ww

w.k

ullh

add.c

om

Il-Óadd 29 ta’ Marzu, 2015

Óar©a Nru 1,133 Prezz ›0.80

SIEGÓA

‘L QUDDIEM

rEÌÌA’ l-ArloÌÌ

Il-Partit Nazzjonalista japplika l-politika tal-onestà u t-trasparenza meta jaqbillu. Dan˙are© çar ilbiera˙ meta s-Segretarju Ìener-ali tal-PN Chris Said ammetta li kien ilu jafbl-abbuΩi li kienu g˙addejjin fil-Ministerug˙al G˙awdex immexxi minn GiovannaDebono.

Din l-informazzjoni, skont Chris Said stess,waslet g˙and il-Partit Nazzjonalista permezz

ta’ whistleblower madwar sentejn ilu; fatt liwassal lis-Segretarju Ìenerali tal-PN, kifukoll l i l l-Kap tal-OppoΩizzjoni SimonBusuttil biex jag˙mlu laqg˙a mieg˙u.Madankollu, la Busuttil u lanqas Said mag˙addew l-informazzjoni li ˙ar©et minn dinil-laqg˙a lill-awtoritajiet.

Ara pa©na 2

KIENU JAFURIFUÛJONI LI MA WASLITX

Il-Perit Stephen Farrugia, lihu r-ra©el tas-Sindku tal-Mosta, g˙andu jag˙ti iktarminn €4,700 lill-KunsillLokali ta’ Santa Venera.

Din is-somma allegatamentkienet ing˙atat lill-kumpanijatieg˙u MP&DC bi Ωball mill-Kunsill preçedenti f’SantaVenera li kellu ma©©oranzaNazzjonalista.

Din hi l-istess kumpanija lig˙amlet ir-rapport fuq it-toroq tal-Mosta.

Ara pa©na 3

IMPJIEGI FIL-CODING

Il-coding huwa qasamb’potenzjal kbir g˙all-impjie-gi. Dan qalitu kelliema g˙all-MITA meta mistoqsija minndin il-gazzetta rigward kom-petizzjoni tal-coding li ©ietorganizzata g˙all-istudenti fl-iskejjel primarji u sekondarji.

L-iskop kien li l-istudentiji©u m˙ajra jag˙Ωlu su©©ettiSTEM, li huma importantig˙all-informatika, fejnb˙alissa r-riΩors uman mhuxila˙˙aq mad-domanda.

Ara pa©na 4

FAVUR IN-NEGOZJI TAL-FAMILJA

Malta se tkun pijunierab’abbozz ta’ li©i dwar in-negozji tal-familja li se jkunippreΩentat dalwaqt fil-Parlament. Din l-inizjattivakienet imfa˙˙ra mid-Direttur Ìenerali tal-Kummissjoni Ewropeainkarigat min-negozji Ωg˙aru medji.

Tkellimna mal-partijietinteressati li kellhom reaz-zjoni poΩittiva ferm g˙aldan l-abbozz tant mistenni.

Ara pa©na 5

02 29|03|2015 LOKALIKÓkullhadd.com

Ilbiera˙ is-Segretarju Ìeneralital-PN Chris Said ammetta likien ilu jaf bl-abbuΩi li kienug˙addejjin fil-Ministeru g˙alG˙awdex immexxi minnGiovanna Debono.

Din l-informazzjoni, skontSaid stess, waslet g˙and il-Partit Nazzjonalista permezzta’ whistleblower madwar sen-tejn ilu, fatt l i wassal l is-Segretarju Ìenerali tal-PN, kifukoll lill-Kap tal-OppoΩizzjoniSimon Busuttil biex jag˙mlu

laqg˙a mieg˙u. Madankollu,la Busuttil u lanqas Said mag˙addew l-informazzjoni li˙ar©et minn din il-laqg˙a lill-awtoritajiet

L-irregolarit j iet l i rreferag˙alihom Said allegatamenttwettqu minn Tony Debono,Ωew© l-eks MinistruNazzjonalista GiovannaDebono. Ta˙t GvernNazzjonalista, jidher li huwa,li kien impjegat minn martufil-Ministeru ta’ G˙awdex,

˙alla li jsiru xog˙lijiet bi spej-jeΩ u materjal tal-Gvern f’siti upostijiet privati.

Meta kien qed jitkellem dwaril-kaΩ tal-Kunsill Lokali tal-G˙arb li allegatament kellujag˙ti l-flus lill-whistleblower,Said qal hekk: “Kien ikkor-risponda mieg˙i ukoll dwardan il-kaΩ. Kien semmieli likellu j ie˙u wkoll mill-Ministeru ta’ G˙awdex u lidawk kien qed jitrattadwarhom mal-ministeru stess.”

Il -PM jistaqsi g˙alfejnBusuttil ma marx g˙and il-Pulizija

Dwar dan il-kaΩ tkellem il-Prim Ministru Joseph Muscatilbiera˙, illi matul attività poli-tika f’Óal Kirkop iddeskrivadan il-fatt b˙ala wie˙ed graviu talab l i l l -Kap tal-OppoΩizzjoni Simon Busuttiljg˙id l i l l -poplu Malti uGhawdxi meta ltaqa’ ma’ danil-persuna.

Barra minn hekk, Busuttilg˙andu wkoll id-dmir jispjegag˙alfejn, jekk kien jaf bl-affar-ijiet, huwa g˙aΩel li ma jmurxg˙and il-Kummissarju tal-Pulizi ja. I l-Prim Ministrustaqsa kif, minkejja li SimonBusuttil meta kien Viçi Kapkien jg˙id li g˙andu jkun kol-lox investigat mill-Kummissarju tal-Pulizija, meta©ie g˙al kaΩ fejn ikun hemmil-˙tie©a ta’ investigazzjonig˙aΩel li ma jmurx g˙and l-awtoritaj iet meta l-˙tie©atfaççat?

Jekk kien jaf qabel b’dan il-kaΩ, kif ma tkellimx il-Kap tal-OppoΩizzjoni, jew qed jibΩaminn xi ˙a©a o˙ra?, staqsa l-Mexxej Laburista. JosephMuscat sa˙aq li d-dikjaraz-zjoni ta’ Chris Said hemmbΩonn ta’ skrutinju s˙i˙dwarha u g˙andu jo˙ro© fil-bera˙ x’sar jew ma sarx.

G˙aldaqstant, i l -PrimMinistru Joseph Muscatirrepeta appell l i sar mill-

Gvern ftit tal-˙in qabel fejn˙e©©e© lil kull min g˙anduinformazzjoni o˙ra, biex imurg˙and l-awtoritajiet, u mhuxiΩommuha mistura kif g˙amelil-PN f'dan il-kaΩ. Min g˙anduinformazzjoni x’joffri dwardan il-kaΩ issa jista’ jgawdimill-protezzjoni li toffri l-li©idwar il-whistblower li da˙˙aldan il-Gvern, g˙odda li di©àntuΩat minn diversi persuni.

Mhux l-ewwel kaΩ

Ta’ min ifakkar li dan mhux l-ewwel kaz ta’ din ix-xorta.Kienet din l-istess gazzetta likixfet x’©ara fil-kaΩ tal-PeritToni Bezzina, illum DeputatNazzjonalista, wara xixog˙li j iet l i saru fi l-kaΩinNazzjonalista taΩ-Ûurrieqb’˙addiema u riΩorsi pubbliçi.

Ag˙ar minn hekk, wara li l-gazzetta KullÓadd kienetΩvelat dan i l-fatt , ToniBezzina kien bag˙at g˙all-˙addiema u ordnalhom jiffir-maw dikjarazzjoni li kiteb hustess biex jg˙idu l i kienug˙amlu dan ix-xog˙ol b’modvolontarju.

Anki f’dan il-kaΩ investigaz-zjoni fuq ix-Shadow MinisterToni Bezzina l i sabet l i l-Membru ParlamentariNazzjonalista kien ordna˙addiema li jaqg˙u ta˙tujag˙mlu dikjarazzjoni bil-©ura-ment li kienet falza kienetnΩammet mistura mill-PartitNazzjonalista.

X’QEGÓDIN JAÓBU?

INVESTIMENT TA’ €100 MILJUNFIL-QASAM TAS-SAÓÓA

Il-Prim Ministru Joseph Muscat ilbiera˙ ˙abbarkif pajjiΩna ntg˙aΩel g˙al investiment ©did ta’€100miljun.Kumpanija kbira Amerikana, Johnson &

Johnson Medical, flimkien mal-Università LaSapienza ta’ Ruma, ser jag˙mlu sptar ©did ta’200 sodda fi Smart City, li mistenni jifta˙ fl-2017.

Permezz ta’ dan l-isptar se jin˙olqu 500impjieg ©did. Dan huwa investiment ©did over& above mill-investiment l-ie˙or ta’ €200miljunli permezz tieg˙u se jkunu Ωviluppati l-IsptarÌenerali ta’ G˙awdex, l-Isptar San Luqa u l-Isptar Karen Grech, spjega Dr Muscat.

Iktar tard, waqt li kien qed jindirizza attaivitàpolitika f’Óal Kirkop, il-Prim Ministru spjega kifdan l-isptar, Joannes Paulus II – InternationalDistrict of Healthcare, ser jipprovdi kura speç-jalizzata fl-oqsma tal-Ortopedija, in-Newrolo©ija u anke çentru fejn tin˙oloqmediçina apposta skont il-˙ti©ijiet tal-pazjentb’mod individawli, fost l-o˙rajn.

Dr Muscat stqarr kif dan l-isptar se jkun qedjilqa’ wkoll çentru tal-mediçina sportiva, fejn il-Kumitat Olimpiku Internazzjonali flimkien mal-

Federazzjoni Taljana tal-mediçina sportiva, sejkunu qed joffru g˙add ta’ servizzi li permezztag˙hom huwa anke ma˙sub li jkunu attiratidiversi atleti minn dixxiplini sportivi differenti.

Il-viΩjoni li pajjiΩna jkun cluster; çentru fil-qasam tas-sa˙˙a qed issir realtà, fejn il-proble-mi f’dan il-qasam qed jiddawwru f’opportunita-jiet, sa˙aq il-Mexxej Laburista.

“Kburin ˙afna li dawn l-i©ganti fil-qasam tal-mediçina, b˙al Barts u Johnson & JohnsonMedical, qed jemmnu f’dak li nemmnu a˙na,”qal il-Prim Ministru.

Ûied jg˙id li l-isfida issa hija li n˙ajjru aktarΩg˙aΩag˙ biex jistudjaw fl-oqsma tal-mediçinau l-kura tas-sa˙˙a, u g˙alhekk huwa ma˙sub lijkun varat pjan medium term, fejn flimkienmal-partijiet interessati kollha, iΩ-Ωg˙aΩag˙kollha jkunu m˙ajra u ggwidati li jistudjawf’dawn l-oqsma biex eventwalment jibdew kar-riera fil-qasam tas-servizzi mediΩi.

Fuq dan l-istess punt, il-Prim Ministru semmali anke l-qasam turistiku jrid ikun involut, g˙axpermezz ta’ dawn l-investimenti se jin˙olquniçeç ©odda turistiçi li jattiraw bosta persunilejn pajjiΩna.

IL-GVERN IMPENJAT LI JIRRIFORMA L-PITKALIJAIs-Segretarjat Parlamentari g˙all-Biedja, Sajd u Drittijiet tal-Annimali hu kommess li jibqa’ g˙addej bir-riforma li ilha tantme˙tie©a fil-Pitkalija, bl-g˙an li tidda˙˙al aktar trasparenza ukontabbiltà, u b’hekk jinqata’ kull lok ta’ abbuΩ li jista’ jsirg˙ad-detriment tal-bdiewa.

Madanakollu, il-Gvern m’g˙andu l-ebda ˙sieb biex ikeççilill-pitkala preΩenti. Ilbiera˙ is-Segretarjat ˙abbar ukoll li l-kunçett ‘Sales to Housewives’ twaqqaf b’mod immedjat.

Il-Gvern impenjat biex jindirizza l-problema tal-garanzi-ja bankarja

Il-garanzija bankarja, li saret referenza g˙aliha minn u˙udmill-pitkala fil-mezzi tax-xandir, tassigura li jekk pitkal majonorax l-obbligi finanzjarji dovuti lill-bidwi, din il-garanzijabankarja tissalvagwardja dan in-nuqqas.

Il-pitkala huma konxji li l-bank li kien involut fil-passatbiex jag˙mel tajjeb g˙al dan in-nuqqas, iddeçieda li jo˙ro©minn din is-sistema u r-ra©uni ewlenija kienet li kien qedi˙ossu espost. Dan min˙abba l-fatt li, xi pitkala, kienu qedjaqg˙u lura fil-˙lasijiet lill-bdiewa g˙al bosta xhur u f’çertukaΩijiet, l-ammonti jitilg˙u g˙al mijiet ta’ eluf ta’ ewro fi˙lasijiet pendenti. Dan kien qed jhedded is-sistema ta’ tran-zazzjonijiet fil-pitkalija.

Il-pitkala huma konxji wkoll li b’kuntrast ma’ dak li ntqalminn xi w˙ud minnhom fl-a˙˙ar sig˙at, saru diversi laqg˙atkemm kollettivament kif ukoll individwalment, anke mas-Segretar ju Parlamentari Roderick Galdes f ’aktar minnçirkostanza wa˙da. Dawn ilhom isiru minn Novembru lig˙adda fejn dawn il-miΩuri ©ew diskussi u ntla˙aq qbil mal-ma©©oranza assoluta tal-pitkala.

Ìlieda kontra l-abbuΩ

Is-Segretarjat jinforma wkoll li fl-a˙˙ar jiem twaqqaf il-bejg˙mill-pitkalija lin-nisa tad-dar, wara li ©ie nnutat li dan il-kunçett ta’ ‘Sales to Housewives’ kien qed ji©i abbuΩat minnentitajiet kummerçjali fosthom stabbilimenti tal-ikel u lukan-di.

Fost l-o˙rajn, is-Segretarjat irçieva numru ta’ lmenti minnbdiewa li allegaw li çertu prodotti li l-pitkala kienu jiddik-jarawh mal-bidwi li kien ikun intrema, kien qed ikun mib-jug˙ lil dawn l-entitajiet kummerçjali minn ta˙t, u ming˙ajrmal-bidwi ma kien qed ji©i kkumpensat. G˙aldaqstant, danil-kunçett ta’ ‘Sales to Housewives’ twaqqaf immedjatamentsakemm jittie˙du miΩuri adegwati u jidda˙˙lu l-proçedurineçessarji li jiggarantixxu t-trasparenza.

LOKALI KÓ 29|03|2015 03kullhadd.com

Il-Perit Stephen Farrugia, ir-ra©el tas-Sindku Nazzjonalistatal-Mosta Shirley Farrugia,g˙andu jag˙ti preçiΩament€4,720 lill-Kunsill Lokali ta’Santa Venera. Din is-somma,skont dak li kien qal Kunsillpreçedenti mmexxi minnma©©oranza Nazzjonalista,kienet ing˙atat bi Ωball lill-kumpanija ta’ FarrugiaMP&DC fl-2011.

Minn dokumenti li g˙andhaf’idejha din il-gazzetta jidher liFarrugia kien irrikonoxxa lidawn il-flus mog˙ti ja l i lukienu Ωejda, tant li f’Lulju 2011kien ta nota ta’ kreditu bil-valur ta’ €4,720 lill-Kunsill ta’Santa Venera biex tkun tista’tintuΩa fuq pro©etti futuri lijkun se ja˙dem fuqhom.

Madankollu, skont ma jixhedir-rapport tal-Awditur Ìeneralifuq is-sena 2013, il-kuntratttal-Kunsill mal-kumpanijaMP&DC skada xahar wara lin˙ar©et din in-nota ta’ kreditu.Wara sej˙a mill-©did g˙at-ten-ders, din il-kumpanija mare©g˙etx intg˙aΩlet biex tag˙tiservizzi lill-Kunsill, u g˙alhekkin-nota ta’ kreditu spiççat blaebda valur.

Kunsill Nazzjonalista mag˙amel l-ebda sforz biex jitlobrifuΩjoni u jsarraf din in-notata’ kreditu fi flus kontanti, udan jixduh kemm ir-rapport

tal-Awditur Ìenerali, u anke r-rapport ta’ kumpanija privatatal-accounts.

Ir-rapport tal-Awditur jg˙idhekk: “Despite prior years’recommendations, the Councilhas still not requested a cashrefund”. Min-na˙a l-o˙ra, ir-rapport tal-kumpanija privatatal-accounts datat April 2014jg˙id hekk dwar is-sommapendenti ta’ €4,720: “Werepeat our recommendationthat the council requests acash refund…”

Kien g˙alhekk li metanbidlet it-tmexxija tal-KunsillLokali bis-Sindku LaburistaStephen Sultana, saru diversitwissi j iet biex StephenFarrugia jrodd lura din is-somma. Dan tixhdu ittra legalili ntbag˙tet lill-Perit Farrugiaf’Diçembru 2014, li din il-gazzetta g˙andha kopjatag˙ha. Minkejja li f’din l-ittraFarrugia ng˙ata ©img˙a çansbiex jirrifondi l-flus, sal-lumdawn il-flus g˙adhom ma©ewx rifondati lill-Kunsill.

Serje ta’ irregolaritajiet

Din hija biss l-iktar a˙barriçenti f’serje ta’ a˙barijietkontroversjali li kien involutfihom ir-ra©el tas-Sindku tal-Mosta b’rabta mal-Kunsill iLokali. Fl-a˙˙ar j iem kien

Ωvelat kif is-Sindku ShirleyFarrugia qabbdet lill-kumpani-ja tar-ra©el tag˙ha biextag˙mel rapport fuq it-toroqtal-Mosta stess, ming˙ajr qattma ©ie dikjarat konflitt ta’interess min-na˙a tag˙ha.AbbaΩi ta’ dan ir-rapport mantg˙aΩlux mad-disg˙in triq fil-Mosta biex ji©u asfaltati, u danminkejja li kienu jinsabu fi statdiΩastruΩ.

Nies li kienu jafu b’din l-istorja f’Santa Venera kienuferm sorpriΩi u rrabjati l iStephen Farrugia, skont dak liqalet martu, g˙amel rapportb’xejn dwar it-toroq lill-Kunsilltal-Mosta, iΩda mbag˙ad lill-Kunsill ta’ Santa Venera mata˙x lura l-flus dovuti lilu,liema flus kieku ji©u utilizzatig˙all-©id tal-lokalità.

Il-Perit Stephen Farrugiassemma wkoll f’Awwissu 2013meta sar mag˙ruf li l-KunsillLokali ta’ San Ìiljan kien takuntratt ta’ 13-il miljun lil CareMalta, kumpanija ta’ ÛarenVassallo, ming˙ajr ma n˙are©tender. Kien abbaΩi tal-eval-wazzjoni tal-offerti m˙ejjijamill-kumpanija ta’ FarrugiaMP&DC, li dan il-kuntratting˙ata lil Care Malta. F’din l-evalwazzjoni l-kumpanija ta’Farrugia tat punti massimi fl-oqsma kollha lill-kumpanijata’ Vassallo.

IL-KUNSILL TA’ SANTA VENERA MÇAÓÓAD MINN FONDI

IS-SUQ TAL-BELTSE JINGÓATA L-ÓAJJA

L-iΩvilupp u r-restawr tas-Suqtal-Belt fi Triq il-Merkanti sejsir mill-konsorzju privatArkadia Marketing Ltd. Dant˙abbar mis-SegretarjuPermanenti Ewlieni s-SurMario Cutajar waqt sessjoni ta’tag˙rif li matulha ng˙atawdettal j i dwar il-pro©ett ta’seba’ miljun ewro li se jag˙tinifs ©did lill-Belt Valletta. Mat-tlestija tieg˙u fi tmiem l-2016,is-Suq tal-Belt se jkun qedji©©enera madwar mija u tletinimpjieg.

Fid-dawl ta’ dan l-investi-ment, il-gazzetta KullÓaddtkellmet mal-General Managerta’ Arkadia Antoine Portellifuq il-fatturi li ˙e©©ew lil dinil-kumpanija biex jinvestu fil-Belt Valletta.

Il-Belt Valletta g˙addejjaminn ri©enerazzjoni s˙i˙a

Minn mindu Gvern Laburista˙a t-tmun tal-pajjiΩi f’idejh,bdew sensiela ta’ pro©ettikbar bl-g˙an li l-Belt Vallettater©a’ tqum fuq saqajha.Dawn kienu l-kumment tal-General Manager tal-Arkadiameta mistoqsi fuq ir-ra©unijietg˙ala da˙lu g˙al dan il-pro©ett. “Nemmnu bis-s˙i˙ lil-attrazzjoni tal-belt kapitali setkompli tant li l-Belt t˙alliçertu faxxinu fuq kull miniΩurha.”

Fi kliem ie˙or, din il-kumpanija ˙asset li d-doman-da g˙all-ikel, kemm b˙ala xirita’ prodotti friski kif ukoll ta’postijiet fejn tiekol, u l-popo-lazzjoni li qed iΩΩur il-Beltb˙ala post ta’ rikreazzjoni qedtiΩdied u g˙alhekk huwa ˙in

opportun biex ikun hemmdan l-investiment.

Biex se jkunu attrezzati s-sulari?

“Ir-restawr tas-Suq, kemm it-tinda li hija mag˙mula minn˙adid fondut u njam kif ukollil-qoxra ta’ barra tal-franka,huwa l-ewwel pass tal-pro©ettli Ωgur se jer©a’ jag˙ti lura l-˙ajja lil din l-istruttura unika figΩiritna,” spjega b’reqqaPortelli.

Sular minnu se jkun suq tal-ikel li jmur lura g˙all-ori©initas-Suq tal-Belt. Sular ie˙or sejkun attrezzat b’numru ta’ postili jservu l-ikel li jkunippreparat dak il-˙in fil-poststess. Fl-a˙˙ar nett, is-sular l-ie˙or se jkollu kunçett ta’lounging li joffri post ta’ rilas-sament matul il-©urnata u satard billejl. Punt kruçjali huwal-pro©ett li se jer©a’ jag˙ti luralill-Belt suq tal-ikel dinamikuf’ambjent modern imma li jir-rispetta t-tradizzjoni tal-post.Fil-bini se jkun hemm ukollprogramm ta’ attivitajiet kultur-ali li se jit˙ejjew flimkien mal-V18 u l-Kunsill Malti g˙all-Kultura.

Aktar minn hekk, PortelliΩvela li l-˙sieb tag˙hom huwali jkunu miftu˙in g˙all- aktar˙in possibbli, minkejja li g˙adukmieni wisq biex ikunu deter-minati l-˙inijiet eΩatti minnissa. “Element fid-disinn tal-pro©ett huwa li kull livell jista’jinfeta˙ indipendentament mill-bqija. Dan jag˙tina l-flessibbiltàli s-suq jew partijiet minnu jin-fet˙u skont l-esi©enza,” tennaPortelli.

Is-sindku tal-Mosta Shirley Farrugia ur-ra©el tag˙ha

04 29|03|2015 LOKALIKÓkullhadd.com

Il-pro©etti kienu ©©udikati fuql-ori©inalità, il-kreattività, il-kwalità teknika u l-fattur ta’divertiment. Ir-rebbie˙a tal-kategorija tas-Sekondarjakienu Luke D’Amato u MichaelPulis minn Savio College,flimkien mal-g˙alliemtag˙hom Charles Axisa. Il-pre-mju tag˙hom hu li se jkollhomopportunità li jΩuru l-IBMSuper Computer Centre u l-Clouding Centre f’Barçellona,Spanja.

Il-kategorija tan-nofsintreb˙et minn Conor Shaw,Nicholas Vassallo u LucaTrapani mill-Kulle©© StMartin’s, u dawn reb˙u LEGOMindstorm kull wie˙ed. Daktal-Primarja ntreba˙ minnGiorgio Fenech, Kyle Borg uThomas Borg Hedley mill-Kulle©© ta’ Santu Wistin udawn reb˙u Big Shot DIYCamera Kit kull wie˙ed.

“Il-coding jista’ jkun façli uinteressanti”

Din il-gazzetta ˙adet il-kum-menti ta’ kelliema g˙all-MITAli spjegatilna li n-NationalCoding Competition kienetinizjattiva mmirata g˙al stu-denti kemm subien kif ukoll

bniet, mill-Year 5 sal-Form 5,biex ji©u m˙e©©a jag˙Ωlusu©©etti STEM (science, tech-nology, engineering, maths).

Hija qaltilna li b˙alissa mad-war l-Ewropa, inkluΩ f’Malta,in-numru ta’ studenti li jag˙Ωlus-su©©etti relatati mal-ICT(Information andCommunications Technology)g˙all-istudji tag˙hom f’livellterzjarju mhux qed ila˙˙aqmad-domanda mill-industrija.

“G˙alhekk, inizjattivi b˙aldin il-kompetizzjoni jg˙inusabiex in˙e©©u lill-istudentijag˙Ωlu dan is-su©©ett li ˙afnadrabi huwa meqjus diffiçli. L-g˙an tal-kompetizzjoni kien linuru li l-coding jista’ jkun façliu interessanti u li jwassal g˙alriΩultat prattiku b˙all-kreaz-zjoni ta’ log˙ob di©itali,” sost-niet il-kelliema g˙all-MITA.

X’inhu coding?

Il-coding huwa wie˙ed mill-elementi tal-Computer Science.Dan is-su©©ett jag˙ti l-oppor-tunità lill-istudenti jiΩviluppawil-kreattività u ˙iliet b˙aldisinn, critical thinking u prob-lem solving, li huma importan-ti g˙all-avvanz fl-istudjitag˙hom.

Il-coding fih innifsu jfisser liwie˙ed jag˙ti set ta’ struzzjoni-jiet lill-kompjuter sabiex iseg-wihom. Permezz tieg˙u,wie˙ed jista’ jo˙loq softwareg˙all-kompjuter, applications(apps) u siti elettroniçi. Kull sitelettroniku u kull ˙a©a li titla’fuq l-internet g˙andha codingpartikolari mag˙mul minn settta’ struzzjonijiet.

Meta jkunu qeg˙din jistudjawdan is-su©©ett, l-istudentijiΩviluppaw bosta ˙iliet, fos-thom il-˙ila li janalizzaw prob-lema fid-dettall u jsibu soluz-zjoni g˙aliha. Dawn il-˙ilietjistg˙u jwasslu wkoll sabiex l-istudenti jsolvu problemi realif’su©©etti o˙ra.

Attwalment, il-kurrikuluuffiçjali jinkludi coding fis-su©©ett tal-Computing fil-livellsekondarju meta l-istudentijag˙Ωlu dan is-su©©ett fil-livell

Ordinarju tal-MATSEC. Però,dan ma jfissirx li s-su©©ett majistax ji©i adattat g˙al etajietiΩg˙ar minn hekk. Fil-fatt,f’çertu skejjel, fuq inizjattivapersonali tal-edukaturi, ftit stu-denti jkollhom l-opportunità lijipprattikawh.

X’opportunitajiet joffri?

L-istess kelliema qaltilna li s-settur tal-ICT huwa fostwie˙ed mill-oqsma bl-akbarpotenzjal ta’ xog˙ol kemm fil-preΩent kif ukoll fil-futur. Hijaspjegat ukoll li kull impjieg lijin˙oloq fis-settur tal-ICT jista’jkollu effett poΩittiv fuq indus-trji o˙ra b’˙olqien ta’ impjiegi©odda.

“Huwa proprju g˙alhekk lig˙andna bΩonn ta’ aktar stu-denti li jag˙Ωlu li jistudjaw danis-su©©ett, sabiex inΩommu

ekonomija kompettitiva u nip-preparaw ©enerazzjoni ©didata’ individwi li g˙andhom il-˙iliet neçessarji sabiex jirnexxufis-swieq globali tal-futur,”sostniet il-kelliema g˙all-MITA.

“Hemm bosta karrieri marbu-ta ma’ din l-industrija, fosthomdik ta’ web/mobile developer,ICT security specialist, applica-tion developer, systems archi-tect, u o˙rajn. Irridu nenfassiz-zaw ukoll li dawn il-karrierimhumiex biss pertinenti g˙all-impjieg fis-settur tal-ICT, peròwkoll f’kull professjoni o˙railli iktar u iktar qed jiddepen-du fuq l-uΩu tat-teknolo©ija.”

G˙aldaqstant, temmet tg˙idil-na l-kelliema, huwa ppjanat lil-MITA, flimkien ma’ partijietinteressati u msie˙ba o˙ra, tip-provdi aktar opportunitajiet uinizjattivi li jesponu lit-tfal g˙aldan it-tag˙lim prattiku.

IL-CODINg; QASAM B’POTENzJAL KBIR TA’ IMPJIEgIAktar kmieni din il-©img˙a s-SegretarjuParlamentari g˙all-Kompetittività u t-TkabbirEkonomiku Josè Herrera u s-Segretarju Parlamentarig˙ar-Riçerka u l-Innovazzjoni, Ûg˙aΩag˙ u SportChris Agius ˙abbru r-rebbie˙a tan-National CodingCompetition. G˙al din il-kompetizzjoni ˙adu sehem216 student minn 27 skola differenti, kemm minntal-Istat, tal-Knisja u indipendenti, li bejniethomissottomettew 92 log˙ba di©itali.

ÇENTRU ÌDID TAD-DERMATOLOÌIJA FL-ISPTAR SAN LUQAMeta fl-a˙˙ar ©ranet il-Prim MinistruΩvela pjani kbar u strate©ija intrapren-denti g˙as-settur tas-sa˙˙a f’pajjiΩna,wie˙ed seta’ tabil˙aqq jammira kif il-pro©etti ta’ dan il-Gvern f’dan il-kamphuma inklussivi ˙afna, u assolutamentmhu qed i˙alli lil ˙add barra.

Hekk jista’ jing˙ad pereΩempju g˙all-qasam tad-dermatolo©ija, aspett li forsimin˙abba li huwa relattivament Ωg˙ir xiftit jew wisq spiçça jing˙ata l-©enbsa˙ansitra sal-punt li baqa’ barra mill-˙sibijiet tal-amministrazzjonijiet preçe-denti meta ttie˙det id-deçiΩjoni li l-kuratal-kançer timxi lil hinn mill-Isptar SirPaul Boffa.

G˙al dan il-Gvern l-ebda problemamhi kbira jew Ωg˙ira biΩΩejjed biex tin-tefa’ ta˙t it-tapit. Fil-fatt ra kif il-pjanitad-Dipartiment tas-Sa˙˙a li jissie˙ebb’mod strate©iku mal-privat u dan bil-g˙an li jag˙ti qabΩa mixtieqa lis-servizztas-sa˙˙a f’pajjiΩna. Óaseb ukoll dwaril-kura fid-dermatolo©ija biex il-kambja-menti infrastrutturali fis-sit tal-Isptar SanLuqa jwasslu biex l-isptar il-©did ikunmg˙ammar ukoll b’çentru speçjalizzatapposta g˙al hekk.

Id-Dipartiment tad-Dermatolo©ijama ntesiex mill-Gvern

Fid-dawl ta’ dan kollu, il-gazzettaKullÓadd tkellmet mas-SegretarjuParlamentari g˙as-Sa˙˙a Chris Fearnefejn huwa sa˙aq li d-Dipartiment tad-Dermatolo©ija ma ©iex minsi fil-pro©ettital-Gvern. “Fil-pjanijiet li g˙andna g˙ar-

rinovar tal-Isptar San Luqa, fi sptar tar-riabilitazzjoni mill-aktar modern, sejkun hemm ukoll çentru ffukat appostafuq id-dermatolo©ija, li fost l-o˙rajn sejinkludi wkoll teatru li jispeçjalizzaf’operazzjonijiet relatati ma’ dan il-©eneru,” sostna Fearne.

Is-Segretarju Parlamentari ChrisFearne tenna li l-g˙anijiet ewlenin ta’dan iç-çentru tad-dermatologija, lib’kollox ser jinkorpora tnax-il sodda uservizz ta’ outpatients, huma li ti©i mtej-ba l-kwalità tal-˙ajja tal-individwi

affettwati b’mard fil-©ilda, billi jipprovditrattament b’mod ˙olistiku. Dan iç-çen-tru se jkollu wkoll l-g˙an li jeduka billijipprovdi linji gwida u informazzjonilill-pazjenti li jbatu b’xi kundizzjoni fil-©ilda.

Waqt li l-proçess marbut mal-migraz-zjoni tal-kura onkolo©ika mill-IsptarBoffa g˙al Sir Anthony Mamo g˙addejb’ritmu sodisfaçenti ˙afna, se jkunhemm faΩi meta d-Dipartiment tad-Dermatolo©ija se jkun g˙adu fl-IsptarBoffa. F’dan l-ambitu, però, qed

jittie˙du l-passi me˙tie©a biex ji©iΩgurat li fil-frattemp il-livell ta’ kura lijing˙ataw dawn il-pazjenti ma jkunxmittiefes.

Sptarijiet tal-istess livell g˙alkul˙add

Fost it-trattamenti li jsiru preΩentamentfid-Dipartiment tad-Dermatolo©ijahemm dawk li jirrigwardaw pazjenti tal-kançer li jkollhom bΩonn operazzjoniji-et delikati fil-©ilda. Servizzi essenzjalio˙rajn huma dawk relatati ma’ ulçerifis-saqajn, bosta drabi riΩultat ta’ dif-fikultajiet fiç-çirkolazzjoni tad-demm.Id-Dipartiment tad-Dermatologija joffriwkoll testijiet speçjalizzati fuq pazjentili jkollhom suspett li jbatu minn xialler©ija lejn xi materja partikolari, fostl-o˙rajn.

“L-g˙an a˙˙ari wara l-pro©etti lippubblikajna fl-a˙˙ar jiem huwa lijkollna l-isptarijiet kollha ta’ Malta uG˙awdex tal-iktar livell g˙oli ankemeta mqabbla max-xena internazzjon-ali. Illum g˙andna sitwazzjoni fejn l-Isptar Mater Dei huwa attrezzat tajjeb˙afna iΩda Ωg˙ir, l-Isptar Sir AnthonyMamo se jkun wie˙ed eççellenti, iΩdambag˙ad g˙andna l-kumplament fejnil-˙addiema jag˙tu servizz mill-aqwaimma f’ambjent xejn dinjituΩ. Irridu li l-isptarijiet u d-dipartimenti kollhatag˙na jkunu tal-og˙la livelli biex ikunujistg˙u joffru servizz mill-aqwa lill-paz-jenti tag˙na,” enfasizza s-SegretarjuParlamentari Chris Fearne.

LOkALI kÓ 29|03|2015 05kullhadd.com

70% TAN-NEGOZJI F’MALTA MMEXXIJA MILL-FAMILJI

FiΩ-Ωmien li ©ej se jkun qedjitressaq l-ewwel abbozz ta’ li©idwar in-negozji tal-familja qud-diem il-Parlament biex b’hekkpajjiΩna se jkun minn tal-ewwelmill-pajjiΩi kollha fl-UnjoniEwropea (UE) li jkollu din il-le©iΩlazzjoni. Dan fakkruh il-Ministru g˙all-Ekonomija,Investiment u Negozji Ûg˙arChris Cardona, kif ukoll id-Direttur Ìenerali tas-Suq Intern,Negozji u l-IntrapriΩi Ûg˙ar uMedji (SMEs) tal-KummissjoniEwropea (KE) Marco Curavicwaqt business breakfast nhar it-Tnejn li g˙adda.

Curavic qal li l-Ewropa se tkunqed t˙ares ’il quddem biextitg˙allem aktar dwar din il-li©ibil-g˙an li pajjiΩi o˙ra fiΩ-ΩonaEwropea jitg˙allmu minnha ueventwalment jibnu fuqha. Fostil-problemi li l-Att qed jimmira lijindirizza hemm is-suççessjoni ul-mod ta’ kif jintiret in-negozju,konflitti, abbuΩi mill-assi tal-kumpanija, nepotiΩmu u strut-tura kkumplikata ta’ kif jitmexxau ta’ kif jinqasmu r-responsab-biltajiet fin-negozju.

Fid-dawl ta’ dan kollu, il-gazzetta KullÓadd tkellmet mal-President tal-AssoçjazzjoniMaltija g˙all-IntrapriΩi tal-Familja(MAFE) Mario Duca kif ukollma’ Paul Abela, il-President tal-General Retailers and TradersUnion (GRTU), fuq din il-li©i kifukoll fuq l-involviment tag˙homb˙ala partijiet interessati prinçi-pali, fost o˙rajn, f’dan l-abbozz.

70% tan-negozji f’Maltammexxija mill-familji

Iç-Chairman tal-BOV JohnCassar White, li tkellem waqt il-istess business breakfast, fakkardwar il-bΩonn li l-familji jinvestul-profitti tan-negozju fin-negozjustess u mhux f’affarijiet o˙rajnmhux relatati. B’hekk jin˙oloqkapital li jag˙mel lin-negozjuaktar b’sa˙˙tu u jg˙in biex l-ist-ess negozju jkollu aktar aççessg˙al g˙ajnuna u finanzjament.Ta’ min ifakkar li mas-70% tan-negozji f’Malta huma mmexxijamill-familji li flimkien jimpjegawmal-40,000 persuna u huma©eneralment aktar reΩiljentiminn kumpaniji o˙rajn. Minkejja

dan, huma biss 30% tan-negozjikollha li jitrasferixxu l-istessnegozju minn l-ewwel g˙at-tieni©enerazzjoni u 10% tan-negozjili jkunu trasferiti b’suççess mit-tieni ©enerazzjoni ’l quddiem.

Dawn iç-çifri kienu rikonoxxu-ti wkoll mill-President tal-GRTUli Ωied jg˙id li b’din il-li©i sejkunu indirizzati l-problemi realili l-membri u l-GRTU, b˙ala l-vuçi li tirrappreΩentahom,i˙abbtu wiççhom mag˙hom ta’kuljum. “L-effett g˙andu jin˙assfl-ekonomija kollha g˙ax se ji©ussalvagwardjati l-impjiegi,jiΩdied l-investiment fl-intrapriΩi©odda, kif ukoll jiΩdied il-livellta’ kompetittività ta’ dawn in-negozji,” stqarr Abela.

Malta l-unika pajjiΩ b’din il-li©i

“Is-sitwazzjoni hija l-fatt li s’issama kienx hemm rikonixximentmist˙oqq fir-rigward tal-impor-tanza li g˙andhom azjendi tal-familja. G˙aldaqstant insibu li s-soluzzjonijiet li ©ew applikatis’issa fl-Ewropa u f’pajjiΩi o˙raekonomikament avvanzati kienuprinçipalment strutturati mill-aspett ta’ benefiççji tassattivi,”spjega b’reqqa l-President tal-MAFE Mario Duca.

Kien hawnhekk li hu rreferag˙all-fatt li l-ebda pajjiΩ fil-preΩent ma ta kas il-fatt li azjen-di tal-familja huma s-sinsla tal-ekonomija tal-pajjiΩ u li dawng˙andhom ˙ti©ijiet differentiminn azjendi normali, u danmin˙abba li hemm involuti l-emozzjonijiet familjari. Fil-fehmatieg˙u, Duca fisser kif is-soluz-zjoni biex tinbidel din il-mental-ità tinvolvi l-edukazzjoni kifukoll li wie˙ed jorganizza a˙jaril-membri tal-familja li jkunuinvoluti f’xi negozju.

“U hawn fejn hija d-differenzaprinçipali li l-Att tan-Negozju tal-Familja se jkun qieg˙ed jistab-bilixxi. L-enfasi fuq l-edukaz-zjoni u l-organizzazzjoni tal-membri tal-familja involuti fin-negozju huwa important g˙axjg˙in biex tkun iffaçilitata t-traΩmissjoni tan-negozju minn©enerazzjoni g˙al o˙ra,” qalDuca. Min-na˙a l-o˙ra, dan juriwkoll li l-Maltin jafu jkunuinnovtattiv u minn ta’ quddiembiex jikkapitalizzaw fuq il-vanta©© li g˙anhom mill-istrut-turi tal-li©ijiet finanzjarji.

