espade 2007 raport

CPS PUKS „KAROL” WADOWICE RAPORT Z BADAŃ ESAPD WADOWICE 2007

1

OPINIE UCZNIÓW Z GMINY WADOWICE NA TEMAT UZALEśNIEŃ

ORAZ UśYWANYCH PRZEZ NICH SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH

Raport z badania zrealizowanego przez CPS PUKS „Karol” Wadowice

Wadowice, czerwiec 2007


2

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie ………………………………………………………………………………. 3 1. Opis projektu …………………………………………………………………………….. 4

1.1. Cele badawcze ………………………………………………………………………. 4 1.2. Metoda ………………………………………………………………………………. 5 1.3. Próba ………………………………………………………………………………… 5 1.4. Wyjaśnienia terminologiczne ……………………………………………………… 5

2. Charakterystyka badanej populacji ……………………………………………………… 6

2.1. Zestawienia ilościowe ………………………………………………………………. 6 2.2. Płeć i miejsce zamieszkania ………………………………………………………… 8 2.3. Sytuacja społeczno – zawodowa rodziców …………………………………………. 8 2.4. Osiągnięcia w nauce ………………………………………………………………… 9 2.5. Określenie kontekstu związanego z wiara i praktykami religijnymi………………. 10

3. NajwaŜniejsze wnioski z badań podsumowanie ……………………………………….. 11 4. Streszczenie badań ……………………………………………………………………... 15

4.1. UŜywanie narkotyków i niektórych środków psychoaktywnych …………………. 15 4.1.1. Inicjacja narkotykowa i związana z nią motywacja ………………………… 17 4.1.2. Rodzaje narkotyków ich popularność w środowisku badanych ……………. 20 4.1.3. Wzory uŜywania – uŜywanie problemowe …………………………………. 23 4.1.4. Dostępność narkotyków i innych substancji psychoaktywnych ……………. 28 4.1.5. Znajomość narkotyków i rynku narkotykowego – analiza porównawcza …. 29

4.2. UŜywanie alkoholu ………………………………………………………………… 31 4.2.1. Inicjacja alkoholowa ………………………………………………………… 33 4.2.2. Wzory spoŜywania – spoŜywanie problemowe ……………………………. 35 4.2.3. Obraz konsekwencji picia alkoholu w percepcji odbiorców ……………….. 36 4.2.4. Ocena dostępności …………………………………………………………... 37 4.2.5. Picie napojów alkoholowych – analiza porównawcza ……………………… 38 4.2.6. Przekraczanie progu nietrzeźwości - analiza porównawcza ………………... 38

4.3. UŜywanie nikotyny ………………………………………………………………… 39 4.3.1. Inicjacja nikotynowa ………………………………………………………... 39 4.3.2. Nikotyna – uŜywanie problemowe ………………………………………….. 40

4.4. Korzystanie z Internetu oraz gier komputerowych ………………………………… 41 4.4.1. Częstotliwość, miejsce, motywacja uŜywania Internetu,

uŜywanie problemowe ………………………………………………………… 41 4.4.2. Częstotliwość korzystania z gier - korzystanie problemowe ………………. 43


3

Wprowadzenie

Jak wykazują dostępne analizy badawcze w Polsce od lat dziewięćdziesiątych moŜna zaobserwować znaczny wzrost problemów narkomanii, a jej obraz coraz bardziej upodabnia się do wzorów zachodnioeuropejskich.

Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z 2005 r. określa zadania własne gminy w zakresie przeciwdziałania narkomanii, które powinny być uwzględnione w Gminnym Programie Narkomanii.

Gmina Wadowice od 2006 roku realizuje wynikające z ustawy główne cele w 3 z 5 obszarów:

Profilaktyka Leczenie, rehabilitacja, ograniczanie szkód zdrowotnych i reintegracja społeczna Badania i monitoring

Realizatorem wynikających z tych celów zdań publicznych jest PUKS „Karol” Wadowice.

PROWADZIMY NAST ĘPUJĄCE BADANIA I ANALIZY 2006r. badania pedagogów i psychologów szkolnych i analiza potrzeb w zakresie

działań profilaktycznych postulowanych przez szkoły – koncepcja własna 2007r. badania ankietowe na próbie badawczej młodzieŜy klas III gimnazjum i II

szkół ponadgimnazjalnych – badanie według metodologii ESPAD

W Polsce, w ciągu ostatnich dwudziestu lat, przeprowadzono wiele lokalnych i regionalnych badań ankietowych wśród młodzieŜy szkolnej na temat uŜywania róŜnych substancji psychoaktywnych. Zrealizowano równieŜ kilka badań na próbach ogólnopolskich. Badania te z nielicznymi wyjątkami, prowadzone były przez róŜne zespoły badawcze, przy uŜyciu nieporównywalnych kwestionariuszy, na róŜnie zdefiniowanych populacjach, przy odmiennych sposobach doboru próby. Nie pozwalają one zatem, w przewaŜającej większości, na śledzenie trendów w rozwoju zjawiska, czy jego terytorialnego zróŜnicowania. Trudne jest równieŜ znalezienie odniesień międzynarodowych przy próbach oceny sytuacji Polski w obszarze uŜywania substancji psychoaktywnych. 1

1 Janusz Sierosławski, INSTYTUT PSYCHIATRII I NEUROLOGII , EUROPEJSKI PROGRAM BADAŃ ANKIETOWYCH W SZKOŁACH ESPAD, Raport 2007r.


4

1. Opis projektu Europejski Program Badań Szkolnych nad UŜywaniem Alkoholu i Narkotyków przez MłodzieŜ /ESPAD/ dostarcza informacji o rozpowszechnieniu eksperymentalnego i okazjonalnego uŜywania substancji psychoaktywnych wśród młodzieŜy i jest realizowany w szkołach co cztery lata. W Polsce badania takie realizowane były w 1995, 1999, 2003, 2007r., a w Województwie Małopolskim w roku 2005. Gmina Wadowice realizowała badania po raz pierwszy.

Koncepcja współpracy w badaniach szkolnych na temat uŜywania substancji psychoaktywnych powstała wśród badaczy tej problematyki skupionych wokół Rady Europy (Co–operation Group to Combat Drug Abuse and Illicit Trafficking in Drugs – Pompidou Group). Powstały wystandaryzowane metodologicznie warunki do prowadzenia badań w róŜnych krajach, co wzbogaca perspektywę badawczą umoŜliwiając porównywanie wyników nie tylko w czasie, ale równieŜ w przestrzeni.

1. 1. Cele badawcze

Głównym celem badania był pomiar skali zjawiska uŜywania przez młodzieŜ substancji psychoaktywnych oraz podejmowania przez nią innych aktywności łączących się z zagroŜeniem wyjścia w proces uzaleŜnienia.

PoniewaŜ zjawisko narkomanii jest bardzo szerokim i złoŜonym problemem społecznym, przed przystąpieniem do badań wyodrębniono następujące perspektywy i płaszczyzny oraz wyodrębniono moŜliwie do ujęcia cele badania.

Rozpowszechnienie uŜywania narkotyków i innych substancji psychoaktywnych Wzory uŜywania narkotyków i innych środków psychoaktywnych Ocena dostępności substancji legalnych i nielegalnych Rozmiar zjawiska nietrzeźwości narkotykowej, alkoholowej i nikotynowej Rozpowszechnienie zachować związanych z niewłaściwym korzystaniem z Internetu

i gier komputerowych

Wszystkie te kwestie zostały poddane pomiarowi ilościowemu w celu dokonania oszacowań dla młodzieŜy gminy Wadowice oraz porównania z wynikami badań przeprowadzonych w maju 2005 roku na próbie małopolskiej oraz badań prowadzonych w październiku i listopadzie 2005 roku na próbie ogólnopolskiej.


5

1. 2. Metoda

badanie zrealizowano na próbie losowo-celowej młodzieŜy III klas gimnazjów i II klas szkół ponadgimanzjalnych

w badaniu zastosowano wystandaryzowany kwestionariusz do samodzielnego wypełniania przez uczniów

kwestionariusz liczył 66 pytań, a jego realizacja zajmowała od 20 do 35 minut w badaniu zadbano o zapewnienie anonimowości zarówno na poziomie pojedynczych

uczniów, jak i całych szkół

1. 3. Próba

Losowo-celowa próba klas III-cich gimnazjalnych oraz II-gich ponadgimnazjalnych Spośród wszystkich szkół wylosowano 7 klas gimnazjalnych i 10 ponadgimnazjalnych Badanie przeprowadzone zostało w tych szkołach w których dyrekcja wyraziła na to

zgodę. W przypadku jednej szkoły spotkaliśmy się z odmową przeprowadzenia badania bez podania rzeczowej argumentacji.

