24lbvd.gov.mm/sites/default/files/pig_manual_a4_13-3-2017...2017/03/13  · အထ န နည က...

16
 äမ းကäလာင äမးကများäမး၍ ဖစ ရမည။ ကမñက äမ းဝက äမ စñက တင äပâæမန မစ တသ သားäသားä äြပာင ä သားäသည လâ ရမည။ တငဖæ တငဖæ äကာင နမာä äြမā းäတ äမးခါနးဝက က â က နးတင အမ ဖင ä၄၀% မာ âအပ ñက ñက က းအား က မñက းများðပး ချäပအထ နညးက â ရြခင းြဖစ းတ တင သာ ပါက ြခင းရင ဝက ခနးသâ äô ပါ။ äပါကမညäနâ ကâ ä စာကâ ဝကမ မး းကာလ ðဖ းသည ðဖ သည။ ကမñကး တတ äïကာလာ ြဖင ဖင က က ကမသည â ကâကြခငး၊ တန ဆာမ ဖားသည äြခäထာက က Đ က ကမနĐကြခင ပမ ညæ သဘာဝ အတငး သည တစ နâ စâ äသာ ကျဆငးသားäသာäïကာ â â က äက ခïကသည က â နည းဆâ æ းðပ တင äပးရမည။ äန ကä ချပäစရ(၁၁၄-သားäပါက မျးရâးနင မäမ းမ ည။ က ထားရာäကရĂမရဘ များန အâæñကးလာကမတန ကျအခõ äမးဖားက ပâငးမ äမ ကထâတ äမြပဘ æများနင äဆက ñကမ â ချä ဏများသ ည။ ဝက ရâတစâ က ကõ ခင းြဖင äပါကချ က သတ (-) က äကာက â သားမäပါက äအာက äဖနâကâ ä၁၅) ရက က ဖးäသာ က â (၃၆) äမးချ လာသည တဆâ äန24 äမ းဖ ားြခင ခင း၊ äမးက äရာငရကျလာအခါ တတသည äပးရမည âအပမသဟစသæ â ချäပးäပး လøင ၂၀ ည။ က သားäပါက ကတâကäက ချ ကâ းလ ပတ အလ ကïကာäသမက äက() က လျäကõးရမäဖျာ ထာ ဖစ သည က မ၏ â äြအäနä ခန တင (- ၁၂) ခါအäြမā တ၍ ကက၂၄-ခငး၊ â ည။ စâစâäပါငး ထးအ ĐကäမးĐကထâ မျမရäအည။ äန-၃၀ က သားတင က များ äသõäပးရမည သည ပါက၊ â အခါ၊ ခာက ကခန äပး က မဒန âæသည äပíမ တည ကမñကနာရ ခန ïက ပါး äပါက äစာငäရ က နာရ အတ းများတနာရမ æ ကငယ၏ äရအက က က äမ းäပးရâြပကပâငး သာ ïကာ၀၀ gm âæးရြခငး၏ äမးဝက းပ ားြဖ â â æ မäပါက သား äအဂü ါစပäကတတက ကðပ ကäပးရန ငး၌ ဂဏ â က နာရ ၆၀% မာ ကမာ ကâ သန စင မည။ äည။ စနာ ည။ က â သည ဓကအñကးများသ äမးြမä () (- ကäကာင င၍ ကကä ရâးäပíတင âအပပါသမðငမြခင ထကြခင တငးတ ဦးäခါငးြဖ% äဆးäïက ဖားစဉတ လøင မးယများသäနာကပâ ကမာ â က äမးðပး äရးတက ) äကျာ ) တတ äရ (-ðပး၊ â äလး က ညစäပä သာ ကာ မø ကâ ) က â

Upload: others

Post on 02-Sep-2020

4 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: 24lbvd.gov.mm/sites/default/files/pig_manual_a4_13-3-2017...2017/03/13  · အထ န နည က စ ရ ခင ဖစ င တင တ င သ က ခင ဇ ရင ဝက မ ခန

 

