Jan Kochanowski (1530-1584)

Biografia Urodził się w 1530 roku w Sycynie koło Białej Podlaskiej,

zmarł w 1584 na zawał w Lublinie. Żył w epoce Renesansu. Był wielkiej sławy poetą, dramaturgiem i tłumaczem. Nazywany był ojcem poezji polskiej. Pochodził ze średnio zamożnej rodziny szlacheckiej. Kształcił się w Akademii Krakowskiej, w Padwie oraz Królewcu. Posiadał rozległą wiedzę z zakresu literatury antycznej, zwłaszcza greckiej oraz historii. Pełnił funkcję sekretarza na dworze Zygmunta Augusta. Interesował się wówczas polityką. Towarzyszył królowi podczas podpisania aktu Unii Lubelskiej(1569).Przyjął niższe święcenia kapłańskie oraz zdobył miano proboszcza. Zrezygnował jednak z tych dóbr i ożenił się Dorotę Podlodowską, z którą osiedlił się w Czarnolesie.

Rodzinne szczęście zakłóciła śmierć córek: Urszulki oraz Hanny. W Urszulce dostrzegał ogromny talent poetycki. Po jej śmierci napisał cykl XIX Trenów, w których wyraża swój ból po stracie ukochanego dziecka. Pisał pieśni na wzór liryki greckiej, nawiązywał do Horacego. Stworzył ponad 300 fraszek, w których opisuje tematy z życia codziennego zwykłych ludzi. Pisał psalmy-przekład Starego Testamentu. Stworzył pierwszy polski dramat„ Odprawę posłów greckich". Prapremiera dramatu odbyła się w 1577roku na ślubie podkanclerza koronnego Jana Zamoyskiego z córką Radziwiłła- Krystyną. Twórczość Jana z Czarnolasu wzbogaciła literaturę polska o nowe gatunki literackie ona przyczyniła się do powstania nowoczesnego języka polskiego.

Twórczość• „Epitaphium Cretcovii” (powst. 1558)• „Zuzanna” (wyd. 1562)• „Szachy” (wyd. pomiędzy 1562 a 1566)• „Satyr albo Dziki mąż” (wyd. 1564)• „Odprawa posłów greckich” (wystawiona i wyd. 1578) – tragedia klasycystyczna; pierwsza

książka drukowana w Warszawie• „Psałterz Dawidów” (wyd. 1579) – swobodny przekład biblijnej Księgi Psalmów• „Treny „(wyd. 1580)• Fraszki (wyd. 1584)• „Pieśni księgi dwoje” (wyd. pośmiertnie 1586) – tom nawiązujący do zbioru Carmina Horacego• „Wróżki” (wyd. 1587)• traktat „Iż pijaństwo jest rzecz sprosna a nieprzystojna człowiekowi” (wyd. 1589)• „Elegie” - w języku łacińskim• zbiór Apoftegmata• Tłumaczenia: Fenomeny Aratosa, III pieśń Iliady, fragment tragedii Alkestis Eurypidesa

Jan Kochanowski nad zwłokami swojej córki Urszulki

Jan Matejko

URSZULA KOCHANOWSKA

Gdy po śmierci w niebiosów przybyłam pustkowie, Bóg długo patrzał na mnie i głaskał po głowie. "Zbliż się do mnie, Urszulo! Poglądasz, jak żywa... Zrobię dla cię, co zechcesz, byś była szczęśliwa." "Zrób tak, Boże - szepnęłam - by w nieb Twoich krasie Wszystko było tak samo, jak tam - w Czarnolasie!" -I umilkłam zlękniona i oczy unoszę,By zbadać, czy się gniewa, że Go o to proszę? Uśmiechnął się i skinął - i wnet z Bożej łaskiPowstał dom kubek w kubek, jak nasz - Czarnolaski. I sprzęty i donice rozkwitłego zielaTak podobne, aż oczom straszno od wesela ! I rzekł: "Oto są - sprzęty, a oto - donice. Tylko patrzeć, jak przyjdą stęsknieni rodzice! I ja, gdy gwiazdy do snu poukładam w niebie, Nieraz do drzwi zapukam, by odwiedzić ciebie!" I odszedł, a ja zaraz krzątam się, jak mogę -Więc nakrywam do stołu, omiatam podłogę -I w suknię najróżowszą ciało przyoblekamI sen wieczny odpędzam - i czuwam - i czekam... Już świt pierwszą roznietą złoci się po ścianie, Gdy właśnie słychać kroki i do drzwi pukanie... Więc zrywam się i biegnę! Wiatr po niebie dzwoni! Serce w piersi zamiera... Nie!... To - Bóg, nie oni!...

Herb Korwinów- rodziny z której pochodził J. Kochanowski

Epitafia rodziny Kochanowskich w kościele w Zwoleniu w województwie mazowieckim, w środku nagrobek

Jana Kochanowskiego, po lewej jego rodziców.

Pismo Jana Kochanowskiego na zapisku z 1571 roku

Ważniejsze miasta dla Jana Kochanowskiego

KoniecWykonanie:

Piotr Leszczyński