ww

w.k

ullh

add.c

om

Il-Óadd 18 ta’ Jannar, 2015

Óar©a Nru 1,123 Prezz ›0.80

IL-PROGRESS LI SAR

fL-EDUKAZZJONI

ÓARSA LEJN

Ara pa©na 6

Ftit wara li tela’ fil-Gvern, il-Partit Laburista qabbad lill-Ombudsman, lill-Kummissarju Elettorali, kif ukoll lill-Avukat Ìenerali, biex jikkommissjon-aw rapport li jittratta r-remunerazzjoni tal-politiçi biex ma jer©ax ji©ri l-ist-ess b˙all-2008 u l-Kabinett jiddeçiedi li jΩid il-paga tieg˙u minn waradahar kul˙add.

Il-PN baqa’ jinsisti li t-tliet istituzzjonijiet indipendenti li kienu mqabbdaapposta biex jikkummissjonaw dan ir-rapport, m’g˙andhomx il-poter

me˙tie© biex jissu©©erixxu riga o©©ettiva f’dan ir-rigward, minkejja diversipariri legali li jg˙idu bil-kontra.

Il-Viçi Kap Beppe Fenech Adami kompla jikkonferma l-poΩizzjoni tal-PNmeta sostna li l-politiçi g˙andhom jibqg˙u jiddeçiedu huma kemmg˙andha tiΩdied il-paga tag˙hom.

Ara pa©na 2

JIKSER IR-REGOLAMENTI

Rapport tal-Awditur Ìenerali juri kif l-eks-MinistruTonio Fenech kiser ripetutament ir-Regolamenti tal-Akkwist Pubbliku meta mhux biss approva pagamen-ti li kienu ilhom tliet snin pendenti lejlet l-elezzjoni©enerali, iΩda wkoll ta ammont sostanzjali ta’ directorders ming˙ajr ma pprovda ©ustifikazzjoni adegwatag˙alihom.

Ara pa©na 2

IRID JGÓOLLI L-ONORARJA KEMM IRID

DEVOLUZZJONI TAL-BEREÌ

Tul dawn l-a˙˙ar xhur il-qasam tal-Kura Primarjafi ˙dan id-Dipartiment tas-Sa˙˙a kien g˙addej biproçess intiΩ proprju sabiex il-bere© mifruxa mad-war Malta u G˙awdex jissa˙˙u u jittejbu, eΩerçiz-zju li qieg˙ed isir b’mod innovattiv, id f’id mal-kunsilli lokali.

Ara pa©na 5

LIÇENZJA GÓAS-SENGÓA

Tliet xhur o˙ra se ti©i varata konsultazzjoni pubb-lika rigward liçenzji ©odda mag˙rufa b˙ala skillscards li se jsiru obbligatorji g˙all-˙addiema tas-seng˙a. Minn informazzjoni li g˙andha l-KullÓadd jirriΩulta li l-plumbers u dawk li jpo©©ul-madum se jkunu fost l-ewwel li se jing˙atawliçenzja, li mag˙ha se jkun hemm ukoll marbutçertifikat ta’ sigurtà.

Ara pa©na 7

IL-PN MA JITGÓALLIMX…

02 18|01|2015 LOKALIKÓkullhadd.com

Il-gazzetta KullÓadd g˙andhaf’idejha diversi ittri li l-Ombudsman, l-Awditur Ìener-ali u l-Kummissarju Elettoralikienu rçevew ming˙and il-PN.F’dawn l-ittri l-OppoΩizzjonibaqg˙et tinsisti li dawn l-isti-tuzzjonijiet m’g˙andhomx il-poter me˙tie© biex jikkummis-sjonaw rapport li jittratta Ω-Ωidiet fil-pagi tal-politiçi.

Il-PN ma ridhomx

L-ewwel ittra tmur lura g˙all-10 ta’ Lulju 2013 fejn il-PNkien kiteb lil dawn it-tliet isti-tuzzjonijiet u esprima l-opin-joni tieg˙u fuq il-karigutag˙hom: “Fiç-çirkostanzi, il-PartitNazzjonalista jqis li mhijiex il-funzjoni tal-Awditur Ìenerali,tal-Ombudsman u tal-Kummissjonarju ElettoraliPrinçipali li jassumu funzjoniji-et li jmorru lil hinn mill-man-dat li huma g˙andhom skontil-li©i. G˙alhekk, qed jitqan-qalu riΩervi fir-rigward tal-kompoΩizzjoni tal-Kummissjoniu l-istess membri tal-Kummissjoni g˙andhom ifittxuli jirregolaw ru˙hom sabiex fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar jipprevali s-sens komun u ti©i rispettata l-indipendenza u l-imparzjalitàtal-uffiççji li intom tkopru.”

Parir ming˙and il-ProfessurRefalo

Wara din id-dikjarazzjoni l-PNwera biç-çar li ma jridx lildawn it-tliet istituzzjonijietjag˙mlu dan ix-xog˙ol,g˙alhekk huma talbu l-parirtal-Professur Ian Refalo biexjiççaraw il-kompitu tag˙homf’dan ir-rigward. Ir-rispostatieg˙u kienet kif ©ej:“G˙alhekk, jidher li dak lihuwa mitlub jaqa’ fil-karigatag˙kom u huwa fil-potertag˙kom li tag˙mlu tali rap-port.” G˙alhekk, din id-dik-jarazzjoni ©abet fix-xejn il-kriti-ka tal-PN.

X’inhu l-mottiv tal-PN?

Wara li ˙adu dan il-parirming˙and il-Professur Refalo,dawn it-tliet istituzzjonijietre©g˙u bag˙tu g˙ar-reazzjonital-PN biex b’hekk huma wkollikunu kkonsultati u mg˙arrfadwar il-parir li ng˙ataw. IΩdag˙al darb’o˙ra, f’ittra separatamibg˙uta lilhom fid-29 ta’Lulju 2013 mill-PN, it-twe©ibakienet kif ©ej: “Ninfurmak illi l-poΩizzjoni tal-PartitNazzjonalista ma nbidlitx minnkif inhi espressa fl-ittraori©inali tieg˙i mibg˙uta g˙an-nom tal-Partit.”

Hawnhekk jidher biç-çarukoll li meta l-PN joqg˙odi˙ambaq li l-Gvern ma jikkon-sultax mag˙hom fid-deçiΩjoni-jiet li jie˙u, dan ma jkunxminnu. Dan il-kaΩ huwa provaçara fejn il-PN baqa’ jwebbesrasu fuq il-kompiti ta’ dawn l-istituzzjonijiet u, kif jidher çar,il-poΩizzjoni tag˙hom manbidlitx.

IΩda, fid-dawl ta’ dawn l-avvenimenti kollha, wie˙ed jis-taqsi: x’inhi r-ra©uni vera li l-PN ma jridx li jkunu proprjudawn il-persuni li jirrakkoman-daw mekkaniΩmu g˙ar-rimunerazzjoni tal-politiçi biex,jekk jer©a’ jkun hemmKabinett li jrid iΩid il-paga,ikollu riga o©©ettiva fuq xiexjimxi u mhux jaqbad u jid-deçiedu hu?

Beppe Fenech Adami jridjiddeçiedi hu l-paga tieg˙u

Ftit tal-jiem ilu, fuq l-istazzjoninazzjonali, il-Viçi Kap tal-PartitNazzjonalista (PN) BeppeFenech Adami esprima l-fehmali g˙andhom ikunu l-politiçistess li jiddeçiedu l-pagatag˙hom l-istess b˙alma ©arafil-le©iΩlatura li g˙addiet. Danwara li fl-2008 il-membri tal-Kabinett Nazzjonalistammexxija minn LawrenceGonzi kienu taw lilhominfushom Ωieda minn wara

dahar kul˙add ta’ €500 fil-©img˙a, liema Ωieda wassletg˙al kritika ˙arxa internamentfil-PN kif ukoll min-nies hemmbarra meta tqis li f’dik il-˙abtal-Prim Ministru LawrenceGonzi kien ivvota bil-qalb biexjog˙lew il-kontijiet tad-dawl.

Ironiku huwa l-fatt li dawn il-persuni indipendenti n˙atrubiΩ-Ωew© terzi tal-kamra u Ωgurli huma persuni ta’ integritàrrispettati minn kul˙add, iΩdal-PN irid ikompli jg˙addas rasufir-ramel u joqg˙od fuq il-pariri interni tieg˙u.

Weg˙diet imwettqa

Fil-manifest elettorali tieg˙u l-Partit Laburista (PL) wieg˙ed lijkun ikkummissjonat rapportbiex jin˙oloq mekkaniΩmug˙ar-remunerazzjoni tal-poli-tiçi. It-tliet istituzzjonijietmqabbda, l-Ombudsman, l-Awditur Ìenerali u l-Kummissarju Elettorali, kienumqabbda apposta biex jo˙olquriga o©©ettiva biex kwalunkweKabinett ma jer©ax jiddeçiedihu kemm jie˙u paga g˙alihinnifsu iΩda jkun hemm dawnir-regoli li jista’ jimximag˙hom.

Fid-dawl ta’ dan kollu, il-Ministru g˙all-Ìustizzja OwenBonnici flimkien mal-PrimMinistru Joseph Muscat iddik-jaraw kemm-il darba li GvernLaburista, hekk kif imwieg˙edukoll fil-manifest elettorali, majaqbilx li jiΩdiedu l-pagi tal-politiçi la f’din il-le©iΩlatura ulanqas f’dik li ©ejja ©aladarbajer©a’ jkun hemm il-PartitLaburista fil-Gvern.

Lil min tafu tistaqsix g˙alih

G˙al kontra l-impressjoni lipprova jag˙ti lin-nies hemmbarra bi slogans b˙al ‘PolitikaOnesta’ li l-PN u l-Kap tal-OppoΩizzjoni Simon Busuttilbdew juΩaw dan l-a˙˙ar fl-attivitajiet tieg˙u, fost o˙rajn,Beppe Fenech Adami xorta

wa˙da g˙aΩel li ma jg˙idx il-verità u jkompli jqarraq fuq is-somma li l-ministriNazzjonalisti g˙adhom matawx lura miΩ-Ωidiet li kienu˙adu fil-le©iΩlastura li g˙addi-et. Fil-fatt, il-Viçi Kap tal-PNkompla jqarraq billi sostna li l-eksminsitri Nazzjonalistim’g˙andhom xejn aktar xij˙allsu lura lill-poplu MaltimiΩ-Ωieda li kienu ˙adu fl-2008. G˙al darba tnejn fl-inter-venti tieg˙u huwa g˙aΩel lijer©a’ jirrepeti l-istess dikjaraz-zjoni xejn veritiera g˙al diversidrabi u dan biex ikompli ja˙bil-verità mill-poplu Malti uG˙awdxi.

G˙adhom iΩommu €100,000kull wie˙ed

Dan minkejja li hemm madwarg˙axar deputati Nazzjonalistib˙al Mario Demarco, ChrisSaid, Tonio Fenech, GiovannaDebono, George Pullicino,Carm Mifsud Bonnici, JoeCassar, Jason Azzopardi, ClydePuli u Mario Galea, li f’buthomg˙adhom qed iΩommu mal-€100,000 kull wie˙ed minn dikl-istess Ωieda li kienu ˙adu. Fil-verità dawn taw lura biss€300,000 mill-€1.6 miljun li ˙al-Kabinett Nazzjonalista kollukemm hu.

Il-PM kien Ωgwidat

Jiem biss wara li l-PartitLaburista tela’ fil-Gvern il-PrimMinistru Joseph Muscat kienqal li kien infurmat li dawn il-flus kienu ng˙ataw kollha lura.IΩda wara li sar aktar st˙arri©irriΩulta li s-somma ta’ €1.3miljun g˙adha sal-lum mang˙atatx lura.

Dan kollu jgiddeb id-dik-jarazzjoni li kien g˙amelSimon Busuttil fl-eqqel tal-kampanja elettorali tal-a˙˙arelezzjoni ©enerali meta fl-20 ta’Frar 2013, waqt konferenza tal-a˙barijiet, kien iddikjara li l-ministri kienu taw lura l-˙lasiji-

et kollha li kienu ˙adu.

Fatti

Qabel Marzu 2008, il-membrital-Kabinett tal-GvernNazzjonalista kienu jirçievu s-salarju tag˙hom u allowanceta’ €5,823 fil-kaΩ tal-PrimMinistru u €2,320 fil-kaΩ ta’ministru u segretarju parlamen-tari. F’Mejju tal-2008,b’deçiΩjoni tag˙hom stess u linΩammet mo˙bija, il-membrital-Kabinett taw lilhominfushom is-salarju tag˙homb˙ala ministru jew segretarjuparlamentari, duty allowanceta’ 20% ta’ dan is-salarju, is-salarju ta’ membru parlamen-tari, allowance ie˙or ta’ 20%ta’ skala 1 taç-Çivil u postageallowance ta’ €1,500.

Dan l-arran©ament ©did bedajapplika b’lura mit-12 ta’ Marzu2008, erbat ijiem biss wara l-elezzjoni ©enerali ta’ dik is-sena. B’dan il-mod il-PrimMinistru Gonzi beda jit˙allasmat-€80,000 fis-sena waqt li l-ministri u s-segretarji parla-mentari bdew jit˙allsu mal-€75,000 fis-sena.

Meta dan kollu sar mag˙ruffil-pubbliku u wara pressjonikbira mill-Partit Laburista,f’Jannar 2011, Lawrence Gonzifil-Parlament kien ˙are© jg˙idli huwa u l-ministri kienu serjag˙tu lura Ω-Ωidiet li ˙adu bejnMarzu 2008 u Diçembru 2010.Dak iΩ-Ωmien kienet ing˙atat l-impressjoni li kienu sejing˙ataw lura Ω-Ωidiet kollha.

Fil-verità, iΩda, ©ara biss li l-ministri u s-segretarji parla-mentari ma baqg˙ux jie˙du l-allowance ta’ 20% ta’ skala 1taç-Çivil, u kienet biss din il-parti li ng˙atat lura miΩ-Ωiedakollha li kienu taw lilhominfushom. Fil-fatt, humabaqg˙u jirçievu s-salarjutag˙hom b˙ala ministri jewsegretarji parlamentari, id-dutyallowance ta’ 20% ta’ dan is-salarju u anke s-salarju ta’membru parlamentari.

IL-PN JIRRIFJUTA LI JIKKOOPERA

BLA FIDUÇJA FL-ISTITUZZJONIJIETRAPPORT TA’ GLEN FALZON

LOKALI KÓ 18|01|2015 03kullhadd.com

FENECH JAPPROVA €405,000 FI ÓLASIJIETLEJLET L-ELEZZJONILejlet l-elezzjoni ©enerali lig˙addiet l-eks-MinistruNazzjonalista Tonio Fenechapprova xejn inqas minn€404,982 fi ˙lasijiet pendenti,liema ˙lasijiet kienu jikkor-rispondu ma’ direct ordersmog˙tija lil kumpanija partiko-lari tal-komunikazzjoni.

Dan kien Ωvelat ilbiera˙ minnONE News, li kkwota minnrapport tal-Awditur Ìenerali.

Ir-rapport speçifika li dawnil-˙lasijiet kienu ng˙ataw fuq64 invoice g˙al servizzi ta’kumpanija tal-komunikazzjoni,li kienet tqabbdet b’directorders bejn Jannar 2010 uJannar 2013.

Kontra r-Regolamenti tal-Akkwist Pubbliku

Il-KullÓadd hija infurmata l-mod li bih ing˙ataw dawn id-direct orders u anke l-mod libih ©ew approvati l-˙lasijietf’daqqa jmur kontra r-Regolamenti tal-AkkwistPubbliku.

Dan kien ikkonfermat fir-rap-port tal-Awditur Ìenerali, lifost o˙rajn g˙amel referenzag˙al çirkolari ma˙ru©a mill-Ministeru tal-Finanzi stess, u litispeçifika dan li ©ej:

“Id-direct orders iridu jkunulimitati g˙all-inqas possibbli, ujkun hemm ©ustifikazzjoniadegwata g˙alihom.”

Din iç-çirkolari tg˙id ukoll lim’g˙andu jsir l-ebda ftehimma’ min jipprovdi s-servizzqabel ma jkun hemm l-

approvazzjoni neçessarja mill-Uffiççju g˙ad-Direct Orders.

Iktar minn hekk, meta dan il-proçess ikun sar skont ir-rego-lamenti, l-invoices m’g˙and-homx jit˙allew jakkumulaw,iΩda jridu jit˙allsu fl-inqasΩmien possibbli sabiex ji©uevitati implikazzjonijiet negat-tivi u spejjeΩ Ωejda.

Dan kien ukoll ikkonfermatminn çirkolari o˙ra ma˙ru©a fl-2007 mill-istess Ministeru tal-Finanzi ta˙t amministrazzjoniNazzjonalista, fejn fiha intqal liclaims li jintirtu minn sena g˙alo˙ra jridu jkunu mill-inqas.

L-ebda ©ustifikazzjoni

Ir-rapport tal-Awditur Ìeneralijag˙milha çara li l-approvaz-zjoni ta’ dawn il-˙lasijiet makinitx akkumpanjata b’©usti-fikazzjoni denja g˙all-fatt li makinitx qed tonora r-Regolamenti tal-AkkwistPubbliku.

Ir-rapport iΩid jg˙id li ma ©ietippreΩentata l-ebda evidenzabiex tkopri l-approvazzjoni ta’direct order o˙ra li kienet tam-monta g˙al €11,800 fir-rigwardta’ servizzi ta’ konsulenzamog˙tija fi Frar 2013.

IrriΩulta li total ta’ 58 paga-ment li saru fl-2013 biex iko-pru €306,680 mill-ammontinkwistjoni, kienu jmorru lurag˙al invoices antiki ma˙ru©amill-2010 sal-2012.

Dawn il-˙lasijiet b’lura mhuxbiss jaffettwaw il-ba©it allokatg˙al dik is-sena partikolari,iΩda wkoll jg˙aw©u l-fatti fir-rappurta©© finanzjarju, jis˙aqir-rapport.

Minbarra s-servizzi msemmi-ja, kien hemm servizzi o˙ra lil-˙lasijiet g˙alihom kienu jam-montaw g˙al €127,077. Dawnkienu jkopru servizzi minn

˙ames kumpaniji differenti,kollha mqabbda permezz ta’direct order.

Nuqqasijiet

Ir-rapport tal-Awditur Ìeneraliji©bed l-attenzjoni wkoll g˙alΩew© nuqqasijiet o˙ra.

L-ewwel wa˙da rigward l-approvazzjoni ta’ Ωew© paga-menti fuq direct order, li kienujammontaw g˙al €36,022, masetg˙etx tinstab mill-Ministeru,u g˙alhekk ma setg˙etx ti©ispezzjonata.

Approvazzjoni g˙al directorder o˙ra, ma˙ru©a fil-21 ta’Awwissu 2012 g˙al €38,544,ing˙atat wara li s-servizzikienu di©à ng˙ataw bejn Frar2011 u Lulju 2012.

Min suppost jag˙ti eΩem-pju…

Dawn in-nuqqasijiet kollhasaru ta˙t l-amministrazzjoni ta’Tonio Fenech li dak iΩ-Ωmienkien il-Ministru tal-Finanzi.

Huwa ironiku kif dan il-Ministeru, li kien jo˙ro© iç-çirkolari proprju biex ifakkarlill-ministeri l-o˙ra u lill-entita-jiet pubbliçi sabiex jimxu mar-Regolamenti tal-AkkwistPubbliku, ikun huwa stess lijikser dawn ir-regolamenti bl-iktar mod sfaççat.

Fenech qag˙ad jistenna sat-8ta’ Marzu 2013, litteralmentlejlet l-elezzjoni, biex japprova˙lasijiet li kienu ilhom iktarminn tliet snin pendenti.

1,387 ÛWIEÌ BIL-KNISJA FL-2014

In-numru ta’ Ωwi©ijiet fil-Knisja li©ew irre©istrati fl-Arçidjoçesi ta’Malta fis-sena 2014 kien ta’1,387 – Ωieda mar©inali fuq iΩ-Ωwi©ijiet irre©istrati fl-2013.

Mit-total ta’ Ωwi©ijiet irre©istratifl-2014, 1,183 Ωwie© kienu bejnMaltin. Kien hemm ukoll 53Ωwie© bejn Maltin u barranin.Dawn kienu mqassmin hekk: 29Ωwie© bejn Kattoliçi Maltin uKattoliçi barrani; 20 Ωwie© bejn

Kattoliçi Maltin u Insara mhuxKattoliçi barranin; u 4 Ωwi©ijietta’ Maltin ma’ barranin li mhu-miex Insara. Ìew rre©istratiwkoll 13-il Ωwie© bejn Maltin liqed jg˙ixu f’pajjiΩi o˙ra, u 138Ωwi© bejn koppji barranin.

Mejju, Ìunju u Lulju l-aktarxhur popolari

Il-53 persuna minn pajjiΩi o˙ra li

fl-2014 ng˙aqdu fi Ωwie© fil-Knisja ma’ persuni Maltinkienu 27 ra©el u 26 mara,minn 26 pajjiΩ differenti,ewlenin fosthom: mill-Italja(11) u mill-Ingilterra (10). L-aktar xhur popolari g˙aΩ-Ωwi©ijiet kienu Mejju, Ìunju uLulju. L-aktar etajiet komunital-koppji li ΩΩew©u s-sena l-o˙ra kienu bejn l-20 u d-29sena.

Fl-2014 kien hemm 48 Ωwie©li ©ie konvalidat. Ûwie© konva-lidat huwa Ωwie© çivili li maΩ-Ωmien il-koppja titlob li jsir bil-Knisja.

Fl-istess perjodu kien hemm6 armel/armla li re©g˙uΩΩew©u, kif ukoll 28 persuna lire©g˙u ΩΩew©u wara li l-ewwelΩwie© tag˙hom ©ie dikjaratnull. Din l-informazzjoni matinkludix iΩ-Ωwi©ijiet li saru fid-Djoçesi ta’ G˙awdex.

Ra©el jinsab fil-periklu tal-mewt wara li waqa’ minn g˙oli ta’madwar sitt piedi, ilbiera˙ g˙all-˙abta tas-1.30 ta’ waranofsinhar,fi Triq il-Parroçça, in-Naxxar.

Il-pulizija qalet li minn st˙arri© preliminari jirriΩulta li l-vittma, lihuwa ra©el ta’ 48 sena ta’ nazzjonalità Taljana u residenti s-Swieqi, waqa’ minn fuq scaffolding, waqt li kien qed jag˙mel xixog˙ol ta’ kisi.

Fuq il-post issejja˙ tim mediku u r-ra©el ittie˙ed l-Isptar MaterDei permezz tal-ambulanza.

IΩjed tard huwa ©ie ççertifkat li jinsab fil-periklu li jitlef ˙ajtu.Iktar st˙arri© g˙adu g˙addej, filwaqt li n˙atru diversi esperti biexjassistu b’inkjesta ma©isterjali.

TALJAN FIL-PERIKLUTAL-MEWT

Ritratt: CMRU

04 18|01|2015 lOkalikÓkullhadd.com

Il-kumitat ma˙tur biex jevalwau ja©©udika l-proçess kom-petittiv li mexxa l-PrivatisationUnit tal-Gvern g˙all-iΩviluppta’ çentru marittimu minflok l-ekssit tas-Shipbuilding fil-Marsa rrakkomanda liAblecare Oilfield ServicesHoldings Limited tkun iddik-jarata b˙ala l-offerent favorit ul-Gvern jibda jinnegozja l-konçessjoni.

Dan ˙abbru f’konferenzastampa l-Ministru g˙all-Ekonomija, Investiment uIntrapriΩi Ûg˙ar Chris Cardonali spjega wkoll li l-pro©ett serikun iffukat fuq servizzimog˙tija lill-industrija tat-tiftixtaΩ-Ωejt u gass fil-Mediterran,filwaqt li Ωvela li l-kumitatirrakkomanda li l-GverniΩomm parti mis-sit g˙alih g˙aluΩu futur.

Potenzjal ekonomiku

Il-Ministru Chris Cardona qal libl-iΩvilupp ta’ çentru marit-timu internazzjonali bbaΩatfuq Ωejt u gass, f’Malta serikun hawn l-ewwel façilità ta’din ix-xorta fil-Mediterran.Sa˙aq ukoll li huwa fattmag˙ruf li Malta qieg˙da fiç-çentru tal-attività li qed isse˙˙fl-industrija taΩ-Ωejt u l-gass fil-Mediterran, u g˙aldaqstantikun g˙aqli li b˙ala pajjiΩ nis-fruttaw dan is-suq li qed jikbermadwarna.

“Dan il-qasam joffri opportu-nitajiet ta’ livell g˙oli ta’ inves-timent li jwassal g˙al Ωviluppu ri©enerazzjoni tas-sit, kifukoll li jipprovdi servizzi ta’valur miΩjud. Dan ikun qedjimxi id f’ id mal-g˙an tal-

Gvern li jo˙loq impjiegi ©oddata’ kwalità u biex inkompluninvestu fl-iΩvilupp tar-riΩorsiumani li j ibqg˙u l-pilastruewlieni tal-ekonomija Maltija,”sa˙aq il-Ministru ChrisCardona.

Huwa sa˙aq ukoll li l-Gvernhuwa kommess li permezz ta’din il-konçessjoni u pro©ettio˙rajn, ikompli jimmassimizzal-potenzjal ekonomiku tal-ekssit tax-Shipbuilding fil-Marsa – l-a˙˙ar Ωona industri-jali mal-ba˙ar li fadal fil-pajjiΩ.

Il-Ministru Chris Cardonatemm jg˙id li dan il-pro©ettikompli jsostni l-istrate©ijaekonomika ta’ dan il-Gvern,liema strate©ija qed t˙alli riΩul-tati poΩittivi, kif kien ikkonfer-mat fl-a˙˙ar jiem mill-a©enzijata’ kreditu internazzjonaliStandard & Poor’s.

Possibbiltajiet differenti

Fi stqarrija li g˙amlu l-Ablecare Oilfield ServicesGroup spjegaw li s-sit li se ji©iΩviluppat huwa ta’ 156 tomna(175,000m2). Huma qalu wkollli l-fornitur ewlieni lokali tas-servizzi g˙all-bjar taΩ-Ωejt di©àjaf is-sit peress li s-sena l-o˙raikkoordina b’suççess ix-xog˙lijiet kollha li kien hemmbΩonn biex ir-rigg taΩ-ΩejtENSCO 5004 seta jer©a’ ji©iççertifikat u mtejjeb (upgrad-ed) min fuq dan is-sit.

Kemm ser tkun kbira l-partitas-sit issa ser tkun mag˙rufawara negozjati li jridu jsirubejn Ablecare OSG u l-Privatisation Unit tal-Gvern.Ablecare OSG g˙andu pjanijietbiex jiΩviluppa s-sit b˙ala façil-ità marittima unika li ser tkun

dedikata g˙at-tiswija, ˙aΩna uprovvista ta’ servizzi fuq l-artlill-industrija taΩ-Ωejt u l-gass, ul-operazzjonijiet internazzjonalitas-settur tal-ener©ija marittimain©enerali.

Fost il-possibbiltajiet ta’Ωvilupp fis-sit hemm dak ta’façilitajiet g˙al Ωew© rig stopsg˙at-tiswija u çertifikazzjonimill-©did ta’ riggijiet, fosthomΩoni ˙dejn il-moll fejn jistg˙ujitpo©©ew l-affarijiet, uffiçinig˙al pro©etti, workshops, ufaçilitajiet g˙all-˙aΩna u l-ipproçessar tat-tajn. Qieg˙dati©i kkunsidrata wkoll il-pos-sibbiltà li jsiru m˙aΩenmiftu˙in u mag˙luqin g˙at-tag˙mir ta’ kumpaniji taΩ-Ωejt,kuntratturi tat-t˙affir taΩ-Ωejt ukumpaniji li joffru soluzzjoniji-et ewlenin g˙ar-riggijiet.

Alternattiva o˙ra msemmija

minn Ablecare OSC hija lijin˙olqu façilitajiet ta’ baçir urmi©© jew servizzi ta’ lo©istikau appo©© fuq l-art g˙alkumpaniji li j˙affru g˙aΩ-Ωejt uoperaturi internazzjonali o˙rali joperaw fis-settur tal-ener©ijamarittima. Il-˙ames u l-a˙˙arpossibbiltà li qieg˙da ti©ikkunsidrata hija dik tal-mani-fattura, spezzjonar u tiswijag˙all-industrija taΩ-Ωejt, maritti-ma u ta˙t il-ba˙ar.

Kemm in-numru ta’ nies liser ikunu impjegati fuq is-sit ul-ammont ta’ attività kummerç-jali jiddependu fuq il-qbil finalili jintla˙aq bejn Ablecare OSGu l-Gvern ta’ Malta.

Investiment kbir

Dwar dan il-pro©ett, PaulAbela, iç-Chairman ta’Ablecare Oilfield ServicesGroup, sostna li l-kumpanijahija impenjata li tag˙melinvestiment kbir fuq dan is-sitfl-10 snin li ©ejjin biex ikunujistg˙u jie˙du kemm jistg˙umill-kera ta’ 45 sena li serikollhom fuq dan is-sit.

“G˙andna pjanijiet biexniΩviluppaw façilità plug andplay biex in˙ajru u niffaçilitawl-operazzjonijiet tal-kuntratturiewlenin kollha minn madwarid-dinja f’Malta. Dan, però,mhux ser ikun sit esklussivg˙all-grupp iΩda çentru fejn il-Maltin u sottokuntratturi inter-nazzjonali u speçjalisti li humam˙arr©a biex ja˙dmu skontstandards ibsin internazzjonalifl-industrija taΩ-Ωejt u l-gassjistg˙u isibu post u joffru s-servizzi tag˙hom,” spjegaAbela.

Çentru MarittiMu uniku fil-Mediterran

L-a©enzija ta’ kreditu Standardand Poor’s (S&P) kellha kliemta’ tif˙ir g˙all-mod kif il-GvernpreΩenti qieg˙ed jamministral-ekonomija Maltija. Dwar dan,S&P sostnew li l-ekonomija ta’pajjiΩna kibret bi 3% is-sena lig˙addiet u sa˙ansitra qieg˙edji©i mbassar li ser tkompli tik-ber b’medja ta’ 2% kull senag˙all-erba’ snin li ©ejjin, tkab-bir li hu dovut g˙al serje ta’azzjonijiet li ˙a dan il-Gvern.

Settur importanti

Wie˙ed mill-kontributuriewlenin elenkati mill-S&P g˙aldawn ir-riΩultati poΩittivi kien

is-settur turistiku, illi j˙addem40,000 persuna f’paj j iΩna.F’Malta, it-turiΩmu Ωdiedb’aktar minn 8% is-sena lig˙addiet, meta fl-istess waqtmadwar id-dinja Ωdied bissbin-nofs, ji©ifieri 4.7%, filwaqtilli fl-Unjoni Ewropea Ωdiedb’5%. Is-sena li g˙addiet kienhawn Ωieda ta’ aktar minn11% fi Ωjarat lejn Malta g˙alskop ta’ negozju u Ωieda ta’7% fl-ammont ta’ turisti li ji©uf’pajjiΩna biex jie˙du vaganza.

Ûdied ukoll l-ammont ta’ tur-isti li Ωaru Malta g˙all-ewweldarba, Ωieda ta’ 7%. IΩda Ωdiedukoll l-ammont ta’ turisti lig˙o©bithom Malta u ©ew

iΩuru lil pajjiΩna g˙al aktarminn darba. Hawnhekk kellnaΩieda ta’ 8%. Dawn it-turistiwaslu minn pajjiΩi ©irien fl-Unjoni Ewropea, kif ukollminn pajjiΩi li mhumiex fl-Unjoni Ewropea.

L-aktar li waslu turisti kienumill-Italja u mill-Ingilterra.Madankollu, huwa ta’ interesspartikolari l-ammont ta’ flus li˙allew il-madwar tlett elef tur-ist Amerikan li ©ew f’Malta,fejn kellna tkabbir ta’ kwaΩi€3 miljun fi d˙ul mill-infiqtag˙hom.

Investiment li ˙alla l-frott

It-turiΩmu kien robust ankefid-dawl ta’ inçentivi li sarumill-Gvern biex jirriklama lilpajjiΩna f’xhur li huma inqaspoplari sabiex l-influss ta’ tur-isti jibqa’ b’sa˙˙tu matul is-sena kollha. Dan l-investiment˙alla l-frott g˙ax, fost l-o˙rajn,f’Ottubru li g˙adda l-il j ielimqattg˙in mit-turisti f’akko-modazzjonijiet kollettivi Ωiedb’77,000 lejl fuq Ottubru tas-sena ta’ qabel, li tfisser Ωiedata’ 10% fuq l-a˙˙ar Ottubru ta’gvern preçedenti.

Barra l-avvanzi kbar li sarufis-settur turistiku, l-agenzijata’ kreditu Standard andPoor’s g˙amlet ukoll referenzipoΩittivi g˙all-pjan tal-ener©ijatal-Gvern, g˙at-titjieb fis-setturfinanzjarju u tal-eGaming, kifukoll fiΩ-Ωieda ta’ nies lija˙dmu.

passi ’l quddieM fit-turiÛMu

Minkejja li nhar il-Ìimg˙a li g˙adda l-eks-Ministru George Pullicinosejja˙ l-ikbar investiment dirett barrani li qatt ra pajjiΩna b˙ala falz, l-istess George Pullicino kif ukoll il-partit tieg˙u g˙adhom maindunawx li di©à da˙lu €250 miljun minn dan l-investiment li sejdawwar ir-rotta tal-Enemalta.

Hawnhekk, ta’ min isemmi kif, filwaqt li l-PN ma kienx jaf li da˙lul-flus minn dan l-investiment, l-istess partit ma riedx imur il-Parlamentbiex jiddiskutu dan il-pro©ett.

Wirt tal-biki

Ûgur li l-Partit Nazzjonalista u l-kelliema tieg˙u ma jistg˙ux jitkellmufuq l-Enemalta meta kienu huma stess, meta kienu fil-Gvern, li˙allew lill-Enemalta fi stat finanzjarju tal-biki, b’dejn li la˙aq it-€840miljun. Dan l-istat finanzjarju mhux biss po©©a f’periklu l-futur tal-kumpanija u l-˙addiema tag˙ha, iΩda anke ˙alla lill-istess kumpanijassir maΩra g˙all-ekonomija ta’ pajjiΩna.

Li kien g˙all-a˙˙ar Kabinett Nazzjonalista din il-kumpanija, li llumser tara influss ta’ €320 miljun f’investiment, telqet biss g˙al €1. Il-poplu Malti u G˙awdxi Ωgur mhux ser jinsa lanqas li l-istess GvernNazzjonalista g˙olla l-kontijiet tad-dawl u l-ilma g˙all-familji fl-istess˙in u Ωmien li kien g˙addej l-ikbar skandlu politiku mill-Indipendenza ’l hawn fuq ix-xiri taΩ-Ωejt li dan l-a˙˙ar qed ikompli s-smig˙ dwaru fil-Kumitat g˙all-Kontijiet Pubbliçi.

Minkejja dak li qieg˙da tg˙id l-OppoΩizzjoni, il-˙idma li qieg˙ediwettaq il-Gvern fil-qasam tal-Ener©ija qed ti©i rikonoxxuta fuq livellinternazzjonali, fost l-o˙rajn mill-Standard & Poor’s li sostniet li, per-mezz tal-avvanzi li saru f’dan is-settur, l-ekonomija tag˙na komplietmiexja ’l quddiem.

OppOÛizzjOni MaqtugÓa Mir-realtÀ

Ritratt: DOI – CLIFTON FENECH

LOKALI KÓ 18|01|2015 05kullhadd.com

SERVIZZ IKTAR QRIB TAL-KOMUNITÀ

Tul dawn l-a˙˙ar xhur il-Qasam tal-Kura Primarja fi˙dan id-Dipartiment tas-Sa˙˙akien g˙addej bi proçess intiΩproprju sabiex il-bere© mifruxamadwar Malta u G˙awdexjissa˙˙u u jitjiebu, eΩerçizzju liqieg˙ed isir b’mod innovattiv,id f’id mal-kunsilli lokali.

Proçess ta’ devoluzzjoni

L-g˙an a˙˙ari huwa li s-servizzminn dawn il-bere© ji©i estiΩ ujsir dejjem aktar sostenibbli,sostna ma’ din il-gazzetta s-Segretarju Parlamentari g˙as-Sa˙˙a Chris Fearne.

Dan il-proçess ta’ devoluz-zjoni mid-Dipartiment tas-Sa˙˙a lejn id-diversi kunsillilokali g˙addej b’modmetikoluΩ, bil-kunsilli lokaliindividwali ji©u mitluba jag˙tul-ideat tag˙hom dwar kif is-servizz mill-bere© jista’ jsir dej-jem aktar utli g˙all-komunitàtal-lokalitajiet rispettivi.

Fi w˙ud mill-kaΩijiet dan l-

eΩerçizzju qed i©ib mieg˙utitjib u rinnovar fl-infrastrutturatal-bere©, xog˙ol li qed ikunmag˙mul minn fondi li l-Qasam tal-Kura Primarjaddedika g˙al dan l-inizjattiva.

Din il-kollaborazzjoni bejn il-Qasam tal-Kura Primarja u l-kunsilli lokali tmur lil hinnmid-devoluzzjoni tal-bere©infushom, tenna Dr Fearne.Iktar minn hekk, però, qieg˙dassir enfasi kbira, pereΩempjusabiex ji©u mnedija servizzi©odda, b˙alma huma program-mi ta’ edukazzjoni b’rabta mas-sa˙˙a jew su©©etti relatati.

G˙an prinçipali fost l-o˙rajnhuwa li dawn il-bere© fil-kuntest il-©did tag˙hom ikom-plu jservu ta’ sorsi ta’ tag˙rifdwar promozzjoni tas-sa˙˙a uprevenzjoni tal-infezzjonijiet.

Weg˙da o˙ra mwettqa

Tradizzjonalment, il-bere©, lijla˙˙qu 54 b’kollox, servew ta’tar©a o˙ra kif is-servizz tas-

sa˙˙a jersaq aktar viçin lejn il-komunità, eqreb milli possib-bilment jistg˙u jag˙mlu t-tmiençentri tas-sa˙˙a f’Malta u dakf’G˙awdex.

Matul is-sena 2014 kienu sittal-kunsilli lokali li raw dan il-proçess ji©i konkluΩ. Danhuma l-lokalitajiet tal-G˙arb uKerçem f’G˙awdex, u Ω-Ûur-rieq, il-Kalkara, is-Si©©iewi uÓal Tarxien f’Malta. Il-proçessmiexi ©mielu wkoll fil-kaΩ tal-kunsilli lokali ta’ Ta’ Xbiex, ta’Tas-Sliema u l-Imsida, waqt likollox jindika li ma jdumuxma jift˙u diskussjonijiet ukollma’ numru ta’ kunsilli lokalio˙ra.