မးကာ

လာငအ

မးကာ

အများအ

မး၍

ြဖစသည

ရမည။

ဝကမက

မးဝက

မး

တစက

၃ ပတသ

တင လ

ပမန မစ

ပါတအတ

ပါတသာ

သား ပါ

သား မ

ြပာငး

သား ပါ

စသညတ

အလတ

ရမည။

စတငဖ

စတငဖ

ကာငရ

တနမာ

အ ြမးပ

တတသ

ာနး တရရသ

မးခါနးဝက

အမ က က

ာနးတင အမ

အားြဖင မ

၄၀% မာ

ည။ လအပပ

အကမက

ကးအား ြပင

ကမ ကးများ၏

း ပး ၂ နာရ

မ ခနချ ပး

သားအထ န

လျာနညးကျ

စရြခငးြဖစ

တငးတင

ားတင သာ

ပါကြခငး

ဇးရငဝကမ

မးခနးသ အ

ရပါ။ ြပ

ပါကမည နရ

တက ထား

တင အစာကစ

ဝကမ ဝမးမ

ဇးကာလမ

ဖ းသည။

ဖ း သည။

ဝကမကး၏

ရတတသည

ကာလာသ

ပါးအပြဖငစပ

သြဖင အသက

သည လကခဏ

ကမသည န

ကကြခငး၊

မတနဆာမ

မးဖားသည။

ြခ ထာက

ပါက လမနက

ကမနကြခင

ငပမ ဆညသ

၏သဘာဝ

ရအတငး အ

းသည။ တစ

နစ သာ ပမာ

ကျဆငးသားသ

သာ ကာ

နတက က

းခ ကသည

မက သာ

အနညးဆး ရ

ြပာငး ပး

ရာတင

ပးရမည။

စား န ကျ

မချပ စရန

မာ (၁၁၄-၁

သား ပါက

၏မျးရးနင

ည။ မ မးမ

သည။ ဝကသ

ပထားရာ မ

ကရမရဘ ပ

ဏာများနင

အကးလာြ

ဝကမတနဆ

အကျအခ မ

။ မးဖားသ

ကပငးမ မး

ကထတ မ

းမြပဘ လ

သများနင အ

အဆက မြပတ

စကမ နချ

ာဏများသ

သည။ ဝက

င ဂရတစက

ကးြခငးြဖင

ား ပါကချန

ရကသတတ တ

(၂-၃) ရက

ကာကရး၊

သားမ ပါက

အာက လျ

န ဖနက ရ

၁၁၅) ရက

ကဖး သာ ဝ

ဝကသးအ

(၃၆) နာရ

သား မးချန

မးလာသညအ

ပတဆ နတ

24 

မးဖားြခင

ြခငး၊ မးက

ဆာ ရာငရမ

များကျလာသ

သည အခါ

းတတသည

မး ပးရမည

လအပမသာ

အာဟစသမျ

တ နချ ပးသ

ပး လင ၂၀

ည။ ၃ ပတ

ကသား ပါက

ကတက က

အချနကနတ

န နးလာ

တစပတ အလ

ကကာ သာ

၊ ြမက ြ

ကမ (၃) ရက

လျာ က းရမည

ရ ဖျာ၍ ထာ

ြဖစသည။

ဝကမ၏ နအ

အ ြခအ န

ရခနတင ဝ

နမ (၁-၁၂)

အခါအ ြမး

တတ၍ ကည

ကာနး ၂၄-၃

မးြခငး၊ နသ

သည။ ည ၈

စစ ပါငး ဝ

။ အထးအ

။ နက မးပ

ာ နကထတ

များမရ အာ

သည။ နာ

၀-၃၀ စကက န

သားတင ၈

ကများ သဆ

း ပးရမည

တတသည။

ာပါက၊

လတင

ာအခါ၊

ြခာက

ကခန

ည။

ား ပး

ဝကမဒနး

အသည သ

ပ မတည၍

ဝကမ ကး၏

နာရခန က

ပါး ပါက

စာင ရာက

၆ နာရ အတ

သးများတင

၈နာရမ နန

ဝကငယ၏

မ အ ရအတ

ပါက လကက

တ မး ပးရ

ာင ဂရြပရမ

ာကပငး တင

နသာ ကာသ

၈၀၀ gm အ

ဆးရြခငး၏

။ မးဝကမ

စးပားြဖစ

၏ နအသ

သားမ ပါကမ

၍ သား ပ

၏အဂါစပ ရ

ကာတတသည

ကက ပး နာ

က ပးရန လ

တငး၌ ဂဏ

ငး ၍ နရည

က ၄ နာရ

၆၀% မာ

တကမာ ၅

က သနစငစ

ရမည။ မ

မည။

င တစနာရ

သည။ ဝကင

အထ စသည။

အဓကအခ

မကးများသ

စ မးြမ

ည ဇး (၂)

မ (၂ - ၃

ပါက ကာင

ရာင၍ နလ

ည။ ဝကက

ာရး ပ တင

လအပပါသည

ဏာမငမြခငး

ညထကြခငး

အတငးတင

ဦး ခါငးြဖင

၀ % စသာ

စာ ဆး ကာ

မးဖားစဉတင

ရလင ပျမးမ

ငယများသည

။ နာကပင

ချကမာ နက

ည မး ပး

ရးတက ၃

) လ ကျာမ

၃) ပတတင

ရ (၆-၁၄

လာပး၊ နသ

လး များက

ညစ ပ န

ည။

း၊

း၊

သာ

ကာ

ငး

က

၄)

သး

က

Page 2: 24lbvd.gov.mm/sites/default/files/pig_manual_a4_13-3-2017...2017/03/13  · အထ န နည က စ ရ ခင ဖစ င တင တ င သ က ခင ဇ ရင ဝက မ ခန

