1

ျမနမာႏငငလယယာစးပြားေရးအမားပငေကာပေရးရငးလမတက

၏

ဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥး

...../...../.....တြငအတညျပသည။

မတခက။ ။ (၁) ယချပစထားေသာ ဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးသည ရငးႏးျမပႏမႈႏင ကမၸဏမား

ညႊနၾကားမႈဥးစးဌာနမ ထတျပနထားေသာ စျပဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးက

အေျခခ၍ လကရသငးဖြ႕မတတမးႏင သငးဖြ႕စညးမဥးမားမ ျပနလညအသးျပသင

သည အပဒမားအား ျပနလညအသးျပျခငး၊ ျပငဆင အစားထးသငသညဟ

ယဆရေသာ အခကမား အစားထးျခငး၊ ထပမျဖညစြကျခငး၊ ပယဖကျခငးမား

ျပလပ၍ ျပစထားျခငး ျဖစပါသည။

(၂) ယချပစထားေသာ ဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးသည ကမၸဏ၏ ဒါရကတာမားႏင

ပါ၀ငသ အစရငမား ၀နထပ၀နပး မျဖစေစရနအလ႔ငာ ဥပေဒက ျပဌာနးထားသည

ျပဌာနးခကမားမ ဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးႏငအည ပါ၀ငရမည အခကမားသာ

ထညသြငးျပစထားျခငး ျဖစပါသည။

(၃) ယချပစထားေသာ ဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးသည ျမနမာႏငငလယယာ စးပြားေရး

အမားပငေကာပေရးရငးလမတကအတြကသာ ျပစေပးထားျခငးျဖစပါသည။ ျမနမာ

ႏငငလယယာစးပြားေရးအမားပငေကာပေရးရငးလမတကဘကမလညးမမ

ကမၸဏႏင မသကဆငေသာ အျခားမညသတစဥးတစေယာကမ ကးယ

အသးျပျခငး၊ ျပနလညျဖန႔ေ၀ျခငးမား မျပလပပါရနႏင လ႕၀က ထနးသမးထား

ေပးပါရန ေမတာရပခအပပါသည။

မာတကာ

စဥ အေၾကာငးအရာ စာမကႏာ

၁။ အဓပၸာယေဖာျပခကမား

၂။ နဒါနးအခကအလကမား

၃။ အစရယယာမတညေငြရငး

၄။ အစရယယာလကမတမား

2

၅။ အစရယယာအေပၚ ပငဆငခြငႏင အစရယယာအား သမးယခရျခငး

၆။ ေတာငးေခၚျခငး

၇။ အစရယယာလႊေျပာငးျခငး

၈။ အစရယယာမားတစဆငခလႊေျပာငးျခငး

၉။ မတညေငြရငးေျပာငးလျပငဆငျခငး

၁၀။ အခြငအေရးႏင ကန႔သတမႈမားက ေျပာငးလျခငးႏင ပယဖကျခငး

၁၁။ အေထြေထြအစညးအေ၀းမား

၁၂။ အေထြေထြအစညးအေ၀းမားတြငေဆာငရြကခကမား

၁၃။ မေပးျခငး

၁၄။ ေပါငႏျခငးမားႏင ေကြးၿမတာ၀နတငရျခငး ျပလပႏငသည အခြငအာဏာ

၁၅။ ကယစားလယမား

၁၆။ ဒါရကတာမား

၁၇။ ဒါရကတာမား၏ ပဋညာဥစာခပ

၁၈။ ဒါရကတာမား၏ အခြငအာဏာမား

၁၉။ ဒါရကတာမားလပငနးေဆာငရြကျခငး

၂၀။ အတြငးေရးမး

၂၁။ ရးတဆပတး

၂၂။ ေငြစာရငးမားႏင ဘ႑ာေရးဆငရာရငးတမး

၂၃။ အျမတေ၀စမား၊ သသန႔ရပေငြႏငအျခားခြေ၀ျခငးမား

၂၄။ ဖကသမးျခငး

၂၅။ ထနးသမးထားရမည အစညးအေ၀းမတတမးႏငမတပတငစာရငးမား

၂၆။ မတတမးမတရာမားက ၾကည႐ႈစစေဆးျခငး

3

၂၇။ အေၾကာငးၾကားျခငး (ႏ႔တစစာမား)

၂၈။ ေလာေၾကး

အခနး (၁)

အဓပၸာယေဖာျပခကမား

၁။ ဤဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးတြင အျခားနညးလအပျခငးမရက၊ အပဒ ၂ က လကနာလက

ေအာကပါအတငး အဓပၸာယဖြငဆရမည။

(က) “ကယစားလယဒါရကတာ (Alternate Director)” ဆသညမာ လကရဒါရကတာတစဥး

သည အေၾကာငးအမးမးေၾကာင အစညးအေ၀း မတကေရာကႏငသညအခါတြင ၄ငး၏

ကယစားထကငးကြာေနသညအခနတြငသာတကေရာကႏငရနခန႔အပထားသကဆလသည

၎သည မလဒါ႐ကတာမားနညးတ တာ၀န၀တရားမားႏင လပပငခြငမားရေစရမည။

(ခ) “ဒါရကတာဘတအဖြ႕” ဆသညမာ ဒါရကတာအဖြ႕အျဖစ အတတကြ လပကငေဆာငရြက

ၾကေသာ ကမၸဏ၏ ဘတအဖြ႕ဒါရကတာမားက ဆလသည။

(ဂ) “မတညေငြရငး”ဆသညမာ ကမၸဏ၏ မတညေငြရငးက ဆလသည။

(ဃ) “ဥက႒” ဆသညမာ အေထြေထြအစညးအေ၀းတစခ (သ႔မဟတ) ဒါရကတာ ဘတအဖြ႕

တစခ၏ ဥက႒ အျဖစ ေဆာငရြကရသက ဆလသည။

(င) “ကမၸဏကယစားျပပဂၢလ”ဆသညမာကမၸဏ/ေကာပေရးရငးအဖြ႕အစညးတစခ၏

ကယစားလယ အျဖစ ဥပေဒအရ ခန႔အပေသာ လပဂၢလ တစဥး က ဆလသည။

(စ) “ဒါရကတာ”ဆသညမာတညဆကမၸဏ၏ဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးမားႏငအညခန႕အပထား

ၿပးလငအနညးဆးအစရယယာပငဆငမႈအရညအခငးျပညမသဒါ႐ကတာမားကဆလသည။

(ဆ) “ခြေ၀ေပးျခငး” ဆသညမာ မတညေငြျပနလည ေပးအပျခငးေငြ၊ ဆေၾကးေငြအျဖစ ထတေပး

သည အစရယယာ၊ ျပနလည၀ယယသည အစရယယာအတြက ေပးရနေငြႏင အျခား၀ငေငြ

မား သ႔မဟတ မတညေငြခြေ၀ျခငးတ႔ပါ၀ငသည။

(ဇ) “အျမတေ၀စ” ဆသညစကားရပတြင ဆေငြလညးပါ၀ငသည။

4

(စ) “အမႈေဆာငဒါရကတာ” ဆသညမာ အထက အပဒ (စ) ပါ ဒါရကတာမားအနကမ၊ကမၸဏ၏

လပငနး ကစၥအ၀၀တြင တကရကစမခန႔ခြမႈက တာ၀နယေဆာငရြကသည ဒါရကတာက

ဆလသည။

(ည) “အေထြေထြအစညးအေ၀း” ဆသညမာ ကမၸဏ၏ အေထြေထြအစညးအေ၀း က ဆလသည။

(ဋ) “လြတလပေသာဒါ႐ကတာမား”ဆသညမာ ကမၸဏႏင ဆကႏြယ ပတသကေနေသာ

သမား၏ အကးစးပြားက ကာကြယႏငရနအလ႕ငာ ဒါ႐ကတာအဖြ႕မ အဆျပ၍

ပါ၀ငသ အစရငမားက အတညျပခန႔အပၿပး ဒါ႐ကတာအရညအခငး ျပညမရန

အစ ရယယာ ပငဆငမႈ မလအပေသာလြတလပစြာေဆာငရြကႏငသညဒါ႐ကတာမားက

ဆလသည။၎တ႕သညအျခားဒါ႐ကတာမားနညးတ တာ၀န၀တရားမားႏင လပပငခြင

မားရေစရမည။

(ဌ) “စာျဖင”ဆသညမာ ေရးသားထားသညစာ၊ ပႏပထားသညစာ၊ ေကာကပႏပသညစာ

သ႔မဟတ ဆလသည စကားရပက အဓပၸါယ ေပၚလြငေအာငနညးတစမးမးျဖင

ေဖာျပထားသညစာ သ႔မဟတ အလကထေရာနစစနစျဖငေဖာျပထားသညစာက

ဆလသည။

(ဍ) “ဥပေဒ” ဆသညမာ ၂၀၁၇ခႏစ၊ ျမနမာႏငငကမၸဏမားဥပေဒ ကဆလသည။

(ဎ) “အစရယယာအေပၚ ပငဆငခြငရေသာေငြ”(Lien monies on shares) ဆသညမာ

အစရယယာအေပၚ အျပညေပးသြငးရန အခနေစေရာက၍ လကတေလာ ေပးေခရန

ကနရေသာ ေငြပမာဏက ဆလပါသည။

(ဏ) “ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရင” ဆသညမာ မတပတငစာအပတြင အစရယယာတစခ

သ႔မဟတ အစရယယာအမား၏ ပငရငအျဖစ ပါ၀ငသတစဥးက ဆလသည။

(တ) “အမႈေဆာငမဟတေသာဒါရကတာ” ဆသညမာ အထက အပဒ (စ) ပါ ဒါရကတာမား

အနကမ၊ ကမၸဏ၏လပငနး ကစၥအ၀၀တြင တကရကစမခန႔ခြမႈက တာ၀နယေဆာငရြက

ျခငး မျပသည ဒါရကတာက ဆလသည။

(ထ) “ရး” ဆသညမာ ကမၸဏ၏ မတပတငရးခနးက ဆလသည။(ဒ)“သာမနဆးျဖတခက”

ဆသညမာ သာမနဆးျဖတခက တစရပအျဖစနညးလမးတကခမတေဆာငရြကရန

ရညရြယခ ေၾကာငး အေထြေထြ အစညးအေ၀းအတြက အေၾကာငးၾကားစာတြင ေဖာျပခၿပး၊

ကယတငတကေရာက၍ ျဖစေစ၊ခြငျပခန႔ထားသညကယစားလယ တကေရာက၍ျဖစေစ

5

မေပးခြငရေသာ ကမၸဏတြင ပါ၀ငသအစရငမား၏ မအမားစျဖင ခမတခသည

ဆးျဖတခကက ဆလသည။

(ဓ) “အေၾကြးတငကနရေနေသာေငြေၾကး” ဆသညမာ ကမၸဏသည အစရယယာတစခက

ေရာငးချခငး သ႔မဟတ အျခားနညး စမခန႔ခြအသးချခငးျဖင ေပးေခရမည ပငဆငခြင

ရေသာ ေငြ သ႔မဟတ သမးယသည အစရယယာႏငစပလဥး၍ အစရယယာရငအျဖစ

မတပတင စာရငး တငသြငးထားသမ မေပးေခရေသးသည ေငြပမာဏက ဆလသည။

(န) “ေငြေပးသြငးၿပးသည” ဆသညစကားရပတြင ေငြေပးသြငးၿပးဟ စာရငးျပသညဆသည

စကားရပလညး ပါ၀ငသည။

(ပ) “မခြဆးျဖတျခငး” ဆသညမာ အေထြေထြအစညးအေ၀းမားတြင ကမၸဏတြင ပါ၀ငသ

အစရင တစဥးစက ၎တ႔ပငဆငေသာ အစရယယာ အေရအတြကအရ ဆႏၵမေပးျခငး၊

ဒါရကတာဘတ အဖြ႕အစညးအေ၀းတြင ဤဖြ႔စညးပအေျခခစညးမဥးအပဒ (၁၅၁)ႏငအည

ဒါရကတာမားမ ဆႏၵမေပး ျခငးကဆလသည။

(ဖ) “ကမၸဏ၏ အလားအလာညႊနးတမး” ဆသညမာ ကမၸဏ၏ အစရယယာမား သ႔မဟတ

ဒဘငခာမား သ႔မဟတ အျခားေငြေခးသကေသခလကမတမားက ေပးေခ၀ယယရန

အတြကအမားျပညသသ႔ကမးလမးသညကမၸဏ၏ အလားအလာေဖာျပခကသ႔မဟတ

အေၾကာငးၾကားစာ သ႔မဟတ ျဖန႔ေ၀စာ သ႔မဟတ ေၾကညာခကသ႔မဟတ အျခား

ဖတေခၚခက တစရပရပက ဆလသည။

(ဗ) “မတပတငစာရငး” ဆသညမာ ဥပေဒအရ ျပလပထနးသမးရန လအပေသာ ကမၸဏတြင

ပါ၀ငသအစရငမား၏ မတပတငစာရငးကဆလသည။

(ဘ) “ဆးျဖတခက” ဆသညမာ မညသည ဆးျဖတခကကမဆ ဆလၿပး ဒါရကတာမား၏

ဆးျဖတခက၊ သာမနဆးျဖတခကႏင အထးဆးျဖတခကတ႔လညး အကး၀ငသည။

(မ) “တဆပ”ဆသညမာ ကမၸဏ၏ တရား၀ငသး တဆပတးက ဆလသည။

(ယ) “အတြငးေရးမး” ဆသညမာ ေခတ သ႔မဟတ လကေထာကအတြငးေရးမးႏင

အတြငးေရးမး၏ တာ၀န၀တရား တစခခက ေဆာငရြကရန၊ ဒါ႐ကတာမားကခန႔ထားသ

အစရယယာ ပငဆငမႈ မလအပေသာ တစဥးဥးက ဆလပါသည။

(ရ) “အစရယယာ” ဆသညမာ ကမၸဏ၏ အစရယယာ မတညေငြရငးရ အစရယယာက

ဆလသည။

6

(လ) “လကျပမေပးျခငး” ဆသညမာ ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရငတစဥးစက လကျပ၍

ဆႏၵမေပးျခငးက ဆလသည။

(၀) “အထးဆးျဖတခက” ဆသညမာ အထးဆးျဖတခက တစရပအျဖစ နညးလမးတကခမတ

ေဆာငရြကရန ရညရြယခေၾကာငး အေထြေထြအစညးအေ၀းအတြက အေၾကာငးၾကားစာတြင

ေဖာျပခၿပး၊ကယတငတကေရာက၍ျဖစေစ၊ခြငျပခန႔ထားသညကယစားလယတကေရာက၍

ျဖစေစ မေပးခြငရေသာ ကမၸဏတြင ပါ၀ငသ အစရငမား၏ ေလးပသးပထက မနညးေသာ

မအမားစျဖင ခမတခသည ဆးျဖတခကက ဆလသည။

(သ) “ကမၸဏ”ဆသညမာ“ျမနမာႏငငလယယာစးပြားေရးအမားပငေကာပေရးရငး လမတက”က

ဆလသည။

(ဟ) “မတပတငအရာရ” ဆသညမာ ဥပေဒ တာ၀နက ထမးေဆာငရနႏင အပႏငးထားသည

အျခား လပပငခြငမားက ကငသးရနႏင လပငနးတာ၀နမားက ေဆာငရြကရနအတြက

ညႊနၾကားေရးမးခပ အဆငရ အရာရက ဆလပါသည။

(ဠ) “အမားျပညသသ႕ဖတေခၚျခငး” ဆသညမာ အမားျပညသသ႔ အစရယယာမား ၀ယယရန

ဖတေခၚရာတြင လကရကမၸဏတြင ပါ၀ငသ အစရငမားႏင တကရကျဖစေစ၊ သြယ၀က၍

ျဖစေစ ပတသကဆကႏြယသမားကသာ အခြငအေရးတစရပရပအျဖစ ကမးလမးျခငးမး

မဟတဘ အမားျပညသအား ဖတေခၚျခငးက ဆလပါသည။

ကမၸဏမားဥပေဒအဓပၸာယဖြငဆခကမား

၂။ ဤဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးတြငပါရေသာ စကားရပမားသည အျခားနညးျဖင ေဖာျပထားျခငးမ

တစပါးဥပေဒတြငအနကအဓပၸာယဖြငဆထားပါကထသ႔အဓပၸာယဖြငဆထားသညအတငးအဓပၸာယ

သကေရာကေစရမည။

ဥပေဒႏငညညြတရနလအပေသာဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥး

၃။ ဤဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးသညဥပေဒႏငညညြတရမည။ ဤဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးပါ စာပဒ

တစရပရပသည ဥပေဒႏင ကြလြျခငး သ႔မဟတ ညညြတမႈမရျခငးတ႔ ေပၚေပါကပါက ယငးကြလြျခငး၊

သ႔မဟတ ညညြတမႈမရျခငးက ဥပေဒအရ ခြငျပထားသညအတငးအတာအထမလြ၍ယငးကြလြျခငး၊

မညညြတျခငး ႏင စပလဥး၍ ဥပေဒလႊမးမးသည။

7

အခနး (၂)

နဒါနးအခကအလကမား

၄။ (က) ဤဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးသညMyCo တြင အတညျပသညေန႕မ စတငတညရ

မညကမၸဏ၏ဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးျဖစသည။

(ခ) ဤဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးက ၂၀၁၇ ခႏစ၊ ျမနမာႏငငကမၸဏမားအကဥပေဒအရ

ျပနလည ျပငဆငေရးသားျခငးျဖစသည။

၅။ ကမၸဏသည အစရယယာအားျဖင ေပးရနတာ၀နကန႔သတထားသည ကမၸဏျဖစၿပး ကမၸဏတြင

ပါ၀ငသအစရငမားသည ဥပေဒအရ ၎တ႔ပငဆငေသာအစရယယာမားတြငမေပးေခရေသးေသာ

ပမာဏအတငးအတာအထေပးရနတာ၀နရသညဟကန႔သတသည။

၆။ ျမနမာႏငငကမၸဏမားဥပေဒႏငအည ကမၸဏတြင သာမနအစရယယာ ၊ ဥးစားေပးအစရယယာ ဟ၍

ႏစမးထားရပါသည။ ကမၸဏသည ျမနမာႏငငကမၸဏမားဥပေဒႏငအည အျခားအစရယယာ

အမးအစား မားကလညး ထတေ၀ႏငပါသည။

၇။ ကမၸဏ၏ အစရယယာမားအတြက သတမတထားသည ေငြေၾကးမာ ျမနမာကပ ျဖစပါသည။

၈။ ကမၸဏတြင ပါ၀ငသ မညသညအစရငမဆ အစရယယာ တစခေအာကနညး၍ အစရယယာ

ပငဆငခြငမရပါ။မညသညအခနအခါမဆကမၸဏသည ဥပေဒတြင အဓပၸါယဖြငဆထားသည ႏငငျခား

ကမၸဏအျဖစ ေျပာငးလျခငးမရေစရန ပါ၀ငသအစရငမားအား အစရယယာ ေရာငးခရာ တြငျဖစေစ၊

အစရယယာလႊေျပာငးရာတြငျဖစေစအထးဂရျပရမည။ႏငငျခားသားအစရယယာရငမားပငဆငခြငက

ကမၸဏအစရယယာအားလး၏ ၃၅% အထသ႔မဟတတညဆဥပေဒမ ခြငျပသည ရာခငႏႈနး အတငး

ျဖစေစရမည။

၉။ ကမၸဏ၏မတပတငရးခနးသညျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာအတြငးတညရရမည။

၁၀။ ကမၸဏ တညေထာငရျခငး၏ ရညရြယခကမားမာ ေအာကပါအတငး ျဖစပါသည။

(၁) ျမနမာႏငငတြင ဂဏသတငးထငရားေကာၾကားျပး အကးအျမတရေသာ အမားပငကမၸဏ

တစခအျဖစေအာငျမငစြာ ရပတညေဆာငရြကႏငရန။

(၂) လယယာစးပြားေရးလပငနးမားက စဥဆကမျပတဖြ႔ျဖးတးတကေစရနလပေဆာငျခငးျဖင

သကဆငသ(Stakeholders)မားအားလး အကးျဖစထြနးေစျပး ျမနမာႏငင၏ စားနပရကၡာ

ဖလေရးႏင စးပြားေရးလငျမနစြာ ဖြ႔ျဖးတးတကေစျခငးတ႕ကပါအကးျပႏငရန။

8

(၃) အစရယယာရငမား၏ အကးစးပြားမားႏင ဥစၥာဓန ပမတးပြားေကာငးမြနေစရနအတြက ဗဟာ

ဗဟာ ေျမာကေသာ ရငးႏးျမပႏမႈမားေဆာငရြကရန။

(၄) လယယာစကပးေရးႏင စကပးေရးအေျခခစကမႈလပငနးမား ဖြ႔ျဖးေရးအတြက ပဂၢလက အခနးက႑မ ဥးေဆာငေဆာငရြကရန။

(၅) ျမနမာႏငင၏ စးပြားေရးဖြ႕ျဖးတးေစရနအတြက လအပေသာ အေျခခအေဆာကအဥ (infra -structure)မား၊သေလာငေရးႏင သယယပ႕ေဆာငေရးဆငရာ (Logistics) လပငနးမားက

ေဆာငရြကရန။

(၆) ျမနမာေစးကြကႏင ကမၻာေစးကြကတ႕တြင ထပတနးကမၸဏတစခအျဖစရပတညႏငရန။

အခနး (၃)

အစရယယာမတညေငြရငး

အစရယယာမားႏင အျခားေသာေငြေခးသကေသခလကမတမား

၁၁။ ကမၸဏမ ထတေ၀ထားသည အစရယယာမား သ႕မဟတ အျခားေငြေခးသကေသခလကမတမား

သညပါ၀ငသအစရငတစဥးဥး၏သ႕မဟတအျခားပငဆငသတစဥးဥး၏လက၀ယထားရစဥဥပေဒအရ

ေသာလညးေကာငး၊အျခားသကဆငရာဥပေဒတစရပရပအရေသာလညးေကာငးျပဌာနးထားသည

သ႕မဟတခြငျပထားသညနညးလမးမားႏငအညလႊေျပာငးႏငခြငရသညေရြ႕ေျပာငးႏငေသာ ပစၥညး

မား ျဖစေစရမည။

အစရယယာမားထတေ၀ျခငးႏငခြေ၀ျခငး

၁၂။ ဥပေဒကလကနာလက ကမၸဏသည-

(က) ကမၸဏတြင ပါ၀ငသအစရငမား၏ သေဘာတညခကျဖင ဒါရကတာဘတအဖြ႕ဆးျဖတသည

စညးကမးခကႏငဆးျဖတသညအခနကာလတြင ပဂၢလတစဥးဥးထ အစရယယာမားက

ထတေ၀ျခငး၊ ခြေ၀ျခငးျပႏငသည။

(ခ) ဒါရကတာမားဆးျဖတသည စညးကမးခကႏင ဆးျဖတသည မညသညအခနကာလအတြငး

မဆ ပဂၢလတစဥးဥးထ အစရယယာတစရပရပ ထတေ၀ျခငးႏငစပလဥး၍ ေအာပရင

(Option) ေပးႏငသည။

9

(ဂ) အပဒ-၁၂(က) အရကန႔သတျခငးမရဘဒါရကတာမားဆးျဖတသညအတငးကမၸဏသည

ဥးစားေပးအစရယယာ၊ဆငးငထားေသာအစရယယာသ႔မဟတအထးအခြငအေရးမား

ပါရေသာအစရယယာသ႔မဟတအျခားကန႔သတခကတစရပရပပါရေသာအစရယယာ

မား (အျမတေ၀စမားႏငအျခားခြေ၀ျခငးမား၊မေပးျခငးမားႏငသကဆငျခငးရသညျဖစေစ၊

မရသညျဖစေစ) ကထတေ၀ျခငးႏငခြေ၀ျခငးမားျပလပႏငသည။

သ႔ရာတြင ကမၸဏ၏ သာမနအစရယယာရငမားႏင မေပးပငခြငရသည အစရယယာရငမားသည

အစရယယာမားက အသစ ထပမထတေ၀သညအခါတငး ဤဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥး အပဒ ၅၈

က လကနာရမည။

အစရယယာ ခြေ၀ေရာငးချခငး

၁၃။ အစရယယာမားအားလးက ခြေ၀ေရာငးခသညအခါ၌ အျပညေပးသြငးၿပး ျဖစေစရမည။ အကယ၍

အေၾကာငးအမးမးေၾကာင အျပညေပးသြငးရန ခြေ၀ေရာငးခခေသာလညး ထည၀ငသမားက

ထည၀ငျခငးမရေသာအစရယယာမားအေပၚတြငပငဆငခြငႏငသမးယခြငရျခငးက ဤအခနး(၅)တြင

ေဖာျပထားသညအတငး ပငဆငခြငႏင သမးယခရျခငးႏင ယငးပငဆငခြငအရအစရယယာမားအား

သမးယေရာငးချခငးမားက ေဆာငရြကႏငသည။

၁၄။ အကယ၍ မညသညအခန၌မဆ အစရယယာမတညေငြရငးက အစရယယာအတနးအစားအမးမး

ျဖစေအာငခြစတလငမညသညအမးအစားကမဆပးတြပါရသညအခြငအေရးမားအား(ယငးထတေပး

ေသာအစရယယာအမးအစားအတြက စညးကမးခကမား၊ အျခားနညး စစဥထားၿပး မဟတလင)

