İlk medenİyetlerde tip ve hasta bakimi-2...3/23/2016 1 hemŞİrelİk tarİhİ ve deontolojİ-2...

3/23/2016

1

HEMŞİRELİK TARİHİ VE

DEONTOLOJİ-2

Yar.Doç. Dr. Serap TORUNYar.Doç. Dr. Serap TORUN

ĠLK MEDENĠYETLERDE ĠLK MEDENĠYETLERDE

TIP VE HASTA BAKIMI-2

BABBABĠL

Ġlk "Mutlak Krallık" anlayışı Babil'de ortaya

Ġlk "Mutlak Krallık" anlayışı Babil'de ortaya

çıkmıştır.

Ünlü kralları HAMMURABĠ, ilk ANAYASA

olarak bilinen "Hammurabi Kanunlarını"

oluşturdu. (Bu kanunlar Sami geleneklerinden

ve Urukagine kanunlarından yararlanılarak

hazırlanmıştır.)

"Babil Kulesi" ve "Babil'in Asma bahçeleri" en

önemli eserleridir

ASURLULARASURLULAR

Yukarı Mezopotamya'da kurulmuşlar, Toroslar ve

Yukarı Mezopotamya'da kurulmuşlar, Toroslar ve

Kapadokya'ya kadar yayılmışlardır.

Anadolu'da ticaret kolonileri kurdular.

(KÜLTEPE'de

Çivi yazısını Anadolu'ya öğreterek, Anadolu'da

tarih devirlerini başlattılar.

Tüm çivi yazılı eserleri başkentleri NĠNOVA'da

toplayarak, ilk KÜTÜPHANECĠLĠK ve

ARŞĠVCĠLĠK faaliyetini başlattılar

Mezopotamya Medeniyetinde TıpMezopotamya Medeniyetinde Tıp

Önasya medeniyetlerinin tıbbı üç ana başlık

Önasya medeniyetlerinin tıbbı üç ana başlık

altında incelenebilmektedir:

1. Din ve dolayısıyla rahiplerin hakim olduğu

toplumlarda büyüyle tedavi,

2. Savaşçı toplumlarda bıçakla tedavi,

3. Tarım toplumlarında şifalı bitkilerle tedavi.

Hekimler;Hekimler;

Baru [Akkadca](Lu-A.Zu[Sümerce) ):

yileşecek, kurtulamayacak gibi sözlerle

Baru [Akkadca](Lu-A.Zu[Sümerce) ): Gelecekten haber vericiler olarak, hastalığın sonucunu, karaciğer falı, zeytinyağı falı gibi yöntemlerle bildirenler.

Yaşayacak, ölecek

Ġyileşecek, kurtulamayacak gibi sözlerle bildirirlerdi.

3/23/2016

2

ASU[Akkadça] ( A.Zu[Sümerce]): Bitki,

ASU[Akkadça] ( A.Zu[Sümerce]): Bitki, maden ve hayvan kaynaklı ilaçlarla hastalığı tedaviye çalışırlardı. Dini bir statüye sahiptiler ya da rahiplerle aynı sınıftan sayılırlardı.

AŞĠPU: Üfürükçülük ve büyücülükle hastalığa sebep olan cinleri vücuttan kovarak iyileştirmeğe çalışırlardı.

Tedavi ve Bakım Anlayışları;Tedavi ve Bakım Anlayışları;

Hastalık görünmez güçlerin insan bedenine

tanrıların korumalarının kalkmasıyla veya kişiyi

Hastalık görünmez güçlerin insan bedenine

girmesiyle oluşmaktaydı.

Bunun nedeni ; büyü, günah, tanrılara karşı

görevi ihmal, kusurlu davranış nedeniyle

tanrıların korumalarının kalkmasıyla veya kişiyi

cezalandırmalarıydı.

Hayvan ve böcek ısırma ve sokmaları geçmiş

hatalı davranışların sonucu oluşmaktaydı

Hastalığın oluşması için gereken suçu

Hastalığın oluşması için gereken suçu

ya da günahı kişinin bir yakının da

işlemesi yeterliydi.

Gök olayları da hastalık nedenleri ve

habercileri arasındaydı.