25  

ဝကက လးအားလး ပါကလာသညအခါ အချငး

(umbilical cord) ကျလာသည။ ဝကက လးများ ချကကး

တနးလနးြဖင လပရားသားလာရငး ချကကးြပတသား

သည။ လက စာငြဖတရန မလပါ။

ဝကမကး နထကနညးလင ဝကငယများက တစချန

တညး ပါကသည အြခားဝကမတင နတက ပး၍ြဖစ စ၊

နဗးတက၍ြဖစ စ၊ စာင ရာက ပးရမည။ အချ ဝကမတင နအ ရာငြခငးနင နခမးြခငး

ြဖစတတသည။

မးစဝကငယများအား ြပစ စာင ရာကြခငး

မးစဝကငယများ၏ နာ ခါငး၊ ပါးစပနင ခနဓာ

ကယတငရ သာ အရအခ များ ြပာငစင စရန အဝတစ

ြဖင သတ ပးရမည။ ချက ကးက ဝမးဗကမ ၂ လကမ

ခနအကာမ က းချည ပး ြဖတ ပးရမည။ မးဖားစ

ဝကငယများအား အပချန ြပာငးလမနညး စရနအတက

အ နး ပးပးအတငးသ ထညသငးရမည။ အ နးဓာတ ကာငးစာမရပါက ကယခအားနညးြခငး၊

အ အးမြခငး၊ အဆတအ အးပတြခငး၊ ဝမးသားြခငးြဖစ ပး သဆး သာ အထ ြဖစပားနငသည။

လအပ သာ အပချန ၃၅oC ခနြဖစသည။ နဦးရညက တက ကး ပးရမည။ သးငယ သာ

ဝက လးများက အ ရ ဘကတငရ သာ နတငများ၌ တက

ကး ပးရမည။ မး ပး (၂) ရက အတငး ဝကငယ လး

များက သားစယများ ြဖတ ပးရမည။ ဝကငယ အသက

(၂) ရကသားတင နားရကနပါတများ ြပလပသငသည။

အသက (၂-၃) ရကအတငး အမ ြဖတ ပးရမည။ အသက

(၃) ရကသားခနတင သဓာတအား ဆးထး ပးရမည။

မး ပး (၂၁) ရကခနတင ဝကမကးမ နထက နနးကျလာမည။ ထ ကာင ဝကငယ၏

ကးထားမက ထခက ကျဆငးမမရ စရန ဝကငယများက (၃) ပတသားတင အာဟာရြပည

ဝကငယစာက ကာငးစာစားသးတတရနလသည။ (၇) ရကသား မစ၍ ဝကငယစာက စတင က း

ပးရန လအပသည။ အစာတင အသားဓာတ ၂၇% အဆဓာတ ၃% နင အမငဓာတ ၄%

ပါဝငရမည။ အသားတး မးမည ဝကထးများအား (၂၁) ရကအတငး သငးကပရမည။ ဝကဝမးကျ

ကာကယ ဆးက အသကတစလခ တငထး ပးရမည။ သနချ ဆးတက က း ပး ရမည။ စးပား

ြဖစဝက မးြမ ရးတင သားခြခငးက အသက (၂၁) ရကသားတင လပသငသည။ ၎ငးအချနတင

ဝကငယ၏ အ လး ချနမာ ၈ kg (သ) ၅ ပဿာခနရရမည။

Page 3: 24lbvd.gov.mm/sites/default/files/pig_manual_a4_13-3-2017...2017/03/13  · အထ န နည က စ ရ ခင ဖစ င တင တ င သ က ခင ဇ ရင ဝက မ ခန

 

ဝကငယ

- ဝက

များ

ဝက

လည

တတ

သြဖ

က

ဝက

မး

ြပည

ဝက

မး

ရပါ

ဝက

ဝကငယ

မခငဝမ

စာ

မး

ထည

ပထ

မး

မး

ဝက

မခင

ဝက

ြမ

ဇးနငသ

သာ အ

ယများ သဆ

ကငယက လ

းတတပါသည

ကမကးများဖ

ညး ကာငး၊

တပါသည။

ြဖစ၍ ပထမ

ကာကရး၊ ြ

တာငးထတင

က ကးများသ

ဖား ပးစ အ

ည ဝဝ ကးပ

ကက လးမျာ

သးအားနညး

စဝကငယက

မည။

ကထးငယမျာ

ယများ ကး

မးမကတ ပး

ာင ရာကမ

စဝကက လ

ညထားပါ။

ထမ (၄) ရက

ရာပါ သား

စဝကငယအ

ကငယ (၈)