KaŜdorazowo przed rozdaniem kwestionariusza ankieter odczytywał informację odnośnie do badania i sposobu wypełniania ankiety. Podawał równieŜ informację, Ŝe te osoby, które nie chcą brać udziału w badaniu mogą zrezygnować. Nikt nie zrezygnował. Dwie ankiety zostały odrzucone ze względu na zaobserwowaną postawę w trakcie badania, która nie wskazywała na zaangaŜowanie i szczerość.

Badanie realizowano w dniach 23 kwiecień - 12 czerwiec 2007roku.

1. 4. Wyjaśnienia terminologiczne

Pojęcia takie jak; „narkotyk” „substancje psychoaktywne” traktowane są zamiennie lub uzupełniająco zarówno w ankiecie jak i w opracowaniu danych. Panuje pewnie nieporządek terminologiczny wynikający z potrzeby łączenia nazewnictwa potocznego, popularnego w środowisku z terminologia naukową.

W zakresie profilaktyki związanej z problemami narkomanii uŜywa się obecnie terminologii prawnej, gdzie funkcjonują takie terminy jak: środki odurzające, substancje psychoaktywne i prekursory, a w terminologii zalecanej przez WHO uŜywa się pojęcia substancje psychoaktywne.

narkotyk – termin potoczny – brak precyzji – najczęściej pod tym pojęciem rozumie się środki psychoaktywne z wyłączeniem nikotyny, alkoholu i leków

substancje psychotropowe - to leki uŜywane niewłaściwie bez wskazań lekarskich i w celach nie medycznych – w wykazie UPN

środki odurzające - to pozostałe substancje psychoaktywne z wyłączeniem tytoniu i alkoholu- w wykazie UPN

substancje psychoaktywne – termin ten uwzględnia zróŜnicowane oddziaływanie na psychikę. Termin obejmuje równieŜ wytwarzane i dystrybuowane legalnie: alkohol, tytoń, leki i substancje produkowane w celach technicznych. Termin zalecany przez WHO


6

Substancje psychoaktywne to zbiór substancji: • zróŜnicowanej budowie chemicznej, • otrzymywanych ze źródeł naturalnych np. roślin (opiaty z maku, substancje

halucynogenne z grzybów, marihuana z konopii indyjskich), • modyfikowanych chemicznie (heroina) • wytwarzanych syntetycznie (amfetamina, LSD, rozpuszczalnik), • przyjmowanych róŜną drogą (doustnie, doŜylnie, przez śluzówkę nosa, wdychane), • zróŜnicowanym potencjale uzaleŜniającym, • zróŜnicowanych mechanizmach farmakologicznych i efektach klinicznych • w kontekście prawnym są legalne i nielegalne

Klasyfikacja substancji psychoaktywnych według właściwości klinicznych

ICD- 10 (International Classification of Diseases) Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych. Europejski system diagnozy nozologicznej � ALKOHOL � OPIATY � KANABINOLE � LEKI USPOKAJAJACE � KOKAINA � INNE STYMULUJACE � HALUCYNOGENY � TYTOŃ � LOTNE ROZPUSZCZALNIKI � KILKA LUB INNE

DSM IV (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) jest to system diagnozy nozologicznej Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Stanowi narzędzie dla lekarzy rodzinnych, psychiatrów, psychologów i psychoterapeutów. ALKOHOL AMFETAMINY KOFEINA KANABIS KOKAINA HALUCYNOGENY INHALANTY NIKOTYNA OPIOIDY FENICYKLIDYNA SUBSTANCJE USPOKAJAJĄCE, NASENNE, ANKSJOLITYKI INNE /STERYDY/, UśYWANIE WIELU


7

2. Charakterystyka badanej populacji

2.1. Charakterystyka ilościowa

SZKOŁY GIMNAZJALNE

Gmina Wadowice ilość % %

Ogółem 10 100,00

Miasto 3 30,00 Liczba gimnazjów

Wieś 7 70,00

Ogółem 22 100,00

Miasto 12 54,5 Ilość klas trzecich

Wieś 10 45,5

Ogółem 604 100,00

Miasto 351 58,1 Ilość uczniów klas trzecich

Wieś 253 41,8

Ogółem 7 100,00

Miasto 3 42,8 Liczba wylosowanych klas

Wieś 4 57,1

Ogółem 524 100,00 x

Miasto 351 66,9 x Ilość uczniów w klasach szkół, które przystąpiły do badania

Wieś 191 36,4 x

Ogółem 152 100,00 29,00

Miasto 74 48,7 22,0 Ilość badanych uczniów

Wieś 78 51, 3 40,8


8

SZKOŁY PONADGIMNAZJALNE

Miasto Wadowice ilość % %

Liczba szkół ponadgimnazjalnych 4

Ilość klas drugich ogółem 36

Ilość uczniów w klasach drugich ogółem 962

Liczba szkół które przystąpiły do badania 3

Ogółem 30 100,00

Liceum 11 36,6

Technikum 12 40,0

Liczba klas w szkołach, które przystąpiły do badania

Szkoła Zawodowa 7 23,3

Ogółem 10 100,00

Liceum 4 40,0

Technikum 4 40,0

Liczba wylosowanych klas


Ogółem 779 100,00

Liceum 309 39,7

Technikum 278 35,6

Ilość uczniów w szkołach, które przystąpiły do badania


Ogółem 156 100,00 20,02

Liceum 65 41,6 21,0

Technikum 58 37,1 20,8 Ilość badanych uczniów

Szkoła Zawodowa 33 21,1 17,7


9

Płeć i miejsca zamieszkania

37,2

22,228,6

50

76,8

64

01020304050607080

miasto wie ś

TEREN ZAMIESZKANIAgimnazjum średnie ogółem

48,7

51,3

50

51,3

48,7

50

4747,5

4848,5

4949,5

5050,5

5151,5

kobieta m ęŜczyzna

PŁEĆgimnazjum średnie ogółem

Sytuacja społeczno - zawodowa rodziców

SYTUACJA MATERIALNA RODZINY %

Powodzi nam się bardzo dobrze 13,6

Powodzi nam się raczej dobrze 60,7

Powodzi nam się znośnie, średnio 23,4

Powodzi nam się raczej źle 1,9

Powodzi nam się bardzo źle, jesteśmy w trudnej sytuacji materialnej 0,0





GIMNAZJUM

Powodzi nam się bardzo źle 0,0





SZKOŁY PONADGIMNAZJALNE

Powodzi nam się bardzo źle 0,0


10

STATUS ZAWODOWY RODZICÓW %

Obydwoje pracują 59,1

Tylko ojciec pracuje 21,4

Tylko matka pracuje 11,0

Obydwoje nie pracują lub są na rencie i emeryturze 7,1



Tylko matka pracuje 11,8 GIMNAZJUM

Obydwoje nie pracują lub są na rencie 9,2



Tylko matka pracuje 10,3

SZKOŁY PONAD GIMNAZJALNE

Obydwoje nie pracują lub są na rencie 5,1

Osiągnięcia w nauce

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

1 do 2 2 do 3 3 do 4 4 do 5 5 do 6

ŚREDNIA OCEN W OSTATNIM PÓŁROCZU

gimnazjum średnie ogółem


11

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

1 do 2 2 do 3 3 do 4 4 do 5 5 do 6

ŚREDNIA OCEN NA KONIEC OSTATNIEGO ROKU SZKOLNEGO

gimnazjum średnia ogółem

Określenie kontekstu związanego z wiarą i praktykami religijnymi

GIMNAZJUM ŚREDNIE OGÓŁEM JESTEM OSOBĄ WIERZĄCĄ 98,0 96,8 97,4 JESTEM OSOBĄ NIEWIERZĄCĄ 0,7 3,2 1,9

CZĘSTOTLIWOŚĆ PRAKTYK RELIGIJNYCH

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

codziennie raz na tydzie ń raz/dwa razy wmiesi ącu

Ŝadziej ni Ŝ raz wmiesi ącu

nie praktykuje



12

3. NajwaŜniejsze wnioski z badań podsumowanie

Rozpowszechnienie uŜywania narkotyków i innych substancji psychoaktywnych

Spośród badanych uczniów ponad jedna piąta (22%) przyznaje, Ŝe próbowała narkotyków.