Dawn l-istess sentimenti kienuespressi wkoll mill-President tal-GRTU Paul Abela li sostna liissa, g˙all-kontra ta’ dak li kienji©ri s-soltu, Malta g˙andhamudell fuq xiex timxi. “Il-GRTUtapprezza dawn iç-çirkostanzi u,fl-opinjoni ta’ din il-unjin, danjuri kura©© u sens ta’ inizjattivafavur l-intrapriΩi li nixtiequnaraw aktar minnu,” fisserAbela.

Gvern li jisma’

Duca sostnawkoll li l-MAFE ilhat a ˙ d e mg˙al dan l-abbozz g˙aldawn l-a˙˙ar seba’snin u fl-a˙˙ar ©ewmismug˙a.

“Irridu niftakru li l-ma©©oranzatal-membri tal-azjendi tal-familjajinvestu l-profitti tag˙hom lurafin-negozju, iΩda nsibu li dawnhuma asset rich but cash poor,”sostna l-President tal-MAFE. L-assi ta’ dawn il-persuni humamarbuta mal-assi fissi tan-negozju tag˙hom, f’appaat, biniminn fejn jopera l-istessnegozju, kif ukoll makkinarju utag˙mir ie˙or.

Duca fisser kif dawn il-per-suni, meta jaslu g˙as-suççessjonitan-negozju tag˙hom, isibu ma’wiççhom problemi ta’ cash flowmeta ji©u biex jg˙addu n-negozju lill-©enerazzjoni suççes-siva min˙abba t-taxxa tal-boll litkun trid tit˙allas u possibbil-ment taxxa fuq kapital miΩjud.“Dan iwassal li biex ibig˙u l-assijew parti mill-assi biex i˙allsu t-taxxi dovuti u dawn meta jkunug˙amlu ©enerazzjoni s˙i˙a,minn 30 sa 40 sena, jinvestu fin-negozju tag˙hom,” enfasizzaDuca.

Min-na˙atieg˙u, il-P r e s i d en tt a l - G R T Usostna li dini l - l i © i ,apparti li setnaqqas il-burokrazija,g ˙ a n d h awkoll taqta’

l-ispejjeΩ g˙al dawn in-negozji utnaqqas ukoll it-tendenzi li n-

negozju jisfaxxa. “Dan g˙ax l-Attqed jindirizza l-ispejjeΩ g˙oljarelatati ma’ tassazzjoni u l-prob-lema ta’ cash flow assoçjati mat-trasferiment tan-negozju,” spjegaAbela. Din mhijiex biss proble-ma g˙as-sidien iΩda wkoll g˙all-Gvern.

Dan g˙ax il-Gvern ikunqieg˙ed jitlef mid-d˙ulmin˙abba t-tnaqqis mid-d˙ulmit-taxxi li j˙allsu l-impjegati u l-kumpaniji nfushom flimkienmid-d˙ul tal-˙lasijiet tas-sigurtàsoçjali u possibbilment ˙ru© ta’˙lasijiet fuq pagament tal-qg˙ad.“L-Att qieg˙ed ukoll jindirizzawa˙da mill-aktar problemikomuni, ix-xokk li n-negozjujsofri meta jg˙addi minn ©ener-azzjoni g˙al o˙ra, u hemm ten-denza li n-negozju ma jirkupraxu jispiçça jisfaxxa,” qal Abela.

Il-Gvern mhux bi˙siebu jΩidil-burokrazija

Minkejja li kull li©i ©©orrmag˙ha çerti obbligazzjonijietbiex tillimita l-abbuΩ, minn dakli ©ie kkonfermat s’issa l-Gvernmhux bi˙siebu jΩid il-burokrazi-ja. Dan ikkonfermah il-Presidenttal-MAFE stess filwaqt li sostna lidin l-assoçjazzjoni se tibqa’vi©ilanti biex ma t˙allix li tiΩdiedburokrazija Ωejda iΩda jsir bissuΩu a˙jar mis-sistemi tal-internetbiex b’hekk jit˙affu l-proçeduriu ma tkunx mitluba informaz-zjoni li l-Gvern di©à g˙andu fil-pussess tieg˙u.

Kif ©ie m˙abbar fis-seminarnhar it-Tnejn li g˙adda, se jkunhemm inçentivi li ja©evolaw il-membri tal-azjendi tal-familjabiex b’hekk jg˙inu lill-membri,jedukaw ru˙hom u jkunu jistg˙ujiΩviluppaw protokolli, familycharters jew constitutions u sis-temi ta’ governanza. Dan kollubl-g˙an li jkunu f’poΩizzjonia˙jar li l-proçess tas-suççessjonijkun suççess u b’hekk l-azjendatkompli topera b’suççess l-oper-at tag˙ha minn ©enerazzjonig˙al o˙ra.

Min-na˙a tal-GRTU, ladarbadin il-li©i tkun approvata, setag˙ti definizzjoni çara ta’x’jikkonstitwixxi negozju tal-familja. “Barra minn hekk, se ji©istabbilit qafas fiskali li seja©evola lil dawn in-negozji,speçjalment waqt it-trasferimen-ti. Se jid˙lu fis-se˙˙ ukollammont ta’ inçnentivi li bihom

in-negozji tal-familja se jkollhomaççess g˙al ta˙ri© u sostennio˙ra biex isa˙˙u l-poΩizzjonitag˙hom,” enfasizza Abela. Fikliem ie˙or, il-familji se jkunuppreparati a˙jar biex jg˙addu n-negozju lill-©enerazzjoni li jmissu anke biex jag˙mlu ppjanarrelatat mas-suççessjoni.

Dan kien ikkonfermat ukollmill-Konsulent Legali tal-Ministeru tal-Ekonomija,Investiment u Negozji Ûg˙arNadine Sant li spjegat kif l-abbozz ta’ li©i mhux se jkunwie˙ed iΩolat li se jo˙loqburokrazija Ωejda imma wie˙edli jag˙ti g˙ajnuna, b’regolatur lijg˙in fi trasferimenti ©eneraz-zjonali u bil-˙olqien ta’ kon-nessjoni mas-settur privat. Hijaspjegat ukoll kif l-abbozz ta’ li©i,li se jkun imressaq inizjalment,huwa baΩi li fuqu jistg˙u jsirunumru ta’ tibdiliet hekk kifjin˙ass li jkun hemm bΩonn.

Fl-a˙˙ar nett, il-President tal-MAFE stqarr li din l-assoçjazzjonikienet l-g˙aqda nongovernattivali xprunat il-˙sieb biex tin˙oloqdin il-le©iΩlazzjoni tal-ewwelxorta tag˙ha fl-Ewropa. “Konnastrumentali bil-kontribuzzjoni litajna fl-iΩvilupp ta’ din il-li©i.Biss, ix-xog˙ol g˙adu mabediex u issa rridu niΩguraw lidin il-li©i se tkun qed tit˙addembl-a˙jar mod possibbli u ti©iirfinuta ©aladarba jkun hemmbΩonn,” ikkonkluda Duca.

Il-bΩonn li jittie˙du deçiΩjoni-jiet strate©içi

II-Ministru Cardona qal li dawkkollha li g˙andhom negozju tal-familja hemm bΩonn li jie˙dupass lura mill-attivitajiet ta’kuljum tag˙hom fin-negozju,anke jekk dan jista’ jfisser ˙inprezzjuΩ, u jie˙du deçiΩjonijietstrate©içi biex jag˙mlu pjan ta’fejn iridu jwasslu n-negozjutag˙hom.

Cardona fakkar kif din l-inizjat-tiva se tag˙ti l-g˙ajnuna legalikollha me˙tie©a lin-negozjantibiex l-istess negozju jkun trasfer-it bl-aktar mod façli. Huwa qal lil-le©iΩlazzjoni tibda billi tid-definixxi x’inhi familja, fil-fatt l-att jikkunsidra lil negozju bejnmiΩΩew©in u anke dawk f’unjoniçivili b˙ala negozju tal-familja utkompli billi tg˙in lin-negozjantijaççessaw inizjattivi marbutinma’ finanzi a˙jar.

GLEN FALZONglen@kullhadd.com

Paul Abela

Mario Duca

MALTA PIJUNIERA BIL-LIÌI DWAR IN-NEGOZJI TAL-FAMILJA

06 29|03|2015 LoKALIKÓkullhadd.com

Qed ji©u investiti madwar €43 miljun fi 28 pro©ett edukattiv li˙afna minnhom se jkunu qed ji©u ffinalizzati matul is-sajf.

Fi stqarrija l-Gvern sa˙aq li b˙alissa s-sala tal-isport u l-façilitaji-et fl-iskola tal-isport f’Pembroke jinsabu fi stadju avvanzat. Qedissir ukoll preparazzjoni g˙all-kostruzzjoni ta’ skejjel ©odda f’ÓalKirkop, is-Swatar, ir-Rabat u Wied il-G˙ajn. Apparti minn hekk,se jibda wkoll l-ippjanar bikri ta’ skejjel totalment ©odda fil-Mostau San Pawl il-Ba˙ar.

Spirtu ta’ komunità

Il-Ministru g˙all-Edukazzjoni u x-Xog˙ol Evarist Bartolo sostna lipajjiΩna qed ja˙dem lejn kunçett modern ta’ edukazzjoni li ssir fiskejjel iΩg˙ar fejn ikun hemm spirtu ta’ komunità li jtejjeb it-tag˙lim u l-im©iba tat-tfal.

Fl-a˙˙ar nett huwa rringrazzja lill-Fondazzjoni g˙all-Iskejjel ta’G˙ada (FTS) kif ukoll lid-Direttorat g˙ax-xog˙ol siewi li qed isir.Din is-somma, li ma tinkludix ix-xog˙lijiet li saru fl-2013 uxog˙lijiet o˙ra f’g˙axar kulle©©i li la˙qu s-somma ta’ €80,000, setkun investita fi pro©etti differenti li jikkonsistu fi skejjel ©odda,rinovar u mmodernizzar, façilitajiet sportivi u artistiçi kif ukollhubs g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙.

€43 MILJUN F’BINI TA’ SKEJJEL

SKOLA TAL-MUÛIKA €120,00 RINOVAR LESTAIL-ÓAMRUN

SKOLA FONDI XOGÓOL STADJU

SKOLA SEKONDARJA FIL-KULLEÌÌ €380,000 IMMODERNIZZAR LESTATA’ GÓAWDEX, L-EWWEL FAÛI

SKOLA SEKONDARJA €1,300,000 IMMODERNIZZAR LESTABIRKIRKARA

SKOLA SEKONDARJA €130,000 RINOVAR LESTABLATA L-BAJDA

SKOLA PRIMARJA €80,000 RINOVAR LESTASAN PAWL IL-BAÓAR, L-EWWEL FAÛI

SKOLA SEKONDARJA €180,000 RINOVAR LESTAÓAL TARXIEN

SKOLA SEKONDARJA €550,000 IMMODERNIZZAR LESTAIR-RABAT, L-EWWEL FAÛI

IL-KAMPUS TAL-MCAST €600,000 IMMODERNIZZAR LESTGÓAWDEX

SKOLA SEKONDARJA €2,300,000 IMMODERNIZZAR APRIL ’15BORMLA

RINOVAR TAL-ÓANDAQ €550,000 RINOVAR ÌUNJU ’15NISSEN HUTS

SKOLA SEKONDARJA FIL-KULLEÌÌ €370,000 RINOVAR SETTEMBRU ’15TA’ GÓAWDEX, IT-TIENI FAÛI

SKOLA ÌDIDA TAL-ISPORTS €3,680,000 KOSTRUZZJONI SETTEMBRU ’15PEMBROKE

SKOLA PRIMARJA €200,000 RINOVAR SETTEMBRU ’15TA’ SANNAT

MSIDA ERASMUS €900,000 KOSTRUZZJONI SETTEMBRU ’15STUDENT NETWORK

SIXTH FORM €1,650,000 KOSTRUZZJONI SETTEMBRU ’15GÓAWDEX

KINDERGARTEN €900,000 KOSTRUZZJONI SETTEMBRU ’15SAN ÌWANN

ESTENSONI TAL-ISKOLA PRIMARJA €80,000 RINOVAR SETTEMBRU ’15SAN PAWL IL-BAÓAR

SKOLA SEKONDARJA MARIA REGINA €1,830,000 KOSTRUZZJONI SETTEMBRU ’15IN-NAXXAR

LOkALI kÓ 29|03|2015 07kullhadd.com

Wara t-twaqqif tal-KumitatNazzjonali g˙aΩ-ÛoniTuristiçi, permezz ta’ rap-preΩentanza minn diversiministeri, sar ammontsostanzjali ta’ xog˙ol fir-rig-ward tal-bΩonnijiet ta’ dawniΩ-Ωoni. Dan il-KumitatNazzjonali issa ser jing˙ataforma legali permezz tal-˙olqien tal-Fondazzjoni g˙all-IΩvilupp taΩ-Ûoni Turistiçisabiex ikun aktar effettiv ueffiçjenti.

Matul konferenza g˙all-a˙barijiet li saret nhar it-Tnejnli g˙adda, il-Ministru g˙at-TuriΩmu spjega li l-g˙anewlieni huwa li ting˙ataflessibbiltà u ti©i xprunata l-istess fondazzjoni sabiex jit-tie˙du aktar inizjattivi.

Dan kollu ser iwassal sabiextitjieb l-attrazzjoni ta’ dawn iΩ-Ωoni turistiçi u ji©i assigurat lil-Gvern jil˙aq l-objettivi ta’ambjent turistiku sostenibbli lijappo©©ja prospetti ta’ tkabbirfl-industrija, kif ukoll jiΩgural-effiçjenza u l-manutenzjonif’kull Ωona pubblika.

X’responsabbiltajiet sejkollha?

Dwar din il-Fondazzjoni˙adna l-kummenti ta’ kel-liema g˙all-Ministeru g˙at-TuriΩmu. Mistoqsija liemahuma l-ministeri involuti fil-˙idma ta’ din l-entità l-©dida,hija qaltilna li, apparti r-rap-preΩentanza tal-Ministerug˙at-TuriΩmu, il-Fondazzjonitinkorpora fiha r-rappreΩen-tanza ta’ entitajiet o˙ra fos-thom il-Ministeru g˙at-Trasport u l-Infrastruttura, il-Ministeru g˙all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali u s-Segretarjat Parlamentari g˙all-Ippjanar u SimplifikazzjoniAmministrattiva. Barra minnhekk, hemm ukoll is-sehemtal-Awtorità Malti ja g˙at-TuriΩmu.

Il-flessibbiltà li se jkollha l-Fondazzjoni ser twassalsabiex ittejjeb l-attrazzjonif’dawn iΩ-Ωoni turistiçi u ji©iassigurat li l-Gvern jil˙aq l-objettivi ta’ ambjent turistikusostenibbli l i jappo©©japrospetti ta’ tkabbir fl-indus-trija, kif ukoll jiΩgura l-effiç-jenza u l-manutenzjoni f’kullΩona pubblika.

Fost dawn ir-responsabbilta-jiet hemm dik li jkun Ωgurat lil-©bir ta’ skart u tindif ta’ tat-toroq fiΩ-Ωoni pubbliçi tissod-isfa d-domanda, il-koordinaz-zjoni fit-titjib estetiku b˙alsinjali tat-toroq u dawl adeg-wati u t-titjib fl-organizzaz-zjoni ta’ Ωoni pubbliçi u façili-tajiet biex jitjieb l-immani©©jartal-viΩitaturi.

Barra minn hekk, il-Fondazzjoni se jkollha sehemattiv fil-koordinazzjoni tal-attivitaijiet u avvenimenti lijaffettwaw iΩ-Ωoni turistiçi; it-titjib tal-istandards ambjentaliu dawk ta’ sikurezza u tevital-perikli kollha b’˙idma dwartitjib fl-ordni pubblika; kifukoll i l-koordinament fl-immani©©jar f’xog˙lijiet ta’

kostruzzjoni fl-imsemmijaΩoni u, fl-a˙˙ar iΩda mhux l-inqas, tipproponi u twettaqpro©etti fiΩ-Ωoni turistiçi.

X’˙idma saret s’issa

Il-kelliema g˙al-Ministerug˙at-TuriΩmu qaltilna wkoll liΩ-Ωoni turistiçi li se jing˙atawimportanza partikolari minndin il-Fondazzjoni humamsej˙in iΩ-Ûona tat-Tramuntana, iΩ-Ûona Çentraliu iΩ-Ûona tan-Nofsinhar. IΩ-Ûona tat-Tramuntana tikkon-sisti fiç-Çirkewwa, il-Marfa, il-Mellie˙a, San Pawl il-Ba˙ar,Bu©ibba u l-Qawra. IΩ-ÛonaÇentrali tikkonsisti f’San Ìil-jan, Paceville, Tas-Sliema u l-GΩira. IΩ-Ûona tan-Nofsinharse tkun mag˙mula minnBirΩebbu©a, Marsaxlokk,Wied il-G˙ajn u Wied iΩ-Ûur-rieq.

Il-Fondazzjoni, flimkien mal-MTA, di©à ta˙dem fuq diversipro©etti, fosthom xog˙ol biexjinfeta˙ Tourism InformationOffice ©dida f’Marsaxlokk.Uffiççju ta’ din ix-xorta di©ànfeta˙ f’Bu©ibba, fejn sarukoll xog˙ol ta’ manutenzjonifuq il-promenade.

FiΩ-Ωmien li ©ej se jibdawkoll xog˙ol fuq tliet pro©ettita’ tisbi˙ fil-Qawra u SanPawl, flimkien ma’ xog˙ol ta’manutenzjoni f ’Ωoni o˙ra.Sadanittant, il-Fondazzjoniqed ta˙dem fuq struttura ustrate©ija biex jittej jeb il-prodott u jassigura aktarsostenibbiltà fit-turiΩmu ta’pajjiΩna.

Prijorità g˙al dan il-Gvern

Il-kelliema g˙all-Ministerug˙at-TuriΩmu spjegatilna li l-˙olqien tal-Fondazzjoni huwa

biss wie˙ed mill-bosta inizjat-tivi li ˙a dan il-Gvern biexiΩid l-attrazzjoni ta’ dawn iΩ-Ωoni turistiçi.

“Gvern Laburista f’dawn l-a˙˙ar sentejn ˙adem id f’idmal-Kunsill Lokali ta’ SanPawl il-Ba˙ar biex itejjeb il-prodott turistiku ta’ din il-lokalità. F’din iΩ-Ωona ta’ SanPawl il-Ba˙ar u Bu©ibbaqieg˙ed kontinwament isirxog˙ol fuq diversi pro©etti ta’tisbi˙ wara t-telqa kbira lisibna fiha,” qalti lna l-kel-liema.

Mitluba tag˙ti xi eΩempji ta’din il-˙idma, hija semmiet li

b˙alissa qieg˙ed isir it-tibdilta’ bankijiet qodma tul il-promenade ta’ San Pawl il-Ba˙ar u f’diversi toroq o˙ra.Sar ukoll investiment ta’€150,000 fuq estensjoni utisbi˙ tal-promenade ta’Bu©ibba u xog˙ol ta’manutenzjoni li jinkludi Ωeba’tar-railing kif ukoll Ωbir tas-si©ar mal-kosta ta’ Bu©ibba.

Apparti dan, dalwaqt jinfe-ta˙ open gym ˙dejn l-aquari-um, kif ukoll playing fieldg˙all-pubbliku in©enerali un˙olqu diversi parke©©i©odda tul il-promenade ta’Bu©ibba kif ukoll spaΩji ta’

parke©©i o˙ra f’San Pawl il-Ba˙ar. Ìew irran©ati diversislipways li hemm fiΩ-Ωona utlesta t-traqqig˙ ta’ toroqmadwar iΩ-Ωona.

Fl-a˙˙ar, b’˙idma kollettivatal-Ministeru g˙at-TuriΩmu, l-Awtorità Maltija g˙at-TuriΩmuu l-Kunsill Lokali ta’ San Pawlinfeta˙ Uffiççju tal-Informazzjoni Turistiku ©didu sub office fiç-çentru ta’Bu©ibba biex iservi ta’g˙ajnuna lit-turisti g˙al aktarg˙arfien dwar l-istorja u l-kul-tura ta’ pajjiΩna, kif ukoll joffriservizzi g˙ar-residenti tal-akkwati.

LIAM GAUCIliam@kullhadd.com

ÓIDMA SFIQA F’ÛONI TURISTIÇI

Gvern Laburista f’dawn l-a˙˙ar sentejn ˙adem id f’idmal-Kunsill Lokali ta’ San Pawl il-Ba˙ar sabiex itejjeb il-prodott

turistiku ta’ din il-lokalità.

08 29|03|2015 LOkALIkÓkullhadd.com

IL-GVERN QIEGÓED JEGÓLEB ID-DEJN NAZZJONALI

Fix-xahar ta’ Frar, id-d˙ul tal-Gvern kien €38 miljun aktarmill-˙ru© tieg˙u. Dan kien il-˙ames xahar konsekuttiv lifiguri tal-Uffiççju Nazzjonalital-Istatistika indikaw li kienhemm surplus fi l-FondKonsolidat. Dan ifisser li, g˙al˙ames xhur konsekuttivi, il-Gvern kien f ’poΩizzjoni l ijnaqqas id-dejn nazzjonalig˙all-ewwel darba fl-istorjariçenti ta’ pajjiΩna.

Bilanç poΩittiv

Filwaqt li fi tmiem Ottubru d-dejn tal-Gvern kien €5.4biljun, sa tmiem Frar dan kiennaqas g˙al €5.2 bil jun. Fl-a˙˙ar erba’ xhur, id-dejn naz-zjonali naqas b’€177 miljun,jew kwaΩi €45 mil jun kullxahar. Ta’ min ifakkar li, fiΩ-Ωmien meta Simon Busuttilkien Viçi Kap tal-Partit fil-Gvern, id-dejn nazzjonali kienΩdied b’madwar €100 miljunkull xahar.

Il-bilanç poΩittiv bejn d˙ul u˙ru© fl-ewwel xahrejn tal-2015, ta’ kwaΩi €50 miljun,se˙˙ minkejja li l-ispiΩa kapi-tali Ωdiedet bi kwaΩi €9.5miljun, jew 39% aktar mill-ist-ess perjodu sena ilu. Fl-istess˙in, l-ispiΩa rikorrenti Ωdiedetb’0.4% biss.

Id-d˙ul mill-income tax u l-bolla Ωdied b’€10.5 miljun,indikazzjoni çara ta’ Ωidiet

kemm fil-pagi kif ukoll fin-numru ta’ persuni ja˙dmu. Id-d˙ul mill-VAT tela b’€5 milju-ni, indikazzjoni ta’ kemm il-konsum privat g˙adu qieg˙edjirranka.

Ûvilupp ie˙or importantikien li, imqabbel ma’ sena ilu,i l-Gvern di©à da˙˙al €103mil jun aktar f ’ fondi mill-Unjoni Ewropea. Din hija l-aqwa prova tal-impenn qawwili qed jag˙mel il-Gvern ˙allijΩid l-uΩu ta’ fondi Ewropej.

Storja ta’ suççess

Filwaqt li jilqa’ l-pubblikaz-zjoni ta’ dawn il-f iguri l ijikkonfermaw is-suççess tal-politika fiskali m˙abbra fil-ba©it li g˙adda, il-Gvern huwakommess li jnaqqas id-dejnnazzjonali mhux bl-awsterità,imma bl-investiment pubb-liku.

Permezz tat-tkabbirekonomiku u l-ottimiΩmu tal-familji, dan il-Gvern qed jibdajirba˙ il-©lieda kontra d-dejnnazzjonali u, g˙all-ewweldarba fl-istorja, qed inaqqasmill-piΩi j iet imposti minnamministrazzjonijiet preçeden-ti.

PajjiΩna qieg˙ed fit-triq it-tajba biex, kif imbassar mir-rating agencies, sal-a˙˙ar ta’din il-le©iΩlatura jkun t˙allaslura d-dejn mag˙mul mill-amministrazzjoni preçedenti.

LE GÓAT-TELQA IÛDA IVA GÓALL-IÛVILUPP SOSTENIBBLI

Ilbiera˙ waranofsinhar, meta©ie mistieden jikkummenta fl-g˙eluq ta’ seminar fi Smart Citydwar il-©ejjieni ideali g˙an-Nofsinnhar ta’ Malta li ©ie orga-nizzat minn g˙add ta’ g˙aqdietambjentali, il-Ministru g˙all-IΩvilupp Sostenibbli, l-Ambjentu t-Tibdil fil-Klima Leo Brincatqal li n-Nofsinhar ta’ Maltam’g˙andux jitwarrab fil-©enbiΩda g˙andu jing˙ata l-impor-tanza li jist˙oqqlu.

Fil-fatt, wara li sema’ ug˙arbel l-aspetti poΩittivi tal-interventi kollha li saru, il-messa©© tieg˙u g˙all-©ejjienia˙jar kien wie˙ed çar: le g˙at-telqa u l-abbandun ta’ dan ir-re©jun, iΩda iva g˙all-iΩviluppsostenibbli li jtejjeb il-kwalitàtal-˙ajja flimkien ma’ sehemqawwi mill-privat li j˙ares il-bijodiversità. Xi ˙a©a li ntrabatmag˙ha l-Gvern innifsu fil-man-ifest elettorali tieg˙u.

Huwa appella biex kull pjanta’ ri©enerazzjoni jsib bilançxieraq bejn il-˙arsien tal-ispazjimiftu˙a u l-˙olqien ta’ opportu-nitajiet xierqa ekonomiçi lijkunu tfasslu bis-sens.

Dan g˙andu jsir mill-partijietkollha kkonçernati b’mod kom-prensiv u ˙olistiku.

Prijorità lis-siti Natura 2000

Brincat appella biex minflokji©u identifikati siti ta’ valurekolo©iku limitat g˙ad-diverti-ment u l-˙in ˙ieles tan-nies, l-ewwel prijorità g˙andhating˙ata lil dawk iΩ-Ωonimag˙rufa b˙ala siti Natura 2000.

Huwa appella, fost affarijieto˙ra, g˙al riabilitazzjoni tal-bar-rieri kif ukoll biex ji©u evitatibottle necks u problemi ©oddafejn jid˙ol l-immani©©ar tat-traf-fiku u ji©i indirizzat kull tip ta’tni©©iΩ, inkluΩ dak tal- ˙sejjes.

Ûvilupp sostenibbli bil-g˙aqal

Min-na˙a l-o˙ra, il-MinistruBrincat qal ukoll li, l-istess kifg˙andhom jitpo©©ew fil-©enbkull tip ta’ proposti spekulattivi,daqstant ie˙or m’g˙andhiex ti©iadottata attitudni negattiva kon-tra kull tip ta’ Ωvilupp, inkluΩdak sostenibbli.

Huwa stqarr ukoll li jinsabsodisfatt li b’sostenibbiltà, sen-sittività u sensibbiltà taç-çittadininfushom, l-g˙aqdiet ambjentaliu l-operaturi ekonomiçi g˙and-hom i˙ossu ru˙hom fl-a˙˙armill-a˙˙ar rebbie˙a lkoll.

10 29|03|2015 OpInjOnIKÓkullhadd.com

Patri Mario Attard

MINNSALVUCANALE

Kemm ˙adt gost nara l-pro-gramm Reporter ta’ SalvuBalzan dil-©img˙a fuq TVM.IΩ-Ωew© mistednin kienu Ω-Xerox machine, jew a˙jarDavid Agius, u l-MinistruOwen Bonnici. G˙al kull mis-toqsija li Balzan bedajag˙millu, is-Sur Agius bedajiΩloq minnha qisu midluk bix-xa˙am. G˙al kulma bedajg˙id il-Ministru Bonnici,Agius jer©a’ jiΩloq, iΩda metajitkellem hu d-dinja trid tieqaf.Meta nara persuni b˙al dawnjidhru fuq it-televiΩjoni inkom-pli ng˙id kemm l-esponentital-PN m’g˙andhomx fuq xiexjitkellmu, kemm vera humadaharhom mal-˙ajt.

IΩda s-sabi˙a hi li l-˙in kollujtellfu lil min ikun qieg˙edjitkellem. L-istess ©ara fuq ix-Xarabank ftit ©ranet qabel.Tisma’ lil Edwin Vassallojitkellem ta˙seb li f’Maltakonna ng˙ixu f’pajjiΩ safi,ming˙ajr korruzzjoni u meri-tokrazija esa©erata. Mhuxsoltu nlablab fuq politika g˙axdik in˙alliha g˙al ˙addie˙or,imma meta nara programmib˙al dawn nitlef il-boxxla.

Super quiz

G˙iduli intom x’gost tie˙utqaxxar banana b’saqajk,i©©orr bott vojt bi spagetta,ti©ri b’g˙ajnejk mag˙luqa bl-isgrassatore u twaddbu ©ol-qoffa. G˙iduli jekk hux blasens li twaddab kappell lejnsie˙bek u dan il-miskin jip-prova jaqbdu. Ma nafx ukollkif ma jist˙ux imorru fuq it-televixin u jifta˙ru jg˙idu lihuma g˙aΩΩenin u l-©urnata

kollha çiççi bilqieg˙da fuq is-sufan.

Dan kollu waqt ÓaddG˙alik, programm li suppostjeduka u jg˙allem f’˙indaqshekk primarju li jg˙aqqadfilg˙odu ma’ waranofsinhar.M’iniex nikteb g˙ax il-pro-gramm idejjaqni, lanqas lig˙andi xi ˙a©a lejn il-preΩen-tatriçi, iΩda l-intenzjoni linikkritikaw fejn ikun hemmbΩonn.

Fuq ir-radju

Wie˙ed mill-aktar ˙inijiet ted-

janti biex jg˙addi huwa bladubju ta’ xejn waqt is-sewqan; iΩda l i tqumfilg˙odu meta jkun g˙adu d-dlam, to˙ro© minn bejn il-friex u tixref ’il barra fix-xitajew fil-kes˙a ta’ kuljum humadwejjaq akbar. Li ddum sejjert l iet kwarti x-xog˙ol uweg˙da mal-qaddisin kollhali hemm fis-sema biex issibtipparkja huma dwejjaq ˙afnaakbar. IΩda li tixg˙el ir-radjuu mis-sebg˙a ta’ f i lg˙odutisma’ ˙ames minuti s˙a˙reklami huma tad-daqqiet ta’˙arta.

Qatt ma ktibt fuq il-pro-grammi tar-radji j iet lokalig˙ax aktar g˙andi çans narat-TiVi milli nisma’ r-radju,iΩda ma nifla˙x aktar il-paroliΩej jed mall i nkun g˙adnikemm fta˙t g˙ajnej ja. Ivapossibbli ˙add ma induna xidwejjaq ikun fihom? Flokfilg˙odu kmieni jqajmuna biftit muΩika ˙elwa, nisimg˙ukif tbig˙ il-proprjetajiet, biexifu˙u l-˙wejje©, l-aqwaprezzijiet g˙all-madum tal-kamra tal-banju u minn fejntixtri l-˙wejje© bl-aqwaprezzijiet. Ommi ma kemmma nifla˙homx; ara bejn is-sebg˙a neqsin ˙amsa u s-sebg˙a u kwart paroli ‘sitta lasinestra’.

Sa˙˙a u sigurtà bye bye

Jekk j ista’ jkun nipprovanla˙˙aq mal-istazzjonij ietkollha kemm lokali u anketa’ barra. M’ilux kont qieg˙ednara On D Road, programmtal-karozzi li fih aktar inter-vist i mil l i karozzi, immansomma. L-a˙˙ar programmli rajt inzertajt lil Pierre jinter-vista (kumbinazzjoni) lil per-suna li jag˙mel spoilers bil-fibre glass. Sa issa interessan-ti, iΩda f’˙in minnhom danbeda jaqta’ wheel arch ta’karozza bil-grinder. Kiekubiss dan indenja ru˙u jilbesimqar par ingwanti sabiex majkorrix, imqar waqt li danikun qieg˙ed ji©i ff i lmjat.Close up fuq idejh biss kieng˙ax garanzija li lanqas safe-ty glasses ma kien liebes.

Óa nag˙laq ˙alqi g˙alissa.Çaw!

TiVi AwARdS

Mhux l-ewwel darba li nil-taqa’ ma xi ˙add f’xi riçevi-ment, u nibdew nit˙addtu…

F’daqqa u l-˙in ji©i l-wejteridur bi-gabarrè bix-xorb. X’˙anie˙u? Ara, ˙a nie˙u naqraluminata. U le! Mela jien tifeltan-nuna jew! A˙jar nie˙unaqra birra! Xejn xejn nuri-hom li jien ra©el! Imbag˙adnaqra spirtu! Mela l-ispirtug˙all-knisja biss qieg˙ed?Stenna naqra…imma! Dawnil-pastizzi s˙an u tajbin! Óanie˙u wie˙ed minnhom.Inkella, dik il-pizza! Óamra!Kollha ©obon u tadam! U iva!Óa nie˙u wa˙da. Imbag˙adΩmien is-sawm ma ji©ix? U,gabarrè wara gabarrè, u l-piΩtal-gabarrè l i l l-wejterin˙affifhulu jien!

Jekk nag˙mel hekk jien,Ωgur mhux ta’ ˙dejja. Ìie tal-gabarrè bil-˙obΩ mimli tontaΩ-Ωejt u kunserva. “Jekkjog˙©bok?” jistaqsi l-wejterbil-˙lewwa. “Le grazzi !”jwie©eb. Imbag˙ad ©ie l-gabarrè bil-kebabs. Ifu˙uissemmix! “Jekk jog˙©bok”tistaqsi l-wejtress bis-solitatbissima tag˙ha. “Le grazzi!”Iwie©eb le˙en determinatdaqs l-azzar. Imbag˙ad jaqs-mu l-kejk. U ji©i tal-kannolikollha rkotta, lews ukarawett. “Jekk jog˙©bok,”

jistaqsi l-wejter bil-kortesijakollha. “Le grazzi !”.X’wa˙dadin! Kemm baqa’sod! “U dan kif bqajt tg˙id:‘Le grazzi!’ ma’ kull gabarrè lig˙adda minn quddiemek?Ammirajtek! Ara jien g˙edt:‘Grazzi!’ u kilt b˙al Adam!”g˙edtlu jien. “E˙ Sur Patri!”we©ibni bl-akbar serjetà, “bil-kolesterol!”

Il-kolesterol! Meta jkollna x-xa˙am g˙oli f’demmna jib-dewlna il-problemi! Skontdej jem, fix-xjenza medikajeΩiΩtu diversi fatturi li jikkon-tribwixxu bil-kbir g˙all-koles-terol g˙oli. Minbarra çerturiskji li ma nistg˙ux nikkon-trollaw b˙al, ng˙idu a˙na, l-età jew l-istorja medika tal-familja tag˙na, flimkien ma’fatturi o˙rajn, jeΩiΩtu riskji linistg˙u nikkontrollawhoma˙na. Il-mazz jinsab f’idejnajekk dan ise˙˙x jew le. L-ewwel nett hemm dik l-imbierka dieta! Óeqq,xa˙mijiet saturati u l-koles-terol fl-ikel li nieklu jg˙ollu t-total u livelli tal-kolesterolLDL, ji©ifieri l-kolesterol il-˙aΩin. Imbag˙ad hemm salibie˙or. Il-piΩ! PiΩ Ωejjed Ωgur lijg˙ollielna l-LDL mas-smewwiet. Mela lill-piΩ Ωejjedirridu ng˙idulu bye bye! U fl-a˙˙ar hemm in-nuqqas ta’

eΩerçizzju. “Trid inwasslek˙i?” Kemm ng˙iduha din lilxulxin! G˙alkemm dan huwaatt ta’ karità, imma biexng˙ixu f ’sa˙˙itna rridunimxu! Inkella nkunuqeg˙din inwittu t-triq g˙al©ol-kaxxa minn kmieni. U lima nafx kemm lil ©isimi rridinkiddu bil-pil loli l inbellag˙lu miskin!

Meta qg˙adt na˙seb ftit fuqdin il-kwistjoni tal-kolesterolmalajr sibt li anke f’ru˙na jafikollna xa˙am li jimblokkalil l-grazzja ta’ Alla mill itiççirkula sewwa ma’ ru˙na.U ej ja Patri? Biex ˙iere©illum? Óa ng˙idlek kemm huveru sie˙bi! Ag˙mel naqrastress test fil-provi tal-˙ajja umalajr t inteba˙ b’dan ix-xa˙am irqiq imma malizzjuΩu viljakk li ji©©ammjalek lilru˙ek b˙alma ©ieli ji©©ammjatieg˙i ukoll. L-eΩami tista’tag˙mlu billi tid˙ol naqra fl-Ittra tal-Galatin. HemmhekkPawlu tag˙na, missierna fil-fidi, jag˙tina tipi ta’ kolesterolli b˙alissa qeg˙din ipo©©unaf’riskju ta’ mewta spiritwalitotali.

Jg˙idilna Pawlu: “L-g˙emej-jel tal-©isem huma mag˙rufa:Ωina, fa˙x, nuqqas ta’ raΩan,idolatrija, se˙er, mibeg˙da,©lied, g˙ira, korla, ambiz-

zjoni, firda, partiti, invidja,sokor, tba˙rid, u ˙wejje©b˙al dawn. Inwissikom,b˙alma wissejtkom qabel,min jag˙mel dawn il-˙wejje©ma jiritx is-saltna ta’ Alla”(Gal 5 :19-21). Smajthaççaqçaq Patri! Óija! O˙ti! Jekkfostna jeΩiΩti dan it-tip ta’kolesterol fl-a˙˙ar se jag˙mil-hielna bil-kbir! Se j˙allinabarra mis-saltna. Mela “fil-bikiu theΩΩiΩ tas-snien” (Lq13:28).

Issa dan il-kolesterol g˙olikif se nikkontrollawh? Fil-mediçina biex innaqqsu r-riskju rridu nbaxxu l-pressjoni g˙olja u naqtg˙u t-tipjip. Insegwu pjan ta’ dietafejn il-kolesterol j i tbaxxa.InΩommu l-piΩ mixtieq.Nipparteçipaw fl-attività fiΩi-ka regolari. U nibdew terapijaspeçjalizzata kif ordnat mit-tabib tag˙na.

U fir-ru˙? Kif nistg˙u nnaq-su l-kolesterol? Mhux lina˙arbu mill-okkaΩjoni tad-dnub! Li nitraΩΩnu! Inqerru unitqarbnu spiss! Nitolbukuljum, l-aktar ir-RuΩarju, il-Kurunella tal-Óniena Divina ul-ViΩta lil Ìesù Sagramentat!U nuru ˙niena ma’ kul˙add!Hekk il-kolesterol ˙aΩin finajittraΩΩan. U l-˙ajja ta’ dejjemg˙alina tkun garantita!

BIL-KOLESTEROL!

opinjoni kÓ 29|03|2015 11kullhadd.com

Mario Fava

President tas-SezzjoniKunsilliera tal-PL

email: keaneo@onvol.net

kU

nsi

lli

lok

ali

Tul dawn l-a˙˙ar tliet snin il-kunsilliera Laburisti ˙admuflimkien mal-kumplament tal-kunsilliera g˙all-interess tal-lokal. Dan sar bla ma qattidda˙˙let politika parti©©janag˙ax nemmnu li l-lokalg˙andu ji©u l-ewwel u qabelkull interess politku ie˙or. Ta’daqqa ta’ ˙arta g˙all-KunsillLokali kienet il-kawΩa mitlufafil-Qrati tal-Ìustizzja dwarpjanti li saru g˙alxejn fuqpro©ett fantaΩma fi Triq il-Keffa, fejn illum hemm iç-Çentu Çiviku. KawΩa li swietlill-Kunsill Lokali u r-residentitieg˙u €45,000. Nuqqas ta’˙arsien tar-regoli tal-kunsillilokali, b’mod partikolari fejnjid˙ol procurement u regolifinanzjarji, wasslu biex dan il-Kunsill kellu jo˙ro© din is-somma b’detriment g˙ar-ir-risedenti kollha. Çentru çivikuli, wara tliet snin li ©ieinawgurat, di©à g˙andu prob-lemi strutturali kbar sforz l-g˙a©la u t-traskura©ni li bihsar ix-xog˙ol biex ifittex ji©iinawgurat minn LawrenceGonzi qabel l-elezzjoni ©ener-ali li g˙addiet.