ငနနညးလာ

ကငယ သးအ

ကးနင ထ

သားထနးဝက

ဝကမ ဇးအ

အစာက ကန

ဆးမမရ အာ

လးများ မး

ည။ အဓက

ဖ၍ သာလည

ဝမးသား၍

မ (၄) ပတအ

ြမက ြခာက

ထည ထား

သည အပရပလ

အချနတင

ပါ။

ားက သစ

ရာဂါရတ

က လးများ

ားက သငးက

မးထနးသမ

း နစစသည

ညဖျငးပါက

လးများက

ကအတငး (၂

(၈) ချာငး

အ လးချန

ပတသားမ

ာသညအခါအ

အားနညး ရ

တ စြခငး

ကမအစာ

အနအရငအ

နသတ ကး

င ဂရတစက

ပး (၄) ပတ

ကမာဝကငယ

ညး ကာငး

၍ သာလည

အတငး (၃)

က စသညတ

းပါ။

လယသ လ

ဝကမ ကးန

စသား(သ)

တတသည။ သ

က (၃) ရက

ကပလပါက

မး စာင ရာ

ညမ နခအရယ

က သနနးပျ

ြခာက သသ

) နာရ တစ

းက ြဖတ ပ

(၁-၂) ကလ

မစ၍ ဝက

အာဟာရ ြပ

ရာဂါမြဖစ စ

ြပလပ ပး

ြခအ န၊ က

းရမည။ ဝက

26 

က မးပါ

တအထ သ

ယ က လး

၊ အ အးမ

ညး ကာငး

နာရ တစက

တ ထညထ

လာက ဝကင

နထက ကာ

သမတလ

သြဖစရာ ဝ

ကအတငး သ

(၃) ပတခန

ာကြခငး

ယအထ ဝက

ပျမးမ ၃၀%

သနရငး ပး

ကမနတက

ပးရမည။

လရသည။

ငယစာ စတ

ြပညဝစာ က

စရန သဓ

းရမည။

ကယခနဓာဖ ဖ

ကမအ ြခအ

သဆးမ

းများက

၍ သာ

သဆး

ကမခန လ

ထားသည

ငယများသည

ာငး စရန အ

လငး ပ တ

ကြခအတင

သဓါတအားတ

နတင ကမး

ကက လးမျာ

% ထ ရတတ

နး ထး

ကပါ။

တင ကး မ

ကးရမည

ဓါတပါ သာ

ဖ းမ အ ြခအ

အ နအရ တစ

စာင၍ နတ

နး ထး

ည အ အးမ

အာဟာရြပည

င၍ မးပါက

ငး ြမကးအ

တး ဆးထး

းကျင သြဖင

ားက ဆလသ

တ သည။

သာ တာင

မးသငသည

ာ ဆးမျာ

အ န ပ မတ

စ န (၁ ပဿ

တက ပး ကျ

သာ သ

လယသည

ညဝ သာ အ

က သဓါတ

အသစခငး ပ

း ပးြခငးက

င သငးကပ

သည။

ငး (သ) ထင

။ (၄-၅)

ားထည ပးြ

တည၍ အာ

ဿာ ၂၀ က

ျနအချနတင

သတတ ာ (သ

အစာကြပည

တချ တသည

ပးြခငး (သ

က ဆာငရက

ပပါ။

ငးရ းပးတင

ပတ ကျာ၍

ြခငး (သ

ာဟာရြပညဝ

ကျပ သားမ

သ)

သ)

က

သ)

Page 4: 24lbvd.gov.mm/sites/default/files/pig_manual_a4_13-3-2017...2017/03/13  · အထ န နည က စ ရ ခင ဖစ င တင တ င သ က ခင ဇ ရင ဝက မ ခန

27  

ပဿာ ၁၀ ကျပသားခန) သား ပါကသည နတင လးဝမ ကးပထားသငသည။ သား ပါက ပး

ဝကမ တစ န (တစပဿာ ၅၀ ကျပသား၊ ဝကငယ တစ ကာငနတကတငး ၁၂-၂၀ ကျပသားနနး)

ပါငးစပ က းရမည။

ဇးဝကမ ကယဝန ဆာင

ပထမလတင ၂ ပဿာ ၂၀ ကျပသား

ဒတယလတင ၁ ပဿာ ၆၀ ကျပသား

တတယလတင ၂ ပဿာခန

စတတထ လတင ၂ ပဿာ ၂၀ ကျပသားခန တး ကးရန

ဝကမ ကးစာ

(၁) (၂)