W odpowiedzi na pytanie, skąd zdobyli pierwszy narkotyk, ankietowani najczęściej wybierali następujące odpowiedzi: 1. nieokreślone źródło - 9,1% 2. od jednego z rodziców - 8,8% 3. od koleŜanki lub kolegi - 2,9% 4. od starszego rodzeństwa - 2,6%.

Wśród narkotyków i innych substancji psychoaktywnych, których próbowali badani uczniowie najbardziej popularne są: 1. środki przeciwbólowe – 25,3% 2. haszysz, marihuana – 5,5% 3. środki uspokajające, nasenne – 3,2% 4. środki anaboliczne, sterydy – 1,9%

RównieŜ te same substancje były przyjmowane najczęściej przez badanych uczniów z Małopolski.

Porównując wypowiedzi uczniów gimnazjum i szkół średnich, pierwszym środkiem po jaki najczęściej sięgnęli: Uczniowie szkół ponadgimnazjalnych były:

1. środki przeciwbólowe – 30,3% 2. środki anaboliczne, sterydy – 3,9 % 3. środki uspokajające i nasenne – 3,3 %

Uczniowie szkół gimnazjalnych: 1. środki przeciwbólowe – 20,5% 2. marihuana, haszysz – 9,0 % 3. środki uspokajające i nasenne 3,2 %

Najliczniejsza grupa wśród badanych, około 20% nie podała powodu sięgnięcia po narkotyk, zaś prawie 6% wskazało, Ŝe powodem była ciekawość. Analizując dane ankietowe i przyglądając się temu, jakie narkotyki są najbardziej popularne wśród uczniów eksperymentujących, czyli tych, który zaŜyli narkotyku 1 2 razy w Ŝyciu moŜna określić, Ŝe w gminie Wadowice dane te rozkładają się następująco: 1. LSD – 8,1 % 2. Marihuana, haszysz – 3,9 % 3. Środki wziewne – 3,9 % 4. Alkohol z tabletkami – 1,9 % 5. Amfetamina – 1,6 % Wiedza o środkach odurzających wśród badanej młodzieŜy jest w większości powszechna i nie ma istotnych róŜnic miedzy uczniami gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej.


13

O najpopularniejszych narkotykach słyszało średnio ¾ ankietowanych. Jednak ich wiedza w porównaniu do wiedzy badanych w 2005r. uczniów z Małopolski jest nieco mniejsza. Średnio 95% ankietowanych uczniów ma za sobą inicjację alkoholową: 92,8% uczniów III klas gimnazjum, 96,8 % uczniów II klas szkół średnich.

Co trzeci uczeń II klasy szkoły średniej przechodził inicjację alkoholową w wieku 16 lat. Co czwarty uczeń III klasy gimnazjum juŜ w wieku 15 lat. 10% badanych gimnazjalistów podało 12 rok Ŝycia, jako wiek pierwszego sięgnięcia po alkohol.

Wyniki badań wskazują, Ŝe młodsi uczniowie częściej niŜ ich starsi koledzy próbowali alkoholu w młodszym wieku a to świadczy wyraźnie o obniŜaniu się wieku inicjacji alkoholowej wśród dzieci i młodzieŜy.

Ponad 26% badanych jako miejsce inicjacji podała uroczystość rodzinną, 25% wskazało wesele, dyskotekę lub koncert, 7,8% pub, bar, kawiarnię, 6,5% park, ulicę ławkę, 3,2% podało, Ŝe miało to miejsce w szkole, na wyjeździe szkolnym lub obozie wakacyjnym. Prawie 30% ankietowanych odpowiada, Ŝe w innym miejscu.

Prawie 20% gimnazjalistów piło alkohol 40 i więcej razy w swoim Ŝyciu, do równie częstego picia przyznało się prawie 36% uczniów szkół średnich.

W ciągu ostatniego roku średnio jedna czwarta ankietowanych piła alkohol 3-5 razy, natomiast w ciągu ostatnich 30 dni przed badaniem ponad 26% uŜywało alkoholu 1-2 razy.

Wzory uŜywania narkotyków i innych środków psychoaktywnych

Najpopularniejsze w środowisku w ocenie badanych narkotyki to: 1. haszysz i marihuana - 33,8% 2. środki przeciwbólowe - 17,2 % 3. amfetamina - 14,6%

Wśród gimnazjalistów popularne są takŜe extazy, heroina i kokaina, wśród uczniów szkół ponadgimnazjalnych - środki uspokajające i nasenne, środki anaboliczne i sterydy, kokaina.

Najczęściej uŜywane przez ankietowaną młodzieŜ substancje, czyli te po które sięgnęli 1-2 razy w ciągu 30 dni przed badaniem to: 1. środki przeciwbólowe – 17,9 % 2. środki uspokajające i nasenne – 4,2 % 3. Substancje wziewne – 1,9 % 4. środki anaboliczne, sterydy – 1,3 5. ekstazy – 1 % 6. marihuana lub haszysz – 0,6%

W ciągu ostatniego roku średnio jedna czwarta ankietowanych twierdzi, Ŝe piła alkohol 3-5 razy, natomiast w ciągu ostatnich 30 dni przed badaniem ponad 26% twierdzi, Ŝe uŜywało alkoholu 1-2 razy.


14

Analizując wzory spoŜywania alkoholu widać, Ŝe w okresie 30 dni poprzedzających badanie młodzieŜ najczęściej piła:

1. piwo – 61 % 2. alkohole wysokoprocentowe – 44,7 % 3. wino – 24,2 % 4. drinki – 22,7 % 5. napoje winopodobne – 11,7%

Porównując spoŜycie uczniów szkół gimnazjalnych i średnich: więcej piją uczniowie starsi : w ciągu ostatniego miesiąca 5 i więcej półlitrowych piw wypiło 21,2% uczniów szkół średnich i 3,9% gimnazjalistów, natomiast piwo w ilości 3-4 półlitrowe butelki spoŜywało prawie taka sama liczba uczniów gimnazjum i szkoły średniej.

Wyniki spoŜycia alkoholu wysokoprocentowego są mocno niepokojące: niespełna połowa badanych piła alkohol wysokoprocentowy w ciągu ostatnich 30 dni przed badaniem. Najczęściej jednak wypijaną ilością tego rodzaju alkoholu jest więcej niŜ 5 kieliszków.

W takiej ilości w ciągu ostatnich 30 dni alkohol piło 23,7% uczniów szkół średnich i 8,6% uczniów gimnazjum.

Młodsi uczniowie mają przewagę w piciu drinków w ilości od 0,5 do 1 litra – dwukrotnie częściej pili ten rodzaj alkoholu w ciągu ostatnich 30 dni, dominują równieŜ w piciu napojów winopodobnych: pół butelki wypija dwukrotnie więcej gimnazjalistów niŜ uczniów szkół średnich.

Ocena dostępności substancji legalnych i nielegalnych

Na pytanie, gdzie moŜna łatwo zdobyć narkotyki prawie 40% podaje dyskotekę, ponad 13% szkołę, ponad 10% wskazuje dom dealera, około 43% odpowiada, Ŝe nie zna takiego miejsca.

Nie ma większych problemów z dostępem do alkoholu i jego zakupem. Łatwiej kupić alkohol uczniom starszym: najłatwiej kupić piwo - co druga próba była udana, następnie wódkę – co czwarta próba zakupu zakończyła się powodzeniem, sprzedawca najczęściej odmawiał licealistom zakupu wina w 2,6% sytuacji.

Gimnazjalistom najczęściej udawało się kupić piwo - 23,7% , z odmową sprzedawcy spotkało się jedynie ok. 6% uczniów, z odmową zakupu wina czy wódki uczniowie spotykali się jeszcze rzadziej tj. w 3,3% sytuacji.

Rozmiar zjawiska nietrzeźwości narkotykowej, alkoholowej i nikotynowej

Według badanych ich znajomi najczęściej uŜywają alkoholu - uwaŜa tak ponad 35%, na drugim miejscu w rankingu popularności znajduję się palenie papierosów – ok.35%. Ponad 45% badanych podaje, Ŝe kilka osób spośród znajomych upija się co najmniej raz w tygodniu, 11% ankietowanych zna sporo takich osób.