Ódimna biex wara snin ta’weg˙diet fil-vojt, issa g˙andnaG˙assa tal-Pulizija fil-lokal.Mhux biss, iΩda bi ftehim mal-ministeru ta’ dak iΩ-ΩmienΩdiedu r-rondi fis-sig˙at bikrinta’ filg˙odu fi tmiem il-©img˙a.MiΩuri li ˙allew il-frott mixtiequ taw riΩultati sodisfaçenti.

Nemmnu li f’lokal b˙alma hus-Swieqi, fejn hemmma©©oranza assoluta ta’ partitpolitiku wie˙ed, g˙andu jkunhemm preΩenza ta’ partit ie˙orbiex mhux biss ikun hemmbilanç iΩda wkoll biex ikundiversità fil-˙sieb, l-azzjonijietu tfassil ta’ triq ’il quddiem.G˙aldaqstant, kunsilliea elettif’dan il-Kunsill f’isem il-PartitLaburista se jkunu qed ja˙dmufuq temi partikolari kif jidherhawn ta˙t:

Infrastruttura

Nifhmu l-problema kbira lij˙abbtu wiççhom mag˙˙a r-resdienti tag˙na meta ji©u biexjimxu fuq il-bankini fil-lokalità. Óafna minnhomhuma fi stat ˙aΩin u hemmbΩonn xog˙ol ta’ manuten-zjoni fuqhom. G˙aldaqstant,na˙dmu biex jit˙ejja rapportta’ ˙idma g˙all-erba’ snin li©ejjin fejn, bi prijorità u b’kon-sultazzjoni mar-residenti,in˙ejju programm ta’ xog˙olg˙all-erba’ snin li ©ejjin skontl-allokazzjoni tal-KunsillLokali. Bl-istess mod na˙dmufuq problemi infrastrutturalio˙rajn b˙at-toroq u naraw liΩoni b˙al Triq il-Keffa, Triq il-Marbat u o˙rajn, li g˙andhombΩonn ta’ manutenzjonima©©uri, isir ix-xog˙olme˙tie© fuqhom. Dan isir billissir pressjoni mal-Kunsill kifukoll mal-gvern çentrali biexjing˙ataw il-prijorità me˙tie©a.

Edukazzjoni

Minkejja l-fatt li l-livell ta’edukazzjoni fil-lokal tista’tg˙id li huwa g˙oli, nemmnuli dejjem ikun hemm iktar xijsir. G˙aldqstat, nibqg˙unappo©©jaw inizjattivi edukat-tivi b˙al korsijiet fuq su©©ettivarji fosthom il-lingwi, it-teknologija tal-informatika,

krafts u materji o˙ra ta’ inter-ess ©enerali. Naraw li g˙andujkun hemm kampanja edukat-tiva fuq g˙arfien dwar is-sa˙˙a, b’mod partikolari fuqobeΩità dimenzja, u kundiz-zjinijeit o˙ra simili. Dan billijsiru laqg˙at apposta fil-binital-Kunsill Lokali biex inkattrut-tag˙lim u ninkora©©ixxu dej-jem iktar stil ta’ ˙ajja f’sa˙˙ithafil-komunità tag˙na.

Ambjent

Issir pressjoni ikbar biex il-widien, ©onna pubbliçi, play-ing fields u spazji o˙ramiftu˙a fil-lokalità jinΩammuf’livell ikbar ta’ ndafa u jkunufi stat li ma joffrux periklug˙al dawk li jag˙mlu uΩuminnhom. Naraw fejn jista’jkun hemm Ωoni fil-lokalitàfejn inkunu nistg˙u n˙awluxtieli jew si©ar ©odda.Nipproponu li ssir kampanjaintensiva fuq is-separazzjonital-iskart biex iktar familji jip-parteçipaw f’din l-inizjattiva.Naraw ukoll li jkun hemminfurzar bis-serjetà kontradawk li jabbuΩaw mis-sistematal-©bir tal-iskart u jo˙ro©u l-borΩa s-sewda tag˙˙om f’˙ini-jiet ˙Ωiena apposta u li jonqsuli j ikkooperaw mal-KunsillLokali biex ikollna Swieqiiktar nadif. Mal-g˙aqdiet tal-lokal u ma’ numru ta’ familji lijuru interess, inniedu kampanjita’ tindif f’postijiet pubbliçi,b˙al widien, biex inkattru s-sens çiviku fil-lokalità.

Óarsien soçjali, anzjanità usports

Il-kunsilli lokali huma ristrettix’jistg˙u jag˙mlu f’dan ir-rig-ward min˙abba l-finanzi u l-allokazzjoni tag˙hom. Minkejjadan nemmnu li hemm ˙afnainizjattivi li jistg˙u jittie˙du blama jiswew flus lill-Kunsill.Nipproponu li g˙andu ji©imwaqqaf sottokumitat fi ˙danil-Kunsill Lokali biex ja˙demiktar mill-qrib mal-anzjani fil-lokalità. Ix-xog˙ol ta’ dan il-kumitat ikun li ji©u identifikatianzajni li jkunu jg˙ixuwe˙idhom jew ikollhombΩonn xi assistenza. Issir˙idma biex jitnidew inizjattivi©odda g˙all-benefiççju ta’dawn in-nies. Il-kumitat ikollul-libertà kollha li jressaq iniz-jattivi simili g˙all-attenzjonital-Kunsill Lokali sabeix ji©uimplimenti. Dawn jistg˙ujkunu varji. Xog˙ol simili jkunjista’ jsir ma’ persuni bi bΩon-

nijiet speçjali jew persunib’diΩabilità. Dan il-kumitatikun jista’ ja˙dem mill-qribukoll ma’ kumitati simili tal-paroçça biex ikun hemmsiner©ija a˙jar f’dan il-qasambejn il-Kunsill Lokali u ç-Çentru Parrokkjali. Na˙dmubiex ikun hemm attivitajietsportivi mmirati g˙at-tfal fil-lokalità. Nag˙tu spinta biexiktar tfal jit˙ajru jie˙du sehemf’inizjattivi sportivi biex mhuxbiss iΩommu bog˙od mill-viz-zji iΩda jkunu attivi sa minnçkunithom. Na˙dmu mill-qribmal-g˙aqdiet sportivi tal-lokalbiex dejjem ninbuttaw iktarisem il-lokal fil-qasam sportiv.

Ûg˙aΩag˙

Na˙dmu biex insa˙˙u l-Kunsill taΩ-Ûg˙aΩag˙.Nemmnu li dan huwa qasamimportanti ˙afna tant li tajna l-appo©© s˙i˙ biex dawk lijkollhom 16-il sena jkunujistg˙u jivvutaw fl-elezzjonijietlokali. Irridu na˙dmu iktarbiex ikun hemm ˙idma kollet-tiva bejn il-Kunsill Lokali u Ω-Ωg˙aΩag˙. Irridu nag˙tuhomiktar spazji fejn ja˙dmu u nim-penjaw ru˙na li nressqu ’lquddiem il-proposti tag˙hom.Na˙dmu biex l-ambaxxaturtaΩ-Ωg˙aΩag˙ ikollu iktaropportunità biex jag˙ti s-sehem tieg˙u waqt is-sedutital-Kunsill.

Mani©gjar tat-traffiku

Wa˙da mill-problemi ewleninfil-lokalità hija l-immani©©jartat-traffiku. Ilna tul dawn l-a˙˙ar tliet snin nitolbu biexikun hemm kampanja edukat-tiva min-na˙a tal-gwardjanilokali fil-lokalità. Dan mhuxdejjem kien possibbli g˙ax, is-sistema kif inhi, hi iktar immi-rata biex kumpaniji privati tal-li©i. Tlabna diversi drabi biexjintbag˙tu gwardjani lokalif ’Ωoni partikolari biex maj˙allux l-abbuΩ isir u mhuxinwa˙˙lu multi wara li n˙allulil dak li jkun jabbuΩa. Irriduna˙dmu fuq pjan ˙olistiku ta’mmani©©jar ta’ traffiku biexwara konsultazzjoni mar-resi-denti nippreΩentaw rapport lilTransport Malta. Na˙dmu biexikun hemm aççess g˙alparke©© b’mod partikolari fitmiem il-©img˙a g˙all-bene-fiççju tar-residenti.

G˙aqdiet

Nemmnu li g˙andu ji©i

mwaqqaf sottokumitat appostaffurmat minn rappreΩentati tal-kunsill i lokali u dawn l-g˙aqdiet biex jit˙ejja pro-gramm u kalendarju kulturaliu sportiv g˙al matul is-sena.Na˙dmu biex b’kollaboraz-zjoni mal-g˙aqdiet kollha, ji©ippubblikat ktejjeb Ωg˙ir fejnfih ikun tag˙rif dwar l-attivita-jiet li dawn u l-kunsill lokalijorganizzaw u anke tag˙rif fuqix-xog˙ol li jwettqu. Din l-iniz-jattiva twassal biex ikun hemmrikonoxximent lejn ix-xog˙olli jwettqu dawn l-g˙aqdiet udan il-ktejjeb jitqassam kemmfil-komunità kif ukoll lil niesbarranin li ji©u fostna.

Sigurtà

Wara li l-˙idma tag˙na wassletbiex wara snin ta’ weg˙dietikollna G˙assa tal-Pulizija fil-lokalità, se nkomplu na˙dmubiex naraw li jkun hemm˙arsien ta’ sigurtà fit-toroqtag˙na. Il-˙idma u l-inpenntag˙na di©à wasslu biex qedikollna iktar rondi u f’sig˙atbikrin ta’ filg˙odu f’˙afna mit-toroq tal-lokalità. Se nkompluna˙dmu biex naraw li mhuxbiss jinΩamm l-istess livell ta’sorveljanza, imma jkun hemmassistenza ikbar f’çertu ©ranetu perjodi tas-sena, b’mod par-tikolari fl-ista©un tas-sajf. Sena˙dmu viçin ir-residenti biexflimkien mal-Korp tal-Pulizjanaraw il-possibbiltà li norga-nizzaw in-neighbourhoodwatch fil-lokalità. Nemmnu lidin l-inizjattiva tg˙in biextkompli tonqos il-kriminalità.

Kuntatt maç-çittadin

Se nkomplu b’inizjattivi biexjinΩamm kuntatt mar-residentitag˙na, b’mod partikolari per-mezz tas-sit elettroniku tal-Kunsill u materjal ie˙or stam-pat biex inΩommuhom dejjemiktar infurmati bil-˙idma tal-Kunsill Lokali. Se naraw liter©a’ ting˙ata spinta l-g˙aqdatar-resdidenti fil-lokalità biexjinΩammu laqg˙at fissi fix-xahar mal-kumitat li jmexxiha.Nemmnu li dan jista’ jwassalg˙al iktar rispett reçiproku lejnxulxin u anke g˙arfien ikbarlejn ix-xog˙ol li jwettaq il-Kunsill Lokali. Iwassal ukollg˙al iktar sens çiviku min-na˙a tar-residenti.

Dawn huma w˙ud mill-pri-joritajiet tieg˙i b˙ala kandidatf’isem il-Partit Laburista f’dinil-lokalità flimkien mal-˙abibtieg˙i Alex Chetcuti.

Fl-interess tal-lokalitÀ tas-swieqi

12 29|03|2015 opiNjoNikÓkullhadd.com

Mark Micallef

FÛL

NiÌbdu Óabel WieÓed

Tliet snin i lu l tqaj t g˙al l -ewwel darba ma’ Dr JosephMuscat f’riçivement li kien sarf t i t xhur qabel l -elezzjoni©enerali tal-2013. Mal-ewwelqbadna nitkel lmu fuq is-su©©ett li jien kont qed nis-tudja: l-Ekonomija. Niftakarkien immotivani bil-kliem:“Make or break.” Kien spje-gali li l-istadju li kont fih fl-istudju huwa delikat u alluraridt nistinka biex xi darbanasal. Jekk Alla jrid din is-sena se nkun qieg˙ed nig-gradwa bl-unuri f l -Ekonomija.

Tul dawn l-a˙˙ar tliet sninbdejt ninvolvi ru˙i aktar fil-politika. Bdejt billi ng˙in fil-kampanja ‘I’m In’ li ˙e©©et lil˙afna Ωg˙aΩag˙ jo˙or©ujivvutaw fl-elezzjoni ©enerali.Hekk kif fl-10 ta’ Marzu nkit-bet l-istorja ta’ wa˙da mill-ikbar reb˙iet g˙al l -Part i tLaburista, jien iddeçidejt lig˙andi nag˙ti sehmi aktarb’mod dirett sabiex nassigural i din ir -reb˙a storika matkunx biss ta’ darba, immatkompli tissa˙˙a˙ matul iΩ-Ωmien. G˙alhekk iddeçidejt linikkontesta l-elezzjoni tal-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburist isabiex nifforma parti mill-eΩekutt iv tal- is tess forum.Kienu sentejn mimlija ˙idmafl-FÛL, l i g˙enet i l -Part i tsabiex jer©a’ jirba˙ il-fiduçjatan-nies fl-elezzjonijiet tal-MEPs. Hekk kif spiçça t-ter-minu t ieg˙i mal-ForumÛg˙aΩag˙ Laburist i , kienimiss iç-çans l i nag˙ti s-servizz tieg˙i fir-ra˙al tieg˙istess: i l -Mosta. Huwag˙alhekk li ddeçidejt li nkunparti mit-t im ta’ kandidatiLaburisti g˙all-elezzjonijiettal-kunsilli lokali li se jsiru fil-11 ta’ April li ©ej.

B˙ala Ωag˙Ωug˙ in˙addanideali progressivi u innovat-tivi, li huma marbutin ma’x’g˙amlu u x’˙olmu missiri-jietna. Nixtieq li fil-futur qribil-kunsilli lokali ta’ Malta uG˙awdex ja˙dmu bis-s˙i˙g˙all-©id tal-lokal tag˙hom,biex b’hekk Malta tkun ferma˙jar u tkompli t ikber f l -ekonomija, li mbag˙ad twas-sal g˙al ˙ajja a˙jar g˙ar-resi-denti tal-ir˙ula u l-ibliet. Jekkkull kunsi l l ier u s indkuja˙dem fuq il-problemi tar-ra˙al jew belt u jisfrutta l-

potenzjali tal-post, u allurama jfittixx il-gwadann per-sonali, Malta tkun ferm aktarattraenti.

Fuq din il-premessa jienbdejt indur id-djar Mostin ubdej t nisma’ l in-nies. I l -Mostin jinsabu kuntenti ˙afnabil-˙idma tal-Gvern, u jin˙asssens ta’ ottimiΩmu fil-familji lijikkuntrasta ferm man-negat-tività li sfortunatament g˙aduj irrenja f i ˙dan i l -Part i tNazzjonalista. Dan ma jfissirxli kollox huwa perfett. Hemmdiversi affarijiet li l-KunsillLokali tal-Mosta g˙andu jindi-rizza fit-terminu li jmiss, b˙alxog˙ol infrastrut tural i utoroq, kultura, sport, ambjentu, fl-a˙˙ar u mhux l-inqas, l-aççessibbiltà.

Jekk ner©g˙u mmorru lurag˙al tliet snin ilu, niftakru fil-weg˙da li kien g˙amel DrJoseph Muscat mar-residentita ’ Tr iq id-Dawr, Triq l -Instrin©el u toroq o˙ra fil-Blata l-G˙olja, li kienu ilhomsnin twal mitluqa. Minkejja l-fatt li l-Partit Laburista ma©abx ma©©oranza ta’ si©©ijietfl-elezzjoni tal-2012, il-PrimMinistru xorta wa˙da Ωammmal-weg˙da li kien g˙amelma’ dawn ir-residenti u t-toroq issa huma kwaΩi lesti!Minn dan tal-a˙˙ar jo˙ro©punt importanti ferm: GvernLaburista ja˙dem ma’ kunsillilokali Nazzjonalisti, u alluraa˙seb u ara kemm j is ta ’ja˙dem aktar ma’ kunsi l l ilokal i b’ma©©oranzaLaburista.

Jien dejjem emmint li fejnikun hemm l-g˙aqda jkunhemm il-progress, u fejn ikunhemm it-tilwim u bsaten fir-rot i ikun hemm ir-r igress.Huwa g˙alhekk l i j ienqieg˙ed inwassal il-messa©©:ni©bdu ˙abel wie˙ed, sabiexkunsi l l b ’ma©©oranzaLaburista fil-Mosta jkun jista’ja˙dem id f ’ id ma’ ming˙andu g˙al qalbu l-Mosta.Hija x-xewqa tal-kandidatikol lha l i se j ikkontestawf’ isem i l -Part i t Laburista,sabiex g˙al l -ewwel darbajkol lna Kunsi l l Lokal ib’ma©©oranza Laburista, ta˙tl-istess Gvern Laburista. Danjista’ jsir biss jekk ‘ni©bdu˙abel wie˙ed’ u jekk inpo©©ul-interess tar-residenti Mostinqabel tag˙na l-kandidati.

EDITORJAL kÓ 29|03|2015 13kullhadd.com

www.kullhadd.com

DITORJALE

INDIRIZZ POSTALI Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717ÌuRNALISTI Ritianne Agius ritianne@kullhadd.com, Liam Gauci liam@kullhadd.com, u Glen Falzon glen@kullhadd.com 2090 1410/13 REkLAMI Alan Saliba sales@kullhadd.com 2090 1520 IMPAÌNAR u DISINN Leanne Grech editorial@kullhadd.com 2090 1411

Qisu d˙alna f’darantika li hija sabi˙aiΩda trid tindifa. B˙al

meta koppja jid˙lu f’darantika wara li tkun ilha okku-pata minn ˙addie˙or u jibdewjisbarazzaw id-dar minng˙amra antika u bla bΩonn.Din hija s-sensazzjoni fil-qasam tal-ener©ija. Qasam li saftit ilu kien biçça w©ig˙ ta’ rasg˙al kul˙add.

Bdejna biex ra˙˙asna l-konti-iet tad-dawl u l-ilma. DeçiΩjonili tat nifs ©did lil ˙afna familijiu rriflettiet b’mod mill-aktarpoΩittiv fuq l-ekonomija.BiΩΩejjed ng˙idu li kul˙addjaqbel, inkluΩi l-mexxejjaNazzjonalisti, li l-˙ajja ra˙setmin˙abba dan il-fatt. Dan ix-xahar ser inkunu wkollqeg˙din jor˙su dawk li g˙and-hom in-negozju. Nistg˙u nob-sru x’ser ikunu l-effetti fuq l-ekonomija.

IΩda l-pjan tal-ener©ija masarx biss biex jindirizza l-prob-lemi fil-bwiet tan-nies. Ma kel-lux biss in-na˙a materjalitieg˙u. B˙alma dejjem qal il-Partit Laburista sa minn metakien fl-OppoΩizzjoni, l-ener©ijag˙andha konnessjoni qawwijamas-sa˙˙a tal-familji tag˙na.Dan jing˙ad b’mod partikolarig˙al dawk l-ibliet u l-ir˙ula lijinsabu madwar il-Port.

Ftit tal-jiem ilu, in-nies tal-Marsa, il-Óamrun u Ra˙alÌdid, b’mod partikolari, kienuxhieda g˙all-avveniment li,g˙alkemm messu ilu li sar,˙add ma kien jo˙lom li jsir.Avveniment li kien qieg˙edjiswiena ˙afna mal-UnjoniEwropea g˙ax messu ilu sninli sar. L-g˙eluq tal-power sta-tion tal-Marsa, li m’mod kro-niku ilha tmarrad u toqtol lin-nies g˙al snin twal. Dawk lijg˙ixu fil-qrib ˙adu nifs ’il©ewwa u qalu ‘g˙all-erwie˙’.

Din il-©img˙a se˙˙ ukollavveniment ie˙or li ser ikom-pli jikkonsolida u jwassal g˙alaktar ro˙s fil-prezzijiet tad-dawl u ilma u kif ukoll majag˙mel ebda dannu lill-amb-jent u sa˙˙itna. L-interconnec-tor mal-Italja, li ser i©ibener©ija nadifa u relattivamentir˙isa, beda ja˙dem.

Irridu ng˙idu li dan kienpro©ett li nbeda mill-amminis-trazzjoni ta’ qabilna, u kienetdeçiΩjoni tajba. IΩda, b˙al˙afna affarijiet o˙rajn, mhuxbiss pro©ett li dam ma nbeda,iΩda kien ser isir mhuxf’kuntest ta’ pjan ˙olistiku. Il-problema ta’ power stationta˙dem biΩ-Ωejt kienet sertibqa’ hemm.

It-tielet avveniment li jkomplijuri l-pjan çar li g˙andu GvernLaburista hija l-applikazzjonibiex jin˙attu t-tankijiet tal-fjuwil li hemm BirΩebbu©a.Tankijiet li ilhom snin twalikunu ta’ fastidju g˙ar-residen-zi li l itteralment jinsabuappo©© mag˙hom. Tankijiet lidejjem tqiesu b˙ala bomba tal-˙in fost l-abitat. Il-periklu kien©ar ta’ ˙afna familji li litteral-ment jiççirkondaw dawn it-tankijiet. Kien ovvju li t-tejnflimkien ma kinux imorru.

G˙alhekk huwa aktar çar uaktar minn ovvju li, f’temp ta’mitt ©img˙a biss, tal-inqas fil-qasam tal-ener©ija, tassewg˙amel differenza g˙an-nies il-fatt li l-Partit Nazzjonalistaqieg˙ed fl-OppoΩizzjoni. Li ma©arax hekk dan kollu ma©arax, u li kieku llum hemmil-possibbiltà, mhux biss liaktar nies ser jimridu, iΩda li l-kontij iet tad-dawl u l-ilmakienu jog˙lew. Kienu qatg˙uqalbhom li qatt setg˙u jsibusoluzzjoni dejjiema.

G˙alhekk, kieku sar dan bissukoll kienet ra©uni tajba g˙ax

in-nies g˙aΩlu sewwa fl-a˙˙arelezzjoni. In-nies illum g˙and-hom tama li jistg˙u jsalvawd’dak li qeg˙din jaqilg˙u. In-nies ˙afna drabi jivvutawb’idejhom fil-but. Il-fatt li danil-pjan tal-ener©ija, flimkienma’ biΩibilju ta’ miΩuri poΩittivili kien hemm f’kull ba©it, Ωera’fost ˙afna familji l-˙sieb li kulljum jista’ jkun a˙jar minn dakta’ qablu. Din hija ra©unibiΩΩejjed biex jikkonfermaw il-fiduçja tag˙hom fi GvernLaburista, minkjejja xi Ωbalji lisetg˙u saru u li fil-fehmatag˙na setg˙u ©ew evitati.

Fl-a˙˙ar nett hija ˙asratassew li l-OppoΩizzjoni tir-rifjuta li tag˙raf is-suççess tal-Partit Laburista f’dan il-qasam.L-OppoΩizzjoni ssibha diffiçli˙afna li b’umiltà turi li lesta tir-rikonoxxi t-taj jeb li sar.

Minflok adottat strate©ija g˙alkollox differenti; qisha g˙adg˙andha l-pjan li kellha qabell-a˙˙ar elezzjonijiet ©enerali.

G˙ax ma rnexxietx fil-qasamtal-ener©ija ma tridx li jirnexxidan il-Gvern. G˙alhekktbeΩΩa’ lin-nies b’diΩastriimma©inarji u, b˙at-tfal, kon-tinwament tugΩa lill-Gvernlill-Awditur Ìenerali dwar kulldeçiΩjoni li tittie˙ed f’dan il-qasam. Dan juri li ma tridx lij irnexxi dan il-pjan, ankeg˙ad-detriment tal-familjiMaltin.

Fi ftit kliem, b˙al Sansun,lesti li j i©bdu l-bini kollufuqhom, basta jintradmu dawkkollha li jkun hemm fit-tem-pju. Kif jg˙id il-qawlTaljan: Morte aSansone e tutti iFilistei!

MORTE A SANSONE!

14 29|03|2015

L-Arabja Sawdita din i l-©img˙a tat bidu g˙al kampan-ja militari fit-territorju tal-©artag˙ha l-Jemen. Din id-deçiΩjoni ttie˙det hekk kif il-Jemen jinsab maqbud f’kon-flitt çivili li qasam lill-pajjiΩ u˙oloq inçertezza politika uekonomika fir-re©jun kollutal-Lvant Nofsani.

Il-konflitt intern fil-Jemen ilug˙addej g˙al diversi snin,però f’Settembru li g˙adda s-sitwazzjoni dde©enerat hekkkif il-grupp tar-ribelli Xiti tal-Houthi rnexxielu jie˙u f’idejhil-belt kapitali ta’ Sana’a. Dan

l-iΩvilupp eventwalment was-sal biex i l-President AbdRabbuh Mansour Hadi, alleattal-Istati Uniti, jabbanduna l-kapitali biex ifittex refu©juf’Aden, belt fin-Nofsinhar tal-pajjiΩ.

Kampanja militari

Wara xhur ta’ konsolidazzjonipolit ika u mili tari , aktarkmieni din il-©img˙a l-Houthibdew jag˙mlu avvanzi kbarfid-direzzjoni ta’ Aden. Il-manuvri tar-ribelli ©ieg˙lu lill-President Hadi ja˙rab mill-palazz tieg˙u f’din il-belt ukien hemm min beda jispeku-la li huwa abbanduna l-pajjiΩg˙al kollox.

Nhar l-Erbg˙a, hekk kif Hadisab ru˙u b’dahru mal-˙ajt,bdew jidhru rapporti fil-midjali indikaw illi l-Arabja Sawditakienet qieg˙da tressaqammont kbir ta’ truppi umunizzjonijiet lejn il-fruntieramal-Jemen.

Minkejja li sostnew illi dawnil-manuvri kienu biss g˙alra©unijiet difensivi, fil-lejl bejnl-Erbg˙a u l-Óamis, it-truppiSawditi qasmu l-fruntiera ubdew kampanja militari kon-tra r-ribelli Houthi.

Konflitt re©jonali

Il-kampanja Sawdita qieg˙dassir kemm mill-art kif ukollmill-ajru. Skont l-informaz-

zjoni ma˙ru©a mill-GvernSawdit stess, dan il-paj j iΩinvolva madwar 150,000 sul-dat u 100 ajruplan tal-gwerraf’din il-kampanja militari.

Il-missjoni tag˙hom b˙alissahija li jimbuttaw lill-Houthi ’lbarra min-Nofsinhar tal-pajjiΩbiex imbag˙ad jibdew javvan-zaw lejn i l-kapitali . Danqieg˙ed isir biex jg˙inu lilHadi jie˙u lura r-riedni tat-tmexxija f’idejh.

L-involviment dirett tas-Sawditi ˙oloq il-biΩa’ li dan il-konfli t t j ista’ jeskala g˙alwie˙ed re©jonali hekk kifhuwa mag˙ruf l i l-Houthijgawdu mill-appo©© tal-Iran.Min˙abba f’hekk, ma tkunxsorpriΩa jekk l-Iranjani jid-deçiedu li jintervienu bl-istessmod tas-Sawditi biex jibbi-lançjaw il-konflitt.

Barra minn hekk, Hadi talabukoll l-g˙ajnuna tal-GulfCooperation Council (GCC),i l l i fost i l-membri t ieg˙ug˙andu lill-Ba˙rejn, il-Kuwajtu l-Ìordan. Bosta minn dawnil-pajjiΩi di©à Ωvelaw illi humalesti li jing˙aqdu mal-kampan-ja kontra l-Houthi jekk jin˙assil-bΩonn. L-Istati Uniti wkollqieg˙da tappo©©a lill-ArabjaSawdita permezz ta’ g˙ajnunalo©istika, kif ukoll il-komu-nikazzjoni ta’ informazzjonisigrieta dwar ir-ribelli.

Instabbiltà

Il-biΩa’ li l-konflitt jista’ jeskalaestendiet ru˙ha lil hinn mil-Lvant Nofsani hekk kif is-swieq internazzjonali kellhomreazzjoni negattiva g˙al dak likien qieg˙ed ji©ri fil-Jemen.

Fost l-o˙rajn, kien affettwat il-prezz taΩ-Ωejt i l l i nhar i l-Óamis spara ’l fuq minn ftitaktar minn $56 g˙al kwaΩi$60.

Dan se˙˙ min˙abba l-fatt illibosta investi turi kienuqeg˙din jibΩg˙u li l-konflittseta’ jaffettwa l-kapaçità ta’dan il-pajjiΩ li jesporta Ω-Ωejt.Madankollu, aktar tard fl-ist-ess jum sar mag˙ruf illi bostamill-©lied kien qieg˙ed ise˙˙’il bog˙od minn dawn ir-rototsensittivi u g˙alhekk il-prezztaΩ-Ωejt re©a’ beda jistabbilizzaru˙u.

Negozjati fil-periklu

Il-konflitt fil-Jemen wasal fiΩmien delikat g˙all-Istati Unitiilli kienet qieg˙da tittama litasal g˙al ftehim preliminarimal-Iran dwar il-programm ta’Ωvilupp tal-ener©ija nuklearitag˙hom.

L-Amerikani kienu qeg˙dinjittamaw illi dan il-qbil jasalsal-31 ta’ Marzu biex iwitti t-triq g˙an-negozjati g˙al fte-him permanenti sal-a˙˙ar ta’Ìunju. Dan huwa mistenni lijiddefinixxi b’mod çar xi jridujag˙mel l-Iranjani dwar il-pro-gramm nukleari tag˙homqabel ma j i tne˙˙ew is-sanzjonijiet ekonomiçi inter-nazzjonali fuq pajjiΩhom.

Madankollu, l-involvimenttal-Istati Uniti u l-Iran fuq in-na˙at differenti tal-konflitt fil-Jemen jista’ jitfa’ dawn in-negozjati fil-periklu. Il-jiem li©ejjin jafu jindikaw jekk dawnil-paj j iΩi humiex lesti l ijΩommu dawn iΩ-Ωew©kwistjonijiet separati.

LIAM GAUCIliam@kullhadd.com

IL-KONFLITT FIL-JEMEN JESKALA

L-a˙bar li kien i©©arraf ajru-plan fl-Alpi FrançiΩi ˙asad lill-Ewropa kollha, speçjalmentmeta sar mag˙ruf li dawkabbord, li kienu jammontawg˙al 150 persuna, kienu mietukollha.

L-a˙˙ar ajruplan li ©©arraf fl-Ewropa kien fi Frar 2009, metaajruplan tat-Turkish Airlineswaqa’ fl-Olanda. Dakinharkienu mietu erba’ membri tal-ekwipa©© u ˙amsa minn 128passi©©ier. Imqabbla mat-tra©edja ta’ din il-©img˙a, l-inçident tal-2009 issa qed jid-

her wie˙ed minuri. IΩda jekk il-waqa’ tal-ajruplan

kienet xokk, ir-ra©uni waradan l-inçident kienet ˙afnaiktar xokkanti. Filwaqt li g˙all-bidu ˙afna ˙asbu li l-inçidentkien wie˙ed sfortunat, forsikawΩa ta’ ˙sara teknika, iktarma beda jg˙addi l-˙in u bdiet˙ier©a l-informazzjoni, bedajsir evidenti li l-ajruplan kientwaqqa’ apposta mill-kopilotaÌermaniΩ Andreas Lubitz.

TerroriΩmu eskluΩ

It-teorija li dan seta’ kienattakk terroristiku ©iet eskluΩakwaΩi mill-ewwel mill-pulizijali kienu qed imexxu l-inves-

tigazzjoni. Wie˙ed jifhem li din l-

eskluΩjoni kienet tinbet mill-fatt li, kif ©ie ddikjarat iktartard, Lubitz ma kienx mag˙rufmas-servizzi sigrieti li jinvesti-gaw u suppost jantiçipawattakki terroristiçi.

IΩda x’inhu klassifikat b˙alaterroriΩmu? Huwa neçessarju literrorist ikun mag˙ruf u jkunespona l-fehmiet politiçi tieg˙uqabel ma wettaq l-att? Fil-veritàg˙ad m’hemmx qbil universalifuq id-definizzjoni legali ta’terroriΩmu.

Huwa g˙alhekk li l-konkluΩjoni tal-prosekuzzjoni,li minnufih iddikjarat li dan makienx att terroristiku, setg˙et

kienet wa˙da mg˙a©©la.Dan speçjalment fid-dawl tal-

fatt li sa dak l-istadju l-effettipersonali ta’ Lubitz jidher likienu g˙adhom ma ©ewx rile-vati mid-dar tieg˙u u investi-gati.

Problemi mentali

Ra©uni o˙ra li g˙aliha l-inves-tigazzjoni bdiet teskludi t-terroriΩmu hija li Lubitz seta’kellu problemi ta’ natura men-tali.

Fil-fatt, il-kumpanija kkonfer-mat li t-ta˙ri© tieg˙u b˙alapilota kien twaqqaf g˙al xiΩmien, iΩda ma qalitx g˙alfejn.Lufthansa sostniet li t-ta˙ri©tieg˙u kien tkompla wara li ©iestabbilit li huwa tajjeb g˙ax-xog˙ol, u li sussegwentementkien g˙adda mit-testijiet kollhaneçessarji b’marki tajbin ˙afna.

Dokumenti tal-awtorità tal-avjazzjoni ppubblikati minnstazzjoni ÌermaniΩ juru wkollli kienet saret rakkomandaz-zjoni sabiex lil Lubtiz isiruluevalwazzjonijiet psikolo©içiregolari.

IΩda g˙al darb’o˙ra wie˙edjistaqsi jekk il-problemi mentalili Lubitz seta’ kellu, iwaqqfuhxawtomatikament milli jkunikklassifikat b˙ala terrorist.

Fl-2011 Anders Breivik qatel77 persuna fin-Norve©ja, unstab ˙ati ta’ omiçidju u atti ta’terrur. Minkejja li, kuntrarju

g˙all-kaΩ ta’ Lubitz, Breivikkien ilu jitkellem fuq il-fehmietpolitiçi tieg˙u, xorta wa˙dakien hemm evalwazzjonijietprofessjonali li kklassifikaw lilBreivik b˙ala mentalmentinstabbli.

Madanakollu, il-Qorti kienetibbaΩat is-sentenza tag˙ha fuqevalwazzjonijiet o˙ra li kklassi-fikaw lil Breivik b˙ala mental-ment stabbli. Eventwalment il-Qorti sabet lil Breivik ˙ati ta’atti terroristiçi.

IΩda li kieku l-Qorti bbaΩat is-sentenza tag˙ha fuq il-fatt liBreivik kien mentalmentinstabbli, xorta wa˙da kienikun jista’ jinstab ˙ati ta’ attakkiterroristiçi?

Din ir-risposta hija diffiçlibiex ti©i mwie©ba b’çertezza,hekk kif id-definizzjoni ta’ ter-rorist mhux biss tvarja bejnpajjiΩ u ie˙or, iΩda xi drabitvarja wkoll bejn ferg˙at differ-enti fl-istess pajjiΩ, b˙almahuwa l-kaΩ fl-Amerika.

Finalment, ta’ min wie˙ed jin-nota wkoll kif f’dan il-kaΩ makien hemm l-ebda enfasi fuqin-nazzjonalità tal-kopilota. Il-fatt li huwa ÌermaniΩ issemma’mill-inqas, u lanqas mill-mezzitax-xandir kollha.

Hawnhekk wie˙ed jistaqsijekk is-sitwazzjoni kollhakemm hi kinitx tkun differentili kieku Lubitz kien ©ej mil-Lvant Nofsani jew minn xipajjiΩ ie˙or G˙arbi.

RITIANNE AGIUSritianne@kullhadd.com

TA’ bARRAKÓkullhadd.com

TERRORIÛMU ESKLUÛ; GÓALFEJN?

TA’ BARRA KÓ 29|03|2015 15kullhadd.com

MINN MADwAR ID-DINJADIFNA SOLENNI

Nhar il-Óamis li g˙adda r-Renju Unit ta difna solenni lil Rikkardu III, ir-re limexxa lill-Ingilterra bejn l-1483 u l-1485. Il-©isem ta’ Rikkardu III kien spar-ixxa wara l-Battalja ta’ Bosworth u kien ma˙sub li qatt mhu se jinstab.Madankollu, is-sitwazzjoni nbidlet fl-2012 meta il-Kunsill ta’ Leicester,flimkien ma’ diversi arkeologi sabu tebut li fih kien hemm il-fdalijiet tar-remitluf.

Iç-çerimonja funebri tal-Óamis ©ibdet interess pubbliku kbir fejn madwar35,000 persuna niΩlu fit-toroq biex jaraw it-tebut ta’ Rikkardu III g˙addejminn Leicester lejn il-katidral tal-belt fejn ing˙ata difna solenni.

ARRESTI TA’ PROFIL GÓOLI

Ûew© uffiçjali g˙olja tal-Gvern Ukrain ©ew arrestati waqt laqg˙a tal-Kabinett b’kon-nessjoni ma investigazzjonijiet kontra l-korruzzjoni li qeg˙din isiru b˙alissa mill-awtoritajiet. L-uffiçjali, Serhiy Bochkovsky u Vasyl Stoyetsky, illi jmexxu s-servizzi ta’emer©enza tal-pajjiΩ, ©ew akkuΩati li ˙adu l-flus b’mod illegali biex jag˙tu l-kuntrattipubbliçi.

Huma ma kinux l-uniçi uffiçjali g˙olja li sabu ru˙hom fil-mira ta’ akkuΩi ta’ dan it-tip, hekk kif ftit tal-jiem ilu l-President Petro Potoshenko talab g˙ar-riΩenja tal-Gvernatur ta’ Dnipropetrovsk Ihor Kolomoisky. L-Ukraina g˙addejja b’din il-kampanjabiex tikkonvinçi lill-kredituri tag˙ha li hija serja fl-intenzjoni li teqred din il-pjaga mill-politika.

INTERVENT AMERIKAN

Wara ©imag˙tejn ta’ waqfien mill-©lied, il-kampanja militari f’Tikrit, l-Iraq, kon-tra l-Istat IΩlamiku, kompliet nhar l-Erbg˙a li g˙adda. L-armata Iraqqina issaqieg˙da tirçievi g˙ajnuna ming˙and l-Istati Uniti li wettqet serje twila ta’ attakkimill-ajru fuq din il-belt biex idg˙ajjfu l-poΩizzjoni tal-militanti.

L-Amerikani kienu ilhom ja˙sbu jekk g˙andhomx jid˙lu direttament f’dan il-konflitt, pass li jpo©©ihom fil-poΩizzjoni skomda li ji©©ieldu fuq l-istess na˙atal-Iran, pajjiΩ li mieg˙u ma jarawx g˙ajn m’g˙ajn fuq livell diplomatiku.Madankollu, l-Istati Uniti g˙arfet li l-armata Iraqqina ma kinitx f’poΩizzjoni litavvanza aktar ming˙ajr l-g˙ajnuna tag˙hom.

BIDLA FIL-PJAN

MEXXEJ IRRISPETTAT

Nhar it-Tnejn li g˙adda miet l-eks-Prim Ministru ta’ Singapor Lee Kuan Yewfl-età ta’ 91 sena. Lee kien il-Prim Ministru ta’ Singapor matul l-ewwel snintieg˙u b˙ala pajjiΩ indipendenti u huwa meqjus b˙ala l-mo˙˙ wara l-iΩvilupp ekonomiku drammatiku li esperjenza bejn is-sittinijiet u d-disg˙ini-jiet.

Ir-rispett lejn Lee g˙ax-xog˙ol li wettaq b˙ala Prim Ministru spikka fermwara mewtu hekk kif madwar 250,000 çittadin Ωar il-post fejn qieg˙ed ji©iespost il-©isem tieg˙u. Illum se jsir il-funeral statali ta’ Lee fejn mistennija l-attendenza ta’ rappreΩentanti minn diversi pajjiΩi.