Dr Fearne temm jg˙id li effet-tivament din hija weg˙da o˙ramwettqa mill-Gvern Laburistafil-kamp tas-sa˙˙a, meta mill-OppoΩizzjoni l-Partit Laburistakien wieg˙ed li ser ikun qedjesplora u j˙e©©e© metodi kifil-kunsilli lokali jistg˙u jkunuinvoluti fil-qasam tal-kura pri-marja.

FL-AÓÓAR JIDDIKJARA RUÓU

Kien proprju lbiera˙ li l-Kaptal-OppoΩizzjoni SimonBusuttil iddikjara ru˙u fuq il-kwistjoni tar-referendum dwaril-kaçça fir-rebbieg˙a.

Busuttil qal li kien i˙obb l-annimali, iΩda xorta kien sejivvota favur iΩ-Ωamma tad-deroga. Fl-istess waqt qal likien se j˙alli l-grupp parla-mentari liberu li jivvota kif irid.

Minkejja li Busuttil ˙are© bil-poΩizzjoni tieg˙u eΩattament©img˙a wara l-Prim MinistruJoseph Muscat, Busuttil maddejjaqx jiddikjara li se jkun il-Prim Ministru li jivvota b˙alu,u mhux huwa li se jivvotab˙all-Prim Ministru.

Busuttil ma ddejjaqx lanqasjg˙id li Ω-Ωg˙aΩag˙ ta’ sittax-ilsena g˙andhom jit˙allewjivvutaw f’dan ir-referendum, udan minkejja li l-PN kien kon-tra li Ωg˙aΩag˙ ta’ sittax usbatax-il sena jing˙ataw il-vot.

Minkejja li l-PN issa qedjag˙ti l-impressjoni li huwa l-

Prim Ministru li ma jridx i˙alliliΩ-Ωg˙aΩag˙ jivvotaw, ir-realtàhija li l-li©i ma tippermettix lidawn iΩ-Ωg˙aΩag˙ jivvutaw fir-referendum, peress li l-proçesstal-©bir tal-firem g˙all-petiz-zjoni beda meta l-li©i dwar l-età tal-votanti kienet g˙adhama nbidlitx.

Din il-li©i kienet ikkonferma-ta kemm mill-Avukat Ìenerali,u anke mill-President ta’ Malta.F’din is-sitwazzjoni g˙alhekkiΩ-Ωg˙aΩag˙ ta’ ta˙t it-tmintaxse jkunu jistg˙u jivvutaw bissfl-elezzjoni tal-kunsilli lokali.

Busuttil irid lill-Gvern imurkontra kull parir legali u jip-permetti liΩ-Ωg˙aΩag˙ ta’ ta˙tit-tmintax-il sena biex jivvutawfir-referendum. Dan wara lihuwa ˙adem b’mod attiv kon-tra dawn iΩ-Ωg˙aΩag˙ g˙ax mariedx li jing˙ataw il-vot.

Li kien g˙all-PN, f’April li ©ejdawn iΩ-Ωg˙aΩag˙ lanqas bisskien ikollhom iç-çans jivvotawg˙all-kunsilli lokali.

06 18|01|2015 lokalikÓkullhadd.com

Hekk kif ftit tal-jiem ilu l-Kaptal-OppoΩizzjoni SimonBusuttil g˙amel reshuffle fil-Kabinett t ieg˙u, apparti l-uçu˙ li huma taparsi ©odda,spikkaw ukoll il-karigi fid-dekastri tal-Affarrijiet Barraninu Ewropej u tal-Edukazzjonil i ng˙ataw l i l MembriParlamentari Ewropej RobertaMetsola u Therese ComodiniCachia rispettivament.

Fid-dawl ta’ dan it-tibdil fl-OppoΩizzjoni, i l -gazzettaKul lÓadd tkellmet mad-Dekan tal-Fakultà tal-Li©i fi˙dan l-Università ta’ Malta l-Professur Kevin Aquilina rig-ward l-effetti li dan it-tibdiljista’ jkollu f’dak li g˙andux’jaqsam mar-rwoli varji u ta’dawn iΩ-Ωew© individwi fil-Kabinett Nazzjonalista f’isti-tuzzjonijiet politiçi differenti.

“L-OppoΩizzjoni se tkunqed ti l l imita l -operattag˙ha fil-Parlament”

Il-Professur Aquilina spjegakif peress l i l -MembriParlamentari Ewropej, fil-ver-i tà, mhumiex Membri tal-Parlament Malt i g˙ax makkontestawx l-elezzjonijiet©eneral i u g˙alhekk masetg˙ux ji©u eletti fih, mhuxse jkunu f ’poΩizzjoni l ijressqu mozzjonijiet ta’ sfiduç-ja f’xi Ministru tal-Gvern.

“Metsola u Comodini Cachiamhux se jkunu f’poΩizzjoni li

jsaqsu mistoqsi j ietParlamentari, bil-miktub jeworali lil xi ministru partikolarijew j i tkel lmu waqt id-diskussjoni tal-estimi tal-istessministru li jkunu qed jikkor-r ispondu mieg˙u,” f isserb’reqqa l-Profs. Aquilina.

Id-Dekan tal-Fakultà tal-Li©if l -Universi tà Ωied jg˙id:“Peress li x-shadow membersmhumiex membri parlamen-tari u g˙alhekk çerti kontrollili dawn jistg˙u jeΩerçitaw fuqil-Ministri tal-Gvern fil-Kamratad-Deputati mhux se jkunpossibbli g˙al Metsola uComodini Cachia.” F’dan is-sens l-OppoΩizzjoni se tkunqed tillimita l-operat tag˙hafil-Kamra tad-Deputati fir-rig-ward tal-ministri li jkunu qedji©u shadowed mill-MembriParlamentari Ewropej.

Dan Ωgur ma jawgurax taj-jeb g˙al pajjiΩna min˙abba l-fat t l i kull gvern f ’paj j iΩdemokratiku g˙andu bΩonnoppoΩizzjoni b’sa˙˙itha biexfl imkien mal-gvern taqdidmirijitha sew f’isem in-nies liele©©ewha.

Qatt ma ©rat qabel fl-istorja

Il-Professur Aquilina qal ukolll i mil l -perspett iva legal im’hemm l-ebda li©i dwar danis-su©©ett u g˙alhekk kolloxhuwa regolat b’mod konven-zjonali. “Sal-lum qatt ma kienhemm sitwazzjoni fejn i l -

komponenti tas-shadow cabi-net ikunu mag˙mulin minnmembri parlamentariEwropej”.

Madankollu, i l-ProfessurAquilina spjega kif l-impattnegattiv ta’ dawn l-g˙aΩlietjista’ jittaffa. Dan min˙abba l-fatt li x-shadow cabinet huwamag˙mul minn tims u allurajekk il-Kap tat-tim ikun ukollmembru parlamentariEwropew, il-komponenti tat-tims huma membri parlamen-tari u g˙alhekk j is tg˙uja©ixxu huma fil-Kamra tad-Deputati f’isem l-membri par-lamentari Ewropew li jkunqed imexxihom.

Prerogattiva tal-Kap tal-OppoΩizzjoni

Fl-a˙˙ar nett huwa qal li dinl-g˙aΩla tal-˙atriet fix-ShadowCabinet hija prerogattiva ta’Simon Busutil u qal: “Jekk dinl-g˙aΩla tag˙milx sensstrate©ikament g˙all-OppoΩizzjoni hi ja aktarkwistjoni politika milli legali.”

G˙aldaqstant, il-ProfessurAquilina temm jg˙id li l-Kaptal-OppoΩizzjoni g˙andu r-ra©unijiet tieg˙u g˙ala fformashadow cabinet b’dan il-mod.

Busuttil bl-istess problemata’ Gonzi

Dawn ir-ra©unijiet li jalludig˙alihom il-Prof. Aquilina,

huma çari biΩΩejjed g˙al minirid jifhem. Jidher li Busuttilg˙andu l-istess problema tal-predeçessur tieg˙u LawrenceGonzi, li ma kellux biΩΩejjednies kompetenti biex jifformal-Kabinett. Dan skont dak likien stqarr huwa stess mal-Ambaxxatr içi AmerikanaMolly Bordanaro.

In-nies hemm barra, fos-thom imkejjen fi ˙dan il-PNstess, qed jistaqsu kif jista’jkun possibbli li membru par-lamentari Ewropew jag˙melukoll ix-xog˙ol ta’ membrufi l -Parlament Malt i ujirnexxilu jag˙ti s-sehem kollutieg˙u f’dawn iΩ-Ωew© istituz-zjonijiet. IΩda, fil-verità, mal-PN kollox huwa possibbli, lit-teralment.

Minkejja l-isforzi ta’ Busuttilbiex jag˙ti wiçç ©did l ix-Shadow Cabinet, dan xortabaqa’ dominat minn persuni likellhom sehem ewlieni fil-Kabinett Nazzjonalista ta ’Lawrence Gonzi. Mhux bissil-Kap Simon Busutill, li kienViçi Kap u delegat speçjali,iΩda anke l-ma©©oranza tal-g˙axar membri l-o˙ra.

Mario Demarco, Chris Saidu Jason Azzopardi kienumembri f i l -Kabinett ta ’Lawrence Gonzi, f l - is tessKabinett li l-ministri u l-mem-bri tal-eks- Prim MinistruNazzjonalista.

Beppe Fenech Adami kienAssistent Parlamentari uwie˙ed mil l -aktar niesinfluwenti f i l -PN, u danmin˙abba r-rabtiet li dejjemkellu ma’ Austin Gatt, rabtietli kellu wkoll Claudio Grechli wara snin iservi ta ’Segretarju Privat ta’ AustinGatt kien elett fil-Parlamentmil l- istess distrett tal-eks-Ministru tat-Trasport.

Paula Mifsud Bonnici kienetPresident tal-Kunsill Ìeneralifi Ωmien Lawrence Gonzi, fil-waqt l i Marthese Portel l ikienet President tal-EΩekuttiv.Roberta Metsola kienet dejjemimbuttata biex issir membrutal-Parlament Ewropew mill-istess Gonzi, l iema kariga˙aditha wara li Simon Busuttilin˙atar Viçi Kap tal-istess par-tit.

busuttil bl-istess Problema ta’ GonziRAPPORT TA’ GLEN FALZON

Twe©ibiet parlamentari li ng˙ataw dinil-©img˙a mill-Ministru g˙all-Edukazzjoni u x-Xog˙ol Evarist Bartolokomplew jikkonfermaw id-determinaz-zjoni tal-Gvern preΩenti li jag˙ti aççessg˙al edukazzjoni ta’ kwalità lit-tfal u Ω-Ωg˙aΩag˙ tag˙na. Dan g˙ax hija l-fehma ta’ din l-amministrazzjoni lihuwa d-dritt fundamentali ta’ kull çit-tadin illi jkollu l-g˙odod akkademiçineçessarji biex jil˙aq l-aspirazzjonijiettieg˙u ming˙ajr ostakli ekonomiçi.

Opportunità o˙ra

Fost dawn it-twe©ibiet li ng˙ataw mill-Ministru g˙all-Edukazzjoni u x-Xog˙olkien hemm dik marbuta mal-g˙otja tal-istipendji lil studenti li jirrepetu s-senaf’livell postsekondarju jew terzjarju.Hawnhekk ˙are© illi l-g˙add ta’ stu-denti li rrepetew sena fil-kors tag˙homu li kienu jikkwalifikaw g˙al g˙otja ta’manteniment lill-istudenti matul is-senaskolastika 2013/2014 kienu 1,181.

Fil-livell post sekondarju, in-numruta’ studenti li bbenefikaw minn din l-g˙otja kienu 591, filwaqt li l-298 kienul-MCAST u 292 l-Università. In-neqfakienet ta’ €296,909.58, €101,826.36 u€149,474.70 rispettivament. Diversiminn dawn l-istudenti kkwalifikawukoll, quddiem il-Bord tal-G˙otjiet ta’Manteniment lill-Istudenti, g˙all-g˙otjasupplimentari min˙abba numru ta’ra©unijiet fosthom d˙ul baxx, diΩab-biltà, mard u kundizzjonijiet o˙ra par-tikolari fil-familja.

Ried i˙allihom l-art

Fi stqarrija ma˙ru©a b’reazzjoni g˙aldin l-istatistika, il-Partit Laburista sost-na li, kieku kien g˙al Simon Busuttil,1,181 student li qeg˙din jirrepetu s-

sena ma kinux jing˙ataw stipendju. Il-Partit Laburista sostna wkoll li dawn l-istess studenti ng˙atalhom l-istipendjuwara li kien mist˙arre© l-isforz lig˙amlu fil-kors tal-istudji tag˙hom uma ng˙atawx b’mod awtomatiku malli,sfortunatament, we˙lu s-sena.

“Wie˙ed irid ifakkar kif, li kieku kieng˙al Simon Busuttil, dawn l-istudentima ng˙atalhomx dan iç-çans, hekk kifil-Kap tal-OppoΩizzjoni, dak iΩ-ΩmienViçi Kap, kien qal waqt dibattitu fl-Università fi Frar tal-2013, li ma jaqbilxli studenti li qed jirrepetu xi sena jewo˙ra g˙andu jing˙atalhom l-istipendjusabiex ikomplu jistudjaw,” kompliet l-istqarrija.

Fil-fehma tal-Partit Laburista,m’hemmx l-içken dubju li din l-g˙ajnuna li qed jag˙ti l-Gvern lil bosta

studenti fil-livelli terzjarju u postsekon-darju hija wa˙da importanti ˙afnahekk kif l-istudenti qed ikunumeg˙juna sabiex ikomplu jirsistu fl-istudji tag˙hom u mhux jaqtg˙u qalb-hom g˙ax ikunu we˙lu minn xi eΩami-jiet.“Gvern Laburista jemmen li dawk l-istudenti li verament iridu jkomplu jis-tudjaw fil-kors li jkunu we˙lu minnuf’xi sena jew o˙ra, g˙andu jing˙atal-hom iç-çans kollu sabiex itemmuhb’suççess bl-g˙odda kollha neçessarja.Li kien g˙al Busuttil 1,181 student daniç-çans ma kinux ji˙duh,” temmet tg˙idl-istqarrija.

Investiment ta’ €5.2 miljun

L-investiment ta’ dan il-Gvern fl-

edukazzjoni ma kinitx limitata g˙al-liv-ell postsekondarju u terzjarju biss. Dan˙are© çar minn twe©iba parlamentario˙ra li ng˙atat mill-Ministru Bartolo,fejn il-Kamra kienet mg˙arrfa li mill-iskema ta’ ˙arsien tat-tfal bla ˙las, illida˙let fis-se˙˙ fl-1 ta’ April 2014,ibbenefikaw 3,857 tifel u tifla sal-a˙˙arta’ Diçembru 2014.

In-nefqa fuq l-iskema matul l-2014kienet ta’ €5.2 miljun. F’dan l-istadju,stqarr il-Ministru Bartolo, informazzjonita’ kemm ibbenefikaw familji mhuxpossibbli ting˙ata, peress li l-proçess liqed jit˙addem huwa wie˙ed manwali,u kull applikazzjoni ti©i kkunsidratab’mod individwali.

Madankollu, id-Dipartiment qieg˙edfi proçess li j implimenta sistemadi©itali, dik ta’ Childcare InformationSystem, li wa˙da mill-funzjonijiettag˙ha tkun li tista’ tin©abar dan it-tipta’ informazzjoni.

Interess kbir fil-Breakfast Club

Livell g˙oli ta’ investiment u parteçi-pazzjoni kien irre©istrat fejn jid˙ol is-servizz tal-Breakfast Club. Il-MinistruBartolo spjega lill-Kamra illi matul il-perjodu April 2014-Ìunju 2014, kienhemm madwar 700 student kuljum.Madankollu, meta dan is-servizz re©a’beda jopera fis-sena skolastika2014/2015, matul il-perjodu Settembru2014-Diçembru 2014, l-attendenzaΩdiedet g˙al 950 student kuljum.

In-nefqa finanzjarja kemm ilu joperadan is-servizz kienet ta’ €295,458.07.Din l-ispiΩa tinkludi spejjeΩ fir-rigwardta’ xiri tal-ikel kif ukoll salarji tal-˙addiema. Dan it-total ma jinkludix in-nefqa tas-salarji tal-a˙˙ar xahrejn tal-2014 peress li dawn g˙adhom qed ji©upproçessati.

investiment kbir fl-edukazzjoniRAPPORT TA’ LIAM GAUCI

Ritratt: DOI - JEREMY WONNACOTT

LOkALI kÓ 18|01|2015 07kullhadd.com

SKILL CARDS GÓALL-ÓADDIEMA TAS-SENGÓA

IL-PLUMBERS FOST L-EWWEL LI SE JIÌU LIÇENZJATI

Madwar tliet xhur o˙ra misten-nija ti©i ppubblikata whitepaper li g˙andha twassal g˙alsistema ©dida f’pajjiΩna.Permezz ta’ din is-sistema˙addiema tas-seng˙a se jibdewjing˙ataw liçenzja sabiex ikunujistg˙u joperaw

Mistoqsi dwar din is-sistema,kelliem g˙all-KunsillKonsultattiv g˙all-Industrija tal-Bini (BICC) qalilna li s’issa ©ewidentifikati erba’ tipi ta’ xog˙liji-et li se jkunu koperti minnliçenzja apposta. Dawn humaFormwear Erections (li jinkludushutter installing u scaffolding),Tqeg˙id ta’ madum, dekoraz-zjoni, u plumbing. Il-kelliemspjegalna li g˙all-bidu dawnbiss ser ikollhom skill card,iΩda meta s-sistema tibdata˙dem, gradwalment jibdewjintag˙Ωlu xog˙lijiet o˙ra.

G˙al min irid, jew bilfors?

Il-kelliem g˙all-BICC Ωiedjg˙idilna li kull ˙addiem tas-seng˙a li jaqa’ ta˙t dawn il-kat-egoriji jrid ikollu bilfors din il-liçenzja, li se ©©ib l-isem ta’Skill Card. Dawn il-˙addiemairidu ji©u çertifikati u rre©istratisabiex juru li huma kompetentifuq xog˙olhom.

Il-˙addiema msemmija kollhajridu jag˙mlu xi ftit ta˙ri©, sew

jekk fil-prattika u anke fil-kitba.Din is-sistema, li hija neçessarjasabiex wie˙ed jing˙ata l-liçenz-ja, tit˙addem f’˙afna pajjiΩimadwar id-dinja, speçjalmentdawk Ewropej.Din g˙andha l-iskop li tiççerti-

fika l-˙iliet u l-kompetenzi tal-˙addiema fis-settur tal-kostruz-zjoni li jispeççjalizzaw fihsabiex jinqatg˙u l-abbuΩi minn˙addiema mhux kwalifikati.Din is-sistema toffri wkoll pro-tezzjoni lill-klijenti prospettivita’ dawn il-˙addiema fir-rig-ward tal-kwalità ta’ xog˙ol lijirçievu.

InkluΩ çertifikat ta’ sigurtà

Dawn l-iskill cards ser ikollhomukoll marbuta mag˙hom çerti-fikati ta’ sigurtà mag˙rufa b˙alasafety cards. Permezz ta’ dawnis-safety cards, il-˙addiema serikollhom l-g˙arfien neçessarjusabiex inaqqsu l-inçidenti fuqil-postijiet tax-xog˙ol, li sfortu-natament spiss i˙allu xi fatalità.

Bejn Marzu u April ser ti©ippublikata white paper sabieximbag˙ad issir konsultazzjonipubblika. Kif jintemm dan il-proçess, id-diskussjoni titressaqfil-Parlament.

Dan il-pro©ett ser ikunqieg˙ed isir bil-kollaborazzjonital-MCAST u tal-ETC.

Din is-sistema toffri wkoll protezzjonilill-klijenti prospettivi ta’ dawn il-˙addiemafir-rigward tal-kwalità ta’ xog˙ol li jirçievu

08 18|01|2015 LOKALIKÓkullhadd.com

L-EWRO HUWA PROÌETT KBIR WISQBIEX JITÓALLA JFALLIAlfred Sant qal lill-ParlamentEwropew li l-pro©ett tal-ewrohuwa kbir wisq biex jit˙alla

jfalli. Dr Sant staqsa g˙aliexΩvilupp li suppost jitqies b˙alarelattivament çkejken g˙aΩ-

Ûona Ewro, b˙all-elezzjoni fil-Greçja fil-©ranet li ©ejjin, iqaj-jem inkwiet kbir g˙all-futur tal-ewro.

“Il-pro©ett tal-ewro huwie˙ed politiku. Appuntug˙alhekk, sar importanti wisqbiex jit˙alla jfalli. Din tibqa’ l-aqwa sa˙˙a u l-aqwa dg˙ufijatieg˙u,” sostna Dr Sant.

Óafna mill-linji ta’ gwida taΩ-Ûona Ewro jitilqu minn pre-messi li g˙adda Ωmienhom. L-Ewroparlamentari Malti qal lidawn il-linji gwida jriduji©©eddu b’mod politiku mhuxtekniku.

Alfred Sant qal li fl-a˙˙ar sninbnejna struttura qawwija ta’˙arsien g˙aΩ-Ûona Ewro. Hiqed tit˙addem permezz ta’ bat-terija s˙i˙a ta’ g˙ododma˙suba biex ikejlu s-sa˙˙aekonomika u finanzjarja tal-pajjiΩi membri u jΩommu r-riΩultati ekonomiçi u finanzjarjitag˙hom fil-parametri mix-

tieqa. Dan jag˙ti l-impressjonili qed nikkontrollaw is-sitwaz-zjoni a˙jar.

Alfred Sant Ωied jg˙id li l-pro©ett tal-ewro nbena fuq il-bazi tas-soft power enormi litgawdi minnu l-UnjoniEwropea. Sant qal li mill-bidunett iΩ-Ûona Ewro ma kinitxΩona monetarja ottimali. Ma

kellhiex l-istrutturi federalime˙tie©a biex iΩommuha soda.Id-diver©enzi ekonomiçi fi˙danha Ωdiedu mas-snin. It-t˙addim ta’ poΩittiviΩmutekniku biex nikkontrollaw is-sitwazzjoni qed jispiççaeΩerçizzju ta’ fetixiΩmu politikuli jherri l-istess soft power tal-Unjoni.

MILL-PARLAMENT EWROPEW

ALFRED SANT

QBIL MAL-PARIRI TA’ MALTAFUQ IL-LIBJA MIRIAM DALLI

L-Ewroparlamentari Miriam Dalliqalet li huwa inkora©©anti liaktar pajjiΩi qed jaqblu mas-su©©eriment ta’ Malta, li bi qbilbejn il-fazzjonijiet differenti fil-Libja g˙andu jkun hemm il-pos-sibbilta ta’ missjoni tal-ÌnusMag˙quda biex ter©a’ tkun stab-bilita s-sigurtà fil-pajjiΩ. Ûiedettg˙id li tilqa’ l-fatt li l-Italja qaletli lesta tmexxi missjoni sanzjona-ta mill-Ìnus Mag˙quda favur iΩ-Ωamma tal-paçi fil-Libja.

Dalli kienet qed tindirizza l-Parlament Ewropew fiStrasburgu hekk kif il-Parlamentiddiskuta riΩoluzzjoni dwar is-sit-wazzjoni fil-Libja. F’diskussjonimal-Viçi President tal-Kummissjoni, ir-RappreΩentantG˙oli Federica Mogherini, ©iesostnut li s-sitwazzjoni hijawa˙da ur©enti sew g˙ax il-Libjaqieg˙da f’tarf ta’ kollass u ankeg˙ax dak li ji©ri fil-Libja se jaf-fettwa lill-Ewropa b’mod jewie˙or.

L-Ewroparlamentari Maltijaappellat biex l-Unjoni Ewropeatkun koerenti ma’ dak li tg˙id utiffoka l-attenzjoni tag˙ha fuq il-

Libja. Sostniet li l-Ewropam’g˙andhiex il-lussu t˙alli t-ter-roriΩmu, il-fanatiΩmu u l-ideolo©iji estremi jkomplu jiffer-metnaw f’dan il-pajjiΩ ©artag˙na.

Fid-diskors tag˙ha Dalli qalet lil-UE g˙andha tibda tikkunsidral-Libja b˙ala prijorità. “Tajjeb li l-Unjoni tiffoka l-attenzjoni tag˙hafuq il-pajjiΩi li hemm mal-frun-tiera tal-Lvant, imma l-Ewropag˙amlet dan askapitu tal-pajjiΩi lihemm mal-fruntieri tag˙ha fin-

Nofsinhar.” Dr Dalli sostniet li, filwaqt li

huma l-Libjani infushom lijistg˙u jwasslu g˙al soluzzjoni,madankollu l-UE g˙andha r-responsabbiltà li tiffoka bis-ser-jetà fuq dak li qed ji©ri f’dan il-pajjiΩ.

Intant, Mogherini ˙e©©et biexil-fazzjonijiet li g˙adhom mang˙aqdux fid-diskussjonijiet ta’Ìinevra, jag˙mlu dan g˙ax jafma jkunx hemm çans ie˙or g˙alsoluzzjoni g˙all-kriΩi fil-Libja.

BÛONN TA’ GOVERNANZAXIERQA MARLENE MIZZI

Il-plenarja tal-ParlamentEwropew approvat b’ma©©oran-za r-rapport parlamentari tar-rapport annwali dwar l-attivitaji-et tal-Ombudsman Ewropew,fuq liema rapport l-MEPLaburista Marlene Mizzi kienetil-kelliema ewlenija tal-gruppS&D.

Fl-ewwel kummenti tag˙haMarlene Mizzi qalet: “Ninsabkuntenta bir-riΩultat ta’ dan il-vot. Dan ir-riΩultat huwa konfer-ma ta’ kemm il-ParlamentEwropew, b’mod partikulari l-Kumitat g˙all-Petizzjonijiet li

tieg˙u jiena Viçi Chairperson,g˙andu l-impenn u d-determi-nazzjoni li na˙dmu flimkieng˙all-©id taç-çittadini tag˙na,biex b’hekk inkunu nistg˙unag˙mlu progress veru biex tit-tejjeb il-kwalità tal-amministraz-zjoni tal-Unjoni Ewropea.”

Kull sena l-OmbudsmanEwropew isa˙˙a˙ il-poteri ta’superviΩjoni tieg˙u u permezztar-rapport annwali tieg˙u jeval-wa kaΩi varji ta’ Ωbalji u ammin-istrazzjoni ˙aΩina fis-servizz çivilital-UE. Ir-rapport ta’ dis-senakien su©©ett li fuqu kien hemm

negozjati twal mal-Kumitatg˙all-Petizzjonijiet fi ˙dan il-Parlament Ewropew. B˙alashadow rapporteur, Mizzi kienetkuntenta tinnota li ˙afna mill-emendi li sej˙et g˙alihom hi –b˙al mekkaniΩmu xieraq li jibqa’jsegwi l-ilmenti taç-çittadini,miΩuri biex jittejjeb in-nuqqas ta’qbil fir-rakkomandazzjoni tal-Ombudsman, azzjonijiet biexjit˙affef il-proçess ta’ kif wie˙edjistaqsi u titjib ta’ modi kif iç-çit-tadin jibqa’ infurmat – kienuadottati bi qbil unanimu mill-gruppi politiçi l-o˙rajn.

opinjoni kÓ 18|01|2015 09kullhadd.com

Patri Mario Attard

MINNSALVUCANALE

Dejjem kif qaluli d-diri©enzita’ din il-gazzetta, u humasorsi ta’ min jorbot fuqhom…Insomma l-ewwel nett is-senat-tajba, issa nkomplu fuq l-ewwel sentenza, dejjem kifqaluli u kif smajt, li fiΩ-Ωmienli din ir-rokna ma kinitx issirkien hawn biki kbir u theΩΩiΩtas-snien. G˙alhekk by popu-lar demand se nkompling˙arrex u nixtarr u nsegwifuq x’inhu jintwera fuq l-istazzjonijiet lokali.

Insomma, jien dejjem nieqafftit g˙al Ωmien il-festi, f’çerta©ranet l-istazzjonijiet lokalijinqalbu g˙al karus ta’ ©birta’ flus g˙al ˙afna g˙anijietdifferenti, g˙alhekk ma tantxikun hemm sustanza fix-xandir. IΩda ma nafx g˙alfejnl-ebda stazzjon ma weramqar film wie˙ed dwar il-Milied, minn TVM stennejthaft i t aktar, g˙as-sempliçira©uni li dan ta’ kull nhar ta’Sibt filg˙axija juri film. Biexng˙id kollox, kien dakinhartal-Milied biss li wera filmproprju fuq dan is-su©©ett.

Tele Agius

Xi kultant nibda nid˙ak, jienu ng˙id l-ambizzjonijiet kbarli jkollhom xi w˙ud. Na˙sebkul˙add jaf li Clare u PaulineAgius huma a˙wa! Meladawn jippreΩentaw xi pro-grammi fuq l-istazzjon One.Clare Agius tippreΩenta Joe’sKitchen li dan jixxandar xidarbtejn fil-©imgha. PaulinetippreΩenta l-programm inDHouse li wkoll jintwera xidarbtejn fil-©img˙a. Kull nharta’ Óamis iΩ-Ωew©t a˙wa,

flimkien ma’ Claire Agius l-o˙ra, jippreΩentaw Ilsien in-Nisa. IΩda dan mhux biΩ-Ωejjed g˙ax lil Pauline Agiusrajtha tippreΩenta programmdwar l-ivvja©©ar. Allura il-One mal-©enb tal-logo a˙jarjuri fil-parentesi Tele Agius,g˙ax donnu ddominat minndan il-kunjom.

Minkejja dan l-ebda pro-gramm milli semmejt ma nid-dej jaq nara, g˙ax kollhafihom su©©ett interessanti uhuma ta’ sustanza. Óeqqanke fid-dehra huma interes-santi l-Agiusijiet.

Xemg˙a ma˙lula

Kif dejjem ng˙id, programmi

tat-tisjir tant g˙andna li, jekktaqqadhom flimkien, Ωgurnaqilbuha lil Food Network.Aktar minn 50% tal-program-mi jda˙˙lu dik ir-rokna tat-tisjir, filwaqt li g˙andna pro-grammi s˙a˙ fuq i t - t is j i r .Jien kollha jdejquni peress lidejjem bid-dieta.

Imma programm partiku-lari u li xtaqt insemmi huwaGourmet l i j in twera fuqTVM. Programm interessantippreΩentat minn Moira Delia(din tifhem fl-annimali, fil-karozzi u mit t e l f ˙a©ao˙ra). Ix-chef huwa bravuwkol l u kul l pla t t l i danipprepara dej jem dehruappeti tuΩi . IΩda, ma nafxjekk indunajtux, waqt il-pro-

grammi rajt lil Delia tiçkien,f ’˙ini j iet minnhom lanqastibda tidher minn wara l-bank. Meta flejt sew skoprejtli din tkun qieg˙da tin˙allbil-mod, l-aktar meta x-cheff t i t i lu intefa ’ ˙dejha uqag˙ad j i tmag˙ha l - ikel !A jma x ’ text ix . Insomma,minkejja dan, xorta Gourmethuwa programm interessantiu li kull darba li rajtu ˙adtgost.

Simpatiçi

Din id-drama ser ter©a ’t ibda, jew a˙jar i rxuxtatwara ftit Ωmien rieqda. Linista’ ng˙id hu li nhar ta’Erbg˙a kont nie˙u pjaçirinsegwi l -avventur i ta ’Merlin is-sa˙˙ar. Dan issaspiçça u nispera li jitkomplafix-xhur li ©ejjin.

Insomma, Simpatiçi g˙adirridu naraw kif ser jiΩvol©i.Nista’ ng˙id li meta beda,daqs 15-il sena ilu, kul˙addkien jitka˙˙al mat-TiVi biexisegwih. B˙alma ji©ri ˙afnadrabi, dan imajna bil-modsakemm jitlef il-popolaritàtieg˙u. Meta dan kien jin-twera fuq in-Net, i l - l ivel lt ieg˙u kien g˙oddu spar-ixxa. Hija ˙asra meta kien©ibet eluf kbar ta’ telespetta-turi. G˙andi kurΩità kif issaser jiΩvol©i meta miskina n-nanna Katrin ˙allietna. Ûgurli din is-serje kienet saretpopolari wkoll g˙al inter-pretazz joni perfet ta ta l -mibkija Mary Rose Bonello.IΩda fuq Simpatiçi nikku-mentaw aktar ’il quddiem.

Is-sliem.

Bud Spencer ! I l -mag˙rufattur Taljan u film maker. LilBud jafu kul˙add. L-aktarmeta mieg˙u jidher sie˙buTerence Hill! Taf li flimkienipproduçew u mexxew aktarminn g˙oxrin film!

BiΩ-Ωmien Bud u Terencesaru ˙bieb tal-qalb. F’inter-vista riçenti Spencer ikkum-menta hekk: “G˙al i jaTerence huwa b˙al ˙ija. U,b˙al l -a˙wa, mhux dej jemnaqblu bejnietna. Xi minndaqqiet iqabbiΩhomli .Na˙seb l i r - relazzjoni ta ’bejnietna hi ja mfissra f i l -f i lms tag˙na. Madankolludejjem jafdani b˙alma jiennafda l i lu. Dej jem ˙adnagost na˙dmu flimkien. Forsig˙alhekk g˙amilna ˙afnafilms flimkien.”

Min jista’ jinsa r-rwoli liBud ˙adem f’films kbar? Óansemmilkom wie˙ed li kienjifqag˙ni bid-da˙k kull darbali narah: Piedone a HongKong! Niftakarni g˙adu qisuissa nara lil Bud jag˙mel il-parti tal-Ispettur ‘Flatfoot’Rizzo. X’kura©© juri fil-filmBud! B’dik iΩ-Ωaqq mo˙bijafi qmis li kwaΩi ˙a tixpakkal-a˙˙ar Bud jid˙ol fin-nar.Basta ss ir ©ust izz ja. U, l -avversar j i t ieg˙u, j is tg˙u

ikunu qliel g˙ax Bud xortajsib tarfhom! G˙ax ma’ Budveru ma jag˙mlu xejn!

Wie˙ed ji©i b’pistola qud-diemu u, b’˙afna xeni, jip-prova jsib il-mira t-tajba biexje˙les minn Bud. U intomta˙sbu li Bud se joqg˙odja˙li l-˙in jistudjah? Ma tarax!Idejn Bud ˙f ief ! U, b˙alsie˙bu Terence, “iblah mill-kbar nett,” kif kien i˙obbisej ja˙lu missieru, mil l -ewwel jirran©a. G˙ax, waqtli l-mafjuΩ jipprova jsib il-poΩizzjoni t-tajba biex ji©bedil-grillu tal-pistola, Bud jaqla’idejh u j i lg˙ablu Ωew©daqqiet tajbin fuq widnejh u,biex b˙al donnu i©ibu ottu,jer©a’ jg˙olli jdejh it-tnejn ’ilfuq biex iniΩΩilhom b’sa˙˙akbira fuq ras il-mafjuΩ. U l-mafjuΩ, li di©à jkun se jaqa’jew ma jaqax bl-ewweldaqqa, arah jaqa’ minn tulug˙al dahru bit-tieni daqqa.E˙ ˙ija! Ma’ Bud ma tiççaj-tax!

U g˙al iex ma t iççaj tax?G˙ax Bud tal -prat t ika!M’hemmx argumenti !M’hemmx paroli fil-vojt! Lig˙andu jag˙mel jag˙mlu uma jdumx! Basta j©ib l-ordniu jisfratta l-˙aΩen! Issa mbillijmorru g˙al ih ruxxmata

mafjuΩi kollha f’daqqa bil-g˙an l i jag˙tuh xebg˙a uj˙ol luh? Bud joqg˙odimgezzez. Il-“boloh” jinxe˙tufuqu u, b’sa˙˙a l i mang˙idi lkomx, Bud j ibdajwaddabhom wie˙ed wie˙ed’l hawn u ’l hemm. U a˙nanid˙ku u nog˙xew g˙axBud re©a’ g˙amilha! Taxebg˙a tajba lill-mafjuΩi koll-hom arja!

L-istorja ta’ Bud tfakkarniwkoll meta ni©i mistiedenbiex niççelebra l-Ewkaristijaf’xi uffiççju. “Patri! G˙andnabΩonn i t- tberik hawn ta!”jg˙idul i l -˙addiema. Utassew! G˙ax il-˙aΩen majafx knejjes, kunventi, djarjew postijiet tax-xog˙ol. Il-˙aΩen jipponta jid˙ol u jmar-rad kullimkien. G˙alhekk,f’dak il-waqt, il-Patri jo˙ro©minn ©o butu l-lemini taç-çoqqa skartoçç kbir mimlibl-ilma. U l-Patri, bit-tbissi-ma fuq wiççu g˙ax b’hekkbiss il-midneb imur ifittxu,kif jg˙allmu Ìor© l-G˙annejtal-Mulej, jibda ja˙sel kullkamra u rokna tal-uffiççju.Ikun x’uffiççju jkun!

“Óa ta˙slilna kull kamraPatri?” U l-Patri jer©a’ jitbis-sem. KwaΩi jinfaqa’ jid˙akf ’wiççhom. Mhux g˙ax

jid˙ak bihom tafux! Anzi !Bihom jie˙u gost. G˙ax jaral-fidi safja tag˙hom. Fidi li©ieli ma ssibhiex f’min sup-post jaf a˙jar imma, g˙ax l-istudju telag˙lu g˙al rasu,tg˙idx kemm jg˙assed!Miskin! I l -Patr i j infaqa’j id˙ak g˙ax jara l i l Ìesùja©ixxi b˙al Bud Spencer! Lijaqbad lill-ispirti ˙Ωiena lijassedjaw l i l l - imsejkna˙addiema ta’ dak l-uffiççju ujag˙tihom xebg˙a xebg˙unu j i t fag˙hom ’l hawn u ’ lhemm u ’l barra minn dak il-post ! U, aktar ma j ikber,aktar il-Patri qieg˙ed jinte-ba˙ kemm g˙andu j˙alli lilÌesù jkun b˙al Bud Spencerf’idejh! Li jag˙ti xebg˙a lill-ispir t i ˙Ωiena bi t - tber ikimqaddes!

Darba xi ˙add tal-knisjatg˙idx kemm g˙ajjat mieg˙if’tara© g˙ax xebbaht lil Ìesùma’ Bud Spencer. I l lumnit˙assru. G˙ax, bla ma jaf,mieg˙u x-xjaten jag˙mlufesta ! G˙ax i˙al l ihomjag˙mlu xog˙olhom g˙ax majberikx! U ejja Patri! U ejjaDun! Ag˙mel xog˙lok sie˙bi!Bierek bl- i lma mbierekkulfejn tkun! Óalli lil Ìesùjkun g˙an-nies li taqdi b˙alBud Spencer!

bÓAl bud spencer!

