โดยคณะวทยากร ICS

ศนยอำานวยการบรรเทาสาธารณภย กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย1. บทนำา

การเกดขนของสาธารณภย แตละครงแตละเหตการณถอเปนภาวะวกฤตหรอสถานการณฉกเฉนทตองอาศยระบบคดในการจดการทเปนระบบคดเดยวกน และมเครองมอในการจดการภาวะวกฤตทเปนระบบเดยวกน จงจะทำาใหการจดการแกไขปญหาเปนไปดวยประสทธภาพ ลดการสญเสย ในชวตและทรพยสน ของประชาชนรวมทงสวนรวม

เครองมอของการบรหารหนงทเชอวานาจะเปนเครองมออนเหมาะสมตอการจดการ ในภาวะวกฤต หรอภาวะฉกเฉน คอ ระบบ“บญชาการเหตการณ (Incident Command System: ICS)” ระบบบญชาการเหตการณ คออะไร มความสำาคญอยางไร ปรากฏในขอเขยนทนำาเสนอตอไปน

ระบบการบญชาการเหตการณ คอ ระบบทใชเพอการสงการ ควบคม และประสาน ความรวมมอของแตละหนวยงานในการบรหารสถานการณฉกเฉนสาธารณภย ระบบดงกลาวเปนระบบปฏบตการเพอการระดมทรพยากรไปยงทเกดเหต เพอบรหารจดการเหตฉกเฉนใหสามารถปกปองชวต ทรพยสนและสงแวดลอมไดอยางบรรลเปาหมาย และมประสทธภาพ

กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย ไดตระหนกถงความสำาคญและประโยชนของการนำาระบบบญชาการเหตการณมาใชในการบรหารจดการในสถานการณวกฤต จงไดจดทำาสรปสาระสำาคญหลกการของระบบบญชาการเหตการณเบองตน โดยองหลกการและองคความรทางวชาการจาก Federal Emergency Management Agency (FEMA)

เอกสารประกอบการบรรยาย ICS

ระบบการบญชาการเหตการณในฐานะเครองมอ

ประเทศสหรฐอเมรกา ทงน เพอใหผเขารบการอบรมในพนทไดใชประโยชนและนำาไปประยกตใชในทางปฏบต

อนง เนองจากหลกการของระบบบญชาการเหตการณดงกลาวเปนหลกการทตงอยบนพนฐาน และโครงสรางการบรหารจดการภยพบตของประเทศสหรฐอเมรกา ทำาใหสาระสำาคญบางสวน จงยงไมสมบรณและสอดคลองกบบรบทของสงคมไทย ซงศนยอำานวยการบรรเทาสาธารณภย กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภยไดตระหนก ถงขอจำากดดงกลาว จงรเรมดำาเนนโครงการพฒนามาตรฐานระบบบญชาการเหตการณ เพอพฒนาแนวทาง และระบบการบญชาการเหตการณ ตลอดจนการสรางคมอในการถายทอดความรเกยวกบระบบบญชาการเหตการณ รวมทงคมอการบญชาการเหตการณทสอดคลองกบสงคมไทย ซงขณะนอยในระหวางการดำาเนนการ

2. ความเปนมาของระบบการบญชาการเหตการณแนวคดระบบการบญชาการเหตการณถกพฒนาขนเมอประมาณ

40 ปทผานมา หลงจากทประเทศสหรฐอเมรกาตองประสบกบความเสยหายอยางรายแรงอนเกดจากไฟปาทางตอนใตของรฐแคลฟอรเนย ในป พ.ศ.2513 (ค.ศ. 1970) อยางไรกตาม แมหนวยงานทปฏบตการฉกเฉนดานอคคภยของมลรฐจะพยายามตอบโตกบไฟปาในครงนนอยางสดความสามารถ แตกยงประสบปญหาในการประสานการปฏบตทมประสทธภาพอนเนองจากการทมหลายหนวยงานมาปฏบตงานรวมกนโดยเฉพาะอยางยงการสอสารและการประสานงาน เชน การใชถอยคำาและศพททไมเปนมาตรฐานเดยวกน การสอสารทไมเปนมาตรฐานและขาดเอกภาพ ตลอดจนมหลายระบบ การขาดแผนการปฏบตทมประสทธภาพ เปนตน จากปญหาดงกลาวจงเปนทมาของการพฒนารปแบบของระบบการบญชาการเหตการณในเวลาตอมา

3. นยามและแนวคดพนฐานของ ระบบบญชาการเหตการณ (Incident Command System: ICS)

ระบบบญชาการเหตการณ หมายถงแนวคดทเปนมาตรฐานหนงเดยวทสามารถใชรบมอกบเหตการณหรอภาวะฉกเฉนในทเกดเหตไดทกชนด

2

และยงสามารถบรณาการโครงสรางองคกรในการจดการกบเหตการณทงทมความซบซอน โดยมองขามเสนแบงขอบเขตอำานาจหนาทของแตละหนวยงาน ดงนน ICS จงมจดเดนสำาคญกลาวคอ

1. เปนกรอบแนวคดมาตรฐานในการปฏบตเพอจดการเหตการณทกประเภททงทเปนเหตการณทเกดขนกระทนหน ฉกเฉน หรอเหตการณในภาวะปกต

2. เปนระบบทสนบสนนการใหขอมลทแมนยำา มการวางแผน และคำานวณคาใชจายทมประสทธภาพ และมการสนบสนนการกภย

3. เปนระบบทสามารถปรบเปลยนการจดองคกรแบบบรณาการใหเหมาะสม สอดคลองกบความซบซอนของเหตการณทเกดขน กลาวคอเปนองคกรชวคราว ไมมโครงสรางหรอการบรหารแบบถาวร (Modular Organization) ดงนน โครงสรางองคของระบบ ICS จงมลกษณะทยดหยน ไมตายตวสามารถปรบเปลยนไดตามความเหมาะสมของแตละเหตการณ

4. เปนโครงสรางองคกรในการจดการกบสาธารณภย ทสามารถนำาเอาทกษะความสามารถดานเทคนคเฉพาะทางผสมผสานอยภายใตองคกร ICS ไดอยางลงตว

5. ICS ถกใชเปนพนฐานในการกภยซงเปนภารกจประจำา รวมทงสามารถใชกบภาวะฉกเฉนทสำาคญอนๆไดดวย

6. ในชวงเวลาเหตฉกเฉน ภายใตระบบ ICS เจาหนาทจะปรบบทบาทหนาทตำาแหนง ทปฏบตประจำา“ ” และไปปฏบตหนาทภายใตโครงสรางองคกร ICS ตามทไดรบมอบหมาย

7. เปนโครงสรางทผสมผสานทรพยากรทกชนดเขาดวยกนทงเครองมอ อปกรณ หรอแมแตกำาลงคนจากหนวยตางๆ ไมวาจะเปนหนวยตำารวจ ทหาร หนวยการแพทย ผเชยวชาญทางเทคนค NGOs ฯลฯ

3.1 เปาประสงคของการใชระบบบญชาการเหตการณการใชระบบบญชาการเหตการณมเปาประสงคทเปนหวใจสำาคญ 3

ประการ ประกอบดวย(1) ความปลอดภยทงผปฏบตงานและผอน(2) บรรลวตถประสงคเชงกลยทธ หรอยทธวธ

3

(4) มการใชทรพยากรอยางคมคา และมประสทธภาพ3.2 ประโยชนของระบบ ICS (1) ระบบ ICS ตอบสนองความตองการในการจดการ

เหตการณฉกเฉนไดทกรปแบบ (2) เจาหนาทจากหลากหลายองคกร/หนวยงานสามารถทำางานรวมกนไดอยางเปนระบบและรวดเรว ภายใตโครงสรางการจดการเหตการณแบบเดยวกน (Common Management Structure)

(3) เปนระบบซงใหการสนบสนนแกเจาหนาทในการปฏบตงาน (4) กอใหเกดการทำางานทมประสทธภาพ และประหยด (Cost Effective) อนเนองจากไมมการทำางานทซำาซอน