SE JIXTRU LILL-AMD?

Matul din il-©img˙a bdiet tiççirkula storja li allegat li s-Samsung g˙andhominteress li jixtru lill-AMD. Din tal-a˙˙ar hija mag˙rufa prinçiparjament g˙ad-disinn u l-manifattura tal-proçessuri çentrali, kif ukoll dawk grafiçi. Madankollu,matul dawn l-a˙˙ar snin l-AMD kienu qeg˙din ibatu biex jikkompetu fuq dawniΩ-Ωew© fronti min˙abba l-limitazzjonijiet ba©itarji tag˙hom.

L-investiment tas-Samsung jista’ joffri Ωieda kbira f’dawn ir-riΩorsi. Però, hemmmin qieg˙ed jispekula li s-Samsung mhumiex daqshekk interessati fir-riçerkarelatata mal-kompjuters u jixtiequ japplikaw it-teknolo©ija tal-AMD fuq prodottib˙al tablets u smartphones.

L-Istati Uniti din il-©img˙a ˙abbret illi se tnaqqas ir-rittmu li bih qieg˙da tirtirat-truppi tag˙ha mill-Afganistan. Dan qieg˙ed isir biex jag˙ti aktar çans lill-Gvern Afgan isa˙˙a˙ il-kontroll tieg˙u fuq diversi Ωoni tal-pajjiΩ illi g˙adhommheddin mit-terroristi IΩlamisti.

Minkejja dan l-iΩvilupp, l-Istati Uniti xorta wa˙da se ΩΩomm mal-pjan ori©inalili taqa’ g˙al preΩenza militari minima fil-pajjiΩ, illi sal-a˙˙ar tal-2016 se tkunikkonçentrata madwar l-Ambaxxata Amerikana f’Kabul. Madankollu, in-numruta’ truppi sal-a˙˙ar ta’ din is-sena se jkun ta’ madwar 10,000 u mhux 5,000 kifkien miftiehem originarjament.

16 29|03|2015 ittrikÓkullhadd.com

Sur Editur,

In˙obb il-mixi u g˙alhekk ta’ spiss indur madwar Ra˙al Ìdidfejn, fost partijiet o˙ra, ng˙addi minn ˙dejn il-Moskea kifukoll minn Triq it-28 ta’ April 1958 li tinsab f’Wied Blandun.

Minn ftit xhur ’il hawn innutajt li madwar il-flats li hemmf’Binja Kordin kif ukoll fi Triq Bormla Ωdied il-˙mie© tal-klieb.Ma na˙sibx li din iΩ-Ωieda kienet g˙ax Ωdiedu l-klieb barra t-triq g˙ax ma nara l-ebda klieb ji©ru f’dawn l-in˙awi. Aktarna˙seb li xi ˙add li joqg˙od viçin da˙˙al xi kelb u min hu ji©ijaqa’ u jqum mill-˙mie© tal-kelb tieg˙u u meta jag˙mel barrama ji©brux. Dan l-a˙˙ar innutajt li ˙dejn il-flats ta’ Binja Kordin twa˙˙let

kaxxa fejn wie˙ed jista’ jarmi l-˙mie© tal-kelb tieg˙u metadan jo˙or©u barra. G˙alhekk nispera li issa nibda nara anqas˙mie©, kemm madwar Binja Kordin, kif ukoll fi Triq Bormla.

Prosit u grazzi lil Kunsill Lokali ta’ Ra˙al Ìdid. Però,nissu©©erixxi li mal-kaxxa li fiha jitpo©©a l-˙mie© tal-klieb,Ikun hemm tabella Ωg˙ira li fuqha jkun hemm miktub il-multili wie˙ed jista’ je˙el jekk jinqabad ma ji©borx mill-art il-˙mie©tal-kelb tieg˙u.

Però, hemm bΩonn li l-Kunsill Lokali ta’ Ra˙al Ìdid ikolluaktar gwardjani lokali biex abbuΩi simili jonqsu. Barra minnhekk hemm bΩonn li ssir ir-riforma li ilha tin˙ass il-bΩonntag˙ha s-snin. G˙alhekk nitlob lill-Ministru kkonçernat biexi˙affef ir-riforma dwar il-gwardjani lokali.

Bla ebda dubju ta’ xejn kien hemm bΩonn kbir li jkun hemmtraffic lights fi Triq it-28 ta’ April 1958 li taqsam WiedBlandun. Kien ferm diffiçli biex in-nies jaqsmu din it-triqminn na˙a g˙al o˙ra. G˙ax hi triq prinçipali li minnhajg˙addi kuljum traffiku qawwi minn Ra˙al Ìdid g˙all-Fgura ul-kontra.

G˙alhekk prosit u grazzi lil Kunsill Lokali ta’ Ra˙al Ìdid, lilmin ˙are© b’din l-idea u lil kull min ta’ sehmu biex isir dan it-traffic lights, b˙all-Malta Transport u l-Enemalta.

Nag˙laq billi nitlob lill-Kunsill Lokali ta’ Ra˙al Ìdid biex jir-ran©a ftit il-kolonna tal-©ebel li fuqha hemm miktub l-isemtat-Triq it-28 ta’ April 1958 li kwaΩi bilkemm jidher.

Ta’ min ifakkar li din it-triq ferm bΩonjuΩa kienet saret fil-bidu tas-snin sebg˙in tas-seklu li g˙adda mill-Gvern Laburistammexxi mill-Perit Dom Mintoff fejn il-Ministru tax-Xog˙lijietPubbliçi kien Lorry Sant. Din it-triq kienet ilha ppjanata s-sniniΩda n-Nazzjonalisti, wara disa’ snin fil-Gvern ma kinuxg˙amluha.It-28 ta’ April 1958 kienet ©urnata ta’ protesta nazzjonali mill-

moviment tal-˙addiema, ji©ifieri l-Partit Laburista u l-G.W.U.,kontra l-arroganza tal-Gvern Kolonjali IngliΩ, li ried jag˙tiruxxmata sensji mit-Tarzna li dak iΩ-Ωmien kienet t˙addemeluf ta’ ˙addiema.

OSSERVATUR PAWLIST,RAÓAL ÌDID

ÓmieÌ tal-klieb u traffic lights

Il-Fakultà tat-Teolo©ija tal-Università Kattolika ta’ Leuven fil-Bel©ju, flimkien mal-Istitut Agostinjan,f’Malta, sejrin jorganizzaw it-tielet sensiela ta’ konferenzi dwar il-prietki ta’ Santu Wistin. Dawnsejrin jinΩammu f’Malta bejn it-8 u l-10 ta’ April 2015. Din it-tielet sensiela sejra t˙ares lil hinn minndawk li kienu su©©etti li dwarhom ipprietka Santu Wistin. Din bi˙siebha tifli, ng˙idu a˙na, xi aspet-ti tal-predikazzjoni ta’ Wistin u d-dawl li tefg˙et fuq il-qag˙da tal-Knisja Kattolika fl-Afrika ta’ Fuq, ul-Imperu Ruman Nisrani.

Il-Provinçja Agostinjana Maltija qieg˙da tissussidja din il-konferenza. Il-laqg˙at ser isiru f’San PawlHotel, Triq Blacktail f’San Pawl il-Ba˙ar. Fost il-kelliema sejjer ikun hemm g˙add ta’ studjuΩi ug˙alliema mag˙rufa mad-dinja fil-qasam tal-istudju tal-©rajja tal-Knisja Kattolika fl-Afrika ta’ Fuq ta’Ωmien Santu Wistin, tat-teolo©ija, tal-filosofija u tal-ispiritwalità tal-predikazzjoni ta’ Santu Wistin, kifukoll ta’ xi persuna©©i mag˙rufa o˙rajn fl-Afrika ta’ Fuq fis-seklu ˙amsa.

Il-konferenzi jkunu bl-IngliΩ u huma miftu˙a g˙all-pubbliku. Il-˙las g˙al ©urnata, inkluΩ l-ikel u l-waqfiet g˙all-kafè, te u ˙elu, hu ta’ €15 kull ©urnata, filwaqt li min ikun jixtieq jie˙u sehem fil-kon-ferenzi bil-kamra u kollox inkluΩ, il-˙las hu ta’ €60.

G˙al tag˙rif ie˙or fuq il-programm tal-konferenzi, jew biex tirriserva post, ikteb lid-Direttur IstitutAgostinjan, Kaxxa Postali 61, l-Imsida, PO MSD 1000; jew çempel lill-Prof. P. Salvinu Caruana OSA2124 9407/9940 2102/7929 4177; jew ibg˙at email lil: salvino.caruana@um.edu.mt/caruana.salvi-no@gmail.com; jew inkella lis-segretarja, is-Sa Antoinette Borg, Istitut Agostinjan, 9945 0099/77087711/2701 0827; jew ibg˙at email lil: toineborg@onvol.net, mhux iktar tard min-nhar it-Tnejn 30 ta’Marzu 2015.

Titlifx din l-opportunità unika li tkabbar il-kultura tieg˙ek jekk t˙obb il-kultura. U, jekk temmen,issa˙˙a˙ u tag˙ni l-fidi tieg˙ek!

PATRI MARIO ATTARD, OFM CAP.

kollokwju internazzjonali fuq il-Prietki ta’ santu wistin

Sur Editur,

F’a©©ornament riçenti fil-Parlament, l-Onorevoli Robert Arrigo qal li minn kalkolu li g˙amel jirriΩultali hawn kwaΩi 400 persuna impjegati mal-ministeri fuq baΩi ta’ person of trust. Qal ukoll li dawnjit˙allsu mal-€40,000 fis-sena kull wie˙ed, ji©ifieri jiswew 15-il miljun fis-sena li jammontaw 70miljun f’˙ames snin. Dan id-deputat g˙adu jemmen fil-kwotazzjoni ta’ EFA: tal-10 miljun ’l hawn ul-10 miljun ’l hemm, g˙ax jekk ta˙dem is-somma li qal hu: 400 x 40000 x 5 snin, ir-riΩultat ji©i 80miljun, 10 miljun aktar mir-riΩultat li ˙adem hu.

Biex jag˙mel paragun dan l-Onorevoli missu l-ewwel ˙adem is-somma kemm ˙are© il-partittieg˙u fil-Gvern f’25 sena f’persons of trust. Tista’ tag˙mel stima x’se to˙ro© f’˙ames snin, immakemm hija ˙a©a aktar façli li tkun taf xi ˙ri©t f’25 sena meta l-kontijiet issibhom lesti? G˙alhekknissu©©erixxi lil dan l-Onorevoli jindaga kemm ˙ar©u flus lil persons of trust mill-PN fil-Gvern.Nikkwota kliemu: “Fuq kollox dawn huma flus il-poplu u wie˙ed irid jara kif jintefqu mill-Gverntieg˙u.” Fuq kollox kull gvern ikollu persons of trust impjegati mieg˙u biex ikun çert li l-programmelettorali li l-poplu jkun ele©©ieh bih ji©i attwat. L-ammont tad-direct orders fi Ωmien il-PN jista’jikkalkulahom aktar ’il quddiem.

Sur Editur, jekk m’iniex Ωbaljat, dan l-Onorevoli dejjem kien imwarrab mill-Prim Ministri tieg˙u(EFA u Gonzi), g˙ax g˙alkemm kien ji©i elett minn Ωew© distretti dejjem tpo©©a fil-bankijiet ta’wara fil-Parlament, mentri membru sie˙bu li dejjem kien jitla’ mkaxkar mill-ewwel distrett, is-si©©uta’ ministru kien ikun garantit g˙alih. Meta fl-a˙˙ar le©iΩlatura l-Onorevoli ©ie mog˙ti taparsi kariga,kienet ta’ bilfors, biex ir-rivolta fil-partit tieg˙u titraΩΩan, peress li l-gvern li kien parti minnu kienimdendel bi spaga (˙ajta) g˙ax lanqas kellu deputati biΩΩejjed biex jg˙addi sempliçi li©i.

Kellu tant Ωmien (˙in) disponibbli b˙ala back bencher fil-le©iΩlaturi preçedenti, issa l-Onorevolibeda jag˙mel il-homework fl-aritmetika?

ANZJAN,BL-EMAIL

fl-aÓÓar sab Óin jikkalkula

il-monument lill-martrisoÇjalista manwel DimechSur Editur,

Il-˙tie©a tat-titjib f’lokalitajiet diversi f’Malta u G˙awdex tin˙ass wara çertu Ωmien minnkul˙add. Din il-˙tie©a hija sehem minn lo©ika dinjija. Dawn l-affarijiet ise˙˙u kemm f’pajjiΩnakif ukoll f’pajjiΩi o˙ra.G˙aldaqstant, il-˙tie©a ta’ titjib, ristrutturar u pavimentar f’Misra˙Kastilja, hi sehem minn din il-˙tie©a ta’ ti©did u jsib il-barka ta’ kull min g˙andu rieda tajba.

Min˙abba l-˙idma li qieg˙da ssir f’din il-pjazza kellhom jinqalg˙u il-monumenti tal-ewwelmartri Soçjalista Malti u riformatur soçjali, Manwel Dimech, u tal-eks-Prim Ministru BorgOlivier. Ming˙ajr l-ebda nuqqas ta’ rispett lejn l-eks-Prim Ministru, li l-monument tieg˙ug˙andu jing˙aqad ma’ monumenti ta’ Prim Ministri Maltin o˙ra, f’din l-ittra xtaqt niffoka fuq il-monument ta’ Manwel Dimech.

Forsi qed nikteb b’sentimentaliΩmu politiku, imma nixtieq nag˙milha çara li jiena, b˙alaLaburist attiv u sehem minn dawk is-suldati tal-azzar li ˙dimna g˙all-Partit Laburista u g˙axkonna nemmnu fl-ideat Soçjalisti, g˙addewna mill-martirju tal-Interdett u d-Dnub il-Mejjet,g˙alkemm naf li l-monument ta’ Manwel Dimech inqala’ min˙abba l-˙tie©a tax-xog˙lijietinfushom, f’qalbi ˙assejt we©g˙a.

Dak il-monument dejjem fakkarni li qabli kien hawn bniedem ie˙or li sofra sal-eΩilju, min-barra l-kundanni tal-Isqof Pietro Pace. Dak il-monument dejjem fakkarni fi bniedem kbir li˙abb tassew lill-˙addiema u lill-emar©inati. Dak il-monument dejjem fakkarni kemm hu sabi˙it-twemmin Soçjalista. G˙alhekk nixtieq tassew li l-post li ser jitqieg˙ed fih ikun post dinjituΩg˙all-memorja ta’ Manwel Dimech.

G˙aldaqstant, nappella biex (a) sakemm jitqieg˙ed fil-post il-©did tieg˙u ma ssirlu ebda˙sara, (b) jitqieg˙ed f’post li verament jixraqlu, post ta’ ©ie˙ lil bniedem ta’ ©ie˙, (ç) li jkunimdawwal tajjeb u sabi˙ u li (d) il-kommemorazzjoni tieg˙u tibqa’ ssir bl-istess dinjità li dej-jem saret. Din l-ittra qed tinkiteb b’rieda tajba u m˙abba lejn dak li tassew ˙abb lilna l-Maltin:Manwel Dimech.

RONNIE PORTELLI,TA’ XBIEX

ÌIMgÓa MqaddSa kÓ 29|03|2015 17kullhadd.com

SUPPLIMENT 2015

PajjiΩ b’g˙eruq reli©juΩi b˙alma hutag˙na ma jonqosx li jkollna tradiz-zjonijiet marbuta mal-Ìimg˙a l-Kbira, li jmorru lura g˙al bosta ubosta snin.

Huwa mifhum li dan il-kult iwrit-nieh minn Sqallija u Spanja. F’dawniΩ-Ωew© pajjiΩi nsibu purçissjonijiet bistil simili g˙al tag˙na, iΩda a˙nang˙oΩΩu ferm iΩjed dan il-kult uno˙duh ferm iΩjed bis-serjetà. Dan il-kult beda f’pajjiΩna ’il fuq minn 1,300sena ilu, eΩattament mal-wasla tal-BiΩantini. Dawn kienu jiççelebraw il-litur©ija tal-Ìimg˙a, il-©urnata li fihaKristu ng˙ata l-martirju u t-tisliba fuqis-salib. Meta lejn l-a˙˙ar tas-seklutnax, bidu tas-seklu tlettax inbena l-ewwel katidral f’Malta, fl-Imdina.Minn hemm, dawn il-funzjonijietbdew ji©u çelebrati hemm.

Fis-seklu erbatax, mal-wasla tal-ordnijiet reli©juΩi f’pajjiΩna, id-devoz-zjoni lejn il-Ìimg˙a l-Kbira kompliettikber peress li dawn bnew il-kun-venti tag˙hom fejn setg˙u jitolbu ujiççelebraw xi funzjonijiet. Biss, l-akbar ordni li mexxiet id-devozzjonilejn il-Passjoni ta’ Sidna Ìesù Kristu,kienu l-Patrijiet Fran©iskani Minuri.

Sa mill-1353, din l-ordni kienet di©àtie˙u ˙sieb xi Ωoni fl-Art Imqaddsa,imma mal-wasla tag˙hom f’Malta lejnl-1494 bdew knisja li tlestiet fl-1500 u©iet imsej˙a Santa Marija ta’ Ìesu.Hawn inisbu l-eqdem xbiha li nafubiha s’issa, dik ta’ Marija Addolorata.Fl-istess knisja nsibu l-Fratellanza ta’San ÌuΩepp li twaqqfet qabel is-seklu ˙mistax. Dawn ukoll kellhomdevozzjoni kbira lejn il-Passjoni.F’wie˙ed mir-re©istri tas-seklu sbataxinsibu miktub li dawn kull nhar ta’Ìimg˙a tar-Randan, f’Marzu, kienujorganizzaw id-devozzjoni. Kienujo˙or©u vara ta’ Kristu fl-Ort u l-fratelli kienu jag˙mlu d-dixxiplina.Dan ji©ifieri li n-nisa u t-tfal kienujo˙or©u ’l barra u l-ir©iel (fratelli)kienu jissawtu bil-kurduni li jilbsuhuma stess waqt li jkantaw il-mis-erere u talb ie˙or. Dan kien ikunb˙ala penintenza u ji©i repetut matulil-Ìimg˙at tar-Randan.

Il-purçisjoni tal-Ìimg˙a l-Kbira kifnafuha llum ori©inat ftit wara mill-ist-ess knisja. Tant hu hekk li nsibu l-eqdem vari li nsibu f’Malta, li llumjammontaw g˙al g˙axra. I l-varadevozzjonali tal-marbut hija l-eqdemwa˙da fost il-vari msemmija, li ftit lixejn nafu dwaru. Nafu biss li n©iebminn Sqallija.

I l-Fran©iskani mexxew din id-devozzjoni lejn il-Belt Valletta, fil-kunvent u l-knisja li nsibu hemm,

dedikat ukoll lil Santa Marija ta’Ìesù.

Minn hemm kienu bosta r˙ula liadottaw ukoll din id-devozzjoni unibet il-kult tal-Ìimg˙a l-Kbira fir-ra˙al tag˙hom. L-iΩjed purçissjoniriçenti tibqa’ dik ta’ Ra˙al Ìdid. Kullpurçissjoni fiha dik ix-xi ˙a©a par-tikolari li jag˙milha interessanti lidilettant jipprova jolqot ftit minn kol-lox.

Xi r˙ula li m’g˙andhomx purçis-sjonijiet bil-vari, riçentament saru jor-ganizzaw pegeants mat-toroq tal-ir˙ula, b˙alma huwa dak li jsir b˙al-lum f’nhar Óadd il-Palm fil-Marsa;dak li s-soltu kien isir f’Óal Tarxienb˙all-biera˙, lejlet Óadd il-Palm; uf’Óad-Dingli, li din is-sena ser isirnhar it-Tlieta 31 ta’ Marzu, festa pub-blika, u o˙rajn. Il-purçissjoni f’ÓalG˙arg˙ur li ssir b˙al-lejla, hija wa˙dapartikolari fejn il-purçissjoni tradiz-zjonali ti©i amalgamata ma’ drammorganizzat mill-kumpanija DwalÌodda, mat-toroq ta’ Óal G˙arg˙ur.

Minkejja dan kollu, tista’ tg˙id likwaΩi f’kull knisja ssib xi xbieha ta’wa˙da mill-episodji tal-Passjoni ta’Kristu; jekk mhux vara, xi bust relik-warju. Barra minn hekk, kwaΩi kullparroçça torganizza purçissjoni bil-vara ta’ Marija Addolorata li dejjemti©i ççelebrata ottava qabel il-Ìimg˙al-Kbira. Biss, sfortunatament, din is-sena kienu ftit dawk il-purçissjonijietli ˙ar©u min˙abba l-maltemp kiefer likellna fil-GΩejjer Maltin. U˙ud mindawn il-purçissjonijiet ser isiru f’datio˙ra matul din il-©img˙a, fejn u˙udminnom se jo˙or©u llejla, o˙rajng˙ada t-Tnejn u o˙rajn nhar it-Tlietaperess li hija festa pubblika.Nittamaw li t-temp jippermetti ˙alliflimkien inkomplu nsa˙˙u dan il-kulttradizzjoni religjuΩ li writnaming˙and missirijietna.

Il-purçissjonijiet ta’ nhar il-Ìimg˙al-Kbira jsiru fi 12-il lokalità f’Malta uerba’ lokalitajiet f’G˙awdex. Dawnisiru fir-Rabat, il-Belt, l-Isla, il-Birgu,Bormla, iΩ-Ûejtun, ÓaΩ-Ûebbu©, in-Naxxar, Óal Qormi, Óal Luqa, il-Mosta u Ra˙al Ìdid. Dan g˙ax f’ÓalG˙axaq u f’Óal G˙arg˙ur isiru b˙al-lum. Min-na˙a l-o˙ra, f’G˙awdex il-purçissjonijiet isiru fil-Katidral, fin-Nadur, fix-Xag˙ra u fiΩ-Ûebbu©. Nharil-Óamis 2 ta’ April ti©i organizzata l-purçissjoni mill-BaΩilika ta’ San Ìor©,u l-purçissjonijiet fix-Xewkija u fil-Qala jsiru b˙al nhar il-Ìimg˙a lig˙adda. Nittamaw li t-temp jipper-metti ˙alli flimkien inkompli ng˙ixuu nΩommu ˙aj dak li bdew ta’ qabil-na.

ÌIMGÓA MQADDSA 2015

Xbieha ta’ Marija Addolorata ma˙duma minn Karlu Darmanin fl-1907,meqjuma fil-Kolle©jata BaΩilika ta’ Sant’Elena f’Birkirkara

Ritr

att:

RO

NALD

FA

LZO

N

Ìabra ta’ informazzjoni minn Alan Saliba

Il-Ìimg˙a 27 ta’ Marzu – Jum Id-DuluriIl-Óadd 29 ta’ Marzu – Óadd il-PalmL-Erbg˙a l-1 ta’ April – L-Erbg˙a tat-TniebriIl-Óamis 2 ta’ April – Óamis ix-XirkaIl-Ìimg˙a 3 ta’ April – Il-Ìimg˙a l-KbiraIs-Sibt 4 ta’ April – Sibt il-G˙idIl-Óadd 5 ta’ April – Óadd il-G˙id

18 29|03|2015 ÌIMGÓA MqAddSAKÓkullhadd.com

www.ramonaportelli.com

ramonaportelli@hotmail.com

RAMONA PORTELLItintervista lil GORDON BALDACCHINO

Dan l-a˙˙ar il-˙abiba tieg˙i Sarah qaltli li taf b’persuna li tista’ tkun ta’ interess g˙alija biex nintervista.Fil-fatt hekk kien, u malli g˙amilt kuntatt mal-muΩiçist u kompoΩitur Gordon Baldacchino mal-ewwelaççetta l-istedina tieg˙i. G˙alih, mil-lat muΩikali u mil-lat ta’ kompoΩitur, i˙oss li març funebri huwaforma ta’ espressjoni li diffiçli jag˙tik xi ©eneru ie˙or ta’ kitba muΩikali li tindaqq f’ambjent populist.Gordon t˙arre© l-aktar fuq id-daqq tat-trumbetta, jew kif hija mag˙rufa, il-kurunetta. Dan jippermettiluli jdoqq strumenti li huma simili ˙afna, b˙al cornet, flugelhorn u soprano cornet.

GÓALIH MARÇ FUNEBRI JFISSER KALMA, RIFLESSJONI U GOST

Huwa miΩ-Ûejtun u residentiÓal Tarxien. G˙andu tmienjau tletin sena, miΩΩewwe© ug˙andu Ωew© ulied. Ilu g˙aldawn l-a˙˙ar ˙mistax-il senamembru tal-istaff tal-Iskolatas-Seminarju tal-Arçisqof,fejn b˙alissa jokkupa l-karigata’ Viçi Kap tal-IskolaSekondarja. Il-muΩika, b’modspeçjali l-kompoΩizzjoni, hijal-aktar passatemp preferuttieg˙u, g˙alkemm jistqarr lijqatta’ ˙afna aktar ˙injg˙allem il-muΩika, jidderie©irehearsals u jdoqq iktar millijikkomponi.

Ta’ min jg˙id li Gordon mabediex it- ta˙ri© muΩikalitieg˙u ta’ età bikrija, kif nor-malment j i©ri f ’ famil j i l ijkunu orjentati lejn din l-arti.Fil-fatt, jirringrazzja lill-©eni-turi tieg˙u li dejjem ˙allewhfil-libertà li jag˙Ωel esperjen-zi li j˙obb, b’responsabbiltàu fuq kollox b’kuxjenza. L-ewwel muΩika l i ©ibditulejha u li sa˙˙ritu kienet id-daqq kiebi u solenni tal-marçi funebri li kienu jin-daqqu mill-banda BelandtaΩ-Ûejtun.

Donnu d-destin kien mik-tub g˙alih

“Ta’ sittax-il sena ma kontxxi wie˙ed li niffrekwenta l-kaΩini tal-banda. Aktar kontinkun fi l-Youth Centre umid˙la ta’ g˙aqdiet o˙ra tal-parroçça. IΩda miç-çokondejjem kelli ©ibda speçjalilejn i l-Ìimg˙a Mqaddsa.Niftakar li ta’ xi erba’ sninkont ˙adt sehem fil-purçis-sjoni tal-Ìimg˙a l-Kbira taΩ-Ûejtun g˙all-ewwel darba.Ming˙ajr ma naf kont bdejtniddakkar mill-atmosferama©ika li toffri l-Ìimg˙a l-Kbira, u l-ambient sound makien xejn g˙ajr il-˙oss taç-çuqlajta, u fuq kollox i l-marçi funebri li kienu jin-daqqu mill-baned Ûwieten.

Ta’ sittax-il sena rfist g˙all-ewwel darba ta’ Ωag˙Ωug˙fil-KaΩin tal-Banda Beland,fiΩ-Ûejtun, g˙alxejn ˙liefbiex nisma’ rehearsal tal-marçi funebri li kien qed isirdak i l-˙in, u dan ta’ bla˙sieb! Dak iΩ-Ωmien, record-ings ta’ marçi funebri kienurarità, u ming˙ajr ma ridtkont we˙ilt nisma’. Biss, dinl-esperjenza fet˙itli bibien©odda u differenti li qatt makont bsart l i jeΩistu. Bis-sa˙˙a tal-kalamità tal-marçifunebri, skoprejt il-muΩikafil-forma bandistika, li b’ver-

satilità kbira taf iddewqekverΩjonij iet differenti ta’muΩika kif qatt ma tkunsmajtha qabel, li tvarja minndiski pop, g˙al muΩika klas-sika, g˙al soundtracks u g˙al©eneri differenti ta’ muΩikapopolari. F’qasir Ωmien kontbdejt nit˙arre© fid-daqq tat-trumbetta, kemm fil-prattikakif ukoll fit-teorija, u minndakinhar sal- lum bqajtnag˙mel mezz l i dej jeminΩid fl-g˙arfien muΩikalit ieg˙i,” beda biex qall iGordon.

Xi w˙ud jitkexkxu metajisimg˙u març funebri

Óafna nies normalment majapprezzawx marçi funebri,g˙all-fatt li forsi jfakkarhomfil-mewt. B’hekk tlabtu jfis-sirli kif lilu jaffetwawh bil-kontra, tant li jaffaxxinawh.“Nista’ nassigurak li mhuxwa˙di li jien affaxxinat mill-marçi funebri. Ir-ra©uniprobabbilment hija marbutamal-elementi li mag˙hom

huma assoçjati l-marçi fune-bri . G˙alkemm l-isemjissu©©erixxi funerali, mewt,dieqa u niket, bosta ammira-turi tal-marçi funebri jassoç-jaw il-marçi funebri ma’Ωmien il-Ìimg˙a Mqaddsa,b’mod speçjali mal-purçis-sjonijiet tal-Ìimg˙a l-Kbira.Dan ovvjament huwasu©©ettiv g˙all-ambjent li l-individwu jkun trabba fih.Jekk persuni jkollhom trob-bija, jew esperjenza ta’ amb-jent fejn i l-kultura tal-Ìimg˙a l-Kbira mhuxdaqshekk dominanti, proba-bbilment li marçi funebrig˙alihom huma l-ekwivalentita’ funeral, bil-konnotati ta’niket l i j©ibu mag˙hom.G˙alhekk façilment li f’danil-kuntenst li març funebripjuttost ikexkex u jimbotta,aktar milli jkun ta’ faxxinu.Min-na˙a l-o˙ra, persuni lijkunu trabbew f’ambjent fejnil-Ìimg˙a l-Kbira tkun puntfiss ta’ riferiment fil-kalen-darju tas-sena tag˙hom,probabbilment li ser tisma’

kummenti li fihom jixhdu lil-març funebri parados-salment i©ib sentiment ta’kalma, riflessjoni, biex mang˙idx gost,” sostna Gordon.

Imma©inajt li ma tantx ikunhawn wisq domanda biexjindaqqu marçi funebri g˙all-fatt li normalment jew jin-daqqu waqt xi funeral jewwaqt il-festi tal-Ìimg˙a l-Kbira. B’hekk assumejt li hijaaktar restritta minn muΩikao˙ra li tista’ tindaqq kul-l imkien u aktar ta’ spiss.Óallejt f’idejh sabiex jelabo-ra. “Kif g˙edt inti, kultant taftinzerta funeral li jinkludi s-sehem tal-banda. Però dawnhuma kaΩijiet remoti, u Ωgurli ˙add mhu ser joqg˙odjuΩa ˙inu u t-talenti tieg˙ubiex j ikkomponi xi ˙a©abiex tindaqq darba f ’mittqamar. Però, kif g˙edt qabel,f i l -kalendarju bandist ikuMalti, il-març funebri g˙andupost fiss: Ωmien ir-Randan.Jien ©ej minn ambjent fejnkull sena ji©u kummissjonatinumru sabi˙ ta’ marçi fune-bri, li kollha jkunu ddedikatiminn xi ammiratur tal-bandag˙al xi ˙add g˙aΩiΩ li jkung˙adda g˙al ˙ajja a˙jar, jewxi dinjitarju, u jkun hemmstennija kbira sakemm dawnil-kompoΩizzjonij iet j i©uinkluΩi f’kunçerti jew avveni-menti tal-Ìimg˙a Mqaddsajew f’recordings b˙al dan lig˙adni kemm g˙amilt jien.”

Óare© CD kollu marçifunebri

Propju f’Jum il-Mara, fit-8 ta’Marzu li g˙adda, Gordonnieda CD album li jinkludi˙dax-il març funebri li hustess ikkompona matul dawnl-a˙˙ar sbatax-il sena. Is-CDsemmieh In Memoriam.Óallejt f’idejh sabiex jag˙tiniaktar dettalji dwaru. “Jienkont ilni g˙al dawn l-a˙˙arsbatax-i l sena l i bdejtnikkomponi marçi funebri, ux-xewqa tieg˙i kienet l inag˙mel ©abra ta’ w˙udminnhom. Bosta mill-marçiji-et li inkludejt f’dan is-CDqatt ma ©ew irrekordjati, upermezz ta’ dan il-pro©ett,fuq livell personali xtaqt lijkolli aççess li nisma’ xog˙lijindaqq minn banda tajba,kull meta jkoll i x-xewqa.Dan ovvjament qed noffrihli l dawk kollha l ijog˙©obhom jakkwistawkopja. Bi pjaçir ng˙id li dinl-inizjattiva ntlaqg˙et tajjeb˙afna, u r-rispons tad-dilet-

tanti kien akbar milli sten-nejt. Ta’ dan nirringrazzja lilkull min akkwista kopja u lildawk kollha li kontinwa-ment kienu warajja,” sostnaGordon.

Is-CD tinstab g˙all-bejg˙mill-kaΩini tal-Baned Beland(iΩ-Ûejtun) u Santa Marija (il-Qrendi) fejn Gordon jokku-pa l-kariga ta’ assistent sur-mast, flimkien mal-˙wienetVexxil l ina (ir-Rabat) uCopyquick (Ra˙al Ìdid).

B’kurΩità staqsejt lil Gordonminbarra muΩika ta’ marçifunebri, x’ t ip ta’ muΩikatog˙©bu aktar u kif i˙areslejn il-muΩika tal-lum b˙alhouse, trance jew under-ground, fost o˙rajn. “Jienin˙obb ˙afna l-muΩika mill-films, speçjalment muΩika litkun miktuba b’seng˙a kbira.Wie˙ed mill-aktar kompoΩi-turi li nammira huwa JohnWilliams, li jiena nqis b˙alal-Beethoven tas-seklug˙oxrin. Nemmen li l-inno-vazzjoni u l-©enjalità li huwajuri fil-kitbiet tieg˙u huma xi˙a©a li fil-futur g˙ad trid ti©istudjata fuq i l- l ivell i tal-mostri-sacri tal-kompoΩiz-zjoni. Min-na˙a l-o˙ra, çertamuΩika kummerçjali nap-prezzaha wkoll. Filg˙odijietin˙obb nisma’ r-radju fit-triqlejn ix-xog˙ol, u mhux l-ewwel darba li jkun hemmsiltiet li nibqa’ nsaffar matulil-©urnata. M’iniex tajjeb biexniftakar il-lirika, imma nap-prezza t-talenti ta’ bosta kan-tanti kemm lokali u kemmbarranin. Xorta nemmen lil lum qed ni©u mitmug˙amuΩika li ma jixirqilhiex tis-sejja˙ tali, iΩda fl-istess waqtqed ti©i prodotta muΩikatajba ˙afna, u hawn artistivalidi immens.”

Fl-a˙˙ar nett Gordon temmdin l-intervista billi sa˙aq fuqil-fatt li huwa jemmen li kullforma ta’ arti te˙tie© il-˙in ul-ispazju biex tkun apprezza-ta. “Hawn ˙afna nies l ijag˙mlu xog˙ol siewi fiç-çokon tal- ir˙ula u bliettag˙na li j ikkontribwixxubiex Malta tkun aktar inter-essanti u l-˙ajja aktar sabi˙a.Façli taqa’ f’konkluΩjonijietmg˙a©©la li jkunu ddettatiminn pre©udizzju jew misin-formazzjoni. Min-na˙a l-o˙rag˙andna g˙alfejn inkunugrati g˙all-pubblikazzjonijietb˙al KullÓadd li jag˙tu çansli l dan i l-frott jo˙ro© fi l-bera˙. Min-na˙a tieg˙i nir-r ingrazzjak tal- ispazju l ioffrejtli,” temm jg˙idli.

ÌIMGÓA MQADDSA KÓ 29|03|2015 19kullhadd.com

Dan hu l-isem tal-wirja li ilha tittella’ g˙al dawn l-a˙˙ar erba’ snin f’BirΩebbu©a. Din il-wirja hijamqassma f’erba’ partijiet. L-ewwel parti hi dik ta’set vari kompluti b’sett bradelli artistiçi. It-tieniparti hija komposta minn sett ta’ tmien pitturib’simboli tal-Passjoni ta’ Sidna Ìesù Kristu. It-tielet parti hija dik tal-kundanna ta’ Kristu u r-raba’ u l-a˙˙ar parti hija dik li n˙olqot fis-sena2014 li tinkludi sett tas-Seba’ Duluri ta’ OmmnaMarija.

Óarsa dettaljata lejn din il-wirja

Fl-ewwel parti nsibu sett tradizzjonali ta’ vari,xog˙ol is-Senglean John Massa. Dawn il-varihuma kompluti b’sett bradelli ma˙duma minnManwel Vassallo. Dawn huma kompluti bil-pitturaxog˙ol Joseph Baldacchino u b’sett fjuretti ubrazzi. Insibu wkoll sett ta’ erba’ Evan©elisti,xog˙ol l-istatwarju Chris Micallef, kif ukoll sett ta’sitt an©li, xog˙ol barrani. Ta’ min isemmi wkoll lidin il-knisja fiha sepulkru mill-isba˙, u jikkumpli-mentawh insibu erba’ an©li o˙ra, xog˙ol JohnMassa.

Fit-tieni parti ta’ din il-wirja interessanti nsibusett ta’ tmien pitturi b’simboli tal-Passjoni ta’Sidna Ìesù Kristu. Dawn huma xog˙ol iΩ-ÛejtuniJoseph Baldacchino. Din is-sena g˙addej xog˙olfuq it-tmien u l-a˙˙ar pittura biex dan is-sett ikunlest.

Fit-tielet parti ta’ din il-wirja nsibu pittura li tix-hed l-isem tal-istess wirj: Dan hu Ibni L-G˙aΩiΩ.Din hija pittura tal-Missier Etern jilqa’ lil Ibnu l-Wa˙dieni fi ˙danu li hu mdawwar b’erba’ putti-ni. Din il-pittura hija xoghol mill-isba˙ tal-artistG˙awdxi Manwel Farrugia, waqt li l-korp ta’Kristu hu xog˙ol Publius Magro. Jakkumpanjawdin ix-xena mill-isba˙ insibu Ωew© pitturi o˙ra,ta’ Pilatu u ta’ Kajfa, xog˙ol Clint Busuttil.

Fir-raba’ u l-a˙˙ar parti nsibu l-aktar sezzjoniriçenti li nbdiet f’din il-wirja, dik ta’ pitturi tas-Seba’ Duluri ta’ Ommna Marija (Via Matris).

Tajjeb ng˙idu li din il-parti nbdiet is-sena l-o˙rabl-ewwel pittura tal-preΩentazzjoni ta’ Ìesù fit-tempju. Din is-sena qed jiΩΩanΩnu Ωew© pitturi©odda, dik tal-˙arba lejn l-E©ittu u meta ntilefÌesù fit-tempju. Dawn huma xog˙ol BJ Sammut.Tikkumplimenta din il-wirja nsibu wkoll faldrap-pa li ΩΩanΩnet ukoll is-sena l-o˙ra, b’disinn ta’Redrian Micallef u pittura xog˙ol Clint Busuttil.

Dati u ˙inijiet tal-ftu˙

Din il-wirja tinsab f’25, Sanjos House, Triq il-ÓajjaEwlenija, il-Qajjenza, BirΩebbu©a (limiti ta’ G˙ar

Dalam). Il-wirja tifta˙ illum 29 ta’ Marzu mid-9.30am san-

12.30pm u mis-6pm sat-8.30pm. Matul il-©img˙a l-wirja tifta˙ mis-6.00pm sad-9.30pm. Nhar Óamisix-Xirka tifta˙ mis-6.00pm sal-10.00pm, u nhar il-Ìimg˙a l-Kbira tifta˙ mid-9.00am san-12.30pm.

L-organizzaturi ta’ din il-wirja, Joseph Merciecau l-familja tieg˙u, jixtiequ jistiednu lill-pubblikubiex iΩur din il-wirja u jirrifletti fit-tbatija li kellujg˙addi minnha Sidna Ìesù Kristu g˙as-salvaz-zjoni tag˙na, biex bil-qawmien tieg˙u salvanag˙all-˙ajja ta’ dejjem. Joseph jawgura wkoll l-G˙id it-Tajjeb lil kul˙add.

