ျမနမာႏငင အမးသားအဆင REDD+ မဟာဗဟာ

2

အခနး ၁ ျမနမာႏငင၊ ရာသဥတေျပာငးလမႈ၊ စဥဆကမျပတဖြ႔ၿဖးတးတကမႈႏင REDD+

အခနး ၁.၁ ျမနမာႏငင၏အမးသားအဆင ဖြ႔ၿဖးေရးစမခကဆငရာ အေၾကာငးအရာမား

အစမးေရာငစးပြားေရးႏင စပလဥးသည မ၀ါဒမေဘာငမား

ျမနမာႏငငသည “စဥဆကမျပတဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာမဟာဗဟာ” က ၂၀၀၉ ခႏစတြင ျပငဆင

ေရးဆြႏငခေသာလညး ၎မဟာဗဟာက အေကာငအထညေဖာႏငရန လအပေသာ အဖြ႕အစညး

ဆငရာ စြမးေဆာငရညမားႏင ဥပေဒမ၀ါဒဆငရာမေဘာငမားက တညေဆာကခမတႏငချခငးမရေပ၊၊

၂၀၁၂ ခနစတြင အတညျပခေသာ ပတဝနးကငထနးသမးေရး ဥပေဒကအစျပကာ (ယခလကရ)

သယဇာတႏငသဘာဝ ပတဝနးကငထနးသမးေရးဝနႀကးဌာနေအာကရ ပတ၀နးကငထနးသမးေရးဥးစး

ဌာနက စတငဖြ႕စညးႏငခၿပး ၎ဥပေဒသည စဥဆကမျပတဖြ႕ၿဖးတးတကျခငးဆငရာ ေဆာငရြကခက

လပငနးမားနင ပတသကသည တးတကမႈမားက ႀကဆအားေပးႏငခေလသည။ ထဥပေဒ၏

ရညရြယခကမားထတြင ေအာကပါတ႔ ပါဝငေလသည။

စဥဆကမျပတဖြ႕ၿဖးတးတကေရးလပငနးစဥမားတြင ပတ၀နးကငထနးသမးေရးဆငရာကစၥရပမား

စနစတကေပါငးစပေဆာငရြကရနအလ႔ငာ အေျခခမမားခမတႏငရနႏင လမးညႊနမႈမားျပႏငရန။

သဘာဝသယဇာတအရငးျမစမား ေလာနညးဆးရႈးမႈက တားဆးေရးႏင စဥဆကမျပတ အကးရစြာ

အသးျပႏငေရးအတြက အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကႏငရန။

ပတ၀နးကငထနးသမးေရးဆငရာ ကစၥရပမားက အစးရဌာန၊ အစးရအဖြ႕အစညး၊ အျပညျပည

ဆငရာ အဖြ႕အစညးႏင ပဂၢလကတ႔ ပးေပါငးေဆာငရြကႏငရန။

ပတဝနးကငထနးသမးေရးဥးစးဌာနသည အေရးပါေသာ မဝါဒမားက ျပငဆငေရးဆြႏငခၿပး အမားစမာ

အစးရအဖြ႕၏အတညျပခကက ရယရန ေဆြးေႏြးလကရသည။ ၎တ႔ထတြင-

ပတဝနးကငထနးသမးေရးဆငရာမဝါဒ

ရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာ မဝါဒ

ေျမအသးခမႈဆငရာမဝါဒ

စြန႔ပစပစၥညးစမခန႔ခြမႈဆငရာမဝါဒ

အစမးေရာငစးပြားေရးႏငစပလဥးသည မဝါဒမေဘာငသည ပတဝနးကငစမခန႔ခြေရးဆငရာ ရနပေငြ

သတမတျခငးမား အပါအဝင ေရရညတညတေသာအစးရ၏ ဘ႑ာေငြေၾကးေထာကပမႈႏင ပဂၢလက

က႑၏ ရငးႏးျမပႏမႈက တးပြားလာေစျခငးျဖင အစမးေရာငစးပြားေရးႏင ဆကစပေသာမဝါဒမားက

လကေတြ႕အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကျခငးက ေထာကပေပးႏငေသာ ပငမမဝါဒမေဘာငတစခပင

ျဖစသည။

3

၁.၁.၁ ျမနမာႏငင၏ အမးသားအဆငသတမတထားေသာ အားထတမႈမား

ျမနမာႏငင၏ အမးသားအဆငသတမတထားေသာ အားထတမႈမားသည စဥဆကမျပတ ဖြ႕ၿဖးတးတက

ေရးက ေဖာေဆာငႏငရနအလ႔ငာ ရာသဥတေျပာငးလမႈဒဏခႏငရညရၿပး ထတလႊတမႈနညးသညအျပင

သယဇာတထေရာကစြာအသးျပလက ဘကစဖြ႕ၿဖးတးတကႏငေရးအတြက ခမတထားေသာ ေမာမနး

ခကပငျဖစသည။ ထေမာမနးခကကေဖာေဆာငရာတြင အေထာကအကျပေစရန ျမနမာႏငငသည

အစမးေရာငစးပြားေရးဆငရာ မဟာဗဟာမေဘာငမား၊ ၎ႏငစပလဥးသည လပငနးစမခကမားက

လညး ျပငဆငေရးဆြလကရသည (ေအာကတြငၾကညရန)။

ျမနမာႏငင၏ ရာသဥတေျပာငးလမႈေလာချခငးဆငရာ အမးသားအဆငအားထတမႈမားတြင သစေတာ

ႏင စြမးအငဟေသာ အားထတမႈႏစခပါ၀ငသည။ သစေတာက႑တြင ေဖာျပထားေသာ ရညမနး

ခကမားမာ ႀကးဝငးေတာႏင ႀကးျပငကာကြယေတာမားက ႏငငကနးေျမဧရယာစစေပါငး၏ ၃၀

ရာခငႏႈနးအထ တးခ႕ဖြ႕စညးရနႏင သဘာဝနယေျမကာကြယေတာမားက ကနးေျမဧရယာစစေပါငး၏

၁၀ ရာခငႏႈနးအထ ဖြ႕စညးရနျဖစသည။ ထရညမနးခကမားသည အမးသားသစေတာက႑ပငမစမခက

(၂၀၀၁-၃၀)တြင ပါဝငေသာ ေဖာျပခကမားႏငကကညၿပး ၎က အမးသားအဆင REDD + မဟာ

ဗဟာမၾကမးတြငလညး ေပါငးစပေရးဆြထားပါသည (ေအာကတြငၾကညရန)။

စြမးအငက႑တြငလညး ျပနလညျပညၿဖးၿမစြမးအင၊ ေကးရြာလပစစမးရရေရး၊ စကမႈလပငနးမား

စြမးအငအသးခမႈထေရာကမႈရေစေရးႏင စြမးအားျမငမးဖမားအသးခေရးစေသာ ရညမနးခကမားက

အဆျပထားပါသည။ ဇဝေလာငစာစြမးအငသည ျမနမာႏငငရသစေတာမားက အဆငအတနး ကဆငး

ျခငးကျဖစေစႏငေသာ အဓကတြနးအားတစချဖစေသာေၾကာင ေကးရြာလပစစမးလငးေရး (ျပနလည

ျပညၿဖးၿမစြမးအင အရငးျမစမားမ အနညးဆး ၃၀ ရာခငႏႈနးခန႔ထတလပႏငရန)ႏင စြမးအားျမငမးဖမား

(၂၀၁၆ ခႏစမ ၂၀၃၁ ခႏစအတြငး မးဖ ၂၆၀၀၀၀ လးက ျဖန႔ေဝႏငရန) စေသာရညမနးခက/ လာထား

ခကမားသည REDD+လပငနးမားႏင မားစြာဆကစပလကရေပသည။

အမးသားအဆငသတမတထားေသာ ရာသဥတေျပာငးလမႈလကေလာညေထြျဖစေရးဆငရာ အားထတမႈ

မားတြင သစေတာႏငဇဝမးစမးကြမား အပါအဝင က႑ရစခအတြက ကာလတ၊ ကာလလတႏင

ကာလရညဥးစားေပးလပငနးမားက သတမတထားပါသည။ အဓကဥးစားေပးလပငနးမားမာ စကပးေရး

က႑တြင ရာသဥတေျပာငးလမႈဒဏခႏငရညရေစျခငး၊ သစေတာမားက ထနးသမးကာကြယျခငးႏင

ေစာလငစြာ သတေပးစနစမားျဖစေပၚလာေစျခငးတ႔ျဖစသည။ သစေတာက႑အတြငးရ ဥးစားေပး

သတမတထားေသာ လပငနးမားမာ-

4

သစေတာမားက ျပနလညျပစပးေထာငျခငးအားျဖင အတနးအစားညဖငးေနေသာ ေတာမား/

ထခကပကစးလြယေသာ သစေတာမား၏ရာသဥတေျပာငးလမႈဒဏ တ႔ျပနႏငမႈစြမးအားက

တညေဆာကျမငတငျခငး။

ျမနမာႏငငအလယပငးအပပငးေဒသမားရ ထခကပကစးလကရေသာ ေရေဝေရလေဒသမားအနး

ေနထငလကရေသာ ေကးလကျပညသမား၏ အသကေမြးဝမးေၾကာငး လပငနးမား တးတက

ေကာငးမြနလာေစေရးႏင ရာသဥတဒဏခႏငရညရေသာ ေဂဟစနစမားျဖစလာေစေရးအတြက

ျပညသလထအေျချပ သစေတာျပနလညျပစပးေထာငျခငး လပငနးမားက ေဆာငရြကျခငး။

အတနးအစားကဆငးကာ ထခကပကစးလြယေသာ ကမးရးတနးေဒသမားအနး ေနထငလက

ရေသာ ေကးလကျပညသမား၏ အသကေမြးဝမးေၾကာငးမႈမား တးတကေကာငးမြနလာေစေရး

ႏင ရာသဥတ ဒဏခႏငရညရေသာ ေဂဟစနစမား ျဖစေပၚလာေစေရးအတြက ျပညသလထ

အေျချပ ဒေရေတာျပနလညျပစပးေထာငျခငးလပငနးမားက ေဆာငရြကျခငး။

ေျမာကပငးကနးျမငေဒသမားရ အငးေတာႀကးႏင အငးေလးကန ေရေဝေရလေဒသမားတြင

ျပညသလထအေျချပ ျပနလညတညေထာငျခငးလပငနးမားမတစဆင ေဒသချပညသမား၏

ရာသဥတေျပာငးလမႈဒဏခႏငစြမးရညက တးျမငျခငး။

၁.၁.၂ စဥဆကမျပတဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာ ရညမနးခကမားက ျပညေျမာကႏငရန ျမနမာႏငင၏

ခဥးကပေဆာငရြကမႈမား

ျမနမာႏငငအစးရသည လြတလပၿပး ခငမာေတာငတငးေသာ ဒမကေရစအသကအဝနးက ေဖာေဆာင

လကရသညႏငအည စဥဆကမျပတဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာ ရညမနးခက ၁၇ ခကက ျပညေျမာကႏင

ေစရနအလ႔ငာ ေဆာငရြကလကရသည။ သစေတာမားသည ႏငငကနးေျမဧရယာ အခးအစားမားစြာက

ဖးလႊမးလကရေသာေၾကာင ႏငင၏စးပြားေရးတးတကမႈတြင သစေတာမား၏ ပပးမႈ/ပါဝငမႈသည အာရ

တြင တတယအႀကးဆးျဖစကာ ျမနမာႏငင၏ စဥဆကမျပတ ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးမနးခကမားက

ေဖာေဆာငရာတြင သစေတာမား၏အခနးက႑သည အလြနေရးႀကးေၾကာငးက ကမၻာဘဏ၏

အခကအလကမားကၾကညကာ သရနငသည။

ျမနမာႏငင၏ဗဟစာရငးအငးအခကအလကအဖြ႕အစညးႏင ကလသမဂၢဖြ႕ၿဖးေရးအစအစဥ (UNDP)တ႔

၏ ေလလာခကတြင အႏစခပေဖာျပထားသညမာ စဥဆကမျပတဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာ

ရညမနးခကမား၏ အညႊနးကနး ၂၄၁ ခအနက တစႏငငလးအတငးအတာအေနျဖင ၄၄ ခသာလင

လကတေလာေဖာထတႏငေသးသည။ သ႔ေသာလညး ကနရေသာအညႊနးကနးမားအနက ၉၇ ခက

ထပမျဖညစြကကာအခကအလကမား ေကာကယရန မလအပဘရၿပးသား အခကအလက အရငးျမစ

5

မားမ တြကခကရယႏငေပသည။ ၂၀၁၇ ခႏစ၌ စဥဆကမျပတဖြ႕ၿဖးေရးဆငရာ ကြနရကအဖြ႕၏

အစရငခစာတစခတြင ျမနမာႏငငသည ရညမနးခကမားႏငပတသကၿပး တးတကမႈမားက ေဖာေဆာင

ႏငမႈအားျဖင အဆင ၁၁၀ တြငရပတညၿပး ရညမနးခက ၁၇ ခကႏငပတသကၿပး ေကာငးမြနသည ရလဒ

မားရယႏငမႈ ရာခငႏႈနးမာ ၅၉.၅ ခန႔ရေလသည။ အရငႏစတြင အဆင ၁၁၇ တြင ရပတညခၿပး ရာခငႏႈနး

မာလညး ၄၄.၅ ခန႔သာရခသည။

ရညမနးခက ၁၅ (ကနးေနသတဝါမား ထနးသမးကာကြယျခငး)ႏင ရညမနးခက ၁၃ (ရာသဥတ

ေျပာငးလမႈဆငရာလပေဆာငခကမား) စသညတ႔ႏငပတသကၿပး သသာထငရားသည ေဆာငရြကႏငမႈ

မားအျပင သစေတာမားသည ပမကယျပန႔ေသာ အခနးက႑မ ပါဝငလကရသည။ ဥပမာအားျဖင

ေကးလကေနႏြမးပါးျပညသမား (၂၆ ရာခငႏႈနး)အတြက သစေတာမားသည စားဝတေနေရးအတြက

အဓကဝငေငြအရငးအျမစျဖစေသာေၾကာင သစေတာမားမရရေသာ ဝငေငြကတးပြားေစျခငးျဖင ရညမနး

ခက ၁ (ဆငးရႏြမးပါးမႈပေပာကေရး)က ေဖာေဆာငႏငမညျဖစသည။ အလားတပင သစေတာမားသည

လသားအမားအတြက အစားအစာက ပပးေပးႏငၿပး စကပးေရးေဂဟစနစ၏ ကနထတလပစြမးအားက

ျမငတငႏငေသာေၾကာင ရညမနးခက ၂ (ငတမြတေခါငးပါးမႈေဘးမကငးေဝးေစေရး)က သစေတာမားရ

ျခငးျဖင ျပညေျမာကေစႏငပါသည။ အစာေရစာထတလပမႈအတြက အေရးပါေသာေဒသျဖစသည ျမနမာ

ႏငငအလယပငးရ အပပငးေဒသမားသည အစားအစာမားက ထတလပႏငရန လေလာကၿပး ပမနျဖစ

ေသာ ေရသယဇာတမားအေပၚ မားစြာမခလကရေသာေၾကာင အထကပငးေရေဝေရလေဒသမားရ

သစေတာမားက ထနးသမးကာကြယျခငး (သ႔မဟတ ျပနလညတညေထာငျခငး) လပငနးမားသည

ေျပာငးလလကရေသာ ရာသဥတကအတကာ ထတလပမႈစြမးအားက ေရရညတညတႏငေစရန မရမျဖစ

လအပေပသည။

သစေတာမားသည မညမမမားကေလာခရာတြငလညး အေရးပါေလသည။ (ရညမနးခက ၅- ကား မ

တနးတညမျဖစေစေရးႏင ရညမနးခက ၁၀- မညမမႈမားကေလာချခငး) အျခားေသာ လမႈအသငး

အဝငးရ ကား မ အေျခအေနမားမ ခြထြကကာ ေဒသချပညသအစအဖြ႕သစေတာအပစမား၏

ေခါငးေဆာငအမားစသည အမးသမးမားျဖစၿပး သစေတာစမအပခပမႈမားတြင ဒမကေရစစနစႏငအည

ဗဟေလာခမႈမားက ျပလပႏငပါက မညမမႈမားက မားစြာေလာခႏငမညျဖစသည။ ၎ႏငစပလဥးသည

ဥပမာေကာငးတစခကျပရေသာ ျပညသလထ၏ ပးေပါငးပါဝငမႈႏငေဆြးေႏြးတငပငမႈမားမတစဆင

ေျမအသးခမႈ မဝါဒကေဖာထတေရးဆြျခငး ျဖစစဥပငျဖစသည။

အႏစခပေဖာျပရေသာ ျမနမာႏငငသည ဆယစႏစမားတစေလာကတြင ျပညတြငးမၿငမသကမႈမား

ေၾကာင မားစြာထခကခစားခရသည။ လကရအစးရသည “၂၁ ရာစပငလၿငမးခမးေရး တညေဆာကေရး

လပငနးစဥမား” မတစဆင ထကစၥမားကေျဖရငးႏငရန မားစြာအားထတေဆာငရြကလကရသည။ ၂၀၁၇

6

ခႏစ ေမလ၌ ထလပငနးစဥမ အနာဂတတစႏငငလးအတငးအတာ ၿငမးခမးေရးသေဘာတညခကမားက

ျပလပႏငရန အေျခခမ ၃၇ ခကႏငပတသကသည သေဘာတညခကမားက ခမတႏငခေလသည။

မားစြာေသာ တငးရငးသားလကနကကင အဖြ႕မားသည ေဝလေခါငဖားၿပး သစေတာမားထထပစြာ

ဖးလႊမးေလရေသာ ေတာငတနးေဒသမားတြင အေျခကေနထငၾကေသာေၾကာင သေဘာတထားေသာ

အေျခခမမား၏ ၂၅ ရာခငႏႈနးခန႔သည ေျမယာႏင ပတဝနးကငဆငရာက႑တ႔ႏင သကဆငေလသည။

၁.၂ ျမနမာႏငင၏သစေတာမားႏင သစေတာျပနးတးမႈကျဖစေစေသာ တြနးအားမား

၁.၂.၁ ျမနမာသစေတာမားႏင ပတသကေသာ အႏစခပေဖာျပခကမား

ျမနမာႏငငတြင ေတြ႕ရရေသာ သစေတာမားသည ႏငငကနးေျမဧရယာ၏ ၄၅% ခန႔က ဖးလႊမးထားရေလသည။ သစေတာမားက မတကြျပားေသာ ရာသဥတမားရသညေဒသ ၃ ခ (၎တ႔မာ အပပငးေဒသ၊ အပေလာပငးႏင သမပငးေဒသတ႔ျဖစသည။)တ႔တြင ေတြ႕ရရသည။ အဓကသစေတာအမး အစားမာ ၈ ခရၿပး ေျမဆလႊာျဖစေပၚမႈအေျခအေနမားသ႔ အဓကေပါက ေရာကေသာ သစမးတစခ (ဥပမာ-အငတငေတာ)သ႔ သစမးအပစမား စသညတ႔အလက အမးအစားမား ထပမခြျခားႏငပါသည။

(၁) အပပငးေဒသရသစေတာမား- သစမာမားေပါကေရာကေသာ အၿမစမးေတာမား

(ဒေရေတာမားအပါအဝင) အၿမစမးႏင ရြကျပတေရာေနာေတာမား အပပငးရြကျပတေတာေျခာက

(၂) အပေလာေဒသရ သစေတာအမးအစားမား- သစမာေပါကေရာကေသာ မးသစေတာမား ေတာငေပၚေတာမား (ထငရႈးေတာမားအပါအဝင)

(၃) သမပငးေဒသရ သစေတာမား - သစမာေပါက ေတာငေပၚေတာျမငမား ထငရႈးေတာငေပၚေတာျမငမား ေတာငေပၚအယလပငးေတာမား

ျမနမာႏငငတြင ေပါမားၾကြယဝစြာ ေတြ႕ရေသာ သစေတာအမးအစားမာ ကၽြနးသစႏင ပဥးကတး ကသ႔

ေသာ အျခားတနဖးရသစမးမားေပါကေရာကၿပး ကနးျမငႏင ေျမျပန႔ေဒသႏစေနရာလး၌ ေတြ႕ရရ ေသာ

အပပငးေဒသအၿမစမးႏင ရြကျပတေရာေႏာေတာမားပငျဖစသည။ အျခားေတြ႕ရမားေသာ သစေတာ

အမးအစားမားမာ အပေလာပငးႏငသမပငးေတာငေပၚ ေတာမားႏငအပပငးရြကျပတေတာေျခာက

ေသတာ ၁. ျမနမာသစေတာ မားႏငပတသကသည အဓပၸါယဖြငဆခက ျမနမာႏငငသည FAO မ သတမတထားသည သစေတာ မား၏ အဓပၸါယဖြငဆခကက ျပငဆငအသးျပထားသည။ ၁၀ ရာခငႏႈနးထကပေသာ ရြကအပ ဖးလႊမးမႈရကာ ၅ မတာထက ျမငေသာ သစပငမား ေပါက ေရာကလကရေသာ ၀.၅ ဟကတာခန႔႔ရသည ကနးေျမ ဧရယာက သစေတာဟေခၚ ေလသည။ ဒေရေတာမား ပါဝင ေသာလညး ႏစရညသးႏ စကခငးမားျဖစေသာ ဆအနး ႏင ရာဘာတ႔ မပါ၀ငေပ။

7

တ႔ပငျဖစသည။ သ႔ေသာလညး သစေတာအမးအစားမား ပ႕ႏ႕တညရေပါကေရာကပႏင ပတသကသည

လကတေလာေလလာဆနးစစခကမား မရေသးေပ။

ျမနမာႏငငရ အပပငးရြကျပတေရာေႏာေတာစမားသည ေရာငးတနးဝငသစမား ထတယရရႏငသည

အဓကေတာအမးအစားမားျဖစၿပး ေလာေစာကႏင ေတာငတနးေဒသမားတြင ေတြ႕ရေသာ (ဥပမာ-

ခငးျပညနယႏင ရမးျပညနယရ) အပေလာပငးသစေတာမားသည ေဒသချပညသတ႔၏ မရးဖလာ

အစဥအလာအတငး လပကငစားေသာကလာခေသာ ေရႊ႕ေျပာငးေတာငယာစကပးလပငနးမားေၾကာင

ထခကပကစးလာလကရေလသည။ မၾကာေသးမႏစမားတြင စးပြားျဖစသစထတလပမႈမားက ေျမျပန႔

ေဒသရ အၿမစမးသစမာသစေတာမားတြင တးခ႕လပကငလာသညက ေတြ႕ရသည။ အလယပငးအပပငး

ေဒသတြင ေပါကေရာကေသာ အပပငးရြကျပတေတာေျခာကမားသညလညး စကပးေျမမားခ႕ထြငျခငး၊

ထငးေလာငစာမား စေဆာငးျခငး စေသာ လသားတ႔၏ လပေဆာငခကမား ထခကပကစးလာလက

ရသည။

ျမနမာႏငငသည သစေတာမားက ၎တ႔၏ ရြကအပဖးလႊမးမႈႏႈနးမားျဖင သတမတထား ေခၚေဝၚၾက

သည။ ၄၀ ရာခငႏႈနးထကပေသာ ရြကအပဖးလႊမးမႈရေသာ သစေတာမားက “ရြကအပပတေတာမား” ဟ

ေခၚၿပး ရြကအပဖးလႊမးမႈ ၁၀ ႏင ၄၀ ရာခငႏႈနးအၾကားတြငရေသာ သစေတာမားက “ရြကအပပြငေတာ”

ဟေခၚေလသည။

စမအပခပမႈမား လြယကစြာ ေဆာငရြကနငေစရန ျမနမာႏငငသည အၿမတမးသစေတာေျမတ႔ ေအာကပါ

အမးအစား (၃)မးတ႔ျဖင ဖြ႕စညးသတမတထားသည။

ႀကးဝငးေတာမား- ႏငငေတာမ သစထတလပေရးက လပကငႏငရန ျပဌာနးသတမတထားေသာ

သစေတာေျမမားျဖစသည။

ႀကးျပငကာကြယေတာမား- သစထတလပေရးႏင ေဒသသးအျခားသစေတာထြက ပစၥညးမား

ထတယႏငရန ျပဌာနးသတမတထားေသာ သစေတာမားျဖစသည။

သဘာဝထနးသမးေရးနယေျမမား (PA)