TiVi AwArds

10 18|01|2015 OPINJONIKÓkullhadd.com

Mario Fava

President tas-SezzjoniKunsilliera tal-PL

email: keaneo@onvol.net

KU

NSI

LLI

LOK

ALI

Qed nikteb dan l-art iklug˙ax g˙adni ma qtajtx qalbili l-gvern lokali f’pajjiΩna xidarba jibda ja˙dem ta’ gvernlokali. Qed nikteb g˙ax iktarminn qatt qabel jidher kemmkell i ra©un f is-snin l ig˙addew ng˙id dak li kienilni ng˙id. Qed nikteb g˙axma jistax ikun li sena wara l-o˙ra nibqg˙u naraw l-istessriΩultati u j ibqa’ ˙add majag˙mel xejn. Qed niktebwara diversi lmenti li rçivejtdwar çirkolari li ˙ar©et mill-Monitoring Unit tad-Dipart iment g˙al l -GvernLokal i dwar l - IΩbi lançiFinanzjarji tal-Kunsilli Lokalig˙as-sena 2013. Dan wara li,ftit tal-jiem ilu, ©ie ppublikatir-rapport tal-Awditur Ìener-al i g˙al l - is tess sena l i ,nistqarr, xejn ma hu wie˙edpoΩittiv u l-kontenut tieg˙ukien mistenni.

M’hemmx dubju li wie˙edjaqbel perfettament mal-fattli kull kunsill lokali g˙andujara li jimxi mar-regolamentif inanzjar j i u l i ma jkunxhemm infiq iktar mil l iwie˙ed jista’ jag˙mel. Danhuwa imperattiv fl-operat tal-kunsilli lokali. Imma x’qediwassal g˙al dan ir-riΩultat?

• L-Awditur Ìeneralima skopriex id-dinja u dak lihemm fir-rapport t ieg˙ukonna nafuh. Li j˙assibni hudwar x’kien qed jag˙mel il-Monitoring Unit fis-snin lig˙addew meta dan kienikollu aççess g˙ad-dokumen-t i kol lha ta ’ kul l kunsi l llokali. Qed nirreferi partiko-larment g˙al purchaserequests sheets (PRS), l-iske-da tal-pagamenti u fuq kol-lox il-minuti tas-seduti tal-kunsilli lokali li fihom sup-

post ikun hemm l-approvaz-zjoni ta’ dak li se jinxtara u lijkunu jikkorrispondu mal-ist-ess purchase request forms.Mil l - iskeda tal-pagamentiwie˙ed seta’ mbag˙ad façil-ment iqabbel illi dak li sej i t˙al las ikun jaqbel mal-ammonti ta’ fuq il-purchaserequest sheet. Dan suppostjaqbel dejjem u jekk ikunhemm varjazzjoni jrid ikunhemm referenza g˙aliha fil-minuti. Eççezzjonijiet Ωg˙arf ’dan kollu hu meta jkunhemm spejjeΩ li jit˙allsu mill-petty cash tal-kunsill lokalirispettiv. Jidher li dan kolluma kienx isir tul dawn is-snin kollha g˙ax, kieku sar,kieku m’a˙niex fis-sitwaz-zjoni mwieg˙ra li ninsabufiha llum. Dan minkejja li nafli, ˙afna drabi, l-istess Unit fi˙dan id-Dipartiment kienett in©ibidlu l -at tenzjonidwarhom. Fil-passat ©bidt l-attenzjoni wkoll u tajt eΩem-pj i ta ’ emendi l i kel lhomisiru fl-iskeda tal-pagamentibiex kull kunsillier ikun jafeΩatt il-bilanç f’kull kont liminnu se jin˙ar©u l-fondi uanke a©©ustament biex fl-iskeda to˙ro© i l -var janzabejn l -approvazzjoni tan-nefqa u dik li effettivamentse tkun se tit˙allas. X’kienisir mill-minuti li kienu jint-bag˙tu lid-Dipartiment? Minkellu responsabbiltà ta’ dan?

• Niskanta kif çert ikunsi l l i lokal i l i i lhomg˙addejjin b’deçifit g˙al snintwal sa mill-bidu tag˙hom,qatt ma t t ie˙du passikonkret i f i l -konfronttag˙hom u xorta wa˙dat˙al lew ikomplu joperawkontra kul l ksur tal- l i©ifinanzjarja. Ma rridx inkun

selettiv, imma ma nistax mansemmix lill-Kunsill Lokalita ’ B’Kara l i kel lu operat˙aΩin sa mill-bidu tieg˙u u,minkejja dan, xorta wa˙dat˙alla, pereΩempju, j˙allasg˙al reklamar ta’ attivitajiet liqatt ma saru, g˙al leaflets ta’att ivitaj iet l i qatt ma ©ewimressqa jew approvati mill-kunsi l l lokal i . Dawn, i l -Monitoring Unit dak iΩ-Ωmienkien jaf bihom. B˙almakienet taf ukoll l-amminis-trazzjoni preçedenti bid-dejnkbir li kellu dan il-Kunsill uxorta wa˙da baqa’ j i©ie©evolat b’fondi ta’ skemi likienu jo˙or©u, g˙ad-detri-ment forsi ta’ kunsilli lokalio˙rajn li dejjem imxew mar-regolamenti f inanzjar j i .Al lura issa huwa ©ust l ihemm tmexxi ja dif ferentif’dan il-Kunsill u norbtulhajdejha li ma tista’ tag˙melxejn? B˙al dan il-kaΩ hemmo˙rajn. Kemm-il darba ©bidtl -at tenzjoni f is-snin l ig˙addew lill- istess Unit fi˙dan id-Dipartiment dwarçerti kunsilli lokali o˙ra usal-lum g˙adhom ma ttiehdul-ebda passi f i l -konfronttag˙hom? Issa, g˙ax ˙are© ir-rapport tal-Awditur, kul˙adddonnu stenba˙ u nag˙mlulinji ri©idi g˙al kul˙add l-ist-ess!

• Kif jista’ l-MonitoringUnit jag˙ti direttivi simili lill-kunsilli lokali meta min kienresposabbli ministerjalmentminn dan l- is tessDipartiment, ta˙t amminis-trazzjoni preçedenti, inko-ra©©ixxa lill-kunsilli lokalibiex jiddejnu ˙alli jag˙mlu t-toroq residenzajli, imbag˙adin˙allsu sa tmien snin wara?Ilkoll nafu li din il-‘bravura’

˙alliet kunsilli lokali mar-butin li, sa seba’ jew tmiensnin o˙ra, iridu j˙allsu bejn€6,000 u €8,000 (f ’çertupostijiet iktar ukoll) fix-xahardejn li g˙amel ˙addie˙or.Dawn huma kunsilli lokali lig˙andhom tmien snin maj is tg˙ux jag˙mlu majorpatching imqar fi triq wa˙dafil-lokalità tag˙hom. Kunsillilokali li ma jistg˙ux lanqasiwettqu l-programm elettoralili fuqu ©ew eletti. L-allokaz-zjoni tag˙hom g˙at-tmiensnin l i ©ej j in hi ja di©àme˙udha kollha biexjit˙allas id-dejn li l-kunsillikienu m˙e©©in jag˙mlu g˙axi l -gvern preçedenti , metag˙adda r-responsabbiltà tat-toroq l i l l -kunsi l l i lokal i ,m’g˙addihomlomx fi stat taj-jeb kif kellu jsir. Allura kell-ha tkun responsabbil tàtieg˙u li jara’ li jo˙ro© il-flusg˙al dawn it-toroq iΩda min-flok sallab lill-kunsilli lokali.Biex il-kunsilli lokali jie˙u r-responsabbil tà tat- toroq,dawn kellhom jing˙ata lil-hom fi s tat ta j jeb. U xing˙idu g˙all-klassifikazzjonitag˙hom? I lkoll nafu l i l -a˙˙ar klassi f ikazzjoni ta ’toroq fejn jid˙lu responsab-biltajiet saret lejn l-a˙˙ar tas-snin disg˙in. X’impatt qedikollha fuq il-kunsilli dik l-istess klassifikazzjoni ˙mis-tax-il sena wara bit-tibdil lisar tul dawn is-snin kollha fl-ir˙ula tag˙na? Fil-qosor, puntu çapçipa g˙al Chris Said ul-gvern li kien jirrappreΩentali ˙are© b’din l-idea brillanti!

• I lkol l nafu l i g˙alt l iet snin s˙a˙, i l -kunsil l intalbu japplikaw g˙al skemili ma kinux sostenibbli, tantli l-gvern preçedenti naqas li

JINÓTIEÌ IMPENN SERJU U BIDLA MILL-QIEGÓ

GVERN LOKALI

opinjoni kÓ 18|01|2015 11kullhadd.com

jalloka flus g˙alihom. Jieng˙andi niftakar qisu l-biera˙l i l Karm Mifsud Bonnicimeta ˙adem wara Dr ChrisSaid, waqt id-diskors tieg˙ufil-laqg˙a tas-sindki f’lukan-da ewleni ja , jg˙id l im’g˙andniex noqog˙dunsemmu kemm ˙ar©u skemig˙ax, meta da˙al g˙ar-responsabbiltà tal-kunsill ilokali, ma sab l-ebda flusallokati.

• Bl-istess mod ilkollnafu, u dan ˙are© çar tul dinl-a˙˙ar sena, li l-allokazzjonital-kunsilli lokali kien ilhasnin ma tiΩdied u dan kontraΩ-Ωidied l i kont inwamentkien qed ikollna fil-prezzijietta’ diversi kuntratti l i j ip-provdu servizzi mandatorji lijridu jag˙tu l-kunsilli lokalig˙all-komunitajiet tag˙hom.

• Kif setg˙u l-kunsillilokali u l-amministrazzjonitag˙hom tkun vi©ilanti metakel lna kunsi l l i l i g˙amluxhur s˙a˙, jekk mhux snin,jiddubbaw b’a©ent segretar-ju? Iktar minn terz tal-kunsil-li lokali xi darba jew o˙raspiççaw bla segretar j ieΩekuttivi. X’livell ta’ ammin-istrazzjoni wie˙ed jista’ jis-tenna f’sitwazzjoni b˙al din?Mhux ilkoll nafu li s-sistematal-pool ing kienet ikkun-danata li tfalli sa mit-twelidtag˙ha? X’g˙amilna quddiem

dan kollu? Xejn!

• Kellna mbag˙ad is-sistema tal-infurzar lokali.Sistema li, tajjeb jew ˙aΩin,kienet qed t˙al l i xi f lusf’idejn il-kunsilli lokali biexjag˙mlu ta j jeb g˙al shortfalls li seta’ kien hemm fl-allokazzjoni biex jag˙mlu x-xog˙lijiet tag˙hom fil-lokali-tajiet rispettivi. Bla konsul-tazz joni ta ’ xejn ©ewimwaqqfa l-kumitati re©jonlili, bil-mod kif dawn bdewjoperaw u bla ma kellhomrwol speçifiku u wisq u wisqiktar fondi, Ωarmaw u ˙arbtul i l l -kunsi l l i lokal i . Façl ing˙idu li kull kunsill lokalikellu jara li ma jibbaΩax l-operat tieg˙u fuq dawn il-fondi, iΩda fejn kien dak iΩ-Ωmien i l -Monitor ing Unitbiex jirregola u jΩomm millidan ma jsirx?

• Xi ng˙idu g˙al l -pro©etti kapitali? Taf daqsi limeta twaqqfu l -kunsi l l ilokali t˙allew g˙al ri˙hombiex jaraw fejn se jsibu postminn fe jn joperaw. U˙udminnhom ing˙ataw postijietli lanqas biss kienu aççessib-bli g˙al kul˙add, imbag˙adwara n˙ar©u direttivi li minm’g˙andux uffiçini aççessib-bli jkun qed j ikser i l- l i©i.X’g˙amel il-Gvern? Xejn. Il-kunsilli kellhom jaraw kifmill-allokazzjoni tag˙hom

iwarrbu flus sabiex ikunuj is tg˙u j investu f ’uff iç ini©odda kemm b’kir j iet ki fukoll b’self mill-banek. X’tip-provdi l-allokazzjoni g˙aldan il-g˙an? Xejn. Dawn il-flus iridu jo˙ro©u minn dakli suppsot imur g˙all-©bir tal-iskart, g˙at-tiswija tat-toroq,g˙ad-dawl fil-lokalità, eçç.Min tkellem dak iΩ-Ωmien?

Allura, g˙al dawn ir-ra©uni-jiet u o˙rajn, bilfors wie˙edj iddubita meta jaradawn ir-riΩultati. G˙ax, b˙alkull ˙a©a o˙ra, meta xi ˙addjonqos dejjem ikun hemmwarajh dak li suppost ikunqed jara li dawn in-nuqqasi-jiet ma jsirux. Dawn mhu-miex problemi li n˙olqu fis-sena 2013. Dawn humaproblemi akkumulati li ˙adddonnu ma ried imissmag˙hom fis-snin preçeden-ti. Issa g˙anda Ωew© g˙aΩli-et : jew se nammettu unxammru l-kmiem, jewinkella nibqg˙u ng˙attu x-xemx bl-g˙arbiel.

Dan mhux il-mod kif isirul-affarijiet. Jekk il-MonitoringUnit tassew ir id jag˙melbiçça xog˙ol tajba, g˙andu l-ewwel nett jara li jkollu nieskompetenti li jafu x’qed ji©rifis-sistema. Fid-Dipartimentirid ikun hemm l-a˙jar nies umhux dawk l i jkunutne˙˙ew minn xi post jewie˙or jew g˙ad-dirittura g˙axhuma stess xtaqu jmorru

hemm. Wara jr idu js irulaqg˙at one to one mas-sind-ku kkonçernat, flimkien mal-accountat tal-kunsill lokali, uhemm jibdew i˙ejju pjan ta’kif se jirregolarizzaw is-sit-wazzjoni tag˙hom.

Min-na˙a l-o˙ra naqbel uilni ninsisti li jkun hemm rig-oroΩità fejn jid˙ol l-infiq tal-kunsilli lokali. Il-problema hili dan il-qasam dejjem mexab’management by crisis u,jekk se nibqg˙u nie˙dumiΩuri tal-g˙a©la g˙ax ikuninqala’ xi ˙a©a, se nibqg˙uinfallu u jkun a˙jar li ng˙iduli darba kel lna l -kunsi l l ilokali. Is-soluzjoni mhix din.Is-soluzjoni hi l i rr idunpo©©u madwar mejda, issira©enda tal-pri jor i ta j iet l ihemm u, wa˙da wa˙da fiΩmien skedat u speçifiku,nibdew bis-serjetà nag˙mluriforma wara l-o˙ra f’dan is-set tur. Irr idu n˙arsu le jnriforma ˙olistika minn isfelg˙al fuq. Irr idu nda˙˙luprattiçi ©odda fejn min jimxitajjeb ji©i ppremjat, fejn jekkkunsill ikun naqas g˙al sninkonsekutt ivi ma jkunxel i©ibbl i l i japplika g˙alçertu fondi jew skemi, fejnikun hemm eΩempji ta’ goodpractice u fejn ikun hemmbench marking li l-kunsillilokali jridu jaspiraw li jil˙qu,fejn anke l-allokazzjoni tibdatirrelata skont l-operat tal-kunsill. Dan ma jsirx mil-lum

g˙al g˙ada imma di©à tlifna20 sena!

Jekk mhux se js i r dan,dawn il-˙afna memos kontramemos (l i ˙afna drabijikkontradixxu lil xulxin),çirkular i ta ’ emer©enza u˙afna çuçati b˙al dawn, qediservu biss b˙ala ˙ela ta’ ˙inu biex nurtaw lil dawk il-ftitim©ienen l i g˙ad fadal l ijikkontestaw l-elezzjonijietlokal i sabiex iservu l i l l -komunita j iet r ispett ivitag˙hom.

Intenni li g˙edt il-©img˙a l-o˙ra: dan mhux attakk lejnid-Dipartiment jew lejn xiindividwi. Lanqas mhu qednikteb b’mod parti©©jan jewf’isem grupp ta’ kunsilliera.Qed nikteb f’isem dawk koll-ha ta’ rieda tajba li jemmnufi gvern lokali. Nittama li l-kontenut ta’ dan l-artiklu jit-tie˙ed fl-ispirtu li qed ji©imiktub; dak l i f l -a˙˙artassew ma nibqg˙uxng˙addu Ω-Ωmien bil-gvernlokali u, jew se niddeçiedu linag˙mlu dak li hemm bΩonnisir bis-serjetà, jew inkella,g˙all-©id ta’ kul˙add, ejjanΩarmaw kollox. Bil-mod ta’kif tmexxew l-affarijiet tuldawn l-a˙˙ar 10 snin f’danil-qasam, qatt daqs illum makellna livell baxx ta’ gvernlokali.

S ’ issa g˙adni ma qtaj txqalbi u allura se nibqa’ nip-persisti!

Joseph Cuschieri

josephcuschieri@gmail.com

il-bidu tal-2015Xokkanti u diΩgustanti humatnejn mil l -aktar a©©ett iv ikawti l i g˙addew minnmo˙˙i hekk kif rajt il-filmatixokkanti li dehru fil-medjawara l-kaΩ Charlie Hebdo fiFranza. Bqajt imbellah naral-fundamentalisti IΩlamiçi bla˙niena ta’ xejn joqtlu pulizijali kien mix˙ut fl-art jokrobbl-u©ig˙. Bla dubju ta’ xejn,attakki terroristiçi b˙al dan li˙al la tnax- i l ru˙ mejta,jist˙oqqilhom l-ag˙ar kun-danna, u f ’mumenti b˙aldawn je˙tie© li nkunu soli-dali ma’ ˙utna l-FrançiΩi.

Madankollu, minn din l-istorja ta’ barbariΩmu ˙ar©etxi ˙a©a poΩittiva wkoll. Il-popl i ng˙aqdu f i t - ta lb uwrew solidarjetà ma’ Franzaf’dan il-mument diffiçli. Il-medja, kemm dik fuq l-inter-net, kif ukoll dik tradizzjon-al i , splodiet b’divers imessa©©i ta’ sostenn, u l-idea tat-terroristi li jwerwrul-popli kienet kontro-produt-tiva.

Nikkundanna dan l-att bar-baru bla ebda riΩerva, u fl-is tess waqt nixt ieq ukol lnag˙mel appell lill-awtorita-jiet Maltin, kif ukoll dawkEwropej , sabiex j ie˙du l-prekawzjoni j iet kol lhame˙tie©a sabiex j ikkon-trollaw il-fruntieri Ewropej us-s igurtà ta l -kont inent .Politiçi u strate©iji f’dan ir-rigward huma fundamentali,speçjalment f ’paj j iΩ i b˙alMalta li qieg˙da ©eografika-ment bejn l -Ewropa u l -Afr ika ta ’ Fuq, fe jn kul lsekonda qed ife©©u kaΩijiet©odda ta’ radikaliΩmu.

Sena ©dida

Bdejna sena ©dida – 2015.Nixtieq f’dawn l-ewwel jiemta’ din is-sena nikteb daqsx-ejn dwar osservazzjonijiet likont qed na˙seb fuqhomdan l-a˙˙ar. Nibda l-ewwelbilli nirrimarka u nislet puntdwar il-©eneroΩità tal-popluMalti. Dan hekk kif fl-a˙˙arj iem tas-sena l -o˙ra saruΩew© maratoni ta’ ©bir ta’fondi b’risq persuni li humafil-bΩonn u n©abru ammontikbar ta’ flus. Qed nirreferig˙al L-Istrina fejn, fuq talbatal-President Marie-LouiseColeiro Preca, i l -poplurrisponda bi ˙©aru u n©abretsomma rekord, u g˙all-©birta’ fondi li sar mid-Dar tal-Providenza. Grazzi kbira lill-

Maltin u l-G˙awdxin tal-qalbkbira li g˙andhom.

Grazzi wkoll lill-forzi taΩ-Ωamma tal -ordni g˙ax-xog˙ol ut l i u tant s iewitag˙hom f’dawn il-©ranet,fejn sa˙ansitra ˙admu waqtli kul˙add ikun qed jiddev-erti mal-˙bieb jew mal-famil-ja. L-a˙˙ar u mhux l-inqas,nixtieq ng˙id grazzi wkoll lildawk kollha li ja˙dmu fis-servizz tas-sa˙˙a talli wkolljibqg˙u ddedikati u joffrug˙ajnuna professjonali lill-pazjenti.

RiΩoluzzjonijiet

U˙ud minna j˙al lu g˙al l -bidu tas-sena l-©dida sabiexjippruvaw jag˙mlu xi ˙a©a lijkun ilhom jipprokrastinaw

biex jag˙mlu. Mhux façli u˙afna drabi te˙tie© dedikaz-zjoni jew impenn s˙i˙ biexforsi ΩΩomm xi dieta ©didajew xi tibdil ©did fir-rutinata’ dak li jkun.

Nixt ieq fors i ng˙addisu©©eriment çkejkeng˙al ikom sabiex ta˙sbudaqsxejn fuqu. Min jaf kiekub˙ala riΩoluzzjoni ninkluduxi ftit ˙idma volontarja? Ftitsig˙at ta’ volontarjat jistg˙ujag˙mlu ˙afna ©id lis-soçjetàtag˙na, kif ukoll jag˙tu sod-isfazzjon lil minn iwettqu.G˙ada tista’ tkun int li ti©ibΩonn l-g˙ajnuna volontarjata’ ˙addie˙or. Illum hemmo˙rajn li g˙andhom bΩonndin il-ftit g˙ajnuna volontarjatieg˙ek. Intressanti hux? Is-sena t-tajba lil kul˙add.

12 18|01|2015 OPINJONIKÓkullhadd.com

Ramon Mangion

Membru FÛL

u kunsillier fl-Isla

It-turiΩmu fil-GΩejjer Maltinimur lura g˙al ˙afna snin.Illum dan huwa kruçjali hekkkif, skont ir-rapport dwar il-kompetittività fl-ivvja©©ar u t-turiΩmu ma˙ru© mill-WorldEconomic Forum fis-sena2013, i t- turiΩmu jsarraff’26.4% tal-ekonomija lokali.Il-Partit Laburista minn dej-jem g˙araf dan il-fatt. Jekkin˙arsu lejn il-manifest elet-torali tal-2013 naraw il-PartitLaburista jikkommetti ru˙ug˙al iktar investiment f’danil-qasam:“It-turiΩmu huwa pilastruewlieni tal-ekonomija li jip-provdi l-g˙ajxien lil eluf ta’˙addiema kemm b’mod direttu indirett. Jibqa’ g˙alhekkkruçjali l-investiment kontin-wu fi l-qasam tat-turiΩmubiex, flimkien mas-settur pri-vat, nassiguraw li Malta ssirdestinazzjoni dejjem aktarattraenti u mfittxija bil-g˙an lij iΩdiedu kemm it-turisti l ijΩuru paj j iΩna kif ukoll l-impjiegi fis-settur u l-prof-ittabbiltà ta’ min jinvesti.”

Dan huwa importanti ˙afnameta wie˙ed jikkunsidra lipajjiΩna huwa espost g˙alkompetizzjoni diretta minndestinazzjonij iet o˙ra fi l-Mediterran. Ma ninsewx ukolll-impenn me˙tie© hekk kif is-sena 2018 – meta l-BeltValletta tkun il-kapitaliEwropea tal-kultura – dejjemqieg˙da toqrob. Fid-9 ta’Jannar ta’ din is-sena il-Ministru tat-TuriΩmu DrEdward Zammit Lewis niedawkoll id-dokument g˙all-Konsultazzjoni g˙all-PolitikaNazzjonali dwar it-TuriΩmu2015-2020. Dan id-dokumenthuwa bbaΩat fuq viΩjoni fit-

tul g˙at-turiΩmu li t˙ares lejnturiΩmu ta’ kwalità.

Din il-weg˙da ta’ impenng˙all-˙idma u l-investimentfl-istrutturi li jiffurmaw din l-industrija importanti qieg˙datitwettaq. Dan ma ng˙iduxjien biss imma jidher çar bil-fatti f l- istatistika ma˙ru©amill-uffiççju nazzjonali tal-istatist ika lejn l-a˙˙ar ta’Diçembru, fejn naraw li l-ammont ta’ turist i l i Ωarupaj j iΩna bejn Jannar uNovembru tal-2014 kien 8%iktar minn dak tal-istess per-jodu s-sena ta’ qabel. Jekknie˙du x-xahar ta’ Novembrunaraw li t-turisti nefqu €80.4miljun, li jfisser 4.1% iktarminn Novembru tas-sena ta’qabel.

Dan l-impenn jidher çarukoll meta wie˙ed i˙ares lejnmiΩuri konkreti m˙abbra fil-ba©it tal-2015. Nistg˙u nib-dew billi nsemmu inçentivig˙all-industrija tal-films biexb’hekk nattiraw iktar investi-ment u nkomplu nΩidu l-g˙arfien dwar il-potenzjal uanke l-©miel ta’ pajjiΩna. Manistg˙ux ma nsemmux il-kunçett ta’ Private PublicPartnership jew PPP, fejn issirkollaborazzjoni bejn il-Gvernu l-privat g˙al pro©etti differ-enti fil-qasam tat-turiΩmu.Dawn l-inizjattivi jinkluduaççess a˙jar g˙all-bug˙addasa, il-˙olqien ta’sikek artifiçjali, it-tkabbir ta’bajjiet imrammla, aççess a˙jarg˙al postijiet bil-blat u titjibta’ passa©©i g˙al mixjiet turis-tiçi. Insemmu wkoll it-titjibta’ Ωoni turist içi b’modsostennibli u b’rispett lejn l-ambjent. I l-ministeru tat-turiΩmu identifika wkoll il-

potenzjal li joffri Bighi, ug˙aldaqstant se ti©i studjata l-possibbiltà li din iΩ-Ωona tkunΩviluppata flimkien mal-privatb˙ala çentru turistiku mill-aqwa. F’dan il-ba©it il-GvernLaburista jkompli j©edded il-weg˙da tieg˙u lejn il-©Ωira ta’G˙awdex permezz ta’ inizjat-tivi differenti fosthom xog˙olta’ tisbi˙ f’Marsalforn u x-Xlendi, bajja pubblika ©didaf’G˙awdex, programm ta’tisbi˙ fiç-Çittadella u l-bini ta’baga ©dida g˙all-vapuri tat-turisti f’G˙awdex b’façilitajietadegwati ta’ kwalità. L-g˙anprimarju huwa li jkun hemmtit j ib fi l-prodott turist ikuG˙awdxi.

Ma nistax in˙alli barra l-famuΩ pro©ett tal-WhiteRocks. Il-Gvern Nazzjonalistawieg˙ed ˙afna pro©etti immakollox sfaxxa fix-xejn.F’konferenza lura fl-2010 DrLawrence Gonzi b˙ala PrimMinistru kien fta˙ar b’investi-ment ta’ €200 miljun li kiense jsir f’din iΩ-Ωona. G˙addewkwaΩi ˙ames snin u l-postg˙adu vojt. Kellu jkun GvernLaburista li ˙are© espressjonita’ interess fejn inbeda l-proçess b’mod serju biex danil-post dilapitat u perikoluΩikun jista’ ji©i Ωviluppat biexjin˙olqu impjiegi ©odda unattiraw iktar investiment uturiΩmu.

B˙ala kunsillier responsab-bli mit-TuriΩmu fil-belt tal-Islama nistax ma nsemmix ix-xog˙ol li sar minn dan il-Gvern biex itejjeb l-infrastrut-tura u anke jag˙mel iΩ-Ωonatat-Tlett Ibliet iktar attraenti.Dan huwa ta’ benefiççjukemm g˙ar-residenti kif ukollg˙al mijiet ta’ turisti li jΩuru

dawn l-ibliet bi storja u wirtkulturali kbir.

Dan il-Gvern di©à wettaqwa˙da mill-iktar weg˙dietimportanti; dik li jra˙˙as il-kontijiet tad-dawl u l-ilmag˙all-familji. Biss ma waqafxhemm. It-tra˙˙is fil-kontijietg˙an-negozji, li se jid˙ol fis-se˙˙ iktar tard din is-sena,juri kemm il-Gvern Laburistag˙araf li n-negozji g˙andhombΩonn imbuttatura biex ikunujistg˙u jkomplu jinvestu, ikat-tru x-xog˙ol u anke jtejbu l-prodotti jew is-servizzitag˙hom. Dan huwa kruçjalib’mod speçjali biex intejbu l-kompetitt ività anke fit-turiΩmu.

Dan hu gvern li jwettaq dakli jwieg˙ed u g˙aldaqstantj ien kburi ˙afna b’dak liqieg˙ed isir ta˙t it-tmexxijatal-Prim Ministru JosephMuscat. Dan hu gvern lija˙dem u j©ib riΩultatikonkreti b’˙idma u impennlejn i l-famil j i u n-negozjiMaltin u G˙awdxin. Ninsabufl-ewwel xahar ta’ din is-senau g˙aldaqstant ejja n˙arsu ’lquddiem g˙al sena o˙ra biexna˙dmu g˙all-©id ta’ pajjiΩna.Ejja nkunu a˙na li ng˙inu l-˙idma tal-Gvern billi jekk hupossibbli naqraw unitg˙allmu iktar dwar dak lig˙andu x’joffri pajjiΩna. Tkunxi ˙a©a sabi˙a wkoll jekkb˙ala familja nΩuru xi muΩewjew sit storiku f’pajjiΩna kifukoll li ng˙inu lill-kunsillilokali fil-˙idma tag˙hom biexikollna lokalitajiet nodfa usens ta’ komunità g˙ax kemma˙na u kemm l-azzjonijiettag˙na huma wkoll partimill-prodott turist iku ta’pajjiΩna.

GVERN LI JAÓDEM…IS-SUÇÇESS FIT-TURIÛMU JKOMPLI JIKBER

Il-kelma ‘reshuffle’maqluba g˙all-Malti

g˙andha kelma o˙ra litoqrob lejha: taqliba. Bil-Malti‘taqliba’ tista’ tfisser ˙afnaaktar affarijiet. Tista’ tfisserbidla, taqlib id-dar ta’ ta˙t fuq,jew anke jag˙tik ˙ass ˙aΩin.Meta ng˙idu li xi ˙add tag˙tutaqliba fl-istonku mhux xi˙a©a sabi˙a medikament.

Il-Kap tal-OppoΩizzjoni˙are© b’taqliba. Dawk li kienufuq quddiem, b˙al TonioFenech u George Pullicno,©ew fuq wara. Jidher çar li l-Kap tal-OppoΩizzjoni qieg˙edjag˙mel tentattiv wara tentattivbiex jer˙i l-img˙oddi riçentital-partit tieg˙u warajh.Qieg˙ed jipprova ja˙bi l-uçu˙li l-aktar li jidhru tilfu voti fl-a˙˙ar elezzjoni u minflok jim-botta fuq quddiem uçu˙ relat-tivament friski.

Mit-taqliba li g˙amel fil-portofolji fix-Shadow Cabinetjidher çar dan kien il-kaΩ. L-inkluΩjoni ta’ Ωew© MEPs nisa,Roberta Metsola u TereseComodini Cachia, f’dan ix-Shadow Cabinet turi biç-çar lil-Kap tal-OppoΩizzjoniqieg˙ed jag˙mel l-eΩerçizzji ukuntrabajsi kollha possibblibiex jag˙ti l-perçezzjoni li danil-Partit qieg˙ed jinbidel. Fir-realtà qieg˙ed jibg˙at messa©©bil-kuntrarju.

L-inkluΩjoni ta’ Ωew© MEPsta’ parlamanent sopranazzjon-ali b˙alma hu l-ParalmentEwropew, f’Shadow Cabinetta’ Parlament lokali hija wa˙daillo©ika u ammissjoni ta’g˙aΩla skarsa ta’ nies lig˙andu madwaru. Il-fatt likellu jirrikorri g˙al din il-manuvra stramba u BiΩantina,hija indikazzjoni li mag˙andux nies ta’ ˙ila biΩΩejjedfil-Grupp Parlamentari libihom jista’ jibni ShadaowCabinet kredibbli.

Jekk l-eΩerçizzju kienma˙sub li ja˙bi lil TonioFenech u lil George Pullicino,anke hawn falla. Id-diskussjonijiet reali dwar il-politika ˙afna drabi ma jitqan-qlux barra, iΩda fil-Parlament.Sakemm Metsola uCommodini Cachia mhux serjit˙allew jag˙mlu l-interventitag˙hom g˙al dak li jing˙adfil-Parlament mill-istrangers’gallery, il-persuni li ser ikunuqeg˙din jag˙mlu l-interventitag˙hom fil-Parlament dwarmaterji fil-portafolji ta’ Metsolau Comodini Cachia, xorta serikunu Tonio Fenech u GeorgePullicino.

G˙alhekk, filwaqt li Ω-Ωew©MEPs ser ikunu qeg˙din fil-

Parlament Ewropew, f’dakMalti, fejn suppost g˙andhomikunu iΩda ma jistg˙ux ikunu,ser ikun hemm iΩ-Ωew©ti˙bieb tag˙na Tonio u Georgejwie©bu g˙alihom. Il-konseg-wenza lo©ika ta’ sitwazzjoniillo©ika ser tkun li l-istampa ul-opinjoni pubblika serjisimg˙u x’g˙andhom xijg˙idu dawk li qeg˙din Maltau mhux dawk li qeg˙din fiBrussell.

IΩda hemm argument ie˙orimportanti, biex insej˙uluhekk semikostituzzjonali. Ix-Shadow Cabinet ma hux rego-lat mill-Kostituzzjoni. Huwa l-Kabinett tal-Ministri fil-Gvernli jissemma. Ix-ShadowKabinett pjuttost huwa prassitas-sistema Anglo-Sassonabiex il-Gvern jinΩamm, kifjg˙idu l-IngliΩi, to account.

Kull minsitru fil-Gvern ikollud-dell tieg˙u fl-OppoΩizzjoni.Ministri u segretarji fil-kabinetttal-Gvern iridu bilforsjintg˙aΩlu minn fost dawk lijkunu ©ew eletti fil-Parlamentf’elezzjoni ©enerali. Il-Kostituzzjoni ma tippermettixministri teknokratiçi.G˙alhekk il-lo©ika titlob utag˙mel sens, li anke shadowministers g˙andhom ikunu©ejjin minn fost dawk li humamembri parlamentari. Fil-kaΩtat-taqliba li g˙amel il-Kap tal-OppoΩizzjoni, dan ma hux rif-less. Aktar minn taqliba hijata˙wida.

IΩda l-Kap tal-OppoΩizzjonig˙andu problema akbar. Hujista’ jne˙˙i, iraqqa’ u j©on©ikemm irid, iΩda sa issa jidherli ˙add ma jista’ jne˙˙i, iraqqa’jew i©on©i lilu. Jekk Tonio u

George ifakkru lill-elettoratf’dak li ©ara ta˙t l-amminis-trazzjoni l-o˙ra, il-Kap tal-OpoΩizzjoni mhux anqas.Inulti li kull darba, biexjiΩgiçça mill-mistoqsijiet li jsir-ulu, joqg˙od jg˙id li ma kienxhemm jew li ma kienx jaf. Hukien jaf u kien hemm daqsTonio u George. Jekk qieg˙edja˙seb li n-nies qeg˙dinjibilg˙uha, sejjer Ωbalajat g˙all-a˙˙ar.

It-taqlib koΩmetiku ma jfisserxejn. Il-make up jista’ jg˙attig˙all-mument. iΩda xi ˙in jewie˙or il-wiçç irid jin˙asel.Jag˙mel kemm jag˙mel makeup, l-uçu˙ jibqg˙u jintg˙arfu.It-taqliba li g˙amel destinata litmut qabel ma titwieled,sakemm in-niesjibqg˙u jaraw l-istessuçu˙!

EDITORJAL kÓ 18|01|2015 13kullhadd.com

ÌuRnALIsTI Ritianne Agius 2090 1410 ritianne@kullhadd.com u Liam Gauci 2090 1413 liam@kullhadd.com REkLAmI Alan Saliba 2090 1520 sales@kullhadd.com ImPAÌnAR u DIsInn Leanne Grech 2090 1411 editorial@kullhadd.com

www.kullhadd.comÇNL, Triq Mile End, IL-Óamrun

DITORJALE IT-TAQLIBA

14 18|01|2015 IttrIKÓkullhadd.com

Sur Editur,

Nixtieq nappella lill-poplu biex fir-referendum dwar il-kaçça fir-rebbieg˙a ja˙seb b’mo˙˙u, u mhuxb’mo˙˙ ˙addie˙or. Kull çittadin g˙andu jie˙u deçiΩjoni infurmata u jivvota abbaΩi ta’ dak li jemmenli huwa tajjeb, u mhux jivvota b˙al pappagall billi jikkopja lil xi politiku jew ie˙or.

Filwaqt li huwa tajjeb li l-politiçi jiddikjaraw il-fehma tag˙hom ˙alli kul˙add ikun jaf fejn qieg˙ed,dan m’g˙andux iwassal biex iç-çittadini jivvutaw b’g˙ajnejhom mag˙luqa skont il-fehma tal-politikuli jappo©©jaw.

Billi tappo©©ja politiku g˙aliex temmen fih u fil-viΩjoni tieg˙u, ma jfissirx li trid bilfors taqbelmieg˙u f’kollox. Dan il-poplu g˙andu bΩonn jimmatura u jibda j˙ossu responsabbli g˙ad-deçiΩjoni-jiet li jie˙u. Ejjew nieqfu nfarfru d-deçiΩjonijiet iebsa g˙al fuq il-politiçi.

Jekk xi darba fil-futur inkun imbierek b’xi neputijiet, u dawn ji©u jistaqsuni kif kont ivvutajt fir-ref-erendum dwar il-kaçça fir-rebbieg˙a, ninsab çert li mhux se naqta’ figura tajba mag˙hom jekkng˙idilhom li jien ivvutajt Iva g˙ax Ìanni vvota Iva, jew Le g˙ax Ûeppi vvota Le.

Jien irrid inkun nista’ ng˙idilhom li vvutajt kif ivvutajt g˙ax mit-tag˙rif li kelli f’idejja dak iΩ-Ωmien,˙assejt li kont inkun qed nag˙mel il-˙sara lill-©enerazzjonijiet ta’ warajja, ji©ifieri lilhom stess, jekknivvota mod ie˙or. Irrid inkun nista’ ng˙idilhom b’wiççi minn quddiem li jien kont ˙adt deçiΩjonita’ ra©el, u mhux ta’ pappagall.U int x’se tkun f’April li ©ej, ra©el jew pappagall?

RAÌEL MALTI,IL-MOSTA

Qieg˙ed ng˙id g˙al xi bejjieg˙a tal-˙axix. Dawn suppost jafu xitg˙id il-li©i; li ma jistg˙ux jibqg˙u fl-istess post. Mhux talli hekk,talli hemm min jikkapparralek il-post 24 sieg˙a u m’g˙andekxçans li xi darba ssib post biex tipparkja l-vettura personalitieg˙ek wara biebek. Qieg˙ed ng˙id ukoll g˙all-inkonvenjenza litin˙oloq quddiem ir-residenza fejn jieqaf tal-˙axix, la tista’toqg˙od bi kwietek id-dar, il-˙ajt ta’ barra isir kantina bis-saqajnu daqqiet tat-trolleys, kul˙add jissindika min die˙el u ˙iere© id-dar u ˙afna dwejjaq o˙ra. Nispera li l-pulizija twissi lil dawn il-hawkers biex ma jibqg˙ux jiksru l-li©i u tg˙idilhom li ma jistg˙uxjibqg˙u ibig˙u fl-istess post g˙al ˙in twil, speçjalment quddiemir-residenzi privati.