ြပာငးဖ ၄၀% ဖန ၄၀%

အနးကတဖတ ၄၀% ဆနက ၂၆%

ဂျဖ ၁၅% နမးဖတ ၁၃%

ငါး ြခာကမန ၃% ဂျဖ ၁၁%

ြဖညစကစာ ၂% ပဖတ ၅%

ငါး ြခာက ၅%

ြဖညစကစာ ၂%

၁၀၀ ၁၀၀

အသားဓါတ ၁၃% အသားဓါတ ၁၃%

သားခြခငး

ဝကငယအသက (၄၂) ရက (သ) (၇) ပတမာသားခပါ။ ဝကငယများ ကာရညစာ နစြခငးြဖင

ဝကမကးအလနပနြခငးနင နာကထပ သားများ အာငြခငး နာကကျ စတတပါသည။ သားခမ

အလန စာပါကလညး ဝကငယက လးများ အစာအကျငမရဘ အစာမ က ဝမးပျက သတတ

သည။ ဝကငယအသက (၃) ပတခန ကတညးက အစာအစားအကျငလပ ပးပါ။ သားမခမနင

သားခ ပး (၁) ပတအတငး အ နာငအယကမြဖစ စရန သငးကငးြခငး၊ ကာကယ ဆးထးြခငး

များ မြပလပရပါ။ သားခချနမာ ဝကငယက လးများက အစာ လသ လာက ကးပါ။

ဝကငယက လးများအတကအာဟာရနင အစာ

(၃) ပတသားမ နခ ပးတစပတကာအထ ကး သာအစာြဖစ သည။

ဝကက လးသးသနအစာ

ဆနဖ ၂၆%

ဂျဖ ၁၈%

ြပာငး ၁၆%

နမးဖတ ၁၃%

Page 5: 24lbvd.gov.mm/sites/default/files/pig_manual_a4_13-3-2017...2017/03/13  · အထ န နည က စ ရ ခင ဖစ င တင တ င သ က ခင ဇ ရင ဝက မ ခန

28  

ပဖတ ၁၂%

ဖန ၁၀%

ငါး ြခာက ၃%

ြဖညစကစာ ၂%

၁၀၀ အသားဓါတ ၁၈%

ဝကမျးြမငသားစပြခငး

ဝကသးက အသက (၁၂) လခနတင သားစပရန အသးြပနငသည။ ဝကမက (၈) လမ (၉)

လခနတင စတငသားစပနငသည။ ဝကမများ တတယမ င ပ ပး၊ ဒတယ နတင သားစပရမည။

ဝကမဒနး မ ငကာကာလမာ (၅၅) နာရကာသည။ ဝကမ ကးများတင နာရ (၇၀) ခန ကာသည။

သားစပရန အ ကာငးဆး အချနမာ မ င ပ ပး (၁၀-၂၅) နာရ ြဖစသည။ (၂) ကမ ဆကတက

သားစပပါက မျး အာငြမငမ ပ ကာငးသည။ သားမ အာငပါက (၂၁) ရကကာ ပးလင တစခါ

မင ပ သည။

၁၂။ ဝကထးငယများသငးကပြခငး

ဝကထးငယများက ဝကသး မးြမမညအ ကာငမလ၍ ကျနဝကထးများက အသားတး

မးြမရနအတကသငးကပပစသငသည။ သငးကပြခငးြဖငဝကထးများတစ ကာငနငတစ ကာင

ကကြခငးမ ကာကယနငြခငး၊ သငးကပ ပးဝကများသည ကငတယထနးသမးရ လယကြခငး၊

အသားတကြမနြခငး၊ ဝကသးနမရြခငး၊ ဝကထးများက အသက (၂) ပတမ (၃) ပတ အကာတင

သငးကပရမည။ အချ မာ အသက (၄) ပတမ (၆) ပတခနတင သငးကပ လရ ကသည။

သငးကပရာတငလအပမည ပစစညးများ

- ခစတဓား (သ) မတဆတရတဓား

- ကပ ကး

- ဇာဂနာ

- သး ကာညပ ဇာဂနာ

- ဂမး၊ အနာကျက ဆး

သငးကပြခငး

သငးကပြခငးက ဝကမကးမြမငသာသည နရာ၊ ဝကငယ အာသက မကားနငသည နရာ

တင ြပလပရမည။

ဝကငယ၏ ဝး စတစလးက ကပပယအတအတငးသ ရာက အာင တနးသငးပါ။ ထ နာက

မလပရားနင အာင လကညးနငလကမြဖင ညပ၍ ဖျစထားပါ။

ကပပယအတ အာကဖကတင လကမဝက (၁-၂ စငတမတာ) ခန အရညရ သာ ခ ကာငးက

ခပါ။ လကညးနငလကမဖျစထားသညဖအား ကာင ဝး စသညခထားသညအ ပါကမ အြပင

သ ထကလာမည။

Page 6: 24lbvd.gov.mm/sites/default/files/pig_manual_a4_13-3-2017...2017/03/13  · အထ န နည က စ ရ ခင ဖစ င တင တ င သ က ခင ဇ ရင ဝက မ ခန