อยางไรกตามในปจจบนมประเทศทนำาระบบบญชาการเหตการณ (ICS) มาใชในการจดการกบเหตการณตางๆ ไดแก สหรฐอเมรกา แคนาดา ออสเตรเลย นวซแลนด เมกซโก (ชวงปรบเปลยนสำาหรบกรณไฟปา) อนเดย (ชวงปรบเปลยน) ศรลงกา (ชวงปรบเปลยน)

4. คณลกษณะ พนฐาน ของระบบบญชาการเหตการณ (Basic Features of ICS)

ระบบบญชาการเหตการณ (ICS) มคณลกษณะพนฐานสำาคญ ดงน

4.1 การวางมาตรฐาน (Standardization) หมายถง การกำาหนดมาตรฐานการใชคำาศพทหรอภาษาทวไปเพอใชในการสอสารระหวางเจาหนาทซงเปนสากล เขาใจงาย และเปนทเขาใจรวมกน (Common terminology) ในระหวางการปฏบตงาน อาท ชอตำาแหนง ชอวสด เครองมอ อปกรณ หรอการใชภาษาทวไปแทนภาษาเฉพาะวงการ/อาชพ/หนวยงาน เชน ภาษาวทย คำายอตางๆ เปนตน ทงน การวางมาตรฐานดงกลาวจะชวยใหผปฏบตงานสามารถสอสารและเขาใจตรงกน ลดความผดพลาด ตลอดจนประหยดเวลาในการปฏบตงานอกดวย 4.2 การบญชาการ (Command) หมายถงการอำานวยการ สงการ ตลอดจนควบคมภายใตอำานาจหนาทชดเจนตามกฎหมาย หรอทไดรบมอบหมาย ซงในพนทเกดเหตผบญชาการเหตการณ (Incident

4

Commander) จะเปนผทมอำานาจในการบญชาการ อยางไรกตาม ผทจะเปนผบญชาการเหตการณนนควรเปนผทผานการฝกอบรม มประสบการณ ตลอดจนมความเชยวชาญในการบญชาการเหตการณนนๆ ซงในประเดนน อาจมความเปนไปไดวาผบญชาการเหตการณจงไมจำาเปนตองเปนผทมตำาแหนงหนาทสงสด ในบรรดาเจาหนาททอย ณ ทเกดเหตนนกได ทงน ในการบญชาการเหตการณภายใตระบบ ICS ประกอบดวยหลกการสำาคญกลาวคอ

(1) สายบงคบบญชา (Chain of Command) และเอกภาพในการบงคบบญชา (Unity of Command)

สายบงคบบญชา หมายถง ความสมพนธตามลำาดบชนระหวางผบงคบบญชากบผใตบงคบบญชา ลดหลนกนลงมาเรอยๆ ขณะทเอกภาพในการบงคบบญชา หมายถงการควบคมบงคบบญชาโดยอำานาจสทธมาอยทบคคลใดบคคลหนง หลกเอกภาพในการบงคบบญชากคอ การมผบงคบบญชาเพยงผเดยว ดงนนเจาหนาทผปฏบตงานจงมหนาทตองรบมอบงาน/ภารกจ และรายงานตอผบงคบบญชาเพยงคนเดยว

ภายใตระบบ ICS การยดหลกสายบงคบบญชา และเอกภาพในการบงคบบญชาจะชวยสรางความชดเจน ลดความสบสน ซงเกดจากความขดแยงกนในการสงการ เนองจากผบงคบบญชาทเปนหวหนาในแตละระดบจะตองสามารถควบคมกำากบดแลการปฏบตงานของบคลากรภายใตบงคบบญชาของตนเอง

(2) การแตงตงและการถายโอนอำานาจการบญชาการ (Establishment and Transfer of Command)

5

อำานาจสง

การถายโอนอำานาจการบญชาการ หมายถง การโอนอำานาจการบญชาการจากผบญชาการเหตการณผหนงสอกผหนง ซงในการโอนอำานาจการบญชาการในแตละครงนน ตองมสรปสถานการณกอนโอนอำานาจฯ ทกครง ทงนโดยอาจกระทำาเปนลายลกษณอกษร ดวยวาจา หรอทงสองประการ อนง การโอนอำานาจการบญชาการเหตการณจะเกดขนในกรณท:

มบคคลทไดรบการยอมรบวาเปนผมความเหมาะสมมากกวาเขามาปฏบตงาน ซงไมจำาเปนวาผทจะรบโอนอำานาจการบญชาการเหตการณผนนจะตองมเปนผดำารงตำาแหนงสงกวาเสมอไป

สถานการณมการเปลยนแปลงตลอดเวลา ซงสงผลใหตองปรบเปลยนการบญชาการใหเหมาะสมสอดคลองตามกฎหมาย

เมอสถานการณยดเยอ และมความจำาเปนตองมการผลดเปลยนเจาหนาทผปฏบตงานเพอความตอเนองในการปฏบตงาน

เมอสนสดภารกจ จะมการสงมอบความรบผดชอบคนเจาของพนท

(3) การบญชาการรวม (Unified Command) หมายถงการจดการเหตการณทหลายหนวยงาน และมหนาทรบผดชอบทแตกตางกนสามารถประสานแผน การทำางานในทเกดเหตรวมกนภายใตวตถประสงค และกลยทธการทำางานเดยวกนไดอยางมประสทธภาพได การบญชาการรวมจะทำาใหผบญชาการเหตการณสามารถตดสนใจภายใตโครงสรางการบญชาการเดยวได (Single Command Structure) ถงแมวาผใตบงคบบญชาจะมาจากหลากหลายหนวยกตาม ซงนนหมายความวาผใตบงคบบญชาเหลานนจะตองรกษาไวซงเอกภาพในการบงคบบญชา (Unity of Command) โดยจะตองรบมอบหนาทความรบผดชอบตอหวหนาเพยงผเดยวเชนกน

ดงนน การปฏบตงานเปนทมในลกษณะการบญชาการรวมน น จ ะ ส า ม า ร ถ ล ด ก า ร ท ำา ง า นทซำาซอนและขาดประสทธภาพอนเกดจากการทำางานแบบตางคนตางทำาของแตละหนวยซงมาจากทงหลากหลายหนวย หลากหลายหนาท รวบถงขอบเขต

6

พนทรบผ ดชอบทงในเชงพนท และอำานาจการบรหารการปกครองทปราศจากระบบตลอดจนโครงสรางการท ำางานเด ยวกน (Common System or Organizational Framework) จ ด เ ด น ข อ ง ก า รบญชาการรวมทสำาคญคอ การบญชาการรวมจะสงเสรมใหเกดการสนบสนนการบรณาการทรพยากรการปฏบตงานผานกระบวนการวางแผนเชงยทธวธ และวตถประสงคเชงกลยทธในภาพรวมการจดการกบเหตการณ

4.3 การวางแผน/โครงสรางการจดองคกร (Planning / Organizational Structure)

คณลกษณะพนฐานสำาคญของ ICS ในสวนของการวางแผนและโครงสรางการจดองคกร ประกอบดวยสาระสำาคญ 4 ประการกลาวคอ (1) การบรหารโดยยดวตถประสงค (Management by objectives: MBO) ระบบ ICS เปนระบบในการบรหาร สงการเพอจดการกบสถานการณบนพนฐานของการกำาหนนดวตถประสงคการทำางาน โดยการสอสารวตถประสงคทไดกำาหนดไวทวถง ชดเจนทงองคกร และผปฏบตใหรบทราบวตถประสงคผานกระบวนการวางแผนรวมกน ทงน ขนตอนสำาคญในการกำาหนดวตถประสงค ประกอบดวย 6 ขนตอนหลก ดงน