Mezopotamya tıbbını sihir ve büyüden

ayırmak çok zordur.

Tedavi ve Tedavi ve Ġlaçlar;

Hastalıkların tedavisi; dua, büyü, muska gibi

araçlara ve gözlemsel temele dayanan

Hastalıkların tedavisi; dua, büyü, muska gibi

majik araçlara ve gözlemsel temele dayanan

bitki, hayvan ve mineral kökenli ilaçlara

dayanmaktaydı.

M.Ö.2000 başlarında yüzyıllarca denenmiş

ve gözlenmiş maddeler kaydedilmeye

başlanmıştır.

Mezopotamya Kodeksinde; Mezopotamya Kodeksinde;

Hardal, hurma, kenevir, zeytin gibi 250 bitkisel,

Hardal, hurma, kenevir, zeytin gibi 250 bitkisel,

Bal, bal mumu, fil ve domuz yağı, kaplumbağa,

yılan gibi 180 hayvansal,

Alçı, bakır, kaya tuzu, kireç, kükürt, tuz gibi

mineral kaynaklı 120 ilaç tespit edilmiştir.

Tıp Kitapları ( Kil tabletler)Tıp Kitapları ( Kil tabletler)

Mezopotamya medeniyetine ait, 25000’i Babil Mezopotamya medeniyetine ait, 25000’i Babil

Kralı Asurbanipal’in kütüphanesinde olmak

üzere yaklaşık 100.000 tablet bulunmuştur.

(Ġstanbul Arkeoloji Müzesi)

3/23/2016

3

Tedavi yöntemleri;Tedavi yöntemleri;

Yağla masaj,

Yağla masaj,

Bandaj,

Lapa,

Şurup,

Hap,

Fitil,

Lavman

Tampon,

Tütsü

Ġlaçların bir kısmı, yağ,

merhem olarak da cilde

Ġlaçların bir kısmı, yağ,

şarap, bira gibi sıvılar

içinde kaynatılıp, filtre

edilerek, sulandırılarak

içiliyor, solunum

yollarına, buruna ve

kulağa buhar olarak

tüplerle üfleniyor,

merhem olarak da cilde

sürülüyordu.

KaraciKaraciğer Falı ( Hepatoskopi)-1

Karaciğer hayati fonksiyonların en önemli

e ilişkin

Karaciğer hayati fonksiyonların en önemli

organı olup duygu ve heyecan merkezi ve

ruhun barınağı olarak kabul edilirdi.

Tanrıların önceden tespit ettiği, geleceğe ilişkin

olayları veya kötü ruhların sebep olduğu

hastalıkların sonucunu öğrenmek amaçlarıyla

kullanılırdı.

Hepatoskopi Barular tarafından yapılırdı.

Kurban edilen hayvanın karaciğerinin durumu,

komşu organlarla ilişkisi incelenir ve daha sonra

Kurban edilen hayvanın karaciğerinin durumu,

komşu organlarla ilişkisi incelenir ve daha sonra

parçalanmadan çıkarılarak bir masa üzerinde

hacmi, girinti ve çıkıntıları, rengi, kıvamı, lobları

gözlenerek sonuç çıkarılmaya çalışılırdı.

Örneğin sistik kanal yassı ise hasta ölecek,

lenfatik kanal yassı ise yaşayacak gibi yorumlar

yapılırdı.


Kil ve alçıdan yapılmış

Karaciğer modelleri

üzerinde eğitimi yapılan

Karaciğer falı binlerce yıl

kullanılmaya devam

edilmiştir.


HammurabiHammurabi Kanunları-1

Tarihin bilinen ilk

dili

anıtta bulunmaktadır.

Tarihin bilinen ilk

yazılı kanunlarıdır.

Babil Kralı

hammurabi

(M.Ö.1728-1686)

tarafından Akkad dili

ile çivi yazısı ile

yazdırılmış bir taş

anıtta bulunmaktadır.

HammurabiHammurabi Kanunları-2

Cerrahların mesleki

kadar ücret alabilecekleri

Cerrahların mesleki

bilgileri kötüye

kullanmaları ihtimalini

önlemek üzere

başarısızlıkları, temelinde

“göze-göz, dişe-diş”

anlayışı içinde

cezalandırılmaktaydı.