29  

ထကလာ သာ ဝး စက ကပပယအတအြပငသဆထတပါ။ ထ နာက အြဖ ရာငရ သာ အ ကာ

က ြဖတပစပါ။ သး ကာက မြဖတမ စရန သတြပရမည။

ဝး စကအြပငသ ရာက အာင အနညးငယ ထပမဆထတ ပး၊ သး ကာများ ပတသား

အာင ဝး စကကင၍ အပတ ပါငးများ စာလမ ပး၊ ဓါးြဖငြခစ၍ြဖတပါ။ ဝး စက လကြဖင

ဆ ပး မြဖတရ။

ထ နာက တငချာအငအဒငး၊ ဒက တာ၊ ဆာလဖာနလာမက စသည ဆးများထည ပးပါ။

ဆးထညသညအခါ ကပပယအတ အတငးသ လကြဖင ထးသငးြခငးမြပလပရ။

ကျန ဝး စတစလးကလညး အထကပါနညးအတငးြဖတထတပစပါ။

၁၃။ ရာဂါြဖစပား စနင သာ အ ြခခကျသည အဓကအ ကာငး အရငးများ

ရာဂါပးမားအမျးမျးဝင ရာကြခငး

သာမနမျက စြဖင မြမငနင သာ အလန သးငယသည ရာဂါပး အမျးမျးခနဓာကယ

တငးသ တစနညးနညးြဖင ရာကရလာ ပး ရာဂါြဖစ ပ စသည။ ဥပမာ- ဗငးရပစပး၊ ဘတတး

ရးယားပး၊ မငကပလာ စမာပး၊ ပရတဇဝါပး၊ ဖနးဂတစ (မ ရာဂါ) များ စသည တြဖစသည။

ကပပါးပးအမျးမျ းဝင ရာကြခငး

သာမနမျက စြဖင ထငရားစာ တ ြမငနငသည။ မမတ၏ အသကရငသနမအတက လ၊

တရစဆာန၊ သကရသတတ ဝါ တစဦးတစ ကာင ပ တင ကပမခ နသာ ပးမားများြဖစကသည။ လကခ

ထား သာ တရစဆာန၏အ သးများစပယြခငး၊ အလမး ကာငးမ အာဟာရများ စပယစားသးြခငး

ြဖင ကပပးများအသကရငကသည။ ၎ငးကပပးများ တ ြဖး ြဖး ပါကပား ပး၊ များြပားလာ သာ

အခါ လကခထား သာအ ကာငက ရာဂါ ဝဒနာြဖစ ပ ခစား စပါသည။

ကယတငးစနစများရ ကပပါးများနင ကယြပငပရ ကပပါး များဟ၍ (၂) မျးရကသည။

ကယတငးကပပါးပးများမာ အစာအလမး ကာငး၊ အသကရ လမး ကာငး၊ သးလညပတရာ

လမး ကာငး၊ အချ သာ ကယတငးအဂါများတငရ နတတကသည။ ကယြပငပ ကပပါးပးမား

များမာ အ ရြပား ပ အ မးထ န သာ နရာများ၊ အ ရြပားပါးလာ သာအတငးပငး နရာများ

တင ရ နတတကသည။ ကပပါး ကာငများ ပါကပားများြပားလာ သာအခါ လကခတရစဆာန၏

ကျနးမာ ရးက အ နာငအယကြဖစ စ ပး ကပပါး ရာဂါများက ြဖစ စသည။

ကယတငးြဖစစဉများ၊ စနစများ ချ ယငးြခငး၊ ြပာငးလသားြခငး

ကယခနဓာက ဖ စညးတည ဆာကထား သာ စနစများ (အသကရစနစ၊ အစာ ချစနစ၊

သးလညပတမစနစ၊ ဆးစနထတမစနစ၊ အာရခစနစ၊ ဦး နာကနင အာရ ကာစနစ၊ မျ းပား

စနစ၊ အရးနင ကကသားဖစညးမစနစ၊ လငမအရညနငအကတများစနစ) အ ကာငး တစစတရာ

ကာင ပမနလပငနးမ ဆာငရကနငြခငးနင ၎ငးစနစများတင ပါဝင သာ ကယအဂါအစတအပငး

တစချ ယငးြခငး၊ ပျကစးြခငး စသညတ ကာင ရာဂါြဖစ စနငသည။

Page 7: 24lbvd.gov.mm/sites/default/files/pig_manual_a4_13-3-2017...2017/03/13  · အထ န နည က စ ရ ခင ဖစ င တင တ င သ က ခင ဇ ရင ဝက မ ခန