ขนตอนท 1: ทำาความเขาใจนโยบายและแนวทางของหนวย

หนวยดบ

เพลง

หวหนาสวนปฏบตการ

หนวยแพทยฉกเฉน

ตำารวจ

บคลากร

Unified Command

Single Command Structure

Unity of Command

7

งาน (Understand agency policy and direction) ขนตอนท 2: ประเมนสถานการณ (Assess Incident

Situation) ขนตอนท 3: กำาหนดวตถประสงคในการจดการกบ

เหตการณ (Establish Incident Objectives) ขนตอนท 4: เลอกยทธวธทเหมาะสมเพอใหสามารถบรรล

ซงวตถประสงคทกำาหนด (Select appropriate strategy or strategies to achieve objectives)

ขนตอนท 5: ดำาเนนการตามยทธวธ (Perform tactical direction)

ขนตอนท 6: กำากบ ตดตามการดำาเนนการตามยทธวธอยางไรกตาม ถงแมวตถประสงคในการจดการกบเหตการณจะถก

กำาหนดตามขนตอนดงกลาวแลวกตาม แตการกำาหนดวตถประสงคในภาพรวมของเหตการณตองอยบนพนฐานสำาคญทควรคำานงถงตามลำาดบ

(2) การจดทำาแผนเผชญเหต (Incident Action Plan: IAP)

ในทกๆเหตการณในระบบ ICS จะตองมการจดทำาแผนเผชญเหตเพอตอบโตตอสถานการณทกครงโดยอาจจำาเปนลายลกษณอกษร หรอดวยวาจา เวนแตกรณทเปนเหตการณเกยวกบสารเคมและวตถอนตรายทจำาเปนตองจดทำาแผนเผชญเหตทเปนลายลกษณอกษรทชดเจน เนองจากมกระบวนการดำาเนนการ/ปฏบตการทางเทคนคเฉพาะดาน แตอยางไรกตาม โดยปกตแผนเผชญเหตนน ตองระบรายละเอยดสำาคญประกอบดวย

วตถประสงคของเหตการณ (Incident Objectives) รายละเอยดภารกจ และกจกรรมทตองดำาเนนการ รวมถง

ผรบผดชอบ

8

1. ความปลอดภยของชวต (Life Safety)

2. การควบคมสถานการณไมใหลกลาม/ขยายตว (Incident Stabilization)

3. รกษาทรพยสน (Property Preservation)

หวงระยะเวลาในการปฏบตงาน (Operational Period)

จะเหนไดวารายละเอยดดงกลาวในแผนเผชญเหต เปนการตอบคำาถามสำาคญ “What, Who, How, and what if” นนเอง (3) โครงสรางองคกรแบบ Modular organization เปนลกษณะพนฐานสำาคญของระบบ ICS โครงสรางองคกรแบบ Modular เปนโครงสรางขององคกรทขยายตวจากบน – ลาง (Top - Down) และสามารถปรบเปลยนขยายหรอลดขนาดตามความเหมาะสมของประเภทและความซบซอนของแตละเหตการณดงนน โครงสรางองคกรแบบนจงมจดเดนทความยดหยน และความคลองตวซงจะทำาใหสามารถประสานการปฏบตในการทำางานรวมกนไดอยางมประสทธภาพ เนองจาก

วตถประสงคของแตละเหตการณจะเปนปจจยกำาหนดขนาดของโครงสรางองคกร ICS

การกำาหนดหนาท/ตำาแหนง ตามโครงสรางองคกร ICS จะถกกำาหนดขนตามเหตผล และความจำาเปนในแตละเหตการณเทานน

โครงสรางแตละสวนทกำาหนดขนจะมผรบผดชอบ ภายใตองคกร ICS ไมมความสมพนธเชงโครงสรางการ

บรหารงาน/ขอบเขตอำานาจหนาทของแตละหนวยงาน เจาหนาทผปฏบตภายใตองคกร ICS จะปรบเปลยนหนาท

ความรบผดชอบประจำาของตนสงกดเปนการชวคราว และมาขนตรงการบงคบบญชาในระบบ ICS และภายหลงเสรจสนภารกจกจะกลบไปปฏบตหนาทตามตนสงกดเดม (4) ชวงการควบคมทเหมาะสม (Manageable span of control)

ชวงการควบคมเปนคณลกษณะพนฐานทสำาคญอกประการหนงของระบบ ICS ชวงการควบคม หมายถง สงซงแสดงใหทราบวาผบงคบบญชาคนหนง มขอบเขตความรบผดชอบเพยงใด มผใตบงคบบญชากคน มหนวยงานอยในความควบคมรบผดชอบกหนวยงาน มทรพยากรทตองบรหารจดการกหนวย ทงนเนองจากหวหนาจะตองสามารถทจะกำากบ

9

ดแล ควบคมการปฏบตงาน บรหารจดการทรพยากร ตลอดจนสอสารกบผปฏบตงานภายใตการบงคบบญชาไดอยางครอบคลม การบรหารสงการในการทำางานจงจะมประสทธภาพ ดงนน ชวงของการควบคมจงเปนหวใจสำาคญในการจดการตอสถานการณทมประสทธภาพ ชวงการควบคมขนอยกบปจจยสำาคญ 3 ประการ

ประเภทและชนดของเหตการณ ธรรมชาตของงาน/ภารกจ ปจจยความเสยงอนตราย และความปลอดภย ระยะในการบรหารจดการทรพยากรและผปฏบตงาน

อยางไรกด ชวงการควบคมทเหมาะสมควรอยระหวาง 3 - 7 แตชวงของการควบคมทเหมาะสมทสดคอ 5 ดงนนภายใตโครงสรางองคกร ICS ซงเปนองคกรแบบ Modular ดงกลาวนน ถงแมจะขยายขนาดของโครงสรางใหญขนหรอลดขนาดเลกลงกตาม แตกควรรกษาระดบของชวงการควบคมใหเหมาะสมดวยเชนกน

4.4 การจดพนทปฏบตการและการบรหารทรพยากร (Facilities and Resources)

4.4.1 การบรหารจดการทรพยากรอยางครบวงจร (Comprehensive Resource Management)

จากทกลาวมาขางตนวาทรพยากรทใชในการปฏบตงานจะตองบรหารจดการอยางมประสทธภาพ ดงนนความถกตอง และสถานะปจจบนของการใชทรพยากรทงทรพยากรกำาลงคน และวสด อปกรณในการปฏบตการ และสนบสนนจงเปนองคประกอบสำาคญยงในการจดการเหตการณ ทงนกระบวนการบรหารทรพยากรดงกลาวประกอบดวยขนตอนหลก 5 ขนตอน กลาวคอ

(1) การจดแบงประเภท/ชนดของทรพยากร (Categorizing Resources)

(2) การสงซอทรพยากร (Ordering Resources) (3) การสงใช และสงทรพยากรออกปฏบตงาน

(Dispatching Resources)

10

(4) การตดตามการใชทรพยากร (Tracking Resources)

(5) การนำาทรพยากรกลบมาใช การบำารงรกษาและการชดเชยทรพยากร (Recovering Resources)

อนง ทรพยากรในนยามของระบบ ICS แบงออกเปน 2 ประเภทตามวตถประสงคของการใชงาน ไดแก 1) ทรพยากรปฏบตการ (Tactical Resource) หมายถงบคลากรและวสดอปกรณหลกทใชในการปฏบตการ 2) ทรพยากรสนบสนน (Support Resource) หมายถงทรพยากรอนใดทใชในการสนบสนนการปฏบตการ อาท อาหาร อปกรณสอสาร ฯลฯ) สำาหรบทรพยากรปฏบตการในระบบ ICS สามารถจดกลมตามสถานะการปฏบตงานเปน 3 กลม กลาวคอ

(1) ปฏบตงานอย (Assigned) หมายถงทรพยากรนนอยระหวางปฏบตการตามภารกจทไดรบมอบหมาย (2) พรอมปฏบตงาน (Available) หมายถงทรพยากรทมสภาพพรอมปฏบตการไดทนททไดรบมอบหมาย (3) ไมพรอมปฏบตงาน (Out of Service) หมายถงทรพยากรทไมอยในสภาพพรอมปฏบตการ (ชำารด, อยระหวางการซอมบำารง, หยดพกการปฏบตงานชวคราว เปนตน)