Ayrıca yaptıkları her

uygulama için kimden ne

kadar ücret alabilecekleri

belirlenmiştir.

3/23/2016

4

MISIR MEDENİYETİ

Eski Mısır’ı M.Ö.3500-600 yılları arasında

Eski Mısır’ı M.Ö.3500-600 yılları arasında kronolojik olarak 26 sülale yönetmiştir.

Firavun devlet örgütünün başıydı

Üretimi örgütleyen rahiplerdi ve astronomlar, matematikçiler, mühendisler, mimarlar, hekimler ve katipler rahip sınıfından çıkmaktaydı.

Tarihte bilinen ilk andı

Mısırlı bir hekim olan

Ġmhotep ortaya

çıkarmıştır ve Hipokrat

andının esin kaynağıdır.

PapirüslerPapirüsler-1

Ebers Papirüsü: M.Ö.1500’lerde yazılmış ve

yanında cerrahi operasyonların açık tarifleri,

Ebers Papirüsü: M.Ö.1500’lerde yazılmış ve

Alman egiptolog G.M. Ebers tarafından

çözümlenmiş olan papirusta; sihir, astrolojik

görüşler, cinleri kovmaya yarayan büyüler

yanında cerrahi operasyonların açık tarifleri,

teşhise ait kesin gözlemler, rasyonel ilaç

reçeteleri ve sağlık öğütleri bulunmaktadır.

Edwin Smith Cerrahi Papirüsü: M.Ö. 1600 Edwin Smith Cerrahi Papirüsü: M.Ö. 1600

yıllarında yazılmış olup, travmatik

yaralanmaların tedavileri sistemli bir

sınıflandırma yapılarak baş, boyun, göğüs ve

omurga travmaları üzerinde durulmuştur.


Hearts Papirüsü: M.Ö. 1500 yılında yazılmış

Hearts Papirüsü: M.Ö. 1500 yılında yazılmış

olup, kırık ve çıkık tedavi yöntemlerini

içermektedir. Kırıklar un ve bal karışımına

bulanmış sargı bezleriyle sabitleştirilmektedir.

Karlsberg Papirüsü: Göz ve doğuma yönelik

prognozları kapsar.


3/23/2016

5

Firavunların sarayında,yüksek makamların,dini

ini

memuriyeti olarak kabul

Firavunların sarayında,yüksek makamların,dini müesseselerin özel doktorları olduğu,ayrıca büyük işçi kitlelerini bir araya getiren iş projelerine gerekli doktor kadrolarının verildiğini gösteren deliller bulunmaktadır.

Bu nedenle Mısır’da hekimlik sosyalleştirilmiş bir devlet memuriyeti olarak kabul edilmektedir. Hekimlerin branşlara ayrıldıkları belgelerde yer almaktadır.

Mısır tıbbında efsun

önemli yeri olmuştur.

Bazı maddelerin bazı

Mısır tıbbında efsun ve üfürükçülüğün önemli yeri olmuştur.

Bazı maddelerin bazı hastalıkları ve zararlı etkileri tedavi ettiğine ya da bunların başka şeyin intikaline neden olduğuna inanılmaktaydı

Mısırda hastaların tedavisini 3 sınıf üstlenmişti;

Mısırda hastaların tedavisini 3 sınıf üstlenmişti;

1. Büyücüler (Psikoterapistler)

2. Sekhmet rahipleri

3. Sinular: Din adamı değillerdi ve ampirik tıp ile cerrahi uygularlardı.

Tedavi şekli ve yöntemi hastanın micazına göre

Tedavi şekli ve yöntemi hastanın micazına göre seçilirdi.

Hekim olmak isteyenler mesleği, bilgili bir hekim yanında çalışarak ve papirüslerdeki bilgileri kopya ederek veya Sais, Menfis ve Tebşehirlerinde Hayat Evi- Pir Ankh denen bağımsız okullarda öğrenirlerdi.

M.Ö. 2000’den önce Mısır’da

M.Ö. 2000’den önce Mısır’da doğumevlerinin varlığı saptanmıştır.