15

W porównaniu do badań uczniów z Małopolski z 2005r wzrasta szczególnie % uczniów uŜywających alkoholu i upijających się. Niecałe 65% ankietowanych podaje, Ŝe nikt z ich znajomych nie uŜywa marihuany lub haszyszu, podobne zdanie na temat uŜywania innych środków ma ponad 80% badanych. Porównując spoŜycie napojów alkoholowych w latach obserwuje się wzrost tendencji. Wyniki badań uczniów szkół wadowickich są przynajmniej kilka procent wyŜsze niŜ ich rówieśników z Małopolski dwa lata wcześniej.

Największy wzrost spoŜycia obserwuje się wśród uczniów II klas szkół ponadgimnazjalnych w okresie 30 dni przed badaniem – róŜnica ponad 10%.

Wskaźniki przekroczenia progu nietrzeźwości badanych uczniów wadowickich szkół co prawda nie przekraczają wyników ogólnopolskich badań z lat ubiegłych (1999, 2003) jednak i tak są wysokie. Ponad połowa badanych gimnazjalistów upiła się kiedykolwiek w Ŝyciu, taka sytuacja zdarzyła się takŜe 66% uczniom klas II szkół ponadgimnazjalnych.

24,3% ankietowanych gimnazjalistów upiło się w okresie 30 dni przed badaniem, w tym czasie zrobiło to takŜe ponad 30% uczniów II klas szkół średnich. Ponad 50% badanych zna osobę uzaleŜnioną od alkoholu, natomiast 10% zna osobę uzaleŜnioną od narkotyków.

W okresie 30 dni przed badaniem ponad7% badanych uczniów szkół średnich wypala 1-5 papierosów dziennie, 5%pali 6-10 papierosów dziennie.

Rozpowszechnienie zachować związanych z niewłaściwym korzystaniem z Internetu i gier komputerowych

Co czwarty badany uczeń korzysta z Internetu od 1 do 3 godzin dziennie. 15% uczniów szkoły średniej spędza przed Internetem ponad 3 godz. dziennie, ok. 18% spędza mniej niŜ godzinę tygodniowo.

Ponad 60% ankietowanych korzysta z Internetu w domu, ok. 15% w szkole, tylko 5% w kawiarence internetowej.

MłodzieŜ korzysta z Internetu w celu zdobywania informacji ponad 30%, ok27% robi to dla rozrywki, ok. 17% ankietowanych uŜywa Internetu jako komunikatora lub pomocy do nauki

W gry komputerowe gra ok58% uczniów III klasy gimnazjum i ok.65% uczniów szkoły średniej.

Największym powodzeniem cieszą się gry sportowe (zwłaszcza wśród gimnazjalistów - gra w nie ok.35%), takŜe gry logiczne, dalej zręcznościowe i strategiczne.

Godzinę dziennie na gry przeznacza 10% badanych uczniów, w tej grupie przewaŜają uczniowie gimnazjum, 2-3 godzin dziennie na gry komputerowe poświęca ponad 5% uczniów.


16

4. Streszczenie badań

4. 1. UŜywanie narkotyków i niektórych środków psychoaktywnych

Spośród badanych uczniów ponad jedna piąta (22%) przyznaje, Ŝe próbowała narkotyków.

Na pytanie skąd zdobyli pierwszy narkotyk ankietowani najczęściej podają nieokreślone

źródło 9,1%, w dalszej kolejności otrzymanie od jednego z rodziców 8,8%, od koleŜanki lub kolegi 2,9%, od starszego rodzeństwa 2,6%.

Pierwsze narkotyki lub inne substancje psychoaktywne , których spróbowali badani

uczniowie to środki przeciwbólowe – ponad 25%, haszysz, marihuana – 5,5%, środki uspokajające, nasenne – 3,2%, środki anaboliczne, sterydy – 1,9%.

RównieŜ te same substancje były przyjmowane najczęściej przez badanych uczniów

z Małopolski. Porównując uczniów gimnazjum i szkół średnich, pierwszym środkiem po jaki sięgnęli

były środki przeciwbólowe - ponad 30% uczniów starszych klas, zaś 20% gimnazjalistów, na drugim miejscu wśród uczniów gimnazjum znalazła się marihuana i haszysz, na trzecim środki uspokajające i nasenne, natomiast wśród uczniów szkół ponadgimnazjalnych na drugim miejscu znalazły się środki anaboliczne, sterydy, a na trzecim równieŜ środki uspokajające i nasenne.

Najliczniejsza grupa wśród badanych (ok.20%) nie podała powodu sięgnięcia po

narkotyk, zaś prawie 6% wskazało Ŝe powodem była ciekawość. Najpopularniejsze w środowisku badanych narkotyki to haszysz i marihuana, środki

przeciwbólowe, amfetamina. Wśród gimnazjalistów popularne są takŜe extazy, heroina i kokaina, wśród uczniów szkół ponadgimnazjalnych - środki uspokajające i nasenne, środki anaboliczne i sterydy, kokaina.

Według badanych ich znajomi najczęściej uŜywają alkoholu - uwaŜa tak ponad 35%, na

drugim miejscu w rankingu popularności znajduję się palenie papierosów – ok.35%. Ponad 45% badanych podaje, Ŝe kilka osób spośród znajomych upija się co najmniej raz

w tygodniu, 11% ankietowanych zna sporo takich osób. W porównaniu do badań uczniów z Małopolski z 2005r wzrasta szczególnie % uczniów

uŜywających alkoholu i upijających się. Niecałe 65% ankietowanych podaje, Ŝe nikt z ich znajomych nie uŜywa marihuany lub

haszyszu, podobne zdanie na temat uŜywania innych środków ma ponad 80% badanych. Ponad 50% badanych zna osobę uzaleŜnioną od alkoholu, natomiast 10% zna osobę

uzaleŜnioną od narkotyków.


17

Najczęściej uŜywane substancje przez ankietowaną młodzieŜ to środki przeciwbólowe: w ciągu ostatnich 30 dni przed badaniem 17% badanych uŜywało ich 1-2 razy, 4% w tym okresie przyjmowało środki uspokajające i nasenne, ok. 0,6% paliło marihuanę lub haszysz.

W ciągu swojego Ŝycia przynajmniej raz lub dwa razy do uŜycia LSD przyznało się

ponad 8% badanych, środków wziewnych - ok. 4%, 1,5% stosowało amfetaminę, prawie 2% łączyło alkohol z tabletkami, natomiast 1% uŜywało alkoholu z marihuaną.

Wiedza o środkach odurzających wśród badanej młodzieŜy jest w większości

powszechna i nie ma istotnych róŜnic miedzy uczniami gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej.

O najpopularniejszych narkotykach słyszało średnio ¾ ankietowanych. Jednak ich

wiedza w porównaniu do wiedzy badanych w 2005r. uczniów z Małopolski jest nieco mniejsza.

Na pytanie gdzie moŜna łatwo zdobyć narkotyki prawie 40% podaje dyskotekę, ponad

13% szkołę, ponad 10% wskazuje dom dealera, ok.43% odpowiada, ze nie zna takiego miejsca.


18

4.1.1. Inicjacja narkotykowa i związana z nią motywacja

21 21,8 22,1

75 76,9 76

0

10

20

30

40

50

60

70

80

tak nie

CZY PRÓBOWAŁEŚ KTÓREGOŚ Z WYMIENIONYCH NARKOTYKÓW?


Skąd zdobyłeś ten narkotyk?