ทงน เพอใหเกดการแบงกลมของทรพยากรปฏบตการทชดเจน ณ พนทเกดเหต อาจใชสญลกษณเปนปายบอกขอมลสถานะการใชงานของทรพยากรตามสทเปนมาตรฐาน เขาใจรวมกน เชน สเขยว (ปฏบตงานอย) สเหลอง (พรอมปฏบตงาน) และสแดง (ไมพรอมปฏบตงาน) เปนตน

4.4.2 การจดพนทปฏบตการในทเกดเหต และสงอำานวยความสะดวกในการปฏบตการ (Incident locations and facilities)

ผบญชาการเหตการณจะกำาหนดพนทปฏบตการ และสถานทอำานวยความสะดวกสนบสนนในบรเวณใกลเคยงพนทเกดเหตตามความเหมาะสมโดยจะกำาหนดตามความจำาเปน และความซบซอนของแตละเหตการณเทานน กลาวคอ

11

S

(1) ศนยบญชาการเหตการณ (Incident Command Post: ICP)เปนสถานททใชในการบญชาการเหตการณของผบญชาการเหตการณในพนทเกดเหต จะเหนไดวาเมอเกดเหตการณใดๆ เปนหนาทความรบผดชอบสำาคญทผบญชาการเหตการณจะ

ตอง “สถาปนาระบบการบญชาการ/สงการ” เพอประสานการปฏบตการ โดยจะตองกำาหนดสายการบงคบบญชาและระบบการสอสารในทเกดเหตทชดเจน วธการสำาคญประการหนงในการสถาปนาระบบสงการ คอการจดใหม ศนยบญชาการเหตการณ“ ” เพอใหเปนสถานททผบญชาการใชในการกำากบ

ดแลการปฏบตงานในภาพรวมไดทกระดบ ทงนในแตละเหตการณจะมศนยบญชาการเหตการณเพยงจดเดยวเทานน ถงแมวาเหตการณดงกลาวอาจจะเกยวของกบการปฏบตงานของหนวยงานตางๆ หลายหนวยรวมกนหรอทเรยกวา การบญชาการรวม“ ” กตาม

อยางไรกตาม ศนยบญชาการเหตการณ อาจอยในรปของสถานททตดตงชวคราว เชน เตนท หรอรถบญชาการเหตการณเคลอนท หรอบรเวณอนใดทสามารถควบคมดแล สงการในภาพรวมของเหตการณกได กลาวคอควรอยภายในบรเวณทใกลเคยงกบจดเกดเหตมากทสดเทาทจะเปนไปได แตควรจะอยภายนอกเขตอนตราย/บรเวณทมความเสยงไดรบผลกระทบจากเหตการณ ทงนสญลกษณแสดงศนยบญชาการเหตการณในพนทเกดเหตอาจกำาหนดเปนธงสเขยวและขาว หรอเครองหมายทชดเจนอยางอนทเหนไดชดเจน เชน ไฟฉกเฉนสเขยว (Green rotating or flashing light)

(2) จดระดมพล (Staging Area)เปนสถานททตงขนชวคราวในบรเวณ หรอใกลเคยงพนทเกดเหต เปนพนทสำาหรบการระดมทรพยากรทงกำาลงคน หรอ

วสด อปกรณทมความพรอมเพอรอรบการมอบหมาย ภารกจในการออกปฏบตการ อยางไรกตามผบญชาการเหตการณอาจกำาหนดจดระดมพล ไดมากกวาหนงแหงตามความเหมาะสมแลวแตกรณ ในกรณทสถานการณขยายตว/ลกลาม จำาเปนตองใชทรพยากรในการปฏบตการเพมมากขนดวย อาจมการกำาหนดจดพนทระดมพลหลายแหงเพอให

12

สะดวกแกการเขาปฏบตการ และหลกเลยงปญหาทอาจเกดขนจากการรวมทรพยากรหลายชนดเขาดวยกนมากเกนไป

สำาหรบขอพจารณาสถานททตงของพนททเปนจดระดมพลควรจะตงอยใกลกบบรเวณทเกดเหตเพอใหสามารถใหสามารถสงกำาลงพล และวสดอปกรณเขาปฏบตการไดอยางรวดเรว และทนเวลา แตอยางไรกตาม ควรมระยะหางพอสมควรเพอความปลอดภย และพนจากผลกระทบจากเหตการณทอาจเกดขนอยางฉบพลน นอกจากน ในการบรหารจดการบรเวณพนทจดระดมพลผบญชาการเหตการณจะตองแตงตงเจาหนาทรบผดชอบควบคมพนทดงกลาวดวยโดยมหนาทความรบผดชอบ

รายงานตวตอหวหนาสวนปฏบตการหรอผบญชาการเหตการณ

ตรวจสอบขนตอนการรายงานตว (Check in) ของบคลากร และอปกรณทนำามาใชในการปฏบตการ

ตอบรบการรองขอรบการสนบสนนทรพยากรตางๆ โดยมอบหมายทรพยากรทมอย

ตดตามดแลสถานะของทรพยากรทมอย รายงานถงสถานการณของทรพยากรในพนทจดระดมพล

ใหหวหนาสวนปฏบตการหรอผบญชาการไดทราบ

นอกจากนในสวนของการกำาหนดพนททเปนจดระดมพลนน มปจจยทเปนขอพจารณาสำาคญในการเลอกและกำาหนดสถานทตงของจดระดมพล ดงน

ระยะหางระหวางจดระดมพลกบภารกจในการปฏบตการทไดรบมอบหมาย (Proximity to Operational Assignments) โดยหลกการจดระดมพลควรจะตงอยหางจากสถานทเกดเหตไมควรเกน 5 นาท ซงอาจเปนไปไดยากในทางปฏบตขนอยกบแตละเหตการณ แตทงนควรอยใกลกบการปฏบตงานทไดรบมอบหมายมากทสดเทาทจะเปนไปได

เสนทางในการเขาถง (Access Routes) การกำาหนดพนททเปนจดระดมพลควรคำานงถงเสนทางทสามารถเขาถงพนทเกดเหตไดโดยงาย

13

พนทวาง (Space) จดระดมพลจะตองมบรเวณกวางขวางเพยงพอทจะสามารถจดวางทรพยากรทมอยไดโดยสะดวก ขณะเดยวกนควรจะมพนทกวางเหลอพอทจะทำาการขยายบรเวณออกไปได ถาหากสถานการณมขนาดใหญ และตองการใชทรพยากรมากขน

ความปลอดภย (Security) การกำาหนดพนททเปนจดระดมพลตองคำานงถงความปลอดภยตอเจาหนาทผปฏบตงาน และทรพยากรตางๆ

จดระดมพลควรทจะสามารถเคลอนยายไปยงจดใหมไดถามความจำาเปน แตตองมการกำาหนดไวอยางชดเจนเสมอ

จดระดมพลแตละแหงจะถกกำาหนดขนและตงชอใหเปนไปตามสถานทเกดเหตเชนเดยวกบศนยบญชาการเหตการณ (ICP)

(3) ฐานทตง (Base)

หมายถงสถานทตงของสวนซงทำาหนาทประสานงานและบรหารงานสวนตางๆ ทปฏบตหนาทในสถานทเกดเหต รวมทงเปนทสถานทปฏบตงานของสวนสนบสนน (Logistics) ดวยผบญชาการเหตการณอาจจะจดตงฐานขนเพอใหบรการพนฐานและสนบสนนกจกรรมตางๆ สำาหรบสถานการณนนๆ ในกรณทสถานการณทเกดขนครอบคลมพนทบรเวณกวาง หรอถาผบญชาการเหตการณคาดการณวาเหตการณจะดำาเนนตอเนองจำาเปนตองใชทรพยากรจำานวนมาก ดงนนเพอหมนเวยนสบเปลยนการปฏบตงานตามภารกจทไดรบมอบหมาย อาจกำาหนดใหม ฐานสนบสนนการปฏบตการไดเชนกน นอกจากน วตถประสงคการตงฐานทสำาคญอกประการคอใชเปนสถานทสำาหรบจดวางทรพยากรทหยดบรการชวคราว (Out of service)