SKEDA TA’ MARÇI FUNEBRI FUQ ONE RADIOSabiex nid˙lu aktar f’atmosfera ta’ niketf’dawn iΩ-Ωminijiet, il-baned Maltin ido-qqu numru ta’ marçi funebri, marçi li jin-daqqu b’temp inqas mg˙a©©el ˙dejndawk li mdorrijin nisimg˙u fil-festi fis-sajf,fuq noti iΩjed melodjuΩi u ta’ niket.Tradizzjoni o˙ra li wirtna mill-pajjiΩi©irien tag˙na tal-Italja kif ukoll minnSpanja.

Hija tradizzjoni mill-isba˙ li, kull sena,u˙ud mill-Baned li nsibu f’pajjiΩna jip-publikaw CD album ta’ marçi funebri.Din is-sena nsibu ˙ames soçjetajietmuΩikali u Ωew© kompoΩituri li ppubb-likaw CD albums ta’ marçi funebri. Insibul-Banda Queen Victoria taΩ-Ûurrieq, lippubblikat CD fl-okkaΩjoni tal-150 senabanda; il-Banda Beland taΩ-Ûejtun bis-CDbl-isem ta’ Vultus Domini (Wiçç Kristu);il-Banda L’Isle Adam tar-Rabat Malta bis-CD bl-isem Fuq il-Golgota; CD albummill-Banda Aniçi ta’ Óal Qormi u CDalbum mill-Banda Leone ta’ G˙awdex bl-isem ta’ Vexilla Regis. Barra dawn, din is-sena ppubblikaw CD

bil-marçi tag˙hom. Il-Mro. Etienne Spiteri,Surmast Direttur tal-Banda San Ìor© ta’

Bormla, tal-Banda San Ìiljan ta’ SanÌijan, tal-Banda Pompei ta’ Marsaxlokk uAssistent Surmast mal-Banda King’s Owntal-Belt, bl-isem ta’ Signum Crucis, li hijat-tielet ©abra ta’ marçi funebri li ppubbli-ka l-istess kompoΩitur; filwaqt li l-MroGordon Baldacchino, Assistent Surmast ug˙alliem tal-Banda Beland taΩ-Ûejtun uSanta Marija tal-Qrendi, ippubblika l-ewwel CD album tieg˙u, bl-isem ta’ InMemoriam. F’dawn iΩ-Ωew© CDs insibumarçi b’kompoΩizzjoni tal-istess kom-poΩituri li nkitbu tul dawn l-a˙˙ar Ωmienu issa jinsabu mi©bura kollha flimkien.

Marçi funebri fuq One Radio

Sa mill-bidu tat-twaqqif tal-istazzjon One,dejjem ing˙atat importanza lill-baned uwisq iΩjed waqt dawn iΩ-Ωminijiet b’diver-si programmi speçjali riservati g˙al daqqta’ marçi funebri, bi programmi ppreΩen-tati minn Mario Degabriele, b˙alma sartul dawn l-a˙˙ar 15-il sena.

Fl-img˙oddi, kien ferm iΩjed diffiçlib˙ala apparat g˙ax it-teknolo©ija makinitx avvanzata b˙alma hija llum. Fi

Ωmien il-mibki Joe Magrin u VanniFarrugia, l-in©iniera ta’ dak iΩ-Ωmien kienikollhom biçça xog˙ol kbira biex jo˙or©ul-prodott mixtieq fi Ωmien it-tapes u s-16digital. Dawn il-programmi kienu ji©uppreparati minn Ray Azzopardi u waramill-mibki Manuel Maggi. Mal-mewt ta’Maggi, dawn il-programmi ©ew afdatikompletament f’idejn Mario Degabriele,peress li qabel kien jg˙in fil-produzzjoni.Minn hawn, Mario jixtieq jirringrazzja lilClint Bajada, Kap ta’ One Radio, li g˙alsena o˙ra re©a’ fdalu l-produzzjoni u l-preΩentazzjoni ta’ dawn il-programmispeçjali.

Il-programmi speçjali m˙ejjija g˙aldin is-sena ser jixxandru kif ©ej:

Nhar l-Erbg˙a l-1 ta’ April, jum l-Erbg˙atat-Tniebri, fis-7.00pm, ser issir intervistama’ dilettanti miΩ-Ωew© parroççi Qriemafejn ser ji©u intervistati mexxejja spiritwaliu rappreΩentanti mis-soçjetajiet muΩikali,fratellanzi u persuni storiçi.

Wara, fid-8.45pm, jibda programm ta’marçi funebri mill-G˙aqda MuΩikali Aniçita’ Óal Qormi minn CD ta’ marçi funebrili ˙ar©et din is-sena, ta˙t id-direzzjoni tal-Mro Joe Vella.

Nhar Óamis ix-Xirka, fit-8.00pm, pro-gramm ta’ marçi funebri ddedikat lill-Banda Dekana u Çittadina L’Isle Adamtar-Rabat Malta, mis-CD ©dida li ˙ar©etdin is-sena bl-isem Fuq il-Golgota, bil-Banda ta˙t id-direzzjoni tal-Mro JosephGalea.

Nhar il-Ìimg˙a l-Kbira, fid-8.45am, pro-gramm iddedikat lill-Banda Beland taΩ-Ûejtun b’marçi funebri mis-CD ©didaVultus Domini bil-banda ta˙t id-direz-zjoni tal-Mro Ray Sciberras.

Fit-3.00pm, programm iddedikat lill-Banda Queen Victoria taΩ-Ûurrieq mis-CD bl-isem 150 Sena ta’ Storja, bil-bandata˙t id-direzzjoni tal-Mro Alfred Farrugia.F’din is-CD insibu ©abra ta’ marçi funebri

tul il-150 sena ta’ storja muΩikali fiΩ-Ûur-rieq.

Fid-8.45pm, programm ta’ marçi funebriddedikat lill-Banda Vittoriosana SanLawrenz tal-Birgu mis-CD ta’ marçi fune-bri li ˙ar©et is-sena l-o˙ra, bil-banda ta˙tid-direzzjoni tal-ekssurmast il-Mro PaulSchembri.

Fl-10.00pm, programm ta’ marçi funebriddedikat lill-Banda tas-SoçjetàFilarmonika Leone tar-Rabat G˙awdexmis-CD ©dida Vexilla Regis, bil-bandata˙t id-direzzjoni tal-Mro Colin Attard.

F’12am, sbie˙ is-Sibt 4 ta’ April, pro-gramm ta’ marçi funebri ddedikat g˙as-CDs li ˙ar©u Ω-Ωew© kompoΩituri, il-MroEtienne Spiteri mis-CD Signum Crucis u l-Mro Gordon Baldacchino mis-CD InMemoriam. Dan il-programm iwassalnasat-2.45am.

Fl-4.00am programm ta’ marçi funebriddedikat lill-G˙aqda MuΩikali San Ìor©Martri ta’ Óal Qormi minn diversi marçifunebri li ˙ar©et l-G˙aqda tul is-snin, bil-banda ta˙t id-direzzjoni tal-Mro ArchibaldMizzi.

Kull min jixtieq kopja ta’ dawn is-CDsimsemmija, jista’ façilment jakkwistakopja ta’ dawn billi jΩur il-kaΩini rispettivif’dawn il-©ranet.

minn Mario Degabriele

DAN HU IBNI L-GÓAÛIÛ

20 29|03|2015 ÌIMGÓA MQADDSAkÓkullhadd.com

ATTIVITAJIET F’BOSTA RÓULA MA F’pajjiΩna insibu bosta attivitajiet li ji©u organizzati volontarjament minn bosta individwi u g˙aqdiet biex ti©i mfakkra il-Ìimg˙a Mqaddsa f’bostar˙ula. Attivitajiet li jvarjaw minn wirjiet, pageants, drammi, rappreΩentazzjonijiet u o˙rajn, kollha bil-g˙an li jfakkruna f’dan iΩ-Ωmien ta’ preparaz-zjoni g˙all-ikbar festa tal-Knisja. Hawn ser nag˙tu ˙arsa ta’ w˙ud minn dawn l-attivitajiet li qed ji©u organizzati f’diversi r˙ula. Minn hawn in˙e©©ulill-pubbliku ©enerali sabiex iΩur dawn l-attivitajiet u japprezza l-˙idma u d-dedikazzjoni li ssir minn bosta individwi u g˙aqdiet.

BirΩebbu©a

Consumatum Est. Wirja Fil-kaΩin tal-G˙aqdaMuΩikali San Pietru fil-Ktajjen, faççata tal-knisja parrokk-jali. Insibu g˙all-wiri sett ta’ vari, mejda tal-appostli fuqstil Lhudi, platti bir-ross, o©©etti sagri u affarijiet o˙rarelatati.

Il-wirja tifta˙ fost il-©img˙a bejn is-6pm u t-8pm, Sibtijietu Ódud mid-9am sa 12pm u mis-6pm sa-8.30pm. Óamisix-Xirka mis-6pm sal-11pm u nhar il-Ìimgha l-Kbira mid-9am sas-1pm.

Ecce Homo. Wirja ta’ statwi antiki tal-Ìimg˙a l-Kbira f’mudell ta’ knisja li jinkludi wkoll kurçifiss antik˙afna u ecce homo flimkien ma xi simboli o˙rajn. Tinsabfi Triq San Mikiel. Óinijiet tal-ftu˙, kuljum mill-5pm sat-8pm.

Passio Coelorum Rex . Wirja ta’ vari f’mudellori©inali ta’ knisja g˙all-wiri wara l-knisja parrokkjali.Tifta˙ kuljum mill 5.30pm sat-8.30pm, is-Sibt u l-Óaddmit-8.30am sa 12.00pm u mill-5pm sat-8.30pm, Óamis ix-Xirka miftu˙a sas-1.00am.

Il-Belt Valletta

L-Alpha u l-Omega – Il-bidu u t-tmiem. B˙almasar dejjem tul dawn il-41 sena, G˙aqda Festi Esterni SanDuminku permezz tal-Kumpanija Teatrali DumnikaniBeltin, se ttella’ d-dramm bl-isem ta’ Alpha u Omega. Danse jsir nhar it-Tnejn 30 ta’ Marzu, l-Erbg˙a l-1 ta’ Apil fis-7.00pm, kif ukoll nhar il-Ìimg˙a l-Kbira 3 ta’ April fid-9.15am. Ir-riservazzjonijiet jistg˙u jsiru fuq 9945 1909.Dan id-dramm ser jittella’ fil-kripta ta’ ta˙t il-knisja ta’ SanDuminku tal-Belt stess.

Birkirkara

Passio et Resurrectio hija wirja li qed tittella’ fiç-Çentru Parrokjali San ÌuΩepp Óaddiem, f’71, TriqBwieraq, Birkirkara, mill-G˙aqda Wirjiet San ÌuΩeppÓaddiem. Il-wirja tifta˙ kuljum bejn id-9am u 12pm umill-4pm sad-9pm. Óamis ix-Xirka tifta˙ sa 12am u fil-Ìimg˙a l-Kbira tifta˙ mid-9am sas 1pm u mill-4pm sas6pm.

“Ebda ˙tija ma nsib f’dal bniedem” (Lq 23,4b)wirja fix-xelter, kantina u s-swali tal-kaΩin tal-G˙aqdaMuΩikali Sant’Elena, imtellg˙a mill-istess g˙aqda. Il-wirjatifta˙ matul il-©img˙a mis-6pm sad 9pm. Óamis ix-Xirkatifta˙ sal-11pm u nhar il-Ìimg˙a l-Kbira tifta˙ mit-8amsas-2pm.

Il-wirja tinkludi diversi xeni mill-passjoni bi statwi life-size, xog˙ol artistiku bir-ross u smid ikkulurit, diversistatwetti u l-kappella tal-kaΩin armata g˙all-istessokkaΩjoni. Nhar Óadd il-G˙id, fis-6.30pm, to˙ro© purçis-sjoni bl-istatwa ta’ Kristu Rxoxt mill-istess kazin u ddurmat-toroq ta’ Birkirkara. Takkumpanja l-Banda Sant’Elenaflimkien ma’ bosta persuna©©i bibliçi.

Wirja ta’ statwa life-size. L-G˙aqda ArmarSant’Elena ta’ Birkirkara, ser ittella’ wirja ta’ statwa life-size ta’ Kristu Redentur, ma˙duma mill-istatwarju MaltiMariorick Mifsud, bit-teknika ta’ kartapesta ta’ Lecce. Dinl-istatwa ser tkun g˙all-wiri fiç-Circolo San Ìwakkin, f’71,Triq il-Kbira Birkirkara.

Wirja ta’ Vari armati f’mudell ta’ knisja mid-Dulurisa Óadd il-G˙id. G˙and Fredu Muscat, 56, Triq il-Kbira.Ftu˙ mill-4.30 sat-8.30, Sibtijiet, Ódud u festi mid-9.30 sa12pm u mill-4pm sat-8.30pm.

Lucem Vitae. Wirja sagra mtellg˙a fil-kaΩin tal-Banda Duke of Connaught’s Own, fi Triq il-Wied, mill-grupp TEAK-Talent Elenjan Arti u Kultura. Il-wirja tinkludisett statwi tal-Vija Sagra, simboli, mejda tal-appostli, plattima˙duma bi smid, ross u g˙agin ikkulruit, kwadru kbirma˙dum bis-smid, vestwarju u çenaklu Lhudi. Nhar Óamisix-Xirka l-wirja tkun animata minn persona©©i bibbliçi lijwasslu r-riflessjonijiet tag˙hom.

Bormla

Ìesù Jsejja˙ U A˙na Nwie©bu. Is-soçjetà DomusPius IX ta’ Bormla qed ittella’ din il-wirja g˙at-62 darba.Wirja b’mejda tal-appostli u golgota. Insibu wkoll bostaxog˙ol bir-ross u mel˙ ikkulurit translucent (dawl pene-tranti). Il-wirja tifta˙ kuljum mid-9am sas-1pm u fil-g˙axijamill-5pm sad-9.30pm. Nhar Óamis ix-Xirka u fil-Ìimg˙a l-Kbira tifta˙ sa tard billejl.

Il-Fgura

Wirja ta’ Minjatura ta’ Knisja g˙and il-familjaMercieca. F’din il-minjatura nsibu dak kollu li wie˙ed isibfi knisja kbira, b’kor, Ωew© kappelluni kbar, ˙ames navikull na˙a, sagristija, oratorju, kif ukoll vestwarju, diversisimboli, pulptu, sedja, altar, altar tar-respoΩizzjoni, u settstawi mill-isba˙ xog˙ol Renzo Gauci, fost ˙afna affarijieto˙ra. Il-wirja tifta˙ minn g˙ada sal-Erbg˙a bejn it-8.30pm ul-10pm. Óamis ix-Xirka mid-9.30am sal-12.15pm u mis-6.30pm sal-10pm. Nhar il-Ìimg˙a l-Kbira mit-8.30 sas-1pm.Tinsab g˙all-wiri fi 339, Triq il-Mer˙ba.

Il-Gudja

Daqq ta’ marçi funebri mill-Banda Marija Assunta,b’tifkira tal-membri mejta tas-Soçjetà, illum il-Óadd fil-pjaz-za tal-Gudja fl-10.30am.

Ósiltilkom Saqajkom. Wirja mtellg˙a mill-familjaMifsud fil-kappella ta’ Bir Miftu˙, il-Gudja, viçin l-ajruport.Wirja li tinkludi Çenaklu life-size fuq stil Lhudi li tesibixxi l-Óasil tar-Ri©lejn. Óinijiet tal-ftu˙, fost il-Ìimg˙a u s-Sibtmis-6.00pm sad-9.00pm; il-Óadd mid-09.00am sa 12.00pmu mis-6.00pm sad-9.00pm; Óamis ix-Xirka mid-09.00am sa12.00pm u mis-6.00pm sa nofsillejl; fil-Ìimg˙a l-Kbira mid-09.00am sa 12.00pm. Nhar l-Erbg˙a tat-Tniebri, fl-1 ta’April 2015 se jittella’ kunçert ta’ marçi funebri b’kollaboraz-zjoni mal-G˙aqda Marija Assumpta.

Óad-Dingli

It-Triq tas-Salib fit-Toroq Tag˙na. Vija Sagra dram-matizzata bit-tema Is-Salib: Skola ta’ M˙abba organizzatamill-parroçça ta’ Santa Marija u l-G˙aqda MuΩikali SantaMarija ta’ Óad-Dingli. Din ser tittella’ nhar it-Tlieta 31 ta’Marzu fis-6.30pm.

Óal Balzan

Mill-A˙˙ar Çena sal-Qawmien. Wirja mtellg˙amill-kaΩin tal-Banda San Gabriel fuq Ωew© sulari fl-istesskaΩin. Insibu çenaklu u diversi statwi life-size kif ukoll fl-a˙˙ar nett statwa ta’ Kristu Rxoxt life-size. Insibu wkollminjatura ta’ purçissjoni ta’ Óadd il-Palm li ssir f’Óal Balzanstess. Il-wirja tifta˙ kuljum bejn is-6pm u d-9pm. Sibt,Ódud u festi mid-9am sa 12pm u mill-5pm sad-9pm.Óamis ix-Xirka mill-5pm sa 12am u nhar il-Ìimg˙a l-Kbiramit-8am san-12.30pm u mill-5pm sat-8pm. Illum fl-10.30,issir purçissjoni b’diversi persuna©©i bibliçi li ddur mat-toroq ta’ Óal Balzan, organizzata mill-istess kaΩin b’kollab-orazzjoni mal-Kunsill Lokali.

Ûew© wirjiet organizzati minn Alfred u NoelGrima, wa˙da fil-knisja l-qadima tal-Annunzjata u l-o˙rafil-kappella ta’ Santu Rokku fi Triq it-Tliet Knejjes, ÓalBalzan. Wirja miftu˙a mis-27 ta’ Marzu sat-3 ta’ April. Ftu˙matul il-©img˙a bejn id-9.30 u 12pm u mill-16.30 sat-20.30pm. Óamis ix-Xirka tifta˙ mid-9.30 sa 12pm u mill-4.30 sal-23.30pm u l-Ìimg˙a l-Kbira mit-8am sa 12pm.

Óal G˙arg˙ur

Ómar tas-Salib – Sfida teatrali f’Óal G˙arg˙ur,illum. L-G˙aqda Teatrali Dwal Ìodda tie˙u ˙sieb biex ta’kull sena tippreΩenta produzzjoni kkumbinata mal-purçis-sjoni bil-vari tal-Ìimg˙a l-Kbira. Programm: fl-4.30pm,muΩika adattata tilqa’ l-udjenza u l-atturi fil-pjazza u fil-

5pm bidu tal-ewwel att, Il-˙mar ta’ Betlem ta’ Greccio, tal-Osanna: Sallbu (illum). Fis-6.00pm: bidu tal-˙ru© tal-purçis-sjoni bis-sehem tal-Kor Pax Christi u l-Banda SanBartilmew. Fit-8pm: bidu tat-tieni att: il-vari tal-Ìimg˙a l-Kbira jinxteg˙lu fuq il-palk tal-˙ajja sal-pjagi u ta’Fran©isku li g˙adhom inixxu fi Ωmienna. Fid-9.30pm:Kollox Mitmum? Jew? Aktar tag˙rif jista’ jinkiseb mill-pa©nata’ Facebook Dwal Ìodda jew çemplu 7909 2624.

Óal Qormi

Attivitajiet mill-parroçça ta’ San Sebastjan. Minkejja li f’din il-parroçça ma ssirx purçissjoni bil-vari,

xorta wa˙da nsibu kult b’sa˙˙tu fejn ji©u organizzati bostaattivitajiet f’dan iΩ-Ωmien minn bosta sezzjonijiet fl-istessparroçça.

Regnum. Pegeant b’kitba ta’ Shaun Formosa li sejtella’ s-St Sebastian Peagant Group u ser jittella’ nhar it-Tlieta u l-Erbg˙a fit-8.15pm fuq iz-zuntier tal-knisja par-rokkjali.

Calicem Salutis. Çenaklu bi statwi life-size armatta˙t il-knisja parrokkjali mill-Kummissjoni Ûg˙aΩag˙BastjaniΩi.

Redemptio Sanguinis. Wirja mtellg˙a fil-kazin tal-Banda Pinto li tikkonsisti f’sett statwi, xog˙ol PawluAquilina, u diversi simboli.

Mixeg˙la. Nhar Óamis ix-Xirka saret tradizzjoni lifuq iz-zuntier tal-knisja parrokkjali tintrama mixeg˙la li turixena differenti kull sena. Ma jonqosx li din issir ukoll dinis-sena.

Il-Kundanna. Drama li se titella’ llum bejn l-10.00am u 12.00pm u nhar il-Ìimg˙a l-Kbira bejn id-9.00am u 12.00pm fix-xelter tal-G˙assa tal-Pulizija.

Tghid Jien? RappreΩentazzjoni ˙ajja b’rifflessjoniji-et fil-kaΩin tal-Banda Pinto nhar Óamis ix-Xirka.

Dan kollu jil˙aq il-qofol tieg˙u bil-purçissjoni tal-vara ta’Kristu Rxoxt nhar Óadd il-G˙id, bil-˙ru© fid-9.00am u d˙ulf’12.00pm bil-©irja tradizzjonali u t-tberik tal-figolli.

Attivitajiet mill-Banda Aniçi. Ecce Mater Tua. Wirja tal-Passjoni fil-kaΩin tal-

G˙aqda MuΩikali Aniçi. Insibu replika f’minjatura tal-purçissjoni li to˙ro© mill-parroçça ta’ San Ìor© ta’ ÓalQormi stess, xog˙ol George Cutajar. Hemm ukoll diversistatwi ta’ Kristu Rxoxt. Il-wirja tifta˙ kuljum mill-4.45pmsad-8.45pm. Illum tifta˙ ukoll mid-9.00am sa 12.00pm.Nhar Óamis ix-Xirka tifta˙ mid-9.00am san-12.30pm u mill-4.30pm sal-11.30pm. Waqt li nhar il-Ìimg˙a l-Kbira tifta˙mit-8.30am sas-1.00pm u mill-4.00pm sad-9.00pm.

Barra dan, il-Banda Aniçi ser torganizza wkollKuncerti Ìenerali ta’ Marci Funebri, g˙ada t-Tnejn u nharl-Erbg˙a mis-7pm ’il quddiem fl-istess kazin.

Privates g˙as-seba viΩti. Organizzati mill-Óbiebtas-Sezzjoni Soçi Nisa Attivi fi ˙dan l-G˙aqda Soçjo-MuΩikali Aniçi nhar Óamis ix-Xirka 2 ta’ April 2014. Tluqtal-privates minn ˙dejn il-kaΩin fis-7.30pm, fejn inΩuruseba’ knejjes differenti f’Malta: ÓaΩ-Ûebbu©, ir-Rabat, Ra˙alÌdid, iΩ-Ûejtun, il-Birgu, Bormla u l-Isla. Biljetti mill-kaΩing˙all-prezz ta’ €6.

Óal Luqa

Óelsien. Il-grupp SKENE, li ta’ kull sena f’dawn iΩ-Ωminijiet itella’ dramm, din is-sena g˙aΩel li jtella’ dramm linkiteb mill-mibki Ìwann Abela OFM, madwar 25 sena ilu.L-a˙˙ar rappreΩentazzjoni ser tittella’ llum fis-7.30pm fit-Teatru Meanoia.

ÓaΩ-Ûabbar

Filius Dei. Wirja ta’ statwa life-size b’differenzama˙duma mill-iskultur Emmanuel Fenech. Tifta˙ kuljum sanhar is-Sibt bejn is-6.00pm u d-9.00pm. Illum u nhar it-Tlieta tifta˙ ukoll bejn id-9.00am u 12.00pm. Il-Ìimg˙atifta˙ filg˙odu biss. Sibt il-G˙id tifta˙ filg˙odu u fil-g˙axija.

ÌIMGÓA MQADDSA kÓ 29|03|2015 21kullhadd.com

ATUL IL-ÌIMGÓA MQADDSA 2015Wirja organizzata minn Kenneth Bonavia

f’Narçis, Triq Bormla, ÓaΩ-Ûabbar. Óinijiet tal-ftu˙: fostil-©img˙a mis-6.00pm sad-9.00pm; is- Sibt u l-Óadd mid-9.00am sa 12.00pm u mis-6.00pm sad-9.00pm; Óamisix-Xirka mis-6.00pm sal-11pm; il-Ìimg˙a l-Kbira mid-9.00am sa 12.00pm. B˙al kull sena ssibu esibiti xi affariji-et ©odda.

ÓaΩ-Ûebbu©

Wirja tal-Ìimg˙a Mqaddsa fil-kaΩin tal-BandaSan Filep, b’bosta statwi life-size. Tifta˙ kuljum sal-Ìimg˙a l-Kbira mill-5.30pm sat-8.30pm. Illum tifta˙ ukollmid-9.00am sa 12.00pm. Óamis ix-Xirka tifta˙ filg˙odu utibqa’ miftu˙a sal-11.00pm. Nhar il-Ìimg˙a l-Kbira tifta˙mid-9.00am sas-1.00pm.

Il-Óamrun

Lux Mundi. Wirja tal-Ìimg˙a Mqaddsa organiz-zata minn Manwel Mifsud u Massimo Borg f’81, Triq il-Kbira, il-Óamrun (ftit ’l isfel minn Daniel’s ShoppingComplex). Tifta˙ sa Sibt il-G˙id kuljum mill-5.30pm sad-9pm. Is-Sibt u l-Óadd mid-9.00am san-12.30pm u mill-5.00pm sad-9.30pm. Óamis ix-Xirka mill-5.00pm sal-10.00pm. Il-Ìimg˙a l-Kbira mid-9.00am san-12.30pm.

L-IslaÌrajjet il-Fidwa. Wirja tal-Ìimg˙a Mqaddsa

mtellg˙a fil-Kunsill Lokali tal-Isla. F’din il-wirja nsibubosta simboli u statwi ma˙duma mill-mibki SengleanSalvu Bonello. Hemm ukoll xi statwi ma˙duma minnJeffrey Zarb, alliev tal-istess Bonello. Esebit g˙all-ewweldabra ser ikun hemm statwa tal-Irxoxt li Bonello mala˙aqx lesta qabel mewtu. Din g˙adha fuq it-tafal. Il-wirjatifta˙ kuljum. Matul il-©img˙a bejn is-6.00pm u d-9.00pm.Illum u t-Tlieta 31 ta’ Marzu mid-9.00am sa 12.00pm umill-5.00pm sad-9.00pm; Óamis ix-Xirka mid-9.00am sal-12.00pm u mill-5.00pm sal-11.00pm; u nhar il-Ìimg˙a l-Kbira mit-8.00am sa 12.00pm u mill-5.00pm sad-9.30pm.

Il-Kalkara

Il-Fidwa. Wirja ta’ Mejda fuq stil Lhudi u statwital-Passjoni mtellg˙a miç-Circolo San GiuseppeFilarmonika Sagra Familja. Din tkun g˙all-wiri fis-Sala SanÌuΩepp fl-istess kaΩin li jinsab fi Triq Rinella. Tifta˙Kuljum mis-6.0pm sat-8.00pm. Illum u nhar il-Ìimg˙a l-Kbira tifta˙ mid-9.00am sa 12.00pm.

In-Naxxar

Demmi li Jixxerred G˙alikom. Wirja u rap-preΩentazzjoni ˙ajja tal-A˙˙ar Çena, fil-KaΩin tas-SoçjetàMuΩikali Peace, A.D. 1862. Din qed ti©i organizzata mill-kummissjoni li din is-sena qed tiççelebra l-20 sena mit-twaqqif tag˙ha. Insibu wkoll sepurklu armat u diversisimboli tal-Passjoni. Il-wirja tifta˙ kuljum bejn il-5.30pm ut-8.00pm u nhar il-Ìimg˙a l-Kbira mid-9.00am sa12.00pm. Ir-rappreΩentazzjoni tittella’ kull 20 minuta nharÓamis ix-Xirka bejn it-8.00pm u l-11.00pm. G˙al iΩjedinformazzjoni tista’ ΩΩur is-sitwww.bandapeacenaxxar.com

Ir-Rabat

Qum Óa Jiddi Wiççek, fil-parroçça tar-Rabat. Fil-parroçça ta’ San Pawl tar-Rabat ser issir meditazzjoni fuqit-Triq tas-Salib, it-Tlieta 31 ta’ Marzu 2015 fis-6.30pm. It-tema tal-Vija Sagra ta’ din is-sena hija Qum Óa JiddiWiççek, fejn fiha ser jirreçtaw madwar erbg˙in persuna.Din ser tkun imΩewqa bi w˙ud mill-persona©©i li seriwasslulna messa©© attwali b˙ala mezz ta’ riflessjoni per-sonali kif ukoll bil-kant tal-Vija Sagra Ikun Li Trid Int mill-grupp Tiberija Familja tal-istess parroçça.

Ra˙al Ìdid

U Fit-tielet Jum Qam. Wirja tal-Ìimg˙a Mqaddsafis-sede tas-Socjetà De Paule, organizzata mill-partitarji De

Paule. Il-wirja tifta˙ kuljum bejn il-5.00pm u t-8.00pm;Óamis ix-Xirka sa 12am; u l-Ìimg˙a l-Kbira bejn id-9.00am u 1.00pm.

Easter Breakfast. Wara li tispiçça l-quddiesa ta’Sibt il-G˙id, fl-10.00pm ser ikun organizzat Easter break-fast u t-Tnejn 6 ta’ April ser ikun organizzat festin tal-G˙idg˙at-tfal bejn il-5.00pm u s-7.30pm. Barra minn hekk, il-Banda De Paule tkun impenjata bis-servizz tal-purçissjonital-Ìimg˙a l-Kbira u ta’ Óadd il-G˙id.

Is-Si©©iewi

Regnans Ex Cruce. Wirja mtellg˙a mill-G˙aqdatan-Nar San Nikola, f’52/53, Il-Kamrun, Triq il-Parroçça,eΩattament wara l-knisja parrokkjali. Tifta˙ kuljum bejn il-5.00pm u t-8.00pm. Illum tifta˙ ukoll bejn it-8.00am u12.00pm; Óamis ix-Xirka tifta˙ bejn is-6.00pm u 1.00am, unhar il-Ìimg˙a l-Kbira tifta˙ bejn it-8.00am u 12.00pm.

IΩ-Ûejtun

Quid Veritas Est. RappreΩentazzjoni ˙ajjamtellg˙a g˙all-pubbliku mill-Kummissjoni Ìimg˙a Kbirafi ˙dan l-G˙aqda MuΩikali Beland matul din il-©img˙a, fil-kaΩin. Din se tittella’ llum bejn l-10.00am u 12.00pm; nharÓamis ix-Xirka mit-8.00pm sa 12.00pm u nhar il-Ìimg˙al-Kbira bejn id-9.00am u 12.00pm.

Barra minn hekk, fl-istess kaΩin qed issir wirja ta’fotografija, statwi u xog˙ol artistiku bi smid u ross ikkulu-rit. Din tifta˙ kuljum bejn is-7.00pm u l-10.00pm. Sibtijietu Ódud tifta˙ ukoll mid-9.00am sa 12.00pm.

Il-Banda Beland, li ta’ kull sena tag˙ti s-sehem tag˙hafil-purcissjoni tal-Ìimg˙a l-Kbira quddiem il-vara l-Kbira.Proprju nhar il-Ìimg˙a ser tkun qed tilqa’ fi ˙danha erba’bandisti ©odda, biex b’hekk tkompli tikber il-familja ta’muΩiçisti fi ˙dan l-istess kaΩin. Il-bandisti l-©odda tal-Banda Beland, akkumpanjata mill-g˙alliema rispettivitaghhom huma: (bilqieg˙da mix-xellug g˙al-lemin) il-MroJoe Cutajar, g˙alliem tal-istrumenti tal-qasba; il-Mro RaySciberras, surmast direttur; il-Mro Gordon Baldacchinog˙alliem tat-teorija; il-Mro Tancred Grech, g˙alliem tal-istrumenti tar-ramm; u (bilwieqfa mix-xellug g˙al-lemin)Eleonor Borg, flawt; Cheryl Curmi, klarinet; Marica Grech,klarinet; Jordan Curmi, perkussjoni.

IΩ-Ûurrieq

Sitio. Wirja tal-Ìimg˙a Mqaddsa mtellg˙a mis-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ Karmelitani fil-kaΩin tal-G˙aqdaKarmelitana Banda Queen Victoria. F’din il-wirja se jkunhemm esibiti diversi settijiet ta’ vari, platti tas-smid u xenilife-size fost l-o˙rajn. L-attrazzjoni prinçipali se tkun iΩ-Ωew© statwi, xog˙ol Joseph Cutajar Zahra ta’ G˙awdex, lise jiΩΩanΩnu f’din il-wirja u li se jiffurmaw parti mis-settta’ vari li din is-sezzjoni qed tag˙mel. Il-wirja tifta˙kuljum mid-9.00am sa 12.00pm u mill-4.00pm sat-8.00pm.Nhar Óamis ix-Xirka tifta˙ sal-11.00pm, u fil-Ìimg˙a l-Kbira tifta˙ filghodu biss.

Programm MuΩikali ta’ marci funebri mill-BandaSanta Katarina V.M. illum fl-10am f’Misra˙ ir-Repubblika.Il-banda tkun ta˙t id-direzzjoni tas-Surmast Direttur JosefGrech.

Wirja ta’ statwi u affarijiet o˙ra relatati mal-Ìimg˙a Mqaddsa mtellgha mis-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙Palmisti fi ˙dan l-istess soçjetà.

Missier A˙frilhom hija rappreΩentazzjoni viΩivaf’dar antika f’Misra˙ ir-Repubblika. Il-˙inijiet tal-wirja u r-rappreΩentazzjoni jkunu kuljum mis-6.30pm sal-10.00pm.Nhar Óamis ix-Xirka tifta˙ sal-11.30pm, filwaqt li nhar il-Ìimg˙a l-Kbira tifta˙ mit-8.00am sa 12.00pm.

G˙awdex

Attivitajiet organizzati mill-G˙aqda DrammatikaG˙ajnsielem. Din l-g˙aqda ©iet imwaqqfa fl-1987 bl-g˙anli torganizza attivitajiet matul dan iΩ-Ωmien.

Óadd il-Passjoni. Attività li tikkonsisti fid-d˙ul ta’Ìesù f’Ìerusalemm illum fil-5.00pm. F’kaΩ ta’ maltempdin ti©i posposta g˙al nhar it-Tlieta fl-istess ˙in.

Kont Hemm hija mixja tal-A˙˙ar Çena u VijaSagra ˙ajja bbaΩata fuq dik li nbdiet fl-1991 mill-Papa

Ìwanni Pawlu II. Din tibda fil-Ìnien tal-Ìetsemani u tin-temm ˙dejn il-qabar fiΩ-Ωona Ta’ Passi fejn jittella’Betlehem f’G˙ajnsielem u tkompli lejn Forti Chambray.

L-A˙˙ar Çena hija rappreΩentazzjoni ˙ajja fis-sitTa’ Passi. Din ser issir f’Óamis ix-Xirka, mit-8.30pm sal-11.30pm u fl-g˙odwa tal-Ìimg˙a l-Kbira, mid-9.00am sa12.00pm. Il-post fejn se ssir ic-Çena hija dik li fi Ωmien il-Milied tintuΩa b˙ala l-Grotta f’Belehem f’G˙ajnsielem.

Ave Crux, Spes Unica. Wirja tal-Ìimg˙a Mqaddsaminn George Mercieca, fi Triq il-Karmnu, ir-RabatG˙awdex. F’din il-wirja hemm sett vari tal-Passjoni mill-istatwarju Manwel Buhagiar. Din is-sena qed ti©i mΩanΩnastatwa o˙ra tat-Tradiment ta’ Kristu. Attrazzjoni ewlenijahija b˙al kull sena xbieha antika tal-wiçç ta’ Kristu li tmurlura g˙all-1904. Il-wirja tifta˙ kuljum mill-5.00pm sat-8.30pm u filg˙odu mill-10.00am sa 12.00pm. Nhar Óamisix-Xirka tifta˙ mid-9.30am san-12.30pm u mill-5.30pm sal-11.30pm. Nhar il-Ìimg˙a l-Kbira tifta˙ mis-7.00am san-12.30pm u mit-3.00pm sad-9.00pm.

In Meus Via Ad Golgotta. Wirja ta’ vari artistiçima˙duma minn Pierre Bugeja ©o mudell ta’ knisja umejda tal-appostli. Din tinsab fi Triq id-Durell, Ta’ Sannat.Il-wirja tifta˙ mis-6.00pm sat-8.30pm; Óamis ix-Xirkatifta˙ sal-10.0pm u nhar il-Ìimg˙a l-Kbira tifta˙ mid-9.00am sas-1.00pm.

Attivitajiet O˙ra

L-im˙abba Tieg˙u…Biddlitni. Dramm b’temasoçjali mtella’ mir-residenti tal-Façilità Korrettiva ta’Kordin bil-kollaborazzjoni tal-Amministrazzjoni tal-Façilità, iç-Chaplaincy u l-Fondazzjoni RISE, li ser ikunqed jittella’ g˙all-pubbliku b˙ala parti mill-attivitajiet tal-Ìimg˙a Mqaddsa. Dan ser jintwera llum mid-09.30am sa12.00pm u mit-3.oopm sas-7.oopm, mit-Tnejn sal-Erbg˙amill-16.30pm sal-10pm; nhar Óamis ix-Xirka mill-5.00pm’il quddiem u nhar il-Ìimg˙a l-Kbira mid-9.30am sa12.00pm u mill-5.0pm ’il quddiem.

Wirja tal-Ìimg˙a Mqaddsa fil-Kwartieri Ìeneralital-Pulizija. Tifta˙ kuljum sa’ Óadd il-G˙id mit-8.00am sa12.00pm u mill-5.00pm sat-8.00pm; nhar Óamis ix-Xirkatifta˙ mit-8.00am sa 12.00am; u nhar il-Ìimg˙a l-Kbiratifta˙ mit-8.00am sal-5.00pm.

Consumatum Est. Wirja tal-Ìimg˙a Mqaddsamtellg˙a fl-G˙assa tal-Pulizija tal-Belt Valletta, fil-©enb ta’Pjazza San Ìor©. Tifta˙ kuljum sa Óadd il-G˙id mid-9.00am sas-7.00pm; nhar Óamis ix-Xirka tifta˙ sal-11.30pm; u nhar il-Ìimg˙a l-Kbira u Óadd il-G˙id tifta˙sal-10.00pm; Sibt il-G˙id tifta˙ sat-8.00pm.

Via Crucis Nazzjonali immexxija minn Mons.Arçisqof Scicluna nhar l-Erbg˙a fil-Kottonera, organizzataminn Radju RTK flimkien mal-Arçidjocesi ta’ Malta. Tibdafis-7.30pm minn ˙dejn il-Maçina fl-Isla, tg˙addi max-Xattta’ Bormla u tintemm fil-©nien ta’ Couvre Porte fil-Birgu.Matul il-Via Crucis se tin©arr l-istatwa ta’ Ìesù Redentur.Peress li hija s-sena ddedikata lir-reli©juΩi, il-˙sibijiet tal-Via Crucis inkitbu minn Fr Sandro Vella, Karmelitan, waqtli l-kor huwa kompost mir-reli©juΩi, ta˙t id-direzzjoni ta’Fr Daniel Galea O. Carm. Hija x-xewqa ta’ Mons. Arçisqofli g˙al din il-Via Crucis jattendu l-fratelli u dawk kollhainvoluti fil-purçissjonijiet tal-Ìimg˙a l-Kbira li jsiru mad-war Malta.