ျမနမာႏငငကမၸဏမားဥပေဒပဒမ ၁၂၆ ပါ ျပဌာနးခကမားႏငအည လကနာကငသး ႏငသည။

အစရယယာမားအတြက ေပးေခရမည ေငြပမာဏအသးသးေပၚတြင ကမၸဏက စစဥေဆာငရြကႏငမည

အခြငအာဏာ

၁၅။ ကမၸဏတစခသည ဒါရကတာဘတအဖြ႕၏ သေဘာတဆးျဖတခကျဖငေအာကပါ ကစၥတစရပရပ

ကျဖစေစ၊ အားလးကျဖစေစ ေဆာငရြကႏငသည။

(က) အစရယယာမားအတြက ေပးေခရမည ေငြပမာဏႏင ေပးေခရမညအခနကာလတ႔က

အစရယယာ ပငရငမားအၾကား ျခားနား၍အစရယယာထတေ၀မႈႏင သကဆငေသာ စစဥ

ေဆာငရြကမႈမားက ျပလပႏငသည။

(ခ) အစရယယာအတြကေပးေခရမညေငြပမာဏတစစတတစေဒသကေပးေခရန ေတာငးဆျခငး

မျပေသာလညး အစရယယာရငမ ၄ငးပငဆငထားသည အစရယယာအတြက ေပးေခရန

10

ကနရေနေသာေငြပမာဏအားလးကျဖစေစ၊တစစတတစေဒသကျဖစေစေပးေခပါကလကခ

ႏငသည။

(ဂ) အစရယယာတစခစအတြက ေပးေခထားသည ေငြပမာဏ အခးအစားအလကအျမတေငြ

ခြေ၀မႈက ျပလပႏငသည။

ကမၸဏသည ဥးစားေပးအစရယယာမားထတေ၀ႏငျခငး

၁၆။ ဥပေဒကလကနာ၍ အပဒ-၁၂ အရ ကန႔သတျခငးမရဘ ဒါရကတာမားဆးျဖတသည စညးကမးခက

မားႏငအညကမၸဏသညဥးစားေပးအစရယယာမားက ထတေ၀ႏငသည။ ဥးစားေပး အစရယယာ

မားကကမၸဏကျဖစေစ၊ပါ၀ငသအစရငကျဖစေစ၊သ႔မဟတႏစဥးလးကျဖစေစ မမတ႔ေရြးခယသည

အတငးျပနလညေရြးႏႈတျခငး သ႔မဟတ သာမနအစရယယာအျဖစသ႔ ေျပာငးလျခငး ျပႏငသည။

ထ႔ျပင လအပလင ဥးစားေပးအစရယယာမားက ကမၸဏတြင ပါ၀ငသ အစရငမား အတညျပထား

ေသာ အထးဆးျဖတခကတစရပျဖင သာမနအစရယယာမားသ႔ ေျပာငးလႏငသည။

အစရယယာမားအတြကေလာကထားျခငး

၁၇။ ပဂၢလတစဥးကကယတငအတြကျဖစေစ၊ကယစားျဖစေစအစရယယာမားေလာကထားလာသညက

ကမၸဏကလကခရရပါကကမၸဏသညယငးသ႔ေလာကထားခကအရပဂၢလတစဥးကအစရယယာ

ခြေ၀ေပးရာတြင ထေလာကထားခကသည ေအာကပါအတငးျဖစသညဟ မတယရမည။

(က) အစရယယာမားကလကခရရမညသသညခြေ၀ေပးမညအစရယယာပါ စညးကမးခက

မား က လကနာရန သေဘာတည၍ လကခေၾကာငး။

(ခ) အစရယယာမားက လကခရရမညသသည ယငး၏အမညက အစရယယာရငအျဖစ

မတပတငစာရငးတြင ထညသြငးရန ေတာငးဆေၾကာငး။

(ဂ) အစရယယာမားက လကခရရမညသသည ကမၸဏတြင ပါ၀ငသ အစရငတစဥးျဖစရန

သေဘာတညခကျဖင ဥပေဒႏငအည ဤဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးကလကနာမည

ျဖစေၾကာငး။

ပးတြအစရယယာရငမား

၁၈။ အစရယယာတစခခကပငဆငေၾကာငး မတပတငစာရငးသြငးထားေသာ ႏစဥးႏငႏစဥးထက ပေသာ

သမားသညပးတြအစရယယာရငမားအျဖစအဆပါအစရယယာမားက ပငဆငသညဟမတယ ရမည

ျဖစၿပး ၎တ႔သည ေအာကတြငေဖာျပေသာျပ႒ာနးခကမားက လကနာရမည-

11

(က) ပးတြ အစရယယာမားသည အစရယယာအတြက သ႔မဟတ အစရယယာႏင စပလဥး၍

ေပးရနလအပေသာေငြေပးေချခငး (ေတာငးဆသညအခါေပးရနရပမာဏအပါအ၀င) က

ပးတြလကေသာလညးေကာငး၊ သးျခားစေသာလညးေကာငး ေပးေခရန တာ၀နရသည။

(ခ) ပးတြရယယာရငတစဥးေသဆးပါက၊ အသကရငကနသ သ႔မဟတ အသကရင ကနသမား

သညသာ အစရယယာက ဆငရာဆငခြငရသမားျဖစေၾကာငး ကမၸဏကအသအမတ

ျပႏငသည။ သ႔ေသာ ေသဆးေၾကာငး သကေသခ အေထာကအထားက ဒါရကတာမား

ကတငျပရန ေတာငးဆႏငသည။

(ဂ) ပးတြရယယာရငတစဥးဥးသည အျမတေ၀စမားႏင အျခားခြေ၀ေပးျခငးမား လကခ

ရရေၾကာငး တရား၀ငေျပစာက အျခားပးတြအစရယယာရငမားထသ႔ ေပးအပႏငသည။

(ဃ) ပးတြအစရယယာရငတစဥးဥးထသ႔ အေၾကာငးၾကားစာေပးျခငး၊ အစရငခစာေပးျခငး၊

ေငြစာရငးရငးျခငး၊ အစရယယာလကမတ ေပးအပျခငးသည ပးတြအစရယယာရင အားလး

သ႔ ေပးပ႔ၿပး ျဖစသကသ႔ျဖစေစရမည။

(င) ပးတြရယယာရငမားသည တစဥးတညး အစရယယာရငတစဥးအျဖစ ျပမေစရမည။

အစရယယာရငမားႏငစပလဥး၍ ယၾကညအပႏျခငးမားႏင အျခားအကးခစားခြငမားကအသအမတျပျခငး

၁၉။ ဥပေဒကလကနာလက ကမၸဏသည မတပတငထားသည အစရယယာရငအား ထအစရယယာက

အၿပးအျပတပငဆငသအျဖစသတမတဆကဆေဆာငရြကႏငသည။ထသ႔သတမတထားသည အား

ေလာစြာကမၸဏသည(သရၿပးျဖစေစ၊မသရရေသးသညျဖစေစ)ေအာကတြငေဖာျပေသာျပ႒ာနးခက

မားက အသအမတျပရနမလပါ-

(က) လတစေယာကအား ယၾကညအပႏမႈျဖင အစရယယာလကရျဖစသျဖစေၾကာငး။

(ခ) အစရယယာတြငသာတညမျဖစေသာ၊ ခငလမႈမရေသာေနာငလာမည ကာလတြငျဖစေသာ၊

သ႔မဟတ တစစတတစပငးျဖစေသာ အကးခစားခြငရေၾကာငး။

အခနး (၄)

အစရယယာလကမတမား

အစရယယာလကမတထတေပးျခငး

၂၀။ ကမၸဏသည အစရယယာလကမတမားက ဥပေဒႏငအည ထတေပးရန လအပပါကထတေပး

ရမညျဖစၿပး အစရယယာလကမတမားတြင ဥပေဒအရ လအပသညအတငး သတငးအခကအလက

12

အားလးပါ၀ငေစရမည။ထ႕ျပငအစရယယာလကမတမားကအလကထေရာနစပစျဖငလညး ထတေပး

ႏငသည။

ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရငမားသညအစရယယာလကမတရထကခြငရျခငး

၂၁။ ဤဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးအရကမၸဏတြင ပါ၀ငသ အစရငတစဥးခငးစသည ၎တ႔အမညျဖင

မတပတငထားသည အစရယယာအမးအစား အသးသးတြင အစရယယာလကမတ တစေစာငစ

အသးသးက ေတာငးဆပါက အခမရထကခြငရပါသည။

ပးတြအစရယယာရငမားအတြကအစရယယာလကမတ

၂၂။ အစရယယာမားကပဂၢလႏစဥး သ႔မဟတ ႏစဥးထကပေသာ ပဂၢလမားအမညျဖင မတပတင

ထားေသာလညး ကမၸဏသည အစရယယာအမးအစားအလက အစရယယာ အမးအစား

တစရပစအတြက အစရယယာလကမတတစခသာ ထတေပးရနလအပသည။

အစရယယာလႊေျပာငးေပးျခငး သ႔မဟတ တစဆငလႊအပျခငးအတြက အစရယယာလကမတက ပယဖကျခငး

၂၃။ ဤဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးက လကနာလက ဥပေဒလအပခကႏငအည အလကထေရာနစပစျဖင

ထတေပးထားေသာ အစရယယာမားမအပအစရယယာမား လႊေျပာငးျခငးက မတပတငစာရငးသြငး

ရန သ႔မဟတ အစရယယာတစခခက ဥပေဒအရ တစဥးဥးသ႔ တစဆငလႊအပေပးခသညအတြက

ထသကအစရယယာရငအျဖစမတပတငစာရငးသြငးရနေလာကထားလာရာတြငအဆပါအစရယယာ

လကမတက ဖကသမးရန ကမၸဏသ႔ေပးပ႔ရမည။

အစရယယာလကမတအစားထးထတေပးျခငး

၂၄။ အကယ၍ အစရယယာသကေသခလကမတတစေစာငသည ပသ႑ာနပကလင၊ ေပာကဆးလင

သ႔မဟတ ပကစးလင ဒါ႐ကတာမားက သငေလာသညဟ ယဆသညအတငး အေထာကအထား

ႏင ေလာေၾကးခ၀နခပ စသညစညးကမးတ႔က လကနာၿပး အခေၾကးေငြေပးေဆာငေစလက အစ

ရယယာ သကေသခလကမတက အသစလလယေပးႏငသည။

၂၅။ ကမၸဏသည မရငးအစရယယာလကမတ ျပနလညေပးပ႔လာျခငး၊ အပဒ-၂၄ပါအတငး သကေသ

ထငရားျပျခငး၊ အျခားနညးတငျပလာျခငးရပါက လကခရရသညေန႔မ ရကေပါငး (၂၈)ရကအတြငး

သ႔မဟတ ထ႔ထကပတေတာငးေသာကာလအတြငး ဥပေဒလအပခကႏငအည အစရယယာ

လကမတ အစားထးထတေပးျခငးျပရမည။

13

အခနး (၅)

အစရယယာအေပၚပငဆငခြငႏငအစရယယာအားသမးယခရျခငး

အစရယယာအေပၚပငဆငခြင

၂၆။ အစရယယာအသးသး ႏငစပလဥး၍ ေအာကတြငေဖာျပထားေသာ ပမာဏမားက ကမၸဏသည

ပထမဥးစားေပးပငဆငခြငရသည-

(က) အစရယယာအတြကေပးေခရနရေသာမေပးေခရေသးသညပမာဏအားလး။

(ခ) အစရယယာမားရယျခငးအတြက ကမၸဏကေပးရနရေသာ ေကြးေငြပမာဏအားလး။

(ဂ) အစရယယာႏငစပလဥး၍ ကမၸဏသ႔ ေပးေခရမည ေငြပမာဏအားလး။

(ဃ) အပဒ-၄၆ အရေတာငးေခၚၿပး မေပးေခရေသးသည ေငြအေပၚအတးေငြ (ရလင)

(ထအပဒသည အပဒ-၄၅ အရ အေကြးႏငပမာဏမားႏငလညး အကး၀ငသကဆငသည)

ႏင။

(င) ဤအပဒအရရညညႊနးေသာ အခနေစေရာကၿပး မေပးေခရေသးသည ေငြပမာဏအတြက

ကမၸဏမ ကခခေသာ သငေလာသည ကနကစရတႏင အသးစရတမား။

အစရယယာအေပၚပငဆငခြငအတငးအတာ

၂၇။ အစရယယာတစခႏငစပလဥး၍ ကမၸဏသညအျမတေ၀စႏင အျခားခြေ၀ျခငးမားႏင အစရယယာက

ေရာငးခၿပး သ႔မဟတ အျခားနညးစြန႔လႊတျခငးျဖင ရသညပစၥညး အကးအျမတမား အပါအ၀င အစ

ရယယာႏငစပလဥး၍အစရယယာရငသ႔ေပးႏငေသာအျခားေငြပမာဏတ႔ကအထပငဆငခြငရသည။

ကမၸဏ၏ပငဆငခြငက အေထာကအထားျပ၍ အပဒ-၂၆ တြင ရညညႊနးေသာ ပမာဏတစရပရပ၊

အကးအျမတ၊ ကနကစရတႏင အသးစရတတ႔က အျမတေ၀စႏင အျခားခြေ၀ျခငးမား သ႔မဟတ

အျခားပမာဏမားမ ႏႈတျခငး သ႔မဟတ ခႏမျခငးျပႏငသည။

အစရယယာပငဆငမႈႏငပတသက၍ ၄ငးအစရယယာအေပၚ အျမတေ၀စထတယမႈႏင ပတသက၍

၄ငးအျငငးပြားမႈ ျဖစေပၚပါက ကမၸဏ၏ မတပတငစာရငးတြင အစရယယာပငဆငေၾကာငးမတပတင

စာရငးသြငးထားသျဖစျခငးႏငအစရယယာလကမတမရငးတငျပႏငမႈအခက(၂)ခက ျပညစမႈ အေပၚ

မတည၍ ဒါရကတာအဖြ႕၏ အဆးအျဖတကလကနာရမည (သ႕မဟတ) တညဆတရားဥပေဒျဖင

ဆးျဖတမႈကလကနာရမည။ Rights Issueရယယာထတေ၀ျခငးကဒါရကတာအဖြ႕၏ဆးျဖတခကျဖင

သာ ေဆာငရြကမည။

14

ပငဆငခြငမကငးလြတခြငျပျခငး

၂၈။ မညသညအခါတြငမဆ ကမၸဏသည-

(က) အပဒ-၂၆ ႏင ၂၇ ပါျပ႒ာနးခကမားမ အစရယယာတစခက တစခလး သ႔မဟတ တစစတ

တစပငးကငးလြတခြငျပႏငသည။

(ခ) အစရယယာတစစအတြက ေပးေခရနကနရသည ေငြပမာဏမလြ၍ အပဒ-၂၆ တြင

ရညညႊနးသညေငြေပးေချခငးတစခလး သ႔မဟတ တစစတတစပငး၏ ပမာဏတစရပရပ၊

အကးအျမတ/အတး၊ ကနကစရတ၊ အသးစရတတ႔က မယဘ စြန႔ပယျခငး သ႔မဟတ

ေလာေပးျခငးျပႏငသည။

ကမၸဏသညပငဆငခြငကကငသးျခငးအစားသမးယျခငး

၂၉။ အစရယယာတစခႏငစပလဥး၍ အပဒ-၃၀ မ ၃၂အထ ႏင ၂၆ မ ၂၈အထတ႔အကးသကေရာကပါ

ကကမၸဏသည၎၏ပငဆငခြငသ႔မဟတသမးယျခငးကေရြးခယေဆာငရြကႏငသည။ဤအပဒအရ

လပထးလပနညးတစခက အသးျပရန ေရြးခယျခငးသည အျခားအပဒအရ အျခားလပထးလပနညး

က အသးျပႏငသည ကမၸဏ၏အခြငအေရးက ကန႔သတပတပငျခငးမရပါ။

ေတာငးဆသညအခါမားတြငေပးေချခငးမျပသညအတြကသမးယျခငး

၃၀။ အပဒ-၂၆မ ၂၈ အထ ကန႔သတျခငးမရဘ၊ ကမၸဏမ အျခားနညး ဆးျဖတျခငးမျပလင၊ ကမၸဏတြင

ပါ၀ငသ အစရငသည အေၾကာငးၾကားစာျဖင အေၾကာငးၾကားသတမတသည ေပးေခရနေန႔ရက

ကနဆးၿပးေနာက ၂၈ ရကေျမာကေန႔တြင ေပးေခရနေတာငးဆၿပး မေပးေခေသးသည အစရယယာ

တစခခ (အားလး သ႔မဟတ တစစတတစေဒသက) ဒါရကတာမား၏ ဆးျဖတခကတစစတစရာ

သ႔မဟတ အျခားအေရးယ ေဆာငရြကမႈမရေစဘ အျပညအ၀သမးယမည။ ၎ေနာက ကမၸဏသည

သမးယသည အစရယယာက ဖကသမးျခငး၊ ေရာငးချခငး သ႔မဟတ အျခားနညးေဆာငရြကျခငးက

ဥပေဒႏငအည ေဆာငရြကႏငသည။

သမးယေၾကာငး သကေသခခက

၃၁။ အစရယယာတစခက သမးယၿပးျဖစေၾကာငး ေဖာျပထားသည စာျဖင ေရးသား ေၾကညာခကက

ဒါရကတာတစဥး သ႔မဟတ အတြငးေရးမးတစဥးက ျပလပချခငးျဖစလင ယငးေၾကညာခကသည

အခနေစေရာကေသာ အေၾကာငးၾကားစာ ေပးၿပးေနာက အစရယယာက ရထကခြငရေၾကာငး

ေတာငးဆသအားလးအေပၚ၌ျဖစေစ သ႔မဟတ အျခားနညးအားျဖင အဆပါ အစရယယာႏင

15

စပလဥး၍ အကးခစားခြငရသအေပၚ၌ျဖစေစ မျငငးသာေအာင အၿပးသတ ခငမာေသာ သကေသခ

ခကျဖစသည။

သမးယျခငး၏အကးသကေရာကမႈ

၃၂။ အစရယယာတစခက သမးယျခငးတြင အစရယယာသမးယခရသသည-

(က) သမးယျခငးခရသည အစရယယာႏငစပလဥး၍ ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရငအျဖစမ

ရပစၿပးျဖစသည။

(ခ) အပဒ-၃၂ (က) တြင ေဖာျပထားခကအတငးဟ ကန႔သတမထားဘ၊ သမးယျခငးခရသည

အစရယယာႏငစပလဥး၍ ဆးျဖတသတမတေသာ သ႔မဟတ ေၾကညာထားေသာ ေပးေခ

ထားျခငးမရသည အျမတေ၀စ သ႔မဟတ အျခားခြေ၀ျခငးမားအားလးက ဆးရႈးသည။

(ဂ) အပဒ-၄၆ အရေပးေချခငးမျပရေသးသညပမာဏအတြကအတးေငြ(ရလင) အပါအ၀င

သမးယသညေန႔တြင သမးယသည အစရယယာအတြက ကမၸဏသ႔ေပးရနရေသာ

ေငြပမာဏက ေပးရနတာ၀နကနရသည။ ကမၸဏတြင ေငြေပးေချခငးကဒါရကတာဘတ

အဖြ႕မ အားလးျဖစေစ၊ တစစတတစပငးျဖစေစ စြန႔လႊတႏငသည။

ပငဆငခြငအရအစရယယာမားေရာငးချခငးသ႔မဟတသမးယထားသညအစရယယာမားေရာငးချခငး

၃၃။ ကမၸဏသည အပဒ-၃၄ ကလကနာ၍ ပငဆငခြငရသည သ႔မဟတ သမးယရနဆးျဖတသည

မညသည အစရယယာကမဆ ကမၸဏသည ဒါရကတာမားက ဆးျဖတသည စညးကမးခကမားႏင

နညးလမးျဖင ဥပေဒလအပခကအတငး လကနာေဆာငရြကလက ေရာငးချခငးႏင စမခန႔ခြ

အသးချခငးတ႔က ျပလပႏငသည။

၃၄။ ကမၸဏသည ယငးပငဆငခြငရသည မညသညအစရယယာကမဆ ေအာကတြငေဖာျပထားေသာ

အေျခအေနမား မဟတလင ေရာငးချခငးမျပရ-

(က) ပငဆငခြငရသည အစရယယာႏငစပလဥး၍ လတတေလာကာလတြင ေပးေခရန

အခနေစေရာကေသာေငြပမာဏရလင (ဤဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးတြင ရပငခြငရေသာ

ေငြဟ သတမတရမည)။

(ခ) ကမၸဏသည အစရယယာရငအျဖစ မတပတငစာရငးသြငးထားသအား လတတေလာ

ကာလတြငေပးေခရန အခနေစေရာကသည ေငြက ေပးရနလအပေၾကာငး ေဖာျပ၍ စာျဖင

ေရးသားထားေသာ အေၾကာငးၾကားစာက ေရာငးခမည ေန႔ရကမတငမ (၂၈) ရကထက

16

မနညးႀကတင၍ ေပးပ႔အေၾကာငးၾကားၿပး ထသ႔အေၾကာငးၾကားသညအတငး ရပငခြငရေသာ

ေငြက ေပးေချခငး မရလင။

ေရာငးခရေငြ

၃၅။ ကမၸဏသည အစရယယာတစခက ေရာငးချခငး သ႔မဟတ အျခားနညးစမခန႔ခြ အသးချခငး

ျဖငထပငဆငခြငေငြက အခနး-၅ အရ ေအာကပါအတငး အသးျပရမည-

(က) ပထမဥးစြာ အစရယယာကေရာငးချခငး၊ အျခားနညးျဖင စမခန႔ခြ အသးချခငးျပရာတြင

ကနကေသာ ကနကစရတႏင အသးစရတ အားလးအတြက ေငြေပးေချခငး။

(ခ) ဒတယအေနျဖင၊ ေပးေခရမညရပငခြငရေသာေငြ (ပငဆငခြငကစၥတြင) သ႔မဟတ

သမးယသည အစရယယာႏငစပလဥး၍ အစရယယာရငအျဖစ မတပတငစာရငးတငသြငး

ထားသမ မေပးေခရေသးသည ေငြပမာဏအတငးအတာ(ဤဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးတြင

အေကြးတငကနရေနေသာ ေငြေၾကးဟ အဓပၸာယဖြငဆထားသညေငြ)။

၃၆။ ကမၸဏသည လကကနေငြ (ရလင) အစရယယာရငအျဖစ မတပတငစာရငးတငသြငးထားသ

သ႔မဟတ ထသ၏ညႊနၾကားခကအတငး ထလကကနေငြပမာဏက ေပးေခရမည။

ေရာငးချခငးသ႔မဟတအျခားနညးစမခန႔ခြအသးျပျခငး၏အကးသကေရာကမႈ

၃၇။ ကမၸဏသည ဤအခနး-၅ႏငအည သမးယထားသညအစရယယာတစစက ျပနလညေရာငးခရာတြင

လညးေကာငး၊ အျခားထခြေရာငးခရာတြငလညးေကာငး ေခာေမြ႕ေစရနႏင ထေရာကေစရနအတြက

လအပေသာ သ႕မဟတသငျမတေလာကနေသာ ႏစလဖြယေကာငးသာအရာအားလး ကျပလပႏင

သည။

၃၈။ ဤအခနး-၅ အရေရာငးခသည သ႔မဟတအျခားနညးစမခန႔ခြလကသည အစရယယာကလႊေျပာငး

လကခရရသ သ႔မဟတ အျခားနညးလကခရရသသည အစရယယာေရာငးချခငး အျခားနညး

စမခန႔ခြျခငးျဖင ရရသညေငြေၾကးက ဤအခနး-၅ တြငသတမတထားသည နညးလမးအတငး

အသးျပျခငး ရ မရသရရနအခြငအေရးမရပါ။အစရယယာေရာငးချခငး သ႔မဟတအျခားနညးစမ

ခန႔ခြျခငး သ႔မဟတ ထသ႔ ေရာငးခစမခန႔ခြျခငးျဖင ရရသည ေငြေၾကးတ႔က အသးခမႈတ႔ႏင

စပလဥး၍ ပမနအတငး ေဆာငရြကမႈ မရျခငး၊ ခငမာမႈမရ မမနမကန ေဆာငရြကျခငးတ႔ေၾကာင

အစရယယာ လႊေျပာငးလကခရရသ သ႔မဟတ အျခားနညးလကခရရသတ႔၏ အစရယယာ

ပငဆငခြငက ထခကျခငးမရေစရ။

17

၃၉။ ဤအခနး-၅ အရ ေရာငးခသညအစရယယာ သ႔မဟတ အျခားနညးစမခန႔ခြသည အစရယယာက

လႊေျပာငးလကခရရသသ႔မဟတ အျခားနညးလကခရရသသည ၎တ႔ႏင ကမၸဏတ႕အၾကား

အျခားနညး သေဘာတထားျခငး မရပါက အဆပါ အစရယယာကေရာငးချခငး အျခားနညး

စမခန႔ခြျခငး မတငမက ယငးအစရယယာႏငစပလဥးသည ကသငသညေငြေၾကး ေတာငးဆမႈမား

အေပၚ ေပးဆပရန တာ၀နမရေစရ။

တာ၀နရမႈမမလြတကငးျခငး

၄၀။ ဤအခနး-၅ အရ အစရယယာတစခကေရာငးချခငး သ႔မဟတ အျခားနညးစမခန႔ခြျခငးျဖင ရရသည

ေငြေၾကးတ႔သည (အစရယယာေရာငးချခငး သ႔မဟတ အျခားနညးစမခန႔ခြျခငးျပရာတြင ကသင

သည ကနကစရတႏင အသးစရတမားက ေပးေခၿပးေနာက) ေပးေခရမည ရပငခြငရေသာေငြ

သ႔မဟတ အေကြးတငကနရေနေသာ ေငြေၾကးမား အျပညအ၀ေပးဆပရန လေလာကျခငး

မရသညအခါတြင ေပးေခရမည ရပငခြငရေသာေငြ သ႔မဟတ အေကြးတငကနရေနေသာ

ေငြေၾကးမားအတြက တာ၀နရသ သ႔မဟတ တာ၀နရသမားသည ထရပငခြငရေသာေငြက

ကမၸဏသ႕ေပးသြငးရန တာ၀နကနရပါသည။ ဤအခနး-၅ အရ ေဆာငရြကရာတြင အစရယယာရင

အျဖစမတပတငစာရငးသြငးသသညေပးေခရမညရပငခြငရေသာေငြသ႔မဟတေကြးတငကနရ

ေနေသာေငြေၾကးႏင စပလဥး၍ တာ၀နရမႈမ လြတကငးမည မဟတပါ။

သကသာခြငမား

၄၁။ ဤအခနး-၅အရ ၎တ႔၏ ရယယာမားက ေရာငးခခရျခငး သ႔မဟတ အျခားနညး စမခန႔ခြျခငး

ခရသညတြင နစနာသ မညသမဆသည ကမၸဏက ေလာေၾကးအတြက အေရးယ ေဆာငရြက

ခြငသာရၿပး ကမၸဏကျဖစေစ အျခားသတစဥးဥးကျဖစေစ အျခားအခြငအေရးမား၊ သကသာခြငမား

သ႔မဟတ ကစားခြင စသည မညသညအခြငအေရးမားကမဆ တားျမစထားပါသည။

အခနး (၆)