โดยปกตในสถานการณหนงๆ ควรจะมฐานเพยงแหงเดยวเชนเดยวกบ ICP รวมทงมการตงชอใหกบฐานตามสถานทเกดเหตกได นอกจากนเมอผบญชาการเหตการณกำาหนดใหมฐานผบญชาการเหตการณจะแตงตงผจดการฐานขนดวย เพอปฏบตหนาทอำานวยความสะดวกของสวนสนบสนนทงน ผจดการฐานตองรายงาน และขน

14

ตรงตอการบงคบบญชาของผบญชาการเหตการณ หรอ รองผบญชาการเหตการณแลวแตกรณ สำาหรบสญลกษณมาตรฐานของฐานแสดงไดดงภาพ

การจดพนทปฏบตการ อนๆ ในบางสถานการณอาจจำาเปนตองมการจดพนทปฏบตกา

รอนๆ เพอสนบสนนการปฏบตงานไดแก แคมป (Camps) ลานจอด และจดขน - ลงเฮลคอปเตอร จดรวบรวมผบาดเจบ ฯลฯ แคมป (Camps)

คอ พนทภายในพนทเกดเหตซงแยกตางหากจากฐาน เปนสถานทสำาหรบเกบทรพยากรทใชสนบสนนการปฏบตการทไมสามารถใชงานได และยงเปนสถานทตงชวคราวภายในพนทเหตการณทใชในการเตรยมเสบยงอาหาร นำา เปนทใชนอน/พกผอน และทสขอนามยของผปฏบตงาน ทงน ผบญชาการเหตการณ อาจกำาหนดใหมแคมปหลายแหงแลวแตความจำาเปนและความเหมาะสมของแตละเหตการณ สญลกษณมาตรฐานสากลของการกำาหนดคายแสดงไดดงภาพ

ลานจอด และจดขน-ลงเฮลคอปเตอร (Helibases and Helispots)

ลานจอดเฮลคอปเตอร ใชในกรณเหตการณทตองอาศยการปฏบตการทางอากาศสนบสนนการปฏบตงาน ลานจอดเฮลคอปเตอร (Helibase) โดยทวไปมกจะใชในสถานการณทตอเนองเปนเวลายาวนาน ใชสำาหรบเปนทจอดเฮลคอปเตอรเพอหยดพกชวคราว เตมเชอเพลง หรอซอมบำารง สวนจดขน - ลงเฮลคอปเตอร (Helispots) เปนพนทสำาหรบจอดขน – ลงชวคราวเพอรบสงเจาหนาท/อปกรณ ซงอาจกำาหนดใหมมากกวาหนงจดได แสดงดวยสญลกษณมาตรฐาน ดงน

15

B

C

จดระดมผทไดรบบาดเจบ (Casualty Collection Points: CCP)

แมจดระดมผทไดรบบาดเจบจะไมใชการจดสถานททเปนพนทปฏบตการในทเกดเหตอยางเปนทางการ แตกเปนสงจำาเปนในกรณทมผบาดเจบเปนจำานวนมาก CCP จะถกจดตงขนเพอใชในการรกษาพยาบาลในเบองตนใหแกผไดรบบาดเจบ และเปนจดทจะนำาผบาดเจบสงตอไปยงโรงพยาบาล ทงน พนทในจดระดมผไดรบบาดเจบ จะคดแยกผบาดเจบออกเปน 4 กรณ ไดแก

I (Immediate Treatment) หมายถงผบาดเจบทตองการการรกษาในทนท

D (Delayed Treatment) หมายถงผบาดเจบในกรณไมเรงดวนมาก

Deceased หมายถงสำาหรบผเสยชวตซงควรแยกไวตางหากจากจดปฐมพยาบาล

Minor หมายถงบรเวณผบาดเจบทตองการการปฐมพยาบาลเพยงเลกนอย

16

H-3

H ฐานจอดเฮลคอปเตอร

จดขน - ลงเฮลคอปเตอร

H

การจดพนทปฏบตการ

H-3

4.5 การจดการดานการสอสารและการบรหารขอมล (Communications/Information Management) ประกอบดวย 2 สวน

5.5.1 การบรณาการดานการสอสาร (Integrated communications) เปนคณลกษณะพนฐานทสำาคญของระบบ ICS การสอสารในแตละเหตการณทเกดขนจะดำาเนนการโดยการสถาปนาและใชแผนการสอสารเดยวกน ดวยการใชระบบ เครองมออปกรณ ขนตอน ทสามารถใชในการปฏบตการรวมกนไดอยางเปนระบบ (Interoperability) อยางไรกตาม การพฒนาระบบการสอสารเปนสงสำาคญทตองมการวางแผนไวลวงหนา ทงน องคประกอบสำาคญของการบรณาการการสอสารแบงออกเปน 3 สวน ประกอบดวย

(1) โหมด (Modes) หมายถงวธการ รปแบบทเปนระบบฮารดแวซงใชในการถายทอด/เผยแพรขอมล (2) แผนการสอสาร (Planning) หมายถงการใชทรพยากรสอสารในภาพรวม (3) เครอขาย (Network) หมายถงขนตอนกระบวนการในการถายทอดขอมลทงภายในและภายนอกองคกร

5.5.2 การจดการขอมลและการขาว (Information and intelligence management) เปนคณลกษณะสำาคญของการจดการเหตการณ ในระบบ ICS โดยจะตองจดใหมกระบวนการรวบรวมขอมล การแลกเปลยนขอมล และการบรหารจดการตอเหตการณทเกดขนบนพนฐานของขอมลและการขาวทรวดเรว ถกตอง แมนยำา

4.6 การดำาเนนงานอยางมออาชพ (Professionalism) เปนคณลกษณะพนฐานอกประการหนงของระบบ ICS ประกอบดวย

4.6.1 ความรบผดชอบ (Accountability) เปนหลกการสำาคญและจำาเปนอยางยงในการปฏบตการภายใตระบบ ICS ในประเดนนมงเนนทความรบผดชอบทแตละบคคลจะตองปฏบตไปตามนโยบาย แนวทางของหนวยงาน หรอแมแตขนตอน กฎ ระเบยบของภาครฐหรอทองถน ดงน

17

(1) การรายงานตว (Check in) เจาหนาททกคนจะตองเขารายงานตวเพอรบมอบภารกจตามขนตอนกระบวนการทผบญชาการเหตการณกำาหนด

(2) แผนเผชญเหต (Incident Action Plan: IAP) เจาหนาทผปฏบตจะตองดำาเนนการตามแนวทางทกำาหนดไวในแผนเผชญเหต

(3) เอกภาพในการบงคบบญชา (Unity of Command) เจาหนาทผปฏบตจะขนการบงคบบญชาตรง และรบมอบภาจกจจากหวหนาเพยงคนเดยวเทานน

(4) ชวงการควบคม (Span of Control) หวหนาจะตองสามารถควบคม กำากบดแลการปฏบตของผใตบงคบบญชา ตลอดจนสอสาร และบรหารจดการทรพยากรทอยในความรบผดชอบได

(5) การตดตามการใชทรพยากร (Tracking Resource) หวหนาจะตองบนทกและรายงานสถานะการใชทรพยากรทอยในความรบผดชอบใหเปนปจจบน