IMXEBBA’ IL-FGURA

Sur Editur,

It-Tlieta 6 ta’ Jannar 2015 kont qed nara l-programm li bil-Maltijigi jismu ‘Tbella’ l-A˙barijiet’ fuq l-istazzjon Nazzjonalista li bil-Malti jfisser ‘Xibka TV’.

Il-preΩentaturi ta’ dan il-programm, ji©ifieri Norman Vella uLouise Tedesco kellhom Ωew© mistiedna Ωg˙aΩag˙ Libjani liwie˙ed minnhom twieled Malta u l-ie˙or jg˙ix Malta biex jitkell-mu dwar is-sitwazzjoni kerha u m˙awda li b˙alissa tinsab il-Libja.Id-diskussjoni prinçipalment Ωvol©iet l-aktar fuq il-Gvern, fil-fehma tieg˙i, le©ittimu ta’ Tobruk u fuq il-Gvern, fil-fehma wkolltieg˙i, illegali ta’ Tripli.

Il-preΩentatur Norman Vella, biex ikompli mal-linja qarrieqa tal-istampa u l-medja Nazzjonalista u jattakka in©ustament lill-GvernLaburista, qal liΩ-Ωew© mistiedna Libjani li l-komunità internaz-zjonali qed tag˙raf b˙ala l-Gvern le©ittimu tal-Libja dak ta’ Tripli,mentri l-Gvern Malti qed jag˙raf b˙ala Gvern le©ittimu dak ta’Tobruk.

Fil-pront iΩ-Ωew© Ωg˙aΩag˙ Libjani merew lil Norman Vella uqalulu li l-komunità internazzjonali qed tag˙raf lill-Gvern ta’Tobruk g˙ax dak hu l-Gvern elett mill-poplu Libjan.

Kif sema’ hekk Norman Vella ˙mar daqs in-nar, in˙asad g˙alkollox u assolutament deher mifxul wa˙da nobis. Anke LouiseTedesco dehret mifxula u m˙awda wa˙da sew. Tant li kemm hiu kemm Norman Vella ma re©g˙ux stqarrew li l-komunità inter-nazzjonali qed tag˙raf b˙ala Gvern lil dak ta’ Tripli li jien insej-ja˙lu gvern illegali.

Barra minn hekk, kemm Norman Vella kif ukoll Louise Tedescolanqas qalu li l-Unjoni Ewropea u n-Nazzjonijiet Uniti jag˙rfu lill-Gvern Libjan ta’ Tobruk u mhux dak ta’ Tripli. Anke hawn il-medja tal-PN ˙adet l-istess linja. G˙alhekk jidher çar li n-Nazzjonalisti ma jaqblux mal-politika tal-UE dwar min hu l-GvernLibjan.

Però, l-istess Nazzjonalisti m’g˙andhomx il-˙ila li jattakkaw ujikkritikaw lill-UE dwar il-politika tag˙ha rigward l-g˙arfien tal-Gvern Libjan ta’ Tobruk, kif qed jag˙mlu direttament u indiretta-ment kontra l-Gvern Malti. Tg˙id il-Membri ParlamentariNazzjonalisti fil-Parlament Ewropew ser jitkellmu favur il-gvernillegali Libjan ta’ Tripli?

Wara dan it-ta˙wid, kollu fejn hu l-Kap Nazzjonalista SimonBusuttil? Meta ser iqum politikament u jag˙ti çanfira mhux bissfil-mag˙luq iΩda wkoll fil-pubbliku lill-medja qarrieqaNazzjonalista? Dik l-istess stampa Nazzjonalista li hi l-aktar stam-pa li tinqara l-anqas, u fejn l-istess medja Nazzjonalista, kemmteleviΩiva u dik tar-radju, hi l-anqas li jarawha u jisimg˙uhakemm telespettaturi kif ukoll semmieg˙a. Dan skont st˙arri© li ilujsir g˙al ˙afna snin.

ÇENSU W. MUSCAT,RAÓAL ÌDID

FIr-reFereNDUm AÓSBU B’moÓÓKom!

NormAN VeLLA JINQABAD JIGDeB

JIBQGÓU JISFIDAW IL-LIÌI

ITTRI KÓ 18|01|2015 15kullhadd.com

Sur Editur,

Kull tant ise˙˙ dak li ma tistenniex. F’jumejn kont f’attività ppreseduta mill-Eççellenza Tag˙ha s-Sinjura Marie-Louise Coleiro Preca. Wa˙da kienet festa ta’ ˙biberija l-Ìimg˙a 9 ta’ Jannar u l-o˙ra l-g˙ada. It-tieni attività kien il-kunçert tassew sabi˙ imtella’ mill-Fondazzjoni Qalb it-Tfal b’risq xiri ta’tag˙mir g˙an-Neonathal Ward.

FiΩ-Ωew© okkaΩjonijiet bqajt impressjonat kemm kienet ippreparata l-President, kemm taf tmurman-nies, sew dawk li taf kif ukoll konoxxenzi ©odda. Mal-anzjani u ma’ ©enituri, muΩiçisti u l-poplu in©enerali.

Fid-darbtejn, kelmtejn mhux fit-tul iΩda b’messa©© rilevanti u qsim tal-esperjenza tag˙ha ˙ier©amill-qalb, u xi tg˙anniiqa ma tonqosx!

SKRIB,ÓAL QORMI

Sur Editur,

Bil-mossa fil-bidla tad-dellijiet tal-ministri riçentament, nazzardanag˙ti ra©un lil l-eks-Prim Ministru Dr Lawrence Gonzi meta kien©ie rapportat li qal lill-Ambaxxatriçi Amerikana li ma kelluxg˙aΩla tajba kif xtaq hu mill-grupp parlamentari g˙at-tmexxija tal-pajjiΩ. Nuqqas ta’ stamina fl-eksmembri tal-PN li Ωvol©iet f’terre-mot elettorali f’Marzu 2013, b’differenza ta’ 36,000 vot.

Issa g˙andna lil Simon Busuttil li wera sfiduçja kolossali fl-eksministri; mhux f’kollha g˙ax ma setax jag˙mel mod ie˙or,g˙ax kieku g˙amilha kien ikollu jisfiduçja l-amministrazzjoni tal-partit ukoll! Tant m’g˙andux g˙aΩla mill-grupp parlamentari li,problema li kellu l-predeçessur tieg˙u wkoll, kellu jaqa’ g˙alΩew© parlamentari Ewropej, wa˙da b’Ωew© eksministri sottomessig˙aliha, u o˙ra b’eksministru li taqqab il-kaxxa ta’ Malta. Barradawn ma rridux ninsew l-ekssegretarji parlamentari; dawn ukoll©ew sfiduçjati mill-Kap Nazzjonalista.

Jekk jg˙idu li Joseph Muscat kellu jag˙mel Ωew© tibdiliet f’dawnit-tnejn u g˙oxrin xahar, Simon Busuttil, miskin, kellu jag˙meltnejn u tletin bidla (inkluΩi l-Ewropej) g˙ax kollha bidlilhom id-dekasteru, b’Casa jibqa’ jsaffar l-Aida g˙ax twarrab.

Fi ftit kliem: b’li kellu ddobba mill-qartalla.

C.R.D.IL-ÓAMRUN

Sur Editur,

Li fuq il-vapur ta’ G˙awdex issib fejn tixtri ©urnal, mod, iΩda li ssib supermarket s˙i˙, mod ie˙or.Nifhem li bil-kera li t˙allas din l-azjenda tkun qed ittejjeb il-karta tal-bilanç ta’ din il-korporazzjoniparastatali, iΩda dan ikun ifisser telf g˙all-˙wienet G˙awdxin. Barra minn hekk, ter©a’ u tg˙id, din l-azjenda bis-supermarket bejn il-fliegi m’g˙andhiex min jikkompetilha. Dan ©ust? Hu ©ustifikat libiex jiΩdiedu ftit impjiegi fuq il-ba˙ar jintilfu minn jaf kemm fuq l-art? Minn hu mid˙la tal-gΩiraG˙awdxija jaf kemm ing˙alqu ˙wienet tal-merça matul is-snin. Li jigi operatur u joffri prezzijietor˙os fuq g˙aΩla ristretta ta’ prodotti tifhimha, iΩda li jkun hemm supermarket bla ma ˙addjikkompetilu fuq il-ferry ma tifhimhiex. Sewwa jg˙id il-qawl: mis-seba’ jie˙du l-id, g˙ax bl-iskuΩa lijbig˙u ©urnal, fet˙u supermarket s˙i˙, u fl-iΩjed parti panoramika tal-vapuri! U dan waqt li fiΩ-Ωew©terminals m’hemmx servizz 24/7 biex tixtri ©urnal jew pakkett gallettini.

INDIPENDENTI,IL-MELLIEÓA

ATTIVA U PPREPARATA

SUPERMARKET QABEL TASAL GÓAWDEX

B’LI KELLU DDOBBA

16 18|01|2015 ta’ barraKÓkullhadd.com

MadWar livell gÓoli ta’ allert

Il-livell ta’ allert f’Pari©i baqa’ g˙oli fil-jiem li g˙addew hekk kifil-Gvern FrançiΩ qieg˙ed jie˙u l-passi neçessarji biex jassiguraru˙u li ma jkunx hemm aktar attakki terroristiçi b˙al dawk lise˙˙ew il-©img˙a l-o˙ra. Fost l-o˙rajn l-awtoritajiet ˙adu fil-kus-todja tag˙hom diversi persuni b’suspett illi g˙enu lit-terroristi per-mezz ta’ fornimenti ta’ armi u munizzjon.

Livell g˙oli ta’ allert kien ukoll irre©istrat fil-Bel©ju fejn l-awtori-tajiet wettqu diversi tfittxijiet g˙al g˙arrieda fuq çelloli terroristiçimadwar il-pajjiΩ illi wasslu g˙all-qtil ta’ tliet suspettati u diversiarresti. Partikolarment a˙rax kien il-konfront ma’ gruppf’Verviers, fejn il-pulizija sabu ru˙hom involuti fi sparatorja humau de˙lin fil-proprjetà tas-suspettati.

Barra l-armi tan-nar u munizzjonijiet, il-pulizija Bel©jana sabetsplussiv illi jidher li kellu jkun uΩat f’attakk fuq diversi g˙ases tal-pulizija madwar il-pajjiΩ.

1

KontinÌent Ìdid?

Il-Gvern tal-Kamerun ˙abbar li ç-Chad se jibg˙at kontin©ent ©didta’ truppi fin-Ni©erja biex ji©©ieled lill-grupp terroristiku BokoHaram. Dan il-grupp g˙amel ˙erba s˙i˙a fil-Grigal tan-Ni©erjahekk kif g˙amel diversi attakki qerrieda bil-mira li jimponi l-poli-tika radikali tieg˙u.

Fix-xhur li g˙addew, il-Gvern FrançiΩ ressaq pjan ta’ azzjonig˙al kontra Boko Haram li kien jirrikkjedi kontribut ta’ 700 suldatkull wie˙ed min-Ni©erja, in-Ni©er, il-Kamerun u ç-Çad.Madankollu, dan waqa’ fuq widnejn torox, speçjalment fil-kaΩ tal-Gvern Ni©erjan illi f’dan il-perjodu huwa iktar iffukat fuq il-kam-panja elettorali milli kwistjonijiet ta’ sigurtà.

Din l-apatija tefg˙et piΩ kbir fuq il-pajjiΩi tal-madwar illi saburu˙hom fil-mira ta’ attakki tal-Boko Haram li qeg˙din jaqsmu l-fruntiera Ni©erjana biex jestendu l-operazzjonijiet terroristiçitag˙hom.

2

l-ebda oppoÛizzjoni

3

Pedro Cruz Villalon, avukat ©enerali fi ˙dan il-Qorti tal-Ìustizzja tal-Unjoni Ewropea (ECJ), din il-©img˙a qal illi l-proposta tal-Bank ÇentraliEwropew (ECB) biex isir eΩerçizzju ta’ xiri ta’ishma tal-Istati Membri ma jmurx kontra l-li©ijietEwropej.

Il-pjan imressaq mill-ECB, mag˙ruf b˙ala OutrightMonetary Transactions (OMT), huwa simili g˙aldak ta’ Quantitive Easing applikat mill-FederalReserve Amerikana fejn din l-istituzzjoni bdiet tixtril-ishma tal-Gvern fl-2008 biex iΩΩomm ir-rati ta’interessi baxxi kemm jista’ jkun.

L-opinjoni ta’ Cruz Villalon waslet hekk kif fit-22ta’ Jannar hija mistennija deçiΩjoni tal-ECB dwar il-possibbiltà li ti©i applikata l-OMT biex tag˙ti stab-biltà ekonomika ikbar lill-pajjiΩi fiΩ-Ûona Ewro.Madankollu, hemm min innota li r-reazzjoni tieg˙ukienet g˙al mudell ta’ OMT illi kien tressaq fl-2012meta Ω-Ûona Ewro kienet qieg˙da tiffaççja realtajietekonomiçi differenti.

ta’ barra kÓ 18|01|2015 17kullhadd.com

id-dinja baÌit rekord

Il-Gvern ÌappuniΩ immexxi mill-Prim Ministru Shinzo Abeapprova ba©it rekord ta’ €63 biljun g˙ad-difiΩa hekk kif l-ammin-istrazzjoni preΩenti qieg˙da ta˙dem biex tespandi r-riΩorsi militaritag˙ha. Dan qieg˙ed isir hekk kif il-pajjiΩ qieg˙ed jipprova jir-reΩisti l-influwenza taç-Çina li fis-snin riçenti da˙let f’konflitt poli-tiku mal-Gvern ÌappuniΩ dwar diversi territorji kkontestati.

Din hija t-tielet Ωieda konsekuttiva fil-ba©it u hija parti integralital-istrate©ija difensiva ta’ Abe, illi f’Diçembru li g˙adda g˙aΩel lilGen Nakatani b˙ala l-ministru g˙ad-difiΩa l-©did tieg˙u.

Nakatani ma damx wisq biex rifes subajn iç-ÇiniΩi hekk kif,f’diskors li g˙amel it-Tnejn li g˙adda, sostna li ç-Çina qieg˙dat˙addan politika ostili fil-konfront tal-Ìappun. Il-Gvern ÇiniΩ,però, ittimbra dan id-diskors b˙ala nieqes mill-fatti u estensjonitar-retorika negattiva tal-Gvern ta’ Abe biex jimmotiva l-espanzjoni tal-forzi militari ta’ pajjiΩu.

6

3

4

1

6

2

5

stabbiltÀ fil-prezz

Il-prezz taΩ-Ωejt stabbilizza xi ftit din il-©img˙a wara l-kollass illiesperjenza fix-xhur li g˙addew. Il-prezz issa huwa wieqaf qrib il-$50 wara li, fil-jiem li g˙addew, ta sinjali li jista’ jitla’.Madankollu, din id-dawra fir-rotta ma se˙˙itx min˙abba l-instab-biltà fis-swieq illi rriΩultat mid-deçiΩjoni tal-IΩvizzera li tabban-duna l-pegging tal-frank Ûvizzeru minn mal-ewro, mossa lig˙olliet bil-bosta l-valur ta’ din tal-ewwel f’temp ta’ ftit sig˙at.

Minn nofs is-sena l-o˙ra, il-prezz taΩ-Ωejt beda nieΩel b’ratamg˙a©©la b’riΩultat ta’ diversi fatturi fosthom ir-rendimentekonomiku batut ta’ numru ta’ pajjiΩi Ωviluppati b˙aç-Çina, l-Indjau Ω-Ûona Ewro.

Barra dawn ir-riΩultati diΩappuntanti, is-suq kien affettwat minnprovvista eççessiva ta’ Ωejt mill-pajjiΩi esportaturi hekk kif dawns’issa rrifjutaw li jnaqqsu l-produzzjoni tag˙hom minkejja li d-domanda naqset ferm.

5

jirriÛenja napolitano

4

Il-President Taljan Giorgio Napolitanota r-riΩenja tieg˙u lill-Prim MinistruMatteo Renzi nhar l-Erbg˙a li g˙adda.Matul dawn l-a˙˙ar xhur kien hemmdiversi g˙ajdut illi Napolitano jista’jag˙mel dan il-pass hekk kif sarmag˙ruf illi l-kundizzjoni ta’ sa˙˙atieg˙u kienet qieg˙da tag˙milha diffiçlig˙alih biex iwettaq id-doveri tieg˙u.

Minkejja li l-President m’g˙anduxpoteri kbar fl-Italja, wie˙ed mill-ftitinterventi politiçi deçiΩivi li jista’jag˙mel huwa li jxolji l-Parlament f’sit-wazzjoni ta’ kriΩi u jag˙Ωel prim min-istru ©did.

Ir-riΩenja ta’ Napolitano po©©iet lilRenzi f’poΩizzjoni diffiçli g˙ax irid jip-prova jsib kandidat ©did g˙all-presi-denza f’kuntest ta’ diviΩjonijiet kbar fix-xena politika Taljana.

18 18|01|2015 KALEJDOSKOpJUKÓkullhadd.com

KALEJDOSKOPJU: FATTI MIÌBURA MINN CHARLES B. SPITERI

ÌRAw BÓAL-LUM1733: Ji©i esibit l-ewwel ors polari f’Boston, l-Amerika.

1778: James Cook isir l-ewwel bniedem Ewropew li Ωar il-Hawajj.

1904: Jitwieled l-attur Cary Grant.

1912: L-esploratur IngliΩ Robert Falcon Scott u t-tim tieg˙ujaslu fil-Pol tas-Sud u jsib li Roald Amundsen, esploraturNorve©iΩ kien wasal qabilhom bi ftit aktar minn xahar.

1919: Jitnieda f’Versailles, Franza, l-ewwel Kungress tal-Paçiwara l-Ewwel Gwerra Dinjija.

1960: Mara ta’ 38 sena toqtol tlieta mill-˙ames uliedha u lilΩew©ha. Dan ©ara ftit wara li kienet liçenzjata minn sptar men-tali fejn kienet miΩmuma g˙al tliet ©img˙at.

1967: Albert DeSalvo, mag˙ruf b˙ala l-Istrangulatur ta’ Boston,li jammetti li qatel 13-il mara bejn Ìunju tal-1962 u Jannar tal-1964, jing˙ata sentenza ta’ g˙omru l-˙abs g˙all-assalti u serqarmat.

1996: Lisa-Marie Presley, bint il-mejjet kantant tar-rock ElvisPresley, tapplika g˙ad-divorzju minn Michael Jackson. Hikienet iΩΩew©itu fl-1994. Bosta sostnew li Ω-Ωwie© kien sar biexMichael Jackson jakkwista xi flus mill-wirt ta’ missierha ˙allijkun jista’ jonfoq iktar g˙all-propaganda tal-kanzunetti tieg˙u.Teorija o˙ra kienet li ried jag˙mel hekk biex jg˙atti l-akkuΩikontrih ta’ molestazzjoni fuq it-tfal. IΩda fil-qorti, Lisa-Marieqalet biss li bejniethom kellhom differenzi ‘irrikonçiljabbli’.

1997: Ferrovija tal-Australia Rail mimlija nies to˙ro© mil-linjitag˙ha f’subborg f’Sydney, ta˙bat ma’ pont ta’ 100 tunnellata,jaqa’ fuq il-ferrovija u jinqabdu mijiet ta’ passi©©ieri ta˙t it-tifrik.

1997: L-esploratur Norve©iΩ Boerge Ousland sar l-ewwel bnie-dem li qasam l-Antartiku wa˙du, wara li vvja©©a g˙al 64©urnata bl-iskis u bil-mixi.

2010: KwaΩi ©img˙a wara, terremot qawwi li laqat lil Port-au-Prince, il-kapitali ta’ Haiti, l-imwiet telg˙u g˙al aktar minn200,000 persuna.

2011: Dar li darba kienet ta’ bniedem sinjur, jismu LouisMantin, ter©a’ tifta˙ b˙ala muΩew f’Moulins, Franza. Fit-test-ment, Mantin niΩΩel li d-dar tieg˙u g˙andha tibqa’ mag˙luqag˙al mitt sena wara mewtu u mbag˙ad tinfeta˙ b˙ala muΩewg˙all-pubbliku.

2013: Alexander Dolmatov, attivist kontra Putin, jinstab mejjetwara li kkommetta suwiçidju f’çentru tad-detenzjoni fl-Olanda.L-uffiçjali jemmnu li s-suwiçidju tieg˙u ma kienx ikkawΩatmin˙abba li l-pajjiΩ irrifjuta li jag˙tih kenn.

KONT TAF?Il-karozzi tal-marka Lamborghini bdew jin˙admu wara l-insult tal-fundatur tal-Ferrari g˙at-trac-tors li kienet timmanifattura l-Lamborghini

SISTEMA LI DIFFIÇLI TQARRAQ BIHAL-g˙arfien tat-ta˙bit tal-qalb dalwaqt jibda jintuΩa biex dak li jkun jifa˙ bibien imsakkrin, jistartjakarozzi u wkoll biex i˙allas il-kontijiet tax-xirjiet li jag˙mel. Dan grazzi g˙al software li jintlibesu li b˙alissa g˙addej mill-iΩvilupp.

In-Nymi hi speçi ta’ brazzuletta ˙afifa li tintlibes mal-polz u tag˙raf l-identità ta’ sidha permezztal-electrodiogram (ECG) jew ir-ritmu tal-qalb.

Il-kumpanija KanadiΩa Bionym, li ˙ar©et bl-idea tan-Nymi ssostni li t-teknolo©ija hi ferm aktardiffiçli li tqarraq biha mill-marki tas-swaba’. Dan peress li l-brazzuletta tag˙raf il-forma tat-ta˙bittal-qalb tal-individwu u tag˙ti riΩultati uniçi u konsistenti.

It-teknolo©ija, li b˙alissa qed isirulha l-provi, kellha g˙ajnuna li tammonta g˙al €11.5 miljunminn kumpaniji finanzjarji, fosthom Mastercard.

In-Nymi hi robusta u tinqara l-istess anke meta jkun hemm xi anomaliji b˙al kundizzjonijietmediçi, b˙al fl-uΩu tal-pacemakers jew jekk it-ta˙bit tal-qalb ikun irregolari.

Meta dak li jkun jinΩag˙ha minn idejh, is-sistema ma tibqax ta˙dem, lanqas jekk jo˙odhielekxi ˙add ie˙or.

UÇUÓ MOÓBIJA FEJN M’HEMMX ÓAJJA

Programm ©did tal-kompjuter qed jiskennja ritratti bis-satellita minn Google Earth u jfittex fihomuçu˙ mo˙bija fil-pajsa©©i tad-dinja.

Google Faces kien Ωviluppat minn kumpanija ÌermaniΩa tad-disinn, l-Onformative, li ssibdawk li jidhru b˙ala wçu˙ tal-bnedmin mill-g˙oli.Is-sistema tiskennja d-dinja, iΩΩid il-livell taΩ-zoom u tie˙u r-ritratti u tindika kull fejn issib l-uçu˙.

Fl-1976 in-Nasa bag˙tet Ωew© vetturi spazjali: il-Viking 1 u l-Viking 2, fir-re©jun Cydonia ta’Mars.IΩ-Ωew© vetturi ©ibdu ritratti ta’ wiçç il-pjaneta u mbag˙ad bag˙tuhom lura lix-xjentisti tan-Nasafid-dinja.

Ritratt minnhom, me˙ud fil-25 ta’ Lulju tal-1976, mi©bud minn Viking 1, wera dak li jidherb˙ala wiçç fil-blat.

Dan ‘il-wiçç fuq Mars’ ittie˙ed f’madwar nofs triq bejn il-kratier ta’ Arandas u l-kratierBamberg, f’Cydonia. B’kollox in©ibdu 18-il imma©ni tar-re©jun Cydonia min-nies fil-Viking.

Julia Laub u Cedric Kiefer minn Berlin, li huma l-fundaturi tal-Onformative qalu li riedu jesplo-raw kif il-fenomenu psikolo©iku tal-pareidolia, seta’ jkun ©enerat minn magna.

Pareidolia hi t-tendenza li wie˙ed jara l-uçu˙ fis-s˙ab jew f’o©©etti bla ˙ajja, inkella jisma’messa©©i mo˙bija meta l-kanzunetti jindaqqu b’lura.

KUN AF KÓ 18|01|2015 19kullhadd.com

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMMKITBA TA’SAVIOUR MAMO

MUÓAMMED jew a˙jarMohammed, kien il-messa©©ier tar-reli©jon Musulmana. Huwa stessjg˙idilha IΩlam. Mu˙ammed kienikollu ˙afna viΩjonijiet. Huwa kienjemmen kollox kulma kien jg˙idluAlla waqt il-viΩjonijiet. Kien jidhirluan©lu li jkellmu u jg˙idlu x’inhu taj-jeb u x’inhu ˙aΩin. Kien iΩommkollox f’mo˙˙u biex ma jinsiex,peress li kien bniedem illitterat.Dawn il-viΩjonijiet inkitbu fuq ktiebimsejja˙ ‘Koran’. Il-Koran huwa l-Bibbja tal-Musulmani. Il-Musulmanihuma d-dixxipli tal-IΩlam.Mu˙ammed qatt ma qal li hu Alla.Alla hu wie˙ed u qatt ma jista’ jin-qasam. Mu˙ammed kien il-kbir tal-profeti. Ir-reli©jon tal-Musulmani hibbaΩata fuq il-Koran u tag˙ti tifsirata’ m©iba tajba u ˙ajja li g˙exMu˙ammed.

Il-bidu tal-IΩlam

Fil-bidu tas-seklu sebg˙a WaraKristu kien hemm Ωew© imperi likienu jiddominaw il-Lvant Çentrali.Dawn kienu dak Ruman jewBiΩantin, u dak Persjan. Kien jidherilli wie˙ed minn dawn l-imperikien sejjer jirrenja g˙as-snin ta’wara, imma kien hemm xi ˙a©atkebbes minn ta˙t. G˙al ˙afna sninkien hemm tribujiet G˙arab li kienujg˙ixu fid-deΩert bejn dawn iΩ-Ωew©imperi. Ta’ sikwit kien ikollhom xijg˙idu bejniethom fuq xi art, immaqatt ma kellhom is-sa˙˙a li jiffur-maw xi imperu. Meta l-imperaturBiΩantin Heraclius reba˙ lill-Persjani fis-sena 623 Wara Kristu,qag˙ad mistrie˙ u qatta’ l-bqija ta’˙ajtu fil-paçi u trankwillità. Fis-sena634, l-armata G˙arbija bdiet tinvadil-Palestina. Heraclius miet fis-sena641, u tilef il-Palestina, is-Sirja uparti mill-E©ittu. L-Imperu Persjanukoll kien meg˙lub mill-G˙arab uf’affari ta’ mitt sena l-popluMusulman reba˙ il-Persja, l-Iraq , l-Afrika ta’ Fuq u parti minn Spanja.Kien jidher çar li l-IΩlam kien sejirba˙ id-dinja. Meta pprova javvan-za lejn l-Ewropa, sab oppoΩizzjonikbira mill-Kristjani. Fil-fatt, l-IΩlamkiber lejn l-Imperu Tork u lejn l-Imperu Mogul tal-Indja. Komplakiber lejn dawk l-in˙awi biex dinir-reli©jon ©iet l-aktar wa˙dab’sa˙˙itha lejn il-Lvant. Wa˙da mir-ra©unijiet ta’ suççess fir-reli©jonMusulmana kienet l-entuΩjaΩmu u l-ambizzjoni. Kienu jobdu tag˙lim ta’Mu˙ammed anke wara li miet.

Il-Profeta Mu˙ammed twieled fis-26 ta’ April 570 Wara Kristu (12thRabi-ul-Awal) fil-Wied ta’ Makkah.Kien iΩΩewwe© ta’ età Ωg˙ira,armla, 15-il sena akbar minnu. Kiennegozjant u kien imur f’˙afna posti-jiet u jit˙allat ma’ ˙afna nies ta’ kul-tura differenti. Kien i˙obb il-kwietu jmur lejn l-g˙oljiet jimmedita.Kien jipprietka lill-©irien u jg˙allemil-kelma t-tajba. Imma ma damxg˙ax tkeçça minn Mekka. Fis-sena622 mar Medina u fil-punent tal-bliet G˙arab. Hawn beda t-tag˙limproprju tal-IΩlam imsejja˙ ‘Óa©ira’.G˙al min ma jafx, il-kalendarju tal-Musulmani jibda minn hawn,b˙alma g˙all-Kristjani jibda mit-twelid ta’ Kristu. Meta Muhammedkellu segwaçi mhux ˙aΩin, mar luraMekka u ˙a f’idejh il-belt. Ifformaimperu Ωg˙ir minn Mekka uMedina u xi ftit mit-tribujietBedwini tad-deΩert. Mekka ©iet iç-

çentru spiritwali ta’ l-IΩlam uMedina l-kapitali. QabelMu˙ammed, it-tribujiet G˙arabkienu pagani u jaduraw ˙afna allat.Mu˙ammed dejjem kien jitg˙allemmil-Lhud u l-Kristjani, tant li kienlaqqamhom ‘in-nies tal-ktieb’; kientg˙allem ˙afna mill-Bibbja, avoljaqatt ma qrah. G˙alih kien biss it-tag˙lim tal-Koran.

Gwerra qaddisa

Huwa kien jinkwieta meta kien jarat-tribujiet G˙arab ji©©ieldu bejni-ethom. Kien jg˙allem u jipprietka s-sewwa u qatt ma ried jaraMusulmani ji©©ieldu bejniethom.G˙allem li min imut ji©©ieled g˙al-fidi kien isalva. (interessanti hu li l-kruçjati Kristjani kellhom l-istesstwemmin). L-G˙arab kienu suldatijafu ji©©ieldu u fejn kienu jmorrukienu dejjem jo˙or©u rebbie˙a. L-IΩlam kompla jikber bla inkwiet.Qatt ma ©ieg˙lu lill-Kristjani jew lil-Lhud jikkonvertu g˙all-IΩlam bilforsimma, min-na˙a l-o˙ra, jekk matkunx fl-armata Musulmana int ikol-lok t˙allas ˙afna taxxi kbar.Mu˙ammed g˙aqqad ˙afna razez,sew dawk ta’ ©ilda sewda, kif ukolldawk ta’ ©ilda bajda. Kien bniedemma˙bub minn kul˙add. Ir-reli©jonMusulmana hija wa˙da mill- akbarreli©jonijiet tad-dinja. Sempliçi ujifhimha kul˙add.

Obdi lil AllaItlob ˙ames darbiet kuljum

Sawm fir-Ramadan minn tlug˙ ix-xemx sa nΩul ix-xemx g˙al 30 jumKull Musulman xieraq li xi darbajag˙mel pellegrina©© sa Mekkah

Tag˙rif

L-‘IΩlam’ hija nom. ‘muslem’ hijaa©©ettiv. ‘Muerrin’ hu dak il-bnie-dem li jitla’ fuq il-kampnar tal-moskea (minaret) biex isejja˙ lill-poplu biex titlob. ‘Qum’ hija l-prop-ja kelma g˙al minaret. ‘Hajj’ tfisserpellegrina©©. ‘Imam’ huwa qassistal-moskea. ‘Caliph’ huwa is-suççes-sur ta’ Mu˙ammed. ‘Sharia’ hija li©iuffiçjali (gwida morali) tal-pajjiz.Huwa insult lejn ir-reli©ionMusulmana jekk t-esponi jew turi xiforma ta’ dehra ta’ Mu˙ammed.

Ir-Reli©jon Musulmana temmenbil-˙olqien, b’Adam, bil-Ìenna u l-Infern, fl-iskrittura, f’Mosè u f’Ìesù.Imma l-kitba perfetta hija dik lihemm miktuba fil-Koran (Quran).Il-Koran hu maqsum f’114-ilkapitlu. Il-kitba ori©inali hija ppris-ervata ˙dejn Allah fil-Ìenna.Hemm Ωew© g˙aqdiet differenti fir-reli©jon Musulmana: is-Sunni u x-Xiti. B’kollox jg˙oddu mal-1,300miljun ru˙, wie˙ed minn ˙amsa tal-popolazzjoni tad-dinja huMusulman

Talba mill-Koran

F’isem Alla tal-˙nienaTif˙ir lilek, Sinjur, Alla tal-univers,

Óanin u tag˙der,Padrun fil-©ustizzja

Lilek biss naduraw, u lilek bissnitolbuk tg˙in

Urina t-triq it-tajbaDak li int beriktFejjaq lil dawk

Li m’mg˙arfux it-triq it-tajbaAmmen

Qu-ran 1:1-7

NITGÓALLMU FUQ IT-TWEMMIN TAL-IÛLAM“Nixtieq nirringrazzja lill-Imam M. Alsadi g˙all-g˙ajnuna

li kien tani biex nikseb dan it-tag˙rif.”

Mu˙ammed (id-dehra pprojbita)

Wa˙da mill-isba˙ moskej li tinsab fi Brunei

Óin it-talb fil-moskea

Fl-a˙˙ar jiem smajna ˙afna diskorsi dwar ir-reli©jonIΩlamika. F’dan is-servizz qed nag˙tu ˙arsa lejn danit-twemmin u kif Ωviluppa matul iΩ-Ωmien.

20 18|01|2015 PersonaÌÌkÓkullhadd.com

Eman Bonnici

Fil-qalba tal-kapitali Rumena– Bukarest – jeΩisti çimiterjukbir li g˙adu jintuΩa sal-lum,mag˙ruf bl-isem ‘Bellu’, g˙almin waqqfu lura fl-1850: il-Baruni Barbu Bel lu, l ig˙addha l-art li fuqha llumjinsab mibni ç-çimiterju lill-amministrazzjoni tal-lokal,biç-çimiterju jinfeta˙ fl-1858.F’dan iç-çimiter ju humabosta dawk l-ismijiet emi-nenti mill-oqsma kulturali ustoriçi tal-pajjiΩ li jispikkawfil-lista twila ta’ dawk midfu-na fih, li fosthom jinkluduart is t i , pol i t iç i , ki t t ieba,atturi, patrijotti u figuri mili-tari. Ma’ dawn, hemm jistrie˙ukoll il-fdal ta’ beatu, riçen-tement elevat g˙all-qima tal-artali fil-belt li fiha jinsabmidfun mill-Kardinal AngeloAmato SDB, Prefet t ta l -Kongregazzjoni g˙all-KawΩital-Qaddisin, nhar is-Sibt, 31ta’ Awwissu 2013.

Min kien Mons. Ghika?

Imwieled f i l -bel t ta ’Kostantinopli – fil-preΩentIs tanbul – f l - ImperuOttoman, illum it-Turkija, fil-Mi l ied tal -1873, VladimirGhika kien ©ej minn familjanobbl i ta ’ pr inçpi j iet ;missieru Giovann kien min-istru plenipotenzjar ju tal-paj j iΩ . Neputi ta l -Pr inçep

Girgor V tal -Moldavja,Vladimir t rabba f i l - f idiOrtodossa. Mat-trasferimenttag˙ha le jn i l -bel t ta ’Toulouse, i l - famil ja bdiett i f f rekwenta l -Knis jaProtestanta tal-lokal, g˙all-fatt l i dik Ortodossa kieng˙ad ma kellha ebda knisjatag˙ha f’din il-belt FrançiΩa.Intant, Vladimir iggradwa fil-li©i mill-Fakultà tax-XjenziPol i t iç i ta ’ Pari©i f l -1895,waqt l i f l - is tess per joduffrekwenta l-klassi j iet tal-mediçina, il-botanika, l-arti,il-letteratura, il-filosofija u l-istorja.

Milqut minn at takk ta ’an©ina, mexa le jn i r -Rumanija fejn issokta l-istudjitieg˙u fil-pajjiΩ. Mal-irkupru,g˙addha Ruma, fejn iffrek-wenta l -Kul le©© ta ’ SanTumas ta’ Akwinu tal-OrdniDumnikan mag˙ruf aktarb˙ala ‘ l-Angelicum’. Minnhemm kiseb l içenzjat f i l -f i losof i ja u dottorat f i t -teolo©ija fl-1905. Kien propr-ju matul dan il-perjodu tal-istudji tieg˙u f’Ruma li Ghikakkonverta g˙all-KattoliçiΩmufis-sena 1902. Bl- idea l ij˙addan ˙ajja monastika, il-Papa Piju X, f’udjenza priva-ta l i kel lu mieg˙u,issu©erielu j˙alli dan il-˙sieb– jekk mhux g˙al kol loxalmenu g˙all-mument u min-

f lok j iddedika l i lu nnifsug˙al l -appostolat sekulari .B’hekk il-Prinçep Ghika madamx ma sar wie˙ed mill-pijunieri ewlenin fil-qasamtal-appostolat tal-lajçi.

Lura fir-Rumanija ntefa’g˙ax-xog˙ol tal-volontarjat.Feta˙ klinika bl-isem ‘MariæBetlehem’ b’xejn g˙alkul˙add fil-belt ta’ Bukarest,segwita minn sptar kbir bl-istess g˙an ta˙t il-patroçinjuta’ San Vinçenz de Paule, likien al lura l -ewwel sptarb’xejn f i r -Rumani ja u l -ewwel wie˙ed mg˙ammarb’ambulanza. Assis ta l i ldawk milquta mil l -koleraf’Zimnicea matul il-Gwerratal-Balkani fl-1913 u lil dawkmilqut in mit- terremot ta ’Avezzano f l-I tal ja sentejnwara.

Il-Prinçep Saçerdot

Fis-7 ta’ Ottubru 1923, il-Prinçep Vladimir kien ordnatsaçerdot f ’Par i©i mil l -Arçisqof tal-belt, il-KardinalLouis-Ernest Dubois. Hemmbaqa’, fil-belt Pari©ina, sal-1939, jiççelebra sew bir-ritRuman kif ukol l b ’dakBiΩantin: privile©© uniku ling˙atalu ftit wara l-ordinaz-zjoni saçerdotali tieg˙u mis-Santa Sede. Ma˙turProtonotar ju Appostol iku

mill-Papa Piju XI fit-13 ta’Mejju 1931, il-˙idmiet appos-toliçi tieg˙u wara Bukarest,Ruma u Pari©i wassluh fil-Kongo, Tokjo, Sydney uBuenos Aires, bi l -Papamsemmi j i r refer i g˙al ihb˙ala l - ‘VagabondAppostoliku’.