30  

ြပငပမကျ ရာက သာထခကမများ

ကယခနဓာ ပ သ ြပငပမကျ ရာက သာ ထခကမအမျးမျး ကာင ကယအဂါအစတအပငး

များကပျကစး စ ပး ရာဂါြဖစ စသည။ ကျ ရာကထခကမပမာဏ ြပငးထနြခငးနင ထခကမ သာ

ကယအဂါ အစတအပငး အ ြခအ နအရ ရာဂါကးမားြခငး၊ ြပငးထနြခငး ကာြခားမရ ကသည။

အဟာရချ တြခငး

ကယခနဓာအတက လအပ သာ အာဟာရဓါတအမျးမျး ြပညစလ လာကစာ မရရြခငး

ကာင ရာဂါြဖစ ပ စသည။ အာဟာရချ တ သာ ရာဂါများဟ ခ ကသည။ စားသး သာ

အစားအစာများတင အာဟာရဓါတ ချ တ နြခငးနင အာဟာရြပည သာအစာက စားသး သာ

လညး လအပ သာအာဟာရပမာဏြပညမ အာင စားသးမမရ ြခငးတ ကာင အာဟာရချ တ သာ

ရာဂါများက ြဖစ ပ စသည။ ကယခနဓာမအာဟာရဓါတများစပယလကခရရနငစမးအား ကျဆငး

နြခငး၊ ချယငး နြခငးရပါကလညး အာဟာရချ တ သာ ရာဂါ ြဖစ ပ စနငသည။

ပတဝနးကျငမ သဘာဝဖစးမဒဏများြပငးထနစာသက ရာကြခငး

ပတဝနးကျင သဘာဝရာသဥတဒဏများ၊ လဒဏမးဒဏြပငးထနစာခစားရြခငး၊ ရာသ

ဥတ ပလနး အးလနးြခငး ကာင အပအ အးဒဏများ ခစားရြခငးတ ကာင ရာဂါများြဖစ ပ

စသည။ ြပငးထနစာခစားရပါက ရတတရက သဆးြခငးများပငြဖစ စနငသည။

အစာစားသးမလနကြခငး

အစာအမမ လကခနငသည အတငးအဆ ပမာဏထက လနကစာ စားသးြခငး ကာင

အစာအမပမန အစာ ချဖျကမလပငနး မ ဆာငရကနင တာဘ ရာဂါြဖစ ပ စသည။ အစာအမ

ြပညကပြခငး၊ ရင ခါငးပငးတငးရ အစာ ရမျတင အစာြပညကပ နြခငးတ ကာင အစာမ က

ရာဂါ၊ လြပည ဖာငး ရာဂါများ စသညတက ြဖစ စသည။

မတည သာ အစာများ၊ အဆပြဖစ စ သာ အစာ၊ အနတရာယရ ပစစညး များစားသးမြခငး

မတည သာအစာများ၊ အနတရာယရ သာဓာတပစစညးများ၊ အစားအစာများနင ရာ နာပါလာ

ြခငး စားသးမြခငး ကာင ရာဂါြဖစ ပ စနငသည။ စကပျ း ရးသး ပးသတ ဆး အမျးမျး၊

ဓာတ ြမသဇာ (ဓာတ ြမသဇာ) များက စနစတကျသးစမ၊ ဂရြပထနးသမးမ အားနညးြခငး

တ ကာင တရစဆာနအစာများတင ရာ နာပါသား ပး ရာဂါြဖစ စသည။

မးရာပါချ ယငးချက ရာဂါများ

မျးရးလက သာ ရာဂါများတင မျ းဗဇ ကာင မးဖားလာ သာ သားငယတင ရာဂါပါရ

လာြခငးြဖစသည။ အချ သားငယများမာ မခငဝမးတငးကယဝန ဆာငကာလကပင မခငမတဆင

ရာဂါပးကးစကခထားရ ပး မးဖားလာ သာအခါ ရာဂါတစပါတညး ရရလာြခငးြဖစသည။

Page 8: 24lbvd.gov.mm/sites/default/files/pig_manual_a4_13-3-2017...2017/03/13  · အထ န နည က စ ရ ခင ဖစ င တင တ င သ က ခင ဇ ရင ဝက မ ခန