ေတာငးေခၚျခငး

ကမၸဏမ ေတာငးေခၚျခငး

၄၂။ ကမၸဏသညေအာကတြငေဖာျပထားေသာအခကမားကျပလပႏငသည-

18

(က) ထတေပးသညအစရယယာစညးကမးခကမားအရသတမတအခနကာလအတြငး ေပးေခရန

ပါ၀ငသ အစရင၏ မေပးေခရေသးေသာ အစရယယာပမာဏ အားလး သ႔မဟတ အခ႕က

ဒါရကတာမား၏ဆးျဖတခကအတငး ေပးေခရနေတာငးေခၚျခငး။

(ခ) အရစကစနစျဖငေပးေခရနေတာငးေခၚျခငးႏင။

(ဂ) ေပးေခရနေတာငးေခၚျခငးက ရပသမးျခငး သ႔မဟတ ေရႊ႕ဆငးျခငး သ႔မဟတ အခန

ကာလတးျမငေပးျခငး။

ေတာငးေခၚသညအခနကာလ

၄၃။ ေတာငးေခၚျခငးကခြငျပေၾကာငး သ႔မဟတ ဆးျဖတခကတြင အျခားနညးသတမတေၾကာငးျဖင

ဒါရကတာဘတအဖြ႕၏ဆးျဖတခကျပသညအခါတြင ေတာငးေခၚျခငးျပၿပးသညဟ မတယရမည။

အေၾကာငးၾကားျခငးႏငေတာငးေခၚျခငးကေပးေချခငး

၄၄။ ကမၸဏသညပါ၀ငသအစရငသ႔ေတာငးေခၚသညအေၾကာငးၾကားစာကေတာငးေခၚသညပမာဏ

ေပးဆပရမညအခနမတငမ၂၁ရကႀကတင၍စာျဖငေရးသားအေၾကာငးၾကားရမည။အေၾကာငးၾကား

စာတြငေပးေခရမညအခနကာလႏငေပးေခရနနညးလမးကသတမတေဖာရျပရမည။ေတာငးေခၚ

သညအေၾကာငးၾကားစာမရရျခငးသ႔မဟတေတာငးေခၚသညအေၾကာငးၾကားစာေပးပ႔ရနမေတာတဆ

ပကကြကျခငးသည ေတာငးေခၚျခငးက တရားမ၀ငပကျပယေစျခငးမရပါ။

ေပးေခမႈမားကာလသတမတထားျခငးကေပးေခရနေတာငးေခၚမႈဟမတယျခငး

၄၅။ အစရယယာထတေပးသညစညးကမးခကအရထတေပးခနတြငေပးရနသ႔မဟတေပးရနသတမတ

ရကတြငဤဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥး၏ ရညရြယခကအလ႔ငာေပးရမည ပမာဏက သတမတသည

ရကတြင ေပးေခရနအေၾကာငးၾကားၿပး ျဖစေၾကာငးႏင ေတာငးေခၚၿပးျဖစေၾကာငး မတယရမည။

အတး အျမတေပးေချခငး၊ကနကစရတႏငအသးစရတကချခငး၊ကမၸဏတြငပါ၀ငသအစရငမား၏

အစရယယာမားကသမးယျခငးႏငဖကသမးျခငး သ႔မဟတ ေရာငးချခငး သ႔မဟတ အျခားနညးျဖင

စမခန႔ခြျခငးတ႔အပါအ၀ငေတာငးေခၚျခငးအေပၚ ေပးေချခငးမျပသညကစၥႏငသကဆငသည

ဤဖြ႕စညးပ အေျခခစညးမဥးပါျပ႒ာနးခကအားလးသညေတာငးခသညပမာဏကေပးရနေတာငးေခၚ

အေၾကာငးၾကားၿပး ျဖစသညဟမတယရမည။

ေပးေချခငးမျပရေသးသညပမာဏအတြကအတးေငြ

၄၆။ အစရယယာႏငပတသက၍ေပးရနေတာငးေခၚေသာလညးေပးဆပျခငးမျပလငသ႔မဟတအမန

တစကယေပးေခသညေန႔ႏငေပးေခရမညအၾကားျခားနားသညေန႔မားရခပါလငဒါရကတာ

19

ဘတအဖြ႕၏ဆးျဖတသည ႏႈနးထားအတငး အတးေငြကသငေစႏငသည။ကမၸဏသည အတးေငြက

အားလးျဖစေစ တစစတတစပငး ျဖစေစ စြန႔လႊတႏငသည။

ေတာငးေခၚသညအတြကေပးေချခငး

၄၇။ ကမၸဏတြငပါ၀ငသအစရငသညေပးေခရနေတာငးဆသညအခါတငးဒါရကတာမားကသတမတသည

အခနကာလအတငးသတမတသညနညးလမးျဖငသ႔မဟတေတာငးေခၚသညအစရယယာထတေပး

သည စညးကမးခကအတငးေပးေခရမည။

ေတာငးေခၚရာတြငႀကတငေပးေချခငး

၄၈။ ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရငသည ၎ပငဆငသည အစရယယာအတြက မေပးေခရသညပမာဏ

တစရပလးက ျဖစေစ တစစတတစပငးကျဖစေစ ေပးေခရနေတာငးေခၚသညအခါ ေတာငးေခၚသည

ပမာဏ (ရလင) ထကေကာလြန၍ မညသညအခနတြငမဆ ကမၸဏသ႔ေပးေခႏငသည။

အခနး (၇)

အစရယယာလႊေျပာငးျခငး

၄၉။ အစရယယာတစစစ၏ လႊေျပာငးေရးဆငရာစာတမးက လႊေျပာငးသႏင လႊေျပာငးျခငးခရသ ႏစဥး

စလးကလကမတေရးထးအတညျပရမညအျပငလႊေျပာငးသသည ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရငမား

မတပတငစာရငးတြင အစရယယာႏင စပလဥး၍လႊေျပာငးျခငးခရသ၏ အမညကေရးသြငးၿပးသည

အထအစရယယာပငဆငသအျဖစတညရသညဟမတယရမည။သ႕ေသာလညး တရား၀င မတပတင

ဖြ႕စညးထားေသာစေတာအတခနးတစခခတြငစာရငး၀ငေရာငး၀ယမႈျပလပေနသညအစရယယာမား

လႊေျပာငးျခငးကအဆပါစေတာအတခနးႏငစေတာအတခနးမခန႔အပသညအစရယယာမားအပႏမႈ

ႏငလကခခြငရအဖြ႔အစညး သ႔မဟတ အစရယယာမား စာရငးရငးလငးေပးသည အဖြ႕အစညးတ႔မ

သတမတထားသည စညးမဥးစညးကမးမားႏငအည လႊေျပာငးျခငး ျပလပရမည။

၅၀။ ကမၸဏ၏ အစရယယာမား လႊေျပာငးရာတြင ဒါ႐ကတာမား လကခအတညျပႏငေသာ သးစြေနက

႐း႐းမညသညပစျဖငျဖစေစ၊ ျပလပရမည။ သ႕ေသာလညး တရား၀င ဖြ႕စညးဖြငလစထားေသာ

စေတာအတခနး၌ စာရငး၀ငေရာငး၀ယမႈ ျပလပေနသည အစရယယာမား လႊေျပာငးျခငးအတြက

အဆပါ စေတာအတခနး သ႔မဟတစေတာအတခနးမ ခန႔အပသည အစရယယာမားအပႏမႈႏင

လကခခြငရအဖြ႔အစညး သ႔မဟတ အစရယယာမား စာရငးရငးလငးေပးသည အဖြ႔အစညးတ႔မ

သတမတသည သးစြေနက ရးရးပစျဖင လႊေျပာငးျခငးျဖစရမည။

20

၅၁။ တရား၀ငဖြ႕စညး ဖြငလစထားေသာ စေတာအတခနးတြင စာရငး၀ငၿပးေရာငး၀ယလကရေသာ

အစရယယာမားမအပအျခားအစရယယာမားႏငပတသက၍ဆးျဖတခကခမတရာတြငဒါ႐ကတာမား

သည ႏစစဥ ႏစပတလည အေထြေထြအစညးအေ၀း မကငးပမ ၁၄ရကကာလ အတြငး သ႔မဟတ

အျခားသကဆငရာ ဥပေဒတစရပရပတ႔ႏငအညလႊေျပာငးျခငး မတပတငရနကလညး ဆငးငထား

ႏငသည။

(က) ဒါ႐ကတာမားမ ဆးျဖတသည သငေတာေသာႏႈနးထားတစခအား ကမၸဏသ႔ေပးသြငးေစ၍၊

ႏင

(ခ) လႊေျပာငးေပးသသည အမနတကယ လႊေျပာငးေပးႏငခြငရေၾကာငးက လႊေျပာငးျခငး

စာတမးႏငအတ ပးတြ၍ယငးႏငသကဆငသညအစရယယာမား၏သကေသခလကမတ

အျပင အကယ၍ ဒါ႐ကတာမားသည လႊေျပာငးျခငးတစခက မတပတငေပးရန ျငငးပယ

လင ကမၸဏသ႔ အစရယယာလႊေျပာငးျခငးက တငျပသညေန႔မ ၁လအတြငး လႊေျပာငး

ေပးသႏင လႊေျပာငးေပးျခငးခရသတ႔ထ ျငငးပယေၾကာငး ႏ႔တစစာေပးပ႔ရမည။

၅၂။ အစရယယာပငဆငသအျဖစမတပတငၿပးသကသာကမၸဏကအစရယယာအေပၚပငဆငခြင ရသ

အျဖစအသအမတျပရမည။သသယကေရာငရားႏငရနအစရယယာပငဆငသအျဖစ မတပတငၿပး

သမားတြင ကမၸဏရယယာမားကေရာငး၀ယမႈ ျပလပေနသည သကဆငရာစေတာ အတခနး၌

သတမတစညးမဥးစညးကမးမားႏငအည၀ယယထားသည ပဂၢလမားလညးပါ၀ငသည။

အခနး (၈)

အစရယယာမားတစဆငခလႊေျပာငးျခငး

၅၃။ ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရငတစဥးသည အစရယယာပငဆငသညအခန၌ျဖစေစ၊ ေနာကပငး

မညသည အခန၌ျဖစေစ၊၎ကြယလြနသညအခါ၎၏အစရယယာမားကလႊေျပာငးေပးရနမညသည

ပဂၢလ၊ ပဂၢလမားအားမဆ အမညတငသြငးထားႏငသည။ ဤသ႔ေသာကစၥရပတြင ကမၸဏသည

ေနာကဆးအမညတငသြငးထားသအားသာလငထအစရယယာအားပငဆငခြငရသပဂၢလ သ႔မဟတ

ပဂၢလမားအျဖစအသအမတျပရမည။ ထသ႔အမညတငသြငးျခငး မရေသာအခါတြငမ ကြယလြနသည

တစဥးတညးပငဆငသညအစရယယာပငရင၏ေသတမးစာအတညျပသႏငအေမြထနးသ တ႔ကသာ

ယငးအစရယယာ၏ ပငဆငသအျဖစ ကမၸဏကလကခ မညျဖစသည။ အကယ၍ ရယယာက

အမညႏစခသ႔မဟတႏစခထက ပ၍အစရယယာ က မတပတငထား လင၊ တစဥးေသဆးသြား ပါက

ကနရသသ႔မဟတကနရသမားသ႔မဟတကနရသ၏ေသတမးစာအတညျပသ သ႔မဟတ အေမြထနး

စာရရသ သာလင ယငးအစရယယာ၏ ပငဆငခြင ရသ ျဖစေၾကာငး ကမၸဏက အသအမတ

ျပရမည။

21

၅၄။ မညသမဆအစရယယာတစစကပငဆငခြငရလာလငဒါ႐ကတာမားကအခါအားေလာစြာေတာငးဆ

ေသာ သကေသအေထာကအထားမားက တငျပႏငမသာလင ကမၸဏတြင ပါ၀ငသ အစရငအျဖစ

မတပတငျခငးခယခြငရေစရမည သ႔မဟတ ထသက မမကယတငမတပတငျခငး ခယမညအစား

ယငးအစ ရယယာမားက ေသဆးသ သ႔မဟတ လမြအျဖစခယထကသက လႊေျပာငးပငဆငခြင

ရစဥကလႊေျပာငးႏငသကသ႔လႊေျပာငးႏငခြငရသည။သ႔ေသာဒါ႐ကတာမားသညမညသညကစၥတြင

မဆ ေသသ သ႔မဟတ လမြခယလႊေျပာငးခြငရစဥက ေလာကထားသညအခါ မတပတငျခငးက

ျငငးပယျခငးသ႔မဟတဆငးငထားျခငးျပလပႏငသည။ဒါရကတာမားသညအစရယယာလႊေျပာငးျခငး

ကမတပတငရန လအပေသာ အျခား စာရြက စာတမး ႏငအတ တငျပေသာ လႊေျပာငးရန အတြက

ေလာကလႊာကလကခရရသညေန႔မစ၍ ၂၁ ရက အတြငး ျငငးပယႏငၿပး ဘတအဖြ႔က အစရယယာ

လႊေျပာငးျခငးျငငးပယေၾကာငးအေၾကာငးျပခကပါရသည ဆးျဖတခကခမတရမည။ကမၸဏသည

ျငငးပယ သညဆးျဖတခကက အေၾကာငးျပခကႏငတကြထတျပနၿပးေနာက၇ရကအတြငး လႊေျပာငး

လကခမညသႏင လႊေျပာငးမညသတ႔ထ အေၾကာငးၾကားရမည။ ထ႔ျပင ဒါရကတာမားသည ခြငျပ

ထားေသာ ျငငးဆကာလက အနညးဆးျဖစရန ၾကးစားရမည။

၅၅။ ပဂၢလတစဥးသည အစရယယာတစစက အထကပါအတငးပငဆငခြငရလာလငထသသည မလ

မတပတငထားသကယတငရရခေသာ အျမတေ၀စမားႏင အျခားခစားခြငမားက ရရခြင ရေစ ရမည။

သ႔ေသာထသသည ကမၸဏတြငပါ၀ငသအစရငအျဖစမတပတငခရျခငးမရမကမၸဏ အစညးအေ၀း

မားႏငစပလဥး၍ ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရငမားသ႔ အပႏငးထားသည မညသည အခြငအေရးကမ

ရရခြငရမည မဟတ။

လႊေျပာငးျခငးစာရြကစာတမးမားကဆကလကထနးသမးထားရျခငးႏငျပနလညေပးအပျခငး

၅၆။ ကမၸဏသည-

(က) အစရယယာလႊေျပာငးျခငးမားကမတပတငစာရငးသြငးရနအတြကလႊေျပာငးျခငးစာရြက

စာတမး အားလးက ဒါရကတာမားက ဆးျဖတသတမတသည ကာလအတြငး သ႔မဟတ

ဥပေဒ လအပခကအတငး ထနးသမးထားရရမည။

(ခ) လမလညေၾကာငး သ႔မဟတ လမလညေၾကာငး သသယျဖစဖြယရသည ကစၥမတစပါး

ဒါရကတာမားက မတပတငစာရငးသြငးေပးရန ျငငးပယသည အစရယယာလႊေျပာငးျခငး

စာရြကစာတမးမားက ျပနေတာငးပါက ေပးပ႔သထ ျပနလညေပးပ႔ရမည။

22

အခနး (၉)

မတညေငြရငးေျပာငးလျပငဆငျခငး

၅၇။ ဒါ႐ကတာမားသည အေထြေထြအစညးအေ၀းႀကးတြင ကမၸဏ၏အတညျပခြငျပခက အရတငျပရရ

ေသာအထးဆးျဖတခကတစရပက လကနာ၍မတညေငြရငးကတးျမႇငျခငးႏင သငေလာေသာ

အစရယယာ မားအျဖစ ခြစတျခငးက ဆးျဖတခြငျပခကတြင သတမတေပးသည ပမာဏအတငး

ျပလပႏငသည။

၅၈။ ေနာကထပအစရယယာမားထတေ၀ျခငးျဖငကမၸဏ၏မတညရငးႏးေငြကတးျမငရန ဒါရကတာမား မ

ဆးျဖတပါလင ကမၸဏတြင ပါ၀ငသ အစရငမားသ႔ ယငးတ႔ တစဥးခငးက (အတနးအစားခြျခားမႈ

မရဘ) ရယပငဆငထားေသာလကရအစရယယာမား၏ အခးအစားအတငး အစရယယာမားက

ကမၸဏတြင ပါ၀ငသ အစရငမားသ႔ ကမးလမးရမည။ ကမၸဏတြင ပါ၀ငသ အစရငအေနႏင ရပငခြင

ရေသာ အစရယယာ အေရအတြကက သတမတေဖာျပေသာ ႏ႔တစစာျဖင ကမးလမးျခငးျပရမည

ျဖစပါသည။ ကမးလမးခကက လကမခပါကျငငးဆသညဟ မတယရမညအခနကလညး ကန႔သတ

ေဖာျပရမည။ထသ႔သတမတရကေကာလြနသညျဖစေစ၊ႏ႔တစစာေပးခရေသာအစရငကကမးလမး

ထားေသာအစရယယာမားကလကခရနျငငးဆေၾကာငးအေၾကာငးၾကားစာကရရလငျဖစေစ၊ကမၸဏ

အတြက အကးရဆးဟ ယဆေသာ နညးလမးအတငး ဒါရကတာမားက ယငးအစရယယာမားက

ခြေ၀ရငးလငးႏငသည။

၅၉။ အစရယယာသစမားသညလညးမလမတညေငြရငးပါအစရယယာမားနညးတေတာငးေခၚျခငးမားက

ေပးေခရန တရား၀ငထနးသမးထားပငခြင၊ လႊေျပာငးျခငး၊ တစဆငလႊေျပာငးျခငး၊ သမးယျခငး ႏင

အျခားနညးေဆာငရြကျခငး စသညသတမတခကမားႏင အကး၀ငေစရမည။

၆၀။ ကမၸဏသည အထးအေထြေထြအစညးအေ၀းတြငသာမနဆးျဖတခကမားအရ -

(က) လကရအစရယယာအေရအတြကကေပါငးစညးျခငးျဖငမလအစရယယာထကစေပါငး

ကစလစေသာ အစရယယာမားျဖစေအာငဖနတးႏငသည။

(ခ) လကရအစရယယာမားျဖစေစ၊အျခားမညသညအစရယယာမားကမဆျဖစေစ၊မလ

အစ ရယယာ အေရအတြကထက ထပမ ခြစတျခငးျဖင အစရယယာအေရအတြက

တစခလးျဖစေစ၊ တစစတတစေဒသကျဖစေစ အစရယယာအေရအတြကထက တးပြား

ခြစတေသာ အစရယယာမားျဖစေအာင ခြစတႏငသည။

23

(ဂ) ဆးျဖတခက ခမတသညေန႔တြင ရယျခငး မျပရေသးေသာ သ႔မဟတ ရယရန

သေဘာတျခငး မရေသးေသာ မညသညအစရယယာမားကမဆ ပယဖကႏငသည။

၆၁။ ကမၸဏသည အစရယယာမတညေငြရငးႏငမညသည မတညေငြရငးအာမခအထးရနပေငြကမဆ

ေလာချခငး ကအထးဆးျဖတခကမားျဖငျမနမာႏငငကမၸဏမားဥပေဒပဒမ၁၁၅က လကခ ခြငျပ

ထားသည ေဘာငအတြငးမ မညသညနညးျဖငမဆ ျပလပႏငသည။

၆၂။ ကမၸဏ၏ အစရယယာမားက ဥပေဒက လကခခြငျပထားသည နညးလမးမားႏငအည ျပနလည

၀ယယႏငသည။

၆၃။ ကမၸဏ၏ အစရယယာမားက ၀ယယျခငးႏင သကဆငသည ေငြေၾကးအေထာကအပမားက

ဥပေဒက လကခခြငျပထားသည နညးလမးမားႏငအည ေဆာငရြကႏငသည။

အခနး (၁၀)

အခြငအေရးႏငကန႔သတမႈမားကေျပာငးလျခငးႏငပယဖကျခငး

အစရယယာအမးအစားႏငစပလဥး၍အခြငအေရးႏငကန႔သတမႈမားကေျပာငးလျခငးႏငပယဖကျခငး

၆၄။ အစရယယာမားထတေပးသည စညးကမးခကမားႏင ဥပေဒက အေထာကအထားျပလကနာလက

အစရယယာအမးအစားတစရပမအျခားအမးအစားတစရပသ႔ျပနလညေျပာငးလခြျခားသတမတျခငး

အပါအ၀ငမညသညအစရယယာအမးအစားေပၚတြငမဆပးတြထားသည သ႔မဟတ စညးေႏာငထား

သညအခြငအေရးႏငကန႔သတခကမားကေအာကပါအတငး ေျပာငးလျခငး သ႔မဟတ ပယဖကျခငး

ျပႏငသည-

(က) အဆပါအမးအစားရ အစရယယာရငမား၏ အနညးဆး ၇၅% ကစာျဖငေရးသားသေဘာ

တညခကေပးျခငးျဖင။

(ခ) အဆပါအမးအစားရ အစရယယာရငမား၏အစညးအေ၀းမခမတေသာအထးဆးျဖတခက

ျဖင သေဘာတညမႈအရ ေဆာငရြကျခငးျဖင။

အမးအစားတအစရယယာမားဆကလကထတေ၀ျခငးျဖငေျပာငးလမႈမရျခငး

၆၅။ အစရယယာမားထတေပးသညစညးကမးခကမားႏငအညတညေသာအခြငအေရးႏငကန႔သတခက

မားရသညအမးအစားတ အစရယယာမားဆကလက ထတေ၀ျခငးျဖင မညသညအစရယယာ

24

အမးအစား ေပၚတြငမဆ ပးတြထားသည သ႔မဟတ စညးေႏာငထားသည အခြငအေရးမားႏင

ကန႔သတခကမားက ေျပာငးလေစသညဟ မတယျခငးမရေစရပါ။

ဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးအားေျပာငးလျခငး

၆၆။ ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရငတစဥးစသည ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရငတစဥးျဖစလာသညေန႔မစ၍

ဤဥပေဒႏငအည ျပလပထားသည ဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥး၏ ျပငဆငထားခကမားအား

လကနာေဆာငရြကရန သေဘာတညၾကသည။

အခနး (၁၁)

အေထြေထြအစညးအေ၀းမား

ဥပေဒအရ လကနာကငးပရသည ကမၸဏအစညးအေ၀း

၆၇။ ျမနမာႏငငကမၸဏမားဥပေဒ ပဒမ ၁၄၈၏လအပခကအရကမၸဏဖြ႕စညးတညေထာငသည ေန႔မ စ၍

၂၈ ရကေအာကမနညး ၆လထက မမားေသာကာလအတြငး ကမၸဏတြငပါ၀ငသမားသည ဥပေဒ

အရလကနာကငးပရသညအေထြေထြအစညးအေ၀းကငးပရမည။ဥပေဒအရလကနာကငးပ ရသည

အစရငခစာကျပစၿပးဒါ႐ကတာမားသ႔မဟတဥက႒ကမနကနေၾကာငးသကေသခလကမတ ေရးထး

ေစရမည။

ႏစပတလည အေထြေထြ အစညးအေ၀း

၆၈။ ကမၸဏ၏ အေထြေထြအစညးအေ၀းက ကမၸဏအား ဥပေဒအရ ဖြ႕စညးတညေထာငထားသည

ေန႔ရကမ စ၍ တစဆယရစလအတြငးတြင ကငးပေပးေစရမည။ ထသ႔ ကငးပၿပးေနာက ျပကၡဒနႏစ

တစႏစလင အနညးဆး တစႀကမ (ေနာကဆးကငးပၿပးစးသြားေသာ အေထြေထြ အစညးအေ၀း

ၿပးဆး၍တစဆယငါးလထကမပသညအခန၌)ကမၸဏ၏ အေထြေထြအစညးအေ၀းႀကးက ျမနမာႏငင

ကမၸဏမားဥပေဒပါ အတငးေခၚယကငးပရမညသ႔မဟတ ယငးနညးအတငးေခၚယသည အေထြေထြ

အစညးအေ၀းကငးပရနပကကြကခသညရေသာေနာကလာမညတစလအတြငးကမၸဏတြငပါ၀ငသ

အစရငမားအေနျဖင အေထြေထြအစညးအေ၀းက ဒါ႐ကတာမားကေခၚေလရသညနညးလမးမား

အတငး ပစတကေခၚယခြငရေစရမည။

၆၉။ အစညးအေ၀းအေၾကာငးၾကားစာတြင ထညသြငးေဖာျပသညျဖစေစ၊ မေဖာျပသညျဖစေစ

ႏစပတလည အေထြေထြအစညးအေ၀းလပငနးတြင ေအာကပါတ႔ပါ၀ငသည-

(က) ကမၸဏက ႏစပတလည ဘ႑ာေရးဆငရာရငးတမးမား၊ ဒါရကတာမား၏အစရငခစာႏင

စာရငးစစအစရငခစာတ႔က လကခအတညျပျခငးႏင ေဆြးေႏြးတငပငျခငး၊

25

(ခ) ဒါရကတာမားေရြးခယျခငးႏင၊

(ဂ) ဒါရကတာမား အခေၾကးေငြသတမတျခငးႏင

(ဃ) စာရငးစစခန႔အပျခငးႏင အခေၾကးေငြသတမတျခငး။

အထကေဖာျပပါ အစညးအေ၀းမားက အေထြေထြအစညးအေ၀းမားဟ ေခၚဆ၍ ကနအစညးအေ၀းမားက

အထးအစညးအေ၀းမားဟ ေခၚဆရမည။

၇၀။ ဒါ႐ကတာမားသည သငေလာသညဟ ယဆသည မညသညအခန၌မဆ၊ အထးအေထြေထြ

အစညးအေ၀းက ေခၚယႏငသည။ ထ႔ျပင ေတာငးဆျခငးျပလာ၍ေသာလညးေကာငး၊ သ႔မဟတ

အစညးအေ၀းကငးပရန ပကကြကပါကလညးေကာငး၊ အထးအေထြေထြ အစညးအေ၀းက ေခၚေစ

ႏငသည။အကယ၍ မညသညအခနတြငမဆ ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာ အတြငး

