Periodot na `ivotot {to se

ozna~uva kako neonatalen go opfa}a

vremenskiot period od ra|awe do

krajot na prviot mesec od

`ivotot. Vo ovoj period se

slu~uvaat cela niza na promeni vo

site organiski sistemi a novorodeno

u~i kako da odgovori na mnogute

nadvore{ni stimuli.

Roditelot mora da odgovori na

barawata na negovoto dete so mnogu

empatija. Postojat mnogu faktori

od koi go modificiraat ovoj odgovor-

skora{en gubitok na

sakanata li~nost ;

predhoden gubitok na

dete;

istorija na

predhodna mentalna

bolest,

naru{eni semejni

odnosi so sopstvenite

roditeli,

nesakana bremenost…

FIZI^KI RAZVOJ

Prvata nedela gubi-tok vo TT do 10 %;

RT ja postignuvaat na vozrast od 2

nedeli - 30gr / den- PEROD NA NAJBRZ

POSTNATALEN RAST;

Otvara i zatvara dlanki i se smee

nesvesno;

Zapo~nuva da se vrti po glasot na

majkata znak na prva memorija na

prepoznavawe;

Nevrlo{kata maturacija rezultira so

konsolidacija na sonot pa deteto spie po

5-6 ~asa nave~er so kratki budewa zaradi

ishrana. Decata ~ii roditeli se posebno

posveteni na deteto vo tekot na denot so

{to go stumuliraat da u~i (vospriema stimuli) spijat podolgo no}e.

Pove}eto doen~iwa na ovaa vozrast : Socijalno/emotivna sfera: Zapo~nuva da im se smee na lu|eto; Nakratko mo`e da se smiri samoto; Se obiduva da gleda vo roditelot.

Jazik i komunikacii: Guga, ispu{ta zvuci; Se vrti na zvuk.

Kognitiven razvoj: Obrnuva vnimanie na likot; Zapo~nuva da sledi predmeti so o~i i prepoznava likovi na

rastojanie; Zapo~nuva da glumi dosada ako ne mu se obrnuva vnimanie.

Fizi~ki razvoj: Mo`e da ja podiga glavata ili da ja isprava od podlogata ako

le`i na stomak; Pravi krupni dvi`bi so racete i nozete.

Pove}eto doen~iwa na ovaa vozrast :

Socijalno/emotivna sfera: Se smee spontano posebno na drugi lu|e;

Saka da si igra i pla~e ako igrata prestane;

Kopira dvi`ewa ili liceva ekspresija (nasmevka ili

lut izraz)

Jazik i komunikacii:

Po~nuva da

ispu{ta slogovi;

Ispu{ta zvuci i

gi povtoruva

slogovite {to gi

slu{a;

Pla~e na

razli~ni na~ini za

da poka`e bes,

bolka ili umor.

Kognitiven razvoj:

Dava na znaewe dali e sre}no

ili ta`no dete;

Odgovara na afekt;

Posegnuva po igra~ka so edna

raka;

Gi koristi i racete i o~ite

istovremeno-ja zdogleduva

igra~kata i posega po nea;

Sledi predmet vo dvi`ewe;

Nabquduva likovi od blisku;

Prepoznava poznati

predmeti i likovi na

rastojanie.

Fizi~ki razvoj:

Dr`i glava bez

pomo{;

Se potpira na

nozete koga so

stopalata dopira

tvrda podloga;

Mo`e da se svrti od

stomak na grb;

Gi stava racete vo

usta;

Koga le`i na stomak se podiga na laktite.

Pove}eto doen~iwa na ovaa vozrast :

Socijalno/emotivna sfera: Prepoznava poznati likovi i znae koga nekoj e stranec;

Saka da igra so drugite posebno so roditelite;

Odgovara na tu|ite emocii i obi~no e sre}no;

Saka da se gleda sebesi vo ogledalo.

Jazik i komunikacii: Reagira na zvuci ispu{taj}i i samoto zvuci;

Povrzuva slogovi i go imitira roditelot;

Reagira na sopstvenoto ime;

Ispu{ta zvuk koga saka da poka`e zadovolstvo ili

nezadovolstvo;

Zapo~nuva da koristi i soglaski (m, t itn.)