အၿမတမးသစေတာေျမမား ႏငငအႏ႔ျဖန႔ကကတညရေနပက ပ ၁ တြငေဖာျပထားပါသည။ ရြကအပ

ဖးလႊမးမႈအရ ေတြ႕ရရေသာ သစေတာမား (ရြကအပပတ/ရြကအပဖြင)က ေတြ႕ရရေသာ ေဒသမားႏင

စမအပခပမႈအရ အမးအစားခြျခားမႈမားက ဇယား ၁ တြင ေဖာျပထားပါသည။ ျမနမာႏငင၏

စစေပါငးသစေတာဧရယာ (ဟကတာသနးေပါငး ၂၉ သနးခန႔)၏ ၄၁ ရာခငႏႈနးသ႔ ဟကတာသနးေပါငး

၁၁.၈ သနးခန႔ကသာလင အၿမတမးသစေတာေျမမားတြင ေတြ႕ရရေလသည။ ရြကအပပတေတာႏင

ရြကအပပြငေတာမား၏ ရာခငႏႈနးမာလညး ကြျပားမႈ သပမရေပ။ (၄၃ ရာခငႏႈနးႏင ၃၀ ရာခငႏႈနး) ၂၀၁၅

ခႏစ၌ အၿမတမးသစေတာေျမမားသည ႏငငစစေပါငးဧရယာ၏ ၂၈.၉ % ခန႔က လႊမးၿခခေလသည။ အၿမ

တမးသစေတာေျမျပငပရေသာ သစေတာအမားစသည “ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမရငးမား (VFV)”အျဖစ

8

သတမတထားေသာ ေျမမားအတြငး တညရေလသည။ အၿမတမးသစေတာေျမ၏ ၆၀.၄ ရာခငႏႈနးခန႔က

သာလင သစေတာဖးလႊမးမႈရေလသည။ (ရြကအပပတႏင ရြကအပပြငေတာမား)

ဇယား ၁ အၿမတမးသစေတာေျမ၏ အတြငးႏငအျပငရ ရြကအပပတေတာ၊ ရြကအပပြငေတာမား၏ ရာခငႏႈနးမား (၂၀၁၅ ကနးဂဏနးမား)

အမးအစား ရြကအပအမးအစား ဧရယာ (ဟကတာ) ႏငငဧရယာ၏ရာခငႏႈနး

အၿမတမးသစေတာ ေျမအတြငး

ရြကအပပတေတာ ၅,၂၂၉,၁၁၅ ၇.၇

ရြကအပပြငေတာ ၆,၅၇၀,၁၂၃ ၉.၇

စစေပါငးသစေတာဧရယာ ၁၁,၇၉၉,၂၃၈ ၁၇.၄

အျခားေျမအသးခမႈ ၇၅၂၆၂၅၄ ၁၁.၁

ေရျပင ၂၀၉၃၆၄ ၀.၃

စစေပါငးဧရယာ ၁၉၅၃၄၈၄၇ ၂၈.၉

အၿမတမးသစေတာ ေျမအျပငဘက

ရြကအပပတေတာ ၆၉၁၆၄၀၇ ၁၀.၂

ရြကအပပြငေတာ ၁၀၃၃၁၆၆၄ ၁၅.၃

စစေပါငးသစေတာဧရယာ ၁၇၁၄၈၂၃၃ ၂၅.၅

အျခားေျမအသးခမႈ ၂၉၅၂၂၅၇၉ ၄၃.၆

ေရျပင ၁၃၅၂၄၀၉ ၂.၀

စစေပါငးဧရယာ ၄၈၁၂၃၁၂၂ ၇၁.၁

စစေပါငးဧရယာ

ရြကအပပတေတာ ၁၂၁၄၅၅၈၅ ၁၈.၀

ရြကအပပြငေတာ ၁၆၉၀၁၇၈၆ ၂၅.၀

စစေပါငးသစေတာဧရယာ ၂၉၀၄၇၃၇၂ ၄၂.၉

အျခားေျမအသးခမႈ ၃၇၀၄၈၈၂၄ ၅၄.၈

ေရျပင ၁၅၆၁၇၃၃ ၂.၃

စစေပါငးဧရယာ ၆၇၆၅၇၉၆၉ ၁၀၀.၀

သစေတာႏင ေျမပငဆငခြင အခြငအေရးမား ၂၀၀၈ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ၏ ပဒမ ၃၇ တြင ေဖာျပထားသညမာ

“ႏငငေတာသည …. ႏငငေတာရ ေျမအားလး၊ ေျမေပၚေျမေအာက၊ ေရေပၚေရေအာကႏင ေလထအတြငးရ သယဇာတပစၥညးမားအားလး၏ ပငရငးပငရငျဖစသည။…”

9

ပ (၁)ေျမပ

လကရကာလတြင ေဒသအစအဖြ႕ပငေျမႏင သယဇာတပငဆငခြင အခြငအေရးမားက တရားဝငအသ

အမတျပေပးသည ဥပေဒမားက သတမတျပဌာနးထားျခငး မရေသးေသာလညး ၂၀၁၆ ေျမအသးခမႈ

မဝါဒ၏ အခနး ၈ (စာပဒ ၆၄)တြင ေဖာျပထားသညမာ

“မရးဖလာေျမအသးခဆငရာဆငခြင စနစမားက နားလညသေဘာေပါကလာမႈ ေသခာ

ေစျခငး၊ ဌာနေနတငးရငးသားမား၏ မရးဖလာေျမအသးခနညးလမးမားက လကနာ

ေဆာငရြကျခငးႏင အသးျပျခငး၊ မရးဖလာေျမအသးခခြင အခြငအေရးမားအား

တရား၀ငအသအမတျပျခငး၊ ၎ငးတ႔၏ အခြငအေရးမားက ကာကြယျခငးႏင

အလြယတကရရအသးျပႏငသည အျငငးပြားမႈေျဖရငးသည နညးလမးမားအား

အသးျပႏငေစျခငးမား ေသခာေစရန အမးသားေျမယာဥပေဒတြင အသအမတ

ျပရမည။”

အထကပါမဝါဒက အေျခခလက ေျမယာဥပေဒအသစေဖာထတေရးဆြစဥကာလအတြငး ခငမာေသာ

တရားဝငအသမတျပမႏင မမတ႔၏အစအဖြ႕ဆငရာ ပငဆငခြငအခြငအေရးမားက ကာကြယမႈတ႔က ရယ

လေသာ ေဒသချပညသမားသ႔ ျပညသအစမားက ကညပပးေပးရာတြင ၂၀၁၄ အသငးအဖြ႕မား

မတပတငျခငးဆငရာဥပေဒက အသးျပႏငေလသည။ ၂၀၁၂ ခႏစ လယယာေျမဥပေဒက အသးျပကာ

အဖြ႕အစညးမား၏ နာမညျဖင လယယာေျမမားက ေျမအသးခမႈတရားဝငလကမတမားက ထတယႏင

ေလသည။ သစေတာေျမမားအေပၚ ပငဆငခြင အခြငအေရးမားသည အစးရ၏ဆးျဖတခကမားအေပၚ

မတညေသာလညး အျခားေသာ ပငဆငခြင အခြငအေရးမားကလညး ခမတထားေလသည။

ေဒသချပညသအစအဖြ႕ပငသစေတာ ေနာကဆးထတျပနထားေသာ ေဒသချပညသ အစအဖြ႕ပင

သစေတာဆငရာလမးညႊနခကမား (၂၀၁၆)တြင ေဒသချပညသအစအဖြ႕ပင သစေတာမားက

ႀကးဝငးေတာ၊ ႀကးျပငကာကြယေတာ၊ ကာကြယေတာမား၏ ၾကားခနယေျမမားႏင အစးရမ စမ

ခန႔ခြခြငရေသာေျမမား (သ႔မဟတ) အစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးမားႏင ပဂၢလကပငဆငေသာ

ေျမမားအစရေသာ ေျမမားတြင တညေထာငႏငေလသည။ သစေတာဥးစးဌာနသည

သစေတာထြကပစၥညးမားလြတလပစြာ ထတလပေရာငးခႏငရနအလ႔ငာ ေဒသချပညသအစအဖြ႔

ပငသစေတာလပငနးက စးပြားျဖစလပကငခြငက ေပးအပႏငေလသည။ အမးသားသစေတာ

က႑ပငမစမခက (၂၀၀၁)၌ ၂၀၃၀ ခႏစတြင ႏငငတစဝမးေဒသချပညသအစအဖြ႕ပင

သစေတာဧရယာမာ ဟကတာ ေပါငး ၉၂၀,၀၀၀ ခန႔ရရမညဟ လာထားေဖာျပထားပါသည။

လကရတြင ၁၁၆,၇၀၀ ဟကတာခန႔သာသတမတထားေလသည။ ရညမနးခကက ျပညမႏငရန

10

အတြက ယခအခနမစတငကာ လကရေဆာငရြကလကရေသာ တစႏစလင ပမးမ ၂,၈၁၀

ဟကတာခန႔ကေကာလြနကာ တစႏစလင ၆၇,၀၀၀ ဟကတာနးပါးခန႔က တညေထာငအေကာင

အထညေဖာရန လအပေလသည။

ေကးရြာပငထငးစကခငးမား ေကးရြာေထာကပေရးစကခငးဟလညးေခၚဆၾကၿပး

သစေတာဥးစးဌာနသည ၁၉၈၁ ခႏစမ ၂၀၁၆ ခႏစအထ အၿမတမးသစေတာေျမ ဧရယာမားတြင

ဟကတာေပါငး ၁၈၃,၀၀၀ ခန႔ရေသာ ထငးစကခငးမားက တညေထာငထားရၿပးျဖစသည။

ပဂၢလကစကခငးမား အမးသားသစေတာ ျပနလညျပစပးေထာငျခငး အစအစဥတြင

ပဂၢလကစကခငးမားက ၈၁၀၀ ဟကတာခန႔က ႏစစဥတးခ႕တညေထာငသြားရန ရညမနး

ထားေလသည။ ၂၀၁၇ မတလအထ ကၽြနးပဂၢလကစကခငး ၅၆,၁၀၀ ဟကတာႏင အျခားသစမာ

ပဂၢလကစကခငး ၃၅,၇၀၀ ဟကတာခန႔ တညေထာငထားရၿပးျဖစသည။

တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႕မား၏ ထနးခပမႈေအာကတြငရေသာေျမမား- ျမနမာႏငငတြင

လကနကကင ပဋပကၡမားျဖစပြားလာလကရသညမာ ဆယစႏစမားစြာၾကားခၿပး ျဖစကာ လကရ

တြင လကနကကငတငးရငးသားအဖြ႕မား ၂၀ ေကာခန႔ရေလသည။ သ႔ေသာလညး အမားစ

သည ၂၀၁၅ ခနစ ေအာကတဘာတြင ရယခေသာ တစႏငငလးအပစအခတ ရပစေရးသေဘာ

တည ခကတြင “ၿငမးခမးေရးေဆြးေႏြးပြမားဆငရာ မေဘာငမား”က ျပငဆငေရးဆြႏငရနႏင

အမးသားအဆငႏငငေရးေဆြးေႏြးပြမား- “၂၁ ရာစပငလညလာခလပငနးစဥမား” က ကငးပႏင

ရန လကမတေရးထးထားၿပးျဖစသည။ ထအပစအခတရပစေရးသေဘာတ စာခပက အေျခခကာ

သးပြငဆငျပညေထာငစ ၿငမးခမးေရးေဆြးေႏြးပြမားက ေစာငၾကညေလလာေရးေကာမတ

(အစးရ၊ တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႕မားႏင ႏငငေရးပါတမားပါ၀ငေသာ)က ဖြ႕စညးခသည။

မညမေသာ ပငနကနယေျမပမာဏသည လကနကကငအဖြ႕မား၏ ထနးခပမႈေအာကတြင

ရမညဟေဖာျပရနမာ မျဖစႏငေပ။ အဘယေၾကာငဆေသာ အခနမေရြးေျပာငးလမႈမား ျဖစေပၚ

လာႏငသညအျပင အစးရႏငလကနကကငအဖြ႕မားအၾကားတြငရေသာ ဆကဆေရးေျပာငးလမႈ

အေျခအေနမားသည ေလလာဆနးစစခကမားက မားစြာလႊမးမးႏငေသာေၾကာင ျဖစသည။

အခ႕ေသာ ဧရယာမားတြင လကနကကငအဖြ႕မားသည နယေျမမားက အလးစထနးခပႏငၿပး

အစးရတြငမညသ႔မေသာ လပပငခြငမား မရေခ။ သ႔ေသာလညး ျပညေထာငစအစးရႏင

လကနကကငအဖြ႕မားအၾကား ညႏႈငးကာ စမအပခပေသာ အစအမမားစြာလညး ရေပသည။

၁.၂.၂ သစေတာဖးလႊမးမႈ ေျပာငးလျခငးကျဖစေစေသာ တြနးအားမား

REDD+ အသငျပငဆငျခငးဆငရာလမးစဥတြင ေဖာျပထားေသာ တြနးအားမားအေပၚ ကနဥးေလလာ

သးသပခကမားက ၂၀၁၆ ခႏစႏင ၂၀၁၇ ခႏစတ႔တြင ျဖညစြကေလလာသးသပမႈမားက

ျပလပခပါသည။ ထေလလာသးသပခကမားအရ ေအာကပါအတငး ခြျခားႏငေလသည-

11

“တကရကတြနးအားမား” (နးကပေသာအေၾကာငးအရငးမားဟလညးေခၚေသာ) သစေတာ

ဖးလႊမးမႈက ထခကပကဆးေစၿပး သစေတာကာဗြနဆးရႈးမႈမားကျဖစေစႏငေသာ လသားတ႔၏

လပေဆာငခကမား (သ႔မဟတ) လပငနးမား

“သြယဝကတြနးအားမား” (ေနာကခအေၾကာငးအရငး သ႔မဟတ တြနးအားမားဟလညး

ေခၚေသာ) တကရကတြနးအားမားကျဖစေပၚေစႏငေသာ လမႈေရး၊ စးပြားေရး၊ ယဥေကးမႈႏင

နညးပညာဆငရာျဖစစဥမားအၾကား ရႈပေထြးေသာ အျပနအလနသကေရာကမႈမား

သစေတာျပနးတးျခငးကျဖစေစေသာ တကရကတြနးအားမား၏ အႏစခပေဖာျပခက ဇယား ၂ တြငလကရတကရကတြနးအားမား၊ ၎တ႔၏သကေရာကမႈမား၊ တညေနရာမားႏင ျဖစလာႏငဖြယရေသာ အလားအလာမား စသညတ႔အေပၚ သးသပေဖာျပထားပါသည။ အခကအလကအရငးအျမစမားအေပၚ မတည၍ တစႏစတညးအတြက ေဖာျပေသာ ကနးဂဏနးအခက အလကမားသညပငလင မားစြာကြလြႏငေပသည။ ဧရယာတစခအတြငးရ သစေတာျပနးတးမႈက ျဖစေသာ တြနးအားမားက ေျပာဆၾကရာတြငပင မတကြျပားသေဘာထားမားက ေတြ႕ႏငသည။ သ႔ျဖစပါ၍ ေအာကတြငေဖာျပထားေသာ သတငးအခကအလကမားသည ဆကစပပတသကသ မားအားလး၏ သေဘာထားအျမငက ရညညႊနးေဖာျပႏငမညမဟတပါ။ အနာဂတအလားအလာႏင ပတသကေသာ အခကအလကမားက ဂရျပေလလာသငသည။ ဇယား ၂- လကရတကရကတြနးအားမား၊ ၎တ႔၏ သကေရာကမႈမား၊ တညေနရာႏင အနာဂတ အလားအလာမား တြနးအား သကေရာကမႈ တညေနရာ/ေနရာေဒသ အလားအလာ

ဆနစပါး ဒေရေတာမားသသာစြာ ထခကပကဆးေစႏငေသာဟကတာသနးေပါငး ၇ သနးခန႔

ဧရာဝတျမစဝကၽြနးေပၚေဒသ၊ အပပငးေဒသ၊ ရနကနကမးရးတမးႏင ရခငကမးရးတနးေဒသမား

ျမနမာဆနစပါးထတလပေရးဖြ႕ၿဖးေရး မဟာဗဟာတြင ၂၀၃၀ ၌ စပါးခငးဟကတာသနးေပါငး ၇.၇သနးခန႔ရမညဟတြကဆထား ၾကသည။

Corn

၅၃၀,၀၀၀ ဟကတာခန႔ အျခားတစရာသသးႏမား ေနရာတြင အစားထး စကပးမႈမား ျဖစေစႏငၿပး ေတာျပနးတးမႈလညး ျဖစေစႏငသည။

ရမးျပညနယတြင စစေပါငး ထတလပမႈ၏ ၅၂ ရာခငႏႈနးက ေတြ႕ရၿပး ကနေသာ ရာခငႏႈနးမားက ဧရာဝတ (ျမစဝကၽြနးေပၚေဒသမား)၊ မေကြးတငးေဒသႀကးႏင စစကငးတငး ေဒသတြင ေတြ႕ရႏငသည။

ေမြးျမေရးလပငနးသည ဖြ႕ၿဖး တးတကလာ သညႏငအမ တရစာၦနအစားအစာ လအပခကသညလညး တးပြားလာႏငေပ သည။ အညနးဆး ၆ရာခငႏႈနးခန႔ တးျမင ထတလပလာႏငၿပး သစေတာျပနးတးမႈမား ပမျဖစပြား လာႏငသည။

အေစအဆနႏင ပေစမား

ျမစဝကၽြနးေပၚေဒသမား တြင စပါးစကပး ရတသမး ၿပးေနာက ဟကတာ ၄.၃ သနးခန႔က ပမန စကပး ေလသည။ သစေတာမား အေပၚ သကေရာကမႈ အနညးငယ သာ ရသည။

အလယပငးအပပငးေဒသမား တြင အဓကေတြ႕ရၿပး ျမစဝ ကၽြနးေပၚ၊ ကနးျမငႏင တြငလညး ေတြ႕ရသည။

အႏၵယႏငင၏ ဝယလအားအေပၚ မတညကာ တးပြားလာႏငသည။

ငါးပဇြနေမြးျမ ေရးလပငနး

ဧရယာအတအကမသရေသာ လညး ၂၀၀၀ ႏင ၂၀၁၂ ၾကားကာလမားတြင ၁.၆ ရာခငႏႈနးခန႔ေသာ ဒေရေတာမား ပကဆးျပနးတးခ။ ပဇြနေျခာက လပငနးအတြက ထငးေလာငစာ မား ခတယေသာေၾကာင ဒေရေတာမား ထခကပကဆး ခသည။

ဧရာဝတျမစဝကၽြနးေပၚေဒသ သတငးအခကအလကမား မရရေပ။

12

ရာဘာ

၆၅၂,၁၀၅ ဟကတာ ႏငင ေျမာကပငးနင ေတာငပငးရ လမားအေျခခေနထငရာအနးတစ၀ကပတ၀နးကငတြင သစေတာျပနးတးမက ျဖစေပၚေစသည။

မြန၊ တနသၤာရႏင ကရင ျပညနယ တ႔တြင ရာဘာ စကခငးဧရယာ၏ ၆၈ ရာခင ႏႈနး၊ ရမး၊ ပခးႏင ကခငတြင ၂၄ ရာခငႏႈနးက ေတြ႕ရသည။

ထတလပမႈတးတကလာျခငးႏင မေလးရား၊ ထငးႏငငတ႔မ ရငးႏးျမပႏမႈမား ျမငတက လာျခငးတ႔သည စကခငးမား တးခ႕ေစ ႏငျခငး သစေတာျပနးတးမႈမား ပမျဖစေစႏငသည။

ဆအနး ဟကတာ ၄၀၀,၀၀၀ ခန႔ သဘာဝေတာမား ျပနးတး ျခငးကျဖစေစသည။

တနသၤာရတငးေဒသႀကး ကာလတမ ကာလလတစကခငး တးခ႕မႈမား ေလာကသြားမည ျဖစသည။

ေရႊ႕ေျပာငး ေတာငယာ စကခငး

ဟကတာသနးေပါငး ၆-၇ သနးခန႔

ေတာငတနးေဒသမား

၂၀၀၀ ခႏစမစတငကာ ေရႊ႕ေျပာငး ေတာငယာစကခငးမာ ေလာက လာခၿပး ပဋပကၡမားက ေျဖရငးႏငပါက ထပမေလာကလာ ႏငေပသည။

သတတးေဖာ ျခငး

၄၆,၀၀၀ ဟကတာ သစေတာမား အေပၚ သကေရာကမႈမားႏင ပတသကၿပး တကေသာ သတငးအခကအလကမား မရပါ။

ကခင၊ စစကငးႏင မႏေလး

ရငးႏးျမပႏမႈဆငရာဆးရႈးမႈမား ေၾကာင ေရတကာလမားတြင သတတးေဖာျခငး ေၾကာင ထခကမႈမား ျမငမားလာမည မဟတေပ။

ေရအားလပစစ

၁၃၉,၄၀၀ ဟကတာ (လကရႏငေဆာကလပဆ) ၂၅၂,၃၀၀ ဟကတာက စမခက ေရးဆြထား။ ကနးဂဏနးမားတြင အျခားေသာအေျခခ အေဆာက အဥး တညေဆာကျခငးမား မပါ၀ငေပ။ ေရအား လပစစ စမကနးမားသညသစေတာ ႀကးဝငးေတာမားအတြငး လပကငလကရသည။

ဧရာဝတ၊ စစေတာငးႏင သလြငျမစ

ျမနမာႏငငႏင အမနးခငးႏငငမား တြင စြမးအငလအပခကျမငမား လာျခငးႏင ပဂၢလကကမၸဏမား၏ ရငးႏးျမပႏရန စတဝငစားမႈမားေၾကာင သစေတာ ျပနးတးမႈမား ပမျဖစေပၚလာႏငသည။

လမးတတားႏင သယယပ႔ေဆာငေရးဆငရာခတဆကမႈ မား

ကနးဂဏနးအခကအလကမား မရပါ။

ႏငငအဝမးတညေဆာကလက ရၿပး အထးသျဖင စမကနး အသစမားမာမ အမနးခငးႏငငမားႏင ခတဆက လပကငလကရသည။

လမးပနးတတားခတဆကမႈမား သည တးခ႕လာႏငၿပး သစေတာမားအေပၚ တကရကႏင သြယဝကသကေရာကမႈမား ျဖစေပၚႏင။

သစေတာအတနးအစားကဆငးျခငးကျဖစေစေသာ တကရကတြနးအားမားအေပၚ အႏစခပေဖာျပခက

သစေတာျပနးတးမႈကျဖစေစေသာ တကရကတြနးအားမား၏ သကေရာကမႈမား၊ တညေနရာမားႏင

အလားအလာမားအေပၚ အတငးအတာတစခအထ သတမတဆးျဖတႏငေသာလညး

သစေတာအဆငအတနးကဆငး ျခငးက ျဖစေစေသာ တကရကတြနးအားမားတြကမ ခကခႏငေလသည။

တငးေဒသႀကးႏင ျပညနယအခ႕တြင ျဖစေပၚလကရေသာ တရားဝငသစထတလပမႈမားသည

အျခားေသာေဒသမားထက ကနရေနေသာသစေတာမားအေပၚ ထခကမႈနညးသညဟေသာ ေဖာျပခက

မားမရေပ။ တရားမဝငသစခးထတယမႈမားသည ျပညနယႏင တငးေဒသႀကးအသးသးတြင ျဖစပြား

လကရေသာလညး သစလးမားႏင(မးေသြး)က တရတႏငငသ႔ တရားမ၀ငတငပ႔ေရာငးခလကရေသာ

ေၾကာင ကခငျပညနယတြင ပမထငရားစြာျဖစပြားလကရသညက ေတြ႕ရရသည။ ထငးေလာငစာ

13

စေဆာငးမႈမား၊ ေတာမးေလာငမႈမား၊ စားကကခမႈစသညတ႔သည ႏငငအႏ႔အျပားတြငျဖစေပၚလကရ

ေသာလညး အပပငးေဒသတြငမ သသာထငရားေသာ ဆးကးမားျဖစေပၚလကရသည။

သစေတာအတနးအစားကဆငးမႈက ျဖစေစေသာ တြနးအားမား၏ အတငးအတာသည သစေတာေျမမားမ

စကပးေျမမားသ႔ ေျပာငးလမႈမားကလညး ျဖစေစႏငသည။း စြန႔ပစေျမဟကတာ သနးေပါငး ၄.၀၅ သနးက

ေျပာငးလစကပးရန ရညရြယထားေသာ စကပးေရးက႑ႏစ ၃၀ ပငမစမခကတြင ေဖာျပခကမားေၾကာင

ျဖစေလသည။ ရညရြယထားေသာ ဧရယာအခ႕ထတြင ဇဝမးစမးကြေပါမား ၾကြယဝေသာ သစေတာဧရယာ

မားလညး ပါဝငေလသည။ ကနေဒသမားသည အဆငအတနးကဆငးလကရေသာ ဧရယာမား ျဖစသည။

အနာဂတအလားအလာမားက ခန႔မနးရာတြင မတကြျပားေသာအေျခအေနမားက ေတြ႕ရရသည။

ျမနမာအစးရသည ႏငင၏တရား၀ငသစအာမခရရေရးစနစက ေဖာေဆာငလကရၿပး ၂၀၁၆ ခႏစ

သစလးတငပ႔ေရာငးခခြငက ကန႔သတၿပးေနာက ႏစစဥထတလပခတလႏငေသာ ပမာဏကေလာချခငး

အပါအဝင တရားဝငသစထတလပျခငးက တးျမငေဆာငရြကျခငးစေသာ ျပျပငေျပာငးလမႈမားက

လပေဆာငလကရသည။ မားစြာေသာအဖြ႕အစညးမားသည စြမးအားျမငမးဖသးစြမႈျမငတငႏငရန

ပးေပါငးေဆာငရြကလကရသည။ ျမနမာအစးရ၏ မဝါဒသည ဇဝျဒပထေလာငစာမား (ထငး၊ မးေသြး)