အစညးအေ၀း အထေျမာကႏငေလာကေသာဒါ႐ကတာမားအေရအတြကမရပါကမညသညဒါ႐ကတာ

မဆလညးေကာငး၊ ကမၸဏ၏ ပါ၀ငသအစရငမားကေသာလညးေကာငး၊ျမနမာႏငင ကမၸဏမား

ဥပေဒႏင အညဒါ႐ကတာမားက အစညးအေ၀းက ေခၚယေစသည နညးလမးမားအတငး အထး

အေထြေထြ အစညးအေ၀းက ေခၚယႏငသည။

အခနး (၁၂)

အေထြေထြ အစညးအေ၀းႀကးမားတြင ေဆာငရြကခကမား

၇၁။ ျမနမာႏငငကမၸဏမားဥပေဒပဒမ ၁၅၂ ပဒမခြ (က) ပါ အထးဆးျဖတခကမားႏင စပလဥးေသာ

ျပဌာနးခကမားကလကနာလက အနညးဆး၂၈ရကႀကတင၍ႏ႔တစစာက(ႏ႔တစစာ ထတသညေန႔

သ႔မဟတ ႏ႔တစစာထတၿပးျဖစသညဟ သေဘာေဆာငေသာေန႔က ဖယထတလက၊ သ႔ေသာ

ႏ႔တစစာ ေပးအပၿပးသညေန႔အပါအ၀ငထညသြငးေရတြကရမည) အစညးအေ၀းကငးပမည အခန၊

နာရ၊ ေန႔ရကႏင ေနရာတ႔က ေဖာျပလက ပါ၀ငသ အစရငမားအား ဖတၾကားရမည။

အေထြေထြ အစညးအေ၀းကငးပရန အေၾကာငးၾကားစာက ဤဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးႏင ဥပေဒ

တ႔တြင ျပ႒ာနးထားသညအတငး ကမၸဏတြငပါ၀ငသအစရငမားႏငဤဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးႏင

ဥပေဒတ႔အရအေၾကာငးၾကားစာေပးပ႔ရနလအပသမားထေပးပ႔ရမည။ထသ႔ေပးပ႔ရာတြငအေၾကာငး

ၾကား စာႏငအတ လအပေသာ သတငးအခကအလကမား ဥပေဒႏငအည လအပခကအတငး ပးတြ

ပါရေစရမည။ အထးလပငနးရပ ကစၥရပအတြကျဖစေစ၊ ယငးလပငနး၏ ေယဘယသေဘာ အေန

အထားအရဆကလကေဖာျပမညနညးလမးအတငးႏ႔တစစာခအပရမည။သ႔မဟတအျခားနညးလမး

ရခလင ကမၸဏ၏ အေထြေထြအစညးအေ၀းက သတမတႏငသည။ ႏ႔တစစာခအပ ဖတၾကားရာ

26

တြင ျမနမာႏငငကမၸဏမားဥပေဒ သ႔မဟတ ကမၸဏ၏ဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးမားအရ ႏ႔တစစာ

လကခခြငရသမားထ ေပးအပဖတၾကားရမည။ သ႔ေသာ ႏ႔တစစာ ေပးအပရန မေတာတဆ ခန

လပမျခငး သ႔မဟတ မညသည ကမၸဏတြင ပါ၀ငသအစရငမဆ ႏ႔တစစာလကခရရမႈမရျခငး

အေၾကာငးေၾကာင မညသညအေထြေထြ အစညးအေ၀းတြငမဆ ေဆာငရြကခသည ေဆာငရြကခက

မားက ပကျပယေစျခငး မျဖစေစရ။

ဒါရကတာမားႏငစာရငးစစမားလညးအေထြေထြအစညးအေ၀းကငးပရနအေၾကာငးၾကားစာရထကခြငရျခငး

၇၂။ ဒါရကတာမားႏင စာရငးစစသညအေထြေထြအစညးအေ၀းအားလးတြင အေၾကာငးၾကားစာရရရန

တကေရာကရနႏင တငျပေျပာဆရန ရထကခြငရသည။

ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရငသညအစညးအေ၀းတကေရာကသညဟမတယျခငး

၇၃။ ကမၸဏတြငပါ၀ငသအစရငတစဥးသည အေထြေထြအစညးအေ၀းတြင တကေရာကႏငၿပး ေအာက

ေဖာျပပါ နညးလမးတစရပရပအရလညး အစညးအေ၀းတြင တကေရာကသညဟ မတယႏငသည-

(က) ကယတငတကေရာကျခငး၊ သ႔မဟတ

(ခ) တရား၀ငလႊအပထားေသာအကးေဆာငကယစားလယ(Attorney) ျဖငတကေရာကျခငး၊

သ႔မဟတ

(ဂ) ကယစားလယ(Proxy)ျဖင တကေရာကျခငး၊ သ႔မဟတ

(ဃ) ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရငသည (ကမၸဏ/ေကာပေရးရငးအဖြ႔အစညးတစခ) ျဖစပါက

ကမၸဏကယစားျပပဂၢလျဖင တကေရာကျခငး။

ကမၸဏတြငပါ၀ငသအစရင၏တရား၀ငလႊအပထားေသာအကးေဆာငကယစားလယ

၇၄။ ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရငသည သတမတကာလအတြငးကငးပသည အေထြေထြ အစညးအေ၀း

တြငျဖစေစ၊ အေထြေထြအစညးအေ၀းတစခ သ႔မဟတ အားလးတြငျဖစေစ ၎တ႔ကယစား

ေဆာငရြကရန တရား၀င လႊအပထားေသာ အကးေဆာငကယစားလယကခန႔ထားႏငသည။ ကမၸဏ

တြငပါ၀ငသအစရငကယစား အကးေဆာငကယစားလယက ေဆာငရြကမည ပထမအစညးအေ၀း

မကငးပမ (၇၂)နာရေအာက မနညးေစဘအကးကယစားလယလႊစာက ကမၸဏ၏ရးခနးတြငျဖစေစ

အစညးအေ၀းအေၾကာငးၾကားစာတြငသတမတေဖာျပသညေနရာတြငျဖစေစတငျပထားရမည။

အေထြေထြ အစညးအေ၀းမဥကဌကေတာငးဆသညအခါျပနလညမရပသမးႏငေသာ အကးေဆာင

ကယစားလယ ကယစားလယလႊစာကဥကဌထတငျပရမည။ ဥပေဒကအေထာကအထားျပလကနာ

27

လကအကးေဆာငကယစားလယ၏ တရား၀ငမႈက ဥကဌ၊ ဥကဌမရလင ဒါရကတာမား၏

ဆးျဖတခက သည အၿပးသတႏငစညးေႏာငမႈရေစရမည။

ကမၸဏ/ေကာပေရးရငးအဖြ႔အစညးတစခ၏ကမၸဏကယစားျပပဂၢလ

၇၅။ ကမၸဏတြင ပါ၀ငသ အစရငသညကမၸဏ/ေကာပေရးရငးအဖြ႔အစညးတစချဖစပါလငဥပေဒအရ

လပဂၢလတစဥးဥးက ၎၏ကယစားလယအျဖစ သတမတကာလအတြငး ကငးပသည အေထြေထြ

အစညးအေ၀းတြငျဖစေစ၊ အေထြေထြအစညးအေ၀းတစခခ သ႔မဟတ အားလးတြင ျဖစေစ

၎၏ကယစား ေဆာငရြကရန အခြငအာဏာေပး၍ ခန႔ထားႏငသည။ ထကမၸဏကယစားျပပဂၢလ

သည ၎ကခန႔အပသည ကမၸဏ/ေကာပေရးရငး အဖြ႕အစညးျဖစသည ကမၸဏတြင ပါ၀ငသ

အစရငကသ႔ အာဏာရၿပး ဆးျဖတခကခမတ ေဆာငရြကျခငးမားတြငလညး ကမၸဏတြင ပါ၀ငသ

အစရငကသ႔ မေပးျခငး ေဆာငရြကႏငသည။

အေထြေထြအစညးအေ၀းအထေျမာကရနလအပသညဥးေရ

၇၆။ အစညးအေ၀းထေျမာကေစရန လအပေသာ ပါ၀ငသ အစရငဥးေရ ျပညစစြာတကေရာကျခငးမျပမ

အစညးအေ၀းစတငရန အခနကေရာကေစကာမ မညသညအေထြေထြအစညးအေ၀းတြငမ လပငနး

ကစၥက ေဆာငရြကျခငးမျပရ။ ဤတြင အျခားနညးသတမတခကမား စစဥထားၿပးရသညမားမ

တစပါး ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရင ငါးဥးကယတငတကေရာကမ အစညးအေ၀းအထေျမာက

ေစေသာ ဥးေရ ျပညစသညဟ သတမတသည။

အစညးအေ၀းအထေျမာကရနအနညးဆးဥးေရတကေရာကမႈမရျခငး

၇၇။ ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရငမား ေတာငးဆခကအရ ခၚယထားေသာအစညးအေ၀းအတြက

ခနးဆထားေသာအခနကေရာကၿပးနာရ၀ကအတြငးအစညးအေ၀းအထေျမာကေစမညကမၸဏတြင

ပါ၀ငသအစရငဥးေရတကေရာကျခငးမရလင၊အဆပါအစညးအေ၀းကဖကသမးရမည။အျခားကစၥ

တစရပရပေၾကာငျဖစလင အစညးအေ၀းက တညေသာေန႔၊ တညေသာအခန၊တညေသာ ေနရာ၌ပင

ေနာကရကသတပတသ႕ေရႊ႕ဆငးထားရမည။အကယ၍ေရႊ႕ဆငးထားေသာ ေန႔ရက တြင ကငးပမည

အစညးအေ၀း၌ အစညးအေ၀းအထေျမာကေစရနတကေရာကရမည ကမၸဏ တြငပါ၀ငသ အစရင

ဥးေရသည ခနးဆထားေသာအခနကေရာကၿပးနာရ၀ကအတြငး တကေရာက လာျခငး မရလင

တကေရာကလာသမေသာကမၸဏတြငပါ၀ငသအစရငမားသညအစညးအေ၀းအထေျမာကေစသည

ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရင ဥးေရ ျဖစေစရမည။

28

အေထြေထြအစညးအေ၀းဥကဌ

၇၈။ အေထြေထြအစညးအေ၀းတငးတြငဒါရကတာဘတအဖြ႕၏ဥကဌ၊ဒါရကတာဘတအဖြ႕၏ဥကဌမရက

ဒါရကတာဘတအဖြ႕၏ဒတယဥကဌ(ရလင)သညအစညးအေ၀းဥကဌအျဖစေဆာငရြကခြငရသည။

ဒါရကတာဘတအဖြ႕၏ဥကဌ ႏင ဒတယဥကဌမား မရဘ ၎တ႔ႏစဥးသည အစညးအေ၀းစရန

သတမတခနေနာကပငး မနစ ၃၀ အတြငး တကေရာကလာျခငးမရလင သ႔မဟတ ဥကဌအျဖစ

ေဆာငရြကလျခငးမရၾကလင၊တကေရာကလာၾကသညဒါရကတာမားကအစညးအေ၀းဥကဌက

ေရြးခယႏငသည။ဒါရကတာမားကထသ႔ေရြးခယေပးျခငးမရလငတကေရာကလာၾကသညကမၸဏ

တြင ပါ၀ငသအစရငမားကဒါရကတာတစဥးကဥကဌအျဖစေရြးခယရမည။အကယ၍ဒါရကတာတစဥး

မတကေရာကလာျခငးမရလငသ႔မဟတဒါရကတာတစဥးတစေယာကကမဥကဌအျဖစေဆာငရြက

လျခငးမရလငကမၸဏတြငပါ၀ငသအစရငမားသညကမၸဏတြငပါ၀ငသအစရငမားထမတစဥးက

(သ႔မဟတ ၄ငးတ႔၏ ကယစားလယ၊တရား၀ငလႊအပထားေသာ အကးေဆာင ကယစားလယ

သ႔မဟတ ကမၸဏကယစားျပပဂၢလ) က ဥကဌအျဖစ ေရြးခယရမည။

၇၉။ အေထြေထြအစညးအေ၀း၏ ဥကဌသညအကးစးပြားဆငရာ ပဋပကၡျဖစပြားျခငးသ႔မဟတ ၎တ႔၏

ဆငျခငတတရားအရအစညးအေ၀း၏အစအစဥတစခ သ႔မဟတတစခထကပေသာ အစအစဥမား

တြင ေဆာငရြကရန သ႔မဟတ ဆးျဖတခကခမတရန ကမၸဏတြငပါ၀ငသအစရငဒါရကတာ အဖြ႕၀င

မားအထမတစဥးက (သ႔မဟတ၎တ႔၏ ကယစားလယ၊ တရား၀ငလႊအပထားေသာ ဥပေဒ

အကးေဆာငသ႔မဟတကမၸဏကယစားျပပဂၢလ)ကဥကဌအျဖစခန႔အပႏငသည။ထသ႔ဥကဌတာ၀န

ခန႔အပျခငးခရသသညဤဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးႏငဥပေဒတ႔အရအပႏငးေသာဥကဌ၏အခြင

အာဏာႏငဆငျခငတတရားကယငးအစအစဥမားအတြကသာလငကငသးႏငသည။ထသ႔ခန႔အပ

သညတာ၀နၿပးဆးၿပးေနာကတြင၎သည ဥကဌေနရာတြင ျပနလည၍ ဆကလက ေဆာငရြက

ရမည။

ဥကဌ၏အခြငအာဏာမား

၈၀။ အေထြေထြအစညးအေ၀း၏ ဥကဌသည အစညးအေ၀း၏ လပထးလပနညးမားႏင ေယဘယ ျပမ

ေဆာငရြကရနကစၥမားကတာ၀နယရသည။ ေယဘယ ျပမေဆာငရြကခကမားႏင လပထးလပနညး

တ႔ႏငစပလဥး၍ ဥကဌ၏ ဆးျဖတခကသည အၿပးသတႏငအတညျဖစေစရမည။

၈၁။ မညသည အေထြေထြအစညးအေ၀းတြငမဆ အစညးအေ၀း ဥကဌက ဆးျဖတခကက ခမတၿပး

သ႔မဟတသတမတမအမားစျဖင ခမတၿပး သ႔မဟတ မခမတေသးေၾကာငးေၾကညာၿပးထသ႔ အကး

သကေရာကမႈက အစညးအေ၀းမတတမးတြင မတတမးတငလင ထေၾကညာခကသည အဆပါ

ဆးျဖတခကက ေထာကခသညမ သ႔မဟတ ကန႔ကြကသညမအေရအတြကႏင အခးအစားတ႔က

29

မတတမးတငျခငးရသညျဖစေစ မရသညျဖစေစ ထေၾကျငာခကသညအၿပး သတသကေသခခက

ျဖစ သည။

၈၂။ မညသညအေထြေထြအစညးအေ၀းတြငမဆဆးျဖတခကတစရပအတြကမေပးျခငးကလကမား

ျပျခငး ျဖငဆးျဖတႏငသည။(လကမားျပ၍ရရေသာအေျဖက ေၾကညာေနစဥျဖစေစ၊ ေၾကျငာျခငး

မျပမတြင ျဖစေစ) ဥကဌကျဖစေစ၊အစညးအေ၀းတကေရာကလာသ အစရယယာရငအမားစက

ျဖစေစ၊ မေပးသစာရငးက ေတာငးဆျခငးမျပလင၊ ထ႔အျပငမေပးသစာရငးက ေတာငးဆခၿပး

မဟတလငလကမားျပ၍မေပးျခငးျဖငဆးျဖတေသာ ဆးျဖတခကတစရပတြင အတညျပေၾကာငး

သ႔မဟတ အမား သေဘာတအတညျပေၾကာငး သ႔မဟတ အမားစ၏ သေဘာဆႏၵအရအတည

ျဖစေၾကာငးသ႔မဟတ႐ႈးနမသြားေၾကာငးတ႔သညဥကဌ၏ေၾကညာခကတစရပတြငပါ၀ငၿပးျဖစသည။

ထ႔ျပငအဆပါအကးသကေရာကမႈက ကမၸဏ၏ေဆာငရြကမႈ မတတမးစာအပတြငေရးသြငးခက

တစရပ ျပလပျခငးသည ေထာကခမ သ႔မဟတ ကန႔ကြကမ အေရအတြကက ေသာ လညးေကာငး၊

အခးအဆကေသာလညးေကာငး၊သကေသထငရားျပရနမလပ၊ယငးဆးျဖတခကအတြကလေလာက

သညအၿပးသတ သကေသခခက ျဖစေစရမည။

၈၃။ အကယ၍ မဆႏၵေပးသစာရငးက နညးလမးတကေတာငးဆလာပါက ဥကဌ၏ၫႊနၾကားခကအတငး

စာရငးေကာကယရမည။ ထ႔အျပင ေကာကယရရေသာ မဆႏၵစာရငးအေျဖသည မေပးသ စာရငး

ေကာကယရန ေတာငးဆသည အစညးအေ၀း၏ ဆးျဖတခကဟ မတယရမည။

၈၄။ လကမားျပျခငးျဖစေစ၊ မဆႏၵစာရငးေကာကယျခငးျဖစေစ၊ ေဆာငရြကရာတြင ဆႏၵမမားတညေန

သည ကစၥရပတြင ဥကဌသည အစညးအေ၀းတြင လကျပျခငးျဖစေစ၊ မဆႏၵေပးသစာရငးတြင

ပါ၀င၍ ျဖစေစ ဒတယ သ႔မဟတ ဆးျဖတမတစမေပးပငခြငရရမည။

၈၅။ အစညးအေ၀း ဥကဌတစဥး ေရြးခယတငေျမႇာကရာတြငျဖစေစ၊ အစညးအေ၀းေရႊ႕ဆငးရနကစၥ

ေပၚေပါကလာလငျဖစေစ၊အဆးအျဖတတစခရယရာတြငျဖစေစ၊ယငးအတြကဆႏၵမေပးသစာရငး

ေကာကယျခငးက ခကခငးေဆာငရြကရမည။ အျခားမညသညကစၥအတြကမဆ ေတာငးဆေသာ

ဆႏၵမေပးသစာရငး ေကာကယျခငးက အစညးအေ၀းသဘာပတ၏ ၫႊနၾကားသညအခနတြင

ေဆာငရြကရမည။

အေထြေထြအစညးအေ၀းက ေရႊ႕ဆငးျခငး

၈၆။ အစညးအေ၀းအထေျမာကေစသည ပါ၀ငသ အစရငဥးေရတကေရာက၍ အထေျမာကေသာ

မညသညအစညးအေ၀း၏ သေဘာတညခကအရ သဘာပတသည အစညးအေ၀းက

တစေနရာသ႔ျဖစေစ၊ အခနတစခနမ တစခနသ႔ျဖစေစ ေရႊ႕ဆငးႏငသည။သ႔ေသာ ေရႊ႕ဆငး

အစညးအေ၀း၌ ေဆာငရြကရန ကနရခသည မၿပးျပတေသးေသာ လပငနးကစၥမတစပါး အျခား

30

မညသညလပငနးကစၥကမ ေဆာငရြကျခငး မျပရ။ အစညးအေ၀းအတြက ႏ႔တစစာက မလ

အစညးအေ၀းတစရပအတြကကသ႔ပငေပးပ႔ရမည။အထကေဖာျပပါအတငးမတစပါး၊

အစညးအေ၀း ေရႊ႕ဆငးျခငး တစရပအတြကျဖစေစ၊ ေရႊ႕ဆငးအစညးအေ၀းတစရပတြင

ေဆာငရြကရန လပငနးကစၥရပ အတြကျဖစေစ၊မညသညႏ႔တစစာကမ ခအပေပးရန လအပျခငး

မရေစရ။

အေထြေထြအစညးအေ၀းေရႊ႕ဆငးေၾကာငးအေၾကာငးၾကားျခငး

၈၇။ အေထြေထြအစညးအေ၀းတစခကရကေပါငး(၂၈)ရကထကပ၍ေရႊ႕ဆငးမညဆပါကထသ႔ေရႊ႕ဆငး

ေၾကာငးအေၾကာငးၾကားစာက ကမၸဏတြင ပါ၀ငသ အစရငမားအားလးႏင ဤဖြ႕စညးပ အေျခခ

စညးမဥးသ႔မဟတ ဥပေဒအရအေၾကာငးၾကားစာ ရထကခြငရသညအျခား သကဆငသမား အားလး

ထ မလအစညးအေ၀း ကငးပစဥကကသ႔ ထတေပးရမည။

အခနး (၁၃)

မေပးျခငး

မအမားစျဖငခမတသညဆးျဖတခက

၈၈။ ဤဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥး သ႔မဟတ ဥပေဒအရ အျခားသတမတမ အေရအတြက ေထာကခမႈျဖင

ဆးျဖတရနလသည ကစၥရပမအပ အေထြေထြအစညးအေ၀းတြင အဆျပဆးျဖတခကမားအားလးက

သာမနမအမားစ ေထာကခမျဖင ဆးျဖတရမည။

၈၉။ လကမားျပ၍မေပးျခငးတြငကယတငသ႔မဟတ ကယစားခန႔၍တကေရာကေနေသာပါ၀ငသ

အစရငတငးသည မတစမေပးခြငရသည။ မေပးသစာရငးေကာကယျခငးတြင ပါ၀ငသ အစရငတငး

သည မမပငဆငေသာ အစရယယာတစစစအတြက မတစမစ ေပးပငခြငရသည။

၉၀။ ပးတြပငဆငသမားကစၥ၌ အမည၀ါစဥ၀ါအရငဆး ပဂၢလကယတငျဖစေစ၊ ကယစားလယျဖငျဖစေစ

ေပးေသာ မတစမက ကနရေသာ ပးတြပငဆငသမား၏ မမားအား ထတပယလက လကခရမည။

အဆပါ ၀ါရငမႈကစၥအလ႔ငာ ပါ၀ငသအစရငမား၏ မတပတငစာရငးပါ အမညနာမ ရပတညမႈ

အစအစဥအတငး ဆးျဖတရမည။

၉၁။ စတမမနသ ပါ၀ငသ အစရငတစဥး သ႔မဟတ စရငပငခြငအာဏာရေသာ မညသညတရား႐းကမဆ

႐းသြပေၾကာငး အမန႔တစရပခမတခရၿပးသ ပါ၀ငသ အစရငအတြက အဆပါပဂၢလ၏ ကယစားလယ

ကေကာမတျဖစေစ၊ အျခားတရား၀င အပထနးသကျဖစေစ လကမားျပ၍ မေပးျခငး စနစအရေသာ

31

လညးေကာငး၊ မေပးသ စာရငးေကာကယျခငးအရေသာလညးေကာငး၊ မေပးပငခြငရသည။ ထ႔ျပင

မစာရငးေကာကယ ျခငးနညးျဖင မေပးရာတြင အဆပါ မညသညကယစားလယ ေကာမတသ႔မဟတ

တရား၀ငအပထနးသမဆ ကယစားလႊအပျခငးျဖင မေပးႏငသည။

၉၂။ ဆႏၵမေပးရာတြငေပးသစာရငးေကာကယျခငးတြငကယတငျဖစေစကယစားလယျဖငျဖစေစမေပး

ႏငခြငရသည။ သ႔ေသာ ျမနမာႏငငကမၸဏမားဥပေဒ ပဒမ ၁၅၃ (က) ပါ ျပဌာနးခကမားႏငအည

အစရငျဖစေသာ ကမၸဏ၏ ကယစားျပပဂၢလအေနျဖင အစညးအေ၀း တကေရာကျခငး မျပႏငပါက

အဆပါ ကမၸဏ၏ အျခားပဂၢလတစဥးက အာဏာတညလကရေသာယငးကမၸဏ၏ ဒါ႐ကတာမား

၏ဘတအဖြ႕ဆးျဖတခကတစရပျဖငခန႔အပၿပးမေပးပငခြငရသည။ရေနသမ ကာလ ပတလး အျခား

ကယစားလယျဖင မေပးျခငးက မညသည ကမၸဏကမ ျပလပခြငမရေစရ။

ဥကဌ၏အဆးအျဖတမ

၉၃။ အေထြေထြအစညးအေ၀းတြင ဆးျဖတခကအတြက လကျပမေပးျခငးျဖစေစ၊ မခြဆးျဖတျခငးျဖစေစ

မေပးရနရၿပး ႏစဖကမအေရအတြက တညေနပါက အစညးအေ၀း ဥကဌသည ကမၸဏတြင ပါ၀ငသ

အစရငကယစားလယ၊ တရား၀ငလႊအပထားေသာဥပေဒအကးေဆာငႏငကမၸဏကယစားျပ ပဂၢလ

အျဖစ ရထားေသာ မမားအျပင အဆးအျဖတမကလညးထပမ၍ေပးႏငသည။

ကယစားလယကမေပးျခငး

၉၄။ ကယစားလယလႊအပျခငးခရသတစဥးကဒါရကတာဘတအဖြ႕မသတမတထားေသာ ပစျဖငျဖစေစ၊

စာခပစာတမးျဖငခန႔ထားရာတြငလႊအပသကယတငလကေရးျဖငျဖစေစ၊လႊအပသကအခြင အာဏာ

ေပးထားသညကယစားေဆာငရြကသကကယတငနညးလမးတကေရးသား ၍ျဖစေစ၊ စာျဖင ခန႔ထား

ရမည။အကယ၍လႊအပသသညေကာပေရးရငးတစခချဖစလင ယငး၏အသး ျပၿမ႐းတဆပ ခတႏပ

လကေသာလညးေကာငးအခြငအာဏာေပးထားသညအရာရတစဥးသ႔မဟတကယစားေဆာငရြကခြင

ရသကေသာလညးေကာငးေရးသားလကလႊအပခန႔ထားရမည။ကယစားလယအျဖစ မေပးရန

လႊအပျခငးခရသသည ကမၸဏ၏ ပါ၀ငသ အစရငျဖစရပါမည။ သ႔ေသာ ၎သည အရြယေရာကၿပး

ပဋညာဥျပႏငသ တစဥး ျဖစၿပးစတေပါသြမးသ မျဖစရပါ။အကယ၍ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရငသည

ကမၸဏသ႔မဟတ အဖြ႕အစညးျဖစပါကျမနမာႏငင ကမၸဏမားဥပေဒ ပဒမ၁၅၃(က)ႏငအညယငး

ကမၸဏ ၏ အရာရတစဥးဥးက ျဖစေစ၊အျခား တစဥးဥး က ျဖစေစ အာဏာအပႏငး၍ ကယစားမ ေပး

ပငခြငရေစရမည။

၉၅။ ဥပေဒကအေထာကအထားျပလကနာလကကယစားလယသညအေထြအေထြအစညးအေ၀း၌

အဆျပဆးျဖတခကကမေပးျခငး၊မမေပးဘေနျခငးက၎ဆႏၵအတငးေရြးခယေဆာငရြကႏငသည။

32

သ႔ေသာ ၎အား ကယစားလယအျဖစ ခန႔အပသညစာခပတြင ကယစားလယသည မေပးရမည

သ႔မဟတ မမေပးဘေနရမညဟ ညႊနၾကားထားပါက ညႊနၾကားသညအတငး ျပလပရမည။

ကယစားလယ၊ တရား၀ငလႊအပထားေသာဥပေဒအကးေဆာင သ႔မဟတ

ကမၸဏကယစားျပပဂၢလတ႔ကမေပးျခငး၏တရား၀ငမႈ

၉၆။ ကမၸဏသညအေထြေထြအစညးအေ၀းမစတငမသ႔မဟတကငးပခနတြငအစရငတစဥးသညေအာကပါ

ကစၥရပတစခခ ျဖစေပၚခေသာလညး၊ အဆပါ ကစၥရပက စာျဖင ေရးသားသည အေၾကာငးၾကား စာ

မရရခပါလင၄ငးအစရငအား ကယစားျပသည ကယစားလယ၊ အကးေဆာငကယစားလယ၊ ကမၸဏ

ကယစားျပ ပဂၢလတစဥးဥးက မေပးထားရခပါလင အဆပါ မသည တရား၀ငသည-

(က) ေသဆးချခငး။

(ခ) စတေပါသြပသြားချခငး။

(ဂ) ခန႔အပထားမႈသ႔အခြငအာဏာေပးအပမႈကျပနလညရပသမးချခငး။

(ဃ) တတယပဂၢလ၏ခန႔အပမႈအခြငအာဏာကျပနလညရပသမးချခငး။

(င) ခန႔အပျခငး သ႔မဟတ အခြငအာဏာအပႏငးျခငးႏငစပလဥးသည အစရယယာမားက

လႊေျပာငးချခငး။

အစရယယာပးတြပငဆငသမားမေပးျခငး

၉၇။ အပဒ-၉၈ က အေထာကအထားျပလကနာလကအစရယယာပးတြပငဆငေသာပးတြအစရယယာရင

တစဥးသည အေထြေထြအစညးအေ၀းတြငအဆျပဆးျဖတခက အေပၚပးတြ အစရငျဖစသည

အား ေလာစြာ အစရယယာမားအားလးအတြက မေပးႏငသည။

၉၈။ အေထြေထြအစညးအေ၀းတြင ပးတြအစရယယာရင တစဥးထကပ၍ အစညးအေ၀းတကေရာကပါက

မေပးရာတြင မတပတငစာရငး၌ ဥးစြာအမညစာရငးပါ၀ငသ ပးတြအစရယယာရင၏ မကသာ

ထညသြငးတြကရမည။

33

အခနး (၁၄)

ေပါငႏျခငးမား(Mortgages) ႏင ေကြးၿမတာ၀နတငရျခငး (Charges)ျပလပႏငသည အခြငအာဏာ

၉၉။ ကမၸဏသည ျမနမာႏငငကမၸဏမားဥပေဒ ပဒမ ၂၂၉ တြင ေဖာျပထားသည ေပါငႏျခငးႏင ေႀကြးၿမ

တာ၀နတငရျခငးတ႔ကျပလပေဆာငရြကႏငခြငရေစရမည။မတပတငအရာရသညကမၸဏသ႔မဟတ

အေပါငခသသ႔မဟတ ေကြးၿမတာ၀နတငရျခငးအား လကခသသ႔မဟတ၄ငးတ႔ကယစား ေဆာငရြက

သကျမနမာႏငငကမၸဏမားဥပေဒပဒမ ၂၃၄ ႏငအည တငျပလာသည အဆပါ ေပါငႏျခငးႏင

ေကြးၿမ တာ၀နတငရျခငးတ႔က မတပတငေပးရမည။

မတပတငျခငးမျပလင ပကျပယေသာေပါငႏျခငးမား (Mortgages)ႏင ေကြးၿမတာ၀နတငရျခငး (Charges)

၁၀၀။ ကမၸဏက ျပလပခေသာ ေပါငႏျခငး သ႔မဟတ ေၾကြးၿမတာ၀န တငရျခငးအားလးသည ေအာကပါ

အမးအစား တစရပရပျဖစခလင

(၁) မညသညေနရာတြငမဆ တညရေသာ မေရႊ႕မေျပာငးႏငသည ပစၥညးတစရပရပ သ႔မဟတ

ထပစၥညးမားတြင ပါ၀ငသည အကးခစားခြင တစရပရပႏင စပလဥးသည ေပါငႏျခငး

သ႔မဟတ ေကြးၿမတာ၀နတငရျခငးတစရပရပ၊

(၂) ကမၸဏတြင သာမနလပငနးမားအတြက တငရသည ေကြးၿမ (book debts)ႏင စပလဥး၍

ေပါငႏျခငး သ႔မဟတ ေကြးၿမတာ၀နတငရျခငးတစရပရပ၊

(၃) စးပြားေရးလပငနးတြင အသးျပေဆာငရြကေနသည ပစၥညးမားမအပ ကမၸဏ၏ ေရႊ႕ေျပာငး

ႏငေသာ ပစၥညးတစရပရပႏင သကဆငေသာ ေခးေငြႏင စပလဥး၍ ေပးသညအာမခခက

(pledge) မဟတေသာ ေပါငႏျခငး သ႔မဟတ ေကြးၿမတာ၀နတငရျခငးတစရပရပ၊

ေပါငႏျခငး သ႔မဟတ ေကြးၿမတာ၀နရျခငးတ႔က သတမတေဖာျပထားသည ပစႏငအတ သကေသ ထငရား

ေစသည စာရြကစာတမး မတတစေစာငက ထသ႔ ျပလပသညေန႔မ (၂၈)ရကအတြငး မတပတငအရာရထ

တငျပျခငး မရလင ပဒမခြ (ခ)ႏငအည ကမၸဏ၏ ပစၥညး သ႔မဟတ တာ၀နယမႈႏင စပလဥးသည

အာမခခက တစရပရပက ေပးအပထားသညအခါ စာရငး ရငးလငးဖကသမးေရးအရာရႏင ကမၸဏ၏

ၿမရငတ႔အေပၚ ပကျပယေစရမည။ သ႔ေသာ ထကစၥရပမားတြင အာမခထားသည ေငြေၾကးမား က

ျပနလညေပးဆပရနအတြက ပဋညာဥစာခပတစရပရပ သ႔မဟတ တာ၀နတစရပရပအား ထခကျခငး

မရလင ဤျပဌာနးခကအရ အာမခထားသည ေငြေၾကးမားက ခကခငးေပးေခရမည။

34

အခနး (၁၅)

ကယစားလယမား

၁၀၁။ ကယစားလႊေျပာငးခရသႏင အခြငအာဏာေပးအပျခငးခရသ သ႔မဟတ အျခားလပပငခြင

ေပးအပျခငး ခရသ(ရလင)တစဥးကခန႔ထားသည စာခပစာတမး/ ကမၸဏမ သတမတေသာ

ကယစားလယ လႊစာေအာကတြင ခန႔ထားသက လကမတ ေရးထးထားျခငးျဖငေသာလညးေကာငး၊

အဆပါအာဏာ သ႔မဟတ လပပငခြင ေပးအပထားျခငးအတြက ႏႀတျဖင မနကနေၾကာငး

သကေသခ လကမတေရးထးထားသည စာခပစာတမးမတတစေစာင/ ကမၸဏမ သတမတေသာ

ကယစားလယလႊစာျဖင ေသာလညးေကာငး၊ ျပလပလက အဆပါစာခပစာတမးတြင

အမညေဖာျပထားသက မေပးရန ၾကရြယေသာ အစညးအေ၀းကငးပမည အခနမတငမ (၇၂)

နာရေအာက မနညးေစဘ ကမၸဏ၏ မတပတငၿပး႐းတြင တငသြငးၿပးျဖစေစရမည။ ထ႔အျပင

ကယစားလယလႊအပျခငးခရသအား ခန႔ထားသညစာခပစာတမးျပလပတငသြငးရန ပကကြကလင

ယငးက တရား၀ငသညဟ သတမတျခငး မခထကေစရ။

အခနး (၁၆)

ဒါရကတာမား

ဒါရကတာမား၏ အေရအတြက

၁၀၂။ ဥက႒ႏင လြတလပစြာ ေဆာငရြကႏငေသာ ဒါရကတာမား အပါအ၀င ဒါ႐ကတာဥးေရသည (၅) ဥး

ထက မနညးေစဘ (၁၅) ဥးထက မမားေစရ။

ဒါရကတာမားသညလပဂၢလျဖစရန

၁၀၃။ ဒါရကတာမားသညလပဂၢလျဖစရမည။

၁၀၄။ ဒါရကတာမားသည အရညအခငးျပည အစရယယာပငဆငေသာ ကမၸဏမား၏ ကယစားျပေသာ

လပဂၢလလညး ျဖစႏငသည။

ဒါရကတာမား၏အရညအခငးမား

၁၀၅။ ဒါ႐ကတာတစဥးသည အစရယယာအနညးဆး (၅၀၀၀) စ က ပငဆငရမညျဖစၿပး ျမနမာႏငင

ကမၸဏမားဥပေဒပဒမ (၁၇၅) ပါ ျပဌာနးခကမားကလညး လကနာရနတာ၀နရသည။

35

ဒါရကတာမား၏ရာထးသကတမး

၁၀၆။ ဥပေဒကလကနာ၍ ဒါရကတာတစဥးခငးစသည ဤဖြ႔စညးပအေျခခစညးမဥးအရ ၎တ႔အား

ထတပယျခငးမျပမခငး ဒါရကတာရာထးတြငတညရသည သ႔မဟတ ဥပေဒအရဒါရကတာအျဖစမ

အလအေလာက ရပစသညအထ ဒါရကတာရာထးတြင ဆကလကတညရသည။

ဒါရကတာကခန႔ထားျခငးႏငထတပယျခငး

၁၀၇။ ကမၸဏသည မညသညဒါရကတာတစဥးကမဆထသ၏ ရာထးသကတမးမကနဆးမ အထး

ဆးျဖတခကျဖင ထတပယႏငျပး ထရာထးအတြက အျခားပဂၢလ တစဥးကသာမနဆးျဖတခကျဖင

ထသအစားခန႔ထားႏငသည။ သ႕ေသာထသ႕ခန႕ထားျခငးခရသ ဒါရကတာ၏ ရာထးသကတမးသည

မမအစား၀ငေရာကေသာ ေနရာတြငေဆာငရြကခေသာ ဒါရကတာ၏ ရာထးသကတမး

အတငးသာျဖစသည။

၁၀၈။ ကမၸဏ ပထမဥးဆး ဒါ႐ကတာမား/ကမၸဏတညေထာငသမားမာ -

(၁) ဥးခစခင (၁၉) ဥးေအာငျမင (၃၇) ဥးမးေအာငေကာ

(၂) ဥးခငေမာငေအး (၂၀) ဥးေဇာ၀ငးဥး (၃၈) ဥး၀ငးျမငလႈင

(၃) ဥးေအာငသနးဥး (၂၁) ဥးလေမာျမငေမာင (၃၉) ဥးေအာငမငး

(၄) ဥးစန၀ငးလႈင (၂၂) ဥးျမငဥး (၄၀) ဥးရာဇာမး

(၅) ဥးလေမာငေရႊ (၂၃) ဥးေမာငေမာငေဇာ (၄၁) ဥးေအာငသနး

(၆) ဥးေဇာေဇာ (၂၄) ဥးသနးထြနး (၄၂) ဥးျမငဥး

(၇) ဥးေဇာ၀ငးရန (၂၅) ဥးမးေထြး (၄၃) ေဒၚခခ

(၈) ဥးလမး (၂၆) ဥးမငးလြငေအာင (၄၄) ေဒၚသတာ၀ငး

(၉) ဥးရမငးေအာင (၂၇) ေဒၚဇငမငးမငးဥး (၄၅) ဥး၀ငးေဌး

(၁၀) ဥးမးသရေအး (၂၈) ဥးလဥး(ခ)ဥးလမငး (၄၆) ဥးျမစးလြင

(၁၁) ဥးေအာငေဇာဥး (၂၉) ဥးေမာငေမာငတင (၄၇) ဥးခငေမာငဘ

(၁၂) ဥးေအာငစးသာ (၃၀) ဥးတင၀ငး (၄၈) ဥးေကာမးခင

(၁၃) ဥးသတးဟနး (၃၁) ဥးေကာလငး (၄၉) ဥးေကာသေအာင

36

(၁၄) ဥးအာယ (၃၂) ဥးေကာေကာ၀ငး (၅၀) ဥးျမငႏင

(၁၅) ဥးေသာငး၀ငး (၃၃) ဥးဥးဘးသနး (၅၁) ေဒၚမာမာေအး

(၁၆) ဥးတငေမာငလႈင (၃၄) ဥးလေပါ (၅၂) ဥးထြနးေအး

(၁၇) ေဒါကတာစးထြနး (၃၅) ဥးလႈငစး (၅၃) ဥးထြနးလငး

(၁၈) ဥးေကာေဇာေအာင (၃၆) ဥးကကႀကး

၁၀၉။ ကမၸဏ၏ ပထမဥးဆး ဒါ႐ကတာမားက လအပသညဟ ယဆပါက အထး အေထြေထြ အစညးအေ၀း

တစရပ ေခၚယ၍ သာမန ဆးျဖတခကတစရပျဖင ပထမဥးဆး ဒါ႐ကတာမားက တးခ႕ခန႔ထား

ႏငသည။

၁၁၀။ (က) ကမၸဏသည ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရငမား၏ အကးစးပြားက ကာကြယႏငရနႏင

ေကာငးမြနေသာစမအပခပမႈစနစျဖစေစရန လြတလပေသာ ဒါ႐ကတာမားက ခန႕အပ

ႏငသည။ကမၸဏ၏ ဒါ႐ကတာမား သညျမနမာႏငင ကမၸဏမားဥပေဒပဒမ(၁၆၀)ပါ

ျပဌာနးခကမားကလကနာလက ဒါ႐ကတာဘတအဖြ႕၏ၫႊနၾကားခကႏငအညကမၸဏ၏

စးပြားေရး လပငနးမားက စမခန႔ခြရန တာ၀န ရသည။ဒါ႐ကတာမားသည ကမၸဏ၏

စးပြားေရးလပငနးႏင စပလဥး၍ ဆးျဖတခကမား ခမတႏငၿပး၊ကမၸဏ၏ ေဆာငရြကမႈမား

က လမးၫႊနျခငး၊ ေစာငၾကညစစေဆးျခငးျပလပရမည။ ထပဂၢလတ႔သည ကမၸဏက

ပးေထာငျခငးႏင မတပတငျခငးကစၥရပ အသးသးအတြက ကနကစရတ အဖးအခမား

အားလးက ေပးေခႏငသည။

(ခ) ဒါ႐ကတာအဖြ႕သည စာရငးစစေကာမတ (Audit Committee)၊ စညးကမးပငးဆငရာ

စးမးေရးေကာမတ (Governance Committee)၊ အခေၾကးေငြမတေရး ေကာမတ

(Remuneration Committee)၊ လမနေနရာမနရရေရးေကာမတ (Nomination

Committee) ၊ ဆး႐ႈးမႈအႏရာယစမခန႔ခြေရး ေကာမတ(Risk Management

Committee)စသညတ႕ကဖြစညး၍၄ငးေကာမတမား၏တာ၀န၀တရားမားက သတမတ

ေပးရမည။

ဒါ႐ကတာမား၏ လပပငခြငႏငတာ၀နမား

၁၁၁။ ဒါ႐ကတာမားဘတအဖြ႕သည အခါအားေလာစြာ ဒါ႐ကတာမားအထမ ဥက႒တစဥး၊ ဒ-ဥက႒

တစဥးႏငအမႈေဆာငအရာရခပတ႔ကေရြးခယခန႔အပႏငသည။ထ႔ျပငအဖြ႕၀ငမဟတေသာလပငနး

37

ကၽြမးကငစြာ စမခန႔ခြႏငမညသငေတာသတစဥးက အမေဆာငအရာရခပ(CEO) အျဖစခန႔အပႏင

သည။အမႈေဆာငအရာရခပသည ဒါရကတာအဖြ႕၀ငျဖစရနမလပါ။

၁၁၂။ ဥက႒သည ဘတအဖြ႔က ဥးေဆာင၍ လပငနးမဟာဗဟာ စမကနးမားက ခမတေဆာငရြကျခငး၊

လပေဆာငရမညလပငနးနယပယ (scop) ၊ဥးတညခက တ႔က ဘတအဖြ႕ႏငအတ ခမတျခငးႏင

ကမၸဏ၏ လပငနးေဆာငရြကခကမားက ထမးေၾကာငးျခငးျပလပရမည။

၁၁၃။ CEO ၏တာ၀န၀တရားမားက ဒါရကတာဘတအဖြ႕မ သတမတျပဌာနးႏငသည။ (သ႕မဟတ)

သတမတျပဌာနးျခငးမရလငေအာကပါအတငးျဖစသည-

(က) ဘတအဖြ႕မ ခမတထားေသာ မဟာဗဟာစမကနးမားက အေကာငအထညေဖာ

ေဆာငရြကျခငး၊ထသ႕ေဆာငရြကရာတြငႏစအလကလပငနးလာထားခကမားကရညမနးခ

ကသတမတ၍ အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကျခငး

(ခ) ဘတအဖြ႕အစညးအေ၀းမားတြင လပငနးေဆာငရြကမႈအေျခအေနမားက အစရငခ

တငျပျခငး မဟာဗဟာစမကနးမားအတြက ဘတအဖြ႕ႏငနးကပစြာ ေဆာငရြကျခငး

(ဂ) လပငနးအေကာငအထညေဖာေဆာငရြကရနအတြက လေလာကေသာ ဖြ႕စညးပႏငစမခန႕

ခြေရး၀နထမးမားအား ဥးေဆာငျခငး

(ဃ) ဌာနတြငးႀကးၾကပမႈစနစ(internal control) ၊ လပငနး၏ လပငနးစဥမား( business

process) အား စဥဆကမျပတတးတကရန အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကျခငး

(င) လပငနးအေကာငအထညေဖာရန လအပေသာ အရငးအျမစမားအား ေရြ႕ေျပာငး သးစြျခငး

(resources allocation)၊ စမခန႕ခြျခငး

သငေလာေသာအခနကာလႏင သငေလာေသာ ေထာကပေၾကး (လခစား သ႔မဟတ ေကာမရင

သ႔မဟတ အျမတေ၀စခစားခြင သ႔မဟတ တမးစက တစစတတေဒသခစားခြင)က ၎တ႔က

သငေလာသညဟ ထငျမငသညအတငးေပးႏငသည။

၁၁၄။ ေအာကေဖာျပပါကစၥရပမားတြငဒါရကတာအဖြ႕သညဥက႒၊ဒ-ဥက႒ႏင၊အမေဆာငအရာရခပ

(CEO)တ႔အနကမတစဥးဥးကေသာလညးေကာငး၊ပးတြ၍ေသာလညးေကာငးအာဏာအပႏငး

ႏငသည။

(က) မေရႊ႕မေျပာငးႏငေသာ ပစၥညးမားေရာငး၀ယျခငး၊ တညေဆာကျခငး။

(ခ) အျခားအေရာငးအ၀ယကစၥမား။

38

(ဂ) ျပညတြငး/ျပညပ အဖြ႕အစညးမားႏင စးပြားေရးလပငနးဆငရာ နားလညမႈစာခြ နလႊာမား

ခပဆျခငး၊လပငနးသေဘာတစာခပမားခပဆေဆာငရြကျခငး။

အထကပါလပပငခြငထကေကာလြနေသာကစၥမား၊ဖကစပစာခပကသ႔အေရးႀကးေသာပဋညာဥ

စာခပမား ခပဆျခငးႏင အျခားအဖြ႕အစညးႏငပးေပါငးဖကစပ လပကငျခငး ကစၥရပမားတြင

ဒါ႐ကတာ အဖြ႕၏ ဆးျဖတခကရယၿပးမသာ လပကငရမည။

၁၁၅။ ယခလတတေလာအခနတြင ဒါ႐ကတာမားသည ကမၸဏအတြက ေခငားယျခငးျဖငေသာ

လညးေကာငး၊ အျခားနညးျဖငေသာလညးေကာငး (အစရယယာမတညေငြရငးထတေ၀ျခငးအျပင)

ရရထားေသာ ေငြေၾကးအနက မရငးလငးရေသးသျဖင ကနရေနသည ေငြပမာဏသည မညသည

အခန၌မဆ ကမၸဏ၏ အေထြေထြအစညးအေ၀း၏ ခြငျပခကမရဘ ထည၀ငၿပးေသာ အစရယယာ

မတညေငြရငးထက ပလြနးျခငး မရေစရ။

၁၁၆။ ဒါ႐ကတာမားသည ေအာကပါကစၥမားအတြကမတတမးတငထားရရမည။

(က) အရာရမား ခန႔ထားျခငး၊

(ခ) ဒါ႐ကတာမားအစညးအေ၀းဒါ႐ကတာမား၏ေကာမတအစညးအေ၀းမား၊

(ဂ) ကမၸဏ၏အစညးအေ၀းမား၊ဒါ႐ကတာအစညးအေ၀းမား၊ေကာမတအသးသးအစညးအေ၀း

ေဆြးေႏြးခကမား၊ မတတမးမား၊ဆးျဖတခကမားႏင ေဆာငရြကခကမား

ထ႔ျပငဒါ႐ကတာမား အစညးအေ၀းသ႔မဟတ ဒါ႐ကတာမား၏ ေကာမတ အစညးအေ၀းသ႔

တကေရာကေသာ ဒါ႐ကတာတငးသည ယငးကစၥအလ႔ငာ ထားရေသာ စာအပတြင လကမတေရး

ထးရမည။

၁၁၇။ ဒါ႐ကတာရာထးသည ဒါ႐ကတာႏငပါတသက၍ ေအာကပါကစၥတစခခေပၚေပါကလင လစလပ

ေစရမည -

(က) ခန႔ထားၿပး ႏစလအတြငး ရာထးရယရနေသာလညးေကာငး၊ ထ႔ေနာက မညသညအခနမဆ

မမအား ဒါ႐ကတာရာထးခန႔ထားရန အရညအခငးျပညစေစေရးအတြက ပငဆငရန

လအပေသာ အစရယယာအမးအစား (ရလင)က မမက ပငဆငျခငးမ ရပစလင၊

(သ႔မဟတ)

(ခ) စတေပါသြပသျဖစေၾကာငး စရငပငခြင အာဏာရတရား႐းမ ေတြ႕ရလင၊ (သ႔မဟတ)

(ဂ) ေဒ၀ါလခရေၾကာငး သ႔မဟတ လမြျဖစေၾကာငးဆးျဖတခရလင၊ (သ႔မဟတ)

39

(ဃ) မမပင အစရယယာမားအေပၚ ေတာငးေခၚျခငးမားက ေတာငးေခၚၿပးသညေန႔မေျခာကလ

အတြငး ေပးသြငးရန ပကကြကလင၊ (သ႔မဟတ)

(င) ကမၸဏသ႔ စာျဖင ေရးသား အေၾကာငးၾကား၍ဒါ႐ကတာအျဖစ ၎၏ ရာထးေနရာမ

ႏတထြကလင (သ႔မဟတ)

(စ) ေသဆးခလင (သ႔မဟတ)

(ဆ) ျမနမာႏငငကမၸဏမားဥပေဒပါ ျပဌာနးခကမား သ႔မဟတ ဤကမၸဏ၏ ဖြ႕စညးပအေျခခ

စညးမဥးမား ႏငအည လပငနးမ ဖယရားျခငးခရလင (သ႔မဟတ)