Małopolska

%

Wadowice Ogółem

%

Wadowice Gimnazjum

%

Wadowice ponadgimnazjalne

%

Nie próbowałem/łam Ŝadnego narkotyku

31,5 64,0 61,2 66,7

Dostałem/łam od starszego brata/siostry

1,9 2,6 3,9 1,3

Dostałem/łam od starszego kolegi/koleŜanki

9,0 1,9 1,3 2,6

Dostałem/łam od kolegi/koleŜanki w moim wieku lub młodszych

7,3

2,9 2,0 3,8

Dostałem/łam od kogoś znanego ze słyszenia, ale osobiście

1,0

0,3 0,7 0,0

Dostałem/łam od obcej osoby 0,2 1,3 1,3 1,3

Dostałem/łam od jednego z rodziców

9,4 8,8 11,8 5,8

Braliśmy to wspólnie w grupie przyjaciół

13,8 2,3 2,0 2,6

Kupiłem/łam od kolegi/koleŜanki

3,9 0,6 0,0 1,3

Kupiłem/łam od kogoś znanego ze słyszenia, ale nie osobiście

0,7 0,0 0,0 0,0

Kupiłem/łam od obcej osoby 0,2 0,6 0,7 0,6

Wziąłem/łam z domu, bez pozwolenia rodziców

4,1 2,6 2,0 3,2

śadne z powyŜszych 16,9 9,1 9,9 8,3


19

MOTYWACJA

61,8

1,3 2 2 0,7

23,7

1,35,3

68,6

1,3 0 0,6 0,6

14,1

3,26,4

65,3

1,3 1 1,3 0,6

18,8

2,35,8

0

10

20

30

40

50

60

70

80

nie próbowałem Ŝadnego narkotyku

chciałem poczuć się na haju

nie miałem nic do roboty

nie chciałem odstawać od grupy

chciałem zapomniec o swoich problemach

inny powód

nie pamiętam

byłem ciekawy



20

Jaki był pierwszy narkotyk, który spróbowałeś

Małopolska %

Wadowice Ogółem

%

Wadowice Gimnazju

m %


%

Nie próbowałem Ŝadnego narkotyku

27,6 60,7 64,7 56,6

Środki uspokajające i nasenne 2,5 3,2 3,2 3,3

Środki przeciwbólowe 13,4 25,3 20,5 30,3

Substancje wziewne, np. rozpuszczalniki i kleje

0,3 1,3 0,0 2,6

Środki anaboliczne, sterydy 0,7 1,9 0,0 3,9

Haszysz, Marihuana 10,3 5,5 9,0 2,0

LSD 0,0 0,0 0,0 0,0

Kokaina 0,0 0,0 0,0 0,0

Crack 0,0 0,0 0,0 0,0

Heroina 0,0 0,3 0,6 0,0

Amfetamina 0,8 0,6 1,3 0,0

Ekstazy 0,3 0,3 0,6 0,0

Metadon 0,1 0,0 0,0 0,0

Opium 0,0 0,0 0,0 0,0

Morfina 0,0 0,0 0,0 0,0

GHB 0,0 0,0 0,0 0,0

Relevin 0,0 0,0 0,0 0,0

Grzyby halucynogenne 0,1 0,0 0,0 0,0

Polska heroina (kompot) 0,0 0,3 0,0 0,7

Inne, jakie?. 0,2 0,0 0,0 0,0

Nie wiem co to była za substancja 0,2 0,0 0,0 0,0

Brak danych 43,5


21

4.1.2. Rodzaje narkotyków ich popularność w środowisku badanych

Który z wymienionych narkotyków jest twoim zdaniem najpopularniejszy w waszym środowisku

Wadowice ogółem

%

Wadowice gimnazjum

%


%

Środki uspokajające i nasenne 10,1 9,2 10,9

Środki przeciwbólowe 17,2 15,8 18,6

Substancje wziewne, np. rozpuszczalniki i kleje 6,2 5,9 6,4

Środki anaboliczne, sterydy 7,8 5,3 10,3

Haszysz, Marihuana 33,8 34,2 33,3

LSD 2,9 2,6 3,2

Kokaina 10,7 11,8 9,6

Crack 1,6 2,0 1,3

Heroina 10,1 11,8 8,3

Amfetamina 14,6 15,1 14,1

Ekstazy 10,1 12,5 7,7

Metadon 0,6 0,7 0,6

Opium 1,6 2,6 0,6

Morfina 2,6 3,9 1,3

GHB 0,3 0,0 0,6

Relevin 0,3 0,0 0,6

Grzyby halucynogenne 5,2 7,9 2,6

Polska heroina (kompot) 3,9 4,6 3,2

Inne, jakie?. 1,9 2,6 1,3

Nie wiem, trudno powiedzieć 2,3 3,3 1,3

OCENA POPULARNOŚCI ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH

33,8

17,2

14,6

10,710,1

10,110,1

7,8

6,2

0 5 10 15 20 25 30 35 40

marihuana

środki przeciwbólowe

amfetamina

kokaina

ekstazy

środki uspokaj ące

heroina

środki anaboliczne

substancje wziewne


22

Jak oceniasz ile osób wśród twoich znajomych…

nikt kilka osób

sporo większość wszyscy

Pali papierosy 6,5 35,1 34,4 18,8 1,0

Pije napoje alkoholowe 2,9 16,6 36,4 29,5

7,1

Upija się co najmniej raz w tygodniu 35,4 45,8 11,0 4,5

1,0

Pali marihuanę lub haszysz 64,9 21,4 4,9 1,0

0,3

Bierze LSD lub inny halucynogen 83,4 7,5 2,3 0,6

0,0

Bierze amfetaminę 82,8 10,7 1,6 0,3

0,0

Bierze leki uspokajające lub nasenne bez wskazań lekarza

82,8 10,7 1,6 0,3

0,0

Bierze kokainę lub crack 91,2 3,6 0,3 0,0

0,0

Bierze ekstazy 90,6 3,9 1,3 0,0

0,0

Bierze heroinę 93,2 2,3 0,3 0,0

0,0

UŜywa środków wziewnych 91,2 2,9 1,0 0,0

0,0

Bierze grzyba halucynogenne 90,9 3,6 1,3 0,0

0,0

Bierze GHB 94,2 0,6 0,0 0,0

0,0

Bierze alkohol razem z marihuaną 81,8 9,7 1,9 1,0

1,0

Bierze sterydy anaboliczne 79,2 13,3 2,3 0,3

0,3

Bierze polską heroinę 88,6 4,9 0,0 0,6

0,3

UśYWANIE ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH W ŚRODOWISKU BADANYCH

36,4

1,61,6

1,92,3

4,9

11

34,4

0 5 10 15 20 25 30 35 40

pije napoje alkoholowe

pali papierosy

upija si ę co najmniej raz w tygodniu

pali marihuan ę

bierze LSD

bierze alkohol z marihuan ą

bierze leki uspokajaj ące bez wskaza ń lekarza

bierze amfetamin ę


23

CZY ZNASZ OSOBĘ UZALEZNIONĄ OD ALKOHOLU?

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

tak nie nie wiem


CZY ZNASZ OSOBĘ UZALEZNIONĄ OD NARKOTYKÓW?

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

tak nie nie wiem



24

4.1.3. Wzory uŜywania – uŜywanie problemowe

Ile razy, o ile w ogóle zdarzyło ci się uŜywać wymienione narkotyki?

Ani razu

1-2 razy

3-5 razy

6-9 razy

10-19 razy

20-39 razy

40 i więcej

Środki uspokajające i nasenne 81,8 8,1 1,9 1,9 1,0 0,0 0,3

Środki przeciwbólowe 43,5 13,0 12,0 5,8 6,8 5,2 0,7


90,3 3,9 1,3 0,3 0,3 0,0 0,0

Środki anaboliczne, sterydy 94,5 0,6 0,6 0,0 0,0 0,6 0,0

Haszysz, Marihuana 87,0 3,9 2,6 1,3 0,0 0,0 1,9

LSD 88,3 8,1 0,0 0,0 0,3 0,0 0,0

Kokaina 94,5 1,0 0,0 0,3 0,3 0,0 0,0

Crack 96,1 0,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Heroina 94,8 0,3 0,0 0,0 0,3 0,3 0,0

Amfetamina 91,9 1,6 1,0 0,6 0,6 0,0 0,6

Ekstazy 94,5 1,0 0,0 0,3 0,0 0,3 0,3

Metadon 95,8 0,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Opium 95,8 0,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Morfina 95,5 0,6 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

GHB 96,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Relevin 95,8 0,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Grzyby halucynogenne 94,8 0,6 0,6 0,0 0,0 0,0 0,0

Polska heroina (kompot) 94,2 1,3 0,0 0,6 0,0 0,0 0,0

Alkohol razem z tabletkami 92,9 1,9 0,6 0,6 0,0 0,0 0,3

Alkohol razem z Marihuana, lub Haszyszem

92,2 1,0 0,6 1,3 0,0 0,3 0,6

Narkotyki wstrzykiwane za pomocą igły 95,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

inne 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0


25

Ile razy w ciągu ostatnich 12 m-cy zdarzyło ci się uŜywać wymienione narkotyki?

Ani razu

1-2 razy 3-5

razy 6-9 razy

10-19 razy

20-39 razy

40 i więcej




93,8 0,6 1,0 0,0 0,0 0,0 0,0



LSD 95,5 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Kokaina 94,8 0,0 0,0 0,3 0,3 0,0 0,0

Crack 95,1 0,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,3

Heroina 95,1 0,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Amfetamina 93,8 0,3 1,3 0,0 0,0 0,3 0,0

Ekstazy 94,2 0,6 0,3 0,0 0,3 0,0 0,0

Metadon 95,5 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Opium 95,1 0,0 0,3 0,0 0,0 0,0 0,0

Morfina 95,1 0,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

GHB 95,5 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Relevin 95,5 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0





92,5 0,6 1,0 0,3 0,3 1,0 0,0


inne 79,2 0,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0


26

Ile razy w ciągu ostatnich 30 dni zdarzyło ci się uŜywać wymienione narkotyki?