အသးျပျခငးက ေလာခၿပး ၂၀၃၀ ခႏစတြင ၁၀၀% (တစႏငငလး) လပစစမးလငးႏငေစရန ျဖစသည။

အျခားတစဖကတြငလညး ထခကမႈနညးေသာ သစထတလပျခငးနညးစနစမားက အသးျပျခငး၊

ထတလပမႈပမာဏက ေလာချခငး၊ ကၽြနးႏငအျခားသစမာမားအတြက ခတလရာတြင AAC က ေကာလြန

ျခငး မရျခငးစသညတ႔က ေဖာေဆာငႏငရနမာ အခနအတငးအတာ တစခလအပမညျဖစသည။ အကင

ပကခစားမႈမားႏင လာဘစားမႈမားက ထေရာကစြာေျဖရငးေဆာငရြကနငေသာ စြမးေဆာငရညမားမရ

ပါက အျခားေသာႏငငမား၏ အေတြ႕အႀကမားအရ တရားမဝငသစခးထတမႈမား ဆကလကျဖစပြားေနဥး

မညျဖစသည။ လဥးေရတးပြားလာသညႏငအည စြမးအငမားပမလအပလာကာ ထငးေလာငစာလအပမႈ

မာလညး ျမငတကလာဥးမညျဖစသည။ တရတႏငငမ မးေသြးလအပခကမာလညး ဆကလကျမငတက

လာႏငဖြယရေပသည။

သြယဝကသကေရာကေသာ တြနးအားမားက ႏငငအဆငႏင တငးေဒသႀကး/ျပညနယအဆင၌

ထေရာကစြာ ေျဖရငးေဆာငရြကႏငမသာလင အလားအလာေကာငးမားက ေမာလငႏငမညျဖစသည။

သစေတာျပနးတးျခငးႏင သစေတာအတနးအစားကဆငးျခငးကျဖစေစေသာ သြယဝကတြနးအားမား

REDD+ အသငျပငဆငဆငရာလမးျပေျမပတြင ေအာကေဖာျပပါ သြယဝကတြနးအားမားက သတမတ

ေဖာထတထားပါသည-

(၁) လကရအဖြ႕အစညးဆငရာ ယႏရားမား (စကပးေရးႏငေမြးျမေရးဝနႀကးဌာနမ ဥးေဆာငေသာ

ဗဟေျမယာစမခန႔ခြမႈေကာငမတႏင ျပညထေရးဝနႀကးဌာန/အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာနမ

14

ဥးေဆာငေသာ ၿမ႕နယအဆင ေျမယာစမခန႔ခြေရးေကာမတမား)သည အၿမတမးသစေတာနယေျမ

မားအတြငး ပါဝငျခငးမရေသာ သစေတာမားက ခတထြငရငးလငးမႈမားက အလြယတကျဖစေစႏင

ပါသည။

(၂) မတညေသာ ေျမယာစမခန႔ခြအပခပမႈ ေကာမတမား၏ လပပငခြငမား ေရာေထြးျခငးႏင

အျငငးပြားျခငး-

(က) ဗဟႏငတငးေဒသ/ျပညနယအဆငေျမယာစမခန႔ခြေရးေကာမတမား

(လယယာေျမဥပေဒက အေျခခကာ စကပးေရး၊ ေမြးျမေရးႏငဆညေျမာငးေရးရာ ဝနႀကး

ဌာနမ ဥးေဆာငေသာ ေကာမတမားျဖစျခငး)

(ခ) ေျမယာစစစေရးႏင ျပနလညခြေဝေရးဆငရာ အမးသားအဆငေကာမတ (ႏငငေတာ

သမၼတ၏ ဆးျဖတခကက အေျခခကာ သယဇာတႏင သဘာဝပတဝနးကင ထနးသမးေရး

ဝနႀကးဌာနမ ဥးေဆာငေသာ ေကာမတျဖစျခငး)

(ဂ) ဗဟေျမလြတ၊ ေျမလပ၊ ေျမရငးမား စမခန႔ခြေကာမတ (ေျမလြတ၊ ေျမလပ၊ ေျမရငးစမခန႔ခြ

ေရးဥပေဒက အေျခခကာ MoALI မ ဥးေဆာငေသာ ေကာမတျဖစျခငး)သည ေျမယာစမ

ခန႔ခြျခငးႏင ေျမအသးခမႈစမခကေရးဆြျခငးစသညတ႔၏ ထေရာကမႈမားက ေလာခႏင

သည။

(၃) တရားဥပေဒအတငး တငးၾကပေဆာငရြကမႈအားနညးျခငး၊

(၄) မတၿပးပြငလငးျမငသာမႈမရေသာ ျငငးပြားမႈ ေျဖရငးျခငးစနစမား မရျခငးႏငအတ သစေတာ

ပငဆငခြင အခြငအေရးမား (သ႔မဟတ) မရးဖလာေျမမား ပငဆငမႈအေပၚ ထေရာကေသာ

ကာကြယမႈမားမရျခငး (သ႔မဟတ) လေလာကမႈမရေသာ ကာကြယမႈမားျဖစျခငး စသညတ႔

ေၾကာင ေျမယာသမးယမႈမားက အားေပးျဖစေပၚေစျခငး၊

(၅) ဆငးရႏြမးပါးမႈႏင အစားထးအသကေမြးဝမးေၾကာငး လပငနးမားမရျခငး၊

(၆) အလယအလတတနးစားမား တးပြားလာျခငးေၾကာင သယဇာတမား ပမလအပလာျခငး

(၇) သစေတာေဂဟစနစ၏ ဝနေဆာငမႈမားက ေကာငးစြာတနဖးျဖတမႈမရျခငးႏင / သ႔မဟတ မဝါဒ၊

ရငးႏးျမပႏမႈဆငရာ ဆးျဖတခကမား ခမတရာတြင ထညသြငးစဥးစားျခငး မျပျခငး။

ႏငငအမားစတြင ႏငငေရးႏင စးပြားေရးဆငရာအကးအေျပာငးကာလမားသည သစေတာမား

ကာကြယထနးသမးမႈအေပၚ မားစြာသကေရာကမႈရေလသည။ ျမနမာႏငငသည အလြနအမငးထနးခပ

ေသာ စးပြားေရးႏင ဗဟမခပကငအပခပေသာ အာဏာရငႏငငစနစမ ေျဖေလာလြတလပေသာ

စးပြားေရး၊ ဗဟခပကငမႈနညးေသာ ဒမကေရစစနစသ႔ ကးေျပာငးေဖာေဆာငလကရသည။

ေယဘယအားျဖင ျမနမာစးပြားေရးတြင စကပးေရးက႑၏ အေရးပါမႈကသသညႏငအည အႀကးစား

ရငးႏးျမပႏသမား ဝငေရာကလာျခငး၊ ညဖငးေသာ ေျမယာအခြငအေရးဆငရာအစအမမား၊

15

စမအပခပရာတြင ထေရာကမႈနညးပါးျခငးႏင သစေတာႏငစကပးေရးက႑တ႔အၾကား ဥးစားေပးမႈမား

ေရာေႏာကာ မတညအျငငးပြားျခငး စသညတ႔ေၾကာင ျပဌာနးလကေသာ မဝါဒမား၊ မဟာဗဟာမားႏင

တးတကေကာငးမြနလာေသာ နညးပညာႏင ေစးကြကရရမႈစသညတ႔သည သစေတာျပနးတးမႈႏႈနးက

ျမငမားလာေစသည။ သစေတာျပနးတးမႈနင ေတာအတနးအစားကဆငးမႈတ႔ကျဖစေစေသာ တြနးအား

မားက ေျဖရငးေဆာငရြကရာတြင ေယဘယစနေခၚခကမာ ေျမယာသမးယျခငးတ႔ကျဖစေစေသာ

ဖအားမား၊ သယဇာတထတယသးစြမႈမားႏင အေျခခအေဆာကအဥး ဖြ႕ၿဖးေရးစသည ျပနာမားက

ေျဖရငးႏငေသာ ပတဝနးကငစမအပခပမႈဆငရာ ျပျပငေျပာငးလမႈမားက အစပးေဆာငရြကရန၊

ေျမယာပငဆငခြငဆငရာ အခြငအေရးမားက သတမတရငးလငးရနႏင သစေတာႏင စကပးေရးက႑တ႔

အၾကား ညႏႈငးပးေပါငးေဆာငရြကမႈမားက အားေပးျမငတငရနျဖစသည။

သစေတာထနးသမးကာကြယျခငး၊ စဥဆကမျပတသစေတာစမအပခပျခငးႏင သစေတာမား

ျပနလညတညေထာငျခငးတ႔၏ အဟန႔အတားမား

စဥဆကမျပတေရရညတညတေသာ နညးလမးမားျဖင သစေတာမား စမအပခပမႈက အဟန႔အတား

ျဖစေသာအရာမာ ေရရညမတညတေသာ သစထတလပမႈမားက ျဖစေစေသာ သြယဝကတြနးအားမား၏

ေျပာငးျပနပငျဖစသည။ သဘာဝထနးသမးေရးနယေျမမားက သတမတျခငးျဖင သစေတာမား

ထနးသမးကာကြယျခငးက ဟန႔တားလကရေသာ အခကအမားစသည တစဥးတစေယာကႏင

အဖြ႕အစညးဆငရာစြမးေဆာငရည လအပခကမားအျပင တရားဝငျပဌာနးျခငးလပငနးစဥမား၏ ရႈပေထြး

မႈမားႏင ဆကစပလကရသည။ ျပနလညတညေထာငျခငးက တားဆးေနေသာအရာသည စြမးေဆာင

ရညအကန႔အသတရျခငးေၾကာင ျဖစေသာလညး သစေတာျပနလညျပစပးေထာငျခငးႏင အသစတည

ေထာငျခငးတ႔တြင ရငးႏးျမပႏမႈမားက အားေပးေသာ မကလးမားက ေဖာထတသတမတရန

လေပသည။

၁.၂.၃ ျမနမာႏငငရ REDD+ လပငနးမားတြင ပါ၀ငေဆာငရြကလကရေသာ ဆကစပပတသကသမား

REDD+ အစအစဥက ထေရာကစြာအေကာငအထညေဖာေဆာငရြကႏငရနမာ သစေတာက႑တြင

ပါဝငလကရသမား၊ ထခကခရသမားစေသာ ဆကစပပတသကသအမးအစားအမား အားလးအေပၚ

ေကာငးစြာနားလညသေဘာေပါကထားရန မရမျဖစလေပသည။ REDD+ အသငျပငဆငျခငးဆငရာ

လမးျပေျမပေရးဆြစဥအခနတြင ဆကစပပတသကသမား သတမတေဖာထတျခငးလပငနးစဥက

ေဆာငရြကခၿပးျဖစသည။ REDD+ လပငနးမားအေပၚ စတဝငစားမႈမားႏင ဝငေရာကေဆာငရြက

ႏငေသာ အခနးက႑စသညတ႔အရ ဆကစပပတသကသမားက အမးအစားခြျခားခပါသည။

(ဇယား ၃ ကၾကညရန)

16

ဇယား ၃။ REDD+ လပငနးမားအေပၚ စတဝငစားမႈမားအလားအလာရေသာ က႑မားအရ ဆကစပပတသကသမားက ေလလာဆနးစစခက

ဆကစပပတသက သမား

စတပါဝငစားမႈမား REDD+အေကာငအထညေဖာရာတြင အလားအလာရေသာက႑

အစးရအဖြ႕အစညးမားႏင ကယစားလယမား

ဖြ႕ၿဖးတးတကေရး၊ ရာသဥတေျပာငးလမႈ ေလာခေရး၊ လကေလာညေထြျဖစေစ ေရး၊ သစေတာထနးသမးကာကြယျခငး

ညႏႈငးေဆာငရြကျခငး၊ မဝါဒမား ခမတျခငး၊ အေကာငအထည ေဖာျခငး၊ အသအျမငဖြငျမငတင ျခငး၊ ဆကစပပတသကသမား တငပင ေဆြးေႏြးမႈက ပပးကညေပးႏငျခငး၊ ေစာငၾကည ေလလာျခငး၊ ရနပေငြ မတညေပးျခငး။

ပဂၢလကက႑

ရငးႏးျမပႏမႈမား ေရရညထညသြငး ႏငျခငး၊ ျဖညစြကဝငေငြရ လပငနးမား ေဖာထတေပးျခငးႏင ပတဝနးကငဆငရာ ကနကမႈမားကချခငး

ရနပေငြေထာကပျခငး (ပတဝနးကငဆငရာဝနေဆာငမႈမား အတြက ေငြေပးေချခငး)၊ မဝါဒႏင ဥပေဒမေဘာငမားေပၚေပါကလာေရးအတြက ပပးေပးျခငး၊ REDD+ အေကာင အထညေဖာေဆာငရြကမႈက ျမငတင ေပးႏငျခငး (ကာဗြနစပယလညပတ ေစျခငးႏင ထတလႊတမႈမားက ေရာငရားျခငး)

အမးသားအဆင သစေတာ/သဘာဝပတဝနးကငဆငရာအစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးမား (သ႔) ကြနယကမား

ဖြ႕ၿဖးတးတကေရး၊ စဥဆကမျပတ သစေတာစမအပခပျခငး၊ ကာကြယ ထနးသမးျခငး၊ ဆငးရႏြမးပါးမႈ ေလာချခငး

ညႏႈငးေဆာငရြကျခငး၊ မဝါဒမား ခမတ ျခငး၊ အေကာငအထညေဖာျခငး၊ အသ အျမငဖြငျမငတငျခငး၊ ဆကစပ ပတသကသမား တငပငေဆြးေႏြးမႈက ပပးကညေပးႏငျခငး၊ ေစာငၾကည ေလလာျခငး၊ လၿခစတခေစျခငး

ႏငငတကာ(သ႔)႔ ေဒသတြငး အစးရမဟတေသာ အဖြ႕ အစညးမား

ဖြ႕ၿဖးတးတကေရး၊ စဥဆကမျပတ သစေတာစမအပခပျခငး၊ ထနးသမးကာကြယျခငး၊ ဆငးရႏြမးပါးမႈ ေလာချခငး၊ ရာသဥတ ေျပာငးလမႈ ေလာခေရး

ညႏႈငးေဆာငရြကျခငး၊ အသအျမငဖြင ျမငတငျခငး၊ ဆကစပပတသကသမား ပးေပါငးပါဝငေစေရးႏင တငပင ေဆြးေႏြးမႈက ပပးကညေပးႏငျခငး၊ ရနပေငြေထာကပျခငးႏင ပပးေပးျခငး၊ အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကျခငး၊ နညးပညာဆငရာပပးမႈမား ျပလပျခငး

အမးသမးအပစမားႏင ကြနယကမား

ဝငေငြတးလာျခငး၊ အမးသမးမား အခြင အာဏာမားရလာျခငး

အမးသမးမား ပးေပါငးပါဝငမႈက စညးရးလႈ႔ေဆာျခငး၊ မဝါဒမား သတမတျခငး၊ အကးအျမတခြေဝျခငး ဆငရာစနစမား ျဖစေပၚလာေစေရး၊ ေစာငၾကညေလလာျခငးႏင လၿခစတခ ေစျခငး။

17

ပညာရပဆငရာ အဖြ႕အစညးမား

အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကမႈမား အတြက သေတသနမား၊ ပညာရပမား ဖလယျခငးႏင သငၾကားပ႔ချခငး

မဝါဒေပၚေပါကလာေစေရး၊ အသအျမင ဖြငျမငတငျခငးႏင သငတနး၊ လကေတြ႕ေဆာငရြကမႈမားက ပပးေပး ႏငရန ေစာငၾကညေလလာျခငးႏင သေတသနျပလပျခငး

လငယအပစမား

လငယမား၏ပးေပါငးပါဝငေဆာငရြကမႈ က ျမငတငျခငး၊ အလပအကင အခြင အလမးမား ဖနတးျခငးႏင လငယထအတြက စြမးေဆာငရည တညေဆာကျခငး။

အသပညာဖြငျမငတငျခငးႏင စြမးရည တညေဆာကျခငး၊ တငပငေဆြးေႏြးမႈ မားက ပပးကညေပးျခငး အားလး ပးေပါငးပါဝငမႈက ေစာငၾကညေလလာ ျခငးႏင လၿခစတခေစျခငး။

အစးရမဟတေသာအဖြ႕ အစညးမားႏင တငးရငး သားအပစမားႏင ခတဆကေဆာငရြက ေသာ ကြနယကမား

တငးရငးသားလနညးစတ႔၏ အခြငအေရးက ကာကြယျခငး၊ စဥဆက မျပတ သစေတာစမအပခပျခငး၊ ေကးလကေဒသဖြ႕ၿဖးအပခပျခငး၊ ေကးလကေဒသဖြ႕ၿဖးေရးႏင ဝငေငြတးတကလာေစေရး

အသပညာဖြငျမငတငျခငးႏင စြမးေဆာငရည တညေဆာကျခငး၊ တငပငေဆြးေႏြးမႈမားက ပပးကည ေပးျခငး၊ အားလးပးေပါငးပါဝငမႈက ေစာငၾကညေလလာျခငးႏင လၿခစတခ ေစျခငး

၁.၂.၄ အမးသမးမားႏင တငးရငးသားလနညးစမား ပးေပါငးေဆာငရြကေစျခငး

ျမနမာႏငငရ REDD+လပငနးမားက ထေရာကစြာအေကာငအထညေဖာႏငရနအတြက ဆကစပ ပတသကသမား၏ ညႏႈငးေဆာငရြကမႈမားက ရရေသခာေစရနအလ႔ငာ အမးသား၊ အမးသမးသာတ ညမရေစေရးႏင တငးရငးသားလနညးစတ႔ ပးေပါငးပါဝငႏငရန ထညသြငးစဥးစားခကမားသည လြနစြာအေရးပါေလသည။ ျမနမာႏငငသည အမးသမးမားအေပၚ ခြျခားဆကဆမႈ ပစမးစက တကဖကေရးဆငရာ ကြနဗငရငး (CEDAW) တြင ပါဝငလကမတေရးထးထားၿပး အေရ႕ေတာငအာရ ႏငငမား အသငး၏အမးသမးႏင ကေလးသငယမားေကာမတ၏ အသငးဝငႏငငျဖစေသာေၾကာင အမးသား၊ အမးသမးသာတညမရေစေရး ရႈေထာငက ထညသြငးစဥးစားျခငးျဖင REDD+ ၏ မေဘာငမားသည ႏငငတကာဥပေဒက ေလးစားလကနာေၾကာငး ထငရားေစပါသည။ ဌာေန တငးရငးသားမား၏ အခြငအေရးက ေလးစားရမညဟလညး ကနကးကာကြယ ေစာငေရာကမႈအစအမ မားတြင တကစြာ ထညသြငးေဖာျပထားပါသည။ အလားတပင အမးသမးအပစမားႏင ဌာေနတငးရငးသား တ႔၏ စတပါဝငစားမႈမားႏင အလားအလာရေသာ အခနးက႑တ႔အေပၚ အေသးစတေလလာ ဆနးစစခကမားက ျပလပခၿပး ရလဒမားက ေနာကဆကတြ ၃ တြင ဖတရႈႏငပါသည။

18

စာအမ ၂- UNFCCC ၏ လမးညႊနးခကမားက လကနာေဆာငရြကမႈ REDD+ အမးသားအဆငမဟာဗဟာသ႔ လပငနးစမခကသည ဝါေဆာမေဘာငမားအရ သတမတထားေသာ REDD+ လပငနးစဥ ၄ ခအနက တစချဖစေလသည။ ဆးျဖတခက 1/CP.16 (ကနကငသေဘာတညခကမား စာပဒ ၇၂ ) တြင ေဖာျပထားသညမာ- [အဖြ႕ဝငႏငငမား၏ညလာခသည] “ဖြ႕ၿဖးဆႏငငမားအေနျဖင မမတ႔႔ႏငင၏ အမးသားအဆင မဟာဗဟာ (သ႔) လပငနးစမခကမား ေရးဆြအေကာငအထညေဖာရာတြင ေဒသချပညသမားႏင ဌာေနတငးရငးသားမား အပါအဝင ဆကစပပတသကသမား၏ ထေရာကၿပးအျပညအဝ ပးေပါငးပါဝငေဆာငရြကမႈက ရရေသခာေစလကေျမယာ ပငဆငခြင အခြငအေရးမား၊ သစေတာစမ အပခပမႈဆငရာကစၥမား၊ ကားမေရးရာထညသြငးစဥးစားရမညအခကမားႏင ကနကးကာကြယေစာငေရာကမႈအစအမမားအပါအဝင သစေတာျပနးတးျခငးႏင အတနးအစားကဆငးျခငးကျဖစေသာ တြနးအားမားက ေျဖရငးေဆာငရြကသငေလသည” ျမနမာႏငငသည အထကပါကစၥမားက ဤမဟာဗဟာတြင ေအာကပါကသ႔ ေျဖရငးေဆာငရြကထားပါသည။

ကစၥရပမား မဟာဗဟာတြင ေျဖရငးရန သစေတာျပနးတးျခငးႏင သစေတာအတနးအစား ကဆငးျခငးက ျဖစေစသည တြနးအားမား

တြနးအားမား အခနး ၁.၂.၂

ေျမယာဆငရာ ဆငခြငကစၥရပမား အခနး ၁.၂.၁ သစေတာစမအပခပမႈ ဆငရာကစၥရပမား မဝါဒမားႏင လပငနးစမခကမား

လပငနးစဥမား အခနး ၅ အမးသားအမးသမးသာတညမ ရမႈဆငရာ စဥးစားစရာမား အခနး ၁.၂.၄ နင

ေနာကဆကတြ ၃ ကနကးကာကြယေစာငေရာကမႈ အစအမမား၊ တငးရငးသားလမးမားႏင ေဒသခ ျပညသမား အပါအဝငဆကစပပတသကသမား အျပညအဝပးေပါငးေဆာငရြကမႈ က ေသခာေစျခငး