4.6.2 การจดสง และการถอนกำาลง (Dispatch/Deployment) ในทกๆเหตการณจำาเปนทจะตองมการประเมนสถานการณ และการตอบโตตอเหตการณตองมการวางแผนและปฏบตตามแผน เพอใหการบรหารจดการทรพยากรทงกำาลงคน และวสดอปกรณในการปฏบตการมประสทธภาพและปลอดภย ดงนน การจดสงทรพยากรออกไปปฏบตงานจะกระทำาไดกตอเมอไดรบการรองขอการสนบสนน หรอไดรบมอบหมายภารกจจากผมอำานาจโดยชอบเทานน

5. โครงสรางการจดองคกรของระบบ การ บญชาการเหตการณ การจดองคกรเพอตอบโตเหตฉกเฉนในระบบบญชาการ

เหตการณ เปนการจดองคกรตามภารกจหนาทความรบผดชอบ (Functional Responsibility) ซงแบงออกเปน 2 สวนหลก ไดแก 1) สวนบญชาการ (Command) และ 2) สวนอำานวยการ (General Staff) โดยแตละสวนประกอบดวยโครงสรางการรบผดชอบตามหนาท ดงน

18

5.1 สวนบญชาการ (Command) เปนสวนทรบผดชอบกำาหนดวตถประสงค/เปาหมาย จดลำาดบความสำาคญ และรบผดชอบกบการตอบโตเหตฉกเฉนโดยรวม (Overall Responsibility) ประกอบดวย

5.1.1 ผบญชาการเหตการณ (Incident Commander: IC) เปนผรบผดชอบการจดการกบเหตการณ ซงมบทบบาทสำาคญทงในเรองการกำาหนดวตถประสงคในการบรหารจดการตอเหตการณ ใหแนวทางการจดทำาแผนเผชญเหต ประเมนความตองการของเจาหนาท รวมทงสรางความมนใจในความปลอดภยของเหตการณ และใหขอมลผทมสวนเกยวของ ตลอดจนประสานงานกบหนวยงานทเกยวของทงหมดของเหตการณในภาพรวม แตทงน ผบญชาการเหตการณจะรบผดชอบกจกรรมและหนาทในทกดานจนกวาจะมการมอบหมาย หรอแตงตงเจาหนาทมารบผดชอบดงจะกลาวตอไป

5.1.2 เจาหนาทผประสานงานหลก (Command Staff) เปนผสนบสนนการบญชาการของผบญชาการเหตการณในการบรหารสถานการณฉกเฉน ซงผบญชาการเหตการณจะเปนผแตงตงขนตามความจำาเปน เหมาะสมในแตละเหตการณ ไดแก

(1) เจาหนาทประชาสมพนธ (Public Information Officer: PIO) มหนาทความรบผดชอบเปนศนยกลางในการกระจายขอมลขาวสารแกสอมวลชนและหนวยงานอนๆ โดยจะรวบรวมขอมลเกยวกบเหตการณทเกดขนทงสาเหตการเกดภย ความเสยหายทเกดขน การชวยเหลอทดำาเนนการไปแลว และแผนการทจะดำาเนนการตอไป เพอรายงานผบงคบบญชา และเผยแพรประชาสมพนธสประชาชนไดรบทราบสถานการณทมความเปนปจจบน โดยในเหตการณหนงๆ ผบญชาการ

19

ผบญชาการเหตการณ

สวนปฏบต สวนแผน สวนสนบสนน สวนการ

เจาหนาทประสานเจาหนาท

เจาหนาทดานความ

สวน

สวน

เหตการณจะแตงตงเจาหนาทประชาสมพนธเพยง 1 คน อยางไรกตาม หากเหตการณนนมความคาบเกยวหลายพนทอาจมผชวยไดตามความจำาเปน

(2) เจาหนาทประสานงาน (Liaison Officer: LO) มหนาทความรบผดชอบเปนศนยกลางการตดตอสอสาร กบเจาหนาทจากหนวยงานสนบสนนและชวยเหลอการปฏบตงาน ตลอดจนประสานงานกบหนวยงานอนๆ ทเกยวของกบเหตการณทงหมด ทงน ในแตละเหตการณผบญชาการเหตการณจะแตงตงเจาหนาทประสานงานเพยง 1 คน แตอาจมผชวยไดตามความจำาเปนเหมาะสมแลวแตกรณ

(3) เจาหนาทดานความปลอดภย (The Safety Officer: SO) มหนาทรบผดชอบตดตาม ดแล ประเมนความเสยงและดำาเนนมาตรการดานความปลอดภยแกเจาหนาททปฏบตงาน รวมทงใหคำาแนะนำาดานความปลอดภยแกผบญชาการเหตการณ ทงนในหนงเหตการณผบญชาการเหตการณจะสามารถแตงตงเจาหนาทดานความปลอดภยเพยง 1 คน และอาจมผชวยไดตามความเหมาะสมจำาเปนแลวแตละเหตการณ

5.2 สวนอำานวยการ (General Staff) ประกอบดวยโครงสรางหลก 4 สวนสำาคญ ดงน

5.2.1 สวนปฏบตการ (Operations) มหนาทปฏบตการตามยทธวธ จดสรรและกำากบดแลทรพยากรในการตอบโตเหตฉกเฉน (Direct Tactical Actions)

5.2.2 สวนแผนงาน (Planning) มหนาทหลกในการจดทำาแผนเผชญเหต (Incident Action Plan: IAP) เพอเปนแนวทางในการพฒนายทธวธการปฏบตงานใหบรรลวตถประสงค ตลอดจนรวบรวม ประเมนผลขอมล และรกษาสถานะของทรพยากร (Prepare action Plan – maintain recourse and situation status)

5.2.3 สวนสนบสนน (Logistics) รบผดชอบจดหา สนบสนนทรพยากรและการบรการทจำาเปนในการสนบสนนการตอบโตเหตการณ (Provide support)

5.2.4 สวนการบรหาร (Finance/Administration) มหนาทตรวจสอบการใชจายทเกยวของกบการตอบโตเหตฉกเฉน จดทำาบญช จดซอจดหาวสดอปกรณ บนทกเวลาการปฏบตงานและประเมนคาใชจาย (Cost Accounting and Procurements)

20

ทงน 5 สวนภารกจหนาทความรบผดชอบดงกลาวเปนโครงสรางหนาทพนฐานภายใตระบบบญชาการเหตการณทเกดขนโดยทวไป หรอเมอมการเผชญเหตสาธารณภย แตอยางไรกตาม การกำาหนดโครงสรางดงกลาวขนจะเตมรปแบบหรอไมขนอยกบความเหมาะสม และจำาเปนในแตละเหตการณเปนสำาคญ ในประเดนนจงสะทอนคณลกษณะพนฐานของระบบ ICS ในสวนของโครงสรางองคกรแบบ Modular ไดอยางชดเจน

การ บญชาการ (Command Structure)โครงสรางการบญชาการเพอบรหารจดการสถานการณฉกเฉน

ตามระบบ ICS มอยดวยกน 2 รปแบบ กลาวคอ1) การบญชาการเดยว (Single Command) เปน

โครงสรางการบญชาการพนฐานทผบญชาการเหตการณจะรบผดชอบบรหารจดการเหตการณทงหมดโดยลำาพง

2) การบญชาการรวม (Unified Command) หมายถงการจดการเหตการณทหลายหนวยงาน มหนาทรบผดชอบทแตกตางกน หรอแมแตมาจากหลายขอบเขตพนทรบผดชอบ สามารถประสานแผน การทำางานในทเกดเหตรวมกนภายใตวตถประสงค และกลยทธการทำางานเดยวกนไดอยางมประสทธภาพได การบญชาการรวมจะทำาใหผบญชาการเหตการณสามารถตดสนใจภายใตโครงสรางการบญชาการเดยวได (Single Command Structure) ถงแมวาผใตบงคบบญชาจะมาจากหลากหลายหนวยกตาม ซงนนหมายความวาผใตบงคบบญชาเหลานนจะตองรกษาไวซงเอกภาพในการบงคบบญชา (Unity of Command) โดยจะตองรบมอบหนาทความรบผดชอบตอหวหนาเพยงผเดยวเชนกน