Ani razu

1-2 razy 3-5

razy 6-9 razy

10-19 razy

20-39 razy

40 i więcej




92,2 1,9 0,3 1,0 0,3 0,0 0,0



LSD 94,8 0,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Kokaina 94,8 0,0 0,0 0,0 0,3 0,0 0,0

Crack 95,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Heroina 94,8 0,0 0,0 0,3 0,0 0,0 0,0

Amfetamina 94,8 0,3 0,0 0,3 0,0 0,0 0,0

Ekstazy 93,8 1,0 0,0 0,0 0,0 0,3 0,0

Metadon 95,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Opium 95,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Morfina 95,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

GHB 95,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Relevin 95,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0





93,5 0,3 0,6 0,3 0,0 0,0 0,0


inne 77,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0


27

ŚRODKI USPOKAJAJ ĄCE - MODEL UśYWANIA

0

2

4

6

8

10

1-2 razy 3-5 razy 6-9 razy 10-19 razy 20-39 razy 40 i wi ęcej

w ci ągu Ŝycia w ci ągu ostanich 12 m-cy w ciagu ostatnich 30 dni

MARIHUANA, HASZYSZ - MODEL U śYWANIA

0

1

2

3

4

5


w ci ągu Ŝycia w ci ągu ostanich 12 m-cy w ci ągu ostatnich 30 dni

ŚRODKI PRZECIWBÓLOWE - MODEL U śYWANIA

0

5

10

15

20




28

AMFETAMINA - MODEL U śYWANIA

0

0,5

1

1,5

2



EKSTAZY - MODEL UśYWANIA

0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

1,2



ŚRODKI WZIEWNE, KLEJE, ROZPUSZCZALNIKI - MODEL UśYWANIA

0

1

2

3

4

5




29

ALKOHOL Z MARIHUAN Ą - MODEL UśYWANIA

00,20,40,60,8

11,21,4



4.1.4. Dostępność narkotyków i innych substancji psychoaktywnych

43,2

13,6 7,5

39,3

10,74,2

41,4

15,49,6

45,5

10,93,8

44,7

11,85,3

32,9

10,54,6

0

10

20

30

40

50

nie znamtakiegomiejsca

w szkole na ulicy w dyskotece,pubie, itd..

w domu udealera

w innymmiejscu

gimnazjum

średnia

ogółem

GDZIE MOśNA ŁATWO ZDOBY Ć NARKOTYKI?



30

4.1.5. Znajomość narkotyków i rynku narkotykowego – analiza porównawcza

O których z podanych narkotyków słyszałeś

Małopolska

%

Wadowice Ogółem

%

Wadowice Gimnazjum

%


%

Środki uspokajające i nasenne 92,0 71,8 73,0 70,5

Środki przeciwbólowe 87,0 80,5 87,5 73,7


79,7 64,3 65,8 62,8

Środki anaboliczne, sterydy 80,4 59,1 54,6 63,5

Haszysz, Marihuana 87,2 75,0 72,4 77,6

LSD 51,4 25,6 21,7 29,5

Kokaina 88,1 75,3 77,0 73,7

Crack 34,7 21,1 19,7 22,4

Heroina 86,8 74,0 76,3 71,8

Amfetamina 87,7 75,6 77,0 74,4

Ekstazy 81,1 66,6 68,4 64,7

Metadon 14,3 10,1 9,2 10,9

Opium 57,8 32,1 29,6 34,6

Morfina 76,7 63,6 67,1 60,3

GHB 9,6 5,8 5,3 6,4

Relevin 9,7 5,8 5,9 5,8

Grzyby halucynogenne 74,8 52,9 52,0 53,8

Polska heroina (kompot) 68,3 45,5 43,4 47,4

Inne, jakie?. 2,3 3,6 2,6 4,5


31

Jak oceniasz, czy łatwo jest kupić podane substancje?

Nie moŜliwe

Bardzo trudne

Raczej trudne

Raczej łatwe

Bardzo łatwe

Nie wiem

Papierosy 0,6 3,2 2,6 35,1 51,3 3,2

Wino 2,6 2,9 5,8 29,5 49,7 5,5

piwo 2,6 1,6 6,5 33,4 49,4 2,6

Wódka 3,9 4,2 11,0 26,9 43,5 6,2

Środki uspokajające i nasenne 5,8 2,9 9,1 17,2 34,7 25,3

Środki przeciwbólowe 4,5 1,6 3,2 18,8 51,3 14,9


7,5 3,2 7,5 16,6 28,6 32,1

Środki anaboliczne, sterydy 10,7 7,1 12,3 15,6 8,1 40,9

Haszysz, Marihuana 14,0 11,4 14,6 10,7 6,5 38,6

LSD 15,3 13,0 14,0 5,2 2,6 45,8

Kokaina 16,2 12,0 14,0 5,2 2,3 46,1

Crack 16,6 12,7 13,3 3,9 1,9 47,4

Heroina 16,6 11,7 14,6 4,2 2,3 46,1

Amfetamina 15,9 11,4 14,6 5,8 2,9 45,1

Ekstazy 14,6 12,0 13,6 5,8 2,3 44,2

Metadon 15,3 10,7 13,3 2,3 1,9 46,4

Opium 16,2 10,1 12,3 2,6 1,9 46,4

Morfina 14,6 22,1 10,7 4,2 6,2 40,9

GHB 15,6 10,1 12,0 3,2 1,6 47,4

Relevin 16,2 10,4 11,7 2,6 1,6 46,8

Grzyby halucynogenne 14,3 9,4 13,3 4,9 2,9 44,8

Polska heroina (kompot) 15,6 9,7 10,7 4,2 4,5 44,8


32

4.2. UŜywanie alkoholu

Wyniki badań wskazują, Ŝe młodsi uczniowie częściej niŜ ich starsi koledzy próbowali

alkoholu w młodszym wieku a to świadczy wyraźnie o obniŜaniu się wieku inicjacji alkoholowej wśród dzieci i młodzieŜy.

Ponad 26% badanych jako miejsce inicjacji podała uroczystość rodzinną, 25% wskazało

wesele, dyskotekę lub koncert, 7,8% pub, bar, kawiarnię, 6,5% park, ulicę ławkę, 3,2% podało, Ŝe miało to miejsce w szkole, na wyjeździe szkolnym lub obozie wakacyjnym. Prawie 30% ankietowanych odpowiada, Ŝe w innym miejscu.

Prawie 20% gimnazjalistów piło alkohol 40 i więcej razy w swoim Ŝyciu, do równie

częstego picia przyznało się prawie 36% uczniów szkół średnich. W ciągu ostatniego roku średnio jedna czwarta ankietowanych piła alkohol 3-5 razy,

natomiast w ciągu ostatnich 30 dni przed badaniem ponad 26% uŜywało alkoholu 1-2 razy. Analizując wzory spoŜywania alkoholu widać, Ŝe w okresie 30 dni poprzedzających

badanie młodzieŜ najczęściej piła piwo - 61%, następnie alkohole wysokoprocentowe – 44,7%, wino – 24,2%, drinki – 22,7%, napoje winopodobne – 11,7%.

Porównując spoŜycie uczniów szkół gimnazjalnych i średnich: więcej piją uczniowie

starsi : w ciągu ostatniego miesiąca 5 i więcej półlitrowych piw wypiło 21,2% uczniów szkół średnich i 3,9% gimnazjalistów, natomiast piwo w ilości 3-4 półlitrowe butelki spoŜywało prawie taka sama liczba uczniów gimnazjum i szkoły średniej.

Wyniki spoŜycia alkoholu wysokoprocentowego są mocno niepokojące: niespełna

połowa badanych piła alkohol wysokoprocentowy w ciągu ostatnich 30 dni przed badaniem!!! Najczęściej jednak wypijaną ilością tego rodzaju alkoholu jest więcej niŜ 5

kieliszków!!! W takiej ilości w ciągu ostatnich 30 dni alkohol piło 23,7% uczniów szkół średnich i

8,6% uczniów gimnazjum!!! Młodsi uczniowie mają przewagę w piciu drinków w ilości od 0,5 do 1 litra –

dwukrotnie częściej pili ten rodzaj alkoholu w ciągu ostatnich 30 dni, dominują równieŜ w piciu napojów winopodobnych: pół butelki wypija dwukrotnie więcej gimnazjalistów niŜ uczniów szkół średnich.