Lura r-Rumanija, fit-3 ta’Awwissu 1939, inqabadhemm mat-tfaqqig˙ tat-TieniGwerra Dinjija u, g˙alkemmeventwalment fe©©et qud-diemu l-opportunità sabiexi˙alli l-pajjiΩ, iddeçieda lijibqa’ hemm sabiex jassisti l-morda u l-feruti. Finalmentkien kostrett i˙alli l-belt ta’Bukarest sforz l-attakki mill-ajru min-na˙a tal-Alleati. Ma’tmiem il-perjodu belliku, bil-pajjiΩ eventwalment okkupatmill-Armata Sovjetika, g˙aldarb’o˙ra Ghika rrifjuta lij˙alli r-Rumanija abbord trenim˙ejji apposta g˙all-membrirjali tal-pajj iΩ, g˙all-istessra©uni ta ’ ass is tenzame˙tie©a minn tant feruti umorda fil-madwar.

Ir-Re©im Komunista min-na˙a t ieg˙u ˙a ˙sieb jar-restah fit-18 ta’ Novembru1952 g˙ar-rwol tieg˙u favuril-Papa u l-Knisja Kattolika.AkkuΩat bi “tradiment g˙oli”kontra l - Is tat , ix-xwej ja˙Ghika sofra swat, proçessi utorturi kontinwi, li eventwal-ment wasslu g˙al l -mewttieg˙u fis-sena 1954 fil-˙absta’ Jilava, fis-16 tax-xahar ta’Mejju, wara li kien mog˙titrattament “bestjali” skont is-sorsi li aktar tard g˙enu fil-proçess g˙all-beatifikazzjonit ieg˙u. Mit fug˙ f ’çel laumduΩa ppakkjata bipri©unieri b˙alu li ma kienxfiha lanqas ar ja biΩΩej jedsabiex wie˙ed j ie˙u nifs ,bis-saqaf tag˙ha kontinwa-ment iqattar, i l -pri©unierikienu kostretti jaffrontaw dikl-atmosfera kies˙a nofshomg˙arwenin. G˙al Ghika, liissa kien jg˙odd it-tmeninsena, dawn il-keded kienu˙afna.

U hekk, dan il-bniedem liwettaq tant ©id, l i f ’˙aj tuse˙˙lu jwaqqaf l -ewwelpoliklinika u l-ewwel sptarb’xejn fir-Rumanija, li g˙enfi l - fundazzjoni ta l -ewwelmonasteru Karmelitan tas-Sorijiet tal-Klawsura f’Tokjo,li rçieva l-unika midalja mili-tari ma˙ru©a mill-awtoritajietBalkani fl-1913, li Ωar il-kon-tinenti kollha, u li g˙amel il-professjoni tieg˙u fi ˙dan il-fidi Kattolika fil-kamra li fihag˙ex San Duminku ta ’Guzmán fil-kunvent ta’ SantaSabina f ’Ruma, spiççameqrud minn id assassinag˙as-sempliçi ra©uni li kiensaçerdot Kattoliku.

Illum dan il-“qassis qaddisdonnu ˙iere© minn stainedglass” , “ ikona ˙aj ja” , ki fintqal fost ix-xhieda mi©buradwaru f i l -proçess, huwameqjum b’g˙oΩΩa mill-popluRumen f l imkien ma’ tantmartri o˙ra tal-istess perjo-du. G˙al l -beat i f ikazzjonit ieg˙u l i saret f l -ArenaRomexpo f’Bukarest, kienhemm preΩent i fol la ta ’g˙axart elef ru˙.

Il-PrInÇeP MartrI

PERSONALITÀ KÓ 18|01|2015 21kullhadd.com

www.ramonaportelli.com

ramonaportelli@hotmail.com

RAMONA PORTELLItintervista lil CLINT GERALD ATTARD

Ta’ spiss inqalleb fl-internet u ne˙el meta jolqotni xi ˙a©a. Fil-fatt, kont ili ninnota ritratti ta’ xeni sbie˙u persuni me˙uda b’mod ori©inali u artistiku g˙all-a˙˙ar. B’hekk ridt insir naf aktar lill-fotografu ta’warajhom – Clint Gerald Attard. Staqsejtu biex nag˙mlu din l-intervista, u aççetta bi ˙©aru li ji©intervistat fuq din il-pa©na.

Clint g˙andu tnejn u tletin sena, joqg˙od ÓaΩ-Ûebbu© u ilu g˙al dawn l-a˙˙ar tlett snin f’relazzjoni.Huwa g˙alliem tal-ospitalità li huwa su©©ett vokazzjonali ©did fl-iskola sekondarja taΩ-Ûokkrija,il-Mosta. Il-passatempi tieg˙u huma bla dubju ta’ xejn il-fotografija, tisjir, kif ukoll is-safar. Iqis ru˙ub˙ala bniedem onest, sinçier, ottimist u introvert. “Na˙dem ˙afna biex nasal fejn nixtieq. Kull ˙a©a linag˙mel nag˙milha bi m˙abba u passjoni u ma tantx naqta qalbi malajr,” beda jg˙idli.

BIL-FOTOGRAFIJA JIKKOMPETI MIEGÓU NNIFSU

Il-grafika wasslitu lejn il-fotografija

Xtaqt inkun naf kif beda jinter-essa ru˙u fil-fotografija, u infur-mani li l-grafika kien wie˙edmill-aktar su©©etti g˙al qalbu l-iskola. “Fil-fatt, komplejt nistud-jah sakemm iggradwajt b˙alag˙alliem tal-graphical communi-cation. Óafna mill-kunçetti li jin-tuΩaw fuq karta u lapes jistg˙ujintuΩaw fil-fotografija. Darbafost l-o˙rajn ˙abib tieg˙i qallibiex nattendi kors tal-fotografijamieg˙u. Hawn indunajt li kellipotenzjal u komplejt nistudjabiex intejjeb l-abilitajiet tieg˙if’dan is-settur,” sostna Clint.G˙alih il-fotografija hija kumbi-

nazzjoni ta’ arti ma’ xjenza, fejnwie˙ed jo˙loq stampa permezzta’ dawl. “Huwa medium kifwie˙ed jista’ jesprimi ru˙u,jibg˙at messa©©, kif ukolliΩomm memorja ta’ mumentimportanti f’˙ajtu.”

Clint irnexxielu jid˙ol fid-dinjatal-fotografija hawn Malta, warali kien beda jtella’ l-portfoljutieg˙u fuq siti soçjali differenti, uçertu Wayne Grech, wie˙edmill-organizzaturi ta’ diversikonkorsi tal-moda fosthom MissEuropean, kien staqsieh jekkkienx interessat biex ja˙demmal-mudelli tieg˙u. “G˙al tlietsnin konsekuttivi jien ˙dimtb˙ala l-fotografu uffiçjali ta’ dinil-kumpanija. Iktar ma bdejtintella’ xog˙ol iktar bdew ji©uniopportunitajiet, fosthom b˙alafotografu uffiçjali ta’ diversi pro-grammi tat-televiΩjoni u seratio˙ra.”

Kul˙add jista’ jkollu apparatu jsejja˙ lilu nnifsu fotografu

Ma stajtx ma nistaqsihx, metaninnota li f’daqsxejn ta’ gΩiraΩg˙ira hawn ˙afna persuni li jip-preΩentaw lilhom infushomb˙ala fotografi. B’hekk ridtinkun naf jekk Clint i˙ossx xitensjoni ta’ kompetizzjoni, u fuqkollox kif iqis ru˙u uniku, forsib’xi marka li j˙obb i˙alli warajh.

“F’˙ajti g˙ext f’kompetizzjoni,speçjalment fil-˙ajja universitarja.Óafna drabi l-kompetizzjoniΩejda ©©ieg˙elek tiffoka iktar fix-xog˙ol tal-kompetitur tieg˙ekminflok tiffoka fuq xog˙lok.B’hekk jien dejjem nie˙u ispiraz-zjoni minn xi xog˙ol ta’ fotografikbar b˙al Mario Testino unitg˙allem minnhom, iΩdambag˙ad l-uniku kompetiturtieg˙i huwa jien innifsi. Kull

darba li jkolli xi shoot importantin˙ares lejn xog˙ol preçedentitieg˙i u ng˙id: jien issa rridnag˙mel xi ˙a©a a˙jar. Nemmenli kul˙add jista’ jkollu apparat ujsejja˙ lilu nnifsu fotografu, iΩdahuma ftit dawk li jibqg˙u tul iΩ-Ωmien u x-xog˙ol tag˙homjibqa’ ji©i ppubblikat.

Ta’ min jg˙id li Clint ˙ademma’ ˙afna personalitajiet Maltin,kemm kantanti, atturi, kif ukollpreΩentaturi. “Óafna minn dawnin-nies ftit Ωmien ilu kont nam-mira x-xog˙ol tag˙hom fuq it-televiΩjoni. Illum il-©urnata sirna˙bieb u tinduna kemm humanies saqajhom mal-art u kemm˙admu biex waslu fejn waslu.Minn dawn in-nies tg˙allimt kifna˙dem u nistinka biex nasalfejn irrid u ma niddejjaqx inkundifferenti mill-kumplament g˙axdak hu li jag˙mlek speçjali.”Is-sena l-o˙ra Clint kellu ç-çans

li ja˙dem mal-kantanta DilaraKazimova mill-Azerbaj©ansabiex tippromovi l-kanzunettatag˙ha tal-Eurovision SongContest 2014 fi gΩirtna. “Il-mani©er tag˙ha kien ikkuntatt-jani u staqsieni jekk kontx inter-essat inkun il-fotografu uffiçjalitag˙ha fiΩ-Ωmien li kienet sertkun tippromovi d-diska tag˙haf’Malta. Fil-jumejn li damet hawndorna diversi programmi tat-televiΩjoni, kif ukoll ˙adna ritrat-ti fil-Belt Valletta. Kienet esper-jenza sabi˙a ˙afna li tg˙allimt˙afna minnha. It-tim tag˙ha kien

kuntent ˙afna bix-xog˙ol tieg˙iu fil-futur nispera li jer©a’ jkolliopportunità simili,” komplajg˙idli Clint.

Barra minn hekk, ˙adem ma’˙afna kantanti Maltin fejn ir-ritratti tag˙hom intuΩaw waqtpromozzjonijiet g˙al xi kunçerti,anke g˙al faççati ta’ magaΩins.Kellu Ωew© esperjenzi ˙elwino˙ra fejn ˙adem fuq il-qoxratas-single tas-CD tal-kanzunettag˙al L-Istrina Stay, kif ukoll il-qoxra g˙all-kanzunetta Desserttal-kantant FrançiΩ Manu Dafau.“Dan il-pro©ett beda min˙abbali l-kantant u jien kellna ˙abibali hija make-up artist u dintag˙tu l-kuntatti tieg˙i biexja˙dem mieg˙i. Hawn jien smajtil-kanzunetta u ddiskutejtmieg˙u dak li xtaq u minnhemm ˙ri©t il-kunçett tax-shootli l-prodott finali kien wie˙edsodisfaçenti, kemm g˙alija kifukoll g˙al klijent.”

Min˙abba li wie˙ed mill-pas-satempi ta’ Clint huwa s-safar,˙a ritratti ta’ landscapes diversi,fosthom f’Chicago, New York, il-Marokk, il-Kanada, Spanja u˙afna postijiet o˙ra. “In˙obbnorganizza s-safar tieg˙i sal-inqas dettall. Meta nie˙u r-ritrattitieg˙i f’dawn il-pajjiΩi n˙obbnuri l-karattru tal-pajjiΩ. Nie˙uritratti kemm ta’ landscapes, kifukoll tal-˙ajja normali tan-niesf’dak il-pajjiΩ partikolari. DejjeminΩomm f’mo˙˙i l-etika u r-rispett lejn is-su©©ett li nkun qed

nie˙u. Óafna mir-ritratti li ˙adtjinsabu fuq l-internet. IΩdawie˙ed mill-pro©etti li g˙andig˙all-futur huwa li nesibbixxixog˙lijiet tieg˙i biex iktar niesjaraw u japprezzaw xog˙li,”elabora mieg˙i Clint.

Sirt naf ukoll li d-dinja tal-moda hija g˙al qalbu ˙afna. Fil-fatt, isegwi ˙afna xi jkung˙addej biex ikun a©©ornatf’dan is-settur, kif ukoll g˙andukuntatti tajba ma’ diversi disinja-turi tal-moda Maltin. “Il-˙idmatieg˙i b˙ala fotografu f’dawn ix-shows tal-moda tvarja skont dakli l-organizzaturi jistaqsuk. Ìielijkolli nie˙u ritratti tal-profil tal-kompetituri biex minnu jirb˙u t-titlu ta’ Miss, Mr jew MrsPhotogenic. Qabel issir ix-shootjien u l-organizzatur niddeçiedudwar it-tema li jkunu jixtiequ ujien nippjana d-dawl u l-apparatme˙tie©. Waqt il-photoshoot jiennipprova nirrilassa lill- mudelljew mudella li jkunu quddiemibiex i˙ossuhom veru komdimieg˙i u wara nsib l-a˙jarangolu li tidher l-a˙jar. Ìielijkolli wkoll nie˙u ritratti ta’avvenimenti li organizzaturi jor-ganizzaw lill-mudelli tag˙hom,jew inkella sfilati u kompetiz-zjonijiet tal-immudellar. Kelliopportunitajiet ukoll li nkunparti minn ©urija f’diversi kom-petizzjonijiet ta’ sbu˙ija.”

Ridt inkun naf kif jirnexxilujla˙˙aq mal-fotografija u l-affari-jiet l-o˙ra li jag˙mel f’˙ajtu, fos-

thom ix-xog˙ol ta’ kuljumtieg˙u. “Jien nippjana l-˙intieg˙i sew, nag˙ti prijorità g˙all-affarijiet l-iktar importanti g˙alij-ja. In˙alli ˙in g˙alija biexna˙seb u nkun kreattiv g˙axjekk wie˙ed jag˙mel kollox bl-g˙a©la ji©i qisu magna u majibqax sensittiv u konxju g˙aldak li qed ji©ri madwaru. Danjirrifletti fil-prodott li wie˙edikun qed jipproduçi fejn ˙afnadrabi jsir inferjuri.

B’wiççu minn quddiem, Clintjista’ jg˙id li g˙andu ftit minnxog˙lu jidher fuq sit Taljan –Vogue. Fi kliemu stess, mhuxfaçli li wie˙ed ikollu ritratti fuqdin is-sit Taljana. “Kull ritratt liwie˙ed itella’ ji©i evalwat u ftithuma dawk li ji©u aççettati. IΩdajien kuntent ˙afna li g˙andinumru tajjeb ta’ ritratti esibiti fuqdan is-sit flimkien ma’ numrumdaqqas ta’ fotografi madwarid-dinja,” sostna Clint.

Mhux l-g˙odda u l-makkinar-ji biss importanti

Fi kliem Clint, huwa importanti˙afna li ritratt jidher sabi˙, ikuninteressanti, ikollu storja,messa©© jew xi ˙a©a li tqanqalkurΩità biex tieqaf ftit mill-˙ajjamg˙a©©la ta’ kuljum, tarah ujag˙tik çertu sensazzjoni, forsi ta’nostal©ija, kurΩità, dwejjaq jewfer˙, u forsi j©ieg˙lek ta˙seb xiftit. “Óafna drabi n˙obb ukoll linkun onest fix-xog˙ol tal-fotografija tieg˙i, fejn l-ammontta’ editjar ikun limitat u juri s-sbu˙ija tal-persuna kif inhi.”

Imma©inajt li sabiex iΩommru˙u a©©ornat mal-fotografija jir-rikjedi çertu tibdil u xiri ta’makkinarju ©did, u ma jonqsuxl-ispejjeΩ. “Jien nemmen ˙afna lil-iktar g˙odda b’sa˙˙itha li kullfotografu jista’ jkollu hija l-g˙erf.Jien kull sena ninvesti ammontta’ flus u ˙in biex inkabbar it-tag˙lim u l-g˙arfien tieg˙i fuqdan is-su©©ett. L-g˙odda u l-makkinarju huma importanti˙afna biex jo˙ro© xog˙ol tajjeb,iΩda importanti li wie˙ed ikunjaf il-kunçetti tad-dawl u l-kom-poΩizzjoni tar-ritratt u x’abbiltàg˙andu l-makkinarju tieg˙u,” fis-sirli Clint.

Fl-a˙˙ar tal-intervista, Clintxtaq jg˙id lill-qarrejja tal-KullÓadd li jekk g˙andhom xidelizzju tal-fotografija ma jidde-jqux jitg˙allmu u jipprattikawaktar fuqu, g˙ax bla dubju jag˙tisodisfazzjoni u jg˙in persunatkun kreattiva.

22 18|01|2015 kulTuRAkÓkullhadd.com

WAqT li qEd TONgÓOS

Steve BorgB’tifkira tal-karikaturisti Pari©ini mbiççrinta˙t l-g˙ajta Allahu Akbar

U waqt li qed inxappap buskuttinf’kafè skumat g˙all-kwiet tal-bottegintal-kantuniera u bil-lajma ta’ fekruna

naqra Le Figaro biex nara x’g˙amlu l-PSG,Cecile qed tmelles cognac ma’ xofftejha

U to˙lom li ta˙t djul il-Luberontobtol ftit mal-ma˙bub tag˙haxog˙lu jpin©i karattri farseski

is-satira li taf ’l Napuljun empereurtradizzjoni mg˙oΩΩa din tat-tricoleur.

In˙asdet mal-a˙bar li l-ma˙bubminflok djul l-i©bla reb˙u l-qabarU le˙en l-apolo©ista li jsikkitha

Biex flok korla, hi tg˙ix fis-sabar“Dawk kriminali mentalment instabbli

Xejn aktar, mhemmx rabta mal-ebda dinUrihom li tg˙ix fl-ispirtu tal-libertè

Kulma kien mument ikrah ta’ xi ˙add miskin.’’

U hi tbaxxi rasha mkaΩbra, mkissra taf li l-lifg˙a da˙let fil-kommapaxxuta tibla’ dil-priΩa ©wejfaTard wisq biex issa ΩΩommha.

Fejn qieg˙da x-Xebba t’Orléans meta tridha?

Nhar is-Sibt, 27 ta’ Diçembrul-Kor Santa Çeçilja A.D. 2013tella’ t-t ieni edizzjoni tal-kunçert tal-Milied bit-temaVenite Adoremus. Il-kor kienta˙t id-direzzjoni muΩikali uartistika tal-Mro AntoineMercieca, id-direttur artistikutal-kunçert. F’udjenzanumeruΩa li mliet il-knisja ta’San Fran©isk tar-RabatG˙awdex, il-kor ta prestaz-zjoni mill-isba˙ u li ˙allietelo©ji mill-aqwa li Ωgur imlewb’determinazzjoni lill-KumitatAmministrattiv u lis-surmasttal-kor g˙all-futur. Il-kor kienilu impenjat minn nofsOttubru b’Ωew© provi fi l-©img˙a.

Mal-kor ˙adu sehem is-solistiRosabelle Pavia u PatriciaButtigieg bl-interpretazzjoni ta’Walking in the Air ta’ HowardBlake u Capriccio Pastoraletal-Mro Mercieca; it-tenurMario Portelli li interpreta s-silta muΩikali Gesù Bambinota’ Pietro Yon. Peress li s-

su©©ett kien marbut mal-mis-teru tal-Epifanija, ma setaxjonqos li jkun hemm Ωew©siltiet marbuta direttament ma’din il-©raj ja. G˙alhekk, il-kunçert beda bis-silta OfKings and Christmas bl-akkumpanjament tal-istringquartet u Jason Camilleri fuqit-trumbetta u bl-g˙anja WeThree Kings of Orient Are ta’John Henry Hopkins interpre-tata minn Manwel Spiteri uGeorge Mercieca, tenuri, u PioDalli, baritonu, li interpretawir-rwol tas-Slaten Ma©i.

Jason Camilleri interpretaΩew© silt iet fl imkien mal-istring quartet: Voluntary in Dta’ John Stanley u CapriccioPastorale ta’ Antoine Mercieca.Joe M. Attard, Mario Borg uGeorge Mercieca qraw tlietpoeΩiji miktubin rispettiva-ment minnhom stess. Il-kunçert wasal fi tmiemu bl-innu Sursum Corda, l-innu tal-kor li wassal fi tmiemha t-tieniedizzjoni tal-kunçert tal-Milied

2014. Is-serata kellha l-preΩentaz-

zjoni ta’ Joe Chetcuti, uffiçjalg˙ar-relazzjonijiet pubbliçi tal-kor. Ìew ukoll im˙ejjija pro-grammi stampati bil-kulurg˙all-udjenza numeruΩa likienet preΩenti biex setg˙ujsegwu l-programm li kienhemm im˙ejji.

Il-Kumitat Amministrattiv jix-tieq jirringrazzja lill-isponsorskollha li kienu ta’ g˙ajnuna,sapport u sostenn biex setg˙ettittella’ t-tieni edizzjoni tal-kunçert. Min-na˙a l-o˙ra kienhemm numru ie˙or ta’ niesinvoluti li jag˙mlu xog˙ol kbirminn wara l-kwinti f’dak lig˙andu x’jaqsam ma’ lo©istikau ˙idma manwali.

Issa li bdiet is-sena l-©didatinΩamm il-laqg˙a ©enerali tal-kumitat fejn jevalwa l-˙idmatal-2014, u wara li ji©i xolt ftitΩmien wara ji©i elett il-kumitatil-©did g˙all-˙idma tal-2015.IΩda l-˙idma g˙all-attività lijmiss di©à bdiet b’ritmu tajjeb.

VENiTE AdOREmuS CONCERT 2014

CONCERTO SACROIl-patri Alessandro se jag˙ti kunçert fil-knisja parrokkjali ta’ SanPublju, il-Furjana, nhar is-7 ta’ Frar fit-8.00. F’dan il-kunçert, il-patri sejag˙mel wirja li se juri l-kapaçitajiet artistiçi tieg˙u. Dan l-avvenimentse jsir g˙all-Malta Community Chest Fund.

Dwar il-Parti

Patri Alessandro Brustenghi twieled f’Assisi fil-21 t’April 1978 u huwal-aktar mag˙ruf b˙ala Frate Alessandro. Huwa l-ewwel patri li rre©istrama’ kumpannija tad-diski dinjia.

L-ewwel album ma˙rug minn Frate Alessandro j©ib l-isem The Voiceof Assisi. L-album ˙are© fil-15 ta’ Ottubru 2012 u fih insibu PanisAngelicus, u Sanctae Maria kif ukoll Sacris Solemnis miktuba minnSan Tumas t’Aquino kif ukoll silta minn Cavalleria Rusticana.

Patre Alessandro beda l-istudji fil-muΩika fl-età ta’ disa’ snin u xtaq lijsir perkussjonista. Beda t-tag˙lim tal-pjanu u orgni fl-età ta’ 14. Kienjie˙u sehem f’kor imma qatt ma kanta b˙ala solist. Fl-età ta’ 21 senassie˙eb fl-ordni tal-Frangiskani minuri, u kanta fil-baΩilika ta’ SantaMaria tal-Angli f’Assisi, fejn kien ja˙dem fil-karpenterija.

Óutu l-patrijiet mill-ewwel indunaw bil-le˙en sabi˙ li kellu. Kienmitlub ikanta sabiex jersaq lejn kumpaniji tad-diski u offrewlu li jkan-ta muΩika sagra u anke kontemporanja.

Sabiex jirrekordja dan l-ewwel album, Patre Alessandro kellu jmurLondra; din kienet l-ewwel darba li ˙are© ’il barra mill-Italja. Biexikompli fuq l-g˙aΩla tal-ordni, irrifjuta li jit˙allas g˙al-kant tieg˙ustess. Kull d˙ul mill-album kien dovut lejn il-karità li l-istess ordniFran©iskana g˙andha madwar id-dinja.

KULTURA KÓ 18|01|2015 23kullhadd.com

Din is-sena, 2015, is-Soçjetà KaΩin Santa Liena Banda Duke ofConnaught’s Own ta’ Birkirkara sejra tfakkar il-150 anniversarjumit-twaqqif tag˙ha. G˙al din l-okkaΩjoni speçjali, is-soçjetà sejratorganizza programm s˙i˙ ta’ attivitajiet matul is-sena kollha.Biex t˙abbar dan, is-soçjetà, nhar l-Óadd 11 ta’ Jannar 2015 fil-11ta’ filg˙odu, tellg˙et press conference fis-sede tas-soçjetà, Triq il-Wied Birkirkara, sabiex tniedi l-programm ta’ attivitajiet b’moduffiçjali. Tnieda ukoll logo uffiçjali g˙al dan l-anniversarju.

F’din il-konferenza tkellmu l-president tas-soçjetà Dr CarmelChircop, is-segretarju tas-sottokumitat imwaqqaf g˙all-okkaΩjoniEric Busuttil, iç-chairman tal-istess sottokumitat Carmelo Calleja us-surmast direttur tal-banda il-Mro Roderick Bugeja.

Barra minn hekk is-soçjetà qieg˙da tniedi inizzjattivi o˙ra b˙alktieb u DVD awdjoviΩiv li jirrakkontaw l-istorja tas-soçjetà, sett ta’bolol ©odda g˙all-okkaΩjoni flimkien ma’ first day cover, midaljatal-okkaΩjoni, kif ukoll CD doppja b’marçi ©odda u o˙rajn antikikomposti mis-surmastrijiet diretturi matul is-snin. Se jin˙ar©u wkollfil-©img˙at li ©ejjin diversi souvenirs g˙all-okkaΩjoni.

T˙abbar ukoll li s-soçjetà sejra tistieden g˙all-festa ta’ Santa Lienabanda Taljana bl-isem ta’ Associazione Culturale Amadeus ta’Montelepre minn Palermo sabiex tag˙ti s-sehem tag˙ha permezzta’ març u programm muΩikali fuq il-plançier.

Intant, illum tintemm maratona ta’ 42 sieg˙a ˙idma ta’ liednaorganizzata mill-kumitat taΩ-Ωg˙aΩag˙, kif ukoll se tibda l-ewwelsezzjoni ta’ g˙oti ta’ demm g˙al din is-sena minn dan il-kaΩin fejnhemm mira li jing˙ataw 150 borΩa demm g˙al 150 sena soçjetà.

150 ANNIvERSARJU

Talent Depiro se tippreΩental -kummiedja kol lha da˙kÇaqlembuta. Kif nafu, iç-çaqlembuta tkun daqqa fuqu daqqa ta˙t. U hekk ikunil-Baruni, il-protagonista ta’din il-kummiedja, meta jqat-ta’ l-a˙˙ar parti ta’ ˙ajtu jfit-tex xi ˙a©a importani. Dini l -kummiedja t i r rakkontaproprju l-istorja ta’ bniedemsinjur li g˙amel kull mezzpossibli biex isib dak li qattma kien ra.

Biex jil˙aq l-iskop tieg˙u,huwa jqabbad l i l xi ˙addbiex jg˙inu, iΩda g˙al l -Baruni hemm ˙afna sorpriΩijistennewh. Minbarra dawni l -burraxki kol lha, huwajkollu wkoll i˙abbat wiççuma’ o˙tu kif ukoll mas-sef-tur i l i g˙andu. Tg˙idjirnexxilu l-iskop ta’ mo˙˙u?U fiex jid˙ol il-kok?

Din il-kummiedja se tittel-la’ nhar is-Sibt 31 ta’ Jannarfis-7.30pm, u l-Óadd 1 ta’Frar fis-6.00pm, fl-auditori-um ta’ Sant’Agata fir-Rabat.I l -bi l jet t i tad-d˙ul j iswew€5.00 biss, u l-parke©© huwapprovdut bla ˙las ma©enbis-sala. Min ir id j i rr iservapost jista’ jçempel 2145 6340jew 2145 4530, u j iΩguraru˙u minn postijiet tajba fl-auditorium.

TALENT DEPIROTIPPREÛENTA

ÇAQLEMBUTAKUMMIEDJA KOLLHA DAÓK

FESTA LITURÌIKA F’ÌIEÓ SAN SEBASTJAN F’ÓAL QORMIL-20 ta’ Jannar huwa jum speçjali g˙all-QriemaBastajniΩi g˙ax din id-data hija proprju l-festalitur©ika ta’ San Sebastjan, protettur tal-Qormin.Din is-sena qed ji©i mfakkar avveniment speçjali,proprju g˙ax l-istawa tal-©ebel li n˙admet mill-Ìirbin, l-a˙wa Fabri, u turi l-martirju ta’ SanSebastjan, qed tiççelebra l-200 sena minn metasaret. Din tinasab ftit ’il fuq mill-KaΩin tal-BandaPinto, biswit il-knisja l-antika ta’ San Sebastjan.Din saret b˙ala weg˙da meta Óal Qormi ˙elesmill-marda tal-pesta.

Biex ti©i mfakkra l-festa litur©ika, l-g˙aqdietkollha li flimkien jorganizzaw il-festa ta’ SanSebastjan li tkun iççelebrata fit-tielet Óadd ta’Lulju, qed jorganizzaw numru ta’ attivitajiet libdew nhar il-Ìimg˙a li g˙adda u jintemmu nharil-Óadd 25 ta’ Jannar.

Nhar Il-Ìimg˙a 16 ta’ Jannar saret mixeg˙latat-toroq tal-parroçça fl-okkaΩjoni tal-festalitur©ika mill-G˙aqda Armar San Sebastjan. Waraittella’ Let’s Go GreenPop Concert: serata ta’muΩika u marçi mill-Pinto Brass Band fil-KaΩin Pinto bis-sehem ta’ diversikantanti lokali uQriema. Il-biera˙filg˙axija ttellg˙etattività, wine and pizzanight fil-KaΩin Pinto,imtellg˙a mill-g˙aqdiet kollhatal-festa. Intwera wkoll il-vidjowtal-festa titulari li saret f’Lulju 2014.

Illum fl-10am issir qud-diesa f’Ta Sarria il-Furjana.Tradizzjoni li ssir kull sena,fejn il-quddiesa f’dan il-jum,ti©i ççelebrata fi knisja li fiha nsibuxbiha ta’ San Sebastjan. F’din il-knisja nsibu pittura, xog˙ol MattiaPreti. Wara ssir ikla tal-festamtellg˙a mill-Kummissjoni

Ûg˙aΩag˙ BastjaniΩi. G˙ada t-Tnejn huwa Jum il-Konsagrazzjoni tal-

Knisja Parrokkjali. Fis-6.00pm issir transulazzjonisolenni tar-relikwa ta’ San Sebastjan Martri fil-knisja parrokkjali, u fis-6.30pm issir quddiesasolenni mill-Kappillan Dun Joe Buhagiar flimkienmal-kleru tal-parroçça. Issir ukoll il-vestizzjoni tal-fratelli ©odda fi ˙dan is-Sodalità San SebastjanMartri. Dan kollu jixxandar dirett fuq RadjuBastjaniΩi FM, frekwenza 95.0FM sterjo u fuqwww.bastjanizifm.com. Fit-8.30pm jittella’ rallyg˙all-partitarji BastjaniΩi fil-KaΩin Pinto.

Nhar it-Tlieta 20 ta’ Jannar, jum il-festa litur©ikata’ San Sebastjan, filg˙odu ssir Ωjara lill-anzjaniQriema li jinsabu fir-residenza ta’ San Vinçenz dePaule. F’12.00pm issir l-ikla tradizzjonali ta’ jumil-festa fil-KaΩin Pinto. Fis-6.30pm issir il-quddiesasolenni mill-Kappillan Dun Joe Buhagiar flimkienmal-kleru tal-parroçça, b’pani©ierku mill-

predikatur Rev. Dun NikolCachia. Din ukoll tixxandar

diretta fuq RadjuBastjaniΩi FM, frek-wenza 95.0 FM sterjou fuq www.bast-janizi-fm.com. Waral-quddiesa solennital-festa jkun hemm

˙ruq ta’ log˙ob tan-narmill-G˙aqda tan-Nar San

Sebastjan u març brijuΩ mis-Soçjetà Fil. Pinto, Banda San

Sebastjan bi briju kif jafu jorga-nizzaw il-partitarji BastjaniΩi.

Nhar Is-Sibt 24 ta’ Jannar, fit-8.00pm issir ikla mill-G˙aqdaArmar San Sebastjan fil-ma˙Ωental-armar ta’ Triq il-Kbira, waqt lil-Óadd 25 ta’ Jannar, fl-10.30amisir l-g˙eluq tal-festa b’quddiesafil-Palazz tal-President flimkienmal-E.T. Marie-Louise ColeiroPreca, President ta’ Malta.

24 18|01|2015 madWarnakÓkullhadd.com

Iktar minn 15,000 kli jentniΩΩlu l-HSBC MobileBanking App f’inqas minnerba’ xhur minn mindu l-

HSBC nieda s-soluzzjonibankarja tieg˙u fuq il-mow-bajl. L-app, li hi bla ˙las,twassal is-sa˙˙a tas-servizzi

bankarji tal-HSBC fuq l-ismartphones u t-tablets, kif ukolltippermetti lill-klijenti li juΩawis-servizzi bankarji tag˙hom

l-HsbC mObile bankinG app imFittex minn 15,000 klijent

x˙in iridu u minn fejn iridu. L-app bankarja tal-HSBC

permezz tal-mowbajl tinkludi˙afna mill-istess façilitajiet tal-pjattaforma bankjarja tal-HSBC fuq l-internet li dan l-a˙˙ar kienet a©©ornat biex,min irid, ikun jista’ jid˙ol fil-Global View. Din tag˙tiaççess lill-klijenti tal-HSBCg˙al kontijiet li huma g˙and-hom mal-HSBC f’pajjiΩi o˙ra.Il-klijenti jistg˙u wkoll jit-trasferixxu fondi lil persunio˙ra li g˙andhom kontijietmal-HSBC, fosthom dawk lima juΩawx il-façiltaj ietbankarji bil-mowbajl. Dan l-aspett hu wie˙ed uniku g˙axl-HSBC biss joffri din il-façilitàpermezz tal-mowbajl.

Is-Sur Clint Zammit minnBirkirkara kien l-ewwel kli-jent li da˙al fl-app tal-mobilebanking tag˙na f’dik il-©urna-ta li 15,000 kli jent kienurrekordjati li niΩΩlu din l-app.Waqt li esprima s-sorpriΩatieg˙u u ˙a pjaçir li reba˙€100 vowçer li j ista’ juΩaf’The Point, is-Sur Zammitqal: “NiΩΩilt l-app tardfilg˙axija u bdejt nuΩaha mill-ewwel. Óadt gost g˙all-fatt lil-app hu tassew façli biextuΩaha g˙ax ippermettietli linikkontrolla l-finanzi tieg˙ix˙in irrid. Din tippermettiliwkoll l i nag˙mel çerti

tranΩazzjonijiet u li kieku makienx g˙alhekk kien ikollimmur f’xi ferg˙a tal-bankbiex nag˙milhom.”

Il-Kap tar-Retail Banking &Wealth Management tal-HSBCMalta, Paul Steel, qal: “Is-soluzzjoni di©itali tag˙na bil-mowbajl tintegra bla diffikultàfl-istil ta’ ˙ajja mg˙a©©la tal-klijenti tag˙na, u tippermettil-hom i˙addmu flushom b’modsempliçi, bla periklu u b’effiç-jenza.”

L-app tal-mobile bankingtal-HSBC Malta tista’ titniΩΩelfuq iPhone, iPad u Androidsmart phones. Biex juΩaw l-app, il-klijenti l-ewwel ikunujridu jkunu familjari mal-HSBC Personal InternetBanking. Il-klijenti jistg˙ujirre©istraw g˙all-HSBCPersonal Internet Banking lihu b’xejn fuqwww.hsbc.com.mt. Biexjag˙mlu uΩu mill-app b’modiktar konvenjenti, il-klijentim’g˙andhomx g˙alfejnjuΩaw l-internet bankingsecure key tag˙hom. Fil-fatt,il-klijent jista’ juΩa passwordtal-g˙aΩla tieg˙u jew tag˙hapermezz tal-Personal InternetBanking u sussegwentamentikun jista’ jid˙ol kwaΩi fil-façilitajiet tal-mobile bankingkollha ladarba jkun installahafl-apparat tieg˙u.

Greenpak tirreÌistra Ûieda rekOrd Fil-Ìbir tal-ÓÌieÌ matul l-2014

Ûieda impressjonanti ta’ 114%fil-©bir ta’ ˙©ie© bieb biebminn madwar Malta bejn l-2013 u l-2014 kienet re©istrataminn GreenPak CooperativeSociety Limited. Dan ifisser liaktar minn 514 tunnellata ta’˙©ie© in©abru matul is-sena l-o˙ra, Ωieda sostanzjali ta’ 274tunnellata iΩjed mill-2013.Minn mindu kienet inawguratal-iskema tal-˙©ie© fl-2012,GreenPak irnexxielha tiddevja819 tunnellata ta’ ˙©ie© millijispiççaw fil-miΩbliet ta’ Maltau minflok dawn kienuesportati g˙ar-riçikla©©.

L-iskema ta’ ©bir ta’ ˙©ie©bieb bieb issir kull nhar l-ewwel Ìimg˙a tax-xahar, fil-waqt li f ’G˙awdex dan is-servizz ikun im˙addem kull l-ewwel Óamis tax-xahar.

IΩ-Ωieda sinifikanti rre©istrataminn GreenPak mhixb’kumbinazzjoni, imma hi r-riΩultat ta’ impenn kontinwu litkompli tipprovdi servizz ta’kwalità g˙olja lill-komunità.Dan isir billi r-residenti jkunuinfurmati regolarment b’kam-

panji edukattivi u skemi li jip-premjaw lil min jie˙u sehemb’mod attiv fir-riçiklar.RappreΩentanti ta’ GreenPakiΩuru regolarment id-djar biexjispjegaw is-servizz ta’ ©bir ta’˙©ie©.

L-In©. Mario Schembri, il-Kap EΩekuttiv ta’ GreenPakCoop Society, qal: “B˙ala l-ikbar skema tal-irkuprar ta’skart f ’Malta, GreenPakqieg˙da tkompli bl-impenntag˙ha li tnissel kuxjenza fil-komunitajiet li sservi biex jir-riçiklaw iktar ˙©ie©, plastik,metall u karti permezz tal-firxawiesg˙a ta’ servizzi li noffru.Ewlenin fosthom hemm il-©birminn wara l-bieb tal-boroΩ tar-riçikla©©, il-bring-in-sites, u©bir ie˙or ta’ materjal speçi-fiku b˙alma hu l-˙©ie©.”

“Meta introduçejna dan is-servizz, mill-ewwel konnanafu li dan kien pass g˙aqlifid-direzzjoni t-tajba bil-g˙an linkomplu nΩidu l-irkuprar ta’skart riçiklabbli b’mod respon-sabbli u sostenibbli. Id-deçiΩjonijiet me˙uda minn

g˙add dejjem jikber ta’ kunsil-li lokali li ng˙aqdu mal-iske-ma ta’ GreenPak qed twassalg˙al dawn ir-riΩultati sinifikan-ti, u qed jg˙inu fl-isforz naz-zjonali biex nil˙qu l-miri tal-Unjoni Ewropea. Determinatili niksbu riΩultati a˙jar matul l-2015,” Ωid jg˙id.