Rahip statüsünde olan hekimler, toplumda yüksek itibara sahip olup herkesin vermek zorunda olduğu vergilerden muaf tutulmuşlardı.

Hekim hastasını kitaplardaki bilgilere göre tedavi Hekim hastasını kitaplardaki bilgilere göre tedavi

ederken hasta ölürse hekim sorumsuz görülür, ancak

kendi kişisel görüşüne göre tedavi ederken hasta

ölürse sorumlu tutularak öldürülebilirdi.

3/23/2016

6

Tedavi bu nedenlerden hangisi ise ona yönelikti.

lanmaya çalışılır,sihir tedavisinde ise ruhlar belli davranışlara zorlanır

Sihire dayalı tıpta hastalığın nedeni, bir bakıma hastalığın kendisidir.Örneğin:baş ağrısının nedeni tanrının öfkesi olabileceği gibi, cin çarpması yada büyüde olabilirdi.

Tedavi bu nedenlerden hangisi ise ona yönelikti.

Dini tedavide doğru ve güzel davranışlarla tanrıların ilgi ve yardımı sağlanmaya çalışılır,sihir tedavisinde ise ruhlar belli davranışlara zorlanır ya da belli durumlar sihir yardımı ile ortadan kaldırılırdı.

Mısır tıbbına göre hayatın esası ve en önemli unsuru nefestir. Hayat bir rüzgardan ibarettir

yoluyla baştaki 22 damara girmekte ve kalbi

Mısır tıbbına göre hayatın esası ve en önemli unsuru nefestir. Hayat bir rüzgardan ibarettir ve hayat nefesi ise sağ kulaktan ve burun yoluyla baştaki 22 damara girmekte ve kalbi çalıştırmaktaydı., Ölüm ise, vücuda sol kulaktan girmekte ve soluğu sonrasında kesilmekteydi.

Kalbin vücudun merkezi olduğu düşünülmüş ve

Hastalıklar aşırı beslenme, bayatlamış yemekler,

Kalbin vücudun merkezi olduğu düşünülmüş ve kalbin vücudun her tarafındaki damarlarla konuştuğuna inanmışlardı.

Hastalıklar aşırı beslenme, bayatlamış yemekler, ham meyve, fazla içki, rüzgar, toz, iklim değişiklikleri, parazitler tarafından meydana geldiği VEHEDU kuramına göre açıklanmaktaydı.

Vehedu; kalın bağırsak artıklarında oluşan ve Vehedu; kalın bağırsak artıklarında oluşan ve iltihabi hastalıklara sebep olan zararlı maddedir. Vehedunun zaman zaman dışarı atılması gerekir, bu sebeple sağlığın temel şartı bağırsakların boşaltılması, aralıklı lavman yapılmasıdır.

Tedavide ayrıca kan alma, vantuz çekme,

sistemi daha sonraları Antik Yunan’da geliştirilen

Tedavide ayrıca kan alma, vantuz çekme, dağlama, masaj,kusturma gibi yöntemlerle sıvı dengesi korunmaya çalışılırdı ve bu düşünce sistemi daha sonraları Antik Yunan’da geliştirilen Hümoral Patoloji Teorisinin temelini oluşturmuştur.

Teşhiste palpasyon, gözle muayene

, vantuz, makas, testere, kroşe,

demiri gibi aletler geliştirerek

Teşhiste palpasyon, gözle muayene

yöntemlerini uyguladıkları kesin olup

muhtemelen oskültasyon yönteminide

kullandılar.

Cerrahi de daha ileri gitmişler ve

bilimselleşmişlerdi.

Bistürü, lanset, vantuz, makas, testere, kroşe,

kateterizasyon demiri gibi aletler geliştirerek

kullanmışlardı.

3/23/2016

7

Ölüm ,önemli bir yer işgal etmiştir., Ölüleri

ı için anatomi bilgileri sınırlı

çengellerle kafatası zedelenmeden çıkarılırdı.

Ölüm ,önemli bir yer işgal etmiştir., Ölüleri

mumyaladıkları için ve mumyalamayı da dini

bir görevli yaptığı için anatomi bilgileri sınırlı

idi.

Mumyalarda beyin burun deliklerinden özel

çengellerle kafatası zedelenmeden çıkarılırdı.