အခနး ၄.၄၊ ခနး ၁.၂.၃၊ ႏင ေနာကဆကတြ ၃

၁.၃ ျမနမာႏငင၏ အမးသားအဆင REDD+ မဟာဗဟာျပငဆငေရးဆြျခငးလပငနးစဥ

အမးသားအဆင REDD + မဟာဗဟာက ျပငဆငေရးဆြျခငး လပငနးစဥက ၂၀၁၃ ခႏစ ၾသဂတလတြင

အၿပးသတျပငဆငႏငခေသာ REDD + အသငျပငဆငျခငးဆငရာ လမးျပေျမပက ျပငဆငေရးဆြျခငး

ႏငအတ စတငခပါသည။ လမးျပေျမပသည REDD+1. လပငနးစဥ၏

အဆင ၁ တြင ပါဝငေသာၿပးေျမာကရန လအပေသာ ကစၥရပမားအေပၚ ကနဥးေလလာသးသပခကပင

ျဖစသည။ ၎လမးျပေျမပတြင ဆကစပပတသကသမားက ေဖာထတျခငး (အခနး ၁.၂.၃ က ၾကညရန)၊

သစေတာဖးလႊမးမႈအေျပာငးအလမားက သးသပျခငး၊ တြနးအားမားက ေလလာျခငးႏင လၿခစတခမႈ

အစအမမားက အမးသားအဆငခညးကပေဆာငရြကမႈအေပၚ အႏစခပေဖာျပခကမား စသညျဖင

ပါဝငေလသည။

လမးျပေျမပက ဝါေဆာမေဘာငမားက မခမတမ ေရးဆြသတမတႏငခၿပး ၎လမးျပေျမပတြင ပါရေသာ

ေဖာျပခကမားသည ဝါေဆာမေဘာငမား၏ အေၾကာငးအရာမားႏင ကကညေလသည။ လမးျပေျမပက

ေရးဆြရာတြငလညး တြနးအားႏင မဟာဗဟာ၊ ဆကစပပတသကသမား ပးေပါငးပါဝင

1UNFCCC Decision 1/CP.16, paragraph 73

19

ေဆာငရြကေစျခငးႏင ကာကြယေစာငေရာကမႈ အစအမမား၊ တငးတာျခငး အစရငချခငးႏင ေစာငၾကည

ေလလာျခငးစသညျဖင အလႊာက႑ေပါငးစမ ဆကစပပတသကသမားျဖင ဖြ႕စညးထားေသာ နညးပညာ

ဆငရာ ေဆြးေႏြးအႀကျပသမားအဖြ႕ ၃ ခ၏ လမးညႊနမႈမားျဖင ျပငဆငေရးဆြခပါသည။

လမးျပေျမပတြင ေအာကပါလပငနးစဥ (၆)ခရ ၿပးေျမာကေဆာငရြကရန လေသာလပငနးမားက

သတမတေဖာျပထားပါသည။

(၁) REDD+ အသငျပငဆငဆငရာအစအမမားက စမခန႔ခြျခငး

(၂) ဆကစပပတသကသမား ပးေပါငးပါဝငေဆာငရြကေစျခငးႏင တငပငေဆြးေႏြးျခငး

(၃) REDD+ မဟာဗဟာမားက ေဖာထတေရြးခယျခငး

(၄) မေဘာငႏင ကာကြယေစာငေရာကမႈ အစအမမားက လကေတြ႕အေကာငအထညေဖာျခငး

(၅) အမးသားအဆင သစေတာကာဗြနထတလႊတမႈ ရညညႊနးအဆငမားက သတမတျခငး

(၆) အမးသားအဆငသစေတာေစာငၾကညေလလာျခငး စနစတညေဆာကျခငး

လမးျပေျမပက လကေတြ႕အေကာငအထညေဖာျခငးက UN-REDD အစအစဥမပပးကညေပးေသာလညး

မားစြာေသာ အစအစဥမားသည အေရးပါေသာ သတငးအခကအလကမားႏင စြမးေဆာငရညမားက

ပပးတညေဆာကေပးပါသည။

အမးသားအဆင REDD+ မဟာဗဟာေရးဆြျခငးျဖစစဥက တကရကအေထာကအကျပေသာ

အဓကကသည လပငနးတစခမာ လမးျပေျမပေရးဆြစဥကာလမားထကပမ အေသးစတေသာ တြနးအား

မားႏငစပလဥးသည ေလလာသးသပခကပငျဖစၿပး ၎သးသပခကမားက အသးျပကာ မဝါဒမားႏင

နညးလမးမားက ေရြးခယသတမတႏငခေလသည။ မားစြာေသာ တငပငေဆြးေႏြးျခငးလပငနးစဥမားက

ေဆာငရြကခေလသည။

မဝါဒႏငနညးလမးမား အေကာငအထညေဖာရာတြင အေရးပါႏငသည အဓကအစးရ ဝနႀကးဌာန

(၇)ခႏင တငပငေဆြးေႏြးျခငး

တငးေဒသႀကး/ျပညနယတစခခငးစတြင အလႊာေပါငးစရ ဆကစပပတသကသမားစြာ

ပါဝငေသာ တငပငေဆြးေႏြးပြမား

အလားအလာရေသာ ပဂၢလကကယစားလယမားႏင တငပငေဆြးေႏြးျခငး

ပြငလငးၿပး လတငးပါဝငႏငေသာ အငတာနကအေျချပတငပငေဆြးေႏြးျခငး

20

အခနး ၂ - ျမနမာႏငင၏ REDD+ ေမာမနးခကနင ခညးကပေဆာငရြကမႈမား

၂.၁ ျမနမာႏငင၏ REDD+ ေမာမနးခက

ျမနမာႏငင၏ REDD+ ေမာမနးခကမာ

ျမနမာသစေတာမားသည NDC ေအာကရ ရာသဥတေျပာငးလမႈေလာချခငးႏင လကေလာ

ညေထြျဖစေစျခငးတ႔တြင အေရးပါေသာအခနးက႑တြင ပါဝငလကရၿပး သစေတာမားမ

ေထာကပေပးေသာ ေဂဟစနစဝနေဆာငမႈမားမတစဆင စဥဆကမျပတ ဖြ႕ၿဖးတးတက

ေရးဆငရာ ရညမနးခကမားက ျပညေျမာကေအာငျမငေစလက ေကးလကေဒသဖြ႕ၿဖး

တးတကကာ ေရရညစးပြားဖြ႕ၿဖးတးတကမႈမားက ေဖာေဆာငႏငရန ျဖစသည။

၂.၁.၁ အမးသားအဆင REDD+ မဟာဗဟာ၏ ရညမနးခက- ျမနမာႏငင၏ အမးသားအဆင

သတမတ ထားေသာ အားထတမႈမားႏင စဥဆကမျပတဖြ႕ၿဖးေရးရညမနးခကမားက ျပညမႏင

ေသာ REDD+ ၏ အခနးက႑

REDD+ ၏ ေမာမနးခကမား ျပညမႏငေစရန ခမတထားေသာ ျမနမာႏငင REDD+ မဟာ ဗဟာ၏

ရညမနးခကမာ

“အသကေမြးဝမးေၾကာငးလပငနးမား ေကာငးမြနေစၿပး စဥဆကမျပတ ဖြ႕ၿဖးတးတကေစလက သစေတာ

ျပနးတးျခငးနင ေတာအတနးအစားကဆငးျခငးတ႔က ေလာချခငးျဖင ေျမအသးခမႈႏငသစေတာက႑

အတြငး ျပျပငေျပာငးလမႈမားျဖစေပၚေစကာ ရာသဥတဒဏခႏငရညရၿပး ကာဗြနထတလႊတမႈနညး၍

စဥဆကမျပတ ဖြ႕ၿဖးတးတကေသာ ႏငငတစခက တညေဆာကရယရာတြင အေထာကအကျပႏငရန”

ထရညမနးခကသည ႏငငအဆငႏင ႏငငတကာအဆင မဝါဒစာအပစာတမးမားစြာႏင ကကည

ေလသည။ ႏငငအဆင၌ ျမနမာႏငငရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာ မဟာဗဟာႏင လပငနးစမခက

(MCCSAP)ႏင ကကညေလသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ၎လပငနးစမခကတြင ပတဝနးကငႏင

သဘာဝသယဇာတမားက ဥးစားေပးက႑(၆)ခထမ တစခအျဖစ သတမတထားေသာ ေၾကာငျဖစသည။

တကေသာ ရညမနးခက (သ႔မဟတ) လာထားခကမားက ထမဟာဗဟာႏင လပငနးစမခကတြင

ခမတထားျခငးမရေသာလညး အမးသားအဆင REDD+ မဟာဗဟာႏင ကကညထငဟပထားေသာ

ဥးစားေပးလပငနးဧရယာ နယပယ (၆)ခ ရေလသည (ဇယား ၄)။

21

ဇယား ၄- MCCSAP ၏ “လပငနးနယပယမား” နငအမးသားအဆင REDD+ မဟာဗဟာကကညမႈ

MCCSAP လပငနးနယပယ အမးသားအဆင REDD+ ရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာျပနာမားက ဖြ႕ၿဖးေရးမဝါဒမားႏင စမခကမားထတြင ေပါငးစပထညသြငးျခငး

ေမာမနးခကႏင မဝါဒ/ နညးလမးမား (PAMs)

ရာသဥတေျပာငးလမႈက စမခကခ တန႔ျပနေဆာငရြကႏငရန အဖြ႕အစညး ဆငရာယႏရားမားေဖာထတျခငး

အခနး ၄.၁

ရာသဥတေျပာငးလမႈဒဏခႏငေသာ အစအစဥမားတြင ရငးႏးျမပႏမႈမား ျပလပႏငရနအတြက အရငးအျမစမားက ခြေဝ၍ ဘ႑ာေငြေၾကးစနစမား သတမတေဖာထတျခငး

အခနး ၅

Increasing access to technology နညးပညာမား ရယအသးျပႏငခြငတးတကလာေစျခငး

အခနး ၄.၃ ႏငစပလဥးသည NFMS

ရာသဥတေျပာငးလမႈက တန႔ျပနေဆာငရြကႏငရန အသအျမငဖြငေပးျခငးႏင စြမးေဆာငရည တညေဆာကျခငး

အခနး ၆

ရာသဥတေျပာငးလမႈက တန႔ျပနေဆာငရြကအစအစဥမားတြင ရငးႏးျမပႏမ မား ပပးျပလပႏငရန အလႊာေပါငးစမ ဆကစပပတသကသမားစြာ ပါဝင ေသာ ပးေပါငးေဆာငရြကမႈက ျမငတငျခငး

ေနာကဆကတြ ၂ ဆကစပပတသကသမား ပးေပါငးေဆာငရြကေစျခငးဆငရာ လမးညႊနခကမား

ထအျပင (က) သငေတာေကာငးမြနေသာ သစေတာျပစပးေထာငျခငး နညးလမးမားက သးကာ

သစေတာျပနးတးမႈႏင ေတာအတနးအစားကဆငးမႈတ႔ေၾကာင ထခကပကစးေသာ ဧရယာမားရ ဇဝမးစ

မးကြမားႏင ေဂဟစနစက ျပနလညတညေဆာကရန (ခ)ႏငင၏ လမႈစးပြားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးႏင

စဥဆကမျပတသစေတာမား စမအပခပမႈက ပပးကညရန စသညတ႔ ျပညနယႏငတငးမား၊ သစေတာ

ခရင (၇၈) ခတြင အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကမည ျမနမာသစေတာျပနလညျပစ ပးေထာငျခငး

ဆငရာ ၁၀ ႏစ အစအစဥ (MRRP ၂၀၁၇ -၂၀၂၆) ကလညး အေထာကအကျပပါသည။

ျမနမာႏငင၏ NDC ကအေထာကအကျပပပးမႈမား

ျမနမာႏငင၏ NDC တြင MCCSAP ကသ႔ပင တညေသာ ေမာမနးခကမား- “စဥဆကမျပတ

ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈက အေထာကအကျပရန ရာသဥတေျပာငးလမႈဒဏခႏငရန ရၿပး ကာဗြနထတလႊတ

မႈနညးကာ သယဇာတထေရာကစြာ အသးခ၍ အားလးပါဝငေသာ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈက ေဖာေဆာငႏငရန”

က ခမတေဖာျပထားပါသည။ အခနး ၁.၁.၁ တြငေဖာျပထားသကသ႔ သစေတာမားသည NDC ၏

ရာသဥတေျပာငးလမႈ ေလာခေရးႏင လကေလာညေထြျဖစေစေရး စသညတ႔က ေဖာေဆာငရာတြင

အေရးပါေသာေၾကာင NDC ကအေကာငအထညေဖာေဆာငရြကရာတြင REDD+ သည အဓက

လပငနးတစရပျဖစလာေပသည။

NDC တြင ခမတထားေသာ ရညမနးခကမားႏင ဆကစပသည အၿမတမးသစေတာေျမမား၏ လကရ

အေျခအေနက ဇယား- ၅ တြင ေဖာျပထားပါသည။

22

ဇယား ၅- အၿမတမးသစေတာေျမဖးလႊမးမႈမားႏငပတသကသည NDC ၏ ရညမနးခကမား

သစေတာေျမအမးအစား

၂၀၀၈ ခနစရ အၿမတမး

သစေတာေျမ (ဟကတာ)

၂၀၁၅ ခနစ ရအၿမတမး

သစေတာေျမ (ဟကတာ)

၂၀၃၀ ခနစအတြက ရညမနးခက

(ကနးေျမဧရယာ ရာခငႏႈနး)

၂၀၃၀ ခႏစ အတြက

ရညမနးခက (ဟကတာ)

၂၀၀၈ မ ၂၀၁၅ ခႏစ အတြငး ႏစစဥတးႏႈနး

ႀကးဝငးေတာႏင ႀကးျပငကာကြယေတာ

၁၆၁၈၄၆၈၇ ၁၉၅၃၄၈၄၇ ၃၀ ၂၀၂၉၇၃၃၇ ၂.၅၃%

သဘာဝထနးသမးေရးနယေျမ ၂၆၆၁၃၄၉ ၃၈၈၇၉၈၂ ၁၀ ၆၇၆၅၇၇၉ ၅.၅၇%

စစေပါငးအၿမတမးသစေတာေျမ ၁၈၈၄၆၀၃၆ ၂၃၄၂၂၈၂၉ ၄၀ ၂၇၀၆၅၁၄၆ ၃.၀၉%

၂၀၀၈- ၂၀၁၅ ခနစၾကားကာလမားတြင ႀကးဝငးေတာႏင ၾကးျပငကာကြယေတာမားသည တစႏစလင ၀.၂၆% ျဖင တးပြားလာၿပး ထနးသမးေရးနယေျမမားသည တစႏစလင ၅.၅၇% အထ တးပြားလာသည။ NDC ရညမနးခကမားက ျပညမႏငရန လအပေသာႏႈနးမာ ႀကးဝငးေတာႏင ႀကးျပငကာကြယေတာ မားအတြက တစႏစလင ၀.၂၆%၊ သဘာဝထနးသမးေရး နယေျမမားအတြက တစႏစလင ၄.၉၃% တးပြားလာေအာင ေဆာငရြကရမညျဖစသည။

စဥဆကမျပတဖြ႕ၿဖးတးတကမႈဆငရာ ရညမနးခကမားႏင ပတသက၍ ျမနမာႏငင၏ တးတက

လပေဆာငမႈမား

အခနး ၁.၁၂ တြငေဖာျပထားသကသ႔ပင သစေတာမားသည စဥဆကမျပတဖြ႕ၿဖးမႈဆငရာ

ရညမနးခကမားေအာကရ လာထားခကမားက ၿပးေျမာကေအာငျမငစြာ ေဆာငရြကရာတြင မားစြာ

အေရးပါလသည။ အမးသားအဆင REDD+ မဟာဗဟာက လကေတြ႕အေကာငအထညေဖာျခငးျဖင

ထရညမနးခကမားႏင စပလဥး၍ ျမနမာႏငငမ ခမတထားသည ကတကဝတမားက ျဖညဆညး

ေပးႏငမည ျဖစသည။

၂.၁.၂ အမးသားအဆင REDD+ မဟာဗဟာ၏ ရညရြယခကမား

အမးသားအဆင REDD+ မဟာဗဟာ၏ အဓကရညရြယခကမားက အထကတြင ရငးလငးထားသည

မဝါဒဆငရာစာအပစာတမးမားတြင ေဖာျပခၿပးျဖစသည။ ကနရေသာ ရညရြယခကမားသည ထမဝါဒ

ဆငရာ ရညမနးခကမားက ျဖညစြကေပးႏငပါသည။

(၁) ၂၀၃၀ ခႏစတြင သစေတာျပနးတးမႈႏင ကာဗြနထတလႊတမႈတ႔၏ ၃၀% ခန႔ကေလာခႏငရန

NDC လာထားခကမားျဖစေသာ ႀကးဝငးေတာႏင ႀကးျပငကာကြယေတာမားက ႏငငကနးေျမ

ဧရယာ၏ ၃၀% အထတးခ႕ဖြ႕စညးျခငးႏင ၁၀% ခန႔က သဘာဝထနးသမးေရးနယေျမမားအျဖစ

သတမတဖြ႕စညးျခငးစသညတ႔ အျပညအဝအေကာငအထည ေဖာခပါက ဤရညမနးခကက

ျဖညဆညးႏငမည ျဖစသည။

23

(၂) ၂၀၃၀ ခႏစတြင သစေတာကာဗြနစပယသမးဆညးမႈက ကာဗြနဒငေအာကဆဒ C02e

တနခနသနးေပါငး ၉၀ ခန႔ထ ျမငတငႏငရန

NRPM ၏ ရညရြယခကမားႏင ကကညေလသည။

(၃) လကရအလြနအကၽြခတယသးစြထားသည သစေတာမားက ထနးသမးကာကြယႏငရနႏင

အနာဂတေတာအတနးအစားကဆငးမႈက ကာကြယတားဆးႏငရန

တြနးအားမားျဖစေသာ ထငးေလာငစာသးစြမႈ၊ မးေသြးထတလပေရာငးခမႈ၊ သစထတလပမႈ

(တရားဝငႏငတရားမဝင)၊ မးေလာငျခငးႏင စားကကေျမအသးခမႈစသညတ႔က ေျဖရငး

ေဆာငရြကႏငပါက ၿပးေျမာကေအာငျမငႏငေလသည။

(၄) ထနးသမးေရးနယေျမမားအတြငးရ သစေတာမားက ထနးသမးကာကြယႏငရန

ရညရြယခက ၁ တြငေဖာျပခေသာ လာထားခကမားက တးျမငေဆာငရြကျခငးႏင သဘာဝ

ထနးသမးေရးနယေျမမားက ထေရာကစြာစမအပခပႏငျခငးစသညတ႔က ေဖာေဆာငျခငး

အားျဖင ျဖညဆညးႏငေလသည။

ထရညရြယခကမားထမ ပထမ (၂) ခကတကေသာ လာထားခကမားမ အေထာကအကျပႏငပါသည။

အဘယေၾကာငဆေသာ သစေတာျပနးတးမႈဆငရာ အေျပာငးအလမားက ေစာငၾကညေလလာႏငရန

NFMS သတမတေဖာထတၿပးျဖစကာ သစေတာျပနလညတညေထာငျခငးႏင ပတသကသည ဧရယာ

လာထားခကမားက ျမနမာသစေတာျပနလညတညေထာငျခငး အစအစဥတြင ေဖာျပထားပါသည။

NFMS ၏ကန႔သတခကမားက ၂၀၁၈ ဇနနဝါရလ ျမနမာႏငင၏ပဏာမ သစေတာကာဗြန ထတလႊတမႈ

ရညညႊနးအဆငႏင ပတသကသည အစရငခစာတြင ထညသြငးေဖာျပထားပါသည။ (အခနး ၄.၂ နင

အခနး ၄.၃ တြင ၾကညရန) သစေတာကာဗြနေျပာငးလမႈမားက တငးတာႏငေသာ စြမးေဆာငရညမား

တးတကလာသညႏငအည တတယႏငစတတရညရြယခကမားအတြက တကေသာ လာထားခကမားက

ခမတလာႏငမညျဖစသည။

၂.၂ ျမနမာႏငင၏ REDD+ ခဥးကပေဆာငရြကမႈမား

ျမနမာႏငင၏ REDD+ ေဆာငရြကမႈမားတြင

(၁) UNFCCC ၏လမးညႊနခကမားႏင ကကညမႈ

အမးသားအဆင REDD+ မဟာဗဟာ၏ ကကညမႈမားက စာအမ (၂) တြင ရငးလငးထားပါသည။

ထ႔အျပင NFMS နင SIS စနစမား၏ UNFCCC လမးညႊနခကမားႏင ကကညမႈမားကလညး

ေဖာျပထားပါသည။

24

(၂) ႏငင၏စးပြားေရးႏငေျမအသးခမႈဆငရာ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈမားကျဖစေစေသာ နညးလမးမားႏင

အည ျပျပငေျပာငးလမႈမားက တးျမငလပကငျခငး

အမးသားအဆင REDD+ မဟာဗဟာ၏ ေမာမနးခက၊ ရညမနးခကႏင ရညရြယခကမားသည

အေရးပါေသာ စးပြားေရးလပငနးမား ေရရညတညတဖြ႕ၿဖးေရးက ျဖစေစေသာ အမးသားအဆငဖြ႕ၿဖးေရး

ဆငရာ ရညမနးခကမားႏငကကညမႈရေလသည။ ထအေၾကာငးအရာမားက သစေတာ

ဖးလႊမးမႈအေျပာငးအလမားကျဖစေစကာ ေနာကခအေၾကာငးအရငးမားအား ေျဖရငး၍ ေကးလကေန

ျပညသမား၏လမႈစးပြားေရးဖြ႕ၿဖးတးတကမႈမားက ေဖာေဆာငႏငေသာ မဟာဗဟာ၏ မဝါဒမား/

နညးလမးမားတြင ထငဟပေဖာျပထားပါသည။

(၃) ဖနလအမဓာတေငြ႕ထတလႊတမႈမားက ေလာခရနသတမတေရးဆြထားေသာ မဝါဒမားႏင

နညးလမးမားသည ကာဗြနမဟတေသာ အကးအျမတမားက ျဖစေပၚေသခာေစျခငး

သစေတာမားသည လမႈေရး၊ စးပြားေရးႏငပတဝနးကငဆငရာ အကးအျမတမားစြာကျဖစေစပါသည။

ရာသဥတေျပာငးလမႈအေပၚ တန႔ျပနေဆာငရြကခကမားသည သစေတာမားမ ေထာကပေပးေသာ

အျခားေသာ အကးအျမတမားက ထခကမႈမရေစဘ ျဖစႏငပါက အကးအျမတမား တးပြားလာေအာင

လပကငရမညျဖစသည။ ထသ႔ ျပလပျခငးျဖင အမးသားအဆင REDD+ မဟာဗဟာသည ျမနမာႏငင

၏ စဥဆကမျပတဖြ႕ၿဖးေရး ရညမနးခကမား ျပညေျမာကေအာင အေကာငအထညေဖာမႈမားက

အေထာကအကျပႏငမညျဖစသည။

(၄) ရာသဥတေျပာငးလမႈေလာချခငးဆငရာ ရလာဒေကာငးမားရရလာႏငေစေသာ REDD+

လပငနးမားအားလးက ခကခငးလပကငရမည ျဖစေသာလညး

(က) သစေတာျပနးတးျခငးမ ထတလႊတမႈေလာချခငး

( ခ) သစေတာမားျပနလညျပစပးေထာငျခငးျဖင

သစေတာကာဗြနသေလာငမႈက ျမငတငျခငးစသညတ႔ႏင စပလဥးသည ထတလႊတမႈ

ေလာခဖယရားျခငးဆငရာ အစရငခတငျပျခငးက အေလးေပးေဆာငရြကမည။

သစေတာအတနးအစားကဆငးျခငးေၾကာင ကာဗြနထတလႊတမႈမား ပမမားျပားလာေၾကာငးက ရြကအပ

ပတေတာႏင ရြကအပပြငေတာမားအၾကား ေျပာငးလမႈမားႏင ပတသကသည အခကအလကမားက

ေလလာျခငးျဖင သရႏငသည။ သ႔ျဖစပါ၍ သစေတာအတနးအစားကဆငးျခငးက ေျဖရငးေဆာငရြကမႈ

မားက တ႔ဆငးမႈမရဘ လပကငရမညျဖစသည။ သ႔ေသာလညး ကာဗြနထတလႊတမႈမားက အစရငခ

တငျပႏငေသာ စြမးေဆာငရညမာ အကန႔အသတရေနဆပငျဖစသည။ အစရငခတငျပေသာ လပငနး

နယပယသည အခကအလကမားရရမႈ၊ နညးလမးမား တးတကေကာငးမြနလာမႈစသညတ႔ႏငအည

ကယျပန႔လာႏငေလသည။ အထးသျဖင ေတာအတနးအစားကဆငးမႈက တငးတာႏငေသာ နညးလမး

မား တးတကေကာငးမြနရန လေပသည။

25

(၅) UNFCCC ၏ ဆးျဖတခကမားႏင လမးညႊနခကမား၊ အမးသားအဆင REDD+

သတမတေဖာထတျခငးလပငနးစဥႏင ခတဆကလကရေသာ လမးညႊနခကမားက

လကနာႏငရနႏင ကာဗြနတငးတာျခငးႏင လၿခစတခမႈဆငရာ သတငးခက အလကမား

ရယလပေဆာငရာတြင ကနကစရတမား ပပးေပးႏငရန တငးေဒသႀကး/ ျပညနယ အဆင

လပကငေသာ စမကနးမား၊ အျခားသစေတာကာဗြနအစအစဥမား ေအာကရ စမကနးမား

လအပေပသည။

ပါရသေဘာတညခက၏ စာပဒ ၆ (ခ)ႏင စာပဒ ၆ (ဃ)ႏငပတသကသည UNFCCC ၏ ျဖညစြက

လမးညႊနခကမားက ေစာငဆငးလက လမးညႊနခကမား၏ သေဘာသဘာဝမားႏငအည အစးရ

အေနျဖင မမဆႏၵအေလာက ေရာငးခေသာ ကာဗြနေစးကြကသ႔ အျခားေသာ သစေတာကာဗြနဆငရာ

လပငနးစဥက ေဖာေဆာငရယရန သစေတာကာဗြနစမကနးမား ေဖာထတအေကာငအထညေဖာျခငးႏင

တးျမငေဆာငရြကျခငးတ႔က ျပလပမညမဟတေပ။

အစးရသည စမကနးသတမတေဖာထတရာတြင ကၽြမးကငပငႏငမႈရၿပး စမကနးေဒသအတြငးရ

ျပညသလထတ႔၏ ဖြ႕ၿဖးေရးက ေထာကပေပးႏငသည ေရရညတညတေသာေငြေၾကးရငးႏးျမပႏမႈမားက

ျပလပႏငသည အစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးမားႏင ပဂၢလကက႑မ တငသြငးလာေသာ အဆျပလႊာ

