Meðferð sjúklinga með fjölkerfa æðakölkunarsjúkdóm

Hlutverk heimilislæknis

Emil L. Sigurðsson

Heimilislæknir

Heilsugæslustöðin Sólvangi Hafnarfirði

www.hi.is/~emilsig

Hlutverk heimilislæknis• Almennt um hlutverk heimilislæknis

• Fyrsta stigs forvörn• 50 ára Hafnfirðingar

• Annarsstigs forvörn• Sjúklingar með þekktan

kransæðasjúkdóm

• Hvernig tökum við á áhættuþáttum eins og háþrýsting?

Hlutverk heimilislæknis• Fjölkerfa æðakölkunarsjúkdóm

• Almenn nálgun• Forvarnir • Meðferð sjúkdóms og áhættuþátta

• Sérhæfð nálgun• Útæðasjúkdómur, fótasár• CHD, hjartabilun.• TIA, Stroke-endurhæfing

Hlutverk heimilislæknis

1. STIGS FORVÖRN 3. STIGS FORVÖRN

2. STIGS FORVÖRN

HEIMILISLÆKNIR

REYKINGAR

1. STIGS FORVÖRN

Hvernig er staðan hjá 50 ára Hafnfirðingum og Akureyringum?

Emil L. Sigurðsson, Kristín Pálsdóttir,

Sigríður Jónsdóttir og Bragi Sigurðsson

Vilmundur Guðnason

Primary prevention of CHD in Iceland

SMOKING

9

16

14

17

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

Hafnarfjordur Akureyri

%

Men

Women

Sigurdsson et al: Icelandic Medical Journal 2003;89:859-64.

AkureyriKonur Karlar

meðalgildi SD meðalgildi SD

Þyngd (kg) 77.3 16.3 88.1 15.4LÞS (kg/m2) 28.6 5.9 28.4 4.1Mittisummál (cm) 101 12.3 99 11.6Slagbilsþrýstingur (mmHg) 130 16.9 131 13.7Hlébilsþrýstingur (mmHg) 81 10.1 84 8.9Kólesteról (mmól/L) 5.9 1.09 5.9 0.88HDL (mmól/L) 1.5 0.43 1.23 0.33Þríglýceríðar (mmól/L) 1,21 0.83 1,48 1,05Blóðsykur (mmól/L) 5.4 0.9 5.6 0.5

HafnarfjörðurKonur Karlar

meðalgildi SD meðalgildi SD

Þyngd (kg) 71.9 12.8 88.2 12.6LÞS (kg/m2) 25.9 4.3 27.4 3.6Mittisummál (cm) 80 13.1 96 10.8Slagbilsþrýstingur (mmHg) 122 19.6 127 13.1Hlébilsþrýstingur (mmHg) 79 7.4 82 8.1Kólesteról (mmól/L) 5.8 1.05 6.3 1.05HDL (mmól/L) 1.7 0.4 1.31 0.36Þríglýceríðar (mmól/L) 1,25 1,03 1.57 1,01Blóðsykur (mmól/L) 5.3 0.6 5.8 1.1

Primary prevention of CHD in Iceland

MEAN WEIGHT

88.2 88.1

71.977.3

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Hafnarfjordur Akureyri

Kg Men

Women

Sigurdsson et al: Icelandic Medical Journal 2003;89:859-64.

Primary prevention of CHD in Iceland

Waist circumference

9699

81

101

0

20

40

60

80

100

120

Hafnarfjörður Akureyri

cm Men

Women

Sigurdsson et al: Icelandic Medical Journal 2003;89:859-64.

Hlutverk Heimilislæknis

• Algert tóbaksbindindi• Auka hreyfingu meðal almennings• Heilbrigt mataræði – koma í veg fyrir

offitu og ofeldi• Greina þá sem eru í mikilli áhættu • Taka á þekktum áhættuþáttum í

samvinnu við einstaklinginn

2. STIGS FORVÖRN

Meðhöndlun og eftirlit með kransæðasjúklingum í Hafnarfirði og Garðabæ

Emil L. Sigurðsson, Jón Steinar Jónsson,

Guðmundur Þorgeirsson

Annars stigs forvörnWhere do you seek medical control for your CHD?

15

31

23

11

20

0

5

10

15

20

25

30

35

Family Physician Cardiologist Both No-control No-response

%

E. Sigurdsson et al. Scand J Prim Health Care 2002;20:10-5.

Annars stigs forvörn

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

Family physicians Cardiologists Both No physician No response

%

MI CABG

PTCA AP

E. Sigurdsson et al. Scand J Prim Health Care 2002;20:10-5.

Annars stigs forvörn

Hlutfall læknabréfa send eftir sérfræðingum

3338

26

49

65

33

65

24

11

87

24

6360

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

A B C D E F G H I J K L M

Annars stigs forvörnProportion of those treated with ASA

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

MI CABG PTCA AP

DIAGNOSTIC GROUPS

%

E. Sigurdsson et al. Scand J Prim Health Care 2002;20:10-5.

REYKINGAR

0

10

20

30

40

50

60

70

MI CABG PTCA AP ALLS

%

Aldrei

Hættur

Reykir

Do you know your cholesterol level?

