏျငျ� �းေျ�ါင�ျးၿ�း၊ လ9�င�ျး ဖ9ရႈႏျ� ငသညျ� ြဖ႔ၿဖ�း9�း9က�ေျရး ေျ၀ါဟာရစာရင�ျးမား �ါ၀င�ေျသာ အဘ�ဓာန �(wikitionary) 9စခ�က� ဆြကန �ျ�� 9ာဆြ9င� 9င�ျႏျ�င�ေျအာင�ေျဖာျထတြ�9ရမည�။ အ

ဆြလနနအသး၀င�ေျသာ IDEA/LRC န�ငငေျရး အဘ�ဓာန �ျႏျငျမ9ဘ၊ ဤ စမက�န �ျးဆြ9င� မညသမ�� ေျ၀ါဟာ ရႏျငျ� အဓ��ၸာတခြယဖငနျဆ�တြ�ခကမားက� ထညြနျသင�ျးႏျ�ငၿ�း၊ လကရ�ျ�မနမာ စမက�န �ျးမား ျ�ဖစသညျ�၊ မၾကာမက

ေျၾကညာထားေျသာ ဥေ�ဒ ဘာသာျ��န � ေျကာျမရင� စသညR��႔ႏျငျ� �းေျ�ါင�ျးလ�က��င�ျႏျ�ငပါ သည�။

14

Page 15: Burma Library · Web viewရ ဇသတ က ၇၁၊ တစ ခ စ ပစ မ မ က သ အစ တ အပ င မ ပ င စ နသည ပစ မ က က လ န သ အ ၊ အတ

ေျနာကဆ ကတြကH (၂)

ေျရေ8နမားလ��ေျ�ာင�ေျေနသာ (သ�႔) လ��ေျ�ာင�ျႏျ�င�ေျသာအရာမား9ရားရးဆြ9င� လ��ေျ�ာငမႈ9စခ�အဆြ9က� ပြစခကအ မ�းမ�း9င�ျ�ခင�ျး (သ�႔) နယ�ေျျ�မအမ�ျးမ�းရ� 9ရားရးမားဆြ9င� ပြစခ

ကH င�ျ�ခင�ျး က� အ�မ9မ�ျးကန �႔ဆြကကပါ။ ဥေ�ဒ ကငနျထတြ�းမားက� 9တြလအသးခ�ခင�ျးအား အ�မ9မ�ျး ကန �႔ဆြကကပါ။ ျ�ဖစ�ျႏျ�င�ေျသာအမႈ9�င�ျးဆြ9င� အယခ၀ငပါ။ အ�ခ�သမား၏ �းျ�ဖ9ခကမားက� စ�န �ေျခၚရမညနျအခါမားဆြ9င�၊ အမႈသညမားအဆြ9က� ပြဖ႔စည�ျး� ဥေ�ဒ

��ငရာ စာခဆြMန �ေျ9ာျမား ထ9�ေျ�းရန �(Constitutional Writ) ေျလာကထ ားရမည�။ ဥေ�ဒက�ခ�းေျဖာကသ ညျ� အရာရ�မားက� 9�ငခတခြကဖငျပါ။

ငတခြယရယ�ေျသာ (သ�႔) ေအဆြ9႔အၾကနည�ျးေျသာ ေျရေ8နမားက� ေျလကငျ�ေျ�းျ�ခင�ျး။ ငတခြယရယ�ေျသာ/ ေအဆြ9႔အၾကနည�ျးေျသာ ေျရေ8နမားက� စဥဆကမျ�9� ဥေ�ဒ�ညာသင�ေျ�း�ါ။ ေျရေ8နႏျငျ� 9ရားစရင�ေျရး��ငရာ ကငျ�၀9မားက� ေျဆြ�းေျႏြျးျ�ခင�ျး၊ 9�း9က�ေျအာင� ျ�မငနျHင�ျ�

ခင�ျးမား ျ��လ�ပါ။ ဥေ�ဒ တြဘ႔ရၿ�းစ၊ အ�ငျမသမားက� အလ�သတြငမားအ�ဖစ� ခန �႔အ��ေျ�း�ါ။ 9ကသ�လမားရ� ဥေ�ေဒကာင�ျးသားမားအဆြ9က� ျ��လ��ေျသာ ျႏျ�ငင9ကာေျလကငျ�ေျရး အစအစဥ�

မားက� ကည�ါ။

9ရားရးေျရေ8န ေျရးရာ ဥေ�ဒကငနျထတြ�း��ငရာ ေျဖာကဖကမႈမားက� မ9H မ�ျး9ငၿ�း ျ��ညသအမားသ�႔ အစရငခစာ9င�ျ���ါ။ လႊ9�ေျ9ာျသ�တြ�႔ ေျ�း��ေ႔သာစာမားဆြ9င� လကမ9�ေျရးထ�း�ါ။ ျႏျ�ငင9ကာအကအညက�ရယ၍ ဥေ�ဒျ�ဌာန �ျးမႈက � ျ��နလညသ�းသ�ရန � လ��ေျ�ာငမညျ� အ�l�9စl�က�

ပြဖ႔စည�ျး �ါ။ အမႈမားက� ေျစာငငျၾကညျ�၊ မ9သ ား၊ စစ�ေျ�းမညနျသတြ (trial monitor) မားက� ကည၍ေျလကငျ�ေျ

�းၿ�း၊ စစ�ေျ�းရန �စာရင�ျးမား ျ��စေျ�း�ါ။ ေျရေ8နခ�ရျးႏျငျ� 9ရားလႊ9�ေျ9ာျခ�ျ�H� �႔က � �းေျ�ါင�ျးေျ�ာငခြငရက�ေျေနသာ ျႏျ�ငင9ကာအ

ပြဖ႔အစည�ျးမားက� အၾက ဥာဏ�ျႏျငျ� ေျထာကခခကမားေျ�း�ါ။ 9ရားရးမ9H မ�ျးမားက� အမားျ��ညသသ�ရ�ေျအာင� ျ��လ��ေျ�းရန � ေျ9ာင�ျး���ါ။ 9ရားလႊ9�ေျ9ာျခ��၏ လ��ေျ�ာငခကမားက� ေျစာငငျၾကညျlစ�ေျ�း�ါ။

ျ��ညသလထ၏အသ�ရ�မႈ လထက� �ညာေျ�းရန �လ�အ��ေျသာ စာငခြရကlာ9မ�ျးမား ျ��စရနနကည�ါ။ ျ�မနမာ9ရားစရင�ေျရးက� နားလေညသဘာေျ�ါက�ျႏျျ�ငရန �သ9င�ျးမဒယာမားႏျငျ� �းေျ�ါင�ျးေျ�ာငခြငရ

ကပါ။ ဥေ�ဒက� အ��း၀ါး�ျး ခ�းေျဖာကမႈမားက� အမားျ��ညသသ�ရ�ေျအာင � သ9င�ျးေျ�းရန � မဒယာမားႏျ

ငျ� �းေျ�ါင�ျး ေျ�ာငခြငရကပါ။ 9�င�ျးရင�ျးသားလမ�းစ/ အမားႏျငနျဆ�တြ�င�ေျသာ ��ငဆ��ငခြငခငျ�ေျ9ာင�ျး��မႈမားက � ေအထာကအ ကျ��မညျ�

ေအထာက� အထားမား ေျဖာျထတြ�9ရာဆြ9င� CSO မားက� အကအညေျ�း�ါ။

ေျနာကဆ ကတြကH (၃)အလ�ရ� ေျဆြ�းေျႏြျးပြ��ျၾကမ�ျး

အလ�ရ�ေျဆြ�းေျႏြျးပြ�၏ ရညတြညkယခကမာ -

ေျျ�မယာ��ငဆ��ငခြငခငျမားက�ကာဆြကယ�ျ�ခင�ျး၊ ဥေ�ဒလ�ကနာျ�ခင�ျး9�႔ႏျငျ� �9သ က�ေျသာ လကရ�ေအျ�ခေအနက� ေျဖာျ�ျ��ရန �၊

15

Page 16: Burma Library · Web viewရ ဇသတ က ၇၁၊ တစ ခ စ ပစ မ မ က သ အစ တ အပ င မ ပ င စ နသည ပစ မ က က လ န သ အ ၊ အတ