မားက ေလလာဖတရႈရမညျဖစသည။

သတမတေဖာထတထားေသာ စမကနးမားက ပစေရးဆြအေကာငအထညေဖာရာတြင သကဆငရာ

အစးရအဖြ႕မားႏင အနးကပညႏႈငးတငပငေဆာငရြကရနလသည။ စမကနးမားသည မမတ႔၏စမကနး

အတငးအတာအရ သစေတာကာဗြနထတလႊတမႈရညညႊနးအဆင တငးတာရာတြင အသးျပသည

နညးလမးမားသည ႏငငေတာအဆင စမကနးမားႏင ကကညေသခာရမညျဖစၿပး အခကအလက

မားသည ႏငငအဆငစနစမားက အေထာကအကျပရမည။ ပါရသေဘာတညခက၏ စာပဒ ၄.၁၃၊ ၆.၂

ႏင ၆.၅ တ႔တြင သတမတထားသညအတငး ေျပာငးလမႈေလာချခငးဆငရာ ရလဒမားက ထပေကာ

ေရတြကမႈမား မျဖစေစရန ကာဗြနတြကခကတငးတာျခငးက စနစတကေဆာငရြကကာ အျခားေသာ

သစေတာကာဗြနအစအစဥမားေအာကရ ေဖာထတထားေသာ စမကနးမားသည ျဖညစြကကနကမႈမားက

ထညဝငရမညျဖစသည။ အလားတပငစမကနးမားသည ကနကးကာကြယေစာငေရာကမႈ အစအမမားႏင

အျခားေသာ အစအစဥမား (ဥပမာ-ရာသဥတ-ေဒသခ ျပညသလထႏင ဇဝမးစမးကြဆငရာ စသတမတ

ခကမား)အတြက လၿခစတခမႈ အစအမဆငရာမေဘာငမားက အစရငခတငျပရာတြင ကနကမႈမား

အတြကလညး တာဝနယရမည။

26

၂.၂.၁ အမးသားအဆင REDD+ မဟာဗဟာ- လပငနးအတငးအတာ၊ နယပယႏင အခနကာလ

သတမတခက

အမးသားအဆင REDD+ မဟာဗဟာက သစေတာျပနးတးျခငးႏင ေတာအတနးအစားကဆငးျခငး

တ႔၏ တြနးအားမားျဖစေပၚေနေသာ ေဒသမား (သ႔မဟတ) သစေတာထနးသမးျခငး၊ စဥဆကမျပတ

သစေတာစမအပခပျခငးႏင သစေတာမားျပနလညတညေထာငျခငး စသညတ႔က ေဆာငရြကရာတြင

အဟန႔အတားမားႏင ႀကေတြ႕ေနရေသာ ေဒသမားတြင မဝါဒမားႏင နညးလမးမား ခမတေဆာငရြက

ျခငးက ဥးစားေပးလက ျပညေထာငစျမနမာႏငင၏ နယေျမေဒသအႏ႔တြင အေကာငအထညေဖာေဆာင

ရြကမညျဖစသည။

မဟာဗဟာ၏ လပငနးနယပယတြင REDD+ လပငနး ၅ မးလးပါဝငပါသည။ အစရငခတငျပႏငရန

စြမးရညရသည လပငနးမား (လကရတြငသစေတာျပနးတးျခငးႏင သစေတာျပနလညပးေထာငျခငးတ႔မ

သေလာငမႈျမငတကလာျခငး) က ဥးစားေပးသတမတသငၿပး အစရငခတငျပႏငသည စြမးေဆာငရည

မရေသာလညး သသာထငရားသည ရာသဥတေျပာငးလမႈ ေလာချခငးဆငရာရလဒမား ရယေပးႏငသည

လပငနးမားကပါ ဥးစားေပးသတမတရမညျဖစသည။ မဟာဗဟာက အေကာငအထညေဖာရနအခန

ကာလမာ သတမတဆပငျဖစေသာလညး ေအာကပါအခကမားက ထညသြငးစဥးစားရမည ျဖစသည။

(က) မဟာဗဟာတြင ခမတထားေသာ လာထားခကမားႏင စပလဥးသည ႏငငအဆင၊ ႏငင

တကာ အဆငမဝါဒစာတမးမားတြင ေဖာျပထားေသာ လာထားခကမားႏင

(ခ) တြနးအားမား၏ အေျပာငးလမားက စဥဆကမျပတေလလာခကမား၊ ေဆာငရြကေသာ မဝါဒ

မားႏင နညးလမးမား၏ထေရာကမႈ၊ ႏငငေရးအေျခအေန အေျပာငးအလမားႏင အစးရ

အဖြ႕ယႏရား၏ လပပငခြငအေျပာငးအလမား

အထကပါအခကမားက ၾကညျခငးအားျဖင အမးသားအဆင REDD+ မဟာဗဟာသည ပေသသတမတ

ထားေသာ စာအပစာတမးတစခမဟတဘ အခနမေရြးေလလာသးသပ၍ မြမးမျဖညစြကရမညျဖစသည။

အတညျပၿပးေနာက ၅ နစထကေနာကမကေစဘ ျပနလညျပငဆငရန လေပသည။

27

အခနး ၃ REDD+ လပငနးမား - မဝါဒမားႏင နညးလမးမား

၃.၁ မဝါဒမား၊ နညးလမးမားအေပၚ အႏစခပေဖာျပခက

သစေတာျပနးတးမႈႏင သစေတာအတနးအစားကဆငးျခငးက ျဖစေပၚေစေသာ တြနးအားမား

ေလလာဆနးစစခကမား (အခနး ၁.၂.၂ ကၾကညရန) အေပၚအေျခခ၍ တကရကတြနးအား ၇ ခႏင

ကာကြယထနးသမးျခငး လပငနးမား ၂ ခက ဟန႔တားေနေသာ အရာမားအား ေအာကပါဇယား ၆ တြင

ေဖာျပထားသကသ႔ ဥးစားေပးလပငနးမားအျဖစ သတမတထားပါသည။

ဇယား ၆ ဦးစားေပးတကရကတြနးအားမားႏင အတားအဆးမားက ေျဖရငးေဆာငရြကႏငသည လပေဆာငခကမား

တြနးအား အတငးအတာ ျပငးထနမႈ PAMs

၏အသးဝငႏငမႈ ဥးစားေပးမႈ

စးပြားျဖစစကပးေရး လပငနး

တငးေဒသ/ျပညနယအခ႕တြငအာရစက လပကငလက ႏငငအဆင

ျမငမား ျမငမား ျမငမား

တစႏငတစပင စကပးေရးလပငနး

ႏငငအဆင ျမငမား ျမငမား ျမငမား

သစအလြနအကၽြ ခတလျခငး

တငးေဒသ/ျပညနယအခ႕တြင အာရစကလပကငလကႏငငအဆင

အတနအသင- ျမငမား

ျမငမား ျမငမား

သစခးထတယျခငး ႏငငအဆင၊ အထးသျဖငနယစပ ေဒသမား

အတနအသင- ျမငမား

အတနအသင ျမငမား

ထငးေလာငစာ စေဆာငးျခငး

ႏငငအဆင၊ အထးသျဖငေကးလက ေဒသမား

ျမငမား ျမငမား ျမငမား

မးေသြးထတလပျခငး ႏငငအဆင၊ အထးသျဖငၿမ႕ျပေဒသမား ျမငမား ျမငမား ျမငမား

ေရႊ႕ေျပာငးေတာငယာ စကပးျခငး

တငးေဒသ/ျပညနယအခ႕တြငအာရစက လပကငလက ႏငငအဆင

အတနအသင ျမငမား ျမငမား

သတတးေဖာျခငး တငးေဒသ/ျပညနယအခ႕ (ဥပမာ- ကခငျပညနယ)တြင အာရစကလပကင လက ႏငငအဆင

နမပါး နမပါး အတနအသင

အေျခခအေဆာကအဥး မားဖြ႕ၿဖးတးတကျခငး

ႏငငအဆင၊ အထးသျဖင ၿမ႕ျပႏငအနး တဝကေဒသမား နမပါး နမပါး နမပါး

ေရအားလပစစစမကနး ႏငငအဆင၊ ေဒသအဆငအေရးပါ၊ နမပါး နမပါး နမပါး

စားကကေျမမား ေဒသအလကအေရးပါ နမပါး နမပါး နမပါး

28

အတားအဆးမား အတငးအတာ ျပငးထနမႈ PAMs

မား၏ျဖစႏငမႈ ဥးစားေပးမႈ

တးျမငသေလာငမႈ ႏငငအဆင၊ အထးသျဖင အပပငးေဒသႏင ကမးရးတနးေဒသ

ျမငမား ျမငမား ျမငမား

ထနးသမးကာကြယမႈ ႏငငအဆင၊အထးသျဖငေျမာက၊အေရ႕ ႏငေတာငဘကေဒသမား

အတနအသင- ျမငမား

ျမငမား ျမငမား

အခ႕ေသာ တြနးအာမးားက ဥးစားေပးမႈအဆငက ျမငမားဟသတမတထားျခငးမရေသာလညး အကန႔

အသတႏင ေျဖရငးေဆာငရြကမညျဖစသည။ ဥပမာအားျဖင သတတးေဖာျခငးႏင အဓကၿခမးေခာက

လကရေသာအခကမာ ကယျပန႔စြာ ထနးသမးေဆာငရြကျခငးမရသည တစႏငတစပငသတတးေဖာ

သညလပေဆာငခကမားပင ျဖစသည။ တညဆဥပေဒမားႏင ယငးသ႔ ေဆာငရြကခကမားက ကန႔သတ

ထနးခပျခငးသည အကးရႏငေသာလညး ကာဗြနထတလႊတမႈ ေလာခရာတြင သကေရာကမႈ

နညးေလသည။ အဓကဥးစားေပးတြနးအား ၇ ခနင ကာကြယထနးသမးျခငးလပငနးမား ၂ ခက ဟန႔တား

ေနေသာ အရာမားအတြက အခနး ၁.၂.၄ တြင ရငးလငးထားသည လပငနးစဥမတစဆင မဝါဒမားႏင

လပငနးစမခကမား ၅၈ ခက သတမတေဖာထတထားပါသည။ ၎မဝါဒမားသည သစေတာျပနးတး

မႈႏင ေတာအတနးအစားကဆငးမႈ တ႔ကျဖစေစသည တကရက၊ သြယဝကတြနးအားမား၊ သစေတာ

ထနးသမးကာကြယျခငးႏင သစေတာျပနလညတညေထာငျခငးတ႔က အတားအဆးျဖစေစေသာအရာမား

စသညတ႔က ေျဖရငးေဆာငရြကႏငရန ေရးဆြျပငဆငထားျခငး ျဖစေလသည။

၎တ႔က တညေသာ ဝေသသလကၡဏာမားျဖင ဖြ႕စညးထားသည မဝါဒမားႏင လပငနးစမခကမား

PAMs မားပါဝငသည “လပငနးစမား” ၇ ခအျဖစ ဖြ႕စညးသတမတထားပါသည။ အခ႕ေသာ PAMs မား

သည လပငနးစတစခတညးတြငသာမက မားစြာတြင ေတြ႕ရႏငၿပး တကရကတြနးအားမားက PAMs

မားမတစဆင ေျဖရငးေဆာငရြကႏငမညျဖစသည။ ေနာကဆကတြ ၃ တြင မညသည PAMs မားသည

ဘယတြနးအားကေျဖရငးႏငသညဟ ေဖာျပထားပါသည။ တြနးအားမားက ထေရာကစြာ ဖယရား

ေဆာငရြကႏငရန မလလားအပသည သကေရာကမႈမားက မျဖစေစဘ PAMs မားက အေကာငအထည

ေဖာရာတြင အျခားေသာ PAMs မားႏင ညႏႈငးပးေပါငးေဆာငရြကသငသည။ ဥပမာအားျဖင တရားဥပေဒ

အတငး ၾကပမတေဆာငရြကျခငးသ႔ သဘာဝထနးသမးေရးနယေျမမားက စမခန႔ခြျခငးတ႔က အားေကာငး

ေစေသာ PAMs မားသည အသကေမြးဝမးေၾကာငး လပငနးမား ေရရညတညတျခငးက ပပးေပးေသာ

မဝါဒမားႏင လပငနးစမခကမားႏင ေပါငးစပေဆာငရြကရမညျဖစသည။

လပငနးစ ၁- ဥေပဒ/နညးဥပေဒမားက ျပျပငေျပာငးလျခငး

ဤလပငနးစတြင ဥပေဒနညးဥပေဒအသစမားက ျပဌာနးျခငး၊ ရၿပးသား ဥပေဒမေဘာငမားက ျပငဆင

မြမးမျခငးႏင တညဆျပဌာနးခက၊ နညးလမးမားက ထေရာကစြာ ေဆာငရြကျခငးတ႔ ပါဝငသည။ ဥပေဒ၊

29

နညးဥပေဒမားက ျပျပငေျပာငးလျခငးျဖင ေလာခဖယရားရမည တြနးအားမားမာ သစေတာျပနးတး

ျခငးကျဖစေစေသာ စကပးေျမခ႕ထြငျခငး၊ ေတာအတနးအစားကဆငးျခငးကျဖစေစ တရားဝငႏင

တရားမဝငသစထတလပမႈမားႏင သစေတာထနးသမးကာကြယျခငးက ဟန႔တားေနေသာ အရာမား

စသညတ႔ ျဖစၾကသည။ မဝါဒမားႏင လပငနးစမခကမား PAMs မားမာ -

တရားမဝငသစေတာခတထြင ရငးလငးမႈမားႏင ပတဝနးကငထခကပကစးမႈမား စသည

လပေဆာငခကမားအတြက ျပစဒဏမားခမတႏငရန ရငးႏးျမပႏမႈဆငရာ နညးဥပေဒမားက

ျပငဆငျခငး။

(တရားဝငႏင တရားမဝင) သစထတလပမႈလပငနးမားက ေစာငၾကညေလလာႏငရန လြတလပ

ေသာ တတယကယစားလယအဖြ႕က ဖြ႕စညးၿပး ေရရညတညတနညးလမးမားျဖင ခတယထား

ေသာ သစသားမားအတြက ကနသြယမႈဆငရာ သေဘာတညခကမားရယျခငး။

က႑ေပါငးစ၌ သဘာဝထနးသမးေရးနယေျမမား၏ လပပငခြငအာဏာက အသအမတျပႏငေသာ

နညးဥပေဒမား ျပ႒ာနးကငသးျခငး။

ေျမအသးခမႈမဝါဒ (၂၀၁၆) က အေကာငအထညေဖာျခငး၊ အထးသျဖင အခနး ၈ ေျမယာ

ပငဆငခြငေသခာေစျခငးႏင မရးဖလားအခြငအေရးမားက အသအမတျပျခငးက ေဆာငရြကျခငး။

တငးေဒသႀကး/ျပညနယရနပေငြအျဖစ ေကာကယသမးဆညးသည အခြနေငြပမာဏမားျပားလာ

ေစျခငး။

ေဒသချပညသအစအဖြ႕ပင သစေတာညႊနၾကားခက (၂၀၁၆)၊ သစေတာဥပေဒ၊ ေတာရငးတရစာၦန

ထနးသမးကာကြယေစာငေရာကေရးဥပေဒႏင သဘာဝထနးသမးေရးနယေျမ ဥပေဒစသညတ႔

ေအာကရျပဌာနးခကမားႏငအည ကငသးေဆာငရြကျခငး။

သဘာဝထနးသမးေရးနယေျမမား တရားဝငသတမတျခငးဆငရာလပငနးစဥ လြယကရးရငး

ေစျခငးႏင ျပငဆငမြမးမျခငး။

ေဒသႏရာအဆင၌ရေသာ MONREC ႏင MoALI ဝနထမးမားအတြက မကလးစနစမားက ျပငဆင

မြမးမျခငး။

သစႏငအျခားသစေတာထြကပစၥညးမား ထတလပေရာငးချခငးမ ရရေသာ အျမတေငြမားက

တငးေဒသႀကး/ျပညနယမားအၾကား ခြေဝေသာစနစက ျပငဆငျခငး။

ျမနမာေရြးခယခတလျခငးစနစ၏ လကနာရမညကငထးမားက လကေတြ႕ေဆာငရြကႏငရန

သစေတာဥးစးဌာနႏင ျမနမာသစထတလပေရးလပငနးတ႔၏ စြမးေဆာငရညမားက ျမငတင

ေပးျခငး။

30

ျပညေထာငစၿငမးခမးေရးေဆြးေႏြးပြမား ေစာငၾကညေလလာေရးေကာမတ၏ လပငနးစဥမားႏင

အည (က) တရားမဝငသစခးထတမႈမားက စစေဆးျခငးႏင (ခ)သဘာဝထနးသမးေရးနယေျမမား

ဖြ႕စညး၍ စမအပခပျခငး စသညတ႔ေဆာငရြကရာတြင တငးရငးသား လကနကကငအဖြ႕မား ႏင

ညႏႈငးတငပငအေကာငအထညေဖာျခငး။

လပငနးစ ၂- ေျမယာစမခန႔ခြမႈရငးလငးသတမတျခငး

ယခလပငနးစတြင ပါ၀ငသည မ၀ါဒမားႏင လပငနးစမခကမားက စးပြားျဖစႏင တစႏငတစပငစကပး

ေရးတးခ႕လပကငမႈက ေလာခႏငရန အသးျပႏငေလသည။ ေျမလြတ၊ ေျမလပ၊ ေျမရငးမားက

အၿမတမးသစေတာေျမမားအျဖစ ေျပာငးလသတမတရာတြင အသးျပႏငသည မ၀ါဒ၊ နညးလမးမားသည

NDC ႏင အမးသားသစေတာပငမစမခကတြင ေဖာျပထားသည အၿမတမးသစေတာေျမမားႏင

ဆငသည ရညမနးခကမားက ျပညမေအာင ေဖာေဆာငရာတြင အေရးပါသည။ ဥပေဒ/နညးဥပေဒ

ဆငရာျပျပငေျပာငးလမႈႏင စမအပခပမႈဆငရာလပငနးစမားတြင ပါ၀ငသညမ၀ါဒမား၊ နညးလမးမားက

ဤလပငနးစတြငပါသည မ၀ါဒမားႏင လပငနးစမခကမားႏင ေပါငးစပကာ သစေတာျပနးတးမႈကျဖစေစ

သည စကပးေရးက႑တြနးအားမားက ေျဖရငးေဆာငရြကႏငမညျဖစသည။ မ၀ါဒမားႏင လပငနး

စမခကမားမာ-

အမးသားအဆငေျမအသးခမႈ စမခကတစချပငဆငေရးဆြၿပး REDD+ လပငနးမားအတြက

အလားအလာရေသာ ေနရာေဒသမားက အထးျပကာ ပငနကနယေျမဆငရာေျမ အသးခမႈ

စမခကမားက အေကာငအထညေဖာျခငး။

ေဒသချပညသအစအဖြ႕ သစေတာကြနရကက ခ႕ထြငျခငး။

ေျမလြတ၊ ေျမလပ၊ ေျမရငးမားစမခန႔ခြေရးဆငရာ ေကာမတမား၏ အားေပးေထာကပမႈႏငအည

သစေတာဖးလႊမးလကရေသာ ေျမလြတ၊ ေျမလပ၊ ေျမရငးမားက အၿမတမးသစေတာေျမမား

အျဖစ ေပါငးစပသတမတျခငး။

ႏစရညသစေတာသစပငမားႏင ေရာေႏာစကပးေသာ သးႏသစေတာေရာေနာစကပးမႈစနစက

တးျမငေဆာငရြကျခငးႏင စကပးေရးထြကႏႈနးတးတကလာေစျခငး။

လပငနးစ ၃- ဘ႑ာေငြေၾကးႏင မကလးမား သတမတေပးေဝျခငး

ဤမဝါဒမားႏင နညးလမးမားသည သစေတာျပနးတးမႈႏင ေတာအတနးအစားကဆငးမႈကျဖစေစေသာ

အဓကတြနးအားမားက ေျဖရငးေဆာငရြကရာတြင အေထာကအကျပႏငေစရန ေဖာထတထားျခငး

ျဖစသည။ သ႔ေသာလညး ယခမဝါဒမားႏငလပငနးစမခကမားမ အဓကရညရြယေသာ တြနးအားမားမာ

ထငးေလာငစာစေဆာငးျခငးႏင မးေသြးထတလပျခငးတ႔ ျဖစၾကသည။ မဝါဒမားႏင

လပငနးစမခကမားမာ-

31

ေကးလကေဒသဖြ႕ၿဖးေရးစမကနးမားႏင အစအစဥမားတြင သစေတာႏငစကပးေရးက႑

အတြက လအပေသာ ေစးကြကမားက ရာေဖြရယေပးျခငး။

ေဂဟစနစဆငရာ လပေဆာငခကမားႏင အျခားေသာသစေတာမား၏ ထတယသးစြျခငးမျပႏင

သည အသးျပမႈမား စသညတ႔၏ စးပြားေရးတနဖးမား အပါအ၀င ပတ၀နးကငဆငရာ တနဖး

ျဖတျခငးစနစမားက သတမတျခငး။

တရားမ၀ငသစခးထတယမႈမားအတြက ေဒသချပညသမား ပးေပါငးပါ၀ငေသာ ေစာငၾကည

ေလလာျခငးဆငရာ အစအစဥမားက မကလးေပးကာ အေကာငအထညေဖာျခငး။

သကပတတသစမးစကခငးမားတြင ရငးႏးျမပႏျခငးမား အပါအ၀င ပဂၢလကႏင ေဒသႏရ

စကခငးမားက တညေထာငျခငး။

စြမးအားျမငမးဖထတလပျဖန႔ေ၀ျခငးက အားေပးေဆာငရြကျခငး။

အစားထးေလာငစာမား အသးျပျခငးက အားေပးေဆာငရြကျခငး။

ထငးစကခငးမားႏင မးေသြးေလာငစာစကခငးမား တညေထာငျခငးက အားေပးေဆာငရြကျခငး။

သဘာ၀သစေတာမားမရရေသာ သစမားထက သစအေခာထညမား၊ သစပါးလႊာမား အသးျပ

မႈက ျမငတငျခငး။

သစေတာႏငစကပးေရးက႑အတြက နညးပညာလႊေျပာငးမႈႏင ရငးႏးျမပႏမႈမားက အေထာက

အကျပေစရန ကားမ မေရြးလကလမးမရယႏငေသာ အတးႏႈနးနမေသာ ေခးေငြစနစမားက

ျပလပေပးျခငး။

သစႏငသစေတာထြကပစၥညးမားမ ရရသည အကးအျမတမားက ျပညနယ/တငးေဒသႀကး

အၾကား ခြေ၀ျခငးစနစက ျပငဆငသတမတျခငး

လပငနးစ ၄ - နားလညသေဘာေပါကလာေစျခငး၊ စြမးေဆာငရည ျမငတငျခငးႏင သငတနးေပးျခငး

ယခလပငနးစတြင တစဥးတစေယာကခငး၏ စြမးေဆာငရညမားသည သစခးထတယမႈမား၊

ထငးေလာငစာစေဆာငးမႈ၊ မးေသြးထတလပမႈႏင စကပးေျမခ႕ထြငျခငးစေသာ တြနးအားမားက ဖယရား

ေလာခရာတြင အေရးပါေၾကာငး ဆကစပေဖာျပထားပါသည။ မဝါဒႏင လပငနးစမခကမားမာ-

(က) စြန႔ပစမႈနညးပါးေသာ ျဖစစဥမားရ ထတလပသမား၊ (ခ) သဘာဝထနးသမးေရးနယေျမ

ဝနထမးမား (ဂ) သစေတာရမား စသညတ႔အတြက စြမးေဆာငရညျမငသငတနးေပးျခငး။

စကခငးျပစထနးသမးေရး၀နထမးမားက စြမးေဆာငရညျမငတငေပးျခငး။

32

ေကးလကေဒသမားတြင ဝငေငြရလပငနးမားျဖစေပၚလာေစရနအတြက နညးပညာဆငရာပပး

မႈမား ေပးႏငရန အစးရႏင အစးရမဟတေသာ အဖြ႕အစညးမား၏ စြမးေဆာငရည

တညေဆာကျခငး။

တငးေဒသ/ျပညနယ၊ ခရငႏင ၿမ႕နယအဆင အားလးပးေပါငးပါ၀ငကာ အမးသား၊ အမးသမး

သာတညမရေသာ ေျမအသးခမႈစမခကမားက သတမတေဖာထတျခငး။

သငေတာၿပး ညညြတမတသည ျပစဒဏေပးအပသည စနစမားက ေသခာေစျခငး။

(က) ႏစစဥခတယသးစြခြငျပသည ေတာထြကပမာဏ ( ခ) ထငးေလာငစာ (ကနးမာေရးႏင

ေရရညတညတမႈ) (ဂ) မးေသြးေရရညတညတရရမႈႏင (ဃ) အစားထးေလာငစာမား စသညတ႔

ႏငပတသက၍ နားလညသေဘာေပါကလာေစရန အသအျမငမား ျမငတငေပးျခငး။

စးပြားျဖစစကပးေရးစကခငးမားအတြက ေပးအပထားသည ေျမေနရာငားရမးမႈမားက အကျဖတ

ႏငရန ပတဝနးကငထနးသမးေရးဥးစးဌာန၏ ပတ၀နးကငထခကမႈဆငရာ ေလလာဆနးစစျခငး

ႏင ပမာဏပတ၀နးကငထခကမႈ စစေဆးျခငး စသညတ႔က ေဆာငရြကႏငေသာ စြမးေဆာငရည

မားက ျမငတငေပးျခငး။

လပငနးစ ၅- စမအပခပမႈ တးတကေကာငးမြနလာေစျခငး

ဤလပငနးစမားသည ေကာငးမြနေသာ စမအပခပမႈ၏ အဓကအစတအပငး ၄ ခ ျဖစၾကေသာ ပြငလငး

ျမငသာမႈရျခငး၊ တာဝနယတာဝနခမႈရျခငး၊ တရားဥပေဒစးမးျခငးႏင ပးေပါငးပါ၀ငေဆာငရြကျခငး စသည

တ႔က အသအမတျပထားပါသည။ စမအပခပမႈဆငရာ မဝါဒႏင လပငနးစမခကမားသည မးေသြး

ထတလပျခငးမလြ၍ အားလးေသာ တြနးအားမားက ေျဖရငးေဆာငရြကရန သတမတထားၿပး

သစထတလပျခငးႏင စကပးေရးလပငနးမား တးခ႕ျခငးေၾကာငျဖစလာေသာ သစေတာျပနးတးမႈမားက

ေျဖရငးႏငရန အထးသတမတထားေလသည။ မဝါဒႏင လပငနးစမခကမားမာ-

(တရား၀င၊ တရားမဝင) သစထတလပမႈမားက ေစာငၾကညေလလာႏငရန လြတလပေသာ

တတယအဖြ႕တစခက ထားရရန။

အကငပကျခစားမႈ တကဖကေရးမဟာဗဟာမားက ခမတကာ လာဘေပးလာဘယျခငးႏင

ေငြေခးခဝါချခငးတကဖကေလာခႏငရန အကငပကျခစားမႈ တကဖကေရးေကာမရငက အခြင

အာဏာေပးအပျခငး။

မညသကမတရားဥပေဒ၏ အထကတြငမထားရဘ တရားဥပေဒအတငး ၾကပမတေဆာငရြကမႈ

အဖြ႕က အားေပးေဆာငရြကျခငး။

33

အမနးခငးႏငငမားႏင ေဒသႏရအစးရ၊ ေဒသချပညသမားအၾကား နယစပပးေပါငးထနးခပမႈက

ျမငတငျခငး။

သငေလာကပတၿပး ညညႊတမတသည အျပစဒဏမားခမတေသခာေစျခငး (တရားစရငေရး

ဆငရာ အသအျမငဖြငျမငတငျခငးမား အပါအ၀င)