สำาหรบเหตการณขนาดเลกการบญชาการเดยวอาจถกนำามาใช กลาวคอหวหนาหนวยทมาถงทเกดเหตหนวยแรก หรอเปนผเผชญเหตจะทำาหนาทเปนผบญชาการเหตการณ (Incident Commander: IC) จนกวาจะไดรบการแทนทดวยการถายโอนอำานาจการบญชาการ กรณการบญชาการ

21

เดยวน IC จะเปนผทำาหนาทกำากบการดำาเนนงานตามภารกจหนาทรบผดชอบหลกของ ICS รวมทงภารกจอนๆ ดวย อยางไรกตาม โครงสรางองคกรของ ICS สามารถทจะขยายเพมหรอลดขนาดไดตามความเหมาะสมของแตละเหตการณทเกดขน แตทงนในทกเหตการณไมวาจะมขนาดใหญหรอเลก และสลบซบซอนเพยงใด จะตองมผบญชาการเหตการณเปนผรบผดชอบในการปฏบตการในพนทเกดเหต จนกวาอำานาจในการสงการถกมอบหมายหรอโอนไปยงผทมความเหมาะสม

สวน ปฏบตการ (Operations Section) มหนาทความรบผดชอบในการอำานวยการและประสานการปฏบต

ทางยทธวธ โดยจะดำาเนนการตามทไดระบไวในแผนเผชญเหต (Incident Action Plan: IAP) ทสวนแผนงานจดทำาขน รวมทงมหนาทดแลความปลอดภยของเจาหนาทคนหาและกภย และรายงานสถานการณใหผบญชาการเหตการณทราบ สวนปฏบตการอยภายใตการกำากบดแลของหวหนาสวนปฏบตการ (Operation Section Chief: OSC)

โครงสรางของสวนปฏบตการจะพฒนาโดยขยายตวจากระดบลางขนบน (Bottom-Up) จากระดบพนท (Division)/กลมภารกจ (Group) จนถงระดบสาขา (Branch) ทงนการขยายโครงสรางของสวนขนอยกบความเหมาะสมและความจำาเปนของแตละเหตการณ โดยปกตสวนปฏบตการมกเปนหนวยแรกทไปถงทเกดเหต

22

ระดบบญชาการผบญชาการเหตการณสวน

หวหนาสวนปฏบตการ

Branch (สาขา)

Unit(หนวยปฏบต

การ)AA BB

เมอสถานการณลกลาม/ยดเยออาจตองขยายระดบการบญชาการในโครงสรางองคกร ICS

สวนปฏบตการDivision A Division B

AA BB

นอกจากนสวนปฏบตการยงรบผดชอบพนทจดระดมพล (Staging Area) ซงเปนสถานทเตรยมพรอมทรพยากรทงกำาลงคน หรอวสด อปกรณทมความพรอมเพอรอรบการมอบหมายภารกจในการออกปฏบตการทางยทธวธ สำาหรบในบางเหตการณทมความจำาเปนตองใชอากาศยาน สวนปฏบตการอาจมหนวยปฏบตการทางอากาศ (Air Operation Branch) สนบสนนการปฏบตงานดวย

สำาหรบการจดโครงสรางองคกรการปฏบตของสวนปฏบตการอาจทำาไดหลายรปแบบ ดงน 2.1 พนท (Division) เปนการจดโครงสรางองคกรโดยแบงตาม

พนท/สภาพทางภมศาสตร ทงน การแบงตามสภาพภมศาสตร ในการปฏบตงานกเพอจำากดขอบเขตของเหตการณใหอยภายใตศกยภาพการทำางานของเจาหนาทผปฏบต เชน ไฟปา การแบง

โครงสรางหนวยปฏบตอาจแบงเปนหนวยดบเพลงควบคมสถานการณไฟปาทศเหนอ ทศ ใต เปนตน แตอยางไรกตาม ในประเดนของชวงการควบคม ของแตละพนทกยงคงยดหลกชวงของการควบคมทเหมาะสม เชนกน

2.2 กลมภารกจ (Group) เปนการจดโครงสรางองคกรสวนปฏบตการตามภารกจหนาทความรบผดชอบ หรอไดรบมอบหมาย (Functional) โดยไมจำากดพนท กลมภารกจทสำาคญ อาท กลมภารกจดาน

23

Division

(พนท....)

Group(กลมภารกจ)

Single Resource

s

การแพทยฉกเฉน กลมภารกจคนหาและกภย กลมภารกจรกษาความปลอดภย เปนตน

2.3 พนทและกลมภารกจ (Division and Group)เปนโครงสรางการจดองคกรสวนปฏบตการทบรณาการทง

การแบงตามพนททางภมศาสตรและกลมภารกจเขาดวยกน การจดโครงสรางวธนมกใชในกรณทเหตการณมความซบซอนและตองการสวนปฏบตการทสามารถสนองตอบตอภารกจความรบผดชอบเฉพาะดาน ขณะเดยวกนพนทเกดเหตยงครอบคลมพนทเปนบรเวณกวาง

2.4 สาขา (Branch) เปนโครงสรางองคกรสวนปฏบตการทอาจตงขนโดยแบงตาม

พนทหรอภารกจ สาขาซงแบงตามพนทอาจเกดจากการขยาย/เพมชวงการควบคม หากเปนกรณสาขาตามภารกจอาจเกดจากการจดการภารกจทมความหลากหลาย

24

สวนปฏบตการ

กลมภารกจดานการแพทย

กลมภารกจคนหาและกภย

สวน

กลมภารกจสขภาพ &

กลมงานDivision A(ฝงตะวน

ผเชยวชาญดานนำา

ผเชยวชาญดานไฟฟา

สวนปฏบตการ

กลมภารกจรกษาความ

ชดปฏบตการทม ชดปฏบตการเดยว

2.5 หนวยปฏบตการ (Unit) โครงสรางของหนวยปฏบตการอาจจดรปแบบตางๆ เพอใหสอดคลองกบภารกจและวตถประสงคในการเขาปฏบตการในพนทเกดเหต ดงน

2.5.1 ชดปฏบตการผสม (Task Force) เปนหนวยปฏบตการทมาจากหลากหลายหนวยงานสงกดแตอยภายใตการควบคมดแลโดยตรงของหวหนาหนวยปฏบตการ มหนาทความรบผดชอบและขดความสามารถในการปฏบตงานไดหลากหลายภารกจ อาท ดบเพลง กภย คนหาและชวยชวต

2.5.2 ชดปฏบตการทม (Strike Force) เปนกลมเจาหนาททมาจากหลายหนวยงานเพอปฏบตหนาททไดรบมอบหมายหรอภารกจเดยวกน มการสอสารประเภทเดยวกน เชน หนวยดบเพลงทมาจากหลายสถานดบเพลง

2.5.3 ชดปฏบตการเดยว (Single Resourse) เปนกลมเจาหนาทซงมาจากหนวยงานเดยวและปฏบตภารกจหนาทเพยงภารกจเดยว อาท หนวยสนขตำารวจ (K-9) หนวยอรนทราช

25

Branch บรหารฉกเฉน

กลมสขภาพ & การแพทย

Branch กฎหมายBranch

สาธารณปโภค

กลมแพทยเฉพาะทาง

กลมควบคมขอบเขต

กลมสอบสวน

กลมขนยายวสด

กลมซอมบำารง

ดบเพลง

ตำารวจ

EMS

ชดปฏบตการผสม

สวน แผน งาน ( Planning Section ) ในเหตการณทมขนาดของความรนแรงนอย ผบญชาการ

เหตการณมกจะเปนผรบผดชอบวางแผนดวยตนเอง แตเมอเหตการณขยายความรนแรง ลกลามมากขน ผบญชาการเหตการณ อาจจำาเปนตองกำาหนดสวนแผนงานขนมาเปนการเฉพาะ ใหมหนาทในการรวบรวม และประเมนสถานการณ จดทำารายงานสถานการณ และวเคราะหสถานะของทรพยากรทมอยขณะนน แลวจดทำาแผนเผชญเหตสำาหรบแตละเหตการณ (Incident Action Plan: IAP) ทเกดขน