Zengin ilaç koleksiyonları vardı.( Firavun inciri, hurma, akasya, pelin otu, safran, ardıç, soğan, sarımsak, anason.) Ġlaçlar toz olarak, ekmek hamuruyla ya da sıvılar içinde hastaya verilir, fitil , ovül kullanılırdı.

Mısır tıbbında kullanılan maddeler daha sonra

terimleri Mısır

Mısır tıbbında kullanılan maddeler daha sonra Dioskorides tarafından Materi Medica adını verdiği kitabı aracılığı ile Roma, Ġslam ve Avrupa tıbbına aktarılmıştır.

Günümüzde de kullanılan Katarakt, Migren ve eczacılık karşılığı olan Pharmaki terimleri Mısır tıbbından kalmadır.

Çocuk bakımına önem

dökülmesini,diş çıkaran

duymasını önleme gibi

Çocuk bakımına önem vermişler, erkek çocuklara temizlik nedeniyle sünnet uygulamışlardı.

Yara bakımı ,yara yerlerinin estetik tedavisi saç dökülmesini,diş çıkaran çocukların ağrı duymasını önleme gibi girişimleri olmuştu.

Zehirlenmelerde tedavi yolları ile cerahatin

Zehirlenmelerde tedavi yolları ile cerahatin oluşumuna ilişkin açıklamaları vardı.

Dini inançları gereği kişisel ve toplum olarak hijyene büyük önem vermişler ve dini kuralar arasına alarak özel hayatlarında uygulamışlardı.

Sıcak-soğuk banyoları bazı hastalıkları tedavi için kullanmışlardı.

HİTİTLER

3/23/2016

8

HHĠTĠTLER-1

Anadolu'ya Kafkaslar'dan geldikleri tahmin

edilmektedir.

Kızılırmak çevresinde kurulmuştur. Başşehirleri

HATTUŞAŞ (Boğazköy)'dır.

Hititler Suriye toprakları için Mısır ile yaptıkları savaş sonucunda KADEŞ ANTLAŞMASINI imzaladılar. Kadeş Antlaşması tarihte bilinen ilk antlaşmadır.

Hititler'de asillerden oluşan PANKUŞ denilen bir meclis vardı. Bu meclis kralın yetkilerini kısıtlıyordu.

Hititlerde kraldan sonra en yetkili kişi TAVANANNA denilen kraliçeydi.

HHĠTĠTLER-2

Hititler krallarının hayatlarını anlatan ANAL

adını verdikleri yıllıkları hazırlayarak, tarafsız

TARĠH YAZICILIĞI'nı başlatmışlardır.

Hititler kayaları düzleştirerek, tanrı kabartmaları

yapmışlardır. ( Ġvriz ve Yazılıkaya Kabartmaları)

Hititler Asurlular tarafından yıkıldılar

HHĠTĠTLER-3H

UYGULAMALARI

HĠTĠTLER’DE BAKIM ANLAYIŞI VE

UYGULAMALARI-1 Asur dilinde “batı “anlamına gelen Hitit

toplumunda açlık, kıtlık, ölümler, hastalıklar gibi tanrısal cezalardan kurtulmak için tanrılara özen gösterilmeli,kurbanlar sunulmalıydı.

Babillerden etkilenen Hititler de hekimlik anlamına gelen sözcük yoktur.

Sümerlilerin A-su (A-zu)sözcüğü hekim anlamında kullanılmıştır.

Kralları etkileyen önemli hastalıkların

iyileştirilmesi için hekim fal yardımıyla

saptanıyordu. Ancak bunların halkı da

iyileştirmesi için çalıştıklarına ilişkin bilgi

saptanamamıştır.

H

UYGULAMALARI


UYGULAMALARI-2

A-zu saj;küçük hekim, Sal A-Zu kadın hekim ve

büyük olasılıkla hemşire demekti. Sal Su Gi yani

hasta bakımı terimi ilk olarak Hititler

kullanmışlardır. Hastalıkları büyü ve otlarla

iyileştirmeye çalışmışlardır,cerrahi hekimlik

yoktur.