သစေတာဥးစးဌာနႏင သစေတာရမားအၾကား ပးေပါငးေဆာငရြကမႈ ထေရာကေစျခငး။

တကေသာ ၀နေဆာငမႈဆငရာစသတမတခကမား၊ လကနာမႈမရသညတ႔အတြက အျပစဒဏ

မားစသညတ႔ႏငအည ျပညသလထမားရယႏငေသာ တစဆငခ ကနထရကစနစ/ဝနေဆာငမႈ

ေထာကပေပးမႈစနစမား သတမတျခငး။

ေကးလကေဒသႏင ကနးေျမေဒသမားတြင ကားမ တနးတညမမႈက ထညသြငးစဥးစားသည

သစေတာႏငစကပးေရး/ သးႏသစေတာေရာေႏာစကပးျခငးဆငရာ တးခ႕ပညာေပးေရး

ဝနေဆာငမႈမားက သတမတထားရျခငး။

ပ႔ကနလငစငမားက အြနလငးမတစဆင ျပညသအားလးစာရငးသြငးရယႏငရန လပေဆာငျခငး။

သတငးေပးပ႔သမားႏင အခကအလကမားမေ၀သမားအတြက ကာကြယေစာငေရာကမႈဆငရာ

အစအမမားက ခမတျခငး။

တရားမ၀ငသစခးထတယမႈမားအတြက ေဒသချပညသမား ပးေပါငးပါ၀ငေသာ ေစာငၾကည

ေလလာျခငးဆငရာ အစအစဥမားက မကလးေပးအေကာငအထညေဖာျခငး။

ႏငငေတာအဆင လကရညႏႈငးေဆာငရြကေရးဆငရာအဖြ႕မားက အားေပးျမငတငျခငးျဖင

၀နႀကးဌာနအခငးခငးညႏႈငးတငပငစမခကချခငးတ႔က တးတကေကာငးမြနလာေစျခငး။

သမ၀ါယမေစးကြကမား ရယျခငးက ပပးေပးႏငရန ကားမတနးတညမျဖစေစေရးတ႔ အပါအ၀င

ေတာငသလယသမားအသငးအဖြ႕မားက တးတကလာေစျခငး။

ကနစညျဖန႔ခရာတြင ေရရညတညတမႈဆငရာ နညးလမးမားက လကနာေဆာငရြကျခငး။

ျမနမာသစထတလပေရးလပငနး၏ ေစာငၾကညေလလာျခငးဆငရာ အစရငခစာမားက ပႏပ

ထတေ၀ျခငး (အြနလငးေပၚမ မေ၀ျခငးမားအပါအ၀င)။

စဥဆကမျပတသစေတာစမအပခပမႈႏင လကနာျခငးမရပါက ျပစဒဏမားခမတႏငရန ႏငငေရး

ဆငရာကတက၀တမားက ရရေသခာေစျခငး။

ျမနမာေရြးခယခတလျခငးစနစ၏ လကနာရမညကငထးမားက လကေတြ႕ေဆာငရြကႏငရန

သစေတာဥးစးဌာနႏင ျမနမာသစထတလပေရးလပငနးတ႔၏ စြမးေဆာငရညမားက ျမငတငေပး

ျခငး။

34

အမးသားအဆင ေျမအသးခမႈေကာငစ (သ႔မဟတ) တငးေဒသျပညနယအဆင ေျမအသးခမႈ

ေကာမတသ႔ အစးရဖြ႕စညးေသာ အလပေကာမတစသညတ႔၏ လပငနးစမခကတြင ေျမအသး

ခမႈအေျပာငးအလမား အဆျပပါ၀ငမႈက ပပးေထာကချခငး။

ျပညေထာငစၿငမးခမးေရးေဆြးေႏြးပြမား ေစာငၾကညေလလာေရးေကာမတ၏ လပငနးစဥမားႏင

အည (က) တရားမ၀ငသစခးထတမႈမားက စစေဆးျခငးႏင ( ခ) သဘာ၀ထနးသမးေရး နယေျမ

မား ဖြ႕စညး၍ စမအပခပျခငး စသညတ႔ေဆာငရြကရာတြင တငးရငးသားလကနကကင

အဖြ႕မားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကႏငရန ညႏႈငးတငပငျခငး။

လပငနးစဥ ၆- စြမးအငေထာကပမႈအမးအစား စလငေစျခငးႏင ဇဝျဒပထစြမးအငလအပခကက

ေျဖရငးေဆာငရြကေပးျခငး

ျမနမာႏငင၌ ထငးႏငမးေသြးလအပခကသည သစေတာအတနးအစားကဆငးျခငးက ျဖစေပၚေစသည

သသာထငရားေသာ တြနးအားမားျဖစၾကၿပး၊ မဝါဒမားႏင လပေဆာငခကမားသည စြမးအငေထာကပမႈ

က အမးအစားစလငေစရန ဥးတညလပေဆာငျခငးျဖင ၀ယလအားဘက၌ စမအပခပလပကငမႈက

ေျဖရငးေဆာငရြကေပးလကရပါသည။ ရနပေငြႏင မကလးေပးျခငး၊ သေဘာေပါကနားလညမႈတးပြားလာ

ေစျခငး၊ စြမးေဆာငရညတးတကဖြ႕ၿဖးေစျခငးႏင သငတနးပ႔ချခငးေအာကတြင အျခားမဝါဒမားႏင

လပေဆာငခကမားသည ေထာကပသဘကမ စမအပခပလပကငမႈအား ေျဖရငးေဆာငရြကေပးပါသည။

မဝါဒႏငလပငနးစမခကမားမာ-

ဇဝစြန႔ပစေလာငစာအပါအ၀င ေရအား/ေနစြမးအင/ေလအားတ႔ျဖငလညပတေစျခငး အားျဖင

ေကးလကေဒသလပစစမးရရေစေရး၊

အျခားနညးျဖင ေလာငစာျဖန႔ျဖးမည အေျခခအေဆာကအအ (ဥပမာ-ေလာငစာဓါတေငြ႕ အရည

Liquefied Petroleum Gas – LPG) ဖြ႕ၿဖးလာေစျခငး၊

အျခားေလာငစာအသးျပမႈက မကလးေပးလပေဆာငေစျခငး၊

ထငးေလာငစာစကခငးမားႏင မးေသြးထတလပသည ဧရယာမား၏ ဖြ႕ၿဖးတးတကလာေရးက

အထးအားျဖင လအပခကျမငမားသည ေနရာမားတြင မကလးေပးလပေဆာငေစျခငး၊

မးေသြးထတလပမႈအတြက အျခားေလာငစာမား အသးျပျခငးက မကလးေပးလပေဆာငေစျခငး၊

သစက သဘာ၀ေတာမားမ ထတယျခငးထက သစအားျပျပငထတလပရာမ ထြကရလာေသာ

သစသားစအၾကြငးအကနမား အပါအ၀င အျခားရငးျမစမားမ ထတယသးစြျခငးအား မကလးေပး

လပေဆာငေစျခငး၊

35

(က) ACC ၊ (ခ) ထငးေလာငစာ (ကနးမာေရးႏငေရရညတညတခငၿမေရး)၊ (ဂ) မးေသြး

စဥဆကမျပတ ထတလပႏငေရးႏင (ဃ) အျခားေလာငစာမား အသးျပေရးတ႔တြင သေဘာေပါက

နားလညလာေစျခငး၊

လပငနးစဥ ၇- နညးပညာအေထာကအပ

ဤလပငနးစဥမား အစအစဥ၌ပါ၀ငသည မဝါဒမားႏင လပေဆာငခကမားသည သစေတာျပနးတးမႈႏင

သစေတာအတနးအစားကဆငးျခငးက ျဖစေပၚေစသည တြနးအားမားက တကရကေျဖရငးေဆာငရြက

ေပးျခငးမဟတေသာလညး အျခားေသာ မဝါဒမားႏင လပငနးစဥမားအား ထေရာကစြာ အေကာငအထည

ေဖာေဆာငႏငေစမည ကနးဂဏနးအခကအလကအသစမားႏင ထပမရရေသာ ကနးဂဏနးမား၊ သတငး

အခကအလကမားအား ပပးေပးပါသည။ နညးပညာအေထာကအပသည သစေတာျပနးတးမႈႏင

သစေတာအတနးအစားကဆငးျခငးက ျဖစေပၚေစသည တြနးအားမားအားလးအတြက ပါဝငေသာလညး

ထငးေလာငစာစေဆာငးျခငးတြနးအားအတြက မဝါဒႏငလပငနးစမခကမားမ နညးပညာေထာကပမႈ

အမားဆးေပးထားပါသည။ မဝါဒႏငလပငနးစမခကမားသည-

ေဒသတြငး သစေထာကခခကစနစ ဖြ႕ၿဖးလာေစျခငးႏင ကငသးျခငး၊

စဥဆကမျပတရနပေငြရရေစျခငး အစအစဥမားအပါအ၀င PA စမအပခပလပကငမႈ အစအစဥ

အား ေရးဆြအေကာငအထညေဖာေဆာငရြကျခငး၊

ေဒသတြငး သစေထာကပမႈ အစအစဥေရးဆြအေကာငအထညေဖာေဆာငရြကျခငး၊

ထငးေလာငစာစကခငးမားႏင မးေသြးထတလပသညဧရယာမားက ဖြ႕ၿဖးတးတကလာေရးက

အထးအားျဖင လအပခကျမငမားသညေနရာမားတြင မကလးေပးလပေဆာငေစျခငး၊

သစက သဘာဝေတာမားမ ထတယျခငးထက သစအားျပျပငထတလပရာမ ထြကရလာေသာ

သစသားစအၾကြငးအကနမား အပါအ၀င အျခားရငးျမစမားမ ထတယသးစြျခငးအား မကလးေပး

လပေဆာငေစျခငး၊

ထငးေလာငစာထတလပျခငးႏင သစေတာမား၏ ေစးကြကတနဖးမဟတေသာ တနဖးမားက

အမးသားအဆင သစေတာေစာငၾကညစစေဆးသညစနစႏင အမးသားအဆငစာရငးေကာကယ

ျခငးစနစတြင ထညသြငးေစျခငး၊

ကးေကာ၀ငေရာကေနထငသည ဧရယာမားအား ဥးစားေပး၍ ပငဆငမႈက အေသးစတစာရငး

ေကာကယျခငးက ဥးစားေပးေဆာငရြကေစျခငး၊

အဓကျဖစေသာ ကာကြယထနးသမးေရးနယေျမမားအား OneMap အသးျပႏငရန ဥးစားေပး

ေဆာငရြကေစျခငး၊

36

ေဒသတြငးသစလအပခက၊ ေဒသတြငးႏင စကမႈလပငနးမား၏ ထငးေလာငစာသးစြမႈအား

စစတမးေကာကယျခငး၊

စကခငးတညေထာငျခငးဆငရာ ကနကစရတအကးအျမတ ဆနးစစျခငးက ေဆာငရြကျခငး၊

လကရသစေတာမား၊ ေရႊ႕ေျပာငးေတာငယာမားႏင ကးေကာ၀ငေရာကေနထငသမား အမားဆး

ျဖစေပၚႏငသညေနရာမား “hotspots” ၌ ရငးလငးျပတသားေသာ ေျမပေရးဆြ ထတလပၿပး

အြနလငးမ မတပတငအသးျပႏငေစျခငး၊

အခနး ၄- REDD+ ဆငရာ ပးေပါငးေဆာငရြကျခငးႏင အစရငခစာတငသြငးျခငး

REDD+ ဆငရာ ၀ါေဆာမေဘာငသည ႏငငမားအား REDD+ ေခါငးစဥေအာကတြင လပငနးစဥ(၄)ရပ

ေဆာငရြကရနလအပသည ရလာဒအေျခခေပးေချခငးအတြက အရညအခငးျပညမေၾကာငး သတမတ

ေဖာျပပါသည။ အဆပါလပငနးစဥ (၄)ရပမာ အမးသားအဆင REDD+ မဟာဗဟာ (သ႔မဟတ

လပငနးစဥ)၊ သစေတာကာဗြနရညညႊနးပမာဏ (သ႔မဟတ သစေတာကာဗြနထတလႊတမႈ ရညညႊနး

ပမာဏ)သတမတျခငး၊ အမးသားအဆင သစေတာေစာငၾကညစစေဆးသည စနစတညေထာငျခငးႏင

ကာကြယေစာငေရာကမႈ အစအမမားေရးဆြျခငးတ႔ ျဖစပါသည။ ဌာနဆငရာ အစအစဥမားႏင

လပငနးစဥတစခခငးစး၏ အေျခအေနမားက ေအာကတြင ေဖာျပထားပါသည။

၄.၁ ဌာနဆငရာအစအစဥမား ပးေပါငးေဆာငရြကျခငးႏင အမးသားအဆင REDD+

မဟာဗဟာေခါငးစဥေအာက၌ ေဆာငရြကလကရသည REDD+ လပငနးစဥမားအား အစရငခ

တငျပျခငး

သစေတာဥးစးဌာန၊ သယဇာတႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငထနးသမးေရး၀နႀကးဌာနသည ျမနမာႏငင၌

REDD+လပငနးစဥမားအား ဥးေဆာင၍အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကပါသည။ သ႔ပါေသာလညး

REDD+ အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကျခငးတြင ဆကစပပတသကသေပါငးမားစြာ ကယကယ

ျပန႔ျပန႔ ပါ၀ငေနသညအတြက ဆကစပပတသကသေပါငးမားစြာ ပါ၀ငသည အမးသားအဆင REDD+

လပငနးအဖြ႕က ႀကးၾကပကြပကရနႏင ပးေပါငးအေကာငအထညေဖာေဆာငရြကရနအတြက ဖြ႕စညး

တညေထာငထားရပါသည။ ဤ REDD+ လပငနးအဖြ႕သည ဒတယ၀နႀကးမားႏင ၀နႀကးဌာနမားမ

ဌာနဆငရာအႀကးအကမား စစေပါငး ၂၃ ဥးျဖင ဖြ႕စညးထားသည အမးသားသဘာ၀ ပတ၀နးကင

ထနးသမးေရးႏင ရာသဥတေျပာငးလမႈ ဗဟေကာမတသ႔ အစရငခတငျပၿပး၊ ဆကလက၍ ဒတယ

သမၼတထသ႔ အစရငခတငျပပါသည။

37

REDD+ အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကျခငးအား ေန႔စဥစမအပခပလပကငမႈက သစေတာဥးစးဌာန

အတြငးရ REDD+ ရးမတာ၀နယေဆာငရြကလက ရပါသည။ မဝါဒႏငလပငနးစမခကမားအား

ေနာကဆးအဆငေရြးခယမႈႏင ညႏႈငးေဆာငရြကရန လအပမညျဖစေသာလညး REDD+ အဆငသင

ျဖစေစျခငးအဆင၌ ဖြ႕စညးတညေထာငထားသည ဆကစပပတသကသေပါငးမားစြာ ပါ၀ငေသာ

REDD+ လပငနးအဖြ႕အား နညးပညာေဆြးေႏြးအႀကေပး အဖြ႕မားႏင ဆကစပပတသကသမား ဖရမအစ

ရသည အဖြ႕အစညးမားအျဖစ ဖြ႕စညး၍ ဆကလကထနးသမးေဆာငရြကသြားမညျဖစပါသည။ ဌာန

ဆငရာအစအစဥမားအား ပ(၂)တြင ေဖာျပထားပါသည။

အမးသားအဆင သစေတာေစာငၾကညစစေဆးသညစနစမ ရလာဒမားအား တငျပအစရငချခငးက

ပတ၀နးကငထနးသမးေရးဥးစးဌာန၊ သယဇာတႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငထနးသမးေရး၀နႀကးဌာနမ

တာ၀နယေဆာငရြကလကရပါသည။ ရလာဒမားက အမးသားအဆင သစေတာေစာငၾကညစစေဆး

သညစနစတညေထာငျခငး/သစေတာကာဗြနရညညႊနးပမာဏ သတမတျခငးဆငရာ နညးပညာေဆြးေႏြး

အႀကျပသမားမတစဆင တစႏစလငႏစႀကမ ျပနလညျပငဆငတငျပရမည နညးပညာဆငရာ

ေနာကဆကတြတြင ထညသြငး၍ ကလသမဂၢ ရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာ ကြနဗနးရငး (UNFCCC) သ႔

တငျပအစရငခရနအတြက ပတ၀နးကငထနးသမးေရးဥးစးဌာနသ႔ မတငမ သစေတာဥးစးဌာနမ

အမးသားအဆင REDD+ လပငနးအဖြ႕ထသ႔ အစရငခတငျပမည ျဖစပါသည။

ပ ၂။ REDD+ အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကရနအတြက ဌာနဆငရာ အစအစဥမား

REDD+ Office

Forest Department

Environmental Conservation Department

OtherDepartments

Ministry of Natural Resources and Environment Conservation Ministry of

Agriculture, Livestock and

Irrigation

Ministry of Electricity

and Energy

Ministry of Home Affairs

Other Ministries

Technical Working GroupsDrivers and StrategyNFMS and FRLStakeholder Engagement and Safeguards

National REDD+ Taskforce

Climate Mitigation and Adaptation Working Group

Other Working Groups

Central Committee for Natural Resource Conservation and Climate Change

GovernmentNon-government

Private sector

Civil Society Orgs

Indigenous Peoples

Orgs

Reporting & advice (up)/ Direction (down)

Membership

Key

38

၄.၂ သစေတာကာဗြနရညညႊနးပမာဏသတမတျခငး

၂၀၁၈ ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလ၌ ျမနမာႏငငသည ကနဥးသစေတာကာဗြနထတလႊတမႈ ရညညႊနးပမာဏအား

သတမတ၍ ကလသမဂၢရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာ ကြနဗနးရငး (UNFCCC) သ႔ အစရငခတငျပၿပး

ျဖစပါသည။ ဆးျဖတခက Decision 12/CP.17 ၏ အႀကျပခကအရ ျမနမာႏငငသည သစေတာ

ကာဗြနထတလႊတမႈ ရညညႊနးသတမတျခငးက တစဆငၿပးတစဆင ေဆာငရြကသည နညးလမးျဖင

ျပငဆငခပါသည။

ကနဥးသတမတထားသည သစေတာကာဗြနထတလႊတမႈ ရညညႊနးပမာဏသည ရာသဥတေျပာငးလမႈ

ေလာခေရးတြင ပါ၀ငလပေဆာငရန REDD+လပငနးစဥမားအား အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြက

ရာ၌ ၎၏လပေဆာငမႈက အကျဖတရန စႏႈနးတစချဖစလမမညျဖစပါသည။ သစေတာကာဗြန

ထတလႊတမႈ ရညညႊနးပမာဏသတမတတငသြငးရျခငး၏ အဓကရညရြယခကမာ ျမနမာႏငင အမးသား

အဆင ရာသဥတေျပာငးလမႈ ေလာခေရးႀကးပမးအားထတမႈမားက အေထာကအပျဖစေစရန ျဖစပါ

သည။ အျခားရညရြယခကမားမာ-

REDD+ ဆငရာမ၀ါဒမားႏင လပေဆာငခကမားႏင စဥဆကမျပတသစေတာစမအပခပ

လပကငျခငးတ႔၏ လပေဆာငခကက ဆနးစစအကျဖတရန၊

သစေတာကာဗြနထတလႊတမႈ အလားအလာခန႔မနးဆငရာ သတငးအခကအလကမားအား မဝါဒ

ေရးဆြသမား၊ အစးရဌာနမား၊ နညးပညာကၽြမးကငသမား၊ ျပညသမားထသ႔ ရငးလငးၿပး၊

ပြငလငးျမငသာမႈရစြာျဖင အေျပာငးအလမရျခငးက အေျခခတငျပရန၊

ရလာဒအေျခခေပးေချခငးအတြက အလားအလာရေသာ ရနပေငြရငးျမစမား ရရေစရနႏင

သစေတာႏငေျမအသးခက႑မားမ ကာဗြနထတလႊတမႈ ေလာခရန ႀကးပမးမႈမားအား

ပပးေပးရန။

လကရ ေျမယာႏငသစေတာေစာငၾကညစစေဆးျခငးႏင စမအပခပလပကငျခငး စြမးေဆာငရညမား

သည အမးသားအဆငအတြကျဖစေသာေၾကာင ျမနမာႏငင၏ သစေတာကာဗြနထတလႊတမႈ ရညညႊနး

ပမာဏသတမတျခငးသည အမးသားအဆငအတငးအတာျဖင ေဖာေဆာငျခငးျဖစပါသည။ ပမာဏ

အားျဖင သစေတာျပနးတးျခငး တစခတညးအတြကသာ ေဆာငရြကမညျဖစပါသည။ ကာဗြနသေလာင

39

သညေနရာ (၃)ေနရာ- ေျမေပၚဇဝျဒပထ (Above Ground Biomass- AGB)၊ ေျမေအာက ဇဝျဒပထ

(Below Ground Biomass- BGB)ႏင သစရြကသစကငးေၾကြမား (Litter) မားအား ခရင အပခပ

လပကငမႈ အစအမႏင IPCC ၏ ေကာငးမြနေသာ လကေတြ႕အသးျပလမးညႊနအရ ႀကးထြားမႈ တြကခက

သည ညမျခငးမား အသးျပမညျဖစပါသည။ ေျမဆလႊာႏင သစ/သစပငေသမားကသ႔ ကာဗြန

ထတလႊတရာေနရာမားက အမးသားအဆင၌ သတငးအခကအလက/ကနးဂဏနး အခကအလကမား

အကန႔အသတရေသာေၾကာင ခနထားခပါသည။ ကနဥးသစေတာကာဗြန ထတလႊတမႈတြကခကရာ၌

ကာဗြနဒငေအာကဆဒဓါတေငြ႕တစခသာ ထညသြငးထားၿပး ကာဗြနဒငေအာကဆဒမဟတေသာ

ထတလႊတျခငးမားက ေနာငေသာအခါတြင တြကခကေကာငး တြကခကမညျဖစပါသည။

ဤကာလအတြက ယၾကညအားထားရေသာ လကရ တညဆသကဝငလႈပရားေနသည ကနးဂဏနး

အခကအလကမားႏင ကာဗြနထတလႊတမႈ အညႊနးကနးရရႏငမႈမားေၾကာင သစေတာကာဗြနထတလႊတ

မႈ ရညညႊနးပမာဏသတမတရန အဆျပရညညႊနးကာလသည ၂၀၀၅ ခႏစမ ၂၀၁၅ ခႏစအထ

ျဖစပါသည။ မနလအမဓါတေငြ႕ထတလႊတမႈ တငးတာသည အစရငခစာႏင ကကညမႈရေစရနသည

တငသြငးျခငးအတြက ထညသြငးစဥးစားထားပါသည။ ႏစစဥသစေတာျပနးတးမႈအား ၂၀၀၅-၂၀၁၅ ခႏစ

အတြငး ခန႔မနးသစေတာဧရယာ၊ သစေတာမဟတေသာေျမႏင သစေတာျပနးတးျခငးမားအား တငးတာ

၍ ေျပာငးလမႈပမာဏ ခန႔မနးေဖာျပထားပါသည။ သစေတာအတနးအစားကဆငးျခငး၊ သစေတာပမ

တးတကေကာငးမြနလာျခငးႏင သစေတာဧရယာတးပြားလာျခငးမားက ထညသြငးတြကခကေပးျခငး

မရေသးေပ။

40

Box 3: သစေတာကာဗြနရညညႊနးပမာဏအတြက ကလသမဂၢရာသဥတ ေျပာငးလမႈဆငရာ ကြနဗနးရငး (UNFCCC) ၏ လမးညႊနးခကမား