19

4336

12

81

5764

88

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

MI CABG PTCA AP

%

No

Yes

Sigurdsson et al: Scand J Prim Health Care 2002;20:10-15.

Annars stigs forvörn

E. Sigurdsson et al. Scand J Prim Health Care 2002;20:10-5.

Mean value (mmol/L) of serum cholesterol in different diagnostic groups of coronary heart disease

6.36.0 5.9

6.5

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

MI CABG PTCA AP

Diagnostic groups

mm

ol/L

Annars stigs forvörn

0

10

20

30

40

50

60

MI CABG PTCA AP

%

E. Sigurdsson et al. Scand J Prim Health Care 2002;20:10-5.

Hlutfall þeirra sem eru á kólesteróllækkandi lyfjameðferð

USE OF STATINS IN THE NORDIC COUNTRIES

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002

DD

D/1

000/D

AY

Iceland

Denmark

Finland

Norway

Sweden

Hlutverk heimilislæknis• Bæta meðferð á áhættuþáttum

• Reykingum• Hækkuðum blóðfitum• Lyfjanotkun sbr magnyl• Vinna með öðrum sérfræðingum við

eftirlitið, þannig fær sjúklingurinn mesta gagnsemi

Háþrýstingsmeðferð

• Meðferð og eftirlit háþrýstings í heilsugæslu

• Jóhanna Ósk Jensdóttir, Emil L. Sigurðsson, Guðmundur Þorgeirsson

• Allir sjúklingar með greininguna háþrýstingur-Hgst. Sólvangi

• 982 sjúklingar

Háþrýstingsmeðferð-Karlar

Fjöldi Meðaltal SD

Kólesteról 322 5.9 1.1

HDL 293 1.3 0.4

LDL 222 3.7 1

TG 225 1.8 1.3

Sykur 269 6.0 1.8

Mælieiningar í mmol/L

Háþrýstingsmeðferð-Konur

Fjöldi Meðaltal SD

Kólesteról 401 6.1 0.9

HDL 362 1.6 0.5

LDL 283 3.8 0.9

TG 301 1.8 0.9

Sykur 365 5.7 1.4

Mælieiningar í mmol/L

Fjöldi lyfja

26%

35%

39%

1 lyf

2 lyf

3+ lyf

Single Drug Treatment For Hypertension

Calciumchannel blockers5%

Antiotension Receptor Antagonists

14%

Diuretics27%

ACE Inhibitors+Thiazids4%

Beta blockers39%

ACE Inhibitors10% Antiotension Receptor

Antagonists+Thiazids1%

434 429

187 185161

3318

4

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

Number

Diuretics

Beta blockers

Angiotensin Receptor Antagonists

Calcium channel blockers

ACE inhibitors

ACE inhibitors+thiazides

Angiotensin ReceptorAntagonists+thiazides

Alpha Receptor Blockade

Blóðþrýstingur

70%

27%

3%

< 140/90

> 140/90

Ekki mælt

Blóðþrýstingsgildi

• Slagbilsþrýstingur• ≤ 140 mmgHg 51%• >140 og ≤160 mmHg 38%• >160mmHg 11%

Blóðþrýstingsgildi

• Hlébilsþrýstingur• ≤90 mmHg 76%• >90 en ≤ 100 mmHg 16%• >100 en ≤ 110 mmHg 3%• >110 mmHg 5%

Meðferðarmarkmið• Fleiri konur en karlar ná

meðferðarmarkmiðum• 35% vs. 28% (p=0.04) slagbilsþrýsting• 66% vs. 50% (p<0.001) hlébilsþrýsting

• Fleiri sjúklingar ná ekki meðferðarmarkmiðum hvað varðar slagbilsþrýsting

• 465 (47%) vs. 195 (20%)

CVD-RISK FACTORS• 982 sjúklingar með háþrýsting

• 86 Höfðu greininguna DM

• 54 Höfðu BS > 6.4 mmol/L

• Þannig 14% með DM

• 133 (14%) höfðu CHD greiningu

• Þar af 23 (2%) bæði CHD & DM

• Alls 480 (49%) • CHD, DM, Cholesterol >6.0 mmol/L og

auk þess höfðu 29 (4%) obesity dx.• Reykingar?

Ályktanir• 75% sjúklinganna á lyfjameðferð

• Meirihlutinn sem fær meðferð er á meðferð með þvagræsilyfjum og betahemlum

• Lítill hluti nær meðferðarmarkmiðum

• Skýringar?• Læknar• Sjúklingar

• Fjöllyfjameðferð

• Fræðsla

Samantekt• Hlutverk heimilislæknis

• Fjölþætt• Sérlega mikilvægt varðandi forvarnir og

meðferð á fyrstu stigum

• Til að bæta árangur• Betra upplýsingaflæði og aukin

samvinna meðferðaraðila• Upplýsa sjúklinga betur og um leið fá þá

meira til að taka ábyrgð – motivera• Tala þeirra tungumál þegar við miðlum

upplýsingum