31  

မသနရငး သာ လနင ပးမားပါ သာ လများ ရရကမြခငး

မသနရငး သာ လရရကမြခငး ကာင အသကရလမး ကာငးနင အဆတနငပတသက

သာ ရာဂါများြဖစ ပ စနငသည။ ရာဂါပးမားပါ သာ လက ရရကမပါက ပးမားများ

အသကရလမး ကာငးတငသာမက တစကယလးသ ပျန စနင ပး ရာဂါြဖစ ပ စနငသည။

စမခနခမ၊ လပကင ဆာငရကမချ ယငးြခငး၊ အားနညးြခငး

မးြမ ရးလပငနးတင အချနအခါအလက ြပစ စာင ရာကရ မညလပငနးများ၊ အစာနင

ရတက က းမလပငနးများ၊ သနရငး ရးလပငနး စသညများက စနစတကျမ ဆာငရကနငမ

ကာင ရာဂါြဖစ ပ ြခငးများက တရသည။ ြပစ စာင ရာကမ လပကငသ၏ ချ ယငးချက

ကာင ရာဂါရရ စရန ရ ြပး ဆာငရက ပးသကသ ြဖစ စသည။ ၎ငး နာက ရာဂါြဖစ စ

သာ အ ကာငးအရငးများလကပါ လာပး ရာဂါြဖစ စသည။

၁၄။ ကာကယ ဆးထးနြခငး

ကးစက ရာဂါများြဖစပားပါက ဝကအားလးဖျားနာ၍ သဆးနငပါသည။ သြဖစရာ ကးစက

ရာဂါက တငကာကယရန ကာကယ ဆးမနမနထးပါ။ ရာဂါြဖစပားမ ကသရန ဆးမရပါ။

ဝကသားခချန (၁ လခ မ ၂ လ) တင ဝကဝမးကျ ရာဂါ ကာကယ ဆးထးပါ။ နာင (၁၀ လမ ၁၂)

လတငးတင တစကမထပ၍ ကာကယ ဆးထးပါ။ ကာကယ ဆးထးရန အနးဆး မးြမ ရးနင

ကသ ရးဦးစးဌာနသ ဆကသယပါ။

ကာကယ ဆးထးအစအစဉ

စဉ ကာကယ ဆးအမည အသက ကာကယမ

သကတမး

၁ ဝကဝမးကျ ရာဂါကာကယ ဆး ၄၅ ရက ၁ နစ

၂ ဝကပလပ ရာဂါကာကယ ဆး ၆၅ ရက ၆ လ

၃ ခာနာလာနာ ရာဂါကာကယ ဆး ၆၀ ရက ၁ နစ

၄ မးခင ရာဂါကာကယ ဆး

သငးကပချနနင သစး၊ ရနာ

၁၅။ ဝကြခအတငးကျနးမာ ရးနင သနရငး ရးအစအစဉ

ြခအတငးကျနးမာ ရးနင သနရငး ရးအစအစဉ အမြပလပ ပးပါ။ အသကငယသည

ဝကငယများက ရာဂါမြဖစ စရနအတက အ နးဓာတများ ပးြခငး၊ မးထနး ပးြခငးများြပလပ

ပးပါ။ ဝကြခအခငးက သနရငးစာထားပါ။ အာကခကမးခငး ချာလင ဝကများ ချာလ

နငသြဖင မလလားအပ သာ ဆးကျ းများြဖစ ပ စသည။ အခငးသည ညစပတ နပါက ၎ငးတင

ရာဂါပး ပါကပားနင ပး ထမတဆင ဝကသ ရာဂါကးစကနငပါသည။ ဝကြခတင ထခက

ဒဏရာရ စမည ပစစညးများမထားရရန လအပ ပသည။

Page 9: 24lbvd.gov.mm/sites/default/files/pig_manual_a4_13-3-2017...2017/03/13  · အထ န နည က စ ရ ခင ဖစ င တင တ င သ က ခင ဇ ရင ဝက မ ခန

32  

ဝက၏အစာတင သတသစများ တယကပပါသား သာ ယငးအစာက စားမသညအစာအမ၌

သတသစများစးဝငသား ပး အသကအနတရာယြဖစနငပါသည။ ဆးနငမစငများတင ဘကတးရးယား

ပးနင အြခားပးမားများ ပါကပားနငသည။ ၎ငး ရာဂါပးများမတဆင ဝကသ ရာဂါကးစကနင

ပါသည။ ထ ကာင ဆးနငမစငအညစအ ကးတက မနမနသနရငးရပါသည။ အစာခက ရခက

တကလညး အထးသနရငးထားရန လအပပါသည။

ဝကြခပတလည ရစပ နလင ရာဂါပးများ ပါကပားတတသြဖင ရနတ ြမာငးများ

ြပလပ ပးရပါမည။ ဝကများ ဝ၊ ယားနာ ရာဂါ ြဖစပားပါက ဝ ဆးရညများြဖင သချာစာ

ဆး ကာ ပးရပါမည။ လအပပါက တစပတအကာတင ထပမ ဆး ကာ ပးပါ။ သနးများ

တယကပ သာအခါ လအပ သာ ဆးများက စနစတကျကငတယ ဖာစပ၍ ဝကများသ ပကဖျနး

ပးရပါမည။ ကပပါးသန ကာငများ တယကပပါကလညး စနစတကျ သင တာသည သနခ

ျ ဆးများ တက ကးပါ။

ြခအတငးကးစက ရာဂါဝင ရာကလင ဆာငရကရန

ရာဂါပးများကးစကရာတင တစ ကာငမတစ ကာငသလညး ကာငး၊ တစြခမတစြခသ

လညး ကာငး၊ နာမကျနးြဖစသည တရစဆာနမ ငတယသည ရာဂါပးမတဆင တရစဆာန

တစ ကာငကြဖစ စ၊ လတစ ယာကကြဖစ စ၊ အြခားပစစညးတစခခကြဖစ စ ကးစကနငပါ

သည။