(ဇ) ျမနမာႏငငကမၸဏမားဥပေဒပါ ျပဌာနးခကမား သ႔မဟတ ဤကမၸဏ၏ ဖြ႕စညးပ

အေျခခစညးမဥးမားတြင သတမတေဖာျပထားေသာဒါရကတာရာထးေနရာအတြက

လအပသည အရညအခငးတစရပရပက ရရရန (သ႔မဟတ) ညညြတရန ပကကြကလင

(သ႔မဟတ)

(စ) ဒါ႐ကတာမားဘတအဖြ႕ထ ပကကြကျခငးအတြက ခြငတငျခငးမရဘ ဒါ႐ကတာအစညး

အေ၀းသ႔ သးႀကမဆကတက တကေရာကရန ပကကြကျခငး သ႔မဟတ ဒါ႐ကတာမား

အစညးအေ၀းအားလးက တစဆကတညးျဖစေသာ သးလတာအထ တကေရာကရန

ပကကြကျခငး တ႔အနက အခနပ၍ ၾကာရညေသာကစၥက ကးလြနလင၊ (သ႔မဟတ)

(ည) ဒါရကတာအဖြ႕အား ထတေဖာအသေပးျခငးမျပဘ ကမၸဏမ ေခးေငြသ႔မဟတ အာမခ

တစခလကခရယလင၊ (သ႔မဟတ)

(ဋ) ဒါရကတာအဖြ႕အားထတေဖာအသေပးျခငးမျပဘကမၸဏႏငျပလပေသာစးပြားေရးလပငနး

ႏငသကဆငေသာအစညးအေ၀းတစခခမအကးအျမတတစခခႏငဆကစပေနလင

သ႔မဟတပါ၀ငခစားျခငးရလာလင၊(သ႔မဟတ)ကမၸဏမေဆာငရြကေနသည လပငနးမားႏင

တကရကယဥျပငလပငနး လပကငျခငးျဖစလင

(ဌ) (၆) လထကပေသာ ေထာငဒဏခမတျခငး ခရလင (သ႔မဟတ) ကယကငသကၡာ

ပကယြငးသညက အေၾကာငးျပ၍ ေထာငဒဏခမတျခငးခရလင

သ႔ရာတြင မညသ႔ပငျဖစေစကာမ ဒါ႐ကတာတစဥးသည ဒါ႐ကတာမား၏ ခြငျပခကျဖင ကမၸဏႏင

ကနထ႐ကလပေသာ သ႔မဟတ လပငနးေဆာငရြကမႈျပၾကေသာ အျခားမညသညကမၸဏ

သ႔မဟတ အစစပလပငနး၏အစရင သ႔မဟတ အျခားသတစဥးႏင စပတလပေသာ လပငနးတြငမဆ

ပါ၀ငသ အစရငတစဥးျဖစေန႐မႏင အဆပါသ၏ ရာထးေနရာ လစလပေစရမညဟ မျဖစေစရ။

40

ဒါ႐ကတာသည ယငးကနထ႐က သ႔မဟတ လပငနးေဆာငရြကမႈတြင မေပးခြင မရေစရ။ အကယ၍

မေပးမလင ယငးမက ေရတြကျခငး မျပရ။

ဒါ႐ကတာမားအလညကေဆာငရြကျခငး

၁၁၈။ ကမၸဏ၏ ဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥး သ႕မဟတ အျခားသကဆငရာ ဥပေဒတစရပရပႏငအည

ကမၸဏ၏ ပထမဥးဆးေသာ ႏစပတလည အေထြေထြအစညးအေ၀းတြင ဒါ႐ကတာမားအားလး

ႏႈတထြကေပးရမည။ ယငးေနာက ႏစစဥကငးပေသာ ႏစပတလည အေထြေထြ အစညးအေ၀းတငး

တြင ယငးကာလ၌ ေဆာငရြကေနေသာ ဒါ႐ကတာမား၏ သးပတစပ သ႔မဟတ အကယ၍

အေရအတြကသည သးႏငစား၍မျပတလင အနးစပဆး သးပတစပ ျဖစေသာ ဒါ႐ကတာမား၏

အေရအတြကသည ႏႈတထြကေပးရမည။

၁၁၉။ ထသ႔ႏစစဥႏစတငး ဒါ႐ကတာရာထးမ ႏႈတထြကေပးရမည ကစၥရပ၌ ထရာထးတြင အၾကာရညဆး

တညရေနသဒါ႐ကတာျဖစလာသမားအနကမမညသႏႈတထြကေပးရမညနညးဟေသာကစၥ ေပၚ

ေပါက ခလင (အခငးခငးသေဘာတညခကအရမတစပါး)ဥကဌ၏ဆးျဖတခကျဖငဆးျဖတရမည။

၁၂၀။ ႏႈတထြကအနားယသြားေသာ ဒါ႐ကတာသည ျပနလည အေရြးခယခပငခြင ရေစရမည။

၁၂၁။ အကယ၍ဒါ႐ကတာမား ေရြးခယခန႔ထားရမညျဖစေသာ မညသညအစညးအေ၀း၌မဆ လစလပ

သြားေသာ ဒါ႐ကတာရာထးေနရာမားက ေအာငျမငစြာျဖညဆညးျခငး မျပလပႏငခပါက

ထအစညးအေ၀း က ေနာကရကသတပတသ႔ ေရႊ႕ဆငး အစညးအေ၀း ဆကလက ကငးပေပး၍

ယငးအစညးအေ၀း၌လညးလစလပရာထးျဖညဆညးျခငးမေအာငျမငေသးပါကအဆပါလစလပ

သြားေသာရာထးတြငေဆာငရြကခေသာ၊ရာထးတြင ေဆာငရြကခသ သ႔မဟတ ယငးတ႔ ၏ ေနရာမား

တြင ျဖညဆညးျခငး မျပလပရေသးေသာ ဒါ႐ကတာမားကပငလင ျပနလညေရြးခယလကသညဟ

မတယရမည။

၁၂၂။ ကမၸဏသည ဒါ႐ကတာတစဥးဥးက ရာထးသကတမးမကနဆးခင အေထြေထြအစညးအေ၀းတြင

ရတတရက ႏႈတထြကသြားသညအခါ ထအစညးအေ၀း၌ပင လစလပသြားေသာ ရာထးေနရာက

ဖြ႕စညးပစညးမဥး(၁၀၅)အရဒါ႐ကတာအရညအခငးျပညမရနသတမတထားေသာအနညးဆး အစ

ရယယာပငဆငသပဂၢလတစဥးအားထပဂၢလ၏ဆႏၵသေဘာတညမႈကရယလကအစားထးေရြးခယ

ႏငသည။

၁၂၃။ ျမနမာႏငငကမၸဏမားဥပေဒ ပဒမ ၁၇၃ ႏင ၁၇၄ ပါ ျပဌာနးခကမားက လကနာလကကမၸဏသည

အေထြေထြအစညးအေ၀းမားတြငဒါ႐ကတာမားအေရအတြကတးျမႇငျခငး၊သ႔မဟတ ေလာချခငးက

41

အခါအားေလာစြာ ျပျပငခြငရၿပး၊ ထသ႔ တးျမႇငျခငး သ႔မဟတ ေလာချခငး၌ မညကသ႔ အလညက

ႏႈတထြကရမည အေရအတြကကလညး ျပငဆငသတမတခြငရသည။

ဒါရကတာမားကလစလပေနရာမားကျဖညျခငးႏင ေနာကထပဒါရကတာမားခန႔အပႏငျခငး

၁၂၄။ ရတတရကလစလပသြားေသာဒါရကတာေနရာတြငအဆပါဒါရကတာမားသညအစညးအေ၀း အထ

ေျမာကေစမည အေရအတြကတြင မပါ၀ငေသာလညး ထသ႕ လစလပသြားေသာ ေနရာအတြက

ဒါရကတာမားက ျဖညစြကခန႔ထားရမည။ သ႔ေသာ ထသ႕ ခန႔အပရသအတြက အဆပါ ခန႔အပမႈက

ျပလပၿပးေနာကတြင ကငးပသည ကမၸဏ၏ အေထြေထြအစညးအေ၀း၌ကမၸဏတြင ပါ၀ငသ

အစရငမား၏ အတညျပခကက ရယရမည။အဆပါ အစညးအေ၀းအား ခန႔အပမႈ ျပလပၿပး ေနာက

ေျခာကလအတြငးေခၚယကငးပရမည။ဤဖြ႔စညးပအေျခခစညးမဥးအရသတမတထားသည

အမားဆး ဒါရကတာဥးေရထက ေကာလြန ခန႔အပခြငမရပါ။

ကယစားလယ ဒါရကတာ

၁၂၅။ ဥပေဒက အေထာကအထားျပလကနာလက ဒါရကတာတစဥးခငးစသည အျခားဒါရကတာ အမားစ

၏သေဘာတညမႈျဖငလတစဥး(ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရငထမျဖစေစ၊ ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရင

မဟတသထမျဖစေစ)က၎၏ေနရာတြငကယစားလယဒါရကတာအျဖစခန႔အပႏငၿပး၊ထဒါရကတာ

က သတမတဆးျဖတသည ကာလအပငးအျခားအတြကလညး ခန႔အပႏငသည။ ခန႔အပျခငးက

ခန႔အပသည ဒါရကတာ လကမတေရးထးၿပး ခန႔အပစာမတက ကမၸဏရးခနး သ႔ လညးေကာငး၊

ဒါရကတာမား အစညးအေ၀းသ႔လညးေကာငး ေပးပ႔ရမည။

၁၂၆။ မညသညကယစားလယ ဒါရကတာမဆ

(က) ရာထးမဖယရာျခငး သ႔မဟတ ေခတရပနားျခငးက ၎အားခန႔အပသည ဒါရကတာ

(ခန႔ထားသ) က ကမၸဏသ႔စာျဖင ေရးသားသည အေၾကာငးၾကားစာေပးပ႔ကာျပလပ

ႏငသည။

(ခ) အေၾကာငးၾကားစာလကခပငခြင၊ ဒါရကတာအစညးအေ၀းသ႔ (၎အားခန႔အပသမရက)

တကေရာကပငခြငရၿပး ဒါရကတာမားအစညးအေ၀းတြင အစညးအေ၀းထေျမာကရန

အနညးဆး လအပသညဥးေရတြင ထညသြငးေရတြကခႏငသည။

(ဂ) ၎တကေရာကသည ဒါရကတာမားအစညးအေ၀းတြင ဆးျဖတခကအားလးအတြက

မေပးပငခြငရသည ၎အားခန႔အပသ ဒါရကတာမေပးခြငရသကသ႔ ကယစားလယ

ဒါရကတာလညး ကယပငအခြငအေရးအရ မေပးႏငသည။ ကယစားလယဒါရကတာသည

42

ကယတင ဒါရကတာတစဥးျဖစပါက ၎၏ကယပင မေပးႏငသညအျပင ကယစားလယ

ဒါရကတာအျဖစ ကယပငမလညးေပးႏငသည။(ကယစားလယဒါရကတာသည ၄ငးအား

ခန႕အပသဒါရကတာ၏ ကယစားသာျဖစေစရမည။)

(ဃ) မညသညအစရယယာမပငဆငရနမလပါ။

(င) ခန႔အပသညစညးကမးခကက အေထာကအထားျပ၍၊ ခန႔အပသကငသးခြငရေသာ အခြင

အာဏာမားက ခန႔အပသမရပါက(ကယစားလယ ဒါရကတာ) အျဖစကယပငကငသးခြင

ရသည။ ထကယစားလယဒါရကတာသည ကယစားလယ ဒါရကတာထပမခန႔အပ

ပငခြငမရပါ။

(စ) ခန႔အပသရာထးမ ဖယရားခရသညအခါ သ႔မဟတ ဒါရကတာအျဖစမ ရပစသညအခါ

ကယစားလယ ဒါရကတာလညး ရာထးမ အလအေလာကရပစသည။

(ဆ) အဆပါ အလညက ဒါ႐ကတာသည ယငးအား ခန႔အပေသာသက လပငနးေဆာငရြက

ေနသညကာလမားတြင ဒါ႐ကတာတစဥးအျဖစ လပပငခြင တစရပရပက ကငသး

ေဆာငရြကျခငးမျပရ။

(ဇ) ကမၸဏမမညသညအခေၾကးေငြမရခြငမရပါ။ ဒါရကတာအစညးအေ၀းမား၊ ဒါရကတာမား၏

ေကာမတအစညးအေ၀းမား၊ အေထြေထြအစညးအေ၀းမား စသည အစညးအေ၀းမား

တကျခငးတ႔အတြကလညးေကာငး ကမၸဏလပငနးမားႏငဆကစပ၍လညးေကာငး ခရး

သြားျခငး၊ ကနကစရတမား၊ အသးစရတမားအတြက ရထကခြငရၿပး၊ ယငးကစၥမား

အတြက စကထတေငြမား ရပါကလညးျပနရခြငရပါသည။

(စ) ဒါရကတာတစဥးအတြကထက ပၿပးကယစားလယဒါရကတာအျဖစလညးေဆာငရြက

ခြငရသည။

(ည) ကယစားလယဒါရကတာသည မလခန႔အပသည ဒါရကတာအစညးအေ၀း မတကေရာက

ႏငမသာလင ကယစားလယဒါရကတာအျဖစသာ ေဆာငရြကႏငပါသည။ မလခန႔အပ သည

ဒါရကတာအစညးအေ၀းတကေရာကသညႏငတၿပငနကကယစားလယဒါရကတာ၏

လပပငခြငအာဏာသည အလအေလာကပကျပယသြားမည ျဖစပါသည။

ဒါရကတာမား၏အခေၾကးေငြ

၁၂၇။ ဒါရကတာမားသည ဒါရကတာမားအျဖစ ၀နေဆာငမႈေပးျခငးအတြက အခေၾကးေငြရထကခြင

ရသည။

43

၁၂၈။ ဥပေဒႏငအည အေထြေထြအစညးအေ၀းမားတြင ကမၸဏ၏ တားျမစကန႔သတခကမားက

လကနာလက ဒါရကတာတစဥးခငးစႏင သေဘာတစညးကမးခကရသညအတငး၊ ဘတအဖြ႔သည

ေအာကပါအတငး ဆးျဖတႏငသည-

(က) ဒါရကတာတစဥးခငးစသ႔ေပးရနအခေၾကးေငြပမာဏႏင ေပးရနပစ သ႔မဟတ။

(ခ) အခေၾကးေငြက ဒါရကတာမားသ႔ စေပါငးေပးရနႏင ေပးရနပစကသတမတၿပး ဒါရကတာမား

က ၎တ႔အား စေပါငးေပးသည အခေၾကးေငြက အခးအစားအလက ၎တ႔ သေဘာတ

ဆးျဖတသညအတငးခြေ၀ယၾကရနျဖစၿပးထသ႔သေဘာတသတမတႏငျခငးမရကအညအမ

ခြေ၀ယၾကရန ျဖစသည။

ဒါရကတာမား၏အသးစရတမား

၁၂၉။ အခေၾကးေငြအျပငဒါရကတာမားသညဒါရကတာအစညးအေ၀းမား၊ဒါရကတာမား၏ေကာမတ

အစညးအေ၀းမား၊အေထြေထြအစညးအေ၀းမားစသညအစညးအေ၀းမားတကေရာကျခငး အတြက

လညးေကာငး၊ကမၸဏလပငနးမားႏငဆကစပ၍ခရးသြားျခငး၊ကနကစရတမား၊အသးစရတမား

အတြကလညးေကာငးရထကခြငရၿပးယငးကစၥမားအတြကစကထတေငြျပနရခြငရပါသည။

အခနး (၁၇)

ဒါရကတာမား၏ ခန႔အပျခငးပဋညာဥစာခပ

ဒါရကတာအျဖစေဆာငရြကျခငးႏငကမၸဏႏငစာခပခပဆျခငးကကန႔သတျခငး

၁၃၀။ ဥပေဒကအေထာကအထားျပလကနာလက(အကဥပေဒအေဟာငးတြငခြငမျပပါ)

(က) ကမၸဏႏငအျခားသမား၏ အကးအလ႔ငာ ရာထးေနရာတစခခတြင ထမးေဆာငေနေသာ

ဒါရကတာအရညအခငး ပကယြငးျခငးမရေစရ။

(ခ) ကမၸဏႏငသ႔မဟတအျခားသမားႏငစာခပခပဆ၍ ေဆာငရြကရာတြင ဒါရကတာ

အရညအခငး ပကယြငးျခငးမရေစရ။

(ဂ) ဤအခနး-၁၇ တြင ရညညႊနးေသာ ပဋညာဥစာခပ သ႔မဟတ ကမၸဏကလညးေကာငး

ကမၸဏကယစားလညးေကာငး ခပဆေသာ ပဋညာဥစာခပ သ႔မဟတ စမခကသည

ဒါရကတာ အကးစးပြားရျခငးေၾကာင မပကျပယေစရ။ ထပဋညာဥစာခပ သ႔မဟတ စမခက

သ႔မဟတ အခနး-၁၇ ပါ ရာထးေနရာတြင ထမးေဆာငမႈအရ မညသညဒါရကတာမဆ

ကမၸဏႏင ယမတအပႏခထားရသည ဆကသြယမႈရသည သ႔မဟတ ဒါရကတာရာထး

ရသည ဆေသာ အကးအျမတႏငစပလဥး၍ ကမၸဏသ႔ တာ၀နချခငးမရေစရ။

44

ဒါရကတာသညလပငနးတာ၀နေဆာငရြကႏငျခငး

၁၃၁။ ဥပေဒက အေထာကအထားျပလကနာလက ဒါရကတာသ႔မဟတ ဒါရကတာ၏လပငနးအဖြ႔သည

ကမၸဏ အတြက လပငနးေဆာငရြကမႈဆငရာ အတတပညာရငအျဖစ ေဆာငရြကခြငရၿပး

ထေဆာငရြကမႈအတြက အခေၾကးေငြရထကခြငရသည။

ဒါရကတာမား၏အကးခစားခြငပါရေသာပဋညာဥစာခပတြငဒါရကတာမားမေပးခြငရျခငး

၁၃၂။ အပဒ-၁၃၀က အေထာကအထားျပလကနာလက၊ ဒါရကတာသည ဒါရကတာအကးစးပြားႏင

(တကရကျဖစေစ၊သြယ၀က၍ျဖစေစ)ဆကစပေသာပဋညာဥစာခပသ႔မဟတစမခကႏငစပလဥး၍

ဒါရကတာမားအစညးအေ၀းတြငတကေရာကခြငႏငမေပးခြငရၿပးအစညးအေ၀းအထ ေျမာကရန

အနညးဆးတကေရာကရမညဥးေရစာရငးတြငထညသြငးေရတြကခြငရသည။အဆပါ စာခပသ႔

စမခကတြင တဆပရကၿပး ၀ငေရာကခပဆခြင သ႔မဟတ သကဆငသည အျခား အျပအမမား

ပါ၀ငျပလပခြငရသည။ သ႕ရာတြင အျခားဒါရကတာမားက ထဒါရကတာႏင အကး ခစားခြင၏

အေျခအေနက ေဖာျပသည ဆးျဖတခကတစရပက အဆပါ အကးခစားခြငသည ထဒါရကတာ

အား အစညးအေ၀းသ႔ တကေရာကျခငး သ႔မဟတ မေပးျခငးမားအတြက ထခကေစျခငးမရဟ

ေကနပလကခေၾကာငး ခမတရမည။

အကးခစားခြငပါရေၾကာငးဒါရကတာကေၾကညာျခငး

၁၃၃။ ဥပေဒအရမလအပသညအခါမတစပါး၊ ကမၸဏေရးရာကစၥတြင ပဂ ၢလက အကးခစားခြငရေသာဒါရကတာသည ထသ႔ အကးခစားခြငရသညက သသခငး အကးခစားခြင၏ သဘာ၀ႏငအတငးအတာ၊ကမၸဏေရးရာကစၥၥႏငဆကႏြယမႈစသညအေသးစတအခကမားကေဖာျပ၍ ျမနႏငသမျမနျမန ဒါရကတာမားထသ႔ ဒါရကတာဘတအစညးအေ၀း၌ အေၾကာငးၾကားအသေပးရမည။

အကးခစားခြငဆန႔ကငဖြယရာမားကဒါရကတာကေၾကညာျခငး

၁၃၄။ ဒါရကတာသည ၎ရာထးအဆငလကရျဖစျခငး၊ ပစၥညးသ႕မဟတ ရပငခြင တစခခက တကရက

ျဖစေစ၊ သြယ၀က၍ ျဖစေစ လကရပငဆငျခငးရ၍ ထရာထးပစၥညးလကရ ပငဆငျခငးေၾကာင

ကမၸဏ၏ ဒါရကတာအျဖစေဆာငရြကရာတြင တာ၀နသ႔မဟတ အကးစးပြားႏင ဆန႔ကငမႈ

ျဖစႏငေၾကာငးျဖငဖစပြားႏငသည ဆန႔ကငမႈ၏ သေဘာသဘာ၀ႏငအတငးအတာက ၄ငး ဒါရကတာ

ျဖစၿပးအနးဆးဒါရကတာဘတအစညးအေ၀းတြငျဖစေစသ႔မဟတထသ႔သရၿပး အနးဆး ကငးပသည

အစညးအေ၀းတြငျဖစေစ ေၾကညာတငျပရမည။

45

အခနး (၁၈)

ဒါရကတာမား၏လပပငခြင၊တာ၀နမား

ဒါရကတာမား၏လပပငခြင၊တာ၀နမား

၁၃၅။ ဒါရကတာမားသညကမၸဏ၏စးပြားေရးလပငနးမားကစမခန႔ခြေဆာငရြကျခငးသ႔မဟတေဆာငရြက

ေစျခငးတ႕ကျပလပရမညအျပငထစမခန႔ခြေဆာငရြကေစျခငးတ႔ကလညးအေထြေထြအစညးအေ၀း

တြင ကမၸဏကဥပေဒအရ သ႔မဟတ ဤဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးအရ ကငသးေဆာငရြကရန

မလေသာ အခြငအာဏာမား၊ ဆငျခငဆးျဖတမႈမားကလညး ကငသးေဆာငရြကျခငးျပႏငသည။

၁၃၆။ ဥပေဒအရ သ႔မဟတ ဤဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးအရ လအပခက သ႔မဟတ ခြငျပခကမအပ

ကမၸဏတြင ပါ၀ငသအစရငမားသည ကမၸဏကလညးေကာငး၊ဒါရကတာမားက လညးေကာငး

ဤဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးအရကမၸဏႏငဒါရကတာမားကအပႏငးသညအခြငအာဏာမား၊ဆငျခင

ဆးျဖတျခငးမားက ေဆာငရြကရာတြင ညႊနၾကားခြငမရပါ။

၁၃၇။ ဒါရကတာမား၏ အခြငအာဏာလပပငခြငမားက ဤဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးအရႏင ဥပေဒအရ

ခြငျပ သညအတငး ကငသးေဆာငရြကမည။

ေငြေခးငားျခငး၊ စေဆာငးျခငး၊ ကနကစရတႏငအသးစရတမားေပးေချခငး

၁၃၈။ အပဒ-၁၃၂ ပါျပ႒ာနးခကမားကသာ ကန႔သတမထားဘ၊ ဒါရကတာမားသည-

(က) ကမၸဏ၏ ရညရြယခကအလ႔ငာ ေငြေခးငားျခငး၊ ရနပေငြစေဆာငးျခငး၊ ေငြေၾကးရယျခငးႏင

ေပါငႏျခငးႏင ေႀကြးၿမတာ၀နတငရျခငးမား သ႔မဟတ အျခားနညးအားျဖင ေငြေၾကးပမာဏ

အတြက အာမခတငသြငးျခငးကခြငျပျခငး၊အေကြးေငြမား၊ေပးရနတာ၀နမား၊ ပဋညာဥ

စာခပမား၊ စမခကမား၊ ကခေဆာငရြကရန တာ၀နမားက ေဆာငရြကျခငး၊ ျဖညဆညးျခငး

ျပလပႏငၿပးထသ႔ေဆာငရြကျခငးကဒါရကတာဘတအဖြ႕၏သတမတသည စညးကမးခက

မားအတငးေဆာငရြကႏငသည။ ေတာငးေခၚျခငးမျပရေသးေသာသ႔မဟတ ေပးေချခငး

မျပရေသးေသာမတညေငြရငးအေပၚ အာမခခြငျပျခငးမားကလညး ေဆာငရြကႏငသည။

(ခ) ကမၸဏတညေထာငျခငးႏင အဆငျမငတငျခငးတ႔အတြက ကခသးစြထားသညကနက

စရတမားအသးစရတမားေပးေချခငး၊ ေပးေခေစျခငးမားျပလပႏငသည။

ဒါရကတာမားကအျခားကမၸဏမားတြငအစရယယာမေပးျခငး

၁၃၉။ ဥပေဒက အေထာကအထားျပလကနာလက အျခားကမၸဏတြင ဒါရကတာတစဥးက အရာရအျဖစ

ခန႔အပျခငး၊အျခားကမၸဏ၏အရာရမားကအခေၾကးေငြေပးျခငးစသညကစၥမားတြငကမၸဏကရယ

46

ပငဆငထားေသာကမၸဏတစခခ၏အစရယယာမားအရ အပႏငးေသာမေပးခြငတြင ဒါရကတာ

တစဥးဥးအတြကအကးခစားခြငရေစကာမဒါရကတာမားသည ၎တ႔ဆးျဖတေသာ အျပအမ

အတငး မေပးခြငကကငသးႏငသည။

ကယစားလယသ႔မဟတတရား၀ငလႊအပထားေသာအကးေဆာငကယစားလယ

၁၄၀။ ဒါရကတာမားသညမညသညအခနတြငမညသကမဆကမၸဏ၏ကယစားလယသ႔မဟတတရား၀င

လႊအပထားေသာအကးေဆာငကယစားလယအျဖစဤဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးအရ၎တ႔က