Kognitiven razvoj:

Razgleduva naokolu

posebno vo predmetite vo

blizina;

Gi stava predmetite

{to }e gi dofati vo usta;

Poka`uva interes za

razni predmeti i se

obiduva da gi dofati

predmetite {to ne mu se

na dofat;

Se obiduva da prefrli

predmet od edna vo druga

raka.

Fizi~ki razvoj:

Se vrti vo dve

nasoki -od grb na

stomak i od stomak

na grb;

Zapo~nuva da sedi

bez potpora;

Koga stoi ja

potpira te`inata

na dvete noze pa duri

mo`e i da otskoknuva.

Pove}eto doen~iwa na ovaa vozrast :

Socijalno/emotivna sfera: Se pla{i od nepoznati;

Mo`e da bide privrzan za poznati vozrasni lica;

Ima omileni igra~ki;

Jazik i komunikacii:

Go razbira zna~eweto na „ ne”;

Ispu{ta mnogu razli~ni slogovi kako „mamama”

ili „ bababa”;

Gi kopira drugite lu|e vo ispu{taweto na

zvuci i gestikulacii;

Koristi prsti za da poka`e kon ne{to;

Kognitiven razvoj:

Ja nabquduva pateka na pa|awe na nekoj

predmet;

Gi bara predmetite koi ve videl deka gi

kriete;

Igra krienka-„ ye”; Stava predmeti vo usta;

Ve{to premestuva predmeti od edna vo

druga raka;

Dr`i sitni predmeti na primer tro{ki

me|u palecot i pokazalecot.

Fizi~ki razvoj:

Stoi so dr`ewe;

Mo`e da se postavi vo sede~ka pozicija;

Sedi bez pridr`uvawe;

Se potpira za da zastane;

Lazi.

Pove}eto doen~iwa na ovaa vozrast :

Socijalno/emotivna sfera:

Se srami ili e nervozno so nepoznati;

Pla~e koga majkata ili tatkoto se

oddale~uvaat;

Ima omileni igra~ki i lu|e;

Poka`uva strav vo nekoi situacii;

Vi podava kniga koga saka da ~ue nekoja prikazna;

Povtoruva zvuci ili postapki koga saka da

privle~e vnimanie;

Ja butka rakata ili nogata kako da saka da

pomogne vo oblekuvaweto.

Jazik i komunikacii:

Odgovara na ednostavni naredbi;

Koristi ednostavni gestikulacii - ja vrti glavata za „ ne” ili mavta za

„ ~ao”; Ispu{ta zvuci so promenliv ton-

zvuci {to nalikuvaat na govor;

Ka`uva „ mama” ili „ tata”; Se obiduva da gi

povtori zborovite

{to gi koristite;

Kognitiven razvoj:

Istra`uva so predmetite na razli~ni

na~ini-gi trese,udira, frla;

Lesno gi pronao|a skrienite predmeti;

Gleda vo to~niot predmet koga }e se imenuva;

Gi imitira gestikulaciite;

Zapo~nuva to~no da gi koristi predmetite-

pie od ~a{a, se ~e{la so ~e{el;

Udira eden od drug predmet;

Gi stava predmetite vo kutija

i gi vadi od nea;

Bocka ili poka`uva so pokazalec;

Izvr{uva ednostavni naredbi

kako „ zemi ja igra~kata”.

Fizi~ki razvoj:

Sednuva bez pomo{;

Se podiga za da stane i odi

pridr`uvaj}i se za name{tajot;

Mo`e da napravi nekolku ~ekori bez

pridr`uvawe;

Stoi samostojno.

Pove}eto deca na ovaa vozrast :

Socijalno/emotivna sfera: Saka da im podava raboti na drugite kako igra;

Mo`e da ima napadi na bes i pla~ (tantrumi);

Se pla{i od nepoznati;

Poka`uva emocii kon poznati;

Zapo~nuva da igra igri na prepravawe-hranewe na kukla;

Vo nepoznati situacii se privrzuva kon bliskite ;

Poka`uva so cel da im poka`e ne{to interesno na drugite lu|e;

Istra`uva sam no vo blizina na roditelite.

Jazik i komunikacii: Ka`uva nekolku prosti zborovi;

Ka`uva „ ne” i vrti so glavata vo znak na negacija;

Poka`uva na ona {to go saka.