ကမၻာႏငငမား၏ ညလာခတြင ခမတခသည ဆးျဖတခက (၄)ရပတြင REDD+ ဆငရာသစေတာ ကာဗြန ရညညႊနးပမာဏအေပၚ ေအာကေဖာျပပါ လမးညႊနခကမားအား ေဖာျပထားပါသည။ ဤဆးျဖတခကမား အေပၚ အေျခခ၍ သစေတာကာဗြနရညညႊနးပမာဏသည- ႏစစဥကာဗြနဒငေအာကဆဒ ထတလႊတမႈအား တနျဖင ေဖာျပသငသည။ သစေတာကာဗြနရညညႊနးပမာဏ သတမတျခငးသည ေဒသတြငး၌ အေျပာငးအလမရ တညရမည

ျဖစၿပး ရငးျမစအလကသစေတာႏင ဆကစပသည မနလအမဓါတေငြ႕ထတလႊတမႈႏင ကာဗြန သေလာငထားသညေနရာမား၊ သစေတာကာဗြနမား၊ သစေတာဧရယာႏင ဧရယာေျပာငးလျခငး အားျဖင ကာဗြနဖယရားျခငးမားက ခန႔မနးရန အေျခခအျဖစ IPCC ၏ လမးညႊနမႈႏင လမးညႊနခက မားက လကနာရမညျဖစပါသည။

သစေတာကာဗြနရညညႊနးပမာဏ သတမတရာ၌ ပြငလငးျမငသာမႈရစြာျဖင သတငးအခကအလကႏင အေျခခအေၾကာငးအရငးမား ေထာကပေပးရန လအပပါသည။ သစေတာကာဗြနရညညႊနးပမာဏအား မညသ႔ သတမတ၍ ႏငငေတာအေျခအေနမားက မညသ႔ စဥးစားေဆာငရြကသညက ေဖာျပသည သတငးအခကအလကမား ေထာကပေပးျခငးမား ပါ၀ငပါသည။

တစဆငၿပးတစဆင ေဆာငရြကရန သေဘာတခြငျပထားပါသည။ ႏငငမားသည ၎တ႔၏ သစေတာ ကာဗြနရညညႊနးပမာဏမားအား အခနႏငတစေျပးည တးတကေကာငးမြနေစရန ပမေကာငးမြနေသာ ကနးဂဏနးအခကအလကမားျဖင ျပငဆငႏငၿပး နညးပညာမားျမငတငျခငးႏင သငေလာေသာ အေျခ အေနတြင အျခားေသာ ကာဗြနသေလာငရာ ေနရာမားက ထညသြငးႏငပါသည။

ျပညနယ/တငးေဒသႀကးအတြငး သစေတာကာဗြနရညညႊနးပမာဏကလညး ၾကားကာလတငးတာမႈ အျဖစ တငးတာႏငပါသည။ ၎က ၾကားကာလတငးတာမႈအျဖစ အသးျပႏငေသာလညး ႏငငသည အခနရသညႏင အမးသားအဆင သစေတာကာဗြနရညညႊနးပမာဏအား တငးတာသတမတရန ေမာလင ထားပါသည။

UNFCCC ဆးျဖတခကမား- 4/CP.15, 1/CP.16, 12/CP.17, စာပဒ ၇ -၁၁ ႏင ေနာကဆကတြမား 13/CP.19

နမနာေကာကယျခငး နညးလမးက အသးျပ၍ သစေတာျပနးတးမႈ (သစေတာမား ဆးရႈးျခငး) ပမာဏက ခန႔မနးထားပါသည။ ၂၀ဝ၅ -၂၀၁၅ ခႏစအတြငး အမားျပငဆငၿပးေသာ သစေတာျပနးတးမႈသည တစႏစလင တစဟကေပါငး ၃၈၇၅၂၇ ဟကတာခန႔အထ ရပါသည။ သစေတာခရင ၄၀ အတြငး သယဇာတေကာကယျခငးက အေျခခ၍ အမးသားအဆင ကာဗြနထတလႊတမႈအညႊနးကနးအား တစဟကတာလင ၁၂၅.၄၃ tCO2 eq ႏႈနးျဖင တြကခကထားပါသည။ ရညညႊနးကာလ ၂၀ဝ၅-၂၀၁၅ ခႏစအတြငး သစေတာျပနးတးမႈမ ႏစစဥကာဗြနဒငေအာကဆဒ ထတလႊတမႈအား တစႏစလင ၄၈၆၀၇၅၁၁ တနအထရေၾကာငး ခန႔မနးထားပါသည။

41

Box 4: အမးသားအဆင သစေတာေစာငၾကညစစေဆးသည စနစအတြက ကလသမဂၢရာသဥတ ေျပာငးလမႈဆငရာ ကြနဗနးရငး (UNFCCC) ၏ လမးညႊနခက အမးသားအဆင သစေတာေစာငၾကညစစေဆးသည စနစသည လကရစနစအား ပမတးတက ေကာငးမြနလာေစရနႏင လကရစနစက အေျခခတညေဆာကႏငရနအတြက တတႏငသမ ျပျပငေျပာငးလရန လြယကသငပါသည။ ၎သည REDD+ အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကျခငး၏ အဆငလကလပေဆာငမႈက ထငဟပျပသႏငျခငးႏင ႏငင၏ အဓပၸါယဖြငဆခကအေပၚ မတည၍ ႏငငအတြငးရ သဘာ၀ေတာမားအပါအ၀င သစေတာအမးအစားမားစြာက အကျဖတႏင ရမညျဖစပါသည။ ၎သည ကာကြယေစာငေရာကမႈအစအမမား တညေထာငျခငးစနစအတြကလညး သငေလာသညသတငးအခကအလကမားက ပပးမညျဖစပါသည။ အမးသားအဆငသစေတာေစာငၾကညစစေဆးသညစနစမ ပပးေပးသညကနးဂဏနးအခကအလက မားႏင သတငးအခကအလကမားသည ႏငင၏လပႏငစြမးမားႏင စြမးေဆာငရညမားက ထညသြငး စဥးစား၍ ပြငလငးျမငသာမႈရျခငး၊ အခနႏငအမ အေျပာငးအလမရျခငးႏင တငးတာျခငး၊ အစရငခ ျခငးႏင အတညျပျခငးအတြက သငေလာမႈရသငပါသည။ စနစမားသည လေၾကာငျဖစေပၚသည သစေတာႏငဆကစပေသာ ရငးျမစအလက မနလအမဓါတေငြ႕ ထတလႊတမႈႏင ကာဗြနသေလာငရာေနရာမား၊ သစေတာကာဗြနမားႏင သစေတာဧရယာေျပာငးလမႈ မားက ခန႔မနးရနအတြက ေကာငးကငဓါတပမားႏင ေျမျပငအေျချပသစေတာကာဗြနစာရငး ေကာကယ ျခငးမားက အသးျပသငပါသည။ အမးသားအဆင (သ႔႔မဟတ) ၾကားျဖတတငးတာျခငးအျဖစ ျပညနယ/တငးေဒသႀကးအဆင သစေတာေစာငၾကညစစေဆးသည စနစသည ဆးျဖတခက 9/CP.19 အရ ရလာဒအေျခခေပးေချခငးအတြက အရညအခငးျပညမေစရန လအပခကတစခ ျဖစပါ သည။ သစေတာေစာငၾကညစစေဆးသညစနစဆငရာ သတငးအခကအလကမားက လမာ သတငး အခကအလကဌာနတြင ေပးပ႔ေဖာျပထားသငပါသည။ ပမသငေလာသည COP ဆးျဖတခကမား - 4/CP.15, 1/CP.16, 11/CP.19

၄.၃ အမးသားအဆင သစေတာေစာငၾကညစစေဆးသည စနစတညေထာငျခငး

ျမနမာႏငင သစေတာဥးစးဌာနသည REDD+ အတြက တငးတာျခငး၊ အစရငခတငျပျခငးႏင အတညျပ

ျခငး (Measurement, Reporting, and Verification – MRV) လပငနးမားက တာ၀နယေဆာငရြက

ပါသည။ သစေတာကာဗြနအညႊနးကနးသတမတရန အမးသားသစေတာေစာငၾကည စစေဆးသည

စနစဆငရာ လပငနးအစအစဥက ၂၀၁၅ ခႏစ၌ ေရးဆြ၍ အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကခပါသည။

လပငနးအစအစဥအား စြမးေဆာငရည လအပခကမား ဆနးစစျခငးအေပၚတြင အမးသားအဆင

သစေတာေစာငၾကညစစေဆးျခငး တးတကလာေစရနအတြက မေဘာငတစခတညေဆာကေပးသည

အေျခခေရးဆြခပါသည။

42

အမးသားသစေတာ ေစာငၾကညစစေဆးသည စနစဖြ႕ၿဖးမႈသည အလြယတစကရရႏငေသာ ရငးျမစ

မားက အေျခခထားသည ေကာငးကငဓါတပစြမးေဆာငရညႏင နညးပညာမား အပါအ၀င ၿဂလတ

အေျခခ ေျမယာေစာငၾကညစစေဆးသညစနစႏင အမးသားအဆင သစေတာသယဇာတစာရငး

ေကာကယျခငး စနစသစအပါအ၀င လကေတြ႕ကြငးဆငး သယဇာတစာရငးေကာကယျခငး၏ အငအား

ႏင ၿခငမေစရမညျဖစပါသည။ တစၿပငနကတညးမာပင လကရကနးဂဏနးအခကအလကမားက

အေျခခ၍ ကနးဂဏနးအခကအလကမား ထပမဖြ႕ၿဖးတးတကလာေစရနႏင ပ၍အေသးစတေသာ

ကာဗြနထတလႊတမႈ ညႊနးကနးက တြကခကႏငေစရနအတြက စြမးေဆာငရညျမငတငေပးျခငးက

အားေပးေဆာငရြကရန လအပပါသည။ ထ႔အတ အမးသားသစေတာေစာငၾကညစစေဆးသညစနစသည

ဇ၀ရပႏင ဇ၀ရပမဟတေသာ ကနးဂဏနးအခကအလကေကာကယျခငး၊ ဆနးစစျခငးႏင/ သ႔မဟတ

ဤရညရြယခကျပညမေစရနအတြက အျခားသတငးအခကအလကစနစမားႏင ေပါငးစပေဆာငရြကရန

လအပသညမားပါ၀ငေသာ ကာကြယေစာငေရာကမႈ အစအမ အေျခခသတငးအခကအလကမား (ဥပမာ-

ဇ၀မးစမးကြမား၊ သစေတာအသးခသည လမႈစးပြားေရးအေျခအေနမားႏင အျခား)မားအတြက

အရငးျမစတစချဖစပါသည။

လကရတငးတာျခငး၊ အစရငချခငးႏငအတညျပျခငးစြမးေဆာငရညမား (အခ႕ေသာ ပနးတငမားက

တးတကေကာငးမြနေစျခငးျဖင)က အေျခခ၍ ျမနမာႏငငသည အဓကေျမဖးလႊမးမႈ အတနးအစားမား၏

ေျမအသးခေျပာငးလမႈက ေစာငၾကညစစေဆးႏငမညျဖစၿပး ေျပာငးလမႈကနးဂဏနး အခကအလက

မားကလညး IPCC လမးညႊနခကမားအရ နညးလမး ၂ ျဖင တြကခကႏငမညျဖစပါသည။

ကာဗြနထတလႊတမႈ ရညညႊနးပမာဏသတမတရနအတြက အမးသားသစေတာသယဇာတ စာရငး

ေကာကယျခငးမ ရရေသာ ရလာဒမားရသညအခနအထ ျမနမာႏငငသည ေအာကေဖာျပပါ

အခကအလကမားက အသးျပမညျဖစပါသည-

• ေျမေပၚဇ၀ျဒပထ (above ground biomass -AGB) -လကရခရငအဆင သစေတာသယဇာတ

စာရငးေကာကယျခငး ရလာဒမားမ ရရေသာ ကာဗြနထတလႊတမႈ ရညညႊနးပမာဏမား (အပငတစ

ပငခငးႏင သစေတာအဆင)၌ ကယျပန႔စြာတးခ႕ခန႔မနးျခငး)ႏင IPCC မ သတမတထားသည

တနဖးမားက ေပါငးစပထားျခငးျဖစပါသည။

• အျခားကာဗြနသေလာငရာေနရာမား (ေျမာကေအာကဇ၀ျဒပထ။ ေျမဆလႊာဇ၀ကာဗြန၊ ရြကေၾကြ/

ကငးေၾကြမားႏင အပငေသမား)အတြက IPCC မ သတမတထားသည တနဖးမားက အသးျပမည

ျဖစပါသည။

43

အမးသားအဆင သစေတာသယဇာတစာရငးေကာကယျခငးအတြက ကနးဂဏနးအခကအလက

ေကာကယျခငးနညးလမးသည ကနဥးအဆင၌ပငရေနေသးၿပး လကေတြ႕ကြငးဆငးတငးတာရာ၌

မညသညကာဗြနသေလာငသည ေနရာမားက ထညသြငးတငးတာမညဆသညက ေနာကဆးအေနျဖင

ဆးျဖတခကချခငးမျပလပရေသးေပ။ ထ႔ေၾကာင သစေတာသယဇာတေကာကယျခငးႏင ေစာငၾကည

စစေဆးျခငးအတြက အခန၊ ကနကစရတႏင စြမးေဆာငရည အတားဆးအခကအခမားက အဓက

အမးအစား ခြျခားဆနးစစ၍ ေနာကဆးအေနျဖင ဆးျဖတခကခသြားမညျဖစပါသည။ (အမးသားအဆင

သစေတာေစာငၾကညစစေဆးသညစနစ၏ လပငနးအစအစဥ အခနး ၄.၁.၂)။ ဤအခနကာလ

အေတာတြငး၌ ကာဗြနထတလႊတမႈရညညႊနးကနးက IPCC လမးညႊနခကမားအတငး အဆင (၁)နင (၂)

ကေပါငးစပ၍ တြကခကမညျဖစပါသည။

၄.၄ ကာကြယေစာငေရာကမႈ အစအမမား၏ သတငးအခကအလကစနစတညေထာငျခငး

ကလသမဂၢရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာ ကြနဗနးရငး (UNFCCC)မ ခမတသည လမးညႊနခကက

အေျခခ၍ ႏငငမားအေနျဖင REDD+ က အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကရာ၌ ကနကးကာကြယ

ေစာငေရာကမႈ အစအမမားအျဖစ သၾကသည ကာကြယေစာငေရာကမႈ အစအမ(၇)ခကႏင ဆကစပ

သည အဓကလအပခက (၃)ခႏင ျပညစရမညျဖစပါသည။ (Box 5 တြင ၾကညပါ)။ အဆပါ လအပခက

မားမာ ႏငငတစခအေနျဖင - (၁) REDD+ လပငနးစဥမားအား အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကစဥ

တစေလာကလး၌ ကာကြယေစာငေရာကမႈ အစအမမားအား တးျမငေထာကပျခငး၊ (၂) ကာကြယ

ေစာငေရာကမႈ အစအမမား၏ သတငးအခကလကစနစတညေထာငျခငး (၃) ကာကြယေစာငေရာက

မႈအစအမမားက မညသ႔ေျဖရငးေဆာငရြက၍ ဌာေနတငးရငးသားမား၏ က REDD+ အတြက

ဆကစပပတသကသမား ေစစပညႏႈငးေဆြးေႏြးျခငးႏင ကာကြယေစာငေရာကမႈ အစအမမား

အေၾကာငးအရာေအာကတြင ပါ၀ငသည နညးပညာေဆြးေႏြးအႀကျပသမား၏ ေထာကပကညအားေပး

မႈမား၊ နညးပညာေဆြးေႏြးအႀကျပသမား၊ အျခားဆကစပပတသကသမားႏင ျမနမာႏငင UN-REDD

အစအစဥအဖြ႕၏ ပးေပါငးပါ၀ငမႈႏင ျပနလညဆနးစစျခငးမားျဖင ၂၀ဝ၇ ခႏစ၌ ေရးဆြခပါသည။

၎သည ျမနမာႏငင၏ ကာကြယေစာငေရာကမႈအစအမေရးဆြသည နညးလမး၏ အဆျပထားသည

ပနးတငႏင ပမာဏဆငရာ သတငးအခကအလကမား၊ UNFCCC ကာကြယေစာငေရာကမႈ အစအမ

ဆငရာ လအပခကမားက ျပနလညဆနးစစျခငးႏင ကာကြယေစာငေရာကမႈ အစအမလမးျပေျမပအရ

ျမနမာႏငင၏ ေဆာငရြကၿပးစးမႈမား (သ႔မဟတ) ဆကလကလပေဆာငေနမႈမား၏ သတငးအခက

အလကမားက ပပးေပးပါသည။ ကာကြယေစာငေရာကမႈ အစအမအတြက ႏငငမလပေဆာငသည

နညးလမးအယအဆမေဘာင တငျပခကအေပၚ အေျခခ၍ ျမနမာႏငင၏ ကာကြယေစာငေရာကမႈ

44

အစအမသတငးအခကအလက စနစတညေထာငျခငး အပါအ၀င ပထမဥးဆး သတငးအခကအလက

အကဥးခပက နညးပညာေဆြးေႏြးအႀကေပးသမား၏ ေဆြးေႏြးခကမားအရ ကာကြယေစာငေရာကမႈ

အစအမနညးလမးမား ဖြ႕ၿဖးလာေစရန အစအစဥေရးဆြထားသည အဆငမားက သတမတပါသည။ အစ

အစဥေရးဆြထားသညလပငနးစဥမား၊ တာ၀နယမႈမားႏင အခနကာလအား အကဥးခပေဖာျပထားသည

လပငနးအစအစဥက ေဖာျပထားၿပး လမးျပေျမပေရးဆြရနအတြက ေနာကခအေၾကာငးအရာသတငး

အခကအလကလညး ျဖစေစပါသည။

အခနး ၅ - REDD+ ရနပေငြေထာကပျခငး

ကလသမဂၢရာသဥတ ေျပာငးလမႈဆငရာ ကြနဗနးရငး UNFCC တြင ကမၻာႏငငမား၏ ကြနးဖရငမ

REDD+ အား အဆင(၃)ဆငျဖင အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကသငေၾကာငး ဆးျဖတခပါသည (ပ၃)။

အဆင ၁ အား “အဆငသငျဖစေစျခငးအဆင” အျဖစသၾကၿပး အမးသားအဆင REDD+ မဟာဗဟာ

(သ႔မဟတ လပငနးစဥ) ျပငဆငျခငးပါ၀ငပါသည။ အဆင ၂ တြင အမးသားအဆင မဟာဗဟာအား

စြမးေဆာငရညထပမျမငတင ေထာကပျခငးျဖင စတငအေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကလာၿပး အဆင

၃ ဆသ႔ ဥးတညေနၿပး ၎အဆငတြင ရလာဒမားအား တငးတာျခငး၊ အစရငချခငးႏင အတညျပ

ျခငးမားအား အျပညအဝလပေဆာငပါသည။ အဆင ၃ တြင REDD+ အတြက ဝါေဆာမေဘာင၏

သတမတခကမားအား ျပညဝစြာေဆာငရြကေနၿပး ႏငငအေနျဖင ရလာဒအေျခခေပးေချခငး ရနပေငြရရ

ရနအတြက အရညအေသြးျပညမမညျဖစပါသည။ အဆင (၁)ႏင (၂)အား ရနပေငြရငးႏးျမပႏမႈအဆင

အျဖစ ရညညႊနးေျပာဆေလရပါသည။ ဤအေၾကာငးအရာအား ေအာကတြငပျဖငေဖာျပထားပါသည။

45

ပ-၃။ REDD+ လပငနးအဆငမား တစေလာက ရနပေငြေထာကပျခငး

၅.၁ REDD+ ေအာငျမငေစရန လေလာကေသာ ရနပေငြရရမႈေသခာေစျခငး

ျမနမာႏငင REDD+ အဆင(၁)အတြက ရနပေငြသည REDD+ အဆငသငျဖစေစျခငး လမးျပေျမပအား

အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကျခငး ပါ၀ငၿပး ရနပေငြလေလာကစြာ ရရခပါသည။ အဆပါ ရနပေငြမ

အမားစသည (အေမရကနေဒၚလာ ၆ သနးနးပါး) လမးျပေျမပ၏ က႑(၆)ခစလးအတြက လေလာကၿပး

“ဥးတညခကထားေထာကပျခငး”မတစဆင UN-REDD အစအစဥႏင UN-REDD အမးသားအဆင

အစအစဥမရရပါသည။ လမးျပေျမပတြင ပါ၀ငသည သးျခားလပငနးမားအတြက ရနပေငြက ျပညေထာငစ

ရနပေငြႏင အမးမးေသာ ဖြ႕ၿဖးေရးမတဖကမားျဖစၾကသည ပယလယရပျခားဖြ႕ၿဖးတးတကေရး

အကအည (Overseas Development Assistance -ODA) မ ရရပါသည။

လပငနးအဆင (၂) အတြက လအပသည ရငးႏးျမပႏမႈ ရနပေငြ လအပခကသည အဆင(၁)အတြက

လအပသည ပမာဏထက အဆေပါငးမားစြာသာလြနသညဟ ေယဘယအားျဖင အသအမတျပထား

ပါသည။ ဥပမာအားျဖင အမးသားအဆငသစေတာျပနလည တညေထာငျခငးစမကနးအတြက ရနပေငြ

မာ ကပသနးေပါငး ၅၈၉.၂ သနးျဖစရာ အေမရကနေဒၚလာ ၄၆၃.၉ သနးႏငညမပါသည။ ၎တ႔အနက

မ ၆၅% (အေမရကနေဒၚလာ ၃၀၃.၈ သနး)သည ျပညေထာငစရနပေငြမ ရရၿပး ကနေသာရနပေငြက

အျပညျပညဆငရာ ရနပေငြရငးျမစမားမ ရာေဖြပါသည။

Phase 1: (Readiness; including development of NS/AP,

NFMS, SIS, PAMs, etc.)