ေျျ�မယာႏျငျပ9သ က�ေျသာ အမႈမားဆြ9င� အစ�းရ၏ ကငနျထျး��ငရာ လ�ကနာမႈမားေအ�ၚ အက�းသက� ေျရာကမႈမားက � 9�းျ�မငျရန �၊ ေျရေ8နမားက ျ��လ��ျႏျျ�ငသညျ�ဥေ�ဒႏျငျ� အ�ခားလက�ေျဆြ9႔ လ��ေျ�ာငခကမား က�ေျဖာျထတြ�9ရန �၊ ဤသ�႔�ဖငျ� ယင�ျးသ�ေ႔သာ အမႈမားဆြ9င� အ�ခ�မႈႏျငျ� 9ရားစ

ရင�ေျရး အရာရ�မား၏ ကငနျထတြ�း ��ငရာ 9ာ၀နယမႈက� ျ�မငနျHင�ေျ�းႏျ�ငရန �ျ�ဖစပါသည�။ ဤသ�႔လ��ေျ �ာငရန �ေအထာကအ ကျ�ဖစသညျ� မည� ကသ�ေ႔သာ ေအထာကအ ထား (စာငခြရကlာ9မ�ျး) မားက� လ�အ�ပါ

သနည�ျး? အရာရာလႊမ�ျးချ�ါ၀င�ေျသာ ေျျ�မယာဥေ�ဒသစHတြစခ�က� ေျရးသားရာဆြ9င� အက�းသက�ေျရာက�ေျ

စရန � ေျရေ8န မားႏျငျ� CSO မားက ဘယအ ရာက� ျ��လ��ျႏျ�ငသနည�ျး ��သညg�� ေျဖာျထတြ�9ရန �ျႏျငျ� ယင�ျးလ�ငန �ျးစဥ�ျႏျငျ� �ါ၀ငမႈဆြ9င� မညသညနျအရာက� ထညြနျသင�ျးသငနျသလ ��သညg��လည�ျး ေျဖာျထတြ�

9ရန �၊ 9ရားဥေ�ဒႏျငျ� မသကဆ ��င�ေျသာ မညသညငျၾကား၀ငမႈ �စမားလ�အ�ပါသလ? ေျဆြ�းေျႏြျးပြ� ျႏျစရကအ ဆြ9င�ျးဆြ9င � အစအစဥမာ၊ အပြဖ႔လ�ကH င�ျ���ခင�ျးမားႏျငျ� သးျ�ခားေျ

ဆြ�းေျႏြျးမႈ9�႔က� ေျရာျ�ြ�မ�ျး အသးခၿ�း ေအဆြ9းအ�မငမား ဖလယရန �ျႏျငျ� အၾကျ��ေျထာကခခကမား ဆြထက�ေျ�ၚလာေျစရန � ေျ�ာငခြငရကခ�ါသည�။ ေျရ8 ေျနမား၏ ျ�ဖစ�ျႏျ�င�ေျသာက႑/ လႈ�ရားမႈမား စာရင�ျး9စခ�

ေအ�ၚဆြ9င � ေျရေ8နမား၏ စ�9ပါ၀ငlားမႈက�� စစHမ�ျး9စခ� ေျကာကယ ခသည�။ အလ�ရ�ေျဆြ�းေျႏြျးပြ�ဆြ9င � ေျ ဖာျ�ျ��ခသညျ� အ�မငမားက� လ�ဂၢ �လH စ�ဥး (သ�႔) အပြဖ႔9နလြစဖ႔အား ဂဏ�ျ�� ေျဖာျ�ျ���ခင�ျးက� 9ားျ�မစထားေျ

သာ ခကသ စည�ျးမဥ�ျး (The Chatham House Rule) က� ေျဆြ�းေျႏြျးပြ� အစက�င� ရင�ျးျ�� ထားၿ�း အ သးျ��ခသည� ( ျ�ြခင�ျးခကမာ ေျဘ�ယဖာနနဒ��ႏျငျ� နစ�(ခ�)ခက�(စ�) မနH��႔က က�းကားေျဖာျ�ျ���ခင�ျးက� ေသဘာ

9ၾက သည�)။

ENDNOTES

16