GreenPak hi skema awtoriz-zata mill-MEPA u membrufundatur ta’ EXPRA, l-organiz-zazzjoni Ewropea li tippro-movi l-iskemi ta’ responsab-biltà tal-produttur internaz-zjonalment. GreenPakg˙andha wkoll l-appo©© minnPRO Europe, organizzazzjonili tkopri 35 sistemi ta’ produt-turi nazzjonali involuti fl-g˙aΩla selettiva u l-ippakkjartar-riçikla©© tal-iskart.

G˙al aktar tag˙rif dwarGreenPak, fosthom l-iskemi ta’©bir, bring-in-sites, u tag˙rifie˙or ta’ interess ©enerali,wie˙ed jista’ jçempel li lGreenPak bin-numru tat-tele-fown: 2166 0233, inkella jΩuris-sit elettroniku www.green-pak.com.mt

F’inqas minn tliet snin, GreenPak irnexxielha tiddevja aktar minn 819 tunnellata ta’ ˙©ie©mill-miΩbliet biex minflok ikunu esportati g˙ar-riçiklar.

GO hu sponsor ewlieni tal-Festival taç-Çitru, li qed isse˙˙ illum fil-Palazz ta’ Sant’Anton biex jin©abru fondi g˙all-Malta CommunityChest Fund. Dan l-isponsorship ikompli jibni fuq l-appo©© sostanz-jali li ng˙ata minn GO matul L-Istrina u li kien jinkludi €32,000 fiflus, b’€5,000 minnhom li ng˙ataw mill-fond ta’ GO CaresEmployee Fund, u l-proviΩjoni tal-infrastruttura tal-komunikazzjoniu appo©© tekniku.

Il-Festival taç-Çitru tal-lum ser joffri aççess lill-pubbliku g˙all-©onna privati ta’ Sant’Anton fejn hemm madwar 600 si©ra taç-çitru.Il-festival ser ikun miftu˙ mill-10am sal-4pm. Il-kçina tal-Palazz setkun qed tipprepara wkoll ikel u ˙elu bbaΩat fuq il-larin© u prodottitaç-çitru, filwaqt li g˙add ta’ personalitajiet ser ikunu qed jag˙tudivertiment g˙at-tfal u g˙all-kbar matul il-©urnata.

Josephine Grima, Senior Manager – HR Operations ma’ GO umembru tal-kumitat tal-Fond tal-Impjegati GO Cares qalet: “L-appo©© li GO qed jag˙ti lill-Festival taç-Çitru juri li l-impenn lejn il-Malta Community Chest Fund, mhux biss attività ta’ darba fis-sena,avolja ˙afna mill-impjegati ja˙dmu bla waqfien matul il-perjodu tal-Milied biex jinstallaw u jmantnu l-infrastruttura kumplessa me˙tie©awaqt l-attività. L-appo©© li l-kumpanija u l-impjegati joffru b’modvolontarju juri l-˙e©©a li nkomplu nag˙tu l-˙in u r-riΩorsi lil dawk l-aktar fil-bΩonn.”

Il-fond tal-impjegati GO Cares joffri appo©© li g˙add ta’ organiz-zazzjonijiet u kawΩi ©usti fuq baΩi regolari. L-impjegati jikkontrib-wixxu lill-Fond b’mod volontarju billi kull xahar jag˙mlu donaz-zjoni Ωg˙ira mal-pa©a. Matul is-sena dan il-fond tal-impjegati jintuΩamhux biss biex jg˙in kawΩi ©usti b’mod finanzjarju imma jie˙u˙sieb jorganizza xog˙ol volontarju mill-impjegati stess li jmorrujag˙tu daqqa t’id direttament fuq il-post.

GO tispOnsOrja l-Festival taÇ-Çitru

Is-Sur Clint Zammit jirçievi €100 b˙ala ©est ming˙and RBWM’s Ray Briffa (it-tieni xellug) wara likien il-15,000 klijent li niΩΩel l-HSBC Mobile Banking App.

It-tim ta’ GO Care Employee Fund waqt L-Istrina 2014.

riÇetti kÓ 18|01|2015 25kullhadd.com

GÓAÌin il-forn meDiterrAnjUMadwar il-Mediterran kull pajjiΩ g˙andu r-riçetti tradizzjonali tieg˙u, u ma dawn ma jonqsux platti tal-g˙a©inta’ kull kwalità. Fost dawn il-platti tal-g˙a©in insibu dejjem dak mo˙mi fil-forn b˙al-laΩanja tal-Italja jewl-g˙a©in il-forn u t-timpana Maltin. Illum se ng˙addilkom ir-riçetti ta’ tnejn o˙ra li mhumiex komunidaqshekk: il-pastitsio Grieg, li jixbah ˙afna lil-laΩanja; u l-anelletti Sqallin.

Ingredjenti: g˙al 6-8 persuni

GÓAZ-ZALZA:

• 2 basliet imdaqqsin, imqattg˙in• 2 izkuk karfus, imqattg˙in• 4 sinniet tewm, imqattg˙in• 500g ikkapuljat taç-çanga• 250g ikkapuljat tal-majjal• 250g ikkapuljat tal-˙aruf• 400g polpa tat-tadam• 1 mg˙arfa kunserva• 250ml ilma• ½ kuççarina trab tal-kannella• Ponn tursin frisk, imqatta’• 1 mg˙arfa nag˙nig˙, imqatta’• 1 kuççarina origanu mnixxef• 3 werqiet tar-rand• Mel˙ u bΩar mit˙un frisk• Ûejt taΩ-Ωebbu©a

GÓALL-BEXAMELLA:

• 1.2lt ˙alib• 115g butir• 115g dqiq• ½ kuççarina noçemuskata mit˙una• 150g ©obon kefalotiri (tal-˙akk), ma˙kuk• Mel˙ u bΩar mit˙un frisk

GÓALL-GÓAÌIN:

• 500g g˙a©in tubu b˙al penne, imqarrun u rigatoni• 2 bajdiet, im˙abbtin• 1 mg˙arfa butir

METODU:

Iz-zalza: Sa˙˙an ta©en kbir fuqnar moderat u Ωid il-basal.Qalli sakemm jibda jirtab u Ωidil-karfus, kompli qalli g˙al 3minuti o˙ra u Ωid it-tewm.Wara 2 minuti Ωid l-ikkapuljatkollu u ˙awwad sakemm jie˙ul-kulur kompletament,imbag˙ad Ωid il-polpa tat-tadam, il-kunserva, l-ilma, it-trab tal-kannella, il-weraq tar-rand, it-tursin, origanu unag˙nig˙, u mel˙ u bΩar. Metat-ta˙lita tifta˙ tag˙li, baxxi n-nar u ˙alliha ttektek g˙al 40minuta, parzjalment mg˙ottija.

L-g˙a©in: Sadanittant g˙alliilma bil-mel˙ f’borma kbira.

Ûid l-g˙a©in u ˙allih ftit wieqafbiex ikun jista’ jkompli jsir fil-forn aktar tard. Saffi l-g˙a©in upo©©ih f’dixx tal-forn. Ûidmg˙arfa butir u ˙awwadsakemm jin˙all u jiksi l-g˙a©in.

Il-bexamella: fl-istess borma lig˙allejt l-g˙a©in, dewweb il-butir u Ωid id-dqiq. Óawwadg˙al 2 minuti u ibda Ωid ftit ftitil-˙alib. Óawwad b’˙abbata tal-idejn (whisk) biex tkisser id-dqiq sew u l-bexamella ti©ilixxa. Kompli ˙awwadsakemm it-ta˙lita tibdatag˙qad; dan il-proçess jie˙uftit tal-˙in. Ne˙˙i minn fuq in-nar u Ωid 100g mill-©obon, in-noçemuskata, u bΩar u mel˙.

Biex tg˙aqqad: sa˙˙an il-forn

g˙al temperatura ta’ 180°C.Ne˙˙i terz mill-g˙a©in u war-rbu g˙al aktar tard. Ûid il-bajdu kikkra mill-bexamella mal-kumplament tal-g˙a©in. Roxxbi ftit mel˙ u ˙awwad kolloxsew. Irran©a l-g˙a©in kemmjista’ jkun biex ji©i unit. Tella’ l-weraq tar-rand miz-zalza uarmih. Ûid 2 mg˙aref mill-bex-amella maz-zalza tal-la˙am,˙awwad u ferra’ z-zalza fuq is-saff tal-g˙a©in fid-dixx. Ferrexl-g˙a©in li warrabt fuq iz-zalzau iksi kollox bil-bexamella.Roxx il-wiçç bil-50g ©obon lijkun fadal, u a˙mi g˙al 40-45minuta. Óalli l-pastitsiojoqg˙od g˙al mill-inqas 20minuta qabel isservih.

PAStitSio mill-GreÇjA

Ingredjenti: g˙al 4-6 persuni

• 400g g˙a©in anelletti• 500ml passata tat-tadam• 1 basla, imqattg˙a rqiq• 4 bajdiet, mg˙ollijin iebes, imqattg˙in roti• 200g piΩelli friska mg˙ollija, jew tal-friΩa• 100 pançetta jew bejken, imqatta’• 250g ©obon provolone jew scamorza, imqatta’ listi• 2 brun©iliet imdaqqsin• 100g ©obon Parmi©©an, ma˙kuk• Ûejt taΩ-Ωebbu©a• Mel˙ u bΩar mit˙un frisk• Niskata zokkor• Ponn frak tal-˙obΩ

METODU:

Qatta’ l-brun©iel f’roti ta’ 5mm˙xuna, roxxhom bil-mel˙ upo©©ihom f’passatur u g˙al 30minuta. La˙la˙hom u ˙allihomjoqtru sew mill-ilma fuqsarvetta. Sa˙˙an 2 mg˙arefΩejt f ’ta©en kbir u aqli l-brun©iel miΩ-Ωew© na˙atsakemm ji˙maru. Po©©ihomfuq karti tal-kçina biex tne˙˙ikemm jista’ jkun Ωejtminnhom.

Sa˙˙an 4 mg˙aref Ωejt f’kaz-zola u qalli l-basla sakemmissir trasparenti. Ûid il-pançettajew bejken u qalli g˙al 2minuti o˙ra. Ûid il-passata tat-

tadam, niskata zokkor u mel˙.Meta z-zalza tifta˙ tag˙li, baxxin-nar u ˙alliha ttektek,mg˙ottija, g˙al 20 minuta.

Sa˙˙an il-forn g˙al temper-atura ta’ 200°C. G˙alli l-g˙a©in f’˙afna ilma bil-mel˙sakemm jibda jsir imma jkung˙adu wieqaf sew (xi 4 minutiinqas mill-istruzzjonijiet tal-pakkett). Saffi l-g˙a©in mill-ilma.

Sadanittant idlek dixx tal-fornbiΩ-Ωejt u roxx bil-frak tal-˙obΩbiex tiksi d-dixx minn ©ewwa. Erfa’ daqs nofs kikkra miz-zalza u Ωid il-kumplament mal-g˙a©in. Ûid ukoll nofs il-Parmi©©an u l-piΩelli. Ûomm

biΩΩejjed biççiet tal-brun©ielbiex tiksi l-wiçç tad-dixx u l-kumplament qattg˙u f’biççietiΩg˙ar u ˙alltu mal-g˙a©in.Ferra’ nofs l-g˙a©in fid-dixx uifrex fuqu l-©obon provolonejew scamorza u l-bajd mg˙olli.Ferra’ l-kumplament tal-g˙a©inu llixxa l-wiçç. Iksi l-wiçç bil-brun©iel li tkun warrabt u ifrexfuqu z-zalza li tkun warrabtukoll. Roxx bil-©obonParmi©©an li jkun fadal.

G˙atti l-wiçç tad-dixx bil-foilu a˙mi g˙al 15-il minuta.Ne˙˙i l-foil u kompli a˙mig˙al 15-il minuta o˙ra. Óalli l-anelletti fid-dixx g˙al 10minuti qabel isservihom.

Anelletti l-forn minn SqAllijA

26 18|01|2015 skedakÓkullhadd.com

06.30 One News07.00 Snajja’ Maltin07.15 Pink Panther (R)08.00 Flimkien Ma’ Nancy (R)08.30 Paper Scan10.20 Aroma Kitchen (R)11.30 Cibus12.30 One News12.40 Telebejg˙13.00 Indhouse (R)14.30 Arani Issa (R)16.30 World Next Top Model17.30 One News17.40 On D Road 18.15 Esperti18.45 Il-Vja©© It-Tajjeb19.30 One News20.25 It-Tfal21.30 L-Argument22.55 Fresh & Funky (R)23.30 One News

07.00 Net News08.15 The Client (R)09.00 G˙alkul˙add10.00 Quddiesa mis-Santwarju

tal-Madonna Ta’ Pinu10.45 Se NiΩΩew©u12.30 Telebejg˙14.00 Net News14.05 Telebejg˙15.35 Iswed Fuq l-Abjad (R)16.30 Sport Extra17.10 Wheelspin (R)18.00 Net News18.05 What’s For Dinner18.45 News Feed 19.30 Net News20.10 Flusek (R)20.40 Becky21.40 Net News21.45 Replay23.15 Net News

06.00 A˙barijiet07.30 Sports Science08.30 Madwarna09.00 Óannieqa09.30 Gadgets10.00 Mera ta’ Dinja O˙ra10.30 Malta U Lil Hinn Minnha12.00 A˙barijiet 12.10 Óadd G˙alik15.00 A˙barijiet15.05 Óbieb u G˙edewwa18.00 A˙barijiet18.15 G˙awdex Illum18.45 Paq Paq On Test18.50 L-Irkant19.45 Dot EU20.00 A˙barijiet20.50 X-Factor Uk21.50 Headline News23.00 A˙barijiet23.30 Rajt Ma Rajtx

06.00 Euronews07.00 News Loop08.30 Tuffi˙at Migduma09.00 Quddiesa tal-Óadd09.45 Vatican Magazine10.15 Kurrenti11.15 Luxdesign12.30 Valletta13.00 Óannieqa13.30 Gadgets14.00 Super Ships 15.00 L-Irkant 16.00 Bov Premier: Floriana Vs B’Kara18.00 Kultema 18.30 Venere19.00 G˙awdex Illum 19.30 Super Ships 20.30 A˙barijiet g˙an-nies b’nuqqas

tas-smieg˙20.40 Madwarna21.00 Kontrattakk23.00 A˙barijiet Sportivi23.15 A˙barijiet bl-IngliΩ

06.00 Parlamento Punto Europa 06.30 Unomattina In Famiglia 07.00 TG 1 L.I.S. 07.03 Unomattina In Famiglia 08.00 TG 1 08.20 Santa Messa10.30 A Sua Immagine 11.15 Dreams Road 2014 12.00 Linea Verde Basilicata13.30 Telegiornale 14.00 L’Arena 16.30 TG 1 16.33 Che Tempo Fa 16.35 Domenica In 18.50 L’Eredità 20.00 Telegiornale 20.35 Affari Tuoi 21.30 Braccialetti Rossi 23.27 TG1 60 Secondi 23.30 Speciale TG1

06.00 Film: Ricominciare A Vivere 06.30 Nautilus Oltre Il Giglio 07.00 Lassie08.05 Delitti In Paradiso10.00 I Leoni Di Makalolo 10.45 Cronache Animali 11.30 Mezzogiorno In Famiglia 13.00 TG2 Giorno 13.30 TG2 Motori 13.45 Quelli Che Aspettano 15.30 Quelli Che Il Calcio 17.05 TG2 L.I.S. 17.10 Stadio Sprint 18.10 90° Minuto 19.35 Squadra Speciale Cobra 1120.30 TG2 21.00 N.C.I.S. Gli Scherzi Della Mente 22.40 La Domenica Sportiva

06.00 Fuori Orario. Cose (Mai) Viste 07.00 Geo 07.20 Ai Confini Dell'arizona08.05 La Signora Del West La Promessa 08.55 Film La Nipote Sabella 10.25 Community11.10 TGr 12.00 TG3 12.25 TGR Mediterraneo 12.55 Radici 13.50 Figu 14.00 TG Regione 14.15 TG3 14.30 In 1/2 Ora 15.00 TG3 Lis 15.05 Kilimangiaro 19.00 TG3 19.30 TG Regione 20.00 Blob 20.10 Che Tempo Che Fa 21.45 Presa Diretta 23.30 TG3 23.45 Gazebo

07.10 Super Partes07.40 Heidi08.10 L’Incantevole Creamy08.35 Sailor Moon09.00 Spada Per Lady Oscar09.50 Scooby Doo Where Are You? I10.25 Poliziotto A Quattro Zampe12.25 Studio Aperto13.00 Sport Mediaset Xxl14.00 Dragonheart16.00 Avalon High17.55 Big Bang Theory V18.30 Studio Aperto19.00 La Mummia, Il Ritorno21.30 Scontro Tra Titani23.30 10.000 A.C.

06.00 Prima Pagina TG507.55 Traffico07.59 TG508.46 TGcom2408.50 Le Frontiere Dello Spirito10.10 Mondo Sommerso 11.10 Le Storie Di Melaverde12.00 Melaverde13.00 TG513.40 L’Arca Di Noè14.01 Domenica Live18.45 Avanti Un Altro19.57 TG5 Prima Pagina20.00 TG520.40 Paperissima Sprint Domenica21.10 Riassunto21.11 Il Segreto 23.31 Bounce

07.00 TG4 Night News07.20 Televendita Media Shopping507.50 Super Partes08.30 Magnifica Italia09.00 Confessione Reporter10.00 Santa Messa10.50 Le Storie Di Viaggio A...11.30 TG412.00 Walker Texas Ranger 13.55 Donnavventura 14.47 Li Troverò A Ogni Costo16.47 Ned Kelly (Di G. Jordan)18.55 TG419.35 Il Comandante Florent21.30 Il Padrino

07.00 Omnibus07.30 TG LA707.50 Omnibus09.45 L’Aria che tira11.00 Otto e mezzo (R)11.40 L’Allegro Fantasma13.30 TG LA714.00 TG LA7 Cronache14.40 Papillom17.50 L’Ispettore Barnaby19.45 Meteo LA720.00 TG LA720.30 Domenica Nel Paese Delle

Meraviglie21.10 La Gabbia

07.00 Nina and the Neurons. In the Lab07.15 Woolly & Tig 07.20 Green Balloon Club 07.45 Gigglebiz 08.00 Charlie and Lola 08.15 The Weakest Link 09.00 Sinbad 09.45 Doctor Who 10.45 Moone Boy 11.10 Hustle 12.05 The Weakest Link 12.50 Sinbad 13.35 My Family 14.05 Doctor Who 15.05 Doctors 17.30 As Time Goes By 18.00 Being Eileen 18.30 The Omid Djalili Show 19.05 Rev. 19.35 The Vicar of Dibley 20.05 Call the Midwife 20.50 Sherlock 22.20 Whitechapel

06.15 Food Network Challenge 07.05 Siba’s Table 07.30 Have Cake Will Travel 08.20 Barefoot Contessa 09.10 Siba’s Table 10.00 Guy’s Big Bite 10.25 Unique Eats 11.15 Hungry Girl 12.05 Diners, Drive-Ins and Dives 13.45 Barefoot Contessa 14.35 Siba’s Table 15.25 Diners, Drive-Ins and Dives 16.40 Barefoot Contessa 17.30 Siba’s Table 18.20 Diners, Drive-Ins and Dives 19.10 Barefoot Contessa 20.00 Chopped 20.50 Diners, Drive-Ins and Dives 22.05 Barefoot Contessa 22.55 Siba’s Table 23.45 Chopped

06.00 How The Best Is Done 06.50 House Hunters 07.15 Selling New York 07.40 Healthy Appetite With Ellie Krieger 08.05 Suggs’ Italian Job 08.30 Extreme Cuisine With Jeff Corwin09.25 Kitchen Cousins 09.50 Desperate Landscapes 10.15 10 Grand In Your Hand 10.40 Selling New York 11.10 Keasha’s Perfect Dress 11.35 Giada At Home 12.25 Extreme Homes 13.15 Desperate Landscapes 13.45 How The Best Is Done 14.35 House Hunters 15.00 Selling New York 15.25 10 Grand In Your Hand 15.50 Suggs’ Italian Job 16.15 Kitchen Cousins 16.40 House Hunters 17.05 Healthy Appetite With Ellie Krieger17.30 Platinum Babies 18.00 Extreme Homes

06.00 Toddlers & Tiaras 07.33 Cake Boss 09.20 Little People, Big World 11.10 Toddlers & Tiaras 12.05 Jodie Marsh: Brawn In The Usa13.00 Iyanla, Fix My Life 13.55 The Fabulous Baker Brothers14.50 17 Kids And Counting 15.45 Ultimate Shopper 16.40 Super Saver Showdown 17.35 Brides Of Beverly Hills 20.00 We Should Have Eloped! 21.00 Say Yes To The Dress 22.00 Sister Wives 23.00 What Not To Wear

06.00 A-List Listings 07.00 E! News 07.30 Style Star08.00 After Shock09.00 Giuliana & Bill12.00 House Of Dvf13.00 Fashion Bloggers14.00 Kourtney & Khloé Take The

Hamptons16.00 House Of Dvf18.00 E! News 19.00 Kourtney & Khloé Take The

Hamptons21.00 Fashion Bloggers21.30 Rich Kids Of Beverly Hills22.00 E! News 22.30 The Soup 23.00 E! News

06.00 How Do They Do It?06.25 Overhaulin’07.15 Mega Builders08.10 MythBuster09.05 Extreme Engineering09.55 The Liquidator10.50 Flip Men 11.40 Storage Hunters12.35 Auction Hunters13.30 What Happened Next? 14.25 You Have Been Warned15.20 Redwood Kings16.15 Treehouse Masters17.10 Magic of Science18.05 Extreme Engineering19.00 Chasing Classic Cars20.00 Car Vs Wild. Bat Waterfall 21.00 Railroad Alaska22.00 Yukon Men23.00 Deadliest Catch.

08.30 FIL World Cup Luge10.00 FIS World Cup Alpine Skiing12.30 IBU World Cup Biathlon13.15 FIS World Cup Cross-Country

Skiing13.45 FIS World Cup Ski Jumping15.30 IBU World Cup Biathlon17.00 FIS World Cup Alpine Skiing17.45 FIL World Cup Luge18.15 Masters Snooker23.00 Dakar Rally23.30 FIS World Cup Ski Jumping

06.00 Swamp Brothers 06.25 Treehouse Masters 10.55 Reign Of The Dinosaurs 11.50 Yankee Jungle 12.45 Deadly Islands 13.40 Wild Things With Dominic

Monaghan 14.35 Ten Deadliest Snakes 15.30 Call Of The Wildman 16.25 Yankee Jungle 17.20 Deadly Islands 18.15 Wild Things With Dominic

Monaghan 19.10 Shark Attack Files 20.05 Tanked 21.00 Treehouse Masters 21.55 Reign Of The Dinosaurs 22.50 Gator Boys 23.45 Man-Eating Super Snake

06.00 Edge Of The City 07.25 The Wreck Of The Mary Deare 09.10 The Prize 11.25 Logan’s Run 13.25 Jailhouse Rock 15.00 The Searchers 17.00 The Big Sleep 18.55 The Champ 21.00 Dial M For Murder 22.45 North By Northwest

07.05 Bubble Guppies 07.55 Go, Diego, Go! 08.20 Winx Club 08.45 The Fairly Oddparents 09.10 Sanjay And Craig 09.35 Kung Fu Panda10.00 The Legend Of Korra 10.25 Turtles 10.50 T.U.F.F. Puppy 11.15 Winx Club 11.40 Icarly 12.05 Sam & Cat 12.30 Victorious 12.55 Big Time Rush 13.20 Marvin Marvin 13.45 SpongeBob SquarePants 14.40 The Penguins Of Madagascar15.30 The Fairly Oddparents 15.55 iCarly 16.20 Big Time Rush 16.45 Victorious 17.10 Life With Boys 17.35 SpongeBob SquarePants

ONE NIGHT STAND, it-Tlieta fid-21.30 fuq ONE

Programm speçjali ˙afna…programm fejn g˙al darb’o˙ra serikollna mistiedna internazzjonali. Din id-darba mill-Ingilterra JanisWinehouse – omm il-le©©enda muΩikali Amy Winehouse. Mara lit-tim ta’ One Night Stand ammira ˙afna g˙ax, minkejja dak kolluli g˙addiet minnu, il-fama ta’ bintha, is-suççess, imbag˙ad l-isfor-tuna tal-mewt tag˙ha, ma nbidlitx.

X’tip ta’ tfajla kienet Amy? Min fejn ©abitu t-talent? Kif kienettqatta’ l-˙in tag˙ha apparti l-kant? Nisimg˙u ˙afna stejjer dwarAmy u dwar it-tfulija tag˙ha. Programm li Ωgur Ωgur ser jibqa’mfakkar f’din l-iskeda.

Se jkollna wkoll lil Christina Bellizzi, mara li g˙andha talentikbar fid-disinn bil-fjuri. Mara li biex tg˙ix is-sesswalità tag˙hakellha kura©© kbir! Telqet it-Tajlandja u g˙amlet diversi operaz-zjonijiet biex issir kif tixtieq hi. G˙andna wkoll lil Isabelle LucaBorg, tfajla li telqet kollox u b’ta’ fuqha senduqha, kif jg˙idu,marret l-Ingilterra g˙ax tixtieq issir kantanta.Tfajla li ©©ieg˙lek tit-bissem bl-istejjer tag˙ha f’Londra.

28 18|01|2015 ÇINEMAKÓkullhadd.com

MIÇ-ÇINEMA jikteb CARMELO BONNICI

MR TURNER IMPRESSJONANTI

Atturi Ewlenin: Timothy Spall, Dorothy Atkinson, Marion Bailey,Paul Jesson, Lesley Manville

Direttur: Mike Leigh Óin: 148 min.Distributur: E-One Ent. FilmsMa˙ru© minn KRS Releasing Çert. 12A

RITRATTI VIVAÇI TAL-ARTIST FL-AÓÓAR SNIN TA’ ÓAJTU

Joseph Mallord William Turner(1775-1851) kien pittur mhuxkonvenzjonali g˙al Ωmienu, fl-epoka tar-Re©ina Vittorja. Hukien jeççella fit-tpin©ijab’kuluri tal-ilma u xenarji pit-toreski kif ukoll kien meqjuswara mewtu b˙ala l-missier tal-impressjoniΩmu astratt.

Mr Turner, li jiΩvolgi fl-a˙˙ar˙amsa u g˙oxrin sena tal-˙ajjata’ dan l-artist, jifta˙ b’xenastraordinarja ta’ kampanja fl-Olanda b’mit˙na fil-bog˙od.Din na˙sbuha kwadru ta’ danl-img˙allem, imma wara jidherhu stess qed i˙aΩΩeΩ id-disinnili hemm bΩonn. Matul dan ix-xog˙ol tassew ikkulurit uattraenti g˙all-g˙ajnejn, diversihuma s-sekwenzi kompostib’tant abbiltà minn Dick Popeli ta˙sibhom pittura fuq it-tilata’ J.M.W. Turner (Spall) innif-su, jew forsi wkoll ta’ VincentVan Gogh, il-pittur OlandiΩkontemporanju tieg˙u. Turner,bi ˙sieb wie˙ed f’mo˙˙u, lijkun dejjem assorbit f’xog˙lu,ivvja©©a f’diversi pajjiΩi u ankepin©a xena tal-Port il-Kbir

tag˙na. G˙alkemm baqa’g˙aΩeb hu kien kultant ifittexis-ser˙an sesswali tas-sefturatieg˙u, Hannah Danby(Atkinson) li kienet t˙obbu,waqt li qabad ma’ Mrs Booth(Bailey), armla li kellha lukan-da f’Margate ˙dejn xatt il-ba˙ar. Kien ukoll ifittex il-˙biberija ta’ l-aristokrazija ukien jaffaxxina ru˙u bix-xjen-za, il-fotografija u speçjalmentil-ferroviji li jimxu bl-isteam.Kien membru popolari, iΩdaanarkiku, tar-Royal Academyof Arts.

Timothy Spall veramentjinkarna l-persuna eççentrika,erratika, goffa u anke vulnera-bbli ta’ dan il-bniedem ta’ dis-poΩizzjoni mhux dejjemedukata u kultant ankeselva©©a. Tarah miexi fit-triqaktarx b’dik il-˙effa ta’ wie˙edli qatt ma jistenna, wie˙ed jin-duna li Turner mhux dejjemkellu manjieri tajbin. G˙all-artitieg˙u kien lest li jag˙mel kol-lox, anke jekk ikun jaf li warase jbati minn sa˙˙tu. Rigwarddan, darba ntrabat mal-arblu

ewlieni ta’ bastiment biex jes-perjenza l-qilla ta’ maltempata.

Id-direttur famuΩ IngliΩ MikeLeigh irnexxielu je˙odna lurafl-era tassew affaxxinanti uattraenti Vittorjana, b’dawk tal-

klassi g˙olja dejjem lebsin il-lobbja u puliti u j©ieg˙ilnankunu parti minn dan iΩ-Ωmientad-deheb. Mr Turner hu kap-olavur ma˙dum b’finezza sal-inqas dettall.

BLACK SEA KLAWSTROFOBIKU

Atturi Ewlenin: Jude Law, Scoot McNairy, Ben Mendelsohn,David Threlfall, Konstantin Khabensky, Sergey Puskepalis

Direttur: Kevin MacDonald Óin: 115 min.Distributur: Universal PicturesMa˙ru© minn KRS Releasing Çert. 15

VJAÌÌ INFERNALI ÌO SOTTOMARIN GÓAL TFITTXIJA TA’ TEÛOR

Óar©u diversi films interessan-ti u anke eçitanti ambjentati fl-ispazju dejjaq u klawstrofo-biku ta’ sottomarin. Fost l-aqwa nsibu: The Hunt ForRed October (1990), dwarKaptan Sovjetiku li jrid ja˙rabminn pajj iΩu; K-19: TheWidowmaker (2003), dwarsottomarin nukleari Russu fl-inkwiet; Crimson Tide (1995),tensjoni bejn il-kaptan u dakta’ ta˙tu; u l-isba˙ wie˙ed TheBoat (Das Boot) (1981), il-pro-duzjoni ÌermaniΩa li kienetinnominata g˙all-Oscar.

Black Sea je˙odna fuq vja©©mimli tensjoni mill-bidu sal-a˙˙ar, ukoll f ’sottomarin,dwar ekwipa©© li qed ifittexteΩor ta’ Ωmien in-NaΩi fil-fondtal-ba˙ar. Dan huwa thrillerqawwi forma ta’ avventurafejn il-kilba u d-disperazzjonijie˙du kontroll tal-ma©©oranzatal-grupp u b’hekk jinfet˙ubibien l-infern.

Robinson (Law), kaptan ta’sottomarin g˙al tletin senas˙a˙, min˙abba Ω-Ωmien twil

li jkun barra mid-dar, jitlef l-im˙abba ta’ ˙ajtu, lill-mara ulit-tifel li telquh. Meta wara˙dax-il sena ma’ kumpanijajsib ru˙u bla impjieg, jisma’ming˙and kollega li hemm xi˙add tat-tajjeb li jrid voluntierig˙all-vja©© sigriet f’sottomarinbiex ifittxu ˙aΩna deheb ta’ U-boat mg˙arrqa fit-TieniGwerra Dinji ja fi l-Ba˙ar l-Iswed, fl-ib˙ra ta’ Georgja.Robinson jaççetta li jimmanu-vra sottomarin Russu antik lija˙dem bid-diΩil u j laqqa’ekwipa©© ta’ persuni Brittaniçiu Russi, xi w˙ud minnhom ta’kondotta dubjuΩa.

Waqt li din il-vettura tkuntivvja©©a fil-fond tal-oçeanbiex ma jinqabdux mir-radartan-Navy Russa, it-tempra ta’xi w˙ud tisplodi bi ©lied,argumenti s˙an, minaççi,inganni u anke mwiet. Il-kap-tan se jkollu biçça xog˙olverament iebsa biex iwassal-hom fil-post li qeg˙din ifittxu,biç-çansijiet li jsalvaw tassewremoti.

Black Sea hu thriller splussivli jesibixxi l-psikolo©ija ta’persuni bi m©iba differenti,

mifnija minn stennija itwalmilli ˙asbu u mill-biΩa’ kbir ta’periklu imminenti.

ÇINEMA KÓ 18|01|2015 29kullhadd.com

Bejn is-7 u l-11 ta’ Jannar, 2015

L-AQwA ÓAMES FILMS

1. Taken 3

2. Exodus: Gods and Kings

3. Night at the Museum 3

4. Paddington

5. The Hobbit

Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: X’parti g˙andha Meryl Streep fil-film Into The Woods?

Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil:Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙ tal-©img˙a li g˙addiet:MARY COLVIN, 1/3 Sisters Flats, Triq A.Sciortino, l-Imsida.

KOMPETIZZJONIEMPIRE CINEMA

INTO ThE wOOdS FANTASTIKU

Atturi Ewlenin: Meryl Streep, Emily Blunt, James Corden, AnnaKendrick, Chris Pine, Johnny Depp, Christine Baranski

Direttur: Rob Marshall Óin: 124 min.Distributur: Disney/Buena VistaMa˙ru© minn KRS Releasing Çert. PG

Il-foresta tokkupa parti inte-grali f’˙afna ˙rejjef klassiçig˙at- t fa l , fosthom SnowWhite And The SevenDwarfs, Li t t le Red RidingHood, Rapunzel, Jack AndThe Beanstalk u o˙rajn. Il-ktieb ta’ James Lapine, IntoThe Woods, i˙al lat ˙afnakarattri minn dawn l-istejjertant g˙al qalbna meta konnatfal b’mod tassew divertentiu anke fantastiku, waqt li fl-is tess ˙in jeΩamina temikumplessi ta’ relazzjonijietbejn il-©enituri u l-ulied, il-konsegwenza tax-xewqat, ir-reg˙ba, l-ambizzjoni, it-telfata’ xi ˙add g˙aΩiΩ u fuq kol-lox, l -aktar importanti , l -im˙abba ming˙ajr limiti u l-qawwa tal-ispirtu uman.

Il-kompoΩitur le©©endarju,Stephen Sondheim, kienikkol labora mal-awturLapine fl-1987 biex Into TheWoods sar xog˙ol muΩikalifuq il-palk ta’ Broadway. Il-

verΩjoni çinematografika kifukol l muΩikal i , Into TheWoods, g˙alkemm ma˙dumamill-kumpanija Disney, hijaaktar adattata g˙at-tfal imfar-fr in u anke l -kbar.G˙alkemm il-kanzunetti koll-

ha huma tal-istess ton, dawnjikkumplimentaw sewwa dakli jkun qed ji©ri.

Darba wa˙da, f ’Renju ’ lbog˙od meta Baker(Corden) kien g˙adu tifel,missieru nqabad jisraq xi fulma©iku mill-©nien tal-©ara,Witch (Streep). Talli tilfet il-ful, din ©abet fuqha sa˙taterribbli li g˙amlitha vera-ment kerha. Min-na˙atag˙ha, is-Sa˙˙ara se˙tet id-dar ta’ Baker li qatt ma jista’jkollu tfal. Wara ˙afna snin,

Baker u martu (Blunt) isirujafu bis-sa˙ta u jazzardaw fil-foresta biex ifittxu l-ingred-jenti li bihom jistg˙u jer©g˙ujag˙tu s-sbu˙ija li tilfet is-Sa˙˙ara.

G˙andhom biss tliet ijiemçans biex jesegwixxu dan ufil-qalba ta’ dan il-post jil-taqg˙u ma’ Cinderel la(Kendrick), Little Red RidingHood (Lilla Crawford), is-sbej˙a ta ’ xag˙ar twi lRapunzel (MackenzieMauzy) u mat- t fa j je l Jack

(Daniel Hutt lestone) l ig˙andu l-ful ma©iku. Dawnkollha j r idu jonoraw xixewqa. Il-ma©©oranza tal-andament ise˙˙ proprju fil-foresta fe jn j i r renja serq,ingann u frodi sakemm maz-zokk o˙xon tal - ful t inΩelLady Giant li se tnissel ˙erbau konfuzjoni.

Into The Woods i˙al lat˙rej jef ma˙bubin b’modkontemporanju u anke mhuxtas-soltu, imma dejjem bi stilattraenti u pjaçevoli.

KARATTRI MINN ÓREJJEF MAÓBUBA JILTAQGÓU FIL-FORESTA

30 18|01|2015 AVVIÛIKÓkullhadd.com

AVVIÛI KLASSIFIKATI PR OPRJETÀ GÓALL-BEJGÓ

Appartament ©did f’ÓaΩ-Ûabbarfit-tieni sular bi 3 kmamar tas-sodda. Lest bil-kçina, kamra tal-banju, main bedroom bl-ensuiteu bibien ta’ barra u ©ewwa lesti.Prezz €118,000. Çempel 99871967.

TANAYA’S Dev. Ltd: G˙aΩlakbira ta’ appartamenti f’kullΩona ta’ Malta. Jinbieg˙uming˙ajr depoΩitu u n˙allsulekil-kuntratt. Offerta speçjali. G˙alaktar dettalji çempel 9992 4999.Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok.

Plot b’qies ta’ 43 pied b’194pied f’Ωona industrijali f’ÓaΩÛebbu©, ideali g˙al tliet ware-houses. Appartament ©didb’Ωew© kmamar tas-soddaf’Bu©ibba b’garaxx twil. Çempel2146 6910 jew 7766 6259.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ

Toyota Avensis daqs gdida, uToyota Carina f’kundizzjonitajba. Çempel 2146 6910 jew7766 6259.

Inbig˙u kull tip ta’ arlo©©i.Selezzjoni kbira ta’ arlo©©i tal-idejn Casio u Citizen, kemmdigital jew analogs, varjetà kbirata’ alarm clocks, kemm Citizen,Seiko Dugena tal-marka PierreCardin. Varjetà sabi˙a ta’ cuck-oos li ja˙dmu kemm bil-˙abel ubil-batterija. Prezzijiet tajbin.Nag˙mlu wkoll tiswijiet ta’arlo©©i tal-idejn, tal-˙ajt ugrandfather clocks. Nag˙mluwkoll testing bil-pressure testmachine, sistema ta’ testing g˙alkull tip ta’ arlo©©i biex jintuΩawg˙all-ilma (vacuum test u pres-surised test) waqt li qieg˙ed tis-tenna g˙alih. Tiswija bil-garanzi-ja. Irrikorru 110, Triq il-Kungress Ewkaristiku, il-Mosta.

Çempel g˙al aktar informaz-zjoni fuq 2141 7253 jew 99825389.

SERVIZZI

G˙all kull tip ta’ Ωbir ta’ si©ar utindif ta’ ©onna çemplu lil C&SGardening fuq 9903 0066 jew7932 6737.

Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversisu©©etti b˙all-Matematika,IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika uo˙rajn. Noffru wkoll korsijiet tal-ECDL. Prezz €35 kull module.Noffru wkoll korsijiet baΩiçi fil-kompjuter, €50. Çempel 21662241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sitelettroniku www.tudorinstitute.com

Tewmi Group g˙al lezzjonijiettal-karozzi kemm manual u kifukoll automatic. Cab service ukarozzi g˙all-kiri bi prezzijietra©onevoli. Ûur is-sitwww.tewmi.com jew çempel9942 2422.

Lezzjonijiet taΩ-Ωfin fuq stili ball-room jew Latin-Amerikan.Lezzjonijiet taΩ-Ωfin g˙all- begin-ners u kompetizzjonijiet minnImperial Qualified DanceTeacher (ISTD) Ibg˙at SMS fuq7925 3015 jew çempel 21386818 sa 12.00pm.

Medina Home for The Elderly,106 Labour Ave, ir-Rabat. Darg˙all-anzjani mg˙ammra bil-ku -mditajiet kollha. Staff ikkwali-fikat. Nur ses u care wor kers 24sieg˙a. Prez zi jiet ra©onevoli lijibdew minn €25 kull persuna.Naç çettaw respite u bed ridden.Çempel fuq dawn in-numri: 21454908, 2145 4858 jew 7945 4908.

Care and Cure Group Ltd: infer-miera m˙arr©a, caring assistants,nannies, nies im˙arr©in biexiΩommu kumpanija, g˙ajnunafid-djar u night sitters. Servizz ta’

24 sieg˙a, G˙andna wkoll g˙all-kiri: wheelchairs, hoists, com-modes, walking frames u hospi-tal beds. G˙al aktar informaz-zjoni çempel fuq dawn in-numri:2137 6946/9947 0178.

Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjoniji-et o˙ra. DNA testijiet forensiçi,tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijietçivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti.Problemi ta’ kumpaniji jewnegozju. Nag˙tu xhieda fil-Qorti. Na˙dmu f’Malta u kif ukoll

barra. Çempel 7959 0000 jewinfo@privateinvestigationmalta.com

XOGÓOL TA’ MANUTENZJONI

G˙al kull tip ta’ kisi bil-©ibs,ramel u siment, graffiato,Ωebg˙a, xog˙ol fuq l-antik,xog˙ol fuq il-pond, madum,membrane, dawl u ilma.Çempel fuq 7928 5444.

Tiswija u installazzjoni fuqestensjonijiet tat-telefowns g˙alkull tip ta’ linji fissi. Çempel fuq7993 0419.

Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanalital-ilma, çangatura qadima jew©dida, kantun qadim, lavur ta’kull tip. Çempel lil Jason fuq in-numru 2143 2352 jew 9947 7167.

Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bil-pont,kisi bil-©ibs u graffiato. Kiri ta’cherry picker (tower ladder).Çempel fuq 9945 4235 jew 21805811.

WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, ÓalQormi, jispeçjalizzaw fuqxog˙ol ta’ waterproof mem-brane, damp proofing u rub-berised paint. 25 sena esperjen-za. Stimi b’xejn u prezz moder-at. Çempel 2148 8972, 21438326, 9944 5527 jew 9949 3840

jew Ωur is-sitwww.wpmalta.com

G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuqfaççata, bjut, appo©©i, gallarijiet,eçç. Membrane jew liquid mem-brane. Mela pprote©i l-proprjetàtieg˙ek mill-ilma tax-xita u çem-pel issa g˙al stima b’xejn bin-numru 7905 8883 jew id˙ol fuqis-sit www.darrendoitall.com

Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma? G˙andek problema ta’ moffa? Kenda Ltd issolvilek il-problema.Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’waterproofing u membrane b’10snin garanzija. Xog˙ol pro-fessjonali bl-aqwa materjal ISOpool. G˙al stima bla obbliguçemplu 7972 9967 jew Ωur is-sitwww.kendawaterproofing.com

AVVIÛI OÓRA

MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’strumenti muΩikali, fosthomdrums kemm akustiçi u elettriçi,cymbals, percussion, pjanijietdi©itali, baby grand pianos,sound mixers u soundcards. Apparat ta’ DJ sound sys-tems, kitarri klassiçi u akustiçi,bass guitars, strumenti tar-ram,wood winds, vjolini, spareparts u aççessorji o˙ra. G˙andnassib ukoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim. Mur Music Link, 262,Triq Fleur-de-Lys, B’Kara.Çempel 2148 2796.

AGR AUTO JAPANESE PARTSGÓALL-KAROZZI Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’karozzi ÌappuniΩi uKoreani, fosthom Kia, Toyota,Isuzu, Daewoo, Mitsubishi,Honda, Subaru. Huma wkollimportaturi ta’ Ωjut u air filters,shock absorbers, brake pads,clutches, eçç. Parts ©enwini.G˙al aktar informazzjoni çempel2144 6839 jew 9947 4504.Fax: 2147 0295. Email:alex@agrautoparts.com

Talba lill-Ispirtu s-Santu

Int li ssolvi l-problemi kollha,dawwal it-toroq kollha tieg˙ibiex nikseb dak li ne˙tie©. Intili tajtni d-don divin biex na˙feru ninsa d-deni kollu li jsir kon-tra tieg˙i, li f’kull mument ta’˙ajti tkun ma©enbi. F’din it-talba qasira nixtieq nirringrazz-jak ta’ dan kollu, waqt linikkonferma mill-©did li qattma ninfired minnek, anke qud-diem l-illuΩjonijiet materjali.Nixtieq li nkun mieg˙ek fil-glor-ja ta’ dejjem. Grazzi g˙all-˙niena tieg˙ek lejja u lejn dawkli ji©u minni.

Din it-talba g˙andha ting˙adtlett ijiem wara xulxin. Waratlett ijiem it-talba tkunmaqlug˙a, anke jekk g˙all-bidutidher diffiçli. It-talba g˙andhatkun ippubblikata mill-ewwelwara li tinqala’ l-grazzja bla matissemma’ x’kienet.

Nixtieq niltaqa’

Ìuvni bil-g˙aqal ta’ 39 sena.Nixtieq niltaqa’ ma’ tfajla, singlemother jew separata, bejn 23 u37 sena bi skop serju jew b˙ala˙bieb jekk m’g˙andhiex ma’min to˙ro©. Kull min hu inter-esssat jibg˙at SMS fuq 79468435.

Klieb g˙all-bejg˙

Ìriewi ta’ brittany spaniels,puri, ir©iel u nisa tajbin g˙all-kaçça, g˙all-wirja u b˙ala petg˙all-familja. Çempel fuq 79550101.

Post Vakanti

Ignazio Anastasi Ltd tal-Imrie˙elg˙andhom bΩonn part-timetechnicians ur©enti biex isewwupower tools, brown goods,eçç., li g˙andhom tal-inqas sen-tejn esperjenza. Kull min huwainteressat g˙andu jibg˙at CV liljohn.ellul@ialmalta.com jewiçempel 2149 7041 g˙al appun-tament u jistaqsi g˙al John Ellul.

ISEM, KUNJOM, NUMRU TA’ TELEFON/MOBILE U INDIRIZZ

IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

Kupun AvviΩi Klassifikati

ÓLAS B’CASH JEW CHEQUE LIL: Sound Vision Print Ltd,

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista,

Triq Milend, il-Óamrun,ÓMR 1717

Offerta 1:

©imag˙tejn €5

Offerta 3:

2 avviΩi g˙al 5 ©img˙at €15

Offerta 4:

13-il ©img˙a €30

Offerta 5:

26 ©img˙a €56

Offerta 6:

52 ©img˙a €93

Offerta 2:

5 ©img˙at €10

AVVIÛI KÓ 18|01|2015 31kullhadd.com

AGÓFAS LIKE FUQ IL-PAÌNATAGÓNA TA’ FACEBOOK www.facebook.com/kullhadd

AVVIÛIÌENERALISt George’s Brass Quintet waqt Festa Çitru

Illum il-Óadd 18 ta’ Jannar, waqt Festa Çitru, is-St George’sBrass Quintet tal-G˙aqda MuΩikali San Ìor© Martri, seddoqq fil-kappella Russa tal-Palazz ta’ Sant’Anton bejn l-10.30am u l-11am. Kul˙add mistieden jattendi. D˙ulb’xejn.

Wirja

Wirja tax-xog˙ol kollu li sar matul l-2014 fil-komunitàÌuΩeppina tar-Rabat tal-Imdina b’risq il-festa ta’ SanÌuΩepp u l-Ìimg˙a l-Kbira. Fil-kjostru storiku tal-kunventTa’ ÌieΩu, Triq San Pawl, ir-Rabat, bejn l-Erbg˙a 21 u l-Óadd 25 ta’ Jannar 2015.Óinijiet tal-ftu˙:l-Erbg˙a, il-Óamis u l-Ìimg˙a mill-5.00pm sas-7.00pm, is-Sibt mid-9.30am sa 12.00pm u mill-5.00pm sas-7.00pm, il-Óadd mit8.30am sa 12:00pm.

High tea mill-Kummissjoni Nisa tal-Ìilju, l-Imqabba

Il-Kummissjoni Nisa fi ˙dan is-Soçjetà MuΩikali Madonnatal-Ìilju tal-Imqabba ser torganizza high tea fl-AlexandraHotel, San Ìiljan, nhar il-Óadd 25 ta’ Jannar 2015. L-attivitàhija miftu˙a g˙al kul˙add u ji©i servut varjetà ta’ ikel.

Trasport jitlaq mill-pjazza ewlenija tal-Imqabba fis-1.00pm. Riservazzjonijiet isiru fuq 7953 9542 u aktar dettaljijinkisbu mis-sit elettroniku uffiçjali tas-Soçjetà MuΩikaliMadonna tal-Ìilju www.talgilju.com

Buffet breakfast

Mission Fund (VO/0015) ser jorganizza buffet breakfastb’risq il-missjunarji Maltin li qeg˙din ja˙dmu fil-pajjiΩi tat-Tielet Dinja, nhar il-Óamis 29 ta’ Jannar, 2015 f’San AntonioHotel, il-Qawra. Prezz €10.00 (ming˙ajr trasport). Trasport(g˙al min g˙andu bΩonn) jista’ ji©i pprovdut bi ˙las appar-ti.

G˙all-biljetti çemplu l-uffiççju mit-Tnejn sal-Ìimg˙a bejnid-09.00 u s-13.00 fuq 2141 3664 jew lil Charles Decelis2157 5351/9988 5078.

Premju Ûag˙Ωug˙ tas-Sena 2014

Nixtiequ nistiednu lill-medja kollha biex tattendi u tirrapor-ta fuq l-attività Premju Ûag˙Ωug˙ tas-Sena 2014, li ser tittel-la’ mill-Moviment Kerygma nhar il-Ìimg˙a 30 ta’ Jannar2015. Iç-çeremonja tibda b’quddiesa fis-6.30pm u wara ssirvideo presentation fuq iΩ-Ωg˙aΩag˙ nominati. Warajit˙abbar ir-rebie˙/a u jing˙ata/ting˙ata t-trofew.

G˙andna pjaçir in˙abbru li s-Sur Edgar Preca, ir-ra©el tal-President ta’ Malta, ser ikun preΩenti g˙all-quddiesa uwkoll jippreΩenta hu stess t-trofew lir-rebbie˙/a.

Óar©a kulturali

L-G˙aqda Veterani Laburisti tixtieq tavΩa li l-˙ar©a kulturali lijmiss ser tkun attività biΩ-Ωfin u ser issir nhar il-Óamis 29 ta’Jannar 2015, fil-Qawra Palace Hotel, il-Qawra. Membri u˙bieb huma mistiedna ji©u mag˙na.

Tluq mill-postijiet tas-soltu fit-8.30 ta’ filg˙odu. Il-biljettijinkisbu ming˙and il-helpers tas-soltu. G˙al aktar dettaljitista’ ççempel lil Veronica Cuschieri fuq 9946 8416.

A˙sbu kmieni g˙all-biljetti.

ÇENTRU LABURISTA VALLETTA

Kiri ta’ bar tal-kaΩin Laburista tal-BeltValletta g˙al 3 snin.

Offerti jintlaqg˙u minn nhar it-Tnejn26 sas-Sibt 31 ta’ Jannar.

Kopja tal-kuntratt tinkiseb mill-Bar. Il-kumitat jista’ jirrifjuta kull offerta

anke l-iΩjed wa˙da vanta©©juΩa

32 18|01|2015 AlMANAKKKÓkullhadd.com

dIN Il-ÌIMgÓA MIll-IStoRjA

RItRAtt MIll-ANtIK

Il-Bajja tax-Xlendi, G˙awdex

23.01.1967Ji©u stabbiliti r-relazzjonijiet diplomatiçi bejn l-UnjoniSovjetika u l-Kosta tal-Ivorju.

It-tnejn It-tlieta l-Erbg˙a

Il-Óamis Il-Ìimg˙a Is-Sibt

HI 16°C

LO 10°C

UV 02

15°C

10°C

02

15°C

10°C

03

HI 15°C

LO 09°C

UV 03

14°C

10°C

03

15°C

08°C

03

IT-TEMP GÓAL-LUM

L-OGÓLA TEMPERATURA: 17°C

L-INQAS TEMPERATURA: 13°C

INDIÇI UV: 2

TEMP: Imsa˙˙ab bil-˙albiet tax-xita iΩolati

bir-rag˙ad li jsir ftit imsa˙˙ab

VIÛIBBILTÀ: Ìeneralment tajba minbarra

fix-xita

RIÓ: Moderat g˙al ftit qawwi mix-Xlokk li

jiΩdied ftit qawwi g˙al qawwi

BAÓAR: Moderat g˙al qawwi li jsir qawwi

IMBATT: Ftit li xejn li jsir baxx mix-Xlokk

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 16°C

Collis Williams Pharmacy, 15, Triq ir-Repubblika, il-Belt VallettaCosmed Pharmacy, Soccors, Triq Villambrosa, il-ÓamrunFatima Pharmacy, Triq iΩ-Ûonqor, Santa VeneraSt Jude Pharmacy, 213, Triq il-Wied, BirkirkaraSt Luke’s Pharmacy, Triq San Luqa, Tal-PietàPenny Lane Pharmacy, Triq is-Sejjie˙, is-SwieqiMrabat Pharmacy, Triq l-Imrabat, Tas-Sliema Balzan Pharmacy, 70, Triq San Fran©isk, Óal BalzanSta Margherita Pharmacy, Vjal il-Qalbiena Mostin, Santa Margherita Estate, il-MostaBrown’s Village Pharmacy, Triq il-Kbira, il-Mellie˙aDistinction Pharmacy, 32, Pjazza Antoine De Paule, Ra˙al ÌdidWhite Cross Pharmacy, Shop A, Block 1, Fuq San Pawl, BormlaBellavista Pharmacy, 88 Triq il-Hortan, Wied il-G˙ajnMedicaid Pharmacy, 62, Vjal it-Torri, il-GudjaPasteur Pharmacy, Triq it-Tellerit, Óal SafiThe Bypass Pharmacy, Triq Mikiel Azzoppardi, is-Si©©iewiMake Over Pharmacy, BLK A, Town Centre HOS, l-Imtarfa

G˙awdex

Azzopardi Pharmacy, Triq il-Kapuççini, ir-RabatSt Joseph Pharmacy, 28, Pjazza San ÌuΩepp, il-Qala

SpIÛERIjI lI jIftÓU llUM Il-ÓAdd

SUPER 5

NUMRI REBBIEÓA

LOTTU

GRAND LOTTERY

41 12 61 52 86 31 60 57

05 44 03 08 23

02 09 09 00 06 06 02

Ritratt: LINEONE.NET

1984Jinbieg˙ l-ewwel kompjuter tad-ditta Apple Macintosh

KOMPETIZZJONI KTIEB KÓ 18|01|2015 33kullhadd.com

KOMPETIZZJONI KTIEB

Ibag˙tu r-risposta tag˙kom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun,

u tid˙lu biç-çans li tirb˙u l-ktieb TEMENOS ©entilment ipprovdut minn HORIZONS.

Ir-rebbie˙ jit˙abbar nhar il-Óadd 1 ta’ Frar.

Ir-rebbie˙a huma mitluba ji©bru l-ktieb miç-Çentru Nazzjonali Laburista fil-Óamrun billi jippreΩentaw il-karta tal-identità

mit-Tlieta sal-Ìimg˙a bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, eskluΩ festi pubbliçi.

Intant, ir-rebbie˙ tal-ktieb IR-RE TAL-ÌUNGLA U S-SKIET MISTERJUÛ huwa:

ANDY JOHN DEBONO, 73, Hedua Penthouse 4, Triq il-ÓabbieΩ, Óal Qormi.

Mistoqsija: Xi tfisser il-kelma temenos?

POEMA

Temenos, kelma Griega, hija biçça art maqtug˙amill-uΩu komuni u ddedikata g˙ar-rejiet jewb˙ala art qaddisa jew santwarju. F’din il-©rajjamist˙ajla ta’ Charles Briffa, il-kelma tirreferib’mod dirett g˙all-qasam art li fuqha nbniet l-Imnajdra, u allura l-kunçett ta’ temenos hawn-hekk jintrabat mal-kultura Mediterranja klassikab˙ala medda art riservata g˙all-qima tal-allat.Imbag˙ad b’implikazzjoni, il-kelma temenosf’din il-©rajja wkoll tirreferi g˙all-GΩejjer Maltin uallura f’din l-implikazzjoni tfisser li l-firxa ta’dawn il-gΩejjer (mg˙obbija b’tant tempji preis-toriçi) minn dejjem kienet marbuta mal-˙siebreli©juΩ. Imma t-terminu, f’din il-©rajja, jimplikawkoll (b’mod simboliku) post g˙all-eroj Malti;hekk Malta tidher territorju ta’ g˙aqal u qlubijafil-˙sieb – Ωew© fatturi li jag˙tu l-veru sens ta’˙elsien. L-g˙aqal u l-qlubija fil-˙sieb huma l-karatteristiçi ewlenin tal-eroj Malti. F’dan is-sens,il-kunçett ta’ temenos jilbes sfumaturi Jungjanibiex il-bniedem modern jiltaqa’ mal-inkonxju ˙ajag˙raf lilu nnifsu bikri. Fil-˙a©ar tal-imqadesbikrin Maltin u G˙awdxin naqra din l-istorja ta’g˙aqal u qlubija fil-˙sieb.

L-uΩu strett tas-Semitiku fil-parti ewlenija ta’din il-©rajja jfisser li s-Semitiku g˙ad g˙anduqawwa produttiva fostna. B’din in-nis©a Briffajuri l-potenzjal kreattiv li l-Malti Semitiku g˙adg˙andu. Barra minn hekk, parti mill-wirt ling-wistiku j˙addan espressjonijiet li jixhdu twem-min qadim, illum minsi; u din il-poeΩija ppruvattag˙tih kuntest ˙aj. Il-poeta jg˙id li l-©rajjassawret f’poeΩija biex juri li l-poeΩija narrattiva t-twila g˙andha ˙ila twettaq, illum ukoll, il-fun-zjoni ta’ rumanz fil-proΩa. G˙aldaqstant, tista’titqies rumanz fil-g˙amla ta’ poeΩija: rumanzpoetiku bl-ingredjenti ta’ rumanz fil-proΩa u l-karatteristiçi ta’ poema. Il-qawwa tas-SemitikutiΩΩewwe© mal-qawwa tal-poeΩija biex ifa˙˙ru l-Malti f’rumanz ˙alli l-Imnajdra ssir simbolu ta’˙sieb g˙aqli f’komunità indipendenti.

Il-bniedem eroj

F’din il-©rajja (minsu©a f’5270 vers) il-bniedemjg˙ix g˙all-g˙emil u l-©ie˙ li ji©i mill-g˙emil.Dan huwa element ewlieni fir-ru˙ umana; huwaprinçipju (distint mir-ra©uni) li jrid ise˙˙ bil-qlu-bija. Il-˙ajja li tinbena fuq l-g˙emil hija aqwamit-tfittxija g˙all-qlig˙ jew mis-sodisfazzjon tas-sensi: min ifittex il-©ie˙ tal-g˙emil huwa hu stessnobbli. Il-˙ajja primittiva hija epoka ta’ erojiΩmukif jixhdu t-tempji sbie˙ li l-©ebel Ωamm f’Maltau f’G˙awdex. Dan il-˙a©ar maestuΩ jag˙ti provata’ eΩistenza impressiva li l-imma©inazzjoni tg˙idli dawn in-nies fittxew, aktar minn kull ˙a©ao˙ra, glorja immortali qalb l-umanità.

Mhux biΩΩejjed li bniedem ikollu kwalitajiet

superjuri. Je˙tie© jag˙ti prova tag˙hom bl-g˙emil. Bl-g˙emil l-eroj (fis-sens tal-protagonistta’ din il-©rajja) ji©i ttestjat u jinkixef is-siwitieg˙u sewwa. Mhux neçessarju li s-suççess ikunil-˙las tieg˙u, l-aqwa l-prova tal-˙ila – Xuxaxorta hija erojina ta’ ©ie˙ g˙ax il-mewt tag˙hahija g˙emil ta’ qlubija, ji©ifieri ta’ ©ie˙. Melax’inhi d-differenza bejn G˙aqli u G˙akri? Fin-natura tal-erojiΩmu tag˙hom, G˙akri jwettaqg˙emil il-˙aΩin u G˙aqli g˙emil it-tajjeb. Óattarukoll jg˙ix g˙al g˙emil it-tajjeb, u Kejni g˙all-bidu ma jg˙ixx il-˙ajja erojka imma lest li jisso-gra l-˙ila tieg˙u bi ftit ta’ tmexxija. Rewma uG˙adri huma Ω-Ωg˙aΩag˙ li jridu jimmaturawg˙al dan l-erojiΩmu ta’ g˙aqal.

Jasal fejn jasal l-eroj irridu nammirawh g˙all-isforzi tieg˙u (anki jekk finali) ta’ qlubija. Lill-umanità jag˙tiha dinjità g˙ax juri x’g˙e©ubijietkapaçi twettaq. Jestendi ti©rib il-bniedem u jkab-bar l-apprezzament tal-˙ajja bl-eΩempju mog˙nib’abbundanza ta’ ener©ija. Il-qlubija turi possibil-tajiet ta’ avventuri li jwasslu g˙all-glorja. L-erojhuwa l-kavallier tal-ambizzjoni tal-bniedem li jix-tieq jeg˙leb dg˙ufitu ˙a jimla ˙ajtu aktar u jasalg˙al ir©ulija ta’ aktar sodisfazzjon – ir©ulija li tridtag˙raf li xejn mhu diffiçli g˙aliha, anki jekkikollha telfa, basta tkun ippruvat kulma setg˙et.

L-g˙emil erojku

Il-poeΩija erojka g˙andha x’taqsam l-ewwelnett mal-azzjoni, u ti©bdek min˙abba l-istorja.Il-bniedem irid juri qawwitu permezz ta’ testta’ ˙ila li x’aktarx irid ikun fih xi azzjoni vjo-lenti li titlob kura©© u ssapportar ta’ xi g˙aksjew g˙aw©. Ma’ din l-azzjoni jrid ikejjel ˙iltug˙ax tinvolvi riskju ta’ ˙ajja u turi sa fejn il-bniedem ikun kapaçi jasal sabiex jil˙aq il-g˙anta’ mo˙˙u. L-g˙emil erojku, mela, jista’ jkunkollox sakemm juri lill-bniedem jissielet g˙all-ideal tieg˙u.

Il-©lieda tipprovdi skuΩa tajba g˙al dankollu. Tista’ tkun battalja ta’ qies nazzjonali(eΩ. G˙aqli u Óattar kontra l-furbani; G˙aqlikontra G˙akri) jew wa˙da personali (eΩ.G˙aqli je˙les ’l ibnu u ’l g˙arustu mill-g˙arqa;il-˙elsien tal-©idd ewlieni). Mhux bilfors li l-g˙adu jkun bniedem ie˙or: j ista’ jkun xiqawwa tan-natura b˙all-maltemp (eΩ. G˙aqlijissielet mal-qawwa tal-ba˙ar biex isalva lilibnu) jew xi annimal a˙rax jew mostru (eΩ. id-dbiba fuq il-gΩejra tal-g˙ul). U jista’ wkoll ikunkonflitt intern li jix˙et lill-eroj f’ba˙ar ta’ta˙wid mentali hu u jtella’ u jniΩΩel dwar xideçiΩjoni li je˙tie©lu jie˙u, deçiΩjoni li x’aktarxtaffettwa li l l-©ens s˙i˙. Il-konfli t t ta’ ru˙G˙aqli huwa bejn taj jeb (i.e. il-˙tie©a ta’mexxej xieraq g˙al ©ensu) u tajjeb ie˙or (i.e.l-aççettar assolut tal-g˙aΩla divina). Bil-˙siebjasal g˙al soluzzjoni. Il-˙sieb mag˙©un bis-sens komun u bir-ra©uni jidher l-element lijnewwel l-aktar qawwa ta’ r©ulija lill-eroj. L-eroj jinnamra mal-periklu ˙a juri xi jsarraf humeta jikxef snienu.

Hemm element ta’ kompetizzjoni g˙ax dintkattar is-sens ta’ unur fl-eroj. Jikkompeti mad-diffikultajiet (eΩ. problemi soçjali) u ma’ bned-min o˙ra (eΩ. Kejni, G˙akri) sabiex jidher fis-superjorità tieg˙u. Jekk jifta˙ar b’˙iltu jkollujirnexxi g˙ax jekk jitlef jaqa’ g˙aç-çajt u majil˙aqx l-istandards ta’ kobor mistennija minnu– g˙alhekk G˙akri jkompli j idher ikrahf’g˙ajnejna g˙ax jifta˙ar li se jeqred lil G˙aqlimbag˙ad jitlef meta ji©©ieled sider ma’ sidermieg˙u. Imma biex juri s-superjorità tieg˙u, l-eroj mhux bilfors li jumilja lil ˙addie˙or (kifg˙amel G˙aqli lil G˙akri), g˙ax jista’ ma jumil-jax lir-rival tieg˙u, Lil Kejni ma umiljahx. LilKejni ma riedx jurih redikolu mar-ra˙al kollu.G˙all-bidu kien hemm daqsxejn ta’ ˙sieb ostilikontra d-dg˙ufija ta’ Kejni, imma mbag˙ad l-eroj jirrealizza li ma g˙andux bΩonn jeqirdujew ibaxxih. Anzi meta jaççettah b˙ala l-mexxej divin jidher ukoll qawwi fin-nobiltà ta’ru˙u. Din in-nobiltà titkattar meta anki lilG˙akri jag˙tih iç-çans ta’ ˙arba flok mewt.

TEMENOS

34 18|01|2015 logÓoBKÓkullhadd.com

TISLIBA BIN-NUMRI

KOMPETIZZJONI WELLA,KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista,

Triq Mile End, il-Óamrun.

Irba˙ xampù u conditioner Wella

Aqta’ din il-log˙ba u ibg˙atha:

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:.........................................................................................

.....................................................................................................

Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717.

Kompetizzjoni Centro Casalinga

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

086128375405450469604615633661696851904939976988

Po©©i n-numri f’posthom

Isem:...................................................................................................................................................................

Indirizz:..............................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

1

B’4 numriBi 3 numri B’6 numriB’5 numri

00420643084811591209127013061668181221362217238424562462257327864216524957606216622262276248630164096581675570217486761577188007

885289309030974499559961

00675006990319205638085791266314368238082428128125387986119062751645476773168599688697087672555822029010691565

302691327839701533876028

Bi 8 numri

18709927502464248968047399398592

Ir-rebbie˙a tal-˙adida tal-mog˙dija hija NANCY PULIS, 30, Triq iç-Çimiterju, ÓaΩ-Ûabbar.

Rebbie˙ tal-©img˙a l-o˙ra:VICTOR AGIUS, 30, Fatima, Triq ÌuΩeppi Penza, Óal Luqa.

lOGÓOB kÓ 18|01|2015 35kullhadd.com

Mimdudin:

1. Id-dar tal-g˙asfur (5)

4. Normalment ja˙raq imma l-a˙dar le (4)

7,9. Minn Santiago dan (5)

9. Ara 710. Biççiet (6)12. Kunjom (6)16. Óares (3)18,23. Ji©i qabel il-Milied

(6)19. Ara 220. Flejt bil-maqlub (5)21. Alex Olivier Borg

(1,1,1)23. Ara 1824. Qodma (5)

Weqfin:

1. G˙asfur tal-g˙ana (6)

2,19. Jg˙addi minn na˙a g˙all-o˙ra (6)

3,15. Isiru ˙afna tat-traf-fiku (9)

5,6. Fetaq (6)6. Ara 58. Óadtu (9)11,12W Injurant? (4)12. Ara 1113,22. Bnini (6)14. Ikkonçentra (6)15. Ara 317. Belt BraΩiljana (3)21. Triq bil-maqlub (3)22. Ara 13

TIslIBA

Isem:

Indirizz:

Nru tat-Telefown:

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25

QED TAGÓRAfHOM?

fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f ’wiçç wie˙ed. Qed tag˙rafhom?

Ójiel: Ûew© atturi li ja˙dmu f ’sensiela ta’ drama politika Amerikana. Wie˙ed

mill-atturi nhar il-Óadd li g˙adda reba˙ Golden Globe Award g˙all-a˙jar attur

f ’serje televiΩiva (drama)

Attur 1:

REBBIEÓ TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA:

RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

Orlando Bloom

ADRIAN CUTAJAR, 18, Guatemala Mansions, Triq Mario Cortis, Ó’Attard.

IRBAÓ €25 fI flusL-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Mimdudin:

1. ÓobΩa,4. Bews,7,21W. Na˙al,9,18. Nenti,10. Amadeo,12. Berraq,16,19. Arriva,20. Fikus,21. Óma,23. Ltim,24. Innji

Weqfin:

1. Óanina,2,3. Banana,5,11. Eddie,6,15. Stonaturi,8. Amerikani,12,22. Bravi,13. RTI,14. Qisien,17. Rum

Attur 2:

54

Elijah Wood

36 18|01|2015 SportSkÓkullhadd.com

L-arGUMEntIllum, fid-21.30 fuq ONE

Il-programm ta’ diskussjoni sportiva L-Argument jirritorna nharil-Óadd sabiex jiddiskuti l-Kampjonat Premier, u bosta temio˙rajn. Sabiex jag˙mlu dan mal-mistiedna residenti AntvinMonseigneur u Alfred Attard ser jing˙aqdu l-viçi president ta’Hibernians Duncan Borg Myatt u l-kowc ta’ Qormi JosefMansueto. Ûew© timijiet b’aspirazzjonijiet differenti ferm.

Id-diviΩjonijiet inferjuri xorta ser ikollhom l-ispazju tag˙homdin il-©img˙a. Fil-fatt, wie˙ed ikun jista’ jsegwi l-gowls mill-log˙ba bejn Hibs u Kirkop mill-kampjonat tan-nisa.

Is-servizz speçjali g˙al din il-©img˙a ser ikun fuq iç-çerimonjatal-Ballon D’Or li saret aktar kmieni din il-©img˙a. Çerimonja lirat lil Christiano Ronaldo jirba˙ dan l-unur g˙at-tieni sena kon-sekuttiva u g˙at-tielet darba fil-karriera tieg˙u.

L-Argument huwa ppreΩentat minn Clinton Buhagiar u l-pro-duzzjoni hi f’idejn Mark Cutajar. L-Argument jixxandar nhar il-Óadd u kull nhar ta’ Óadd fid-9.30 fuq ONE.

Wara rapport fil-medja lokali rigward it-tim nazzjonali,il-klabb ta’ Sliema A.S.C. jixtieq jikkjarifika l-poΩizzjonitieg˙u u jistabbilixxi çerti fatti baΩiçi.

Il-klabb ta’ Sliema A.S.C. dejjem ta s-sostenn kollupossibbli lit-tim nazzjonali tal-waterpolo u hu ddetermi-nat li jibqa’ jag˙mel l-istess. Huwa ta’ unur g˙al dan il-klabb li jkollu plejers tieg˙u jirrappreΩentaw lil pajjiΩna.

Filwaqt li l-lista ta’ plejers mg˙ajta mat-tim nazzjonali©iet innotifikata formalment lill-klabbs relattivi, il-pro-gramm ta’ ta˙ri© la ©ie diskuss u wisq anqas innotifikatbl-istess mod. F’dan il-kuntest, il-klabb ta’ Sliema bedat-ta˙ri© tieg˙u g˙as-sena 2015 ming˙ajr ma ˙a poΩiz-zjoni fuq din il-materja g˙ax ma kien hemm ebdadeçiΩjoni formali me˙uda mill-assoçjazzjoni fuq liemasetg˙et tittie˙ed poΩizzjoni. Minkejja l-fatt li l-assoçjaz-zjoni kienet indikat li ser torganizza laqg˙a sabiex ji©idiskuss il-programm tat-tim nazzjonali, din il-laqg˙a qattma saret.

Il-plejers ta’ Sliema A.S.C. mg˙ajta mat-tim nazzjonaliattendew g˙all-ewwel sessjoni ta’ ta˙ri© nhar l-Erbg˙a 7ta’ Jannar, wara li din is-sessjoni kienet indikata fiç-çirkolari permezz ta’ liema ©ie indikat li ©ew mag˙Ωula.Nhar il-Ìimg˙a 9 ta’ Jannar, billi dik il-©urnata kienettinΩerta biss it-tielet sessjoni ta’ ta˙ri© ta’ Sliema g˙as-sena 2015, u billi l-kompetizzjoni tat-tim nazzjonalikienet xahar ’il bog˙od, il-pejers ta’ Sliema t˙arr©u mal-klabb tag˙hom, fuq struzzjonijiet tal-klabb. F’ebda ˙inma ©ie indikat mill-kabb ta’ Sliema A.S.C. li l-plejers tal-istess klabb kienu ser jitilfu aktar sessjonijiet ta’ ta˙ri©mat-tim nazzjonali.

Il-klabb ta’ Sliema jixtieq jenfasizza li m’g˙andu ebdaintenzjoni li j˙assar il-programm ta’ ta˙ri© tat-tim naz-zjonali, iΩda talab sempliçimet li l-programm ta’ ta˙ri©rispettiv ji©i diskuss u maqbul f’laqg˙a bejn il-partijiet.

IΩda stante r-riluttanza da parti tal-assoçjazzjoni li tid-diskuti l-materja, nhar il-Ìimg˙a 9 ta’ Jannar, filg˙axija,il-klabb g˙amel talba verbali sabiex issir din il-laqg˙asabiex ti©i diskussa l-materja u fil-futur ji©i evitat dak li©ara dakinhar stess sabiex it-tim nazzjonali jkun jista’jkompli bil-preparamenti tieg˙u. L-assoçjazzjoni rrifjutatdin ir-rikjesta u keççiet lill-plejers ta’ Sliema mit-tim naz-zjonali l-Óadd filg˙axija. Nhar it-Tnejn 12 ta’ Jannar, il-president ta’ Sliema flimkien ma’ president ta’ klabbie˙or re©a’ talab formalment lill-assoçjazzjonani sabiexissir din il-laqg˙a. L-assoçjazzjoni, tramite l-presidenttag˙ha, re©g˙et ça˙˙det din it-talba g˙ax sostniet lif’dan l-istadju t-tali laqg˙a hija superfluwa u hija dispos-ta biss li tiddiskuti selezzjonijiet futuri. B’dan il-modkwalunkwe speranza ta’ diskussjoni formali ©iet maqtu-la ming˙ajr biss qatt ma nbdiet tali diskussjoni formali.

Fid-dawl ta’ dikjarazzjonijiet li g˙amel il-kowç naz-zjonali, il-kabb ta’ Sliema A.S.C. jixtieq jiççara s-segwen-ti 3 punti:1. Il-plejers ta’ Sliema qatt ma ©ew iddikjarati mhuxdisponibbli g˙at-tim nazzjonali u fil-fatt g˙adhom g˙addispoΩizzjoni tal-kowç jekk hu jrid;2. Il-kowç ta’ Sliema g˙adu ma ˙ax poΩizzjoni formalirigward it-ta˙ri© tat-tim nazzjonali billi dan g˙adu ma©iex diskuss kif ©ie spjegat hawn fuq;3. Il-klabb ta’ Sliema qatt ma indika, la b’mod formali ulanqas b’mod informali, li kien ser i˙alli lill-plejerstieg˙u jit˙arr©u biss darba fil-©img˙a mat-tim nazzjonali.

Ir-realtà hija li l-plejers tat-tim ta’ Sliema ©ew imkeççijamit-tim nazzjonali wara li tilfu biss sessjoni wa˙da ta’ta˙ri© fiç-çirkostanzi hawn fuq spjegati, u mhux g˙ax©ew iddikjrati mhux disponibbli.

Il-klabb ta’ Sliema jispera li l-buon sens jipprevali u litinstab soluzzjoni amikevoli malajr kemm jista’ jkunsabiex it-tim nazzjonali jkun jista’ jipprepara g˙all-kom-petizzjoni tax-xahar id-die˙el bl-a˙jar mod possibbli.

SLIEMa aQUatIC SportS CLUB

Illum il-Óadd, 18 ta’ Jannar 2015, l-Assoçjazzjoni Sport Muturi u Karozzi ser tkompli bl-attivitajiettag˙ha, din id-darba bis-sezzjoni Moto Trials. Dan it-tielet program mill-Kampjonat ASMK Pasta Poiatti2014/15 ser jittella’ fil-barriera ix-Xag˙ra tal-Mag˙laq fil-limiti tal-Qrendi. Il-kompetitzzjoni tibda fid-9.00am.

Intant, ˙arsa lejn il-klassifika tal-kamjonat fis-sezzjoni Trials naraw li fil-Klassi A insibu lil DamonBonello fuq Gas Gas fuq quddiem b’40 punt. Dan segwit min Robert Caruana fuq Gas Gas bi 32punt. Fit-tielet poΩizzjoni nsibu lil Rowen Bonello fuq Beta bi 28 punt.

Fi Klassi B insibu fuq quddiem lil Joseph Scicluna fuq Gas Gas b’40 punt segwit minn BernardSammut fuq Beta u Manuel Camilleri fuq Gas Gas indaqs bi 32 punt kull wie˙ed. Fir-raba’ post insibulil Daniel Caruana fuq Gas Gas bi 26 punt.

Nhar il-Óadd 11 ta’ Jannar 2015, l-Assoçjazzjoni kellha skedat programm ie˙or. Din id-darba fil-kumpless sportiv f’Ta’ Qali, fejn ©ie organizzat is-sitt programm mill-Kampjonat Autocross 2014/15.F’din il-©urnata rregistraw 28 karozza maqsuma f’Ωew© klassijiet Autocross Modified u AutocrossStandard.