Phase 2: Initial REDD+ Implementation

Phase 3: Reported and verified results

Investment funding Results-based finance

46

ဤအစအစဥသည အမးသားအဆင REDD+ မဟာဗဟာ၏ က႑မားအား တးျမငလပေဆာငရန

အတြကသာ လေလာကပါသည။ မဟာဗဟာ၏ အျခားေသာ က႑မားအတြက ကနကစရတမား

(သစေတာျပနးတးမႈႏင သစေတာအတနးအစားကဆငးျခငး၊ ကာကြယထနးသမးျခငး အတြက

အတားအဆးမားအား ေျဖရငးေဆာငရြကျခငး) အား ၂၀၁၈ ခႏစတြင တြကခကသြားမညျဖစပါသည။

ရနပေငြရငးျမစမားတြင ျပညေထာငစရနပေငြ၊ ပဂၢလကက႑ (အထးအားျဖင စြမးအငေထာကပမႈ

လပငနးစဥမား အမးအစားစလငေစျခငး)၊ ႏင ပငလယရပျခားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအကအည (Overseas

Development Assistance -ODA) တ႔ပါ၀ငပါသည။ ၂၀၁၈ ခႏစတြင မဟာဗဟာအေကာငအထညေဖာ

ေဆာငရြကျခငး ေမာမနးကနကစရတကာမမညျဖစသည အေသးစတရငးႏးျမပႏမႈအစအစဥအား

ျပငဆငေရးဆြမညျဖစၿပး အလားအလာရေသာ ရနပေငြရငးျမစမားက ခြျခားသတမတမည ျဖစပါသည။

ဤ “REDD+ ရငးႏးျမပႏမႈအစအမ” သညအမးသားအဆင REDD+ မဟာဗဟာ၏ ျဖညစြကခကတစခ

ျဖစေစမညျဖစပါသည။

၅.၂ ရလာဒအေျခခေပးေချခငးအား စမအပခပလပကငျခငး

ျမနမာႏငငသည ရလာဒအေျခခေပးေချခငးအတြက အရညအေသြးျပညမပါက အဆပါ ေပးေချခငး

မားအား လကခရယရနႏင စမအပခပရန နညးလမးလအပလာမညျဖစပါသည။

ကလသမဂၢရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာ ကြနဗနးရငး (UNFCCC) မ ဤအေၾကာငးအရာအတြက

လမးညႊနခကမား ေထာကပေပးထားျခငး မရပါ။ သ႔ေသာ ရလာဒအေျခခေပးေချခငးအတြက လမးညႊန

ခကမား ေထာကပေပးထားျခငး မရပါ။ သ႔ေသာ ရလာဒအေျခခေပးေချခငးအတြက အလားအလာရေသာ

ရနပေငြရငးျမစတစချဖစသည အစမးေရာငရာသဥတရနပေငြမ လမးညႊနခကမား ထတျပနထားပါသည။

၎ အစမးေရာငရာသဥတရနပေငြမ ရလာဒအေျခခေပးေချခငးက ရရရနအတြက ႏငငမားသည-

“ရရသညရနပေငြမားက UNFCCC ၏ ပါရသေဘာတညခကအရ စတငခသည REDD+ မဟာဗဟာမား

(သ႔မဟတ) ကာဗြနထတလႊတမႈနညးေသာ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ အစအမမား၊ လကရ(သ႔မဟတ) ထပမ၍

ႏငငအလက ေဆာငရြကမည ကတက၀တမားႏငအည လပငနးအစအစဥမား၌ ျပနလညရငးႏးျမပႏရ

မညျဖစသည။ ႏငငမားသည အဓကေဆာငရြကမည လပငနးအစအစဥမား၊ ပါ၀ငမညအစးရဌာနမား

(သ႔မဟတ) သကဆငသည ဆကစပပတသကသမား အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကရန အခနဇယား

အပါအ၀င ရရသည ရနပေငြမားက ႀကတငအသးျပမည ေဖာျပခကက တငသြငးရမည ျဖစပါသည။”

47

ထ႔အျပင ႏငငမားသည “ရရသညရနပေငြမားက အသးျပ၍ ရနပေငြ၊ နညးပညာႏင လညပတ

ေဆာငရြကပ၊ လမႈေရးႏငပတ၀နးကငဆငရာ စမအပခပလပကငမႈႏင အျခားထခကခစားရႏင

သညမားက အစအမကမညသ႔ပပးကညေပးမညနညး” ဆသညက ေဖာျပရနလအပၿပး၊ အကးအျမတ

မေ၀ျခငး နညးလမးက ထညသြငးေဖာျပႏငပါသည။

ျမနမာႏငင၌ ပတ၀နးကငဆငရာစမအပခပလပကငမႈ ရနပေငြ (Environmental Management Fund -

EMF) အား ပတဝနးကငထနးသမးေရးဥပေဒ (၂၀၁၂)ေအာကတြင တညေထာငထားရပါသည။

ရနပေငြသည လညပတေဆာငရြကမႈမရေသးေသာလညး ဒဇငးေရးဆြလကရေနပါသည။ ဒဇငးအေသး

စတသည ပတဝနးကငဆငရာစမအပခပလပကငမႈ ရနပေငြအား ရလာဒအေျခခ ေပးေချခငးက

စမအပခပျခငးအတြက သငေလာမႈ ရ/မရ (သ႔မဟတ) အျခားအစအစဥမား ျပလပရန လအပမႈရ/မရ

အဆးအျဖတေပးႏငမညျဖစပါသည။ ၂၀၁၈ ခႏစ အေစာပငး၌ REDD+ ဆငရာရလာဒ အေျခခေပးေခ

ျခငးအား စမအပခပရနအတြက ပတ၀နးကငဆငရာစမအပခပလပကငမႈ ရနပေငြ (Environmental

Management Fund - EMF)၏ သငေလာမအား ဆနးစစျခငးက ေဆာငရြကမညျဖစျပး၊ ရရလာသည

အျကျပခကမားအား အမးသားအဆင REDD+ မဟာဗဟာတြင ျဖညစြကခကအျဖစ ထညသြငး

မညျဖစပါသည။

48

အခနး ၆ REDD+ ဆငရာဆကသြယပးေပါငးေဆာငရြကျခငးႏင အေတြ႕အႀကမားမ သငယျခငး

၆.၁ REDD+ ဆငရာဆကသြယပးေပါငးေဆာငရြကျခငးႏင အသပညာဗဟသတစမအပခပျခငး

REDD+ ဆငရာဆကသြယပးေပါငးေဆာငရြကျခငးႏင အသပညာဗဟသတစမအပခပျခငး မဟာဗဟာ

အား ၂၀၁၆ ခႏစတြင UN-REDD အစအစဥ၏ ေထာကပမႈျဖင ေရးဆြခပါသည။ ၎က ေအာကပါတ႔အား

ေဆာငရြကရန ဒဇငးေရးဆြထားပါသည-

REDD+ အဆငသငျဖစေစျခငး လပငနးစဥမားႏင အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကစဥအတြငး

ျဖစေပၚရရလာသည အသပညာဗဟသတမားက မတဖကမားအားလးအၾကား ထေရာကစြာ

ျဖန႔ေ၀ေပးျခငးက ေသခာေစရန REDD+ အေပၚဆးျဖတခကမားအား သတငးေပးတငျပရန၊

REDD+ အေၾကာငးသတငးအခကအလကႏင အသပညာဗဟသတမားအား ဆကသြယပးေပါငး

ေဆာငရြကျခငးအားျဖင ဆကစပပတသကသမား၏ ပးေပါငးပါ၀ငေဆာငရြကမႈက တးျမငေစျခငး

ႏင မတဖကမားအၾကား ပးေပါငးေဆာငရြကျခငးက အားေပးျခငးအား ေသခာေစရနႏင

ျပညသပင ျပနၾကားေရးသတငးဌာနမား၏ ပးေပါငးပါ၀ငျခငးအပါအ၀င ျမနမာႏငင REDD+

လပငနးစဥမားအတြက ကယျပန႔ေသာ အေထာကအပမားက အားေပးျမငတငရန။

REDD+ ဆငရာ ဆကသြယပးေပါငးေဆာငရြကျခငးႏင အသပညာဗဟသတစမအပခပျခငး မဟာဗဟာ

ဒဇငးအား ေအာကေဖာျပပါ စညးမဥးစညးကမးမားက အေျခခထားပါသည-

ျမနမာႏငင REDD+ လပငနးစဥမား တးတကမႈက တန႔ျပန႔ရနႏင ထငဟပႏငလမမည၊

အမးသား၊ အမးသမးသာတညမရမႈႏင ဌာေနတငးရငးသားမားက ထညသြငးစဥစား၍ ဆကစပ

ပတသကသအပစမားအားလး၏ စြမးေဆာငရညမားႏင လအပခကမားႏင ကကညမႈရေစရန

ဒဇငးေရးဆြထတေ၀လမမည၊

ဆကစပပတသကသမားအားလး၏ ရပငခြငအခြငအေရးမားႏင ပတ၀နးကင ေရရညတညတေစ

ျခငးက ေလးစားစဥတစေလာက၌ သစေတာျပနးတးျခငးႏင သစေတာအတနးအစားကဆငးမႈ

ကာဗြနဒငေအာကဆဒထတလႊတမႈက ေလာခရန ျမနမာႏငငအစးရ၏ ကတက၀တမားအား

ထငဟပျပလမမည။

UNFCCC လပငနးစဥမသတမတထားသည REDD+ ဆငရာအယအဆအား ေထာကပျမငတင

ေပးပါသည။

49

REDD+ တြငဆကသြယပးေပါငးေဆာငရြကျခငးသည ဆကစပပတသကသမားအၾကား

နားလညမႈ ကြာဟခကအား ထငဟပျပသႏငပါသည။

မားျပားလစြာေသာ မတဖကမားအား ျဖန႔ေဝေပးေသာ သတငးအခကအလကမားသည

UNFCCC ဆးျဖတခကမား၊ GoM မဝါဒမားႏင ကကညမႈရေစၿပး ေျပာငးလမႈမရဘ တညေစမႈက

ေသခာေစလမမည။

၆.၁.၁ မဟာဗဟာအား အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကသညအဆငမား

ရညရြယခကမားႏငစညးမဥးစညးကမးမားအား အထကတြငေဖာျပခၿပး၊ မဟာဗဟာ၏ အသပညာ

ဗဟသတစမအပခပျခငးအတြက ဥးစားေပးအစအစဥသည REDD+ လပငနးစဥမားမ ျဖစေပၚရရလာ

သည အသပညာဗဟသတမားက ဆကစပပတသကသအားလး သျမငဖတရႈႏငမည စနစတစခ

တညေထာငရနႏင ေခတမ၍ လကရစတကးအႀကအစညႏင နညးလမးမားက အသးျပထားသည

အမးသားအဆင REDD+ အစအစဥ၏ ဒဇငးက ေသခာစြာ အသးျပရနျဖစပါသည။

မဟာဗဟာ၏ ဆကသြယပးေပါငးေဆာငရြကျခငးက႑အတြက ဥးစားေပးအစအစဥသည ဆကစပ

ပတသကသ အပစတစခခငးစအတြက REDD+ အတြက ၀ါေဆာမေဘာင (Warsaw Framework for

REDD+ - WFR)၏ လပငနးမားအားလးအပါအ၀င အမးသားအဆင REDD+အစအစဥဒဇငးႏင

ေနာကပငးအေကာငအထညေဖာေဆာငရြကစဥ၌ ထေရာကၿပး သငေလာသည အခနးက႑မ

လပေဆာငႏငေစရန ဆကစပေသာသတငး အခကအလကက ေရးသားထတေဝျဖန႔ျဖးရန ျဖစပါသည။

မဟာဗဟာ၏ သတငးဌာနမားႏင ဆကသြယေရးက႑၏ ဥးစားေပးအစအစဥသည ျမနမာႏငင REDD+

အတြက REDD+ အေၾကာငး တကၿပးမတမႈရေသာ သတငးအခကအလကမားအား သတငးဌာနမား

အားလးရရမႈက ေသခာေစျခငးအားျဖင ကယျပန႔ေသာ ေထာကပမႈေပးရန ျဖစပါသည။

ဤဥးစားေပးအစအစဥအား ေဆာငရြကႏငရန ထတေ၀မႈမားအားလး၊ စာေစာငမား၊ ထတျပနခကမားႏင

ေၾကျငာခကမားအား ဆကသြယေရးမနေနဂာ ကနးဂဏနးအခကအလက ေဒတာေဘစမားမတစဆင

သတငးဌာနလကခြမားသ႔ ဆကလကေပးပ႔သြားမညျဖစပါသည။ အစအစဥအေၾကာငးအရာအား

သတငးဌာနအဖြ႕၀ငမားဆသ႔ ေနာကဆးသတငးအကဥးခပေပးႏငရနအတြက ျဖစႏငပါက သငတနးမား

ပ႔ချခငးႏင ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးပြမား ကငးပသငပါသည။

50

အခနး ၇- ဆကလကေဆာငရြကမည လပငနးမား

ကလသမဂၢရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာ ကြနဗနးရငး UNFCCC ႏငအညတစဆငၿပးတစဆင ေဆာငရြက

သည နညးလမးအား အသးျပရန အမးသားအဆင REDD+ မဟာဗဟာသညေအာကတြင

ေဖာျပထားသည အဆငမားအားလကနာေဆာငရြကမညျဖစပါသည။ အဆငမားသည အတအက

စဥထားျခငးမဟတဘ ယခငအဆငတစခၿပးစးေအာင အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကႏငျခငး မရခင

ေနာကအဆငတစခက ေဆာငရြကႏငပါသည။ မဟာဗဟာတြငပါ၀ငသည လကေလာညေထြျပျပင

ႏငေသာ စမအပခပမႈ စညးမဥးစညးကမးမားႏင ကကညေစရနအတြက အဆငတစဆငခငးစ၏ တက

ေသခာမႈမား အထးအားျဖငအခနသည အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကျခငး၏ တးတကမႈမားအျဖစ

သငခနးစာမားအား ျပနလညျပငဆငရမညျဖစပါသည။

၇.၁ အဆင ၁- မဝါဒမားႏင လပငနးစမခကမားအား စမးသပရနအတြက ရငးႏးျမပႏမႈ အစအစဥ

ေရးဆြျပငဆငျခငး (၂၀၁၇-၂၀၁၉)

အခနး ၃ တြင ေဖာျပထားသည မဝါဒမားႏင လပငနးစမခကမားသည အလားအလာရေသာ

ရငးႏးျမပႏမႈ ရနပေငြအရငးျမစခြျခားသတမတျခငးႏင ကနကစရတအပါအ၀င ကာကြယေစာငေရာကမႈ

အစအမမားႏင ေစာငၾကညစစေဆးသည မေဘာငမားကသ႔ေသာ မဟာဗဟာ၏အျခားလပငနးမားႏင

ပးေပါငးေဆာငရြကမႈက ထပမ၍ ရငးလငးေဖာျပရန လအပပါသည။ ၎တြင ကာကြယေစာငေရာကမႈ

အစအမမားအား ေျဖရငးျခငး/ေလးစားလကနာျခငး၊ ကာကြယေစာငေရာကမႈ အစအမသတငးအခက

အလကစနစႏင အမးသားအဆငသစေတာေစာငၾကညစစေဆးသညစနစ၊ သတငးအခကအလက

အကဥးခပေရးသားျခငးမားအတြက ေငြလးေငြရငးကနကစရတမား/ လပငနးလညပတ ကနကစရတမး

ပါ၀ငပါသည။ ဤလပငနးစဥမားအား ၂၀၁၇ ခႏစေႏာငးပငးကာလ၌ စတငေဆာငရြကခၿပး ၂၀၁၈

ခႏစအထ ဆကလကလပေဆာငမညျဖစပါသည။ ၂၀၁၉ ခႏစ၌ “REDD+ ရငးႏးျမပႏမႈအစအစဥ” က

ျပငဆငေဆာငရြကမညျဖစပါသည။

အခ႕ေသာ မဝါဒမားႏင လပငနးစမခကမားသည ကနကစရတသကသာျခငး (သ႔မဟတ)

ရနပေငြရရၿပးျဖစပါသည။ ဥပမာ- “သစေတာႏငသားရငးတရစာၦန/သဘာဝ ထနးသမးေရးနယေျမမား

ဥပေဒအသစမားေအာက၌ စညးမဥးစညးကမးမားလညပတေစျခငး” သည ကနကစရတမားအား

လစာမား၊ ခရးစရတႏငအတငပငခလပငနးအတြက တငးၾကပစြာ သတမတထားသည မဝါဒမားႏင

လပငနးစမခကမားျဖစၿပး၊ ၎တ႔သည ရနပေငြရရၿပးျဖစသည (သ႔မဟတ) ရရရန လြယကသည။

ျမငတငေပးျခငး လပငနးမားႏငပတသကသည မဝါဒမားႏင လပငနးစမခကမားသည အမးသားအဆင

သယဇာတစမအပခပမႈအစအစဥ (Natural Resource Management Programme - NRMP) မ

တစဆင ရနပေငြရရၿပးျဖစပါသည။ စြမးအငရငးျမစမား၏ အမးအစားမားျပားလာေစျခငးႏင ဆကႏြယ

51

သည မဝါဒမားႏင လပငနးစမခကမားအတြက ရနပေငြအား ပဂၢလကက႑မရရမညျဖစပါသည။

၎မဝါဒမားႏင လပငနးစမခကမားက အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကျခငး စတငႏငေသာလညး

သစေတာျပနးတးျခငးႏင သစေတာအတနးအစားကဆငးျခငးက ျဖစေပၚေစသည တြနးအားမားအား

ေျဖရငးေဆာငရြကၿပးျဖစရနႏင ထေရာကသည အကးသကေရာကမႈရေစရန လေလာကေသာ မဝါဒမား

ႏင လပငနးစမခကမားအား အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကမႈအား ေသခာေစရန အလြနအေရးႀကး

ပါသည။ တကရကမဟတသည တြနးအားမားအၾကား အတြငးကဆကစပမႈမားေၾကာင အျခားတြနးအား

မားက ေျဖရငးျခငးမျပဘ တြနးအားတစခအား ေျဖရငးရန ႀကးပမးျခငးသည ထေရာကမႈရေစမညမဟတ

သညအျပင သယဇာတျပနးတးျခငးက ျဖစေပၚေစႏငပါသည။ အခ႕ေသာကစၥရပမားတြင တြနးအား

အားလးက ကယစားမျပေသာ ေရြးခယထားသည ဧရယာမား၌ ကနဥးအေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြက

ရန လအပႏငပါသည။

၇.၂ အဆင ၂ - ကနဥးအေကာငအထညေဖာေဆာငရြကျခငး ၂၀၁၈- ၂၀၂၂ ခႏစ

ထပမရငးႏးျမပႏမႈရနပေငြသည ရရသညအခန၌ မဝါဒမားႏင လပငနးစမခကမားက အခ႕ေနရာမား၌

အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကႏငမညျဖစပါသည။ ပနးတငသည မဝါဒမားႏင လပငနးစမခကအားလး

အား ၂၀၂၀ ခႏစတြင စတငအေကာငအထညေဖာေဆာငရြကရန ျဖစပါသည။ အခနလေလာကမႈရေစရန

အတြက သတမတေရြးခယထားသည ဧရယာ၌ အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကေသာ ပးေပါငးထား

သည မဝါဒမားႏင လပငနးစမခကမားအား ျပငဆငႏငေစရန ၎တ႔၏ထေရာကမႈက ဆနးစစမညျဖစပါ

သည။ လအပပါက ဒဇငးျပနလညေရးဆြျခငး (သ႔မဟတ) မဝါဒမားႏငလပငနးစမခကမားအား ထပမ

ခြျခားသတမတရမည ျဖစပါသည။

မဝါဒမားႏင လပငနးစမခကမားအား အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကေနစဥအတြငး တစၿပငတညး

မာပင စြမးေဆာငရညျမငတငျခငးက ဖြ႕ၿဖးလာေစရန ဆကလကလပေဆာငႏငပါသည။ ေနာကထပ

ဖြ႕ၿဖးတးတကရန လအပသည စြမးေဆာငရညမားတြင-

ကာကြယေစာငေရာကမႈ အစအမသတငးအခကအလကစနစႏင အမးသားသစေတာ

ေစာငၾကညစစေဆးသည စနစလညပတေစရနႏင ကာကြယေစာငေရာကမႈ အစအမမားအား

ေျဖရငးရနႏင ေလးစားရန စြမးေဆာငရည၊

သတငးအခကအလက အကဥးခပက ျပငဆငတငသြငးရန စြမးေဆာငရည (ပထမအႀကမ

တငသြငးရန ပနးတငသည ၂၀၂၁ ခႏစ ျဖစပါသည)

သစေတာအတနးအစားကဆငးျခငးက တငးတာႏငမည စြမးေဆာငရည၊

၂၀၁၈ ခႏစ၌ ထတေဖာရရခသည အႀကျပခကမားက အေျခခ၍ ရလာဒအေျခခ ေပးေချခငးက

စမအပခပရန စြမးေဆာငရည

52

အမးသားအဆင REDD+ လပငနးအဖြ႕၊ REDD+ ရးႏင နညးပညာအႀကျပသမား၏ လပငနး

ေဆာငရြကမႈမားက အားေပးျမငတငျခငးအား လအပသလ ျပနလညသးသပျပငဆငသြားမည

ျဖစပါသည။

တစဥးခငးစ၏ စြမးေဆာငရညအား မဝါဒမားႏင လပငနးစမခကမားမတစဆင ခြျခားသတမတ၍

လအပသလ ဖြ႕ၿဖးတးတကေအာင ေဆာငရြကမညျဖစပါသည။

၇.၃ အဆင ၃ - ျပငဆငထားသည သစေတာကာဗြနရညညႊနးပမာဏတငသြငးျခငးႏင

ေအာငျမငမႈမားအား ျပနလညဆနးစစျခငး - ၂၀၂၀

၂၀၂၀ ခႏစတြင အဓကလပငနးစဥႏစခအား ၿပးစးေအာငျမငေအာင ေဆာငရြကႏငမညဟ ေမာလင

ထားပါသည။

ပထမအဆငအေနျဖင သစေတာအတနးအစားကဆငးမႈ တငးတာႏငသည စြမးေဆာငရညဖြ႕ၿဖးတးတက

ေစၿပး၊ သစေတာျပနးတးျခငး ပါ၀ငလာၿပး အျခားလပငနးစဥမား (၂၀၂၁ ခႏစ ပနးတငထားရသည

UNFCCC ၏ နညးပညာအကအည)၏ ေနာကဆးသတငး အခကအလကမားျဖင ျပငဆငထားသည

သစေတာကာဗြနရညညႊနးပမာဏက ျပငဆငတငသြငးႏငမညျဖစပါသည။ ဒတယအေနျဖင အမးသား

အဆင၌ မဝါဒမားႏင လပငနးစမခကမားအားလးက အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကႏငရန

လေလာကေသာရနပေငြရရမညဟ ေမာလငထားပါသည။

အဆပါ အခနကာလအနညးငယအတြငး အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကလကရသည မဝါဒမားႏင

လပငနးစမခကမား၏ ထေရာကမႈမားႏင ရလာဒမား၏ သတငးအခကအလကမားသည လကရကာလ

အထ ေအာငျမငမႈဆနးစစျခငးအား ေဆာငရြကႏငေစမညျဖစပါသည။ ဤဆနးစစခကမရရေသာ ရလာဒ

မားအေပၚ အေျခခ၍ အမးသားအဆင မဟာဗဟာအား ျပနလညျပငဆငမညျဖစပါသည။

၇.၄ အဆင ၄- မဝါဒမားႏင လပငနးစမခကမားအား တးျမငလပေဆာင - ၂၀၂၀ ခႏစအထ

၂၀၂၀ ခႏစ၌ မဝါဒမားႏင လပငနးစမခကမားအား အမးသားအဆင၌ အျပညအဝအေကာငအထည

ေဖာေဆာငႏငမညဟ ေမာလငထားပါသည။ ကာကြယေစာငေရာကမႈ အစအမမား၏ သတငး

အခကအလက စနစလပေဆာငေနစဥအတြငး ရလာဒအေျခခေပးေချခငးအား စမအပခပရန နညးလမး

ႏင အခ႕ေသာ မဝါဒမားႏင လပငနးစမခကမားအား အနညးဆးဧရယာ အခ႕တြင ႏစအေတာၾကာၾကာ

အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကလက ရမညျဖစၿပး၊ ၂၀၂၀ ခႏစတြင တစႏငငလးအတငးအတာျဖင

အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကႏငမညျဖစပါသည။ UNFCCC သ႔ တငသြငးထားသည အစရငခစာမား

53

အတြက ရလာဒမားက ၂၀၂၀ ခႏစတြင ရရမညဟေမာမနးထားပါသည။ ရလာဒမားသည အျပသေဘာ

ေဆာငမညႏင (ျပညစမည)ဟယဆၿပး၊ အရနရလာသည ရလာဒအေျခခ ေပးေချခငးက မားမၾကာမ၌

ေမာလငႏငမညျဖစ၍ ေပးေချခငးမားမ အနညးဆးတစစတတစပငး ျပနလညရငးႏးျမပႏျခငးျဖင

မဝါဒမားႏင လပငနးစမခကမားအား ဆကလကအေကာငအထညေဖာေဆာငရြကျခငးသည ပ၍

ထေရာကမႈရသည (ႏင/သ႔မဟတ)မဝါဒမားႏင လပငနးစမခကမားအား ဒဇငးျပနလညေရးဆြရန လအပ

သညက ေဖာျပမညျဖစပါသည။

၂၀၂၂ ခႏစအထ အဆင ၃ ေအာကတြင ေအာငျမငမႈမားအား ျပနလညသးသပျခငးမ တစဆငညႊနျပ

ႏငျခငးမရေသးလင အမးသားအဆင REDD+ မဟာဗဟာအား ေျပာငးလျဖစေပၚေနေသာ အေျခအေန

မားအား ထငဟပျပႏငရနအတြက ျပနလညသးသပရန လအပမညျဖစပါသည။