Wirja fil-Ministeru tal-Familja u Solidarjetà Soçjalimtellg˙a mill-Grupp Mejda Appostli Mellie˙a. Din hija l-35 sena li dan il-grupp qed ittella’ l-wirja, fejn riçentamentkienet tittella’ fiç-Çentru Parrokjali tal-Mellie˙a. Biss dinis-sena, fuq xewqa tal-Onor Michael Farrugia, il-wirja qedissir fil-bini ta’ dan il-Ministeru, f’Palazzo Ferreria, Triq ir-Repubblika, il-Belt Valletta. Insibu g˙all-wiri l-mixja ta’Ìesù mit-tkeççija tal-bejjieg˙a tat-tempju sad-dehra lill-Appostli b’sett vari artistiçi. Insibu wkoll xena tal-GolgotarappreΩentata bi strtuttura tridimensjonali b’qies ta’ 8piedi b’6 piedi. Il-wirja tifta˙ kuljum mit-8.00am sas-6.00pm. Óamis ix-Xirka tifta˙ sal-10.00pm, u nhar il-Ìimg˙a l-Kbira tifta˙ sa 12.00pm.

Wirja fl-entratura tal-Isptar Mater Dei b’risq L-Istrina, organizzata minn grupp ta’ ˙addiema fl-IsptarMater Dei. Insibu g˙all-wiri diversi affarijiet life-sizema˙duma bl-idejn, b˙al salib, kolonna tal-fla©ellazzjoni,arma rumana u o˙rajn. Hemm ukoll g˙all-wiri sett statwital-pied replika taΩ-Ûejtun, kif ukoll çenaklu life-size.

22 29|03|2015 ÌIMgÓA MqAddSAkÓkullhadd.com

IL-ÌIMGÓA MQADDSA FI SPANJA

SEMANA SANTA U STRAMBERIJI

F’pajjiΩna nirreferu g˙aliha b˙ala l-Ìimg˙a Mqaddsa, iΩda l-Ispanjolijafuha b˙ala Semana Santa. Minkejja lidin il-festa tfakkar l-iktar ©rajja sewdafil-kalendarju Nisrani, l-ispirtuMediterranju tal-Ispanjoli, b˙al tal-Maltin, wassal biex din il-festa tkunimfakkra kull sena b’esibizzjonijiet upurçissjonijiet elaborati li fihom l-isplendur ma jonqosx.

Lanqas ma jonqsu t-tradizzjonijietkemxejn strambi, b˙all-purçissjonif’Leòn li ssir f’Óamis ix-Xirka f’©ie˙çertu Genaro Blanco. Blanco kien mietfl-1929 meta ntlaqat minn trakk taΩ-Ωibel waqt kien qed jg˙addi l-awrinama’ ˙ajt. MaΩ-Ωmien ˙a l-isem ta’ qad-dis, u jing˙ad ukoll li jwettaq il-‘mirakli’.

Iktar minn ©img˙a ta’ çelebrazzjonijiet

L-isplendur tal-esibizzjonijiet ivarjabejn re©jun u ie˙or. Filwaqt li f’re©junib˙al Andalusia l-Ìimg˙a Mqaddsa ti©iççelebrata bi storbju u bombastiçità,f’re©juni o˙ra b˙al Castile u Leòn iç-çelebrazzjonijiet ikunu iktarmelankoliçi u umli.

Dan ma jfissirx, iΩda, li m’hemmx fat-turi komuni f’dawn il-purçissjonijiet. Il-kostum tan-nazareno, eΩempju, jintuΩakwaΩi f’kull purçissjoni. In-nazarenohija libsa twila li tintlibes fuq il-˙ewjje©u tkun akkumpanjata b’mantell umaskra f’forma konikali li tg˙atti wkollras l-individwu. Kultant l-individwujkun ˙afi, i©orr xi xemg˙at, u jaf ikolluwkoll il-ktajjen ma’ saqajh.

G˙alkemm il-Maltin huma familjarima’ dan l-ilbies li wkoll narawh fil-purçissjoni tal-Ìimg˙a l-Kbira minndawk li jkunu g˙amlu xi weg˙da,˙afna turisti li jaraw din it-tradizzjoniSpanjola g˙all-ewwel darba jin˙asdu.Dan g˙ax l-ilbies tan-nazareno huwasimili ˙afna g˙all-moviment lemini-estremist Klu Klux Klan, li fost o˙rajnkien qatel u wettaq atroçitajiet kontral-Afro-Amerikani.

Fattur ie˙or li mhux biss huwa similig˙ar-re©juni kollha fi Spanja, iΩdawkoll g˙all-purçissjonijiet f’Malta,huma l-vari li jin©arru fuq l-idejn mill-fratelli. Dawn il-vari huma mag˙rufab˙ala pasos, u juru xeni differenti mill-Passjoni ta’ Ìesù. Dawn ukoll ikunuakkumpanjati minn baned, li jdoqqumarçi tal-okkaΩjoni ddedikati g˙all-passjoni.

Tradizzjoni li m’g˙andniex f’Maltahija dik li ssir f’Valladolid fl-g˙odwatal-Ìimg˙a l-Kbira, fejn il-fratelli, rek-bin fuq iΩ-Ωwiemel, iduru mal-belt ujag˙mlu proklamazzjonijiet poetiçi. Fil-misra˙ mag˙ruf b˙ala Plaza Mayor issirl-Omelija tas-Seba’ Kelmiet.Waranofsinhar, imbag˙ad, issir il-purçissjoni normali bil-vari.

F’Leòn, imbag˙ad, il-penitenti humal-attrazzjoni prinçipali tal-Ìimg˙aMqaddsa. F’dawn il-purçissjonijiet, li

jibdew mid-Duluri u jibqg˙u sejrin sal-G˙id, jipparteçipaw madwar 15,000penitent, li j©orru l-vari b’wiççhommg˙ammad. Min-na˙a l-o˙ra, il-belt ta’Salamanca g˙andha fost l-iktar tradiz-zjonijiet antiki, fejn il-purçissjonijiettag˙ha jmorru lura sal-1240.F’Salamanca l-purçissjonijiet ukoll jib-dew mid-Duluri u jibqg˙u sejrin sal-G˙id, iΩda l-vari esibiti waqthomjing˙ad li huma fost l-isba˙ fi Spanja.

Purçissjoni f’©ie˙ martri tat-triq

Interessanti li fost dawn il-purçissjoniji-et kollha reli©juΩi, f’Leòn issir ukollpurçissjoni sekulari partikolari ˙afna.Din il-purçissjoni, mag˙rufa b˙alaEntierro de San Genarin, li tfisser Id-Difna ta’ San Ìennaru, issir f’Óamis ix-Xirka.

Genaro Blanco kien ra©el ferrie˙i li

j˙obb ix-xorb u n-nisa, mag˙ruf mal-abitanti ta’ Leòn g˙all-˙ajja ta’ diverti-ment bla raΩan li kien jg˙ix. Darba fostl-o˙rajn, fi sbie˙ Óamis ix-Xirka tas-sena 1929, Genaro, li jing˙ad li kienfis-sakra wara lejl jiddeverti, waqafjg˙addi l-awrina ma’ ˙ajt. IΩda waqt likien qed jaqdi l-bΩonn tan-natura,b’xorti ˙aΩina ittajjar mill-ewwel trakktaΩ-Ωibel li kellha din il-belt. Genarobaqa’ tal-post.

Mis-sena ta’ wara stess bdiet issirpurçissjoni f’ismu. Huwa ma˙sub li l-purçissjoni nbdiet minn ˙bieb tieg˙u,li iktar tard bdew jissej˙u l-‘Evan©elisti’, u li xtaqu jΩommu l-mem-orja ta’ Genaro ˙ajja. G˙alhekk,f’Óamis ix-Xirka tal-1930, grupp ta’persuni g˙amlu purçissjoni f’isemGenaro; purçissjoni b’differenza likienet tinkludi waqfiet fil-barijiet u l-burdelli li kien jiffrekwenta Genaro.

Kull sena l-purçissjoni baqg˙et issir ukibret fil-popolarità. Genaro ©iemlaqqam San Genarin, u bdewjiççirkolaw g˙ajdut li kien qed iwettaqil-‘mirakli’, fosthom mirakli serji b˙all-fejqan ta’ persuna marida bil-kliewi, umirakli iktar frivoli, b˙al gowl straordi-narju g˙at-tim tal-belt f’log˙ba futbolimportanti.

Din il-purçissjoni baqg˙et g˙addejjasal-1957, sakemm tfwaqqfet mir-re©imfaxxista ta’ Francisco Franco, liemare©im kellu rabtiet mill-qrib mal-KnisjaKattolika Spanjola. G˙alkemm ir-ra©uni g˙at-twaqqif ta’ din it-tradiz-zjoni mhuwiex çar, huwa ma˙sub lidan sar peress li l-attendenza g˙all-purçissjoni ta’ San Genarin kienet qedtkun ikbar minn dik tal-purçissjonijietreli©juΩi. Min˙abba r-rabta qawwijabejn il-Knisja u r-re©im, nuqqas ta’attendenza f’attivitajiet tal-Knisjasetg˙et ti©i interpretata b˙ala forma ta’protesta fil-konfront tar-re©im.

Wara 20 sena ta’ waqfa, il-purçissjonif’©ie˙ dan il-martri tat-triq re©g˙etbdiet issir, fejn baqg˙et g˙addejja sal-lum il-©urnata u tattira numru kbir ta’nies lokali u turisti. Illum din il-purçis-sjoni, li ΩΩur il-post li fih miet Genaro,issir kompluta bl-istatwi, it-torçi, il-banda u t-taqbiliet fuq il-˙ajja u l-mewtta’ Genaro.

RITIANNE AGIUSritianne@kullhadd.com

L-istatwa ta’ San Genarin

Dehra tal-Vara l-Kbira waqt il-purçissjoni fi Spanja, b’numruta’ mg˙ammdin lebsin quddiemha u l-banda warajha

ÌIMGÓA MqADDSA KÓ 29|03|2015 23kullhadd.com

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMMKITBA TA’SAVIOUR MAMO

Meta ssemmi Michelagelo, ming˙ajr ma trid tiftakar fil-famuΩa skultura il-Pietà u l-istatwa ta’ David. Fl-1489,meta Michelangelo kien g˙ad kellu 22 sena, kieng˙amel speçi ta’ ftehim ma’ Gacopo Galli u l-KardinalFrancis ta’ Jean de Belleres li kien jippreΩenta Ruma,biex fi Ωmien sena ja˙dem statwa tal-ir˙am, il-Pietà,g˙all-BaΩilika ta’ San Pietru fil-Belt tal-Vatikan.

Mag˙mula minn blokka wa˙da

Il-blokka tal-ir˙am li minnha saret l-istatwa kienetg˙olja 1.75 metru u nqatg˙et minn barriera f’Karrara.Din kienet mag˙Ωula minn Michelangelo nnifsu. L-istat-wa turi lill-Ver©ni Maria ΩΩomm lil binha Ìesù fuq˙o©orha wara li tniΩΩel minn fuq is-salib. Michelangelokien skolpa din l-istatwa bl-iktar dettall. Huwa weraperfezzjoni perfetta fl-anatomija u l-vini ta’ Kristu mej-jet.

Wiçç siren

Kritika fuq din l-iskultura kienet id-dehra tal-wiçç tal-

Ver©ni Maria. Dan g˙ax il-wiçç jidher ta’ ommΩag˙Ωug˙a u mhux ta’ omm imnikkta. Michelangelog˙amel hekk g˙ax ried kompoΩizzjoni b’karattruastratt u ried ukoll li l-Madonna tippreΩenta l-umanitàintera. L-istess insibu kritika fuq il-wiçç ta’ Kristu. Danjidher ming˙ajr tben©il u lanqas sinjal ta’ sofferenza.Fil-fatt, Michelangelo ried li l-wiçç ta’ Kristu jkun safiu siren, xhieda ta’ komunjoni bejn il-bniedem u Alla.

Xnig˙at jg˙idu li Michelangelo kien naqqax ismufuq it-ter˙a tal-Madonna g˙ax kien sema’ li l-viΩitaturimil-Lombardija kienu qalu li l-Pietà kienet saret minnçertu Cristoforo Solari, skultur u arkitett mag˙rufb˙ala ‘il-˙otbi ta’ Milan’. Kienet l-unika firma liMichelangelo qatt iffirma fuq ix-xog˙lijiet tieg˙u.

Att vandalu

L-ewwel ma tpo©©iet l-istatwa kienet fil-kappella ta’Santa Patronella fil-muΩulew Ruman tal-BaΩilika ta’San Pietru. MaΩ-Ωmien saritilha xi ˙sara waqt xi çaqliqfil-post. Fil-fatt, kienu nkisru l-erbat iswaba’ tal-id ix-xellugija tal-Madonna. Dawn kienu ©ew irrestawrati

fl-1736 minn Giuseppe Lirioni. L-akbar ˙sara kienetsaret jum il-Óadd tal-Pentecoste. Fil-21 ta’ Mejju 1972,çertu Laszlo Toth, ©eolo©ista Awstraljan imwieled l-Ungerija, kien da˙al fil-kappella u b’martell kisser l-imnie˙er u qaççat l-id ix-xellugija tal-Madonna waqtli beda jg˙ajjat li hu l-Mulej. Toth kellu problemamentali. Min˙abba dan l-att vandalu l-istatwa ©ietprotetta bi ˙©ie© speçjali. L-unika darba li l-istatwa˙ar©et mill-BaΩilika kienet fl-1962, fejn ittie˙det NewYork g˙al esibizzjoni universali. New York dametsentejn.

Fid-dinja jeΩistu erba’ repliki. Dawn jinsabu:1. Church of our Lady of Sorrow f’Poznan, il-

Polonja2 St John Cathidral f’Bundung, il-Korea3 The Methrapolitan Cathedral of Brazilia, il-

BraΩil4 St Mary’s Cathedral, f’Sydney l-Awstralja.

In-numru ta’ viΩitaturi li jΩuru din l-istatwa partikulari huwa ta’ madwar 20,000 turist kuljum.

IL-PIETÀ, L-ISTATWA LI TIÌBED GÓEXIEREN TA’ ELUF TA’ TURISTI KULJUM

24 29|03|2015 ÌimGÓa mqaddsakÓkullhadd.com

Wasal l-G˙id u mieg˙u re©a’ ©ab xalata ta’ ikel, speçjalment ta’ ˙elu, li jinΩel g˙asel wara ©img˙at ta’ astinenza. Il-kejk simnelhuwa sinonimu ma’ dan iΩ-Ωmien – kejk tal-frott imΩejjen bil-pastarjali u li fuqu jitpo©©ew 11-il boçça tal-pastarjali li jirrap-preΩentaw lill-Appostli, nieqes Ìuda. It-tieni riçetta hija ta’ pasti, jew a˙jar cupcakes, mag˙mulin mil-lewΩ mit˙un u lumi. Dinit-ta˙lita tag˙ti tog˙ma li tixbah ˙afna lil dik tal-figolli.

l-GÓid it-tajjeb!

Ingredjenti:

G˙all-pastarjali:

• 250g zokkor tal-©elu (icing sugar), mg˙arbul• 250g lewΩ ming˙ajr qoxra, mit˙un • 2 abjad tal-bajd• ½ kuççarina essenza tal-lewΩ jew tal-vanilla

G˙all-kejk:

• 225g dqiq self-raising, mg˙arbul• 150g butir• 150g zokkor ismar• 3 bajdiet, im˙abbtin ˙afif• Niskata mel˙• ½ kuççarina ˙wawar im˙alltin (mixed spice)• 75 ml ˙alib• 1 mg˙arfa golden syrup• 450 g passolina• 50g Ωbib• 100g sultana• 25g çirasa kkonfettata (glace cherries), maqsumin f’erba’• 100g konfettura• 2 mg˙aref ©amm tal-berquq, imsa˙˙an u mg˙oddi minn passatur• Bajda m˙abbta, biex tidlek

Metodu:

1. Biex tag˙mel il-pastarjali: Óabbat ˙afif l-abjad tal-bajd. Ûid l-essenza.Óallat flimkien iz-zokkor tal-©elu u l-lewΩ mit˙un u ˙awwadhom sew mal-bajd sakemm isiru g˙a©ina. 2. Roxx il-wiçç fejn qed ta˙dem biz-zokkor tal-©elu u ag˙©en il-pastar-jali ˙afif ming˙ajr ma ta˙dimha ΩΩejjed. GeΩwer il-pastarjali fil-cling film u˙alliha toqg˙od g˙al sieg˙a fil-fri©©.3. Biex tag˙mel il-kejk: Sa˙˙an il-forn g˙al temperatura ta’ 180°C. Idleku iksi doppju bil-kartaforn landa tonda ta’ 20çm dijametru.4. Óabbat flimkien iz-zokkor u l-butir sakemm ikollok ta˙lita ˙afifa. Ûidit-3 bajdiet ftit ftit ma’ mg˙arfa dqiq kull darba u ˙abbat sew bejn darba uo˙ra. Ûid il-mel˙ u l-˙wawar im˙alltin, il-˙alib u l-golden syrup, u ftit ie˙ordqiq u kompli ˙abbat sakemm jit˙allat kollox. Da˙˙al il-kumplament tad-dqiqbil-mod b’img˙arfa, imbag˙ad Ωid ukoll il-frott.5. Ferra’ nofs it-ta˙lita fil-landa ppreparata u llixxa l-wiçç. Aqsam il-pas-tarjali fi tliet biççiet – biççtejn indaqs u t-tielet wa˙da ftit iΩg˙ar. Ifta˙ biççapastarjali mill-kbar g˙al dijametru ta’ 20çm u po©©iha fuq it-ta˙lita tal-kejk fil-landa. Ferra’ t-tieni nofs tal-kejk fuqha u llixxa l-wiçç.6. A˙mi l-kejk g˙al sieg˙a, imbag˙ad baxxi t-temperatura tal-forn g˙al140°C u kompli a˙mih g˙al bejn sag˙tejn u sag˙tejn u nofs o˙ra.7. Meta l-kejk ikun bired, aqilbu ta’ ta˙t fuq biex ikollok wiçç lixx uidlek il-wiçç bil-©amm tal-berquq. Ifta˙ it-tieni biçça ta’ pastarjali kbira g˙aldijametru ta’ 20çm u iksi l-wiçç tal-kejk biha. 8. Aqsam l-a˙˙ar biçça pastarjali fi ˙dax-il biçça u fforma kull biççaf’ballun. Idlek il-pastarjali tal-wiçç bil-bajda m˙abbta, po©©i l-blalen mad-dawra tal-kejk u er©a’ idlek bil-bajda m˙abbta.9. Dawwar biçça kartaforn mad-dawra tal-kejk, po©©ih fuq tilar uda˙˙lu fil-forn g˙al 10-15-il minuta biex ji˙mar ftit il-wiçç.

il-kejk tal-GÓid

Ingredjenti:

G˙all-cup cakes

• 100g dqiq plain• 100g dqiq self-raising• 175g butir, temperatura tal-kamra• 175g zokkor fin (caster sugar)• 3 bajdiet, im˙abbtin ˙afif• Qoxra ma˙kuka rqiq ta’ lumija • Meraq ta’ lumija• 50g lewΩ mit˙un• 2 img˙aref ˙alib• Bajd Ωg˙ir taç-çikkulata kkulurit

G˙all-krema:

• 500g zokkor fin (icing sugar)• 120g butir, temperatura tal-kamra• Qoxra ma˙kuka rqiq ta’ lumija• Meraq tal-lumija• 2 mg˙aref ˙alib

Metodu:

1. Biex tag˙mel il-cupcakes: Sa˙˙an il-forn g˙al temperatura ta’ 180°C. Imlat-toqob ta’ tilar tal-pasti (bun tin) ta’ 12 bil-forom tal-karti apposta.2. G˙arbel iΩ-Ωew© kwalitajiet ta’ dqiq flimkien f’bieqja.3. F’bieqja o˙ra ˙abbat flimkien il-butir u z-zokkor sakemm it-ta˙lita tiççarau te˙fif. Ûid il-bajd ftit ftit, flimkien ma’ ftit dqiq kull darba, filwaqt li tibqa’t˙abbat. Ûid il-qoxra ma˙kuka u l-meraq tal-lumija, u l-˙alib. Da˙˙al id-dqiq u l-lewΩ mit˙un bil-mod b’img˙arfa fit-ta˙lita sakemm jit˙alltu sew. Qassam it-ta˙litabejn it-12-il forma tal-karti u a˙mi g˙al 20-30 minuta, sakemm jag˙qdu u ji˙maru.O˙ro©hom fuq gradilja biex jibirdu. 4. Biex tag˙mel il-krema: F’bieqja ˙abbat flimkien iz-zokkor fin, il-butir, il-meraq tal-lumi u l-qoxra ma˙kuka tal-lumija sakemm ikollok ta˙lita lixxa. Ûid il-˙alib u kompli ˙abbat sew sakemm it-ta˙lita te˙fief.5. Imla piping bag, b’ponta stilla, bil-krema tal-lumi u Ωejjen il-wiçç ta’ kullcupcake. Po©©i 2-3 bajdiet taç-çikkulata fuq kull wa˙da.

CupCakes bil-krema tal-lumi u bajd taÇ-Çikkulata

kaleJdoskopJu kÓ 29|03|2015 25kullhadd.com

KALEJDOSKOPJU: FATTI MIÌBURA MINN CHARLES B. SPITERI

1848: L-ilma tan-Niagara Falls j ieqaf kompletamentmin˙abba s-sil© li g˙amel. Dam hekk g˙al 30 sieg˙a s˙a˙.

1943: Introdott ir-razzjon fl-Istati Uniti min˙abba l-gwerra.Kull xahar il-familji jistg˙u jixtru b’mod razzjonat il-la˙am,il-©obon, il-butir u Ω-Ωejt tat-tisjir. Anki l-petrol spiçça raz-zjonat.

1950: Tintbag˙at nota lill-pulizija ta’ New York, t˙abbar lihemm bomba mo˙bija fl-istazzjon çentrali tal-belt ta’ NewYork. L-iskwadra ta’ kontra l-bombi jirnexxilha tiΩmantella-ha. Min qieg˙ed il-bomba kien mag˙ruf b˙ala l-MadBomber. Kien ilu jipprova dawn l-attakki fi New York mill-1940. Hu waqaf ftit matul it-Tieni Gwerra Dinjija u b’kolloxippjanta mill-inqas 33 bomba, li minnhom 22 splodew.Finalment, fl-1957 inqabad. Kien George Peter Metesky,eksimpjegat mal-kumpanija tal-elettriku Con Edison. Huntbag˙at fi sptar mentali sa ma n˙are© fl-1973.

1967: Ir-Royal Navy IngliΩa tkompli l-attentat tag˙ha litg˙erreq il-kumplament tas-supertanker Torrey Canyon ftit’il barra minn Lands End, bil-˙sieb li tqabbad nar u ta˙raqiΩ-Ωejt li n˙are© u n©abar madwar il-vapur, meqjus b˙alaeluf ta’ tunnellati ta’ Ωejt. Din hu t-tieni jum ta’ prova us’issa n-Navy xe˙tet 62,000 libbra ta’ bombi, 5,200 gallunpetrol, 11-il rocket u kwantità kbira ta’ nepalm fuq il-vapur. Eventwalment it-tanker g˙ereq b˙al g˙ada.

1971: Charles Manson u tliet segwaçi tieg˙u jing˙ataw is-sentenza tal-mewt g˙all-qtil tal-attriçi Sharon Tate u sittmembri o˙ra li ©ara fl-1969. IΩda l-Qorti Suprema ta’Kalifornja abolixxiet is-sentenza tal-mewt qabel ma nqatluu g˙alhekk l-erba’ sentenzjanti ntbag˙tu g˙omorhom il-˙abs. Qatt ma ng˙ataw il-parole minkejja t-talbietnumeruΩi li saru.

1971: Wara l-massakru ta’ 500 VjetnamiΩ çivili fil-villa©© MiLai, fl-1968, il-Logutenent William Calley jinstab ˙ati g˙all-atti li saru, fosthom qtil, stupru, sodomizzar u mankamentpermanenti fuq nies çivili. G˙al dan, Calley jintbag˙atg˙omru l-˙abs b’xog˙ol iebes u jappella. IΩda wara tlettijiem, fuq struzzjonijiet personali tal-President RichardNixon, iqatta’ tliet snin f’arrest fid-dar, fil-Forti Benning,f’Georgia. Wara, fl-1974, ˙allas ple©© u s-sentenza tieg˙uniΩlet g˙al 10 snin, fejn wara li serva terz tas-sentenzatieg˙u, ing˙ata l-parole.

1981: Fl-ewwel Maratona ta’ Londra, organizzata minnChris Brasher biex jin©abru flus g˙all-karità, jie˙du sehem7,590 persuna, fosthom numru ta’ nies mag˙rufa b˙alJimmy Saville. Issa, din il-maratona ssir kull sena u g˙alihajattendu madwar 30,000 ru˙ minn madwar id-dinja, fos-thom u˙ud mill-aqwa atleti.

2002: IΩrael jibg˙at tankijiet tal-gwerra u vetturi armati fil-Palestina, biex jiΩola lill-mexxej Palestinjan Yasser Arafat,meqjus b˙ala g˙adu ta’ IΩrael, fil-kwartieri tieg˙u fil-WestBank f’Ramallah. Hu jinΩamm arrestat g˙al aktar minn sen-tejn mill-armata IΩraeljana u jmut fl-2004 fl-età ta’ 75 sena.

2004: Ir-Repubblika IrlandiΩa ssir l-ewwel pajjiΩ fid-dinja litipprojbixxi t-tipjip fil-postijiet tax-xog˙ol, f’bars u ristoran-ti.

2006: Il-Óamas, l-organizzazzjoni militanti IΩlamika tal-Palestina, kif ukoll partit politiku meqjus b˙ala organizzaz-zjoni terroristika mill-Kanada, l-Unjoni Ewropea, IΩrael, il-Ìappun u l-Istati Uniti, jirba˙ l-elezzjonijiet parlamentariPalestinjnai b’76 si©©u mill-132 li hemm. B’hekk reba˙ il-Gvern u Ismail Haniyeh ing˙ata l-©urament ta’ PrimMinistru ©did.

Ìraw bÓal-lum

Jekk ma tistax ittir, i©ri. Jekkma tistax ti©ri, imxi. Jekk ma

tistax timxi, tkaxkar.L-importanti iΩda hu li,

tag˙mel x’tag˙mel, tibqa’miexi ’l quddiem.

martin luther king Jr

reÌina aktar ‘matura’Il-profil tar-Re©ina EliΩabettatal-Ingilterra hu wie˙ed mill-aktar famuΩi fid-dinja u jidherkuljum fuq il-muniti, bolol, ukarti ta’ valuta legali: IΩda issahi se jkollha dehra ©dida.

Minn din is-sena fuq il-munitise tidher b’mod ©did u l-inçiΩjoni tag˙ha kienet inawgu-rata dan l-a˙˙ar miz-ZekkaRjali.

Id-dehra tag˙ha kienet disin-jata mill-inçiΩur tal-muniti JodyClark, hi l-˙ames wa˙da uffiç-jali li saret mindu r-Re©inabdiet tirrenja 63 sena ilu u setibdel dik li hemm b˙alissa, uli dehret l-ewwel darba fl-1998.

Kontra kif konna drajna lir-re©ina fuq il-muniti ta’ b˙alis-sa, fejn tidher bit-tjaramag˙rufa b˙ala Girls of Great

Britain, din id-darba se tkunmilbusa bid-dijadema statalitar-Re Ìor© IV u bi msieletimdendlin.

Id-dijadema tar-Re Ìor©kienet ikkummissjonata fl-1820u ˙afna drabi ntuΩat g˙all-ftu˙statali tal-Parlament. Fiha 1,333djamant u 169 perla, irran©atif’forma ta’ warda, xewka u tri-folju, biex jirrappreΩentaw lill-Ingilterra, l-Iskozja u lill-Irlanda.

B˙al sidtha, id-dijademag˙andha storja twila, g˙ax fostl-o˙rajn dehret fuq muniti ukarti tal-flus fir-Renju Unit, fl-Awstralja, fil-Kanada u fit-terri-torji tal-Karibew Brittaniku.

L-inçiΩjoni l-©dida kienetmag˙Ωula b’mod anonimuminn dawk kollha sottomessi,

u Jody Clark, li g˙andu 34sena, sar l-iΩg˙ar inçiΩur li qattg˙amel inçiΩjoni rjali g˙all-muniti.

L-ewwel munita bl-imma©nitar-Re©ina EliΩabetta dehret fl-1953, ftit wara li telg˙et fuq it-tron u kienet disinjata minnMary Gillick. It-tieni imma©nisaret f’April tal-1968 minnArnold Machin. Din dehretkemm fuq il-muniti kif ukollfuq il-bolol. G˙adha meqjusab˙ala l-aktar inçiΩjoni famuΩatar-Re©ina.

Fl-1985 bdew ˙er©in munitio˙ra, bl-inçiΩjoni li g˙amelRaphael Maklouf. Imbag˙ad,ir-raba’ dehra tar-Re©ina fuq il-muniti saret fl-1997. Issa, l-Ingilterra se jkollha dehra©dida tar-Re©ina EliΩabetta II.

JitneÓÓielu tumur ÌganteskG˙al erbg˙in sena Sambany, lihu nannu, g˙ex b’tumur ©gan-tesk f’g˙onqu.

Fl-ag˙ar tieg˙u dan it-tumurkien jiΩen 14-il libbra u f’koborkien id-doppju tal-qies ta’ rasu.IΩda wara tlett ijiem mixi, final-ment, Sambay ˙eles mill-kobortat-tumur, peress li numru ta’tobba offrew b’karità li joper-awh u jne˙˙uhulu. Biexg˙amlu dan, wettqu operaz-zjoni li damet 12-il sieg˙a.

Il-proçedura, wa˙da mill-aktar li kapaçi tibdel l-istil ta’

˙ajja ta’ dak li jkun, twettqetmit-tim ta’ tobba f’Mercy Ships.L-operazzjoni rat numru ta’tobba u infermiera ja˙dmuflimkien biex ine˙˙u wie˙edmill-ikbar tumuri li l-missjonirat fit-30 sena ta’ ˙idma tag˙ha.

Fil-fatt, biex saret, ˙adet id-doppju tal-˙in mistenni u hekkkif tne˙˙a t-tumur, it-tobbasabu li kien jiΩen xejn inqasminn 7.46 kg (ftit iktar minn14-il libbra).

Wara l-operazzjoni u metaSambany – li g˙andu madwar

60 sena, g˙ax ma jafx eΩatt id-data tat-twelid tieg˙u – re©a’©ie f’tieg˙u qal: “Qalbi hifer˙ana se ttir. Ninsab fer˙an,ninsab fer˙an ˙afna. Kont nafli ming˙ajr l-operazzjoni mmut.Stajt mitt waqtha, iΩda issan˙oss li mietet il-problema likelli.”

Il-problema tieg˙u bdiet metakellu 20 sena u kibritlu çesta.Gradwalment, hekk kif it-tumur kiber, rasu bdietixxaqleb in-na˙a l-o˙ra, biextibbilançja.

28 29|03|2015 SkEDAkÓkullhadd.com

07.00 Snajja’ Maltin (R)07.15 Pink Panther (R)08.00 Flimkien Ma’ Nancy (R)08.30 EΩerçizzi b’Differenza (R)08.35 Paper Scan10.20 Ieqaf 20 Minuta (R)10.45 Identità (R)11.00 Attività Politika 11.30 Çibus12.30 One News12.40 Telebejg˙12.55 Aroma Kitchen (R)14.00 Arani Issa (R)16.30 World Next Top Model Malta (R)17.30 One News17.40 EΩerçizzi b’Differenza17.45 On D Road 18.20 Esperti18.50 Il-Vja©© it-Tajjeb19.30 One News20.10 Attività Politika (R)20.45 It-Tfal21.45 L-Argument

07.00 Net News08.15 Wheelspin (R)09.00 G˙alkul˙add10.00 Nag˙mlu Differenza11.45 L-Istandard12.30 Telebejg˙14.00 Net News14.05 Telebejg˙15.30 Iswed Fuq l-Abjad (R)16.30 Il-Ómar tas-Salib – Óadd il-Palm

f’Óal G˙arg˙ur18.45 News Feed 19.30 Net News19.50 News Feed 20.00 Il-Ómar tas-Salib – Óadd il-Palm

f’Óal G˙arg˙ur21.40 Net News21.45 Replay23.15 Net News

06.00 A˙barijiet07.30 Sports Science08.30 Madwarna09.00 Óannieqa09.30 Gadgets10.00 Mera ta’ Dinja O˙ra10.30 Malta u Lil Hinn Minnha12.00 A˙barijiet 12.10 Óadd G˙alik15.00 A˙barijiet15.05 Óbieb u G˙edewwa18.00 A˙barijiet18.15 G˙awdex Illum18.45 Paqpaq On Test18.50 L-Irkant19.45 Dot EU20.00 A˙barijiet20.50 Merlin21.55 Rajt Ma Rajtx23.00 A˙barijiet23.30 Malta u Lil Hinn Minnha

08.30 Tuffi˙at Migduma09.00 Quddiesa tal-Óadd09.45 Vatican Magazine10.15 Sensilhena11.15 Luxdesign12.30 European Young Dancers13.30 Gadgets14.00 EBSA European Championship18.00 European Qualifiers20.00 G˙awdex Illum 20.30 A˙barijiet g˙an-Nies b’Nuqqas

ta’ Smig˙20.45 European Qualifiers23.15 A˙barijiet bl-IngliΩ23.20 EBSA European Championship

06.30 Unomattina In Famiglia 09.20 Tg 1 L.I.S. 09.25 Santa Messa Celebrata Da Papa

Francesco E Recita Dell'angelus 12.15 Linea Verde13.30 Telegiornale 14.00 Pole Position 14.15 Campionato Mondiale 2015 Gran

Premio Malesia Di Formula 1 - Gara

14.25 Gran Premio Malesia Di Formula 1

16.00 L’Arena 17.00 Tg 1 17.05 Domenica In 18.50 L’Eredità 20.00 Telegiornale 20.35 Affari Tuoi 21.30 Pietro Mennea23.40 Speciale Tg1

06.00 Film: Nauta 06.30 Cultura Nautilus 07.00 Marvel Agents Of S.H.I.E.L.D.07.40 Lassie 08.05 Il Cucciolo Sperduto 08.30 Heartland 09.15 La Scelta Di Lily 10.00 Il Re Dei Carpazi 10.45 Cronache Animali 11.30 Mezzogiorno In Famiglia 13.00 Tg2 Giorno 13.30 Tg 2 Motori 13.45 Squadra Omicidi Istanbul 17.00 Il Commissario Lanz Falsa Traccia 18.00 Tg2 L.I.S. 18.05 90° Minuto Serie B 18.50 Squadra Speciale Cobra 1119.40 Scacco Matto 20.30 Tg2 20.30 21.05 Telefilm N.C.I.S. 23.25 La Domenica Sportiva

06.00 Film Paisà 06.00 Fuori Orario. Cose (Mai) Viste 07.00 Film Cronache Di Poveri Amanti 08.45 Film Amori Miei 10.25 Community – L’Altra Italia 11.10 Tgr12.55 Figu 13.00 Il Posto Giusto 14.00 Tg Regione 14.15 Tg3 14.30 In 1/2 Ora 15.00 Tg3 Lis 15.05 Kilimangiaro 19.00 Tg3 19.30 Tg Regione 20.00 Blob 20.10 Che Tempo Che Fa 21.45 Presa Diretta – Grandi Evasori 23.30 Tg3 23.40 Tg Regione 23.45 Gazebo

06.05 Aaron Stone I06.30 Televendita Media Shopping06.55 I Puffi Sanno…I07.15 Titti E Silvestro I07.25 Dragons07.55 Lupin09.50 Aspettando il Karaoke10.15 Life12.25 Studio Aperto13.00 Sport Mediaset13.55 Supernova17.00 Tom & Jerry All'arrembaggio18.30 Studio Aperto19.01 Pallottole Cinesi21.30 Fast & Furious 23.40 Burning Bright

06.00 Prima Pagina TG507.55 Traffico08.00 TG508.46 Tgcom2408.50 Le Frontiere Dello Spirito10.10 Bye Bye Cinderella 211.10 Le Storie Di Melaverde12.00 Melaverde13.00 TG513.40 L’Arca Di Noè14.01 Domenica Live18.45 Avanti Un Altro19.57 TG5 Prima Pagina20.00 TG520.40 Paperissima Sprint Domenica21.10 Riassunto21.11 Il Segreto23.20 X-Style

06.10 Televendità Media Shopping506.40 Miami Vice07.40 Tg4 Night News08.00 Televendità Media Shopping508.30 Magnifica Italia09.00 Terra10.00 Santa Messa10.50 Le Storie Di Viaggio A...11.30 Tg412.00 Walker Texas Ranger 13.55 Donnavventura – Prima TV14.45 Ieri E Oggi In TV15.12 Karol, un Uomo Diventato Papa18.55 Tg419.35 The Mentalist20.30 Tempesta D’Amore 9 21.15 Altrimenti Ci Arrabbiamo! 23.40 Romanzo Criminale (di M.

Placido)

07.00 Omnibus07.30 TG La707.50 Omnibus10.00 L’Aria Che Tira11.00 Gustibus11.35 Tai Pan13.30 Tg La 714.00 TG La7 Cronache14.40 Suor Therese16.15 Josephine, Ange Gardien20.00 TG La720.30 Domenica Nel Paese Delle

Meraviglie21.10 La Gabbia

06.55 Me Too! 07.15 Teletubbies 07.40 Show Me Show Me 08.00 Charlie And Lola 08.10 The Weakest Link 08.55 Richard Hammond Meets Evel

Knievel 09.45 Doctor Who 10.30 Hustle 11.20 The Weakest Link 12.05 My Family 12.35 Richard Hammond Meets Evel

Knievel 13.25 Hustle 14.15 Doctor Who15.00 Doctors 17.25 My Family 17.55 Roger And Val Have Just Got In18.25 Getting On 18.55 The Vicar Of Dibley 19.35 Gavin And Stacey 20.05 Pride And Prejudice 21.00 The Line Of Beauty

06.15 Chopped 07.05 Siba’s Table 07.30 Have Cake Will Travel 08.20 Barefoot Contessa 09.10 Siba’s Table 10.00 Guy’s Big Bite 10.25 Unique Sweets 11.15 Chopped 12.05 Diners, Drive-Ins and Dives 13.45 Chopped 14.35 Barefoot Contessa 15.00 Siba’s Table 15.25 Guy’s Big Bite 16.40 Barefoot Contessa 17.30 Diners, Drive-Ins and Dives 18.20 Food Network Challenge 19.10 Best in Chow 20.00 Chopped 20.50 Diners, Drive-Ins and Dives 22.05 Chopped 22.55 Siba’s Table 23.45 Diners, Drive-Ins and Dives

07.15 Selling New York 07.40 Healthy Appetite With Ellie Krieger 08.05 Rehab Addict 08.30 Extreme Cuisine With Jeff Corwin 09.25 Kitchen Cousins 09.50 The High Low Project 10.15 10 Grand in Your Hand 10.40 Selling New York 11.10 Keasha’s Perfect Dress 11.35 Giada at Home 12.25 Models NYC 13.15 Desperate Landscapes 13.45 How the Best Is Done 14.35 House Hunters 15.00 Selling New York 15.25 10 Grand in Your Hand 15.50 The High Low Project 16.15 Kitchen Cousins 16.40 House Hunters 17.05 Healthy Appetite With Ellie Krieger17.30 Platinum Babies 18.00 Extreme Homes 18.55 Vintage Hunter 19.45 Keasha’s Perfect Dress

06.00 Toddlers & Tiaras 07.40 Cake Boss 08.10 Cake Boss 09.30 Little People, Big World 11.20 Extraordinary Pregnancies 12.15 Mormon Half Love 13.10 Best Funeral Ever 14.05 Bakery Boss 15.00 Carson Nation 15.55 Breaking Amish 16.50 Six Little McGhees 17.45 Say Yes to the Dress. Bridesmaids20.05 90 Days to Wed 21.00 Say Yes to the Dress. Bridesmaids 21.55 Mob Wives 22.50 Your Style in His Hands

06.00 Beyond Candid with Giuliana07.00 E! News 07.30 Style Star08.00 Blinging Up Baby 09.00 Kourtney & Khloé Take the

Hamptons11.00 E! News 12.00 Christina Milian Turned Up13.00 Fashion Bloggers14.00 Keeping Up With the Kardashians18.00 E! News 19.00 Christina Milian Turned Up20.00 Keeping Up With the Kardashians 21.00 Botched. Like A Surgeon 22.00 E! News 22.30 The Soup23.00 E! News

06.00 How Do They Do It?06.25 Overhaulin’07.15 Fast N’ Loud08.10 Mythbusters09.05 Extreme Engineering09.55 Storage Wars Canada 11.40 Storage Hunters 12.35 Auction Hunters13.30 Superhuman Science 14.00 What Happened Next? 14.25 You Have Been Warned 15.20 Redwood Kings16.15 Treehouse Masters17.10 Outback Truckers 18.05 Siberian Cut. Belly Up 19.00 Alaska. Battle On The Bay20.00 Gold Divers21.00 Railroad Alaska22.00 The Island With Bear Grylls 23.00 Ice Lake Rebels

07.00 ISU World Championship Figure Skatin

10.00 E3 Harelbeke Road Cycling10.45 Tour of Catalunya Road Cycling13.30 E3 Harelbeke Road Cycling14.30 Criterium International Road

Cycling16.00 ISU World Championship Figure

Skating18.30 Horse Racing Time18.45 WEF Winter Festival Equestrian20.00 FIE Grand Prix Series Fencing21.00 Abu Dhabi Desert Challenge

Rally21.15 Criterium International Road

Cycling22.00 Major League Soccer

06.00 Clambake07.40 The Care Bears Movie08.55 Mr. Wonderful10.35 Far North12.05 Rong Of The Musketeers13.30 Speechless15.10 Married To Ir17.00 Android18.20 Where The River Runs Black19.55 Man Of The East22.00 A Bridge Too Far

ÇINeMA KÓ 29|03|2015 29kullhadd.com

Bejn it-18 u t-22 ta’ Marzu 2015

L-AQWA ÓAMeS FILMS

1. Run All Night

2. Kingsman: The Secret Service

3. Shaun The Sheep

4. The Second Best Exotic Marigold Hotel

5. Focus

Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: Liema attriçi ta˙dem il-parti tal-Fairy Godmother fil-filmCinderella?

Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil:Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙a tal-©img˙a li g˙addiet:ALEXIS AQUILINA, 26, Hampton Court, Block B, Triq Paderborn,Bu©ibba

KOMpeTIZZJONIeMpIRe cINeMA

Atturi Ewlenin: Cate Blanchett, Lily James, Richard Madden,Derek Jacobi, Stellan Skarsgard, Helena Bonham Carter, BenChaplin

Direttur: Kenneth Branagh Óin: 112 min.Distributur: Disney Enterprises/Buena VistaMa˙ru© minn KRS Releasing Çert. U

cINdeReLLA OPULENTI

RITORN SpeTTAKOLARI U LUSSUÛ TA’ ÓRAFA MAÓBUBA

Cinderella, il-˙rafa klassika ta’Charles Perrault, hija bil-wisqma˙buba u g˙al qalb miljunimadwar id-dinja. Fl-1950, il-kumpanija Walt Disney ˙ar©etverΩjoni animata ta’ din il-fairytale, li anke wara n˙admetb’atturi reali fl-1955 b˙ala l-muΩikali The Glass Slipper ub’mod aktar fidil fl-1976, fil-produzzjoni Brittanika TheSlipper And The Rose.

Walt Disney Studios ilu inter-essat li jer©a’ j©ib lil Cinderellafuq il-liΩar il-kbir, issa b’atturipopolari tal-mument u b’modaktar ©enjali, dinamiku u diver-tenti ming˙ajr ma jeskludi l-elementi tal-film klassiku ani-mat ta’ 65 sena ilu, li humeqjuΩ mill-American FilmInstitute b˙ala wie˙ed mill-aqwa g˙axar films animati ta’kull Ωmien. Kenneth Branaghidderie©a din il-verΩjoni ©didafit-tradizzjoni glorjuΩa tal-kumpanija Disney, bil-g˙an

ewlieni li jipprovdi divertimentonest u gwapp, fer˙ u li jiΩra’l-˙niena u l-im˙abba fil-qlubtal-udjenzi.

Infatti, fil-bidu qabel ma’ tmutomm Ella (James) tag˙tihaparir biex tkun ˙anina u qalb-ha tajba dejjem. Lily James,f’din il-parti çentrali tesibixxidejjem tbissima fuq fommhaanke meta b˙ala Cinderellajkollha ssefter bil-kbir lill-katti-va ommha tar-rispett, LadyTremaine (Blanchett f’parti for-midabbli) u liΩ-Ωew©t ibnietimfissdin tag˙ha. Parti o˙ra,çkejkna, li wie˙ed malajr jie˙ugrazzja mag˙ha, hi dik ta’Helena Bonham Carter b˙ala t-tallaba xiha u kerha, li wara attta’ karità tinbidel fis-sbej˙aFairy Godmother (is-Sa˙˙araParrina) li tibdel lil Cinderellafi prinçipessa u b’qarg˙a˙amra kbira li tinbidelf’karozzella lussuΩa biex dintmur g˙all-ballu b’pompa rjali.

Il-produtturi ˙adu l-libertà lijag˙mlu xi tibdil Ωg˙ir g˙all-istorja, l-aktar metaElla/Cinderella tiltaqa’ mal-prinçep incognito fil-foresta,qabel il-ballu, it-tnejn rekbiniΩ-Ωiemel.

It-tema romantika, ©entili uemozzjonanti tinfirex kwaΩimatul l-andament kollu,b’fotografija çara u kuluritassew sbie˙ (b˙at-technicolortas-snin ˙amsin/sittin) li tassewipaxxi l-g˙ajn u jag˙mlu lil danix-xog˙ol wie˙ed li tammirahbil-kbir. Forsi, l-akbar prositg˙andhom imorru g˙al Dante

Ferretti (9 darbiet nominatg˙all-Academy Awards urnexxielu jirba˙ tliet Oscars)tas-sets tassew opulenti uBarokki li kkrea u l-kostumirikki u lussuΩi ta’ SandyPowell.

Cinderella hi produzzjonispettakolari, immirata g˙aldawk ta’ dispoΩizzjoni ©entili uferrie˙a – l-ingredjenti ewleninta’ din il-˙rafa immortali.Titilfuhx u ˙udu pjaçir!.

Qabel dan il-film tistg˙utaraw film qasir animat sabi˙bl-isem ta’ Frozen Forever.

Atturi Ewlenin: Sharlto Copley, Dev Patel, Ninja, SigourneyWeaver, Hugh Jackman

Direttur: Neil Blomkamp Óin: 120 min.Distributur: Columbia/SonyMa˙ru© minn KRS Releasing Çert. 15

chAppIe ADEGWAT

ROBOT LI JÓOSS U JUÛA MOÓÓU

Il-films dwar ir-robots jidhru lise jsiru popolari. Wara l-merav-iljuΩ Ex-Machina, dwar robotmara intelli©enti (li qed jidherfostna), issa ˙are© Chappie.

Waqt li tal-ewwel kien thrillerpsikolo©iku affaxxinanti, ix-xog˙ol ©did huwa film tal-azzjoni b’waqtiet umoristiçi.Bejn dawn iΩ-Ωew© produz-zjonijiet, li t-tema simili ta’bejniethom hi l-intelli©enzaartifiçjali, hemm ba˙ar kbirjaqsam.

Chappie (vuçi ta’ Copley),robot polizjesk li mhux jintuΩa,huwa l-˙lejqa ta’ xjentist, DeonWilson (Patel) li pprogrammahb’intelli©enza u emozzjoni.B˙al kull ma˙luq çkejken,Chappie jkun influwenzat mid-

dinja ta’ madwaru, bi drawwiettajbin u o˙rajn ˙Ωiena, skontma xiex jiltaqa’ u ma’ minjag˙milha. Meta din il-magna litaf ta˙seb u tirreagixxi mal-kur-rent issib postha ta˙t l-influwenza ta’ Ωew© kriminali,sidha jipprova jer©a’ jpoggihafit-triq it-tajba, iΩda tkun il-miratal-gangsters. L-intellett super-juri ta’ Chappie jo˙olqu l-g˙irau r-rabja tal-kattiv VincentMoore (Jackman).

Chappie se jkollu j˙abbatwiççu ma’ forzi distruttivi liqatt qabel, f’xog˙lu, ma ffaççjab˙alhom; qawwiet li jridujeqirdu lil dan l-uniku wie˙edtal-kwalità tieg˙u. Dan ix-xog˙ol hu dirett mis-SudAfrikan Neil Blomkamp, dak li

tag˙na l-impressjonanti District9 u Elysium. Waqt li g˙anduandament mhux kontinwamentsodisfaçenti, l-umoriΩmu f’dinil-produzzjoni mimlija azzjoni©©ib kuntrast qawwi,g˙alkemm ©ieli jaqa’ fil-banal-ità.Chappie jidher li hu influwen-

zat minn films b˙al Short

Circuit, Robocop, Transformersu Pacific Rim. Il-fotografija hijatajba u l-effetti speçjali viΩwalihuma sodisfaçenti. L-attriçi bl-isem ta’ Ninja, li tinvolvi ru˙haemozzjonalment ma’ Chappie uli qisha ˙ar©et mill-film TankGirl, tista’ tidher fis-sikwel(jekk jin˙adem) hi wkoll b˙alarobot!

30 29|03|2015 AVVIÛIKÓkullhadd.com

AVVIÛI KLASSIFIKATI PR OPRJETÀ

Garaxx g˙all-bejg˙: Garaxx l-Imsida semi-basement, jesa’ 2karozzi. Daqs normali ukomplut bil-madum, dawl uilma. Prezz €29,500, negoz-jabbli. Çempel fuq 9985 5166.

Proprjetà g˙all -kir i:Showroom fil-qalba ta’ ÓalQormi, qieg˙da kantuniera,spazjuΩa u sabi˙a.Mg˙ammra b’kollox g˙all-kiri. Çemplu fuq 2149 1217jew 9946 0488.

TANAYA’S Dev. Ltd: G˙aΩlakbira ta’ appartamenti f’kullΩona ta’ Malta. J inbieg˙uming˙ajr depoΩitu u n˙all-sulek i l-kuntratt . Offertaspeçjali. G˙al aktar dettaljiçempel 9992 4999. Ming˙ajra©enti jekk jog˙©bok.

ART GÓALL-BEJGÓ

Art g˙al vil la f in-Naxxarb’qies ta’ 300 metru kwadru.Prezz €435,000. Art o˙ra g˙alsemi-detached bi 32 piedwisa’ , 75 pied tul u waratispicca 26 pied. Prezz€270,000. Dar kbira fil-Mostab’qies ta’ 40 pied b’100 pied.Prezz €620,000. Çempel 21410466 jew 9988 2001.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ

G˙odda tal -mast rudaxxig˙all-bejg˙: Çana tal-pied uti©bed sa 9 pulzieri u nofs,çana tal-idejn tas-6 pulzierita˙dem bid-dawl, cross cut u4 lupi, ammont ta’ sandpaper, res tal-kxaxen,mannarett u rixketta, mejdabiex ta˙dem fuqha, sgorbitat-torn u tal- iskultura umorsa. Prezz totali €3,000.Prezz diskutibbli . Çempel9945 9899 jew 2122 4174.

Christmas village taç-çerami-ka b’200 biçça bi skating ringu ferrovija. Christmas treetwila sitt piedi u nofs kom-pluta bl-aççessorji. Prezz bar-gain mill-Kanada. Çempel fuq7901 2709.

Gakketta tal-fur tal-fox. Mill-isba˙. Size 16. Kundizzjoniperfetta. Prezz bargain mill-Kanada. Çempel 7901 2709.

G˙andna varjetà kbira ta’arlo©©i b˙al Tissot, Citizen,Casio, Michael Kors, Fossil,Esprit , Festina u Q&Q.Issibilna wkoll arlo©©i ta’mal-˙ajt, Ωveljarini u selez-zjoni ta’ Cuckoo Clocks mill-Black Forest. Noffru servizzirigward tiswija ta’ kull tip ta’arlo©© kif ukoll nibdlu batter-iji, çineg, naqtg˙u kull formata’ ˙©ie©a, eçç. G˙al dawk l-arlo©©i tajbin g˙all-ilma, nof-fru s-servizz ta’ water pres-sure test waqt li tistennewg˙alih. Nispeçjalizzaw ukollfuq tiswija ta’ GrandfatherClocks u kull tip ta’ Clock. It-tiswija hija bil-garanzija.

G˙al aktar informazzjoniΩur is-sit : www.express-watchrepairs.com jew irrikor-ru 110, Triq il-KungressEwkaristiku, il-Mosta. Çempel2141 7235.

SERVIZZI

Korsi j iet f ’ l ivell Ordinarjuf’diversi su©©etti b˙all-Matematika, IngliΩ, Malti ,FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn.Noffru wkoll korsi j iet tal-ECDL. Prezz €35 kull module.Noffru wkoll korsijiet baΩiçifil-kompjuter, €50. Çempel2166 2241 jew 7766 2241 jewΩur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com

Tewmi Group g˙al lezzjonijiettal-karozzi kemm manual u kifukoll automatic. Cab service u

karozzi g˙all-kiri bi prezzijietra©onevoli. Ûur is-sitwww.tewmi.com jew çempel9942 2422.

Lezzjonijiet taΩ-Ωfin fuq stiliballroom jew Latin-Amerikan.Lezzjonijiet taΩ-Ωfin g˙all-beginners u kompetizzjonijietminn Imperial Qualif iedDance Teacher (ISTD) Ibg˙atSMS fuq 7925 3015 jew çem-pel 2138 6818 sa 12.00pm.

Medina Home for The Elderly,106 Labour Ave, ir-Rabat. Darg˙all-anzjani mg˙ammra bil-ku mditaj iet kollha. Staffikkwalifikat. Nur ses u carewor kers 24 sieg˙a. Prez zi jietra©onevoli li jibdew minn €25kull persuna. Naç çettawrespite u bed ridden. Çempelfuq dawn in-numri: 2145 4908,2145 4858 jew 7945 4908.

Care and Cure Group Ltd:infermiera m˙arr©a, caringassistants, nannies, niesim˙arr©in biex iΩommukumpanija, g˙ajnuna fid-djar unight sitters. Servizz ta’ 24sieg˙a, G˙andna wkoll g˙all-kiri: wheelchairs, hoists, com-modes, walking frames u hos-pital beds. G˙al aktar infor-mazzjoni çempel fuq dawn in-numri: 2137 6946/9947 0178.

Ûwi©ijiet, g˙erusija u relaz-zjonijiet o˙ra. DNA testijietforensiçi, tfal ma˙tufa minnMalta, kaΩijiet çivili, kaΩijieto˙ra fil-qorti. Problemi ta’kumpanij i jew negozju.Nag˙tu xhieda fil-Qorti. Na˙dmu f’Malta u kif ukoll

barra. Çempel 7959 0000 jewinfo@privateinvestigationmal-ta.com

XOGÓOL TA’ MANUTENZJONI

G˙al kull tip ta’ kisi bil-©ibs,ramel u siment, graffiato,

Ωebg˙a, xog˙ol fuq l-antik,xog˙ol fuq il-pond, madum,membrane, dawl u ilma.Çempel fuq 7928 5444.

Tiswija u installazzjoni ta’estensjonijiet tat-telefownsg˙al kull tip ta’ linji fissi.Çempel fuq 7993 0419.

Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanalital-ilma, çangatura qadima jew©dida, kantun qadim, lavur ta’kull tip. Çempel lil Jason fuqin-numru 2143 2352 jew 99477167.

Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’tibjid u tik˙il, kisi normali, fuqil-fil, fuq xog˙ol antik u bil-pont, kisi bil-©ibs u graffiato.Kiri ta’ cherry picker (towerladder). Çempel fuq 99454235 jew 2180 5811.

WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, ÓalQormi, j ispeçjalizzawf’xog˙ol ta’ waterproof mem-brane, damp proofing u rub-berised paint. 25 sena esper-jenza. Stimi b’xejn u prezzmoderat. Çempel 2148 8972,2143 8326, 9944 5527 jew9949 3840 jew Ωur is-sitwww.wpmalta.com

G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuqfaççata, bjut, appo©©i, gallari-jiet, eçç. Membrane jew liq-uid membrane. Mela pprote©il-proprjetà tieg˙ek mill-ilmatax-xita u çempel issa g˙alstima b’xejn bin-numru 79058883 jew id˙ol fuq is-sitwww.darrendoitall.com

Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma? G˙andek problema ta’ moffa? Kenda Ltd issolvilek il-proble-ma. Nispeçjalizzaw fuq xog˙olta’ waterproofing u membraneb’10 snin garanzija. Xog˙olprofessjonali bl-aqwa materjalISO pool. G˙al stima blaobbligu çemplu 7972 9967 jewΩur is-sit www.kendawater-proofing.com

AVVIÛI OÓRA

MUSIC LINK Issibilna kull tipta’ strumenti muΩikali, fosthomdrums kemm akustiçi u elet-triçi, cymbals, percussion,pjanijiet di©itali, baby grandpianos, sound mixers u soundcards. Apparat ta’ DJ soundsystems, kitarri klassiçi uakustiçi, bass guitars, strumentitar-ram, wood winds, vjolini,spare parts u aççessorjio˙ra. G˙andna ssib ukollkotba tal-muΩika tat-tag˙lim.Mur Music Link, 262, TriqFleur-de-Lys, B’Kara. Çempel2148 2796.

AGR AUTO JAPANESE PARTSGÓALL-KAROZZI: Inbig˙u kulltip ta’ parts ta’ karozziÌappuniΩi u Koreani, fosthomKia, Toyota, Isuzu, Daewoo,Mitsubishi, Honda, Subaru.Huma wkoll importaturi ta’ Ωjutu air filters, shock absorbers,brake pads, clutches, eçç.Parts ©enwini. G˙al aktar infor-mazzjoni çempel 2144 6839jew 9947 4504. Fax: 2147 0295.Email: alex@agrautoparts.com

NOTLE INSTALLATIONS: G˙alkull xog˙ol ta’ elettriku, plum-ming, aircondiotns, stallazjoni-et, tiswijiet u servicing, çem-plu 7703 3906 jew 2749 9656.Electrician bil-liçenzja.

DIN ID-DARBA: ‘LABOUR’Jien, Emanuel (mag˙ruf b˙alaNoel) Bezzina, ser nikkontestal-elezzjoni tal-kunsilli lokalig˙al-lokalità taΩ-Ûebbu©/Marsalforn mal-PartitLaburista. Nixtieq ni©bed l-attenzjoni tal-kostitwenti tieg˙isabiex jekk g˙andhom xilment jew bΩonn personalijistg˙u javviçinawni jewjikkuntattjawni fuq 9942 5441.Il-Malti jg˙idlek: “Trid ta˙dembiex jift˙ulek.” Tikkonfonduxu tist˙ux g˙ax Noel jift˙ilkomΩgur biex jismag˙kom.Noel Bezzina – Loççi

ISEM, KUNJOM, NUMRU TAT-TELEFOWN/MOWBAJL U INDIRIZZ

IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

Kupun AvviΩi Klassifikati

ÓLAS B’CASH JEW CHEQUE LIL: Sound Vision Print Ltd,

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista,

Triq Milend, il-Óamrun,ÓMR 1717.

Offerta 1:

©imag˙tejn €5

Offerta 3:

2 avviΩi g˙al 5 ©img˙at €15

Offerta 4:

13-il ©img˙a €30

Offerta 5:

26 ©img˙a €56

Offerta 6:

52 ©img˙a €93

Offerta 2:

5 ©img˙at €10

AVVIÛI kÓ kullhadd.com

AVVIÛIÌENERALICrucifixus

Wirja tal-Ìimg˙a Mqaddsa f’BirΩebbu©a.Il-˙inijiet huma mit-Tnejn sas-Sibt bejn il-17.00 u t-

20.30 u l-Ódud mid-9.00 sa 12.00 u mill-17.00 sat-20.30.Il-wirja tinsab fi 22, John Flats, Triq il-Óajja Ewlenija,

il-Qajjenza, BirΩebbu©a.Ine©©u lil dawk kollha interessati biex iΩuru din il-

wirja.

Ftu˙ tal-wirja tal-Ìimg˙a Mqaddsa – Birkirkara

G˙al sena o˙ra, l-G˙aqda MuΩikali Sant’Elena ta’Birkirkara qed torganizza l-wirja tal-A˙˙ar Çena sabiextaqsam mal-viΩitaturi esperjenza li tiffoka fuq il-©rajjietuniçi tal-Ìimg˙a Mqaddsa, li jil˙qu l-qofol tag˙hom bl-g˙ajta tal-Hallelujah sabiex niççelebraw il-Qawmien ta’Ìesù mill-Imwiet.

Il-wirja ser tkun miftu˙a uffiçjalment nhar il-Óamis 26ta’ April 2015, bis-sehem tal-Banda Sant’Elena ta˙t id-direzzjoni tal-Mro Joseph Vella u tikkonsisti f’xog˙ol ta’diversi membri u tal-Kumissjoni tal-A˙˙ar Çena, liflimkien jipprovdu wirja bbaΩata fuq il-˙ila artistikatag˙hom kemm fil-platti artistiçi mag˙mula mir-ross umill-ismid, kif ukoll fil-qofol tal-wirja fejn viçin id-da˙lag˙ax-xelter ikun hemm esibita l-A˙˙ar Çena u diversixeni o˙ra mill-Passjoni ta’ Sidna Ìesù Kristu bi statwilifesize fix-xelter u l-kantina tal-kaΩin.

Sehem l-G˙aqda MuΩikali San Ìor© Martri

L-G˙aqda MuΩikal i San Ìor© Martr i b˙as-sninimg˙oddija tkun ferm impenjata fil-jiem tal-Ìimg˙aMqaddsa. Nhar l-Erbg˙a 25 ta’ Marzu 2015, l-E.T. DrÌor© Abela inawgura fis-swali tal-KaΩin San Ìor© tlietwirjiet interessanti.

Illum, Óadd il-Palm, quddiem il-kaΩin tag˙ha, l-G˙aqda ttella’ programm ta’ muΩika sagra. Il-programmjibda fis-6.45pm. Fil-jiem tal-Ìimg˙a Mqaddsa, fix-xel-ter tal-kaΩin, tittella’ produzzjoni bbaΩata fuq ir-rockopera Jesus Christ Superstar.

Nhar il-Ìimg˙a l-Kbira l-Banda San Ìor© takkumpan-ja l-purçissjoni bid-daqq ta’ marçi funebri waqt litakkumpanja d-d˙ul tal-purçissjoni bl-innijiet uniçitag˙ha.

Nhar Sibt il-G˙id, wara l-quddiesa tal-v©ili, il-Bandatferra˙ lill-Qriema bid-daqq tal-valzi uniçi tag˙ha liemavalzi jindaqqu l-g˙ada nhar l-G˙id il-Kbir meta l-Bandatakkumpanja l-purçissjoni ta’ Kristu Rxoxt.

Ìetsemani

Ìetsemani hija wirja unika tal-Passjoni fil-kaΩin tas-Soçjetà MuΩikali San Lawrenz tal-belt Vittoriosa.

Din il-wirja hija miftu˙a u se tibqa’ miftu˙a sa nhar il-Ìimg˙a l-Kbira.

Buffet breakfast

Nhar is-Sibt 4 ta’ April ser isir buffet breakfast wara l-funzjoni tal-knisja fil-kaΩin tal-Banda Vittoriosana SanLawrenz.

Prezz huwa ta’ €10.

Ir-riçerka tieg˙i fl-MA

‘Ir-riçerka tieg˙i fl-MA’ huwa seminar li jlaqqag˙na ma’studenti li jkunu qed ja˙dmu fuq teΩi tal-MA jew lijkunu g˙adhom kemm lestewha. L-g˙anijiet ewlenintas-seminar huma li nsiru nafu aktar dwar ir-riçerka lig˙addejja b˙alissa fil-qasam tal-Malti, u fl-istess ˙in l-istudenti jidraw jirçievu kritika kostruttiva li ssirilhomfuq xog˙olhom. Dawk li jattendu din l-attività jsiru jafux’riçerka g˙addejja b˙alissa fil-Malti, fl-oqsma tal-letter-atura u l-lingwistika, filwaqt li l-istudenti li g˙adhomqed jistudjaw g˙all-ewwel grad jitg˙allmu x’jinvolvi l-proçess tal-kitba tat-teΩi f’dan il-livell.

Din is-sena s-seminar se jsir l-Erbg˙a 15 ta’ Aprilf’Sala D1 (Gateway) mit-3.00 sal-4.30pm.Il-kelliema u s-su©©etti mag˙Ωula se jkunu:• Charlene Debattista – Il-Malti fl-era di©itali:studju soçjolingwistiku dwar l-g˙odod u r-riΩorsidi©itali g˙all-Malti• Alvin Vassallo – Carmelo Camilleri u l-˙idma©urnalistika tieg˙u• Leanne Bajada – Re©istru, temi u xbihat tabùfin-narrattiva kontemporanja MaltijaDan is-seminar huwa organizzat mid-Dipartiment tal-Malti fl-Università, bl-g˙ajnuna tal-G˙aqda tal-Malti,Università.

29|03|2015 31

32 29|03|2015 almanaKKKÓkullhadd.com

din il-ÌimgÓa mill-iStorja

ritratt mill-antiK

Is-Salib tal-G˙olja, ritratt me˙ud mill-Buskett

31.03.1959L-14-il Dalai Lama jaqsam il-front tal-Indja u ©ie garantit aΩilpolitiku

it-tnejn it-tlieta l-erbg˙a

il-Óamis il-Ìimg˙a is-Sibt

HI 17°C

LO 13°C

UV 07

18°C

13°C

07

18°C

12°C

07

HI 17°C

LO 12°C

UV 07

17°C

12°C

03

17°C

11°C

05

IT-TEMP GÓAL-LUM

SUPER 5

numri rebbieÓa

LOTTU

GRAND LOTTERY

24 54 59 08 26 64 49 11

32 31 37 24 22

05 08 06 00 05 07 02

Sitwazzjoni Ìenerali : Firxa ta’ arja ta’pressjoni g˙olja testendi minn fuq l-Atlantikusa fuq il-Libja

L-OGÓLA TEMPERATURA: 17°C

L-INQAS TEMPERATURA: 11°C

INDIÇI UV: 6

TEMP: Ftit imsa˙˙ab b’waqtiet twal xemxin

VIÛIBBILTÀ: Tajba

RIÓ: Ftit qawwi mill-Majjistral

BAÓAR: Qawwi

IMBATT: Baxx g˙al moderat mill-Grigal lijsir baxx mill-Punent

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 15°C

Ritr

att:

JOH

N S

ALI

BA

01.04.1957Il-BBC xandret çajta fuq il-programm Panorama li nstabetsi©ra li jikber l-ispagetti fiha

Regent Pharmacy, 70, Triq Merkanti, il-Belt Valletta; Trinity Pharmacy, 32 Triq il-Marsa, il-Marsa;Fatima Pharmacy, Triq iΩ-Ûonqor, Santa Venera; Marrit Pharmacy, Triq l-1 ta’ Mejju, Fleur-de-LysBirkirkara; O’Hea Pharmacy, 128, Triq Manoel, il-GΩira; Krypton Chemists, Triq l-Ibra©©, Tal-Ibra©©; Stella Maris Pharmacy, 34, Triq Millner, Tas-Sliema; Balzan Pharmacy, 70, Triq SanFran©isk, Óal Balzan; Grognet Pharmacy, 41, Triq il-Kostituzzjoni, il-Mosta; Brown’s VillagePharmacy, Triq il-Kbira, il-Mellie˙a; St Monica Pharmacy, 157, Triq Santa Monika, Ra˙al Ìdid;Kalkara Pharmacy, 8, Misra˙ l-Arçisqof Gozni, il-Kalkara; San Ìwakkin Pharmacy, 1 Triq SantAnna, Wied il-G˙ajn; St Philip Pharmacy, Triq iç-Çeppun, Óal G˙axaq; Ûurrieq Dispensary, 68,Triq il-Kbira, iΩ-Ûurrieq; Brown’s Pharmacy, 47, Vjal il-Óelsien, ÓaΩ-Ûebbu©; Ideal Pharmacy, 63,Triq il-Kbira, ir-Rabat, Malta; Castle Pharmacy, 2, Misra˙ l-Indipendenza, ir-Rabat, G˙awdex;Lauretana Pharmacy, 36, Triq l-Im©arr, G˙ajnsielem, G˙awdex.

SpiÛeriji li jiftÓu llum il-Óadd

Waterfront Dispensary, Forni 2I, Pinto Wharf, il-Furjana; Vivien Pharmacy, Triq Patri Magri, il-Marsa; Pinto Pharmacy, 43, Triq San Bastjan, Óal Qormi; Fleur-De-Lys Pharmacy, 32, Triq Fleur-de-Lys, Birkirkara; Pharmaland Dispensers, 5, Tagliaferro Mansions, Triq il-Prinçipessa Margerita,Ta’ Xbiex; San Ìwann Pharmacy, 11, Triq Feliç Bor©, San Ìwann; Norman’s Pharmacy, 133, Triqil-Kbira, Tas-Sliem; Iklin Pharmacy, Triq Geronimo Abos, l-Iklin; Victory Pharmacy, 16, Pjazza il-Vitorja, in-Naxxar; St Paul’s Bay Pharmacy, 504, Triq il-Kbira, San Pawl il-Ba˙ar; Brown’sPharmacy, 45, Telg˙et Ra˙al Ìdid, Ra˙al Ìdid; San Filippi Pharmacy, 155, Triq il-Vitorja, l-Isla;St. Elias Pharmacy Triq San Elija ix-Xag˙jra; Gerada Pharmacy, 146, Triq Mater Boni Cosniglii, iΩ-Ûejtun; St Andrew’s Pharmacy, 51, Triq San Ìor©, Óal Luqa; Tal-Grazzja Pharmacy, Triq Fran©iskFarrugia, ÓaΩ-Ûebbu©; Make Over Pharmacy, BLK A, Town Centre HOS, l-Imtarfa; CastlePharmacy, 2, Misra˙ l-Indipendenza, ir-Rabat, G˙awdex; Sokkors Pharmacy, Triq San Girgor, Ta’Kerçem.

SpiÛeriji li Se jiftÓu nhar it-tlieta, jum il-ÓelSien

Empire Pharmacy (Branch), 46 Triq Melita, il-Belt Valletta; San Raffael Pharmacy, 247, Triq ÓalQormi, il-Marsa; Anici Pharmacy, Triq Anici, Óal Qormi; St Paul’s, Triq Brared, Birkirkara;Charing Pharmacy, Triq il-Mimosa, Tal-Pietà; San Giorgio Pharmacy, Triq Manwel Buhagiar,Pembroke; Mrabat Pharmacy, Triq l-Imrabat, Tas-Sliema; Il-MehrieΩ Pharmacy, 31, Triq GiovaniCurmi, l-Iklin; St Mary Pharmacy, 14, Pjazza Rotunda, il-Mosta; Brown’s Village Pharmacy, Triqil-Kbira, il-Mellie˙a; Tarxien Pharmacy, 59, Triq Óal Tarxien, Óal Tarxien; Milia’s Pharmacy, Triqil-Kottonera, il-Birgu; Mediatrix Plus Pharmacy, 7 Triq is-Santwarju, ÓaΩ-Ûabbar; MedicaidPharmacy, 62, Vjal it-Torri, il-Gudja; Chrysantemum Pharmacy, Triq San Nikola, il-Qrendi; TheBypass Pharmacy, Triq Mikiel Azzoppardi, is-Si©©iewi; SpiΩerija Carmen, 1, Triq Misra˙ is-Suffara, Óad-Dingli; Abela Pharmacy, 42, Triq G.P.F. Agius De Soldanis, ir-Rabat, G˙awdex;Vella Pharmacy, 15, Triq it-13 ta’ Diçembru, in-Nadur, G˙awdex

SpiÛeriji li jiftÓu nhar il-ÌimgÓa l-Kbira

Mimdudin

1 Ìibda fl-imnifsejn ta’ naqra tabakk,jew kemm kemm mel˙ (7)

5 Purifikat, filtrat, imnaddaf sew (6)8 Kontra kredtu (7)14 Wettqu l-Assedju l-Kbir kontrina (5)15 Frott ˙elu safrani (6)17 Ipprovoka jew iffitta (6)19 Din normalment iddum disa’ xhur(5)20 .... ma rajtx u smajt ma smajtx (4)21 Wie˙ed mid-dwied (4)23 Óut irqiq tajjeb g˙all-ftajjar (5)25 Aktar irqiq (5)28 Din tal-Maddalena? (4)29 u 30 Purtiera tal-qasab (6)31 Mhumiex ir©iel (4)33 Mog˙mija b’tag˙lim li aççettawh bla

ma ˙asbu sew fuqu (12)39 Kull .... trid o˙ra, pjaçir jitpatta

b’ie˙or (4)41 u 42 F’xi partita jing˙ata bis-sieq il-

˙in kollu (6)43 Din il-mara tar-ri˙? Le! (4)45 Iffastidjat sew (5)46 Jinten seba’ pesti, iΩda bΩonjuΩ (5)47 Aktar minn çint wie˙ed (4)50 Mag˙ruf g˙alih Raymond Mahoney

fuq ONE Radio (4)53 u 54 Mhuwiex xellugi (6)56 Ûiemel tat-tfal Ωg˙ar (5)58 Kontra mibg˙ud (6)60 Kien il-Kap tal-Palestinjani (6)62 Demm, demm u demm (5)64 Minn dawn nimlew il-petrol fil-karoz- za (5)67 In-negozju tieg˙u sfaxxa (6)69 Kontra naddaf (6)70 Din quddiem fl-opri tal-ba˙ar (5)72 u 73 Din il-biçça g˙odda tissikka

l-iskorfina (6)75 Mhuwiex baxx il-ba˙ar (4)

77 Min jg˙ix biha jmut bil-piena (4)79 Xog˙lu jiddisinja l-bini (5)80 Aktar minn darba wa˙da (5)82 Jikkmanda min imexxih (4)84 u 85 Daqshekk kienu l-biççiet ta’

Ìuda (6)87 G˙emil kif xi ˙add i©ib ru˙u (4)88 Dawn huma tkeççijiet mill-pajjiΩ (12)93 IΩ-Ωejt inΩiduh u l-.... in˙alluh (4)94 u 95 Jag˙sruha u jarmuha (6)96 Ûerniq, awrora, l-ewwel dawl (4)98 Aktar minn gar©a wa˙da (5)100 u 101 Impjegat tal-fiss (9)105 Mhux lakemm iççaqlaqhom (4)108 B˙alissa t-tfal m’g˙andhomx lilha (5)109 Aktar minn karfusa wa˙da (6)110 Karattru IngliΩ jew Amerikanmag˙ruf b˙ala The Menace (6)111 Mhumiex annimali (5)112 Imwarrab fil-©enb (7)113 Dawn kontra s˙anat? (6)114 Ikanta jew idoqq wa˙du (7)

Weqfin

2 ..... u saltan (5)3 u 4 Kienet xarba s˙una taç-çikkulata

(8)6 Spiridione aktar Malti (5)7 Óawt Ωg˙ir tal-ilma mbierek (5)9 u 10 Kaxxa çkejkna (8)11 Ma’ s˙abu biex iΩomm is-saqaf (5)12 Dan jing˙ata l-istipendju (7)13 Kienu ippreferewh minn Ìesù (7)16 Il-landier kien iwa˙hal bih (5)18 L-effett kbir tal-ispluΩjoni (5)22 Skoss xita (5)24 u 26 Element kimiku li jitfg˙uh f’xi

pixxina (6)27 Dan l-annimal tal-ba˙ar jimxi

la©enba (5)32 Wieqaf u marbut jew ankrat

xi mkien (6)

33 Ûmien twil ... (3)34 Ting˙ata lill-g˙arusa qabel

tiΩΩewwe© (4)35 Injezzjonijiet (6)36 Wera xi ˙jiel f’nofs sindikat? (6)37 Din tan-nar ibΩa’ minnha (4)38 u 40 Mhux illamtat wie˙ed (7)44 Mhuwiex morr (4)48 Mag˙mul mill-g˙eneb (4)49 M˙assar u mnawwar sew (8)51 Reqqa Ωejda jew sikkatura (8)52 Mhumiex bilfors ritratti (6)55 Kif ©ie ©ie, bl-addoçç, ta’ ˙arra

mmorru, nofs kedda (6)57 Dan isodd nofs tappiera? (4)59 Dan ir-ra©el tal-bolla? (4)61 Missierna tal-ewwel (4)63 Óafna mirra (4)65 Malajr wiççu ji˙mar (6)66 Qabel il-kunjom (4)68 Kif? bil-g˙a©eb u t-...... (6)69 Ta x-xog˙ol lil xi ˙add (6)70 Dan ir-ra©el tal-prima? (4)71 Drawwa (6)74 .... u tqarbin (4)76 Wie˙ed mill-qrun (4)78 Xog˙lu fuq il-palk (5)79 u 81 Aktar minn petitu wie˙ed (6)82 Wie˙ed u wie˙ed, g˙ada (5)83 Xejn mhija mla˙al˙a (7)86 Fejn iΩΩomm il-kikkra (7)89 G˙addiet mill-idejn (5)90 u 91 Su©©ett nieqes ftit imma jibqa’

tajjeb (6)92 Nar tat-..... jintefa’ malajr (5)97 Mag˙mul minn appartamenti fuq

xulxin (5)99 u 100 Óare© il-flus biex xi intrapriΩa

tkompli sejra (10)102 Inkwiet kbir fil-..... Nofsani (5)103 u 104 Xi karozza li qdiemet u tista’

tarmiha (8)106 u 107 Aktar minn assolut wie˙ed (8)

94

014

MIMDUDIN:

1 Tbissem, 5 SkuΩat, 8Spralli, 14 Kal lu, 15 Lellux,17 Rassas, 19 Urtat, 20 O˙ra,21 Mrar, 23 u 25Ambaxxatur, 28 Muta, 29 u30 Fatali, 31 Likk, 33Indiferenti, 39 Ûbib, 41 u 42Beççun, 43 Tama, 45 If jen,46 u 47 Kurrikulu, 50 Qajl,53 u 54 Rumani, 56 Tilar, 58Mandra, 60 Muzazz, 62Nervi, 64 Karus, 67 Indaga,69 Depiro, 70 Çappa, 72Mis, 73 Nun, 75 Brim, 77Çans, 79 Ankri, 80 Indri,82 Qtar, 84 u 85 Kan vas, 87Çass, 88 Appassjonata, 93Tluq, 94 u 95 MiΩuri, 96Ebda, 98 Grokk, 100 Data,101 N˙ir, 105 Unur, 108Tobba, 109 Klikek, 110 u111 Iturufnati, 112 Lawr jat,113 Mudell, 114 Ûbaljat.

WEQFIN:

2 Bolla, 3 u 4 Skutella, 6Koxox, 7 A˙rax, 9 u 10Passatur, 11 Lottu, 12Skamplu, 13 Strambi, 16Lemin, 18 Spunt, 22 Óatba,24 Ali, 26 Ave, 27 Dlonk, 32u 33 Kattoliçi, 34 Dejn, 35Fonqla, 36 Reklam, 37 u 38Nordiçi, 40 Blumer, 44 Morr,48 UΩin, 49 u 51Amministrazzjoni, 52 Stonku,55 Sinjal, 57 Ajru, 59 Duwa,61 Zopp, 63 Erfa, 65 Rançis,66 Smin, 68 Abbiss, 69Domino, 70 Çnut, 71Petrol, 74 Skop, 76 Idda, 78u 79 Skrivana, 81 Iva, 82Qsari, 83 Aççetta, 86Tqarbin, 89 Parti, 90 u91 Arkivat, 92 Toppu, 97Debba, 99 u 100 Kukkudrill,102 Órafa, 103 u 104Barrakka, 106 Dumb, 107Tfal.