สวนแผนงานสามารถจดแบงโครงสรางออกเปนหนวยยอย 4 หนวย ประกอบดวย

1) หนวยทรพยากร (Resource Unit) รบผดชอบในการรายงานตว (Check - in) และรกษาสถานะของทรพยากรทงกำาลงคน และเครองมออปกรณ พสดครภณฑทไดรบมอบหมายภารกจใหสงไปปฏบตงาน

2) หนวยสถานการณ (Situation Unit) มหนาทรวบรวม และประเมนผลขอมลสถานการณ จดเตรยมรายงานสถานการณ และรายงานสรป

3) หนวยเอกสาร (Documentation Unit) รบผดชอบแผนเผชญเหต (Incident Action Plan: IAP) ตลอดจนเกบรกษาเอกสารทเกยวของกบเหตการณทงหมด

4) หนวยถอนกำาลง (Demobilization Unit) ในกรณทเกดเหตการณขนาดใหญ และซบซอน หนวยนจะรบผดชอบวางแผนถอนกำาลงทรพยากรทเสรจสนภารกจใหเปนไปอยางมระเบยบเรยบรอย และปลอดภย

26

หนวย หนวยถอน

หนวยสถานการณ

หนวยเอกสาร

สวนแผน

นอกจากน สวนแผนงานยงรบผดชอบดานผเชยวชาญเทคนค โดยวางแผนเตรยมและประสานงานผเชยวชาญเฉพาะดาน อนจะเปนประโยชนตอการจดการและการรบมอเมอเกดเหตขนอกดวยสวน สนบสนน ( Logistics Section )

มหนาทจดหาสงอำานวยความสะดวก การบรการ และวสดอปกรณตางๆ รวมถงบคลากรทสามารถใชเครองมออปกรณ ยานพาหนะเหลานนเมอไดรบการรองขอรบการสนบสนนจากสวนปฏบตการหรอตามแผนเผชญเหตทไดกำาหนดไว รวมทงรวมพฒนาแผนเผชญเหตในสวนของการสนบสนนใหสวนปฏบตการ ทงนหนาทหลกของสวนสนบสนน ประกอบดวย

การสอสาร การบรการทางการแพทยแกเจาหนาท การจดหาอาหาร นำาดม และสขอนามยสำาหรบเจาหนาทปฏบต

งาน วสด/อปกรณ การจดเตรยมสถานทสนบสนนการปฏบตงาน การสนบสนนภาคพนดนอยางไรกตาม สำาหรบกรณเหตการณฉกเฉนขนาดใหญ อาจ

จำาเปนตองแบงโครงสรางสวนสนบสนนออกเปน 2 สาขาหลก กลาวคอ1) สาขาบรการ (Service Branch) ประกอบดวย

1.1) หนวยสอสาร (Communication Unit) รบผดชอบจดทำาแผนการสอสาร (ICS Form 205) วธการสอสาร แจกจายอปกรณทใชสนบสนนระบบสอสาร รวมทงจดตงและกำากบดแลศนยการสอสาร (Incident Communication Center) และสถาปนาระบบสอสาร

1.2) หนวยบรการทางการแพทย (Medical Unit) มหนาทจดทำาแผนการบรการทางการแพทย (ICS Form 206) และใหบรการทางการแพทยเบองตน (First Aid and light medical

27

treatment) แกเจาหนาทปฏบตการฉกเฉนทปฏบตงานใน ณ พนทเกดเหต

1.3) หนวยเสบยง (Food Unit) รบผดชอบการจดหาอาหารและนำาดมสำาหรบเจาหนาททปฏบตงานในพนทเกดเหต

2) สาขาสนบสนน (Support Branch) 2.1) หนวยพสด (Supply Unit) มหนาทกำาหนด

ประเภท/ชนด และจำานวนของวสด/อปกรณ ทตองการใชในการปฏบต รวมถงรบผดชอบจดซอ จดหา จดเกบ และแจกจายวสด/อปกรณ และจดระบบคงคลง

2.2) หนวยจดเตรยมพนทสนบสนนการปฏบตการ (Facilities Unit) รบผดชอบจดตงและเตรยมสถานททใชในการสนบสนนการปฏบตงาน รวมทงแตงตงผจดการเพอดแลฐาน (Incident Base) และแคมป (Camps) ตลอดจนรกษาความปลอดภยในสถานท และบรเวณทเกดเหตโดยรวม รวมทงใหบรการดานอนๆ อาท สขอนามย ระบบไฟฟา และการรกษาความสะอาดของพนทดงกลาวอกดวย

2.3) หนวยสนบสนนภาคพนดน (Ground Support Unit) รบผดชอบจดทำาแผนการขนสง (Transportation Plan) อำานวยความสะดวกดานการขนสง การจดหาเชอเพลงสำาหรบพาหนะทใชในการปฏบตงาน รวมทงจดระบบขนสงเคลอนยายบคลากร เสบยง รวมทงวสด/อปกรณสนบสนนการปฏบตการ

สวน การบรหาร ( Finance/Administration Section )

28

สาขา สาขา

- หนวยสอสาร- หนวยบรการ

- หนวยพสด- หนวยจดเตรยมทสนบสนน ปฏบตการ

สวน

เมอเกดเหตสาธารณภยหรอเหตฉกเฉน สวนนจะมหนาทความรบผดชอบในการตรวจสอบ วเคราะหคาใชจาย ตอรองเรองสญญาตางๆ คดคำานวณหาตนทนในการจดการเหตการณทงหมด รวมทงคำานวณมลคาความเสยหาย คาชดเชย การชดใชความเสยหายตามระเบยบ ทงนสวนการบรหารจะปฏบตงานใกลชดกบสวนสนบสนนโดยเฉพาะอยางยงในเรองของการจดหาวสดอปกรณทจำาเปนในการปฏบตการ สำาหรบโครงสรางของสวนบรหารในกรณเหตการณขนาดใหญ อาจมการแบงโครงสรางออกเปนหนวยยอยรบผดชอบเฉพาะดาน ดงน

1) หนวยบนทกเวลา (Time Unit) บนทกเวลาการปฏบตงานของเจาหนาทเพอไวคำานวณคาใชจายทเกดขน อาท คาเบยเลยง

2) หนวยจดซอจดจาง (Procurement Unit) มหนาทจดซอ/จดหา/ดำาเนนการเชาเครองมอ/อปกรณ จดทำาขอตกลงทางการเงน รวมทงรบผดชอบในการบนทกเวลาการใชเครองมอ/อปกรณดงกลาว

3) หนวยชดเชย/เรยกรองคาสนไหมทดแทน (Compensation/Claims Unit) รบผดชอบคำานวณคาชดเชย และเรยกรองคาสนไหมทดแทนใหแกเจาหนาทผปฏบตงาน และหนวยงานทเกยวของ ดงน

3.1 การชดเชย – รบผดชอบในการตรวจความถกตองของเอกสารเกยวกบคาชดเชยของพนกงาน และเกบบนทกการไดรบบาดเจบและหรอเจบปวยทเกยวกบเหตฉกเฉน

3.2 การเรยกรองคาสนไหมทดแทน – สบสวนการเรยกรองคาสนไหมทดแทนกรณทรพยสนเสยหายทเกยวของกบเหตฉกเฉน

4) หนวยคาใชจาย (Cost Unit) รบผดชอบในการรวบรวมขอมลคาใชจายทงหมด ประมาณการคาใชจาย และเสนอแนะแนวทางลด/ประหยดคาใชจาย

29

Incident Commander

Public Information Officer: PIO

Safety Officer: SOCommand

Staff

Commander

*****************************************

30

Liaison Officer: LO

OperationsSection Chief

PlanningSection Chief

LogisticsSection Chief

Finance/AdminSection Chief

General Staff