UYGULAMALARI


UYGULAMALARI-3

3/23/2016

9

Hastalıklar tanrısal cezalardı, ve bundan

kurtulmanın tek yolu tanrılara gerekli özeni

göstermek ve kurbanlar sunmak gerekirdi.

Ġnsanları hastalandıran tanrı Ġşhara, sağlık

tanrıçası Kamruşepa, toplumu ve kralları

savaş meydanlarında bulaşıcı hastalıklardan

koruyan tanrı Yarri, kulak tanrısı Ġştamanaşşa

ve göz tanrısı Şakuvaşşa idi.

H

UYGULAMALARI


UYGULAMALARI-4 Anadolu bitki florasında bitkilerin çoğu ilaç

yapımında kullanılmıştı.

Tıbbi tedavi yanında büyüsel işlemler yer

almaktaydı. Hastalık günah keçisi denilen bir

hayvana yüklenir ve düşman ülkelere

gönderilirdi.


UYGULAMALARI


UYGULAMALARI-5

Hasta organı köpeğe yalatma, hastadan alınıp toprağa gömme, rahip tarafından hastanın yanından bir kuş uçurma, çeşitli bitkilerle karıştırılmış köpek pisliğinin hastanın vücuduna sürülmesi hasta organa karşılık hayvanın o organının pişirilerek yenmesi gibi ritüeller vardı.

Doğumlarda doğum sandalyesi (harnau) kullanılmaktaydı.

H

UYGULAMALARI


UYGULAMALARI-6

Ġkiz erkek çocuk doğuran kadının kötü bir hastalıktan öleceğine, kocasının fakirleşeceğine, ikiz kız çocuk doğurur ise kadının ölüp evinin mahvolacağına inanılırdı.

Karaciğer falı kullanılırdı.

H

UYGULAMALARI


UYGULAMALARI-7

Hitit yüksek tabakası temizlik kurallarına önem

vermişlerdir ve kanunlarla su yataklarının

kirletilmesini yasaklamışlardı.

Pislik ve hastalık arasında majik bir bağlantı

olduğuna inanılırdı.


UYGULAMALARI


UYGULAMALARI-8

Hitit tıbbında hemen hepsi majik veya uzun

tecrübelere dayanan kocakarı ilaçları

kullanılırdı.

Sarayı ilgilendiren önemli hastalıklarda Babil

ve Mısır’dan tıbbi yardım istenmiş, hekimler

getirtilmiştir.

H

UYGULAMALARI


UYGULAMALARI-9

3/23/2016

10

ESKİ İRAN

ESKESKĠ ĠRAN-1

M.Ö. 400 yılında kalma Zerdüşt’ün yazdığı

ZandAnesta adlı yapıttan eski Ġran

hekimliğine ilişkin bilgi edinilmektedir.

Bitkiler ilaç yapımında kullanılmıştır. Ruhsal

iyileştirmelere de yönelmişlerdir. Hürmüz

sağlık,Ahriman hastalık tanrıları idi.

Hekim olmak isteyenler ,bir kurul karşısında

en az üç kişiyi iyileştirmeleri gerekirdi.

Bıçak hekimi,

Ot hekimi,

Kutsal söz hekimi olmak üzere üç uzmanlık

alanı vardı.

ESKESKĠ ĠRAN-2

ESKİ İSRAİL

ESKESKĠ ĠSRAĠLLĠLER-1

Yahudiler tek tanrıya inanırlardı ve Tevrat’ın “Levililer Kitabı” hasta bakımı ve ebeliğe ilişkin bilgileri vermektedir.

Bu kitabın;

11. başlığında temizlik kurallarından, sağlığın korunmasından, ilaç yapımı için kullanılan otlardan,

12. ve 15. başlıklarında ise evlilik

ilişkilerinden , temizlik görevlerinden söz

edilir.

Ġsraillilere göre sağlık tanrıdan gelir,yoldan çıkan toplumu ancak tanrı yola getirebilirdi.

Sağlıkla uğraşanların saygın tutulmasına inanılırdı.


3/23/2016

11

Hastalıkların oluşumunda safranın birikmesi, oluşumunun değişmesi,havanın kötü etkisi,ısı değişmeleri,salgı bozuklukları da etkili idi.