Kognitiven razvoj:

Znae za {to slu`at sekojdnevnite raboti:

telefon, ~etka, la`ica;

Poka`uva so cel da go privle~e vnimanieto na

drugite;

Poka`uva interes kon kuklata ili

pli{anoto me~e-prepravaj}i se deka go rani;

Poka`uva na eden del od teloto;

[krta po svoe;

Sledi prosti verbalni komandi

bez gestikulacii-na primer-sedi;

Fizi~ki razvoj:

Odi samostojno;

Mo`e da se

ka~uva po skali i

da tr~a;

Turka igra~ka

dodeka se dvi`i;

Pove}eto deca na ovaa vozrast :

Socijalno/emotivna sfera: Gi imitira drugite posebno

vozrasnite i pogolemite deca;

Vozbudeno e koga e so drugi deca;

Poka`uva se pove}e i pove}e

nezavisnost;

Poka`uva devijatno odnesuvawe- go

pravi toa {to mu e ka`ano da ne go

pravi;

Igra naj~esto pokraj drugite deca, no

zapo~nuva da se vklopuva vo igrata so

drugite deca;

Jazik i komunikacii:

Poka`uva na

predmetite i slikite

koga se imenuvaat;

Gi znae imiwata na

poznatite i na delovite

na teloto;

Ka`uva re~enici so 2-4

zbora;

Sledi ednostavni

instrukcii;

Povtoruva zborovi {to

}e gi na~ue vo

konverzacija;

Poka`uva na zborovi vo

kniga.

Kognitiven razvoj:

Poka`uva raboti koi se skrieni;

Zapo~nuva da gi razlikuva boite i formite;

Kompletira re~enici i rimi vo poznatite

knigi;

Igra ednostavni igri - kako da, kobajagi;

Gradi kuli od 4 ili pove}e kocki;

Mo`e da ja koristi ednata raka pove}e od

drugata;

Sledi naredbi od 2 dela kako na primer-zemi gi

kondurite i stavi gi vo plakarot;

Imenuva sliki vo kniga kako na primer - ku~e,

ma~ka, ptica.

Fizi~ki razvoj:

Stoi na prsti;

Udira topka;

Pove}eto deca na ovaa vozrast :

Socijalno/emotivna sfera:

Gi imitira vozrasnite i prijatelite;

Poka`uva qubov kon prijatelite;

Go zavzema svojot red vo igrata;

Poka`uva gri`a za drugar~eto koe pla~e;

Go razbira zna~eweto na zborot „ moe” i

„ negovo” ili „ nejzino”;

Poka`uva {irok spektar na emocii;

Lesno se oddeluva od roditelite;

Se voznemiruva od golemi promeni vo

sekojdnevieto.

Jazik i komunikacii:

Sledi instrukcii od 2 ili 3

dela;

Znae da gi imenuva

najgolemiot del od poznatite

raboti;

Go razbira zna~eweto na „ vo”, „ na” i „ pod”; Go ka`uva svoeto ime, vozrast

i pol;

Ka`uva zborovi kako „ jas”, „ mene”, „ nie”, „ vie” i nekoi

mno`ini kako koli, ku~iwa,

ma~ki ;

Zboruva dovolno dobro za da

mo`at nepoznatite da go

razberat;

U~estvuva vo konverzacija so

upotreba na 2 do 3 re~enici.

Kognitiven razvoj:

Mo`e da igra so igra~ki koi imaat

sitni delovi, dr`a~i i delovi na

rasklopuvawe;

Igra „ kako da” so kukli, `ivotni, lu|e;

Kompletira slo`uvalki od 3-4 dela;

Razbira {to zna~i „ dva”; Mo`e da npravi krug so moliv;

Vrti strani od kniga edna po edna;

Gradi kuli od pove}e od 6 kocki;

Vrti zavrtki ili ja vrti ra~kata na

vratata.

Fizi~ki razvoj:

Dobro se iska~uva;

Lesno tr~a;

Vozi tricikl;

Se ka~uva nagore i se simnuva nadole po skali-

na sekoja skala po eden ~ekor.

VI

BLAGODARAM

NA VNIMANIETO