Badana młodzieŜ prezentuje na ogół pozytywne zdanie na temat skutków picia.

Przewidują, Ŝe będą się świetnie bawić, będą bardziej towarzyscy i przyjaźni, zapomną o swoich problemach, poczują się szczęśliwi. Natomiast za mało albo bardzo mało prawdopodobne uwaŜają sytuacje, Ŝe nie będą w stanie przestać pić, będą mieli kłopoty z policją, zrobią coś czego będą Ŝałować.

Nie ma większych problemów z dostępem do alkoholu i jego zakupem. Łatwiej kupić alkohol uczniom starszym: najłatwiej kupić piwo - co druga próba była udana, następnie wódkę – co czwarta próba zakupu zakończyła się powodzeniem, sprzedawca najczęściej odmawiał licealistom zakupu wina w 2,6% sytuacji.


33

Gimnazjalistom najczęściej udawało się kupić piwo - 23,7% , z odmową sprzedawcy spotkało się jedynie ok. 6% uczniów, z odmową zakupu wina czy wódki uczniowie spotykali się jeszcze rzadziej tj. w 3,3% sytuacji.

Porównując spoŜycie napojów alkoholowych w latach obserwuje się wzrost tendencji.

Wyniki badań uczniów szkół wadowickich są przynajmniej kilka procent wyŜsze niŜ ich rówieśników z Małopolski dwa lata wcześniej.

Największy wzrost spoŜycia obserwuje się wśród uczniów II klas szkół

ponadgimnazjalnych w okresie 30 dni przed badaniem – róŜnica ponad 10%. Wskaźniki przekroczenia progu nietrzeźwości badanych uczniów wadowickich szkół co

prawda nie przekraczają wyników ogólnopolskich badań z lat ubiegłych (1999, 2003) jednak i tak są wysokie. Ponad połowa badanych gimnazjalistów upiła się kiedykolwiek w Ŝyciu, taka sytuacja zdarzyła się takŜe 66% uczniów klas II szkół ponadgimnazjalnych.

24,3% ankietowanych gimnazjalistów upiło się w okresie 30 dni przed badaniem, w tym

czasie zrobiło to takŜe ponad 30% uczniów II klas szkół średnich.


34

4.2.1. Inicjacja alkoholowa

WIEK INICJACJI ALKOHOLOWEJ

7,2

02

25

18,415,8

9,9

1,3

5,9

0,7

4,63,2

12,8

33,3

16,7

10,9

5,8

1,3 0,6

3,81,3 1,3

5,26,5

17,920,8

14,6

10,7

5,5

1

4,9

12,9

0

5

10

15

20

25

30

35

nigdy niepaliłem/am

17 16 15 14 13 12 11 10 9 8


MIEJSCE INICJACJI ALKOHOLOWEJ

26,3

257,8

6,5

3,2

28,2

na uroczysto ści rodzinnej

na weselu, dyskotece, koncercie

w pubie, barze, kawiarni

w parku, na ulicy, na ławce

w szkole, na wyje ździe szkolnym, obozie wakacyjnym

inne


35

ILE RAZY PILI ALKOHOL W CI ĄGU CAŁEGO śYCIA

7,2

16,4

23,7

10,513,8

7,2

19,13,8

3,8

10,9

12,2

20,5

11,5

35,9

5,5

10,1

17,2

11,4

17,2

9,4

27,6

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

ani razu

1-2 razy

3-5 razy

6-9 razy

10-19 razy

20-39 razy

40 i wi ęcej


ILE RAZY PILI ALKOHOL W CI ĄGU OSTATNICH 12 M-CY

17,8

32,2

18,4

8,610,5

3,97,9

6,4

17,9

14,1

14,716

9,6

21,2

12

25

16,2

11,7

13,3

6,8

14,6

0 10 20 30 40 50 60 70 80

ani razu

1-2 razy

3-5 razy

6-9 razy

10-19 razy

20-39 razy

40 i wi ęcej


ILE RAZY PILI ALKOHOL W CI ĄGU OSTATNICH 30 DNI

52,6

26,3

11,84,6

3,90

0

19,2

26,3

19,9

21,2

10,3

1,91,3

35,7

26,3

15,9

13

7,1

10,6

0 20 40 60 80 100 120

ani razu

1-2 razy

3-5 razy

6-9 razy

10-19 razy

20-39 razy

40 i wi ęcej



36

4.2.2. Wzory spoŜywania – spoŜywanie problemowe

ILO ŚĆ PIWA WYPIJANEGO W CI ĄGU OSTATNICH 30 DNI

GIMNAZJUM%

ŚREDNIE % OGÓŁEM %

Nigdy nie piłem piwa 20,4 9,6 14,9 Nie piłem piwa w ciągu ostatnich 30 dni 34,2 17,3 25,6 Mniej niŜ jedno piwo 17,1 14,7 15,9 1-2 półlitrowe piwa 13,8 23,1 18,5 3-4 półlitrowe piwa 13,8 14,1 14,0 5 i więcej półlitrowych piw 3,9 21,2 12,7

ILO ŚĆ WINA WYPIJANEGO W CI ĄGU OSTATNICH 30 DNI

GIMNAZJUM %

ŚREDNIE %

OGÓŁEM %

Nigdy nie piłem wina 37,5 30,8 34,1 Nie piłem wina w ciągu ostatnich 30 dni 46,7 35,9 41,2 Mniej niŜ jedną lampkę 9,2 10,3 9,7 1-2 lampki 3,9 17,9 11,0 pół butelki lub 3-7 lampek 1,3 2,6 1,9 butelkę i więcej 1,3 1,9 1,6

ILO ŚĆ ALKOHOLU WYSOKOPROCENTOWEGO WYPIJANEGO W CIĄGU OSTATNICH 30 DNI

GIMNAZJUM %

ŚREDNIE %

OGÓŁEM %

Nigdy nie piłem alkoholu wysokoprocentowego 32,2 14,7 23,4 Nie piłem alkoholu w ciągu ostatnich 30 dni 34,9 28,8 31,8 Mniej niŜ jeden kieliszek 6,6 7,7 7,1 1-2 kieliszki 8,6 7,7 8,1 3-5 kieliszków 8,6 17,9 13,3 więcej niŜ 5 kieliszków 8,6 23,7 16,2

ILO ŚĆ DRINKÓW WYPIJANYCH W CIĄGU OSTATNICH 30 DNI

GIMNAZJUM %

ŚREDNIE %

OGÓŁEM %

Nigdy nie piłem drinków 37,5 32,1 34,7 Nie piłem drinków w ciągu ostatnich 30 dni 45,4 43,6 44,5 Mniej niŜ pół litra 10,5 15,4 13,0 od 0.5 do 1 litra 9,2 4,5 6,8 powyŜej 1 litra do 2 litrów 0,7 1,9 1,3 powyŜej 2 litrów 0,7 2,6 1,6

ILO ŚĆ NAPOJÓW WINOPODOBNYCH WYPIJANYCH W CI ĄGU OSTATNICH 30 DNI

GIMNAZJUM %

ŚREDNIE %

OGÓŁEM %

Nigdy nie piłem napojów winopodobnych 56,6 57,1 56,8 Nie piłem napojów winopodobnych 33,6 29,5 31,5 Mniej niŜ jedna lampkę 5,9 6,4 6,2 1-2 lampki 1,3 5,1 3,2 pół butelki 3-7 lampek 2,0 0,6 1,3 butelkę i więcej 0,7 1,3 1,0