ေပးေသာအခြငအာဏာလပပငခြငႏငဆငျခငဆးျဖတႏငခြငတ႔ကကငသးၿပးခန႔အပႏငသည။

မညသညအခနတြငမဆ၎တ႔ဆးျဖတသတမတသညအတငးထသ႔ခန႔ထားျခငးက ရပသမးျခငး၊

ေျပာငးလျခငး၊ ဆငးငျခငးတ႕က ျပလပခြငရသည။

အခြငအာဏာလပပငခြငကကယစားေဆာငရြကေစရနလႊေျပာငးေပးျခငး

၁၄၁။ ဒါရကတာမားသည ဤဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးအရ ၎တ႔ကငသးႏငေသာ အခြငအာဏာ

လပပငခြငႏငဆငျခငဆးျဖတပငခြငတ႔က ဒါရကတာမားေကာမတ၊ ဒါရကတာတစဥးတစေယာက၊

ကမၸဏ၀နထမးတစဥးဥးသ႔မဟတအျခားသတစဥးဥးကကယစားေဆာငရြကေစရနလႊေျပာငး ေပးႏင

သည။ထသ႔လႊေျပာငးေပးျခငးက၎တ႔ဆးျဖတသတမတသညအတငးရပသမးျခငး၊ ေျပာငးလျခငး၊

ဆငးငျခငးတ႔က ျပလပခြငရသည။

အခနး (၁၉)

ဒါရကတာမားလပငနးေဆာငရြကျခငး

ဒါရကတာဘတအဖြ႕အစညးအေ၀း

၁၄၂။ ဒါရကတာမားသည ေအာကပါနညးလမး တစရပရပျဖင ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးႏငသည-

(က) လကယတငျဖစေစ။

(ခ) တယလဖနးျဖငျဖစေစ။

(ဂ) ရပျမငသၾကားနညးပညာျဖငေတြ႕ျမငေျပာဆ၍ျဖစေစ။

(ဃ) အျခားတကရကဆကသြယေရးၾကားခပစၥညးမားျဖငျဖစေစ။

47

ဒါ႐ကတာဘတအဖြ႕အစညးအေ၀းတြငတကေရာကေၾကာငးမတယျခငး

၁၄၃။ ဒါရကတာဘတအဖြ႕မားအစညးအေ၀းကတယလဖနးျဖငလညးေကာငး၊ရပျမငသၾကားနညးပညာျဖင

လညးေကာငး၊ အျခားဆကသြယေရးၾကားခပစၥညးျဖင လညးေကာငး ေဆာငရြကျခငး ျဖစၿပး

တကေရာကသအားလး၏ေျပာဆေဆြးေႏြးခကမားကၾကားႏငစြမးရၿပးၾကားသခပါကဒါရကတာသည

ထအစညးအေ၀းက တကေရာကခေၾကာငးမတယသည။

ဒါ႐ကတာဘတအဖြ႕အစညးအေ၀းကငးပရနေနရာ

၁၄၄။ ဒါရကတာမားအစညးအေ၀းက တယလဖနးျဖင လညးေကာငး၊ ရပျမငသၾကားနညးပညာျဖင

လညးေကာငး၊အျခားဆကသြယေရးၾကားခပစၥညးျဖငလညးေကာငးေဆာငရြကျခငးျဖစလငဒါရကတာ

မားအစညးအေ၀းလပရန သေဘာတညသညေနရာတြင ျပလပချခငးျဖစသညဟ မတယရမည။

အစညးအေ၀းမားက ျပညေထာငစသမၼၼတျမနမာႏငင ျပငပတြငလညးကငးပႏငသည။

ဒါ႐ကတာဘတအဖြ႕အစညးအေ၀းကငးပျခငး

၁၄၅။ ဒါ႐ကတာမားသည မမတ႔သငေလာသညဟ ထငျမငသညအတငး လပငနးေဆာငရြကေရးအတြက

အတတကြ စညးေ၀းႏင၍ မမတ႔၏ အစညးအေ၀းမားက ေရႊ႕ဆငးျခငးႏင အျခားနညးျဖင

သတမတလကအစညးအေ၀းမားျပလပႏငသည။မညသည အစညးအေ၀းတြငမဆ ေပၚေပါက

လာေသာျပနာမားကတကေရာကသဒါ႐ကတာတစဥးလငတစမစနစကငသးလက မမား ရာျဖင

ဆးျဖတရမည။ ထသ႔ ဆးျဖတရာ၌ မအေရအတြကျခငး တညေနသည ကစၥရပ၌ ဥက႒သည ဒတယ

သ႔မဟတဆးျဖတမေပးပငခြငရရမည။(ဒါရကတာမားအစညးအေ၀းတြငတငျပလာေသာ ေမးခြနးမား၊

အဆျပဆးျဖတခကမားကတကေရာကလာသည ဒါရကတာမား၏ မအမားစျဖင ဆးျဖတရနျဖစၿပး

ေပးသည မအေရအတြက တညေနပါက ဥကဌသည ဒါရကတာအျဖစ မေပးပငခြငရသည အတငး

အဆးအျဖတမကေပးရမည။)

ဒါ႐ကတာဘတအဖြ႕အစညးအေ၀းကငးပရန အေၾကာငးၾကားျခငး

၁၄၆။ ဒါရကတာမား၏အစညးအေ၀းတငးအတြကအေၾကာငးၾကားစာကဒါရကတာတငးက အလက

ထေရာ နစ စနစ၊ဖနး၊စာတ႕ျဖငေပးပ႔အေၾကာငးၾကားရမညျဖစၿပးထသ႔ေပးရန ပကကြကျခငး

သ႔မဟတ လကခရရျခငးမႈမရျခငးေၾကာင အစညးအေ၀းကငးပျခငးက တရားမ၀င ပကျပယေစျခငး

မရေစရ။

48

ဒါရကတာေနရာလစလပေနေသာျငားလညး ဒါ႐ကတာဘတအဖြ႕မားကဆကလကေဆာငရြကႏငျခငး

၁၄၇။ ဆကလကေဆာငရြကေနေသာဒါ႐ကတာမားသညမမတ႔ဒါ႐ကတာဘတအဖြ႕တြငပါ၀ငေသာသ

အစရငလစလပျခငးတစခခရေစကာမဒါ႐ကတာဘတအဖြ႕၏ေဆာငရြကႏငသည။သ႔ရာတြင ထသ

တ႔၏ဥးေရကဒါ႐ကတာဘတအဖြ႕မား၏စညးအေ၀းအထေျမာကေစရနဥးေရအျဖစျဖင ဤစညးမဥး

ကသတမတထားေသာ သ႔မဟတ စညးမဥးက လကနာရေသာ ဥးေရေအာကေလာေနလင

လညးေကာငး၊ ေလာေနသမကာလပတလးလညးေကာငး၊ဆကလကေဆာငရြကေနေသာဒါ႐ကတာ

ဘတအဖြ႕မားသညအဆပါဥးေရအထဒါ႐ကတာမားဥးေရကတးျမႇငျခငးသ႔မဟတကမၸဏအေထြေထြ

အစညးအေ၀းတစရပေခၚဆျခငးအလ႔ငာေဆာငရြကႏငသည။အျခားကစၥအလ႔ငာေဆာငရြကခြငမရ။

ဒါ႐ကတာဘတအဖြ႕အစညးအေ၀းထေျမာကရနအနညးဆးလအပေသာဥးေရ

၁၄၈။ ဒါ႐ကတာမား၏ ဘတအဖြ႕ အစညးအေ၀း အထေျမာကေစေရးအတြက လအပေသာ ဥးေရသည

ဒါရကတာဘတအဖြ႕၀ငဥးေရ၏ ၅၀% ထကေကာလြနရမည။

၁၄၉။ ဒါရကတာမားအစညးအေ၀းအစတြင အနညးဆးလအပေသာဥးေရျပည တကေရာကပါက ဒါရကတာ

တစဥးက အစညးအေ၀းေနာကပငး တကေရာကရန ပကကြကျခငး၊ အေၾကာငးတစခခေၾကာင

မမေပးဘေနျခငးရေသာလညးအစညးအေ၀းတစေလာကလးတြင အနညးဆးဥးေရျပည တကေရာက

ေၾကာငး မတယမညျဖစသည။

ဒါ႐ကတာဘတအဖြ႕အစညးအေ၀းသညအခြငအာဏာအားလးကကငသးရနအခြငရသည

၁၅၀။ အနညးဆးဥးေရျပညတကေရာကပါကဒါရကတာဘတအဖြ႕အစညးအေ၀းသညဤဖြ႕စညးပ အေျခခ

စညးမဥးအရဒါရကတာမားကငသးေဆာငရြကႏငေသာအခြငအာဏာလပပငခြငႏငဆငျခင ဆးျဖတ

ႏငခြငတ႔က ကငသးေဆာငရြကႏငသည။

ဘတအဖြ႕အစညးအေ၀းဥက႒

၁၅၁။ ဒါရကတာမားသညအစညးအေ၀းတြငဥက႒ႏငဒတယဥက႒ကေရြးခယတငေျမာကႏငၿပးယငးတ႔၏

သကတမးကလညးသတမတေပးရမည။ဥက႒ႏငဒတယဥကဌတ႔ကေရြးခယတငေျမာကထားျခငး

မရျခငးသ႔မဟတေရြးခယတငေျမာကထားသညဥက႒ႏငဒတယဥက႒တ႔သညအစညးအေ၀း

ကငးပရနသတမတသညအခနေနာကပငး(၁၅)မနစအတြငးအစညးအေ၀းသ႔တကေရာကလာျခငး

မရက တကေရာကလာသည ဒါရကတာမားက၎တ႔အထမ ဒါရကတာတစဥးဥးက ဥကဌအျဖစ

တငေျမာကရမည။

49

ဆးျဖတခကကစာျဖငေရးသားျခငး

၁၅၂။ ဒါရကတာမားက ဆးျဖတခကက အတညျပၿပးေနာက အတြငးေရးမး သ႔မဟတ ဘတအဖြ႕မ

တာ၀န ေပးအပခထားသည ပပၢလမ မတတမးတင လကမတေရးထး၍ ဆးျဖတခကက

ထတျပန ရမည။

၁၅၃။ ဒါရကတာမားအစညးအေ၀း ကငးပျခငးမရသညအခနတြင ဆးျဖတခကအတြက မေပးခြငရသည

ဒါရကတာမားအားလးက စာရြကစာတမးတြင ေဖာျပထားေသာ ဆးျဖတခကက ေထာကခေၾကာငး

စာရြကစာတမးတြင လကမတေရးထးကာ ဆးျဖတခကက ထတျပနႏငသည။ ထစာရြကစာတမး၏

မတႏင သတငးအခကအလကမား ပးတြေဖာျပ၍ ဒါရကတာမားအားလးသ႔ လကမတေရးထးရန

ျဖန႔ေ၀ရမည။ ဒါရကတာမားအားလးက လကမတေရးထးၿပးခနတြင ဆးျဖတခက ခမတလကသည

ဟ မတယရမည။

ေကာမတ၏လပပငခြငႏငအစညးအေ၀းမား

၁၅၄။ ဒါရကတာမား၏ မညသညေကာမတမဆသည ဒါရကတာဘတအဖြ႕၏ ညႊနၾကားခကမားႏငအည

ယငးက လႊအပေသာ လပပငခြင၊ အာဏာႏင ဆငျခငဆးျဖတပငခြငတ႔က ကငသးရမည။

၁၅၅။ ဤဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥးပါ ဒါရကတာဘတအဖြ႕၏ အစညးအေ၀းမား ကငးပျခငးဆငရာ

စညးမဥးစညးကမးမားႏင သကဆငသမ ျပဌာနးခကမား အကး၀ငေစလက ဒါရကတာ

ဘတအဖြ႕၏ ညႊနၾကားခကမားက အစားထးျခငးမရသညမအပ ဒါရကတာႏစဥး သ႔မဟတ ႏစဥး

ထကပ၍ ပါ၀ငေသာ ဒါရကတာမား၏ ေကာမတအစညးအေ၀းမား၊ လပငနးေဆာငရြကျခငးမားက

လႊမးမး ေစရမည။

ဒါရကတာဘတအဖြ႕၏ေဆာငရြကခကတရား၀ငျခငး

၁၅၆။ ဒါ႐ကတာဘတအဖြ႕၏ေဆာငရြကခက၊ဒါရကတာမား၏ေကာမတတစခ၏ေဆာငရြကခက၊

ဒါရကတာအျဖစ ပဂၢလတစဥးဥး၏ ေဆာငရြကခကသည ေနာကပငးတြင ဒါရကတာက သ႔မဟတ

တစဥးဥးက ဒါရကတာအျဖစ ခန႔ထားျခငးႏင ေရြးခယတငေျမာကျခငးတြင ခၽြတယြငးခကမား

ရေၾကာငးႏင ဒါရကတာသည အရညအခငးပကယြငးေၾကာငး၊ ရာထးလစလပေနေၾကာငး၊ မေပးခြင

ေဆာငရြကခြင မရေၾကာငး ေတြ႕ရရေစကာမ တရား၀ငသည။

50

ကမၸဏသညရာႏႈနးျပညပငဆငသညလကေအာကခကမၸဏျဖစပါက

၁၅၇။ ကမၸဏသညရာႏႈနးျပညပငဆငသညလကေအာကခကမၸဏတစချဖစသညဆလင-

(က) ဒါရကတာတစဥးခငးစသည ကမၸဏ၏ အစမားပငဆငသည ကမၸဏ၏ အေကာငးဆး

အကးစးပြားအတြက ေဆာငရြကရန အခြငအာဏာရသည။

(ခ) ဒါရကတာတစဥးသည ေအာကပါအတငးျပလပပါက ကမၸဏ၏ အေကာငးဆးအကးစးပြား

အတြက သေဘာရးျဖင ေဆာငရြကသညဟ မတယရမည-

(၁) ကမၸဏ၏အစမားပငဆငသည ကမၸဏ၏ အေကာငးဆးအကးစးပြားက သေဘာရး

ျဖငေဆာငရြကျခငးအျပင။

(၂) ဒါရကတာသည ေဆာငရြကခကမား ျပလပေနခနတြင ကမၸဏသည လမြချခငး

မျဖစဘ ဒါရကတာ၏ေဆာငရြကခကေၾကာင ကမၸဏသညလမြမျဖစျခငး။

အခနး (၂၀)

အတြငးေရးမး

၁၅၈။ ဒါရကတာဘတအဖြ႕သညဥပေဒႏငအညအတြငးေရးမးတစဥး(သ႔မဟတ)အမားခန႔ထားႏငသည။

ဒါရကတာဘတအဖြ႕သည မညသ႕ကမဆ-

(က) ကမၸဏ၏ အတြငးေရးမးတာ၀နမားကေဆာငရြကေစရန ယာယခန႔ထားႏငသည။

(ခ) ကမၸဏ၏ လကေထာကအတြငးေရးမးအျဖစခန႔ထားႏငသည။

၁၅၉။ အတြငးေရးမးသည ဒါရကတာဘတအဖြ႕မား ဆးျဖတသတမတသညအတငး ရာထးသကတမး

ကာလ (အခေၾကးေငြအပါအ၀င) လပပငခြင၊ အခြငအာဏာ၊ တာ၀နမားအတငး ေဆာငရြကရမည။

ထသ႔လပပငခြင အခြငအာဏာႏင လပငနးေဆာငရြကျခငးမားက ဒါရကတာဘတအဖြ႕မား၏

ကြပကမႈအတငး ေဆာငရြကရမည။ အတြငးေရးမးက ဒါရကတာဘတအဖြ႕မားကဖယရားႏငသည။

51

အခနး (၂၁)

ရးတဆပတး

၁၆၀။ ကမၸဏ၏တဆပကဒါ႐ကတာဘတအဖြ႕၏ဆးျဖတခကအရတာ၀နေပးအပျခငးျဖင၊ ဒါ႐ကတာ (၁)ဥး

ႏငအတြငးေရးမးသ႔မဟတဒါ႐ကတာ အနညးဆး (၂)ဥးသ႔မဟတ ယငးကစၥအလ႔ငာ ဒါ႐ကတာ

ဘတအဖြ႕က ခန႔ထားေသာ အျခား ပဂၢလေရ႕ေမာကတြငမလႊ၍ မညသည စာခပစာတမး

တစခခတြငမ ခတႏပျခငး မျပရ။ ေဖာျပပါ ဒါ႐ကတာ (၁)ဥးႏင အတြငးေရးမးသ႔မဟတဒါ႐ကတာ

(၂)ဥးသ႔မဟတ အဆပါ အျခားပဂၢလတ႔သည မမတ႔၏ ေရ႕ေမာကတြင ကမၸဏတဆပကခတႏပ

ထားေသာစာခပစာတမးတငးတြငမမတ႔ေရ႕ေမာက၌ခတႏပေၾကာငးလကမတေရးထးရမည။

အခနး (၂၂)

ေငြစာရငးမားႏင ဘ႑ာေရးဆငရာ ရငးတမး

ေငြစာရငးမတတမး

၁၆၁။ ဒါ႐ကတာမားသည ျမနမာႏငငကမၸဏမားဥပေဒပဒမ-၂၅၈ အရ ေအာကပါတ႔ႏငစပလဥး၍

ေလာကနသငျမတေသာ ေငြစာရငး စာအပမားထားရေစရမည -

(က) ကမၸဏက ရရေသာ ေငြမားအားလးႏင သးစြသညေငြမားအားလး၊ထ႔ျပငရရျခငးႏင

သးစြျခငးအတြက ျဖစေပၚလာသညႏင စပလဥးသည ကစၥရပမားအားလး။

(ခ) ကမၸဏက ကမၸဏပစၥညးမား ေရာငးချခငးႏင ၀ယယျခငးအားလး။

(ဂ) ကမၸဏ၏ ရပငခြငမားႏင ေပးရနတာ၀နမား။

(ဃ) ဤဥပေဒအရသ႔မဟတ အျခားသကဆငရာဥပေဒအရ သတမတေဖာျပထားသည ေငြေၾကး

ဆငရာ အျခားကစၥရပမား။

၁၆၂။ ေငြစာရငးစာအပမားကကမၸဏ၏မတပတင႐းတြငျဖစေစ၊ဒါ႐ကတာမားကသငေလာသညဟထငျမင

ယဆေသာအျခားေနရာတြငျဖစေစထားရ၍ အလပခနအတြငး ဒါ႐ကတာမား စစေဆး ၾကည႐ႈႏငရန

အတြက အသငရေစရမည။

၁၆၃။ ဘ႑ာေရးရငးတမးက ႏစစဥေရးဆြလက ကမၸဏ၏ အေထြေထြအစညးအေ၀းသ႔ တငသြငးျပရမည

အျပင ဘ႑ာေရးရငးတမးသည အဆပါ အစညးအေ၀းကငးပမညေန႔မ (၉)လ ထကမေစာေသာ

ကာလအထျဖစေစရမည။ဘ႑ာေရးရငးတမးမားကကမၸဏ၏စာရငးစစ စစေဆးေဆာငရြက ရမည

52

ျဖစၿပး စာရငးစစအစရငခစာက ယငးရငးတမးႏငအတ ပးတြတငျပရမည သ႔မဟတ အစရငခစာပါ

ရညညႊနးခကမားက ဘ႑ာေရးဆငရာရငးတမး၏ ေအာကေျခတြင ထညသြငး ေဖာျပရမည။

ထအစရငခစာအား ကမၸဏ၏ အေထြေထြအစညးအေ၀းတြင ရငးလငးတငျပရမည ျဖစၿပးကမၸဏ

တြင ပါ၀ငသအစရငမားက စစေဆး ၾကညရႈႏငေစရနအတြက ထားရရမည။

ဘ႑ာေရးအစရငခစာ ေပးပ႕ျခငး

၁၆၄။ ကမၸဏသည စာရငးစစေဆးထားၿပးျဖစေသာ ဘ႑ာေရးဆငရာရငးတမးမား၏ မတတစေစာင က

စာရငးစစအစရငခစာ မတတစေစာငႏငအတ ကမၸဏတြင ပါ၀ငသ အစရငမား၏ လပစာမားသ႔

အစညးအေ၀းဖတၾကားစာျဖင ပးတြလက ေပးပ႕ရမည။ ယငးတ႔၏ မတတစေစာငက

အစညးအေ၀းမကငးပမအနညးဆး(၂၁)ရက ႀကတင၍ ကမၸဏတြင ပါ၀ငသ အစရငမားက စစေဆး

ၾကညရႈႏငေစရနအတြက ကမၸဏ၏ မတပတငထားေသာ ရးခနးတြင ထားရမည။ ထ႕ျပင ပါ၀ငသ

အစရငမားသ႔ဘ႑ာေရးဆငရာ ရငးတမးမားကကမၸဏ၏ တရား၀ငဖြငလစထားေသာ အငတာနက

၀ကဘဆဒ ႏငအလကထေရာနစနညးျဖငလညး ေပးပ႔ႏငေၾကာငး သတမတႏငသည။

ဘ႑ာေရးအစရငခစာႏငဒါရကတာမား၏အစရငခစာ

၁၆၅။ ဥပေဒအရလအပ၍ျဖစေစ၊ ဒါရကတာမားက ထသ႔ဆးျဖတသတမတ၍ျဖစေစ၊ ကမၸဏသည ၿပးခ

သည ဘ႑ာေရးႏစအတြက ဘ႑ာေရးအစရငခစာႏင ဒါရကတာမား၏ အစရငခစာက

သကဆငရာ ဥပေဒမားႏငအညျပစရမည။

စာရငးစစခန႔အပျခငးႏငစာရငးစစျခငး

၁၆၆။ ျမနမာႏငငကမၸဏမားဥပေဒပဒမ၂၇၉ႏင၂၈၀သ႔မဟတအခနကာလအလကအာဏာသကေရာက

လကရေသာ ျပျပငေျပာငးလျပဌာနးခကမားႏငအည စာရငးစစမားက ခန႔ထားရမညအျပင၎တ႔

၏ တာ၀နႏငလပပငခြငမားက သတမတထားရမည။

၁၆၇။ စာရငးစစမားသည မညသညအေထြေထြအစညးအေ၀းကမဆ တကေရာကရန ပါ၀ငသ အစရင

တစဥးအေနႏင လကခရပငခြငရသည ႏ႔တစစာမားႏင အျခားဆကသြယမႈမား အားလးက လကခ

ရရရနႏငအေထြေထြအစညးအေ၀းတစရပတြင ၎ႏငပတသကေသာအစညးအေ၀းကစၥ၏မညသည

အပငးကမဆ ၾကားနာခြငရသည။

၁၆၈။ ဒါ႐ကတာမားသည လအပသညဟ ယဆပါက ကမၸဏ၏ ေငြစာရငးမားႏငစာအပမားက စစေဆးရန

ဌာနအတြငး စာရငးစစေကာမတက ဒါ႐ကတာအဖြ႕၀င အနညးဆး (၃)ဥး ပါ၀င ေသာအဖြ႕ ဖြ႕စညး၍

ေဆာငရြကႏငသည။

53

၁၆၉။ ဥပေဒလအပခကအရျဖစေစ၊ ဒါရကတာမား၏ သေဘာတဆးျဖတခကအရျဖစေစ သတမတသည

ဘ႑ာေရးႏစအတြက စာရငးစစကခန႔အပရာတြင-

(က) စာရငးစစကသကဆငရာ ဥပေဒႏငအည ခန႔အပျခငးႏင ထတပယျခငး ျပလပရမည။

(ခ) စာရငးစစအတြကအခေၾကးေငြကဒါရကတာဘတအဖြ႕၏ေထာကခခကအေပၚတြင

ကမၸဏက သတမတေပးရမည။

(ဂ) အဆပါဘ႑ာေရးႏစအတြကကမၸဏ၏ဘ႑ာေရးအစရငခစာက စာရငးစစကသကဆငရာ

ဥပေဒႏငအည စာရငးစစေဆးရမည။

အခနး (၂၃)

အျမတေ၀စမား၊သးသန႔ရနပေငြႏငအျခားခြေ၀ျခငးမား

၁၇၀။ ကမၸဏသညအေထြေထြအစညးအေ၀းတြငအျမတေ၀စမားကေၾကျငာႏငသည။ သ႔ရာတြင ဒါ႐ကတာ

မားက ေထာကခေသာ ပမာဏထကမညသည အျမတေ၀စကမ မပေစရ။

၁၇၁။ ဒါ႐ကတာမားသည ကမၸဏ၏ အျမတအစြနးမားျဖင ဒါ႐ကတာမားက မတသညဟ ယဆေသာ

အဆပါၾကားျဖတ အျမတေ၀စမားက အခါအားေလာစြာ ပါ၀ငသ အစရငမားသ႔ ေပးႏငသည။

၁၇၂။ အျမတေ၀စကထႏစအျမတအစြနးႏငခြေ၀မေပးရေသးေသာအျခားအျမတအစြနးထမတစပါး

အျခားေငြေၾကးမားထမခြေ၀မေပးရ။သ႕ေသာဥးစားေပးအစရယယာမားအတြကဥးစားေပး

အစရယယာဆငရာ ျပဌာနးခကမားႏငအညဒါရကတာအဖြ႕၏ဆးျဖတခကျဖငထႏစအျမတအစြနး

(သ႕) အျခားေငြေၾကးမအျမတေ၀စခြေ၀ ေပးႏငသည။အေသးစားႏငအလတစားထည၀ငသမားက

ရညရြယ၍ဥးစားေပးရယယာကေအာကပါအတငးသတမတပါသည။(၁။ဥးစားေပးအစရယယာအျဖစ

သတမတျခငး ၂။သာမနအစရယယာအမးအစားခြတစခ အျဖစသတမတျခငး ၃။ရငးႏးျမပႏမႈမ

ရရသည အကးအျမတမားႏငဆကစပ၍ ရယယာအမးအစားသတမတျခငး)