Vebanın oluşması ve yayılmasında farenin etkisini,sivrisinek,karasinek ve diğer taşıyanların önemini anlamışlardı.


Cerrahi girişimler gelişmişti. Ölen kadının

karnındaki canlı bebek karnı yarılıp

çıkarılırdı.

Kol-bacak ameliyatları yapmışlardı.

Bu organlara protezler geliştirmişlerdi.


Bulaşıcı hastalıkların bildirimini ilk uygulayan

toplumdur. Bulaşıcı hastalık çıktığında (özellikle

difteri) borazanlarla çevreye duyurulurdu.


ESKİ ÇİN

ESKESKĠ ÇĠN-1

Çin halk kültürüne göre Çin’de tıbbın

kurucusu üç imparator hekim vardır. Bunlar;

Yin-Yang teorisini ortaya atan , Yi-King adlı

eserin yazarı Fu-Hsi(M.Ö. 2953)

Tıbbi bitkiler konusunda Pen-Tsao adlı

eserin yazarı Chen- Nungh (M.Ö. 2838)

Klasik Çin tıp prensiplerine ait kitap olan

Nei-King’in yazarı Huang-Ti(M.Ö.2698)

Çinlilerin felsefesi ve dini sistemi olan Taoizme göre; evren, varlık ve madde birbirine zıt, fakat birbirini tamamlayan Yinve Yang diye isimlendirilen iki büyük prensibin, gücün eseridir.kaynağı bilinmeyen bu hayat enerjisi evrende canlı ve cansız her şeyde bulunur.

ESKESKĠ ÇĠN-2

3/23/2016

12

Çin felsefesine göre tabiatta da beş ana element vardır:

ESKESKĠ ÇĠN-3

•Toprak

•Ateş

•Odun

•Metal

•Su•Su

Çin tıbbında beş esas organ;

ESKESKĠ ÇĠN-4

Akciğer

Kalp

Karaciğer

Dalak

Böbrek

Beş yardımcı organ ise;

mide,

safra kesesi,

mesane,

ince ve kalın bağırsaklardır.

Bunlarla evreni oluşturan beş unsurun arasındaki uyuşma ve uyuşmama hastalığı ortaya çıkarır.

ESKESKĠ ÇĠN-5

Evrenin ulu ruhu Tao kendini Yin ve Yang ile

hissettirir. Yang esas organlara Yin yardımcı

organlara dağılırdı.

Yin ağrısı hareket ve sıcaklıkla azalır, için için

devam eder, soğukla artar, Yang ağrısı ise

şiddetli, akut ve soğukla azalır, sıcakla artar.

ESKESKĠ ÇĠN-6

Ġlaçlarda aynı özellikleri taşıyordu.

Uyarıcılar,eriticiler,balgam söktürücüler,Tat

veren maddeler,acı ilaçlar Yang kökenli,damar

daraltıcılar,ishal yapan ilaçlar,kan yapıcılar,soğuk

ilaçlar Ying olarak ayrılmıştı.

Dinsel inanışlar hekimliği derinden etkilemiştir.

Klan başkanı, en büyük din adamları ilkel

hekimlerdi.

ESKESKĠ ÇĠN-7

Ġlaçları derleyip toplayan,

içecek reçeteleri yazabilen

Ġlaçları derleyip toplayan, hekimleri imtihan eden veya atayan başhekimler,

Baş ağrısı, soğuk algınlığı ve basit yaraları tedavi eden hekimler,

Hastalara yiyecek ve içecek reçeteleri yazabilen diyetisyenler,

Cerrahlar,

Veterinerler.

3/23/2016

13

Çin’de sağlıklı insanlar her ay doktorlarına günümüzde ki sigorta primi gibi ücret öderlerdi. Bu kişiler hastalandıklarında hekim ücretsiz tedavi ederdi.

Nabız muayenesi önemliydi.

Tedavi olarak kültür fizik

hareketleri,

masaj, hidroterapi, ilaç

akapunktur (cincou)

kullanılmaktaydı.

ESKESKĠ ÇĠN-7

İlk medenİyetlerde tip ve hasta bakimi-2...3/23/2016 1 hemŞİrelİk tarİhİ ve deontolojİ-2...

Documents