37

4.2.3. Obraz konsekwencji picia alkoholu w percepcji odbiorców

Prawdopodobieństwo wystąpienia podanych sytuacji po wypiciu alkoholu

Bardzo prawdopodob

ne

Raczej prawdopodob

ne Nie wiem

Raczej nie- prawdopodob

ne

Bardzo nie-

prawdopodobne

Poczuję się zrelaksowany 23,4 23,4 29,9 11,0 11,0

Będę miał kłopoty z policją 9,4 14,0 24,4 18,2 33,1

Zaszkodzi to mojemu zdrowiu 17,5 22,4 23,7 20,1 13,6

Poczuje się szczęśliwy 13,3 17,9 32,1 26,6 18,5

Zapomnę o swoich problemach 18,8 20,8 21,1 16,2 21,1

Nie będę w stanie przestać pić 4,2 4,9 22,4 16,9 50,6

Będę miał kaca 18,2 23,4 23,1 19,5 14,9

Będę bardziej przyjazny towarzyski 17,2 27,3 33,8 10,1 11,4

Zrobię coś czego będę Ŝałował 12,0 14,6 28,6 15,9 27,3

Będę się świetnie bawił 26,0 31,5 24,7 8,4 8,1

Zrobi mi się niedobrze 15,6 14,6 32,5 19,5 16,6

39,9

7,5

29,223,132,7

5,8

16,7

44,9

47,4

9,2

42,3

00

10

20

30

40

50

tak nie nie wiem sko ńczyłem ju Ŝ18 lat

gimnazjum

średnia

ogółem

Jak sądzisz, czy b ędziesz pic alkohol, gdy sko ńczysz 18 lat?gimnazjum średnia ogółem


38

46,1

7,8

45,8

40,4

9

50

52

6,6

41,4

0

20

40

60

tak nie nie wiem

gimnazjum

średnia

ogółem

Jak sądzisz, czy b ędziesz pic alkohol, gdy sko ńczysz 25 lat?gimnazjum średnia ogółem

4.2.4. Ocena dostępności

poziom klasy

Próby zakupu alkoholu w ciągu ostatnich 12 m-cy

Nie kupowałem

%

Próbowałem ale

sprzedawca odmówił

%

Próbowałem i kupiłem

%

piwo 65,8 5,9 23,7

wino 88,8 3,3 5,3 Trzecie klasy gimnazjum

wódka 84,2 3,3 11,2

piwo 42,9 1,9 55,1

wino 74,4 2,6 19,2 Drugie klasy szkół ponadgimnazjalnych

wódka 70,5 1,9 26,5

piwo 54,2 3,9 39,6

wino 81,5 2,9 12,3 Ogółem

wódka 77,3 2,6 19,2


39

4.2.5. Picie napojów alkoholowych – analiza porównawcza

poziom klasy Treść pytania 1995

Polska

1999

Polska

2003

Polska

2005

Małopolska

2007

Wadowice

Kiedykolwiek w Ŝyciu 92,8 90,3 92,5 86,2 92,8

W czasie 12 miesięcy przed badaniem

77,3 82,0 84,9 78,8 82,2 Trzecie klasy gimnazjum

W czasie 30 dni przed badaniem

50,4 61,1 65,8 48,5 47,4

Kiedykolwiek w Ŝyciu 96,5 96,6 96,7 93,2 96,2


88,0 93,8 93,4 92,5 93,6 Drugie klasy szkół ponadgimnazjalnych


65,6 78,1 78,9 68,8 80,8

Kiedykolwiek w Ŝyciu 89,7 94,5


80,0 88,0 Ogółem


61,7 64,3

4.2.6. Przekraczanie progu nietrzeźwości - analiza porównawcza

poziom klasy 1995

Polska

1999

Polska

2003

Polska

2007

Wadowice

Kiedykolwiek w Ŝyciu 60,5 60,1 59,3 51,3

W czasie 12 miesięcy przed badaniem 46,0 50,6 48,5 46,7 Trzecie klasy

gimnazjum

W czasie 30 dni przed badaniem 24,1 30,5 29,2 24,3

Kiedykolwiek w Ŝyciu 73,9 76,5 77,5 66,0

W czasie 12 miesięcy przed badaniem 57,8 63,5 64,0 50,6 Drugie klasy szkół

ponadgimnazjalnych

W czasie 30 dni przed badaniem 31,0 36,3 37,2 30,1


40

4.3. UŜywanie nikotyny

45% ankietowanych uczniów podaje, Ŝe nigdy nie paliło papierosów, co piąty badany

uczeń podaje, Ŝe nie pamięta kiedy pierwszy raz zapalił, 10% uczniów szkół średnich podało 16 rok Ŝycia jako moment inicjacji nikotynowej.

Do zapalenia papierosa 1-2 razy przyznało się 22,4% uczniów gimnazjum i 18,6%

uczniów szkół średnich. Blisko 20% uczniów szkół średnich paliło 40 i więcej razy. W okresie 30 dni przed badaniem ponad7% badanych uczniów szkół średnich wypala 1-

5 papierosów dziennie, 5%pali 6-10 papierosów dziennie.

4.3.1. Inicjacja nikotynowa

WIEK INICJACJI NIKOTYNOWEJ

0

10

20

30

40

50

60

nigdy niepaliłem/am

niepami ętam

17 16 15 14 13 12 11 10 9 8



41

ILE RAZY PALIŁE Ś/AŚ PAPIEROSY

52

22,4

8,63,9

2,62,6

7,9

41,7

18,6

3,27,1

3,23,8

19,9

46,8

20,5

5,85,5

2,93,2

14

0 20 40 60 80 100 120 140 160

ani razu

1-2 razy

3-5 razy

6-9 razy

10-19 razy

20-39 razy

40 i wi ęcej


4.3.2. Nikotyna - uŜywanie problemowe

ILOŚĆ PAPIEROSÓW WYPALANYCH W CI ĄGU OSTATNICH 30 DNI

85,5

7,21,3 1,3 0,7 2,6 0,7

73,7

7,73,2 7,1 5,1 2,6 0

79,5

7,52,3 4,2 2,9 2,6 0,3

0102030405060708090

nie pal ę mniej ni Ŝjeden

papierostygodniowo

mniej ni Ŝ 1papierosdziennie

1 do 5dziennie

6 do 10dziennie

11 do 20dziennie

więcej ni Ŝ 20dziennie



42

4.4. Korzystanie z Internetu oraz gier komputerowych

Co czwarty badany uczeń korzysta z Internetu od 1 do 3 godzin dziennie. 15% uczniów

szkoły średniej spędza przed Internetem ponad 3 godz. dziennie, ok. 18% spędza mniej niŜ godz. tygodniowo.

Ponad 60% ankietowanych korzysta z Internetu w domu, ok. 15% w szkole, tylko 5%

w kawiarence internetowej. MłodzieŜ korzysta z Internetu w celu zdobywania informacji ponad 30%, ok27% robi to

dla rozrywki, ok. 17% ankietowanych uŜywa Internetu jako komunikatora lub pomocy do nauki

W gry komputerowe gra ok58% uczniów III klasy gimnazjum i ok.65% uczniów szkoły

średniej. Największym powodzeniem cieszą się gry sportowe (zwłaszcza wśród gimnazjalistów -

gra w nie ok.35%), takŜe gry logiczne, dalej zręcznościowe i strategiczne. Godzinę dziennie na gry przeznacza 10% badanych uczniów, w tej grupie przewaŜają

uczniowie gimnazjum, 2-3 godzin dziennie na gry komputerowe poświęca ponad 5% uczniów.

4.4.1. Częstotliwość, miejsce, motywacja uŜywania Internetu, uŜywanie problemowe

CZAS KORZYSTANIA Z INTERNETU

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

1 godz. tygodniowo, lub mniej

Od 2 do 3 godz. tygodniowo



Od 1 do 3 godz. dziennie

PowyŜej 3 godz. dziennie

W ogóle nie korzystam gimnazjum średnie razem


43

MIEJSCE KORZYSTANIA Z INTERNETU

0 10 20 30 40 50 60 70

W domu

W świetlicy

W kawiarenceinternetowej

W szkole

U znajomych

Gdzie indziej gimnazjum średnia razem

W JAKIM CELU KORZYSTAJ Ą Z INTERNETU

0 5 10 15 20 25 30 35 40

Zdobywanie informacji

Nauka

Poznawanie ludzi

Komunikatory

Rozrywka

Do czego ś innegogimnazjum średnie razem


44

4.4.2. Częstotliwość korzystania z gier - korzystanie problemowe

57,9

65,461,7

28,334

31,2

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

tak nie

CZY GRASZ W GRY KOMPUTEROWE ?

gimnazjum średnie razem

RODZAJ GIER

0 5 10 15 20 25 30 35 40

Logiczne

Przygodowe

Zręcznościowe

RPG

Sportowe

Strategiczne

Symulatory

inne… gimnazjum średnie razem


45

0

5

10

15

20

25

mniej ni Ŝraz w

tygodniu

1-2 godz.tygod.

3-4 godz.tygod.

5-6 godz.tygod.

1 godz.dziennie

2-3 godz.dziennie

powy Ŝej 3godz.

dziennie

CZAS POŚWIĘCANY NA GRY


espade 2007 raport

Education