(၁) ဥးစားေပးအစရယယာဆသညမာအစရယယာ (၁)စမ (၁၀၀၀)စထထည၀ငမႈက

ဆလပါသည။

(၂) အေျခခအားျဖငအေသးစားႏငအလတစားအစရယယာထည၀ငသမားအတြကအကး

စးပြားျမငတငေပးျခငးအလ႕ငာဥးစားေပးရယယာအျဖစသတမတျခငးျဖစသည။

(၃) မညသညအစရယယာရငမဆအစရယယာ(၁)စမအမတ(၁၀၀၀)စထထည၀ငမႈကအဆပါ

အစရယယာရငပငဆငေသာဥးစားေပးအစရယယာအျဖစသတမတရမည။

54

(၄) ဥးစားေပးအစရယယာသတမတျပဌာနးခကမားက ျပျပငေျပာငးလျခငး၊ျပငဆငျဖညစြကျခငး

မားျပလပလပါကဒါရကတာအဖြ႕၏ဆးျဖတခကကနးစပရာႏစပတလညအစညးအေ၀းတြင

တငျပအတညျပခကရယ၍ျဖစေစအစရယယာမား၏အထးအစညးအေ၀းဆးျဖတခကျဖင

ျဖစေစ ေဆာငရြကႏငသည။

၁၇၃။ ဒါ႐ကတာမားသည မညသညအျမတေ၀စကမဆ မေထာကခမ ကမၸဏ၏ အျမတအစြနးမား ထမ

မမတ႔သငေလာမညဟ ထငျမငေသာေငြက သးသန႔ရနပေငြတစရပ သ႔မဟတ သးသန႔ရနပေငြမား

အျဖစ ဖယထတလက ဒါ႐ကတာမား၏သေဘာအတငးမေမာလငေသာအသးစရတအတြက ျဖစေစ၊

အျမတေ၀စ ညမေရးအတြကျဖစေစ၊ ကမၸဏ၏ အျမတအစြနးက မနကနစြာအသးျပႏငေသာ အျခား

မညသညၾကရြယခကအတြကမဆျဖစေစအသးျပရမည။ထသ႔အသးချခငးမျပမေငြမားကဒါ႐ကတာ

မားသညအလားတသေဘာအတငး ကမၸဏ၏လပငနးတြင သးစြျခငး သ႔မဟတ အခါ

အားေလာစြာ သငေလာသညထငျမငေသာ (ကမၸဏ အစရယယာ မားမလြ၍) ေငြရငးႏး ျမႇပႏျခငး

လပငနးမားတြင ေငြရငးႏးျမႇပႏႏငသည။ ႏစစဥ အေထြေထြ အစညးအေ၀းက ဒါ႐ကတာမား၏

ေထာကခခကျဖငယငးအစညးအေ၀းေန႔တြငမတပတငထားၿပးျဖစေသာအစရငတ႔အားထကသ႔ေသာ

သးသန႔ေငြထမ မမတ႔ အစပါ၀ငထားေသာ အခးအတငး “ဆ”အစရယယာမားထတေပးရန အတည

ျပႏငသည။

၁၇၄။ မညသညအစရယယာ၏ပးတြပငဆငသမားအျဖစျဖငတစဥးထကပေသာသမားကမတပတငထား

သညျဖစလင၊အစရယယာမားအေပၚတြငေပးရမညျဖစေသာမညသညအျမတေ၀စအတြကမဆ

အကးသကေရာကေသာ လကခေျပစာမားက အဆပါသတ႔အနက တစဥးဥးက ေပးႏငသည။

၁၇၅။ ေၾကျငာျခငးျပခၿပးေသာအျမတေ၀စဆငရာႏ႔တစစာကေနာကတြငေဖာျပထားသညနညးလမး

အတငးအစရယယာမားတြငပါရေသာပငခြငရေသာပဂၢလမားထသ႔ ေပးပ႔ရမည။

အျမတေ၀စခြရနလပပငခြငကဒါရကတာမားတြငအပႏငးထားျခငး

၁၇၆။ (က) ျမနမာႏငငကမၸဏမားဥပေဒ ပဒမ ၁၀၇ ႏင ၁၀၉ တ႕အရဒါရကတာမားသည

အျမတေ၀စမား (ၾကားျဖတအျမတေ၀စအပါအ၀င) ကေပးရန ဆးျဖတႏငၿပး ပမာဏ၊

အခနႏငအျမတေ၀စ မညသ႔ခြေ၀မညကလညး သတမတႏငသည။

(ခ) အျမတေ၀စေပးေခရမည နညးလမးမားတြင ေငြသားျဖငျဖစေစ၊ အစရယယာ

ထတေ၀ျခငးျဖငျဖစေစ၊ ေအာပရင(Option)ျပျခငးျဖငျဖစေစ၊ ရရနပငခြငမားက

လႊေျပာငးျခငးျဖငျဖစေစ ေဆာငရြကျခငးမား ပါ၀ငႏငသည။

55

(ဂ) အျမတေ၀စအား သတမတျခငးက ကမၸဏမ ေပးေခရမည ေကြးၿမအျဖစ မမတယရ။

အဆပါသတမတခကက အျမတေ၀စ ေပးေချခငး မျပမ မညသညအခနတြငမဆ ျပနလည

ရတသမးႏငသည။ ေကြးၿမတငရျခငးသည ေငြေပးေခရန သတမတထားသည အခနမသာ

ကေရာကသည။

အျမတေ၀စအခးအစား

၁၇၇။ ဤဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥး၊ အစရယယာအမးအစားအတြက စညးေႏာငမႈရေသာ ပးတြပါ၀ငေသာ

အခြငအေရးႏင ကန႔သတခကမား၊ ဥပေဒတ႔က အေထာကအထားျပ၍၊ အျမတေ၀စမားက

ကမၸဏ တြငပါ၀ငသအစရငမားအားပငဆငသည အစရယယာအလကအခးကခြေ၀ေပးရနျဖစသည။

ခြေ၀ႏငေသာပစၥညးမားႏငခြေ၀ေပးျခငး

၁၇၈။ သကဆငရာဥပေဒမားက အေထာကအထားျပ၍လကနာလက၊ ဒါရကတာမားသည အျမတေ၀စမား

သ႔မဟတ အျခားခြေ၀ျခငးမားက သတမတပစၥညးမားႏငခြေ၀ျခငးျဖင တစရပလးေသာလညးေကာငး

တစစတတစပငးေသာလညးေကာငး (ေပးေခၿပးအစရယယာမား၊ ဒဘငခာေငြေခးလကမတမား

သ႔မဟတ ဤကမၸဏ၏ သ႔မဟတ အျခားကမၸဏ၏ ေငြေခးသကေသခလကမတမား၊ ယမတ အပႏ

သညအဖြ႕အစညးႏငအျခားအဖြ႕အစညးတ႔တြငပါ၀ငေသာေငြေခးသကေသခလကမတမားျဖငေသာ

လညးေကာငး ေပးေခရန) ဆးျဖတေပးႏငသည။

၁၇၉။ ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရငတစဥးခငးစသည ကမၸဏ၏ သ႔မဟတ အျခားကမၸဏ၏အစရယယာမား၊

ဒဘငခာေငြေခးလကမတမား သ႔မဟတ အျခားေငြေခးသကေသခလကမတမား အပါအ၀င အပဒ-

၁၇၈ အရ မညသညပစၥညးကမဆ ၎ငးတ႔အားခြေ၀ေပးျခငးက သေဘာတလကခရမည။

ဒါရကတာ၏ဆငျခငဆးျဖတမႈ

၁၈၀။ ပစၥညးမား၊ ရပငခြငမားတနဖးျဖတျခငး အပါအ၀င အျမတေ၀စ သ႔မဟတ အျခားခြေ၀ျခငးႏင

သကဆငေသာကစၥရပအားလးက ဒါရကတာမားမ ဆးျဖတသတမတမညျဖစၿပး ဒါရကတာမားသည

ေအာကပါေဆာငရြကခကမားကျပလပႏငသည-

(က) အျမတေ၀စမား/အျခားခြေ၀ျခငးမားႏင ပတသကသည အခကအခမား၊ အျငငးပြားမႈမား၊

သ႔မဟတ အျခားကစၥမားတ႔က ေျဖရငးႏငသည။

(ခ) ပစၥညး သ႔မဟတ ရပငခြင၏ အစတအပငးတစရပရပက ခြေ၀ျခငးျပရာတြင တနဖး

သတမတေပးႏငသည။

56

(ဂ) ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရငမားထ သ႔မဟတ ၎၏ညႊနၾကားခကအရ သတမတတနဖး

အေပၚ အေျချပ၍ ေငြျဖငေပးေချခငးျပရန ဆးျဖတႏငသည။

(ဃ) ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရငမားအတြက ပစၥညး သ႔မဟတ ရပငခြငက ယမတအပႏလကခ

မညသထ အပႏေပးျခငးျပႏငသည။

ကမၸဏသညအတးေငြေပးရနမလအပျခငး

၁၈၁။ အျမတေ၀စမားႏင အျခားခြေ၀ေပးျခငးမားအတြက အတးေငြက ကမၸဏအေနျဖငေပးရန မလအပပါ။

ကမၸဏသည အခ႕ေသာအျမတေ၀စမားႏင ခြေ၀ေပးျခငးမားက ထနးသမးထားႏငသည။

ကမၸဏသည အျမတေ၀စႏင ခြေ၀ေပးျခငး ထနးသမးထားရႏငျခငး

၁၈၂။ ဥပေဒအရ အစရယယာမား တစဆငလႊအပျခငးေၾကာငတစဥးဥးကပငဆငထကေသာ အစရယယာ

ႏငသကဆငေသာအျမတေ၀စမားႏငအျခားခြေ၀ေပးျခငးမားကသတမတထားသညလႊေျပာငး

လကခသက ကမၸဏတြင ပါ၀ငသ အစရငအျဖစ မတပတငစာရငးသြငးျခငး မျပရေသးသညအခန

ထ ကမၸဏက ထနးသမးထားႏငသည။

ကမၸဏသညေပးေခရနေငြေၾကးပမာဏကေလာချဖတေတာကႏငသည

၁၈၃။ ကမၸဏတြငပါ၀ငသအစရငမေပးရနရေသာအျမတေ၀စမားကလညးေကာငး၊အျခားခြေ၀ေပးျခငးမား

ကလညးေကာငး ေတာငးေခၚမႈ သ႔မဟတ အျခားနညးျဖင ေဆာငရြကျခငးေၾကာင ကမၸဏတြင

ပါ၀ငသအစရငမကမၸဏသ႔ေပးရနရေသာပမာဏမားမ ေလာချဖတေတာကႏငသည။

ေပးေချခငး

၁၈၄။ ကမၸဏသည အစရယယာႏငစပလဥး၍ ေပးရနရေသာပမာဏ၊ အျမတေ၀စႏင အျခားနညး

ခြေ၀ေပးျခငးတ႔က ဒါရကတာဘတအဖြ႕က ဆးျဖတသညနညးျဖင ေပးေခႏငသည။

ေတာငးဆျခငးမရသညခြေ၀ျခငးမား

၁၈၅။ ဥပေဒအရ အျခားနညးျပ႒ာနးထားသည အခါမတစပါး ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရငမားသ႔ေပးရန

ဆးျဖတေၾကညာၿပးေနာက တစႏစအတြငး ေတာငးဆျခငးမရသည အျမတေ၀စမားႏင အျခားနညး

ခြေ၀ေပးျခငးက ေတာငးဆလာသညအခနအထ ဒါရကတာဘတအဖြြ႕မ ဆးျဖတသညအတငး

ကမၸဏသည ရငးႏးျမပႏျခငး သ႔မဟတ အျခားနညးအသးျပျခငးျပလပႏငသည။

57

အခနး (၂၄)

ဖကသမးျခငး

ပလသညမားကခြေ၀ျခငး

၁၈၆။ ဤဖြ႕စညးပအေျခခစညးမဥး၊ဥပေဒႏငအစရယယာအမးအစားတ႔အတြကပးတြထားေသာ

စညးေႏာငမႈရသည အခြငအေရးမားႏင ကန႔သတထားျခငးမားက အေထာကအထားျပ၍-

(က) ကမၸဏကဖကသမးရာတြင ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရငမားအား ခြေ၀ရႏငေသာ မညသည

ပစၥညးရပငခြငကမဆ အစရယယာအေပၚေပးေခၿပး ပမာဏ သ႔မဟတ ေပးထားၿပးဟ

မတယထားေသာ ေငြေၾကးတနဖးပမာဏက(မစဥးစားဘ) ပငဆငထားေသာ

အစရယယာအေရအတြက အခးအစားအလက ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရငမားအၾကား

ခြေ၀ေပးရမည။

(ခ) ကမၸဏက ဖကသမးရာတြင ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရငမားသ႔ ခြေ၀ႏငေသာပစၥညး

သ႔မဟတ ရပငခြငက ဆးျဖတရာတြင အစရယယာအတြက ေပးေချခငးမရေသးေသာ

ပမာဏသည ကမၸဏပငပစၥညး သ႔မဟတ ရပငခြငအျဖစ ျပမသတမတသည။

(ဂ) ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရငမားသ႔ ခြေ၀ရႏငေသာပစၥညးႏင ရပငခြငပမာဏက

ခြေ၀ေပးရာတြင အစရယယာအတြက တစစတတစပငးသာ ေပးေခထားသည

ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရငထ ခြေ၀ေပးသည ေန႔ရကတြင ထအစရယယာအတြက

မေပးေခရေသးေသာ ပမာဏကႏတပယရမည။

(ဃ) အပဒ-၁၉၁ (ဂ) အရ ႏႈတပယျခငးသည တစစတတစပငးသာ ေပးရေသးသည အစ

ရယယာ၏ကမၸဏတြင ပါ၀ငသ အစရငသ႔ ခြေ၀ေပးရာတြင မေပးေခရေသးေသာ ပမာဏက

ႏတပယၿပး လကကနေပးေခရနရသည ပမာဏက ထအစရယယာရငသည ကမၸဏသ႔

ေပးရမည။

၁၈၇။ ကမၸဏ၏ ေကြးၿမမားႏင တာ၀နရမႈမား၊ ကမၸဏအား စာရငးရငးလငးဖကသမးသည ကစၥရပ

အတြက ကနကစရတမား၊အခေႀကးေငြမားႏင အသးစရတမားအတြကကခႏငရန အလငာ အဆပါ

ေငြေၾကး ထည၀ငမႈ ျပလပရန လအပေၾကာငး တရားရးက ယဆျခငးမရလင ဒါရကတာ တစဥး

သည ထေငြေၾကးထည၀ငမႈမားက ထပမျပလပရန တာ၀နမရေစရ။

58

အခနး (၂၅)

ထနးသမးထားရရမည အစညးအေ၀းမတတမးႏငမတပတငစာရငးမား

အစညးအေ၀းမတတမး

၁၈၈။ ကမၸဏသညယငး၏မတတမးစာအပတြငေအာကပါတ႔ကျဖညသြငးရမည

(က) သကဆငသညအစညးအေ၀းကငးပၿပး ၂၁ရကအတြငး၊ ေအာကေဖာျပပါ အေသးစတ

အခကမား ပါ၀ငေသာ အစညးအေ၀းမတတမး-

(၁) ဒါရကတာမား၏ အစညးအေ၀းႏင ဒါရကတာမား၏ ေကာမတအစညးအေ၀းတ႔တြင

အစညးအေ၀းတကေရာကသည ဒါရကတာမား၏အမညမား။

(၂) အခနး-၁၇ အရ မညသညဒါရကတာကမဆ ျပလပသညေၾကညာခကအားလးႏင

ေပးသညအေၾကာငးၾကားစာမား။

(ခ) အစညးအေ၀းကငးပျခငးမရဘ လညလညစာျဖင ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရငမားႏင

ဒါရကတာမားက ခမတေသာ ဆးျဖတခကမား။

အစညးအေ၀းမတတမးမားတြငဥကဌကလကမတေရးထးရျခငး

၁၈၉။ အေထြအေထြအစညးအေ၀းမား၊ ဒါရကတာမား၏အစညးအေ၀းမား၊ ဒါရကတာမား၏ ေကာမတ

အစညးအေ၀းမား၏အစညးအေ၀းမတတမးတြငအစညးအေ၀းဥကဌသ႔မဟတေနာကေနာင ကငးပ

သညအစညးအေ၀းဥကဌသ႔မဟတအျခားအခြငအာဏာရဒါရကတာတ႔ကအစညးအေ၀းၿပးေနာက

သငေတာေသာအခနတြငလကမတေရးထးရမည။ထသ႔လကမတေရးထးျခငးသညအစညးအေ၀း

မတတမးတြငဖာျပေသာ အေၾကာငးအရာမား အမနတကယေဆာငရြကခေၾကာငး သကေသ ထငရား

ေစသည။

မတပတငစာရငးမား

၁၉၀။ ကမၸဏသည ကမၸဏတြငပါ၀ငသ အစရငမား၏ မတပတငစာရငးႏင ဥပေဒအရ ထနးသမးထားရရန

လအပေသာ အျခားမတပတငစာရငးမားက ထနးသမးထားရရမည။

59

အခနး(၂၆)

မတတမးမတရာမားကၾကညရႈစစေဆးျခငး

၁၉၁။ ဥပေဒကအေထာကအထားျပ၍ လကနာလက၊ဒါရကတာဘတအဖြြ႕သညကမၸဏ၏စာရြက စာတမး

မားႏင မတတမးမတရာမားက ပါ၀ငသအစရငမားကသငေလာေသာ အခေၾကးေငြေပး၍ ၾကညရႈ

စစေဆးႏငရန မညသည အတငးအတာထ ဖြငလစျပသမညက ဆးျဖတႏငသည။ ဤအခနး-၂၆

သည ဥပေဒအရ သ႔မဟတ ကမၸဏႏင သေဘာတညခကအရ ကမၸဏတြင ပါ၀ငသ အစရငတစဥး

သ႔မဟတဒါရကတာတစဥးသ႔မဟတဒါရကတာေဟာငးတစဥး၏အခြငအေရးက ကန႔သတျခငးမရပါ။

အခနး (၂၇)

အေၾကာငးၾကားျခငး(ႏ႔တစစာမား)

ႏ႔တစစာမား

၁၉၂။ (က) ႏ႔တစစာတစေစာငက ကမၸဏက မညသည ပါ၀ငသအစရငထသ႔မဆ လပဂၢလအားျဖင

ျဖစေစ၊ ထသ၏ ကမၸဏတြင မတပတငထားေသာ လပစာသ႔ စာတကမတစဆင ေပးပ႔ျခငး

ျဖငျဖစေစ၊အလကထေရာနစစနစျဖငျဖစေစေပးပ႔ႏငသညသ႔မဟတ(ျပညေထာငစသမၼတ

ျမနမာႏငငေတာအတြငး မတပတင လပစာမရလင) ထသ႔ႏ႔တစစာ ခအပရနအလ႔ငာ

ေပးထားေသာ ျပညေထာငစသမၼတျမနမာ ႏငငေတာအတြငး လပစာရရလင ယငးလပစာသ႔

ေပးပ႔ႏငသည။

(ခ) ႏ႔တစစာက စာတက၊ တလကစ ဖကစသ႔မဟတ အလကထေရာနစစနစျဖငေပးပ႔သညအခါ

ႏ႔တစစာ တစေစာငက လပစာမနကနစြာတပ၍ စာတကခ အျပညအ၀ ႀကတငေပးေဆာငၿပး

ေပးပ႔ရမည။ ထလပစာရငသည စာတက၏ သာမနလပငနးေဆာငတာအားျဖင ရသငရထက

ေသာေန႔တြင ႏ႔တစစာက လကခရရၿပးျဖစသညဟ မတယရမည။

၁၉၃။ အကယ၍ပါ၀ငသအစရငတစဥးသညျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာအတြငးမတပတငသည

လပစာလညး မရသညအျပင ႏ႔တစစာခရန ျပညေထာငစသမၼတျမနမာ ႏငငေတာအတြငး လပစာ

ကလညးကမၸဏသ႔ တငသြငးထားျခငးမရလင ကမၸဏမတပတင႐း တညရရာေဒသတြင ကမၸဏ၏

တရား၀ငထတျပနထားထတေ၀လကရေသာ သတငးစာ (၁) ေစာင(သ႕မဟတ) ကမၸဏ၏တရား၀င

Website တြငထသ၏အမညနာမညျဖငႏ႔တစစာေၾကျငာလကျခငးသည သတငးစာတြင (သ႕မဟတ)

Website တြငထေၾကျငာပါလာသညေန႔တြင ထသသ႔ ႏ႔တစစာ ခအပၿပးျဖစသညဟ မတယ

ေစရမည။

60

၁၉၄။ အစရယယာတစစကပးတြပငဆငသမားသ႔ ကမၸဏကႏ႔တစစာခမတရာ၌ကမၸဏ၏ မတပတင

စာရငးတြငယငးအစရယယာႏငစပလဥး၍ထပဆးမအမညေဖာျပပါရသပးတြပငရငအားႏ႔တစစာ

ေပးပ႔ျခငးျပလပႏငသည။

၁၉၅။ ကမၸဏမ ႏ႔တစစာခအပရာတြင ပါ၀ငသ အစရငတစဥး ကြယလြနျခငး သ႔မဟတ လမြျဖစျခငး

ေၾကာင ပငဆင ခြငရလာသမားသ႔ လပမ၍ စာတကအခ ႀကတငေပးေခၿပး စာတကမ

တစဆင ေပးပ႔ျခငးျဖငျဖစေစ အဆပါ ကြယလြနျခငး သ႔မဟတ လမြျဖစျခငးက အေၾကာငးျပ၍

ပငဆငမႈ က ကယစားျပမည ကယစားလယမားထသ႔ျဖစေစ ေဖာျပပါ အေၾကာငးခငးရာမားႏင

အလားတတ႔က ယငးကစၥအလ႔ငာ ထသ႔ပငဆငမႈရေၾကာငး အေၾကာငးၾကားေပးပ႔ထားေသာ

ပဂၢလမား၏ ျပညေထာငစ သမၼတျမနမာႏငငအတြငးရ လပစာ (ရလင) ထသ႔ျဖစေစ(အဆပါ လပစာ

ေပးပ႔လာၿပးသညတင)ကြယလြနျခငး သ႔မဟတလမြေၾကျငာျခငးမခရဘသကသ႔ပင ႏ႔တစစာ ခမတ

ရမည နညးလမး အတငး ႏ႔တစစာက ကမၸဏက ေပးပ႔ႏငသည။

၁၉၆။ အေထြေထြအစညးအေ၀းတငးအတြက ႏ႔တစစာမားက အထကတြင ေဖာျပၿပး လပထးလပနညး

မားက အာဏာအပႏငးထားသညအတငး ခအပရမည၊

(က) ႏ႔တစစာခအပရနအလ႔ငာ ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာအတြငးရလပစာက

တငသြငးျခငးမရေသးေသာ ပါ၀ငသ အစရင(ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာအတြငး

မတပတငၿပး လပစာမရသ) မတစပါး ကနပါ၀ငသ အစရငတငးက ႏ႔တစစာခအပ

ေပးရမည။

(ခ) ပါ၀ငသ အစရငတစဥး ကြယလြနျခငး သ႔မဟတ လမြသတမတခရျခငးေၾကာင အစရယယာ

အေပၚပငဆငခြငရလာသ ပဂၢလတငးထသ႔လညး ေပးပ႔ရမည။ သ႔ေသာ ထသ႔ကြယလြနျခငး

သ႔မဟတ လမြျဖစျခငးသည အကး၀င အတညျပၿပးမသာလင ယငးပဂၢလမားသည

အစညးအေ၀း ႏ႔တစစာရခြငရေစရမည။ အျခားမညသည ပဂၢလတစဥးတစေယာကမ

အေထြေထြအစညးအေ၀းမား၏ ႏ႔တစစာမားက လကခရယပငခြငမရေစရ။

အခနး (၂၈)

ေလာေၾကး

၁၉၇။ ကမၸဏ၏ ဒါ႐ကတာႏင အခကအတန႔အားျဖင အျခားအရာရအသးသးသည မမတ႔၏တာ၀န မားက

ေဆာငရြကရာ၌ ပဏာမလပငနးစဥမားအတြက အစးရႏင ေဒသအာဏာပငမားထမ ခြငျပခကမား၊

ခစားခြငမားက ရယရာတြင မမကခခရသည ဆး႐ႈးေငြမားႏင ကနက စရတေငြမားအတြက မမ၏

တမငသကသကျပမမႈ သ႔မဟတ ပကကြကမႈေၾကာငျဖစသည ကစၥမဟတလင ကမၸဏ၏ ရနပေငြ

61

မားထမ ေလာေၾကးရထကခြငရေစရမည။ ထ႔ျပင ထသ အသးသးသည ကမၸဏ၏ လပငနးကစၥၥ

ေဆာငရြကရာ၌ မမအမနတကယ ထတေပးရသညေငြ သ႔မဟတ ပစၥညးအတြကသာလင

ေတာငးခႏငေစရမည။ထသအသးသးသညမမတ႔၏မ႐းမသားရညရြယခကျဖငျပမမႈမား၊ေပါေလာမႈ

မား သ႔မဟတ ပကကြကမႈမားအတြက သာလငေျဖၾကားရနတာ၀နရေစရမည။ အျခားသမား၏

ျပမမႈမား၊ ေပါေလာမႈမား သ႔မဟတ ပကကြကမႈမားအတြကျဖစေစ၊ေငြမားရငးႏးျမပႏရာ၌ ရယထား

သည အာမခ မလေလာကျခငး သ႔မဟတ ရယထားသည ကယပငပစၥညး သ႔မဟတ ပစၥညး၏

ပငဆငမႈ မလေလာကျခငး အတြကျဖစေစ၊ မမတာ၀နမားက ေဆာငရြကရာ၌ ျဖစပြားႏငသည

ဆး႐ႈးမႈ၊ သ႔မဟတ ပကစးမႈအတြကျဖစေစ၊ ယငးကစၥမားသည မမ၏ တမငသကသက ေပါေလာမႈ

သ႔မဟတ ပကကြကမႈေၾကာင မဟတလင တာ၀နမရေစရ။