Óarsa x’©ara matul il-©urnata fejn ˙add ma rrenexielu jirba˙ il-heats kollha, iΩda l-og˙la punte©©irnexielu jirb˙u Philip Joe Vella fuq Opel Corsa. Dan b’24 punt sab postu mill-ewwel fil-finali KlassiA. Mieg˙u kkwalifikaw Vince Farrugia fuq Volkswagen Polo, Christian Apap fuq Ford Fiesta, l-a˙waBorg – Malcom fuq Opel Corsa u Matthew fuq Vauxhall Nova, u Andrew Pisani fuq Vauxhall Nova.Mat-tluq ta’ din il-finali rajna ˙ru© tajjeb minn Vella, flimkien mieg˙u Farrugia. Vella mill-ewwel ˙a t-

tmun ta’ din il-finali segwit minn Farrugia u Malcom Borg. L-ordni kompliet tifforma b’Apap isib postufir-raba’, segwit minn Matthew Borg u Pisani. Matul din il-finali rajna spettaklu ta’ sewqan veloçi iΩdamill-isba˙. Kul˙add baqa’ jiddefendi l-post tieg˙u sal-banidiera tal-finish, b’Vella jirre©istra r-raba’reb˙a tieg˙u f’dan l-ista©un segwit minn Farrugia u Malcom Borg rispettivament. Fir-raba’ post spiççaApap segwit minn Pisani u Matthew Borg.

G˙all-finali Klassi B ikkwalifikaw Jonathan Camilleri fuq Opel Corsa, Noel Zammit fuq Fiat Punto,Philip Grima fuq Ford Escort, Jason Martin fuq Volkswagen Polo, Darren Magro fuq Ford Fiesta uLucas Pace fuq Honda Civic. Mat-tluq ta’ din il-finali rajna ˙ru© tajjeb ˙afna minn Martin u Camilleri,b’Martin jie˙u l-ewwel poΩizzjoni li Ωamm tal-bandiera tal-finish.

Martin kien segwit minn Camilleri u Pace. Ir-raba’ poΩizzjoni kien okkupat minn Grima. L-attenz-zjoni marret mill-ewwel fuq Zammit mill-a˙˙ar poΩizzjoni fejn beda jag˙mel pressjoni fuq Magrosakemm fit-tieni lap. Zammit g˙amel kuntatt ma’ Magro, b’dan tal-a˙˙ar jispiçça jirtira mit-ti©rija.Zammit ©ie sospendut mit-ti©rija mir-referee tal-©urnata. Il-finali spiççat b’Martin baqa’ jiddefendipostu sal-a˙˙ar biex irre©istra l-ewwel reb˙a tieg˙u f’din il-Klassi B u kien segwit minn Camilleri uPace. Fir-raba’ u l-˙ames post da˙lu Grima u Magro rispettivament.Fil-finali Autocross Standard rajna fuq il-linja tat-tluq lil John Agius fuq Peugeot 206, Joseph Vella fuq

Ford Fiesta, Deane Farrugia fuq Citroen AX u Salvu Micallef fuq Volkswagen Polo. Mat-tluq ta’ din il-finali rajna lil Agius jie˙u l-ewwel poΩizzjoni segwit minn Micallef u Vella. Farrugia spiçça ma’ jo˙ro©xminn fuq il-linja tat-tluq min˙abba Ωball, tant li dan beda l-finali mill-a˙˙ar post. Mill-ewwel beda jav-vanza sakemm irnexxielu jissuperahom wara biss tliet dawriet, tant li l-finali spiççat b’Farrugia jirba˙din il-finali, segwit minn Agius u Micallef. Vella g˙alaq il-©urnata fir-raba’ post. Din il-klassi qed tkunattrazzjoni kbira g˙al sewwieqa ©odda f’dan l-isport.G˙all-iktar informazzjoni wie˙ed jista’ jΩur is-sit elettroniku www.asmk.org.mt

ILLUM IkoMpLI L-kaMpjonat aSMk trIaLS

Jason Martin fuq VW Polo segwit minn Melo Zammit fuq Opel Corsa

Matthew Borg fuq Vauxhall Nova segwit minn Gordon Johnson fuq Peugeot 205

sports kÓ 18|01|2015 37kullhadd.com

AnALiÛi tA’ LiAM gAuCi

L-a˙˙ar ©img˙a kienet kemxejn kwi-eta g˙all-F1 hekk kif it- timij ietqeg˙din jag˙mlu ˙afna mix-xog˙oltag˙hom wara l-kwinti bi preparaz-zjoni g˙at-testijiet uffiçjali ta’ Frar li©ej. Madankollu, dan il-kwietmhuwiex monotonu g˙ad-dilettantital-isport illi kollha qeg˙din jistennewt-t˙abbir tad-dati ta’ tnedija tal-vetturil-©odda g˙all-ista©un 2015.

Tnedijiet

S’issa kienu biss tlieta t-timijiet illi˙abbru din id-data, ji©ifieri l-Ferrari,il-McLaren u l-Force India. It-timijietta’ Woking u Maranello Ωvelaw illi sejag˙mlu t-tnedija tal-vetturi tag˙homonline fid-29 u t-30 ta’ Jannar rispetti-vament.

Dawn it-tipi ta’ tnedijiet virtwalijikkuntrastaw ferm ma’ dawk spet-takolari li konna drajna naraw sal-bidu tas-snin elfejn meta l-vetturikienu kwaΩi jispiççaw sekondarji˙dejn il-briju ta’ madwarhom.

Madankollu, biΩ-Ωmien sar fattaççettat illi dawn iç-çelebrazzjonijietu spettakkli ˙alja kkontribwixxewg˙all-problemi finanzjarji li t-timijietisibu ru˙hom fihom illum. Dan was-sal biex bosta timijiet jabban-dunawhom u minflok imorru g˙altnedijiet iktar sempliçi, iffukati fuq l-aspetti sportivi u tekniçi tal-Formula1.

Ta’ fehma differenti jidhru li huma l-Force India, li se jag˙mlu tnedija iktartradizzjonali tal-vettura tag˙homf’Mexico City fil-21 ta’ Jannar. L-g˙aΩla tal-Force India hija motivatamill-ftehim il-©did illi g˙amlu mal-kumpanija Messikana America Movil.Fl-ista©un li ©ej, din il-kumpanija mis-tennija li jkollha preΩenza akbar minndik tal-2014 hekk kif se ssir l-ispon-sor prinçipali tal-Force India, fatt illise jwassal lit-tim biex ibiddel il-kuluritieg˙u.

In©ustizzja?

Il-McLaren g˙andhom affarijiet o˙rafuq xiex jinkwetaw barra t-tnedijatal -vet tur i . L-FIA u l-Hondag˙adhom ma waslux g˙al ftehimdwar x’tip ta’ Ωvilupp se jkun per-mess fuq il-power unit tag˙hom fl-2015.

Kif kien irrappurtat matul dawn l-a˙˙ar ©imag˙tejn, il-Honda kienueskluΩi minn eççezzjoni g˙ar-regola-menti li se tippermetti lill-Mercedes,Renault u Ferrari li jkomplu jiΩvilup-paw il-magni tag˙hom wara t-28 ta’Frar. Dan ©ara wara li l-Ferrari sabukavikolu fir-regolamenti li biddelkompletament l-interpretazzjoni liori©inarjament kellu jwassal g˙at-tmiem ta’ Ωviluppi ma©©uri fil-magniwara l-bidu tal-ista©un.

Madankollu, il -Honda magawdewx minn din l-interpretaz-zjoni l -©dida hekk ki f il - f tehimtag˙hom mal-FIA kien ˙afna iktarçar u b’hekk sabu ru˙hom fiΩvanta©© konsiderevoli f’termini ta’Ωvilupp meta mqabbla mat-timijiet l-o˙ra. Sabiex jippruvaw jirran©awdin l-anomalija, delegazzjoni tal-Honda ltaqg˙et mal-FIA biex titlobtrattament iktar ©ust f’dan ir-rigward.

Barra minn hekk, il-kumpanijaÌappuniΩa qieg˙da t it lob biextit˙alla tipprovdi ˙ames magni lill-McLaren u mhux erbg˙a biss b˙at-timijiet l-o˙ra. Dan g˙ax, matul l-2014, it-timijiet l-o˙ra kellhom l-opportunità li jag˙mlu tranΩizzjoniminn ˙ames g˙al erba’ magnisakemm addattaw ru˙hom g˙all-isfi-di li offriet it-teknolo©ija ibrida.

S’issa jidher illi l-Honda mhux sejkollhom dan il-perjodu ta’ adattaz-zjoni hekk kif l-FIA qieg˙da tistennali dawn isegwu l-istess regolamentili japplikaw g˙at-timij iet l -o˙ra,minkejja l-fatt illi dan huwa l-ista©untad-debutt tag˙hom.

SorpriΩa

Fuq l-istess tema tal-inçertezza, ta’min isemmi a˙bar sorprendenti life©©et din il-©img˙a hekk kif sarmag˙ruf illi l-amministraturi tan-Nurburgring ma kinux g˙adhomiffirmaw il-ftehim biex jospitaw granpremju fl-2015, minkejja li isimhomjidher fil-kalendarju tal-FIA.

F’kummenti li ta lill-medja matul il-j iem li g˙addew, CarstenSchumacher, is-CEO tal-kumpanija litamministra ç-çirkwit, spjega li danid-dewmien irriΩulta minn nuqqasta’ qbil dwar il-miΩata li trid tit˙allasminnhom biex jospitaw it-tellieqa ta’din is-sena.

Huwa fat t mag˙ruf i ll i BernieEcclestone qieg˙ed jippressa lis-sidi-en taç-çirkwiti g˙al iktar u iktar flusbiex jospitaw il-gran premji. Danwassal biex gran premji b˙al dawkta’ San Marino, Franza u l-Koreat’Isfel jisparixxu minn fuq il-kalen-darju hekk kif ma setg˙ux ila˙˙qumat-talbiet tal-Brittaniku u s-CVC, il-kumpanija li tamministra l-isport fil-preΩent.

Id-differenzi bejn iΩ-Ωew© partijietwasslu biex nhar i l-ÓamisEcclestone j˙abbar illi l-gran premjutal-Ìermanja, li se jsir bejn is-17 ud-19 ta’ Lulju, se jsir f’Hockenheim umhux jalterna man-Nurburgring kifji©ri normalment. Din se tkun l-ewwel darba li dan iç-çirkwit sejkun nieqas mill-kalendarju tal-F1g˙al iktar minn sena mill-1995, metal-gran premju rritorna wara assenzata’ disa’ snin.

LiL Hinn MiC-Çirkwit

Argus L-isponsors ewLenin tA’ tA’ XbieX sports CLubArgus Insurance Agencies Ltd iffirmaw ftehimbiex saru l-isponsors ewlenin ta’ Ta’ Xbiex SC, il-klabb tal-futbol tad-dilettanti, tal-lokalità fejnArgus huma bbaΩati. Dan l-isponsorship se jg˙inlil Ta’ Xbiex S.C, li twaqqfet fl-2012 minnChristian Wismayer, segwentament g˙al numruta’ pro©etti ambizzjuΩi li jinkludu l-bini tal-pitchtal-futbol tag˙hom u l-ftug˙ ta’ uffiçini ©oddag˙all-klabb.

Dr Vanessa Borg, Kap EΩekuttiv ta’ Argus, qaletli, fi ftit tas-snin, Ta’ Xbiex SC, iffurmat grazzig˙all-˙idma u d-dedikazzjoni tal-kumitat immexximinn Mario Psaila-Savona. Dr Borg Ωiedet tg˙id liTa’ Xbiex hija wkoll id-dar tag˙hom, u dan l-isponsorship huwa parti mill-impenn biexjappo©©ja l-komunità ta’ madwarhom.

Il-President tal-Klabb, is-Sur Mario Psaila-Savona, qal li l-klabb g˙amel passi kbar sew fil-pitch u anke le, grazzi g˙all-˙idma, l-isforz u l-impenn tal-voluntiera u l-kowç Jean PierrePortanier Mifsud. Psaila-Savona Ωied jg˙id li bl-appo©© ta’ Argus qed jimmiraw biex iwasslu l-affarijiet g˙al livell ©did u jg˙ati lil Ta’ Xbiexklabb li r-residenti kollha g˙andhom biex ikunukburin.

Ta’ Xbieb S.C. issa jinsabu fit-tielet sta©untag˙hom li qed jilg˙abu fit-Tielet DiviΩjoni, fejnspiççaw fil-post ta’ qabel tal-a˙˙ar fl-ista©uninawgurali tag˙hom u fl-g˙axar post is-sena l-o˙ra. Il-kumitat preΩenti huwa ffurmat minnMario Psaila-Savona flimkien ma’ Paul Wismayer,Daniel Soler, Christian Wismayer, FrancescoRefalo, Eugenio Muscat u James Cassar.

Mr Eugenio Muscat – Club Committee Member & MFA Delegate; Mr Paul Wizmayer – Club Treasurer & TeamManager; Mr Mario Psaila Savona – Club President; Dr Vanessa Borg – Chief Executive Argus Insurance Agencies

Limited; Mr Jonathan Schembri – Operations Officer Argus Insurance Agencies Limited.

38 18|01|2015 SPORTSKÓkullhadd.com

LOGÓOB GÓAL-LUM

KLASSIFIKA

TIM L R D T F K P

Chelsea 22 16 4 2 51 19 52Manchester City 21 14 5 2 45 20 47

lSouthampton 22 13 3 6 37 16 42Man. United 22 11 7 4 36 21 40Tottenham 22 11 4 7 32 30 37Arsenal 21 10 6 5 37 25 36Liverpool 22 10 5 7 31 27 35West Ham United 21 9 6 6 32 25 33

Swansea City 22 8 6 8 26 30 30Stoke City 22 8 5 9 23 27 29Newcastle United 22 7 6 9 26 35 27Crystal Palace 22 5 8 9 25 33 23Everton 21 5 7 9 30 34 22Aston Villa 22 5 7 10 11 25 22

West Brom 21 5 6 10 20 29 21Sunderland 22 3 11 8 19 33 20Burnley 22 4 8 10 21 36 20Hull City 21 4 7 10 20 27 19QPR 22 5 4 13 23 39 19Leicester City 22 4 5 13 20 34 17

RIÛULTATI TAL-BIERAÓ

LOGÓOB GÓAL-LUM

KLASSIFIKA

Empoli v Inter

Palermo v Roma

0 - 0

Tard

Lazio v SSC Napoli

AC Milan v Atalanta

Cesena v Torino

ChievoVerona v Fiorentina

Genoa v Sassuolo

Parma v Sampdoria

Udinese v Cagliari

Juventus v Hellas Verona

12.30

15.00

15.00

15.00

15.00

15.00

15.00

20.45

TIM L R D T F K P

Juventus 18 13 4 1 38 9 43Roma 18 12 4 2 31 13 40Lazio 18 9 4 5 33 21 31SSC Napoli 18 8 6 4 33 24 30Sampdoria 18 7 9 2 23 17 30Fiorentina 18 7 6 5 25 17 27Genoa 18 7 6 5 24 20 27AC Milan 18 6 8 4 27 21 26Inter 19 6 8 5 29 25 26Palermo 18 6 7 5 30 30 25Sassuolo 18 5 9 4 20 23 24Udinese 18 6 5 7 21 24 23Hellas Verona 18 5 6 7 21 28 21Empoli 19 3 10 6 17 23 19Torino 18 4 7 7 13 19 16ChievoVerona 18 4 6 8 13 20 18Atalanta 18 3 8 7 14 24 17Cagliari 18 3 6 9 23 35 15Parma * 18 3 1 14 18 39 9Cesena 18 1 6 11 15 36 9

PREMIER INGLIÛ

SERIE APUNTI OÓRA

TOURE KUNTENT MA’ MAN. CITY

Il-kowç ta’ Man. City Manuel Pellegrini sostna li huwa kunfi-denti li l-midfielder importanti Yaya Toure jinsab kuntentma’ dan il-klabb.

Fis-sajf li g˙adda, dan il-plejer kien qajjem çerti dubji dwaril-futur tieg˙u mal-istess klabb meta kien appo©©ja kummen-ti li g˙amel l-a©ent tieg˙u li t-tim ta’ Man. City ma kinux qedjuruh biΩΩejjed rispett.

Dawn is-sentimenti re©g˙u ssemmew dan l-a˙˙ar meta danil-plejer jinsab mat-tim nazzjonali tal-Kosta tal-Ivorju biexjilg˙ab fit-Tazza tan-Nazzjonijiet Afrikani. Meta mistoqsi jekkhux se jkun qed j i lg˙ab Ωgur l- ista©un mat-t im minnManchester, Toure qal li g˙adu ma jafx fejn se jkun l-ista©unli ©ej iΩda jaf Ωgur li s’issa g˙adu ma’ City.

MILAN JAKKWISTAW LIL SUSO

Il-midfielder Ωag˙Ωug˙ Spanjol ta’ Liverpool Suso ng˙aqadma’ AC Milan bi ftehim permanenti.

Dan il-plejer ta’ 21 sena ffirma kundizzjonijiet professjonalimal-istess Liverpool f’Novembru tal-2010 u g˙amel id-debutttieg˙u mal-ewwel tim proprju sentejn wara f’Settembru tal-2012.

Huwa qatta’ l-ista©un li g˙adda fi Spanja mat-tim ta’Almeria qabel ma rritorna lura lejn l-Ingilterra f’Anfield ukien skurja wkoll kontra Middlesbrough f’Settembru lig˙adda. B’kollox, Suso lag˙ab 21 darba mat-tim minnMerseyside.

Fid-dawl ta’ dan it-trasferiment, it-t im ta’ Liverpoolirringrazzjaw lil Suso tal-kontribuzzjoni li ta g˙all-istess tim ujixtiqulu affarijiet sbie˙ fil-futur mat-tim il-©did tieg˙u.

DACID MOYES SOSPIÛ GÓAL ÛEWÌ LOGÓBIET

L-ekskowç ta’ Manchester United u ta’ Real Sociedad, l-IskoççiΩ David Moyes, kien sospiΩ g˙al Ωew© log˙biet warali kien imkeççi f’partita li t-tim tieg˙u lag˙ab kontra Villareall-Erbg˙a li g˙adda fit-Tazza Spanjola.

Dan il-kowç SkoççiΩ ta’ 51 sena kellu battibekk ja˙raq mal-uffiçjali tal-log˙ba rigward deçiΩjoni dubjuΩa ta’ offside litellfet opportunità ta’ gowl g˙at-tim tieg˙u. Meta ©ara dan,huwa kien tkeçça mir-referee.

Moyes kien sospiΩ mill-Federazzjoni tal-Futbol Spanjolag˙al log˙ba wa˙da meta kien imkeççi mir-referee CarlosVelasco Carballo u o˙ra talli mar fl-istands. F’kummenti li tawara l-log˙ba, Moyes sostna li Ωbalja meta argumenta mal-uff iç jal i tal- log˙ba imma xorta wa˙da j˙oss l i kienetdeçiΩjoni ˙aΩina g˙all-a˙˙ar li swiet lit-tim tieg˙u.

LAZIO V NAPOLI

Hekk kif il-kampjonat Taljan riesaq f’nofs l-ista©un,din il-log˙ba tal-lum kmieni waranofsinhar hija kon-front dirett bejn Ωew© timijiet li qed jikkompetu bl-a˙rax g˙at-tielet post li jfisser kwalifikazzjoniawtomatika fiç-Champions League.

Hemm biss punt bejn dawn iΩ-Ωew© timijiet, bit-tnejn li huma skurjaw 33 gowl kull wie˙ed u g˙adde-jjin minn forma tajba b’Napli, igawdu forma superjuribarra minn darhom. Fil-fatt, diffiçli biex tag˙Ωelminnhom it-tnejn.

Min-na˙a tag˙hom Lazio se jinΩlu g˙al din il-log˙bawara sensiela ta’ sitt log˙biet mhux meg˙luba. Napli,minkejja li kienu meg˙luba minn Juve g˙all-ewweldarba f’erbatax-il sena f’darhom, xorta wa˙dag˙adhom fiç-çans li jil˙qu l-miri tag˙hom.

MILAN V ATALANTA

Filippo Inzaghi se jkun qed jilg˙ab kontra t-tim libdielu l-karriera tieg˙u fil-futbol u dan meta Milan jil-taqg˙u kontra Atalanta f’San Siro.

It-tim ta’ Milan b˙alissa jinsab fit-tmien post; l-istesspoΩizzjoni li spiççaw fiha s-sena l-o˙ra. B’Ωew©reb˙iet mill-a˙˙ar ˙dax-il log˙ba, mhux se tkun façlibiex ji©©ieldu ma’ Lazio u Napli g˙at-tielet post.

Atalanta, b’reb˙a wa˙da mill-a˙˙ar ˙dax-il log˙ba,sabu ru˙hom Ωew© punti biss ’il bog˙od miΩ-Ωona ta’relegazzjoni. Dan wara li s-sena l-o˙ra spiççaw fil-˙dax-il post u kienu qed jimmiraw g˙all-post fl-Europa League. IΩda din id-darba s-sitwazzjoni hijaferm differenti.

JUVENTUS V VERONA

G˙at-tieni darba konsekuttiva f’erbat ijiem, it-tim ta’Juventus se jiltaqa’ llejla kontra Hellas Verona wara lifost il-©img˙a lag˙bu kontrihom ukoll f’Turin.

It-tim ta’ Mandorlini se jkun g˙adu ta˙t l-effett tat-telfa ta’ 6-1 kontra l-istess tim fil-Coppa Italia, iΩdahuwa determinat li jimxi ’l quddiem u jtejjeb il-prestazzjonijiet tat-tim tieg˙u.

Min-na˙a tat-tim ta’ Allegri, huwa bi˙siebu li jilg˙abl-aqwa ˙dax possibbli fil-log˙ba tal-lejla u danmin˙abba l-fatt li Roma jinsabu tliet punti biss ’ilbog˙od minnhom, lesti japprofittaw mill-iΩbalji tal-ist-ess Juventus.

ASTON VILLA V LIVERPOOL

Fis-sensiela ta’ log˙ob li kellnalbiera˙ fl-erbg˙a ta’ waranofsinhar, it-tim ta’ Liverpool iltaqa’ kontra AstonVilla u reba˙ bl-iskor ta’ 2-0.

Liverpool marru fil-vanta©© fl-ewweltaqsima meritatament meta proprjufil-25 minuta skurjaw l-ewwel gowltal-partita minn Fabio Borini. Il-gowlwasal wara li wara free-kick ma˙dumtajjeb minn Liverpool, il-ballun wasalg˙and Jordan Henderson li dan qas-sam lejn Borini u dan tefa’ ©ewwa.

Fit-tieni taqsima Liverpool komplewjag˙fsu u rduppjaw proprju g˙axarminuti mit-tmiem meta RickieLambert skurja t-tieni gowl g˙at-timta’ Brendan Rodgers wara li tal-ewwel irçieva l-ballun minn daqqa ta’ras ta’ Coutinho u kompla ©ewwa.

QPR V MAN. UNITED

Wara li l-©img˙a l-o˙ra Southamptonreb˙u f’Old Trafford u ©abu t-tmiemta’ sensiela ta’ log˙biet ming˙ajr telfag˙al Man. Utd, ilbiera˙ iltaqg˙u kon-

tra QPR re©g˙u bdew it-triq tar-reb˙meta reb˙u lil QPR bl-iskor ta’ 2-0.

L-ewwel taqsima kienet kemxejnnieqsa mill-azzjonijiet u l-United xejnma kienu konvinçenti iΩda kienu pro-prju t-tim minn Londra ta’ QPR li marviçin darbtejn li jmur fil-vanta©© iΩdaDe Gea kien attent.

Fit-tieni taqsima l-United biddlu l-istil tal-log˙ob tag˙hom u kien propr-ju fit-58 minuta li marru fil-vanta©©meta, minn azzjoni tajba, MarouneFellain tefa’ fix-xibka minn cross ta’Valencia. It-tieni gowl wasal hekk kifkienet se tispiçça l-partita, proprjuJames Wilson bl-ewwel gowl tieg˙u.

MAN. CITY V ARSENAL

Fil-logb˙a tal-©img˙a fil-KampjonatIngliΩ, illum waranofsinhar it-tim ta’Man. City se jiltaqa’ kontra Arsenal fl-Etihad Stadium.

Iç-champions renjati se jid˙lu g˙aldan il-konfront f’forma brillanti, bit-tim ta’ Manuel Pellegrini b’sensiela ta’tnax-il log˙ba ming˙ajr telfa wa˙dafil-Kampjonat IngliΩ, liema sensielatinkludi disa’ reb˙iet. Madankollu,huma ©ew draw fl-a˙˙ar Ωew©log˙biet minn tlieta.

Min-na˙a tag˙hom, it-tim ta’ Arsenalukoll g˙addejjin minn forma tajbab˙alissa tant li rnexxielhom jirb˙udisa’ log˙biet mill-a˙˙ar tnax-illog˙ba f’kull kompetizzjoni. Is-suççess ta’ dan kollu jista’ jitqies likien il-plejer internazzjonali ÇilenAlexis Sanchez, liema plejer kieninvolut f’azzjonijiet li wasslu g˙algowls aktar minn kull plejer ie˙or lijilg˙ab fil-Kampjonat IngliΩ.

LOGÓOB GÓAL GÓADA

West Ham United v Hull City

Manchester City v Arsenal

14.30

17.00

Everton v West Brom 21.00

RIÛULTATI TAL-BIERAÓ

Aston Villa v Liverpool

Burnley v Crystal Palace

Leicester City v Stoke City

QPR v Manchester United

Swansea City v Chelsea

Tottenham v Sunderland

Newcastle v Southampton

0 - 2

2 - 3

0 - 1

0 - 2

0 - 5

2 - 1

Tard

Il-plejers tal-Manchester United jifir˙u ma’ Fellaini li skurjal-ewwel gowl tal-United kontra il-QPR

*Il-Parma g˙andhom punt imnaqqas

SPORTS KÓ 18|01|2015 39kullhadd.com

BOV PREMIER LEAGUE

IL-P

RE

MIE

R L

EA

GU

E

MA

LT

IKLASSIFIKA

LOGÓOB GÓAL-LUM

Hibernians v Balzan 14.00Floriana v Birkirkara 16.00

L R D T F K +/- Pti

Hibernians 18 17 1 0 58 10 +48 52

Valletta 19 13 1 5 46 14 +32 40

Birkirkara 18 12 1 5 36 18 +18 37

Balzan 18 7 7 4 27 23 +4 28

Floriana 18 6 6 6 31 35 -4 24

Mosta 19 7 3 9 21 37 -16 24

Sliema Wanderers 19 6 5 8 20 24 -4 23

Naxxar Lions 19 4 6 9 21 30 -9 18

Qormi 18 4 5 9 19 32 -13 17

Tarxien Rainbows 19 3 8 8 18 32 -14 17

Pietà Hotspurs 18 3 5 10 14 32 -18 14

Ûebbug Rangers 19 2 6 11 22 46 -24 12

Grawnd Nazzjonali

Ritr

atti:

STEPH

EN

GA

TT DRAWFL-AÓÓAR

Tarxien u Mosta temmew il-partita bi draw ta’ 1-1 illi ftit li xejnikkuntenta l-aspirazzjonijiet opposti taΩ-Ωew© timijiet, bir-Rainbowsjibqg˙u fuq ix-xifer taΩ-Ωona tar-relegazzjoni, filwaqt li l-Mostin jitilful-okkaΩjoni li jaqbΩu lil Floriana fil-˙ames post tal-klassifika.

L-ewwel çans tal-partita wasal fis-sitt minuta mill-Mostin hekk kifpass ta’ Mattheus Ribeiro dos Santos lejn Diogo Pinheiro de Sousawassal g˙al xutt minn qag˙da tajba ta’ dan, illi ©ie salvat minn SeanMintoff.

Tarxien irrispondew tmien minuti permezz ta’ cross ta’ AlexanderCini li kien imtajjar mid-difiΩa ta’ Mosta kklerjat. Madankollu, il-bal-lun wasal g˙and Carlos Menendez Hevia li b’xutt minn tarf il-kaxxastampa mal-mimduda.

Il-Mostin iddominaw ˙afna mill-bqija tal-ewwel taqsima fejn fis-27minuta cross ta’ Kurt Magro wassal g˙al daqqa ta’ ras mill-viçin ta’Mattheus Ribeiro dos Santos li ©iet imdawra g˙al corner minn SeanMintoff. Però, Mosta kellhom bΩonn erba’ minuti biss biex imorrufil-vanta©©, grazzi g˙al azzjoni personali ta’ Mattheus Ribeiro dosSantos, illi wara li dar ma’ difensur avversarju kkonkluda fix-xibkab’xutt fil-baxx.

Wara bidu kemxejn kwiet tat-tieni taqsima, Tarxien bdew jie˙dukontroll tar-ritmu tal-partita fejn fit-68 minuta xutt minn tarf il-kaxxata’ Jose Angel Pereira kien imdawwar g˙al corner minn KyleGerada. Ir-Rainbows re©g˙u resqu lejn id-draw fid-79 minuta metacorner ta’ Firas Aboulezz u xutt fil-baxx ta’ Eduardo Casado ©iemaqlug˙ minn fuq il-linja minn Tyrone Farrugia.

Tarxien ˙olqu çans ie˙or fit-88 minuta meta corner ta’ FirasAboulezz u daqqa ta’ ras ta’ Carlos Menendez Hevia g˙addiet ftitg˙oli. Il-Mostin dehru li se jtemmu l-log˙ba bit-tliet punti f’idejhommeta cross ta’ Carlos Menendez Hevia wasal f’saqajn EduardoVallecillo Casado li kkonkluda fix-xibka b’daqqa ta’ ras.

Referee: Andre ArciolaPlejer tal-log˙ba: Mattheus Ribeiro dos Santos (Mosta)

LOGÓBA KWIETA

Il-Lions irnexxielhom iΩommu lill-Wanderers g˙al draw ta’ 0-0 per-mezz ta’ wirja kura©©uΩa li rathom jilag˙bu b’g˙axar plejers g˙almadwar sieg˙a. L-ewwel Ωvilupp interessanti tal-partita kienet fil-fattit-tkeççija ta’ Pablo Doffo li fit-28 minuta dabbar it-tieni karta safratieg˙u wara da˙la goffa fuq Pedrinho.

L-ewwel çans ta’ gowl dam sas-36 minuta biex jasal meta r-refereeordna freekick g˙al Naxxar minn barra l-kaxxa wara li d-difensurSlimiz Mintoff waqqa’ lill-attakkant Naxxari Gilmar Ribeiro b’dan tal-a˙˙ar jinkariga ru˙u mill-freekick, liema ballun g˙adda ftit ’il bog˙odminn mal-mimduda.

Is-SlimiΩi damu sal-a˙˙ar sekondi tal-ewwel taqsima biex g˙amluazzjoni perikoluΩa meta fil-45 minuta taw freekick, li inkariga ru˙uminnu id-debuttant Calcado, li mill-viçin ra l-ballun ji©i mdawwarf’corner wara salvata©© sabi˙ tal-gowler Naxxari Julian Azzopardi.

It-tieni taqsima kompliet bl-istess ritmu kajman tal-45 minuta preçe-denti hekk kif iΩ-Ωew© timijiet kienu attenti li ma jesponux ru˙homg˙all-periklu. Çans tajjeb wasal fil-55 minuta meta xutt ta’ Abokarg˙al Sliema sab lill-gowler Naxxari g˙al darb’o˙ra ikun f’qada idealibiex salva u dawwar il-ballun f’corner.

Naxxar irrea©ixxew fis-66 minuta b’corner illi inkariga ru˙u minnuDaren Falzon li tefa’ lejn Ribero li xxuttja l-ballun illi g˙adda ftit ’ilbog˙od minn mal-lasti. Il-Wanderers kellhom l-a˙˙ar opportunità lijmorru fil-vanta©© meta Pisanu qassam lil Muscat illi mill-viçin tefa’ferm g˙oli.L-a˙˙ar azzjoni tal-partita waslet fit-92 minuta permezz ta’ corner ta’

Naxxar li inkariga ru˙u minnu Jorge Santos Silva li ta pass lejn in-nofs bil-ballun ji©i g˙and Ibok Edet li mill-viçin bir-ras tefa’ barra.

Referee: Sandro SpiteriPlejer tal-log˙ba: Gilmar Da Silva Ribeiro (Naxxar)

VALLETTA 2ÛEBBUÌ 0

TARXIEN R 1MOSTA 1

QORMI 0PIETÀ 1

SLIEMA 0NAXXAR 0

Ekani Rodriguez (M) Carlos Hevia Menendez (T)

Gary Roberts (M) Carlos Hevia Menendez (T)

Pablo Doffo (N) Terence Vella (N) Djumo Bocar (S) Aidan Friggieri (S)

Alex Muscat (S) Angus Buhagiar (N)

40 18|01|2015 LOkALIkÓkullhadd.com

Marlene Mizzi

Membru ParlamentariEwropew

B˙al-lum ©img˙a g˙ajnejn id-dinja, partikolarment g˙ajnejn l-Ewropa, kienu ffukati fuqPari©i, il-belt kapitali FrançiΩa,fejn kienet g˙addejja mixja ta’solidarjetà mal-vittmi tal-attakkterroristiku ta’ ftit tal-jiem qabelu li ˙alla 17-il persuna mejta.Attakk fuq il-libertà tal-espressjoni kif rifless fil-mas-sakru li sar fil-binja tal-magaΩinsatiriku FrançiΩ Charlie Hebdo.Attakk terroristiku li mbag˙adkompla f’supermarket partiko-lari, iffrekwentat l-aktar minnklijentela Lhudija.

L-Ewropa xxukkjat ru˙ha. It-terroriΩmu issa la˙aq lilhawkoll, g˙ax donnu li l-©rajjietterroristiçi l-o˙rajn, b’ritmumg˙a©©el, fi n˙awi o˙rajn tad-dinja, f’kontinenti o˙rajn majag˙mlux daqstant ˙oss! L-attak-ki terroristiçi f’pajjiΩi o˙rajnb˙al donnhom saru aççettabbli!G˙ax hemmhekk il-˙in kolluhekk sejrin…bomba suwiçida ’lhawn, karozza bomba ’l hemm,nies imbiççrin f’xi suq fil-bera˙,dmija ma’ kullimkien, binjietim©arrfa…u donnu kolloxjg˙addi. Tant li lanqas l-g˙addtal-vittmi ma jing˙ataeΩatt…inqatlu ‘madwar’…u tis-semma çifra.

L-Ewropa xxukkjat ru˙ha,anke jekk dan ma kienx kaΩuniku. L-attakki terroristiçi fil-Ìermanja mill-Bader Meinhof;fl-Italja mill-Brigate Rosse u mill-Mafja; fi Spanja, fl-Irlanda,mifruxin fuq numru ta’ sninmhux daqstant bog˙od, humapjuttost ‘friski’. L-im˙u˙ warakull attakk b˙al dan dejjem

isostnu li huma ©ustifikati. Ìus-tifikazzjoni li jsibuha f’kollox uf’varjazzjoni. Minn dik ekonomi-ka g˙al dik reli©juΩa.

Dan iwassalni g˙al mistoqsijali nemmen li ssir minn bosta: xijwassal lil min jirrikorri g˙at-ter-roriΩmu biex ma jara ebda triqo˙ra quddiemu ˙lief dik tat-tixrid ta’ demm? Jew dik tkun l-unika triq li ja˙seb fuqha?

Il-vjolenza, f’kull forma ukobor, m’g˙andha qatt tit˙allatintimida. Imma lanqasm’g˙andu jfisser li m’g˙anduxikun ikkunsidrat dak li seta’wassal g˙all-uΩu tal-vjolenzaf’kull forma u kobor tag˙ha. Xiforma ta’ ra©uni g˙all-uΩu tal-vjolenza bilfors ikun hemm,anke jekk, u nirrepeti b’insisten-za, il-vjolenza qatt m’g˙andhatit˙alla tintimida.

Imma min-na˙a l-o˙ra, il-vittma tal-vjolenza lest i˙ares fil-

mera u jistaqsi lilu nnifsu jekkhu kienx b’xi mod ikkontrib-wixxa biex twettqet dik il-vjolenza? Lest il-vittma tal-vjolenza jg˙arbel lilu nnifsu?Lest jirrikonoxxi li seta’ wettaqaffarijiet li kienu strumentalibiex twettqet il-vjolenza kontrih?

Dak li se˙˙ f’Pari©i ftit tal-jiemilu jwaddab piΩijiet kbar fuq il-mexxejja tal-pajjiΩi kollha.Iwaddab piΩijiet daqstant ie˙orkbar fuq min ja˙seb li g˙ax jir-rikorri g˙all-vjolenza se tg˙additieg˙u, se jie˙u dak li jrid, ©usti-fikat u mhux. It-tixrid tad-demmjg˙ajjat u jipponta subg˙ajhf’diversi direzzjonijiet.

It-terroriΩmu li g˙addej fil-Libja, fis-Sirja, fin-Ni©erja, fil-Lvant Nofsani mhux terroriΩmuille©ittmu. Mhux terroriΩmu lima jafx min welldu. Xi ˙add, ximkien ja˙ti g˙alih.Ikkontribwixxa g˙alih, kemm

jekk bil-wisq kif ukoll jekk bil-ftit. It-terroriΩmu fl-Iraq u fl-Afganistan ukoll g˙andumissieru. B˙alma g˙andumissieru t-terroriΩmu fil-Messiku. Huma kollha terroriΩ-mi li min hu warajhom isib xiforma ta’ ©ustifikazzjoni.

Imma ˙a nirritorna lejn it-ter-roriΩmu li werwirna fil-jiem lig˙addew. TerroriΩmu li attakkad-dritt tal-libertà tal-espressjoni.Charlie Hebdo huwa mag˙rufg˙all-mod satiriku, immapun©enti, li bih jattakka u jikkri-tika. Attakki u kritika goffi lijaslu sal-punt li jirredikola. Uhuwa hawn il-qofol ta’ kollox.Il-˙xuna tal-ispaga tat-tolleranzag˙andha l-g˙eruq tag˙ha fil-kul-turi. Mhux kull kultura tnissel l-istess ˙xuna ta’ tolleranza. Ankejekk fl-istess kultura jkun hemmtnissil varju fejn tid˙ol ˙xunatal-ispaga tat-tolleranza.

Il-massakru premeditat, kiesa˙u biered, li twettaq f’Pari©imhux talli ma qatilx id-dritt tal-libertà tal-espressjoni, tallisa˙˙a˙ id-determinazzjoni lijkun difiΩ dan id-dritt. Hekk tir-rifletti l-preΩenza massiçça ta’miljuni ta’ nies fit-toroq ewleninta’ Pari©i l-Óadd li g˙adda.Hekk irriflettiet ukoll il-preΩenzata’ daqstant mexxejja minndiversi pajjiΩi.

Imma konvinta wkoll li waqtdik it-turija ta’ solidarjetà g˙ad-dritt tal-libertà tal-espressjonikien hemm ukoll it-t˙assib dwarkif u kemm g˙andna noqog˙duattenti li ma nag˙tux lok li jkunattakkat, b’xi forma jew o˙ra,dan id-dritt sagrosant.

TERRORIÛMU…GÓALIEX?