Din it-tisliba mhixg˙all-kompetizzjoni,iΩda peress li g˙adhawn domandag˙aliha, il-gazzettaKullÓadd iddeçidietli tkompli to˙ro© dinit-tisliba fl-a˙˙arÓadd tax-xahar.

RIÛULTATI TAX-XAHARLI GÓADDA

tisliba kÓ 29|03|2015kullhadd.com 33

34 29|03|2015 logÓoBKÓkullhadd.com

TISLIBA BIN-NUMRI

KOMPETIZZJONI WELLA,KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista,

Triq Mile End, il-Óamrun.

Irba˙ xampù u conditioner Wella

Aqta’ din il-log˙ba u ibg˙atha:

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:.........................................................................................

.....................................................................................................

Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717.

Kompetizzjoni Centro Casalinga

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

021079145151322329331500513536542549572613719857

Po©©i n-numri f’posthom

Isem:...................................................................................................................................................................

Indirizz:..............................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

5

B’4 numriBi 3 numri B’6 numriB’5 numri

03260733075511261158123313621473244926042663314831783730381942344453502951315236533556825749575762176346696572997949809188449018

931994019571979098109888

07471112941365215283301983031830446316833317836601373803866939689493795372555237583826350672439778318261193281

031255347398362822858858

Bi 8 numri

30666838379353495918538893798851

Rebbie˙ tal-©img˙a l-o˙ra:CARMEL AGIUS, 12, Chaber, Triq ir-RuΩell, Ó’Attard, ATD 1503.

lOGÓOB kÓ 29|03|2015 35kullhadd.com

Mimdudin:

1. Imbarazz (5)4. G˙amel hekk sa

ma xeba’ (4)7,16. Profeta kbira (5)9,11. Ra˙al (5)10. Óallelin (6)12. Riefnu (6)16. Ara 718. Nigel Urpani (1,1)19. Ara 320. Toqba (5)21. Qed jinbena? (3)23. Qawl: Ag˙mel il-

©id u nsieh, ag˙melid-....u ftakar fih (4)

24. Hemm ˙afna minnhom il-Mater Dei (5)

Weqfin:

1. Parti mill-midja (6)2,12. Hemm b˙alu Óad-

Dingli (5)3,19. Kompjuter tal-

˙o©or? (6)5,6. Jitlaq (6)6. Ara 58. Jag˙mluh fil-Belt

Vittoriosa (5,4)11. Ara 912. Ara 213. Wie˙ed Taljan (3)14. Kien mistoqsi (6)15. Imbuttatura (6)17. Isem G˙arbi (3)21. Nofsinhar (3)22. Frott (3)

TIslIBA

Isem:

Indirizz:

Nru tat-Telefown:

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25

QED TAGÓRAfHOM?

fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f ’wiçç wie˙ed. Qed tag˙rafhom?

Ójiel: Dawn l-atturi ˙admu l-parti tar-ra©el li g˙andu l-poteri

tal-brimb.

Personalità 1:

REBBIEÓ TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA:

RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

Robin Williams

RUBEN ELLUL, Romaru, 10, Triq Ras il-Ìebel, ix-Xg˙ajra.

IRBAÓ €25 fI flusL-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Mimdudin:

1. Debba,4. Wita,7,11. NASA,9. San,10. Ankrat,12. Sarima,16,21W. Niexfa,18,22. Bkara,19,21M Boxxla,20. Óawaj,23. Adam

Weqfin:

1. Destin,2,3. Banana,5,14. Irrabjati,6. Att,8. Antikwati,12,13. Serba,15. Ixxala,17,24. Illimita

64

Robbie Williams

Nota: l-ittri rebbie˙a jintbag˙tu fl-a˙˙ar tax-xahar.

Personalità 2:

36 29|03|2015 SPORTSkÓkullhadd.com

• Minn meta beda l-ewwel LifeCycle Challengefl-1999, ir-Renal Unit tal-Isptar Mater Dei ibennifikamiljuni ta’ ewro f’apparat, uservizzi . Dawn j inkludu:magni g˙all-kl iewi,haemodialysis reverse osmo-sis plant, LCD screens g˙all-pazjenti, servizzi ta’ djeto-logu, u unit g˙all-arja kkun-dizzjonata.

• Kull sena, qabel kullsfida, il-LifeCycle Foundationtiddiskuti mar-Renal Unit il-bΩonnijiet tal-Unit. Illumqeg˙din nassistu g˙all-preΩentazzjoni ta ’ magnaCRRT li tiswa €33,391.80 unxtrat minn parti mill-fondimi©bura mill-parteçipanti tas-sena li g˙addiet. Din il-magna tipprovdi wa˙da mit-terapi j i primarj i l i jkol lubΩonn pazjent jekk ikun qedibati minn acute kidneyinjury (AKI). L-g˙an ta’ dinit-terapija hija li tag˙mel taj-jeb g˙an-nuqqas tal-funzjonital-kliewi. Bl-uΩu ta’ din il-magna il-proçess tat- tne˙˙ijatal-fluwidu Ωejjed fil-kliewijsir ikar bil-mod mifrux fuq24 sieg˙a u bbilançjat .Vanta©© ie˙or tas- CRRThuwa li l-pazjent ibati minninqas trawma milli bil- mezzkonvenzjonali tal-magna tal-kliewi min˙abba li dan it-trat tament huwa inqasaggressiv.

• Din is-sena l-fondaz-zjoni se tkun qed tag˙meldonazzjoni ta’ 20% mill-flusli n©abru s-sena l-o˙ra lilfond fiduçjarju g˙ar-riçerka likien imwaqqaf fl-Universitàta’ Malta biex tkompli r-riçer-ka f i l -mard tal-kl iewimin˙abba l i n-numru ta’speçjal is t i f ’dan i l -qasamf’Malta huwa limitat. Il-Fondazzjoni tispera li ’l qud-diem ikun involut is-setturprivat.

• L-Actavis LifeCycleChallenge, li din is-sena qedjer©a’ jkun sponsorjat mill-kumpani ja farmaçewtikaActavis, se jkun sfida iebsafejn iç-çikl is t i jkunu qedjag˙mlu 200km kuljum fuqart mag˙Ωula apposta g˙ad-diffikultà tag˙ha.

• Din is-sena Actavisse jkunu qed jag˙tu sponsor-ship ta’ €25,000.

• Kull partiçipant ikunqed ji©bor ammont ta’ flusqabel ma jkun j is ta ’ j ip-parteçipa. Dawn i l - f lusjin©abru minn sponsorshipsu attivitajiet o˙ra. Dan, il-parteçipanti jkol lhomjag˙mluh wara l-˙in tax-xoghol u wara sig˙at twal ta’ta˙ri© kuljum.

• Sakemm ji t i lquf ’Lul ju, iç-çikl is t i jkunuqeg˙din jag˙mlu tmiensig˙at kuljum ta’ ta˙ri© biexikunu ppreparat i g˙al l-200km li jkunu qed jag˙mlukuljum waqt l-isfida.

• Din is-sena ç-çiklistise jmorru l-IΩlanda. L-isfidatkompli.

FATTI DWAR IL-LIFECYCLE

analiÛi ta’ liam GauCi

tellieQa nru 02

malasjaKuala LumpurSepang International Circut

Numru ta’ dawriet

Tul tat-tellieqa

Dawra rekord

Rebbie˙ tal-2014

56

310.408km

j.p montoya 2004

lewis hamilton

X’tyres se jintuΩaw

S.Soft Soft Medium

Hard Inter. Wet

rai 1Fis-14.15

Óin originaliFit-08.00

Il-jiem li g˙addew raw lil ˙afna mit-timijiet jippruvaw jag˙mlu sens mir-realtajiet li sabu ma’ wiççhom fil-GranPremju tal-Awstralja. F’bosta kaΩijiet,dan fisser kooperazzjoni akbar bejn l-elementi diffenti tat-timijiet biex itejbul-prestazzjonijiet tag˙hom, filwaqt lif’o˙rajn rajna t-tenzjonijiet internijitilg˙u fil-wiçç.

Min g˙andu ra©un?

KaΩ minn dawn tal-a˙˙ar kienet it-tenzjoni bejn ir-Red Bull Racing (RBR)u r-Renault. Wara r-riΩultat diΩappun-tanti li kisbu r-Red Bull, AdrianNewey u Christian Horner malajr˙ar©u jikkritikaw il-power unit tar-Renault fejn sostnew illi huwa t-torttal-magna li l-vetturi tag˙hom mhu-miex qeg˙din ikunu kompetittivi.

Kif wie˙ed jistenna, Cyril Abiteboul,il-kap tad-diviΩjoni tal-F1 tar-Renault,ra l-affarijiet b’mod differenti. Minkejjali rrikonoxxa n-nuqqasijiet tal-powerunit, huwa sostna li l-informazzjonimi©bura matul i t- tellieqa ta ’Melbourne wriet b’mod çar li anke x-chassis tar-Red Bull beda jΩomm lurar-rendiment tal-vetturi.

Abiteboul sa˙ansitra qal li Neweykien giddieb u li meta jkollu proble-ma bil-vettura huwa dejjem jg˙a©©elbiex iwa˙˙al fil-magna minflok x-chassis meta din tal-a˙˙ar hija respon-sabbiltà tieg˙u.

Çans ta’ ritorn

It-tensjoni bejn ir-Red Bull u r-Renaultilha tiΩdied minn meta l-F1 g˙amel it-tranΩizzjoni g˙all-magni ibridi. Waradiversi snin ta’ suççess, ir-Renaultbatew biex adattaw ru˙hom g˙al dinit-teknolo©ija, fatt li rrelega lill-RBRfit-tieni post tal-klassifika tal-kostrut-turi.

Din is-sena jidher illi r-Red Bulljistg˙u sa˙ansitra jsibuha diffiçli biexj iksbu post mal-ewwel tlieta, fattinaççettabbli g˙all-amministraturi tat-tim. G˙aldaqstant, l-akkuΩi ma naqsuxfil-©img˙at li g˙addew u g˙alhekk il-prospettiva ta’ separazzjoni bejni-ethom qieg˙da ssir aktar konkreta.

Fil-fatt, qabel ma beda l-ista©un,di©à kienu qeg˙din jinxterdu xig˙ajdut illi r-Renault g˙andhom inter-ess li jo˙olqu tim indipendenti mir-Red Bull, b˙alma kellhom sal-2010. Il-kuntratt attwali bejniethom iwassalbiss sal-2016, allura l-prospettiva tar-ritorn tar-Renault b˙ala tim kostrutturtista’ ssir realtà mill-2017.

Take two

Tim ie˙or illi qieg˙ed jesperjenza xi

ftit ta’ taqlib huwa l-Manor F1. Waral-fjask ta’ Melbourne, fejn lanqas bissirnexxielhom jo˙or©u mill-garaxxg˙all-kwalifiki, it-tim Brittaniku kiendeterminat il l i ma jer©g˙ux j i©urrepetuti l-istess Ωbalji.

Mil-lat tekniku, Manor huma mis-tennijin li jkunu f’poΩizzjoni li jie˙dusehem fil-Malasja g˙ax il-problemi ta’software li esperjenzaw fl-Awstraljajidhru li ©ew meg˙luba. Fejn jid˙lu s-sewwieqa, it-tim ikkonferma l-istesskoppja li kellha t ie˙u sehemf’Melbourne, ji©ifieri Will Stevens uRoberto Merhi.

Fil-Malasja, it-tim mhuwiex qieg˙edjistenna riΩultat spettakolari g˙ax jafilli g˙adu lura ferm fl-iΩvilupp tal-vettura kkumparat mat-timijiet l-o˙ra.Madankollu, jekk jirnexxilhom iwass-lu liΩ-Ωew© vetturi sal-a˙˙ar, di©à

tkun reb˙a fiha nniffisha.

Sidien ©odda

Organizzazzjoni o˙ra li qieg˙da tip-prova tikkonsolida l-futur tag˙ha hijal -Pi re l li , i l -fornitur tat- tyres tal -Formula 1. Din il-©img˙a, iç-chair-man u l-kap eΩekuttiv tat-tim MarcoTronchetti Provera, ˙abbar ill i l-kumpanija China National ChemicalCorporation (ChemChina) bdiet il-proçess biex tie˙u kontroll ta l -kumpanija Taljana.

Dan l-akkwist mistenni li jiswamadwar €7.1 bil jun lil l-kumpanijaÇiniΩa u g˙andu jkun iff inalizzatmatul ix-xhur li ©ejjin. Il-bidla tas-sidmistennija li tpo©©i lill-Pirelli f’poΩiz-zjoni a˙jar biex ΩΩomm l-kuntratttag˙ha ta’ forniment tat-tyres illi daqtjer©a’ jinfeta˙ il-proçess ta’ offertag˙alih hekk kif dak attwali jwassalsal-2016 biss.

VerΩjoni ©dida

Fl-a˙˙ar, ta’ min isemmi Ωviluppinteressanti relatat mal-inçident likellu Alonso fil-Katalonja. Ori©inarja-ment, it-tim kien sostna li r-ra©uniwara din il-˙abta kien il-fatt li l-Ispanjol ti lef il-kontroll min˙abbakurrenti qawwija tar-ri˙ li affettwawil-vettura waqt li kien qieg˙ed isuq.

Madankollu, din il-©img˙a Alonsosostna mal-midja li f i l-fatt kienetproblema fl-isteering tal-vettura liwasslet g˙al dan l-inçident. F’dan l-istadju, la hu u lanqas it-tim ma jafuminfejn setg˙et ©iet din il-problema,però l-Ispanjol sostna li ˙ass l-isteer-ing jitqal qabel l-inçident. Iktar det-talji dwar din il-˙abta jafu jo˙or©ufil-©img˙at li ©ejjin wara li l-McLarenjanalizzaw a˙jar l-informazzjoni li©abru.

Is-sessjonijiet ta’ kwalifika tal-biera˙kienu kkaratterizzati mill-pandemonjuli drajna naraw f’Sepang, belt li fiha t-temp façilment imur minn estremg˙all-ie˙or fi Ωmien qasir. Dan ˙arbatil-pjanijiet ta’ diversi timijiet u ©ieg˙ellis-sewwieqa jid˙lu u jo˙or©u kemm-ildarba biex jesperimentaw bir-roti.

Hamilton irnexxielu jikseb l-erbg˙inpole tieg˙u, però huwa mhuwiex sejiftakar dan il-weekend b˙ala wie˙edmill-e˙fef li qatt kellu. Il-kampjun tad-dinja sab dawn il-problemi ma’ wiççub’mod partikolari fi Q2, fejn irnexxielujikseb biss it-tmien post, tliet poΩiz-zjonijiet ’il fuq miΩ-Ωona ta’ eliminaz-zjoni.

I l-Brit taniku sab ma’ wiççu lilRosberg matul Q3 illi ma ˙alliehx itej-jeb il-˙in ori©inali li kiseb f’dik is-sessjoni, però dan ma kienx biΩΩejjedbiex itelliflu l-pole position.

Sodisfaçenti?

Vettel spiçça biss 0.074 sekonda waral-Brittaniku u llum se jitlaq bejn iΩ-Ωew© vetturi tal-Mercedes. Huwa mar

ferm a˙jar minn Raikkonen illi mamarx lil hinn minn Q2. Rosberg kieniddiΩappuntat bil-prestazzjoni tieg˙u u˙ass li ma rnexxilux jisfrutta l-potenz-jal s˙i˙ tal-vettura.

Ricciardo u Kyvat segwew lilRosberg rispettivament hekk kif ir-RedBull dehru li adattaw il-vetturitag˙hom a˙jar minn ˙addie˙or g˙ax-xita li niΩlet matul il-kwalifiki. It-tazzakienet nofsha mimlija g˙at-Toro Rossog˙ax Verstappen irnexxielu jikseb is-sitt post, g˙all-kontra ta’ Carlos SainzJr li llum irid jara kif se jinqala’ mill-˙mistax-il poΩizzjoni li kkwalifika fiha.

DiΩappunti

Il-Williams se jitilqu mis-seba’ u t-tmien post wara li Grosjean kien irrel-egat mit-tmiem g˙all-g˙axar post,Ωew© poΩizzjonijiet ’ i l fuq minnMaldonado, min˙abba infrazzjoni fiΩ-Ωona tal-pits. Sadanittant, is-Sauberg˙amlu pass lura notevoli, speçjal-ment fil-kaΩ ta’ Nasr illi se jitlaq mis-sittax-il post ikkumparat ma’ Ericssonli se jibda’ mid-disa’ post.

POÛ. ISEM IS-SEWWIEQ TIM ÓIN DISTAKK

01 Lewis Hamilton Mercedes 1:49.83402 Sebastian Vettel Ferrari 1:49.908 0.07403 Nico Rosberg Mercedes 1:50.299 0.46504 Daniel Ricciardo Red Bull 1:51.541 1.70705 Daniil Kvyat Red Bull 1:51.951 2.11706 Max Verstappen Toro Rosso 1:51.981 2.14707 Felipe Massa Williams 1:52.473 2.63908 Valtteri Bottas Williams 1:53.179 3.34509 Marcus Ericsson Sauber 1:53.261 3.42710 Romain Grosjean Lotus 1:52.981 3.147

Ilbiera˙ kompla jidher çar li l-ForceIndia g˙adhom lura f’ termini ta ’Ωvilupp tekniku mqabbla ma’ bostamit-timijiet l-o˙ra b’Hulkenberg uPerez jiksbu biss it-tlettax u l-erbatax-il post rispettivament. Aktar luraspiççaw il-McLaren b’Button u Alonsokkundannati li jitilqu mill-filliera ta’qabel tal-a˙˙ar illum.

G˙all-Manor kien Merhi biss lirnexxielu jikseb ˙in fil-kwalifiki g˙axStevens kien ankrat fil-garaxx

min˙abba problema fis-sistema tal-fjuwil tal-vettura tieg˙u. Il-˙in ta’Merhi, però, ma kienx jaqa’ fil-limituta’ 107% li hemm bΩonn biex jikkwali-fika.

Fortunatament, l-istewards taç-çirk-wit iddeçidew li j˙allu kemm lilu, kifukoll lil Stevens, jie˙du sehem fit-tel-lieqa tal-lum g˙ax fis-sessjonijiet ta’prattiku wrew li huma kapaçi jiksbu˙inijiet aktar qrib il-pass tas-sewwieqal-o˙ra.

pandemonju Fil-malasja

temperatura tal-art

temperaturatal-arja

ri˙ umdità

37°c 36°c

5-6km/hr41%

Formula 1 kÓ 29|03|2015 37kullhadd.com

lil hinn miÇ-Çirkwit

38 29|03|2015 SPORTSkÓkullhadd.com

Harry Kane jiskurja fid-debutt tieg˙u mal-Ingilterra

Fil-log˙ba li kien hemm nhar il-Ìimg˙a li g˙adda fejnl-Ingilterra lag˙bet kontra l-Litwanja u reb˙et bl-iskorta’ 4-0, l-aktar mument li spikka f’din il-partita kiendak tal-attakkant ta’ Tottenham Harry Kane li fid-debutt tieg˙u mat-tim nazzjonali rnexxielu jiskurjawara biss 79 sekonda fil-grawnd.

Dan l-attakant, li s’issa skurja 29 gowl fl-ewwelsta©un s˙i˙ tieg˙u ma’ Tottneham, da˙al jilg˙ab f’dinil-log˙ba b˙ala sostitut u ftit wara se˙˙ il-mument, lifi kliemu, lanqas hu stess ma kien qed jistenna dak lieventwalment se˙˙. Fil-fatt, huwa ddeskriva dan il-mument b˙ala ˙olm li fl-a˙˙ar saret realtà. Min-na˙atieg˙u, il-kowç internazzjonali IngliΩ Roy Hodgsonfa˙˙ar din il-prestazzjoni ta’ dan iΩ-Ωag˙Ωug˙.Madankollu, huwa sostna li kemm il-midja kif ukoll il-pubbliku u s-sapporters IngliΩ m’g˙andhomx jg˙olluwisq il-moral ta’ dan il-plejer biex b’hekk jibqa’impenjat biex jag˙ti l-massimu tieg˙u u ma tikbirluxrasu.

L-attakkant ta’ Juventus jiskurja g˙al Spanja

L-attakkant internazzjonali Spanjol ta’ Juventus AlvaroMorata skurja l-unika gowl g˙at-tim internazzjonaliSpanjol kontra l-Ukraina f’log˙ba ta’ kwalifikazzjonimill-Grupp Ç g˙all-Ewro 2016.

Dan il-plejer Spanjol, li kien qed jibda l-log˙ba mill-bidu g˙all-ewwel darba ta˙t il-kowç Vincente delBosque, skurja wara li x-xutt tieg˙u ©ie devjat u l-bal-lun spiçça fix-xibka. Permezz ta’ din ir-reb˙a, it-tim ta’Spanja qieg˙ed f’kontroll fit-tieni post. Fil-fatt, humajinsabu tliet punti fuq l-istess Ukraina wara din ir-reb˙a hekk importanti. Madankollu, huma xortawa˙da jinsabu tliet punti ’l bog˙od mill-Islovakkja linhar il-Ìimg˙a reb˙u wkoll kontra t-tim tal-qieg˙ tal-Lussemburgu bl-iskor ta’ 3-0.

Morata, li mexxa l-attakk minflok l-attakkant ta’Chelsea Diego Costa li b˙alissa jinsab imwe©©a’, kienprovidenzjali fl-ewwel taqsima, preçiΩament fit-28minuta. Dan l-eksattakkant ta’ Real Madrid skurja danil-gowl importanti wara pass mill-isba˙ tal-midfielderta’ Atletico Madrid Koke biex imbag˙ad tefa’ wara l-gowler Andriy Pyatov tal-Litwanja.

Il-gowler Russu milqut minn flare

Il-goalkeeper Russu Igor Akinfeev intlaqat fuq warata’ rasu minn flare waqt li t-tim internazzjonali tieg˙ukien qed jilg˙ab barra minn daru kontra l-Montenegrou li din il-log˙ba, eventwalment, kienet abbandunatmir-referee f’Podgorica.

Dan il-plejer, li g˙andu 28 sena, intlaqat eΩattament

hekk kif bdiet il-log˙ba, proprju fl-ewwel minutatag˙ha, f’log˙ba li kienet isservi ta’ kwalifikazzjoniminn Group G g˙all-Ewro 2016. Wara li se˙˙ dan l-inçident, dan il-plejer kien issosstitwit minnufih. Warali min˙abba dan l-inçident kien hemm stennija ta’ 35minuta r-referee ÌermaniΩ re©a’ ta l-bidu biex tint-lag˙ab il-log˙ba.

Madankollu, id-drama ma waqfitx hawn. Dan g˙ax,fit-tieni taqsima meta l-iskor kien g˙adu dak ta’ 0-0, il-log˙ba kienet abbandunata g˙alkollox wara li l-ple-jers u l-istaff taΩ-Ωew© timijiet ˙ebbew g˙al xulxin.Qalb dawn l-inçertezzi kollha l-UEFA ma setg˙etxtoqg˙od b’idha fuq Ωaqqha u ma tag˙mel xejn.G˙alhekk, sostniet li qed tistenna li jaslu r-rapportikollha neçessarji mid-delegat u r-referee qabel ma jin-fet˙u xi tip ta’ proçeduri dixxiplinari.

Mark Hughes jiffirma sal-2019 ma’ Stoke City

Il-Manager preΩenti tat-tim IngliΩ Stoke City MarkHughes iffirma kuntratt ©did li issa se jΩommu fit-tmun ta’ dan il-klabb sa mill-inqas l-2019. L-eksat-takkant ta’ Wales kien in˙ater mani©er ta’ dan l-istesstim f’Mejju tal-2013 u g˙en lill-Potters biex jaslu sad-disa’ post fl-ewwel sta©un – l-og˙la poΩizzjoni li qattikklasifikaw fiha fil-Premier League.

F’kummenti li ta lill-midja, Hughes sostna li jinsabfer˙an ˙afna li ffirma dan il-kuntratt ©did u dan g˙axfi kliemu hemm Ωmien sabi˙ ˙afna fil-futur qrib g˙alStoke City u jinsab determinat li jwassalhom sa fejnhu possibbli. Dan il-kowç ta’ 51 sena, kien imkeççiminn ma’ Queens Park Rangers fl-2012, u kienappuntat suççessur ta’ Tony Pulis liema deçiΩjoniwasslet g˙al g˙add ta’ dimonstrazzjonijiet minn ftitsapporters ta’ dan it-tim. Huma b˙alissa jinsabu fl-10post tal-Premier League u se jkun qed jimmiraw biexjil˙qu l-mira li di©à la˙qu s-sena li g˙addiet.

Manchester United se joffru £80 miljun g˙alRonaldo?

Skont il-gazzetta IngliΩa Daily Express, it-tim IngliΩ ta’Manchester United huma lesti li joffru £80 miljung˙all-attakkant PortugiΩ ta’ Real Madrid CristianoRonaldo u dan b’paga ta’ £14-il miljun fis-sena.

Jidher li din il-gazzetta qed tikkwota mis-sit Taljanata’ Tuttomercatoweb fejn din qed issostni li l-kowçOlandiΩ tat-tim IngliΩ Louis van Gaal huwa determinatli j©ib lura Old Trafford lir-rebbie˙ tal-Ballun tad-Deheb dan is-sajf stess, wara li s-sajf li g˙addaManchester United kienu wkoll imsemmija li qeg˙dinfit-taqtig˙a g˙alih. Ronaldo ilu jilg˙ab mat-tim mill-kapitali Spanjola g˙al dawn l-a˙˙ar sitt snin u danwara li kien qatta’ sitt sta©uni o˙ra mat-tim minnManchester.

Huwa ng˙aqad ma’ Real Madrid fl-2009 u rnexxielujirba˙ darba l-league Spanjol u l-famuΩa ‘La Decima’ l-ista©un li g˙adda b’reb˙a fuq rivali eterni SpanjoliAtletico Madrid. Hemm diversi rapporti li qed isostnuli dan il-plejer ta’ 30 sena jinsab imdejjaq fis-SantiagoBernabeu u kien hemm ukoll min qal li dan jista’jing˙aqad mat-tim l-ie˙or ta’ Manchester, ManchesterCity. Madankollu, rapporti ©odda qed jg˙idu li vanGaal se jag˙mel dak kollu possibbli biex jirba˙ il-firma ta’ dan il-plejer.

Dinamo Kiev ikkastigati g˙ar-razziΩmu

Wara ©img˙at ta’ diskussjonijiet, il-UEFA ddeçidiet litikkastiga t-tim Ukrain ta’ Dinamo Kiev billi ordnawl-hom biex jag˙lqu parti mill-istadium tag˙hom g˙al-log˙ba tal-kwartifinali li jmiss wara li w˙ud mis-sap-porters tag˙hom g˙addew xi kummenti jew g˙amlu©esti razzjali kontra l-plejers ta’ Everton.

Din l-offiΩa serja li ilha tiddomina l-futbol Ewropewse˙˙et bit-tieni leg fl-Ukraina meta Dinamo Kieveventwalment irnexxielhom jirb˙u u jaqilg˙u lit-tim

IngliΩ ta’ Everton mill-kompetizzjoni Ewropea tal-Europa League. Dan il-kastig se jibda jg˙odd mill-ewwel leg li dan it-tim Ukrain g˙andu kontra t-timTaljan ta’ Fiorentina fis-16 ta’ April li ©ej.

Apparti minn hekk, Dinamo Kiev kienu mitlubaj˙allsu €15,000 mill-istess UEFA min˙abba li s-segwaçitag˙hom qabbdu l-flares fil-grawnd kif ukoll g˙an-nuqqas ta’ kbir ta’ organizzazzjoni.

Sapporters ta’ Real Madrid immultati wara l-attakk fuq il-karozza ta’ Bale

Kummissjoni tal-Gvern Spanjol iddeçidiet li timmultatliet sapporters ta’ Real Madrid wara li dawn attakkawdiversi karozzi ta’ plejers importanti fit-tim fosthomGareth Bale.

Wara li dawn l-inçidenti se˙˙ew kollha wara t-telfatal-©img˙a l-o˙ra kontra Barçellona, dawn it-tliet sap-porters iddeçiedew li jiΩvugaw il-frustazzjoni tag˙hommal-karozzi ta’ dawn il-plejers. Fil-fatt, il-karozzaBentley ta’ Bale kienet attakkata fil-grawnd tal-klabbfejn jit˙arr©u l-plejers. Bale ma kienx biss l-unikavittma ta’ dawn is-sapporters dan g˙aliex l-attakkantJese Rodriguez kif ukoll Carlo Ancelloti kienu wkollfil-mira tag˙hom.

Real Madrid qalu li wie˙ed minn dawn it-tliet ir©iel©ie identifikat b˙ala membru u g˙alhekk issa jinsabsospiΩ mill-klabb u jista’ wkoll jitkeçça g˙alkolloxwara li jkun hemm smig˙ dixxiplinarju. Din it-telfa˙alliet lil Real Madrid erba’ punti ta˙t il-leadersBarçellona meta g˙ad baqa’ biss g˙axar log˙biet biexjintemm il-kampjonat.

Simeone jiffirma estensjoni ta’ kuntratt sal-2020

Il-kowç Ar©entin ta’ Atletico Madrid Diego Simeoneffirma estenzjoni ta’ kuntratt ma’ dan it-tim biexb’hekk huwa marbut mag˙hom mill-anqas sas-sena2020.

Minn mindu kien ma˙tur kowç fl-2011, dan l-eksd-ifensur Ar©entin li g˙andu 44 sena, wassal lil Atleticog˙al numru ta’ unuri, fosthom it-titlu ta’ championsSpanjoli s-sena l-o˙ra, kif ukoll kienu rebbie˙a fil-kompetizzjoni tal-Ewropa League fis-sena 2012. Aktarminn hekk, is-sena l-o˙ra huma kienu ©ew meg˙lubaminn Real Madrid fil-final tac-Champions League udin is-sena se jer©g˙u jiltaqg˙u kontrihom fil-kwartital-finali.

F’kummenti li ta lill-midja f’dan ir-rigward, Simeonesostna li huwa jinsab ma’ dan il-klabb g˙ax veramenthuwa konvint li dan se jkompli jikber u jiffjorixxi.Dan il-kowç huwa meqjus b˙ala wie˙ed mill-a˙jarkowçis fil-preΩent u kien hemm ukoll xnieg˙at li danjista’ jing˙aqad ma’ numru ta’ klabbs o˙ra fosthomManchester City.

FUTBOL: AÓBARIJIET FIL-QOSOR

SPORTS KÓ 29|03|2015 39kullhadd.com

G˙at- t ie let darba f ’dan l -ista©un, il-Gozo MotocrossAssociation ippreΩentat il-programm ta ’ t l ie laq tal -muturi mil l -KampjonatG˙awdxi f i t - t rekk tax-X˙ajma. Folla mdaqqsa seg-wiet numru sabi˙ ta ’sewwieqa li taw wirja eççez-zjonali.

Bl-ikbar ammont ta’ puntinsibu lil Etienne Bigeni, fiKlass i A, fe jn qed naraw©lieda akkanita bejnu u bejn˙uh Joseph g˙al l -ewwelpost. Steve Xuereb u RobertSpiteri jinsabu fit-tielet u r-raba’ post rispettivament.

Fi Klassi B rajna r-ritorn ta’John Attard l i bi l -muturtieg˙u Suzuki RM250 g˙amelwir ja ta jba u akkwista l -ewwel post ta l -©urnata.Minkej ja l i Charl ie Borgkellu ˙sara fil-mutur tieg˙u,Ωamm punte©© tajjeb u da˙alfit-tieni post.

I l lum er©ajna lqajna l i lNathaniel Camilleri li minke-jja li saq g˙all-ewwel darbal-mutur t ieg˙u YamahaYZ125 da˙al fit-tieni post.Eman Abela da˙al it-tieletfilwaqt li Nikovich Chircopakkwista s-sitt in punt tal-©urnata.

Filwaqt li n©abru l-puntiskont ir-regoli tal-kampjonatG˙awdxi, dawn huma r-reb-bie˙a fl-ewwel, it-tieni u t-t ie let post ta l -©urnata l ing˙ataw trofej kull wie˙ed

Klassi A

L-1 post – Etienne BigeniIt-2 post – Joseph BigeniIt-3 post – Steve Xuereb

Klassi B

L-1 post – John AttardIt-2 post – Charlie Borg It-3 post – Godfrey Bigeni

Klassi Ç

L-1 post – Nicovich ChircopIt-2 post – NathanielCamilleri It-3 post – Eman Abela

I l -Gozo MotocrossAssociation ser tkompli bis-semifinali tal-kampjonat nharil-Óadd 12 ta’ April 2015, fis-1.00pm.

Sadanittant l-Assoççjazzjonit˙e©©e© lill-pubbliku biexnhar il-Óadd li ©ej, 29 ta’Marzu 2015 tattendi bi ˙©arafit-trekk tax-X˙ajma g˙at-t ie let fun race f ’dan l -ista©un, fejn ser naraw wirji-et mill-isba˙ b’muturi Trialsu MotoX . L-avvenimenti jib-dew fil-11.00am.

L-assoçjazzjoni t˙e©©e© utilqa’ aktar sewwieqa u dil-lettanti biex jattendu u jip-parteçipaw f ’dan l - isportavventuruΩ.

G˙al aktar tag˙rif wie˙edg˙andu jΩur i l -pa©na ta ’Facebook Gozo MotocrossAssociation.

KWARTI TAL-FINALI TAL-KAMPJONAT GÓAWDXI

Robert Spiteri Ritr

att:

JOSE

TTE

BU

TTIG

IEG

40 29|03|2015 lokalikÓkullhadd.com

Mill-OppoΩizzjoni, il-PartitLaburista kien ilu snin s˙a˙ jin-sisti fuq il-bΩonn li nsa˙˙u l-kura primarja. Filwaqt li l-Gvernpreçedenti la˙aq beda xi ftitxog˙lijiet li kellhom itejbu s-servizz taç-çentri tas-sa˙˙af’pajjiΩna, dan g˙amlu b’˙arbaqabel l-elezzjoni, wara snin twalta’ telqa assoluta. Kien kaΩtipiku ta’ ftit wisq, tard wisq.

Kul˙add jiftakar kif il-Gvernpreçedenti pprova jlesti ç-çentrutas-sa˙˙a tal-Mosta photofinisherbat ijiem qabel l-elezzjoni,minkejja li x-xog˙ol fuqu kienbeda f’Jannar. Fil-fatt, ix-xog˙oltant beda tard, u tant kien inten-zjonat biss biex ji©bor erba’ votiqabel l-elezzjoni, li meta ç-çen-tru ©ie inawgurat kien g˙ad jon-qsu ˙afna xog˙lijiet xi jsiru.

Ovvjament, dakinhar tal-inawgurazzjoni, l-eks-Ministrutas-Sa˙˙a Joe Cassar mhux bissnaqas milli jg˙id dan, iΩdasa˙ansitra ta l-impressjoni li ç-çentru kien se jifta˙ g˙all-paz-jenti dik il-©img˙a stess.Imsieken dawk li marru biex jin-qdew u baqg˙u b’xiberimnie˙er, g˙ax sabu çentrumag˙luq!

Fjask simili rajnieh ukoll fiç-çentru tas-sa˙˙a tar-Rabat.F’Mejju 2012, ji©ifieri sena eΩattqabel l-elezzjoni, GvernNazzjonalista ˙abbar li kien sejinvesti nofs miljun ewro fit-tisbi˙ ta’ dan iç-çentru.Madankollu, ix-xog˙ol kien

g˙adu lanqas biss beda sa senawara, u kellu jkun il-GvernpreΩenti li jibda u jirnexxilu jlestidan ix-xog˙ol fi Ωmien sitt xhur,bl-inqas inkonvenjenza possibblig˙all-pazjenti li kienu jag˙mluuΩu minnu.

Din hija xhieda ta’ kif il-GvernpreΩenti mill-bidu nett g˙aΩel lima ja˙dimx b˙alma ˙adem il-Gvern ta’ qablu. Dan mhuwiexGvern li ja˙li l-˙in jaqta’ Ω-Ωigarelli biex ji©bor il-voti qabell-elezzjoni. Lanqas ma huwaGvern li joqg˙od jg˙addi Ω-Ωmien biç-çittadini, speçjalmentf’dak li jirrigwarda su©©ett tantsensittiv b˙alma huwa s-sa˙˙a.

Minflok, dan il-Gvern xammaril-kmiem u mill-ewwel jum bedaja˙dem biex itejjeb is-servizzmog˙ti minn Mater Dei u l-Isptar Generali ta’ G˙awdex,fosthom b’kooperazzjoni mal-privat u b’investiment barrani.

Fuq kollox, beda ja˙dem biexitejjeb il-kura primarja, u b’hekkmhux biss itaffi l-piΩ minn fuq l-isptarijiet, iΩda wkoll jaqdi lill-pazjent mill-kumdità tal-komu-nità tieg˙u stess.

Çentri tas-sa˙˙a u bere© iktarattrezzati u effiçjenti

Apparti li dan il-Gvern lesta t-tisbi˙ taç-çentri tas-sa˙˙a tal-Mosta u r-Rabat, wasal fit-tielet ul-a˙˙ar faΩi tat-tisbi˙ taç-çentrutas-sa˙˙a tal-Furjana. Dan ifisserli baqa’ biss xog˙lijiet fuq ir-reception, il-cold room, u l-installazzjoni ta’ ©eneratur ikbar.Dan filwaqt li t-tisbi˙ fiç-çentrutas-sa˙˙a ta’ Ra˙al Gdid g˙adug˙addej.

It-tisbi˙ huwa importanti, izdawa˙du ma jtejjibx is-servizz tal-kura primarja statali f’pajjiΩna.Inbena çentru tas-sa˙˙a ©did

f’Óal Kirkop g˙an-nies tad-dis-trett, filwaqt li ©ew introdottiwkoll kliniçi g˙all-istil tal-˙ajja(lifestyle clinics) fil-bere© taΩ-Ûurrieq, San Ìwann, ÓalTarxien, il-Kalkara, l-Imsida, il-GΩira u l-Gudja. Ûdiedu l-˙inijiettal-g˙oti tal-vaççin, u ©ew estiΩiwkoll il-˙inijiet tal-ber©a ta’Birikirkara.

Minn Ottubru u Novembru li©ej se jiΩdiedu l-etajiet tal-iscreening. L-iscreening tal-g˙onq tal-utru se jibda jsir ukollg˙al nisa minn 25 sena sa 35sena, l-iscreening tas-sider se jsirminn 50 sa 65 sena, filwaqt li l-iscreening tal-musrana se jibdajsir g˙al dawk bejn il-51 u l-61sena.

Dan minbarra li ©ie introdottapparat ©did, b˙al magni tal-X-rays u tal-ECG. Infeta˙ l-aççessg˙at-tobba privati g˙all-fiΩjoter-apija u l-X-rays, filwaqt li t-talbi-et g˙al screening tad-densità tal-g˙adam issa jistg˙u jsiru mit-tobba kollha, u mhux biss minnçertu speçjalisti.

L-effett ta’ dawn u aktarservizzi ©odda minn diversibere© madwar il-pajjiΩ di©à qedjin˙ass, kemm mit-tobba privatiu anke mill-pazjenti. Servizza˙jar fil-komunità qed inaqqasil-bΩonn tan-nies li jirrikorru fl-isptarijiet, fejn kienu jqattg˙u˙inijiet twal jistennew. Dawnhuma r-riΩultati ta’ Gvern li xam-mar il-kmiem minflok maqag˙ad jedha jaqta’ Ω-Ωigarelli.

min jaqta’ Û-Ûigarelli u minixammar il-kmiem

Etienne Grech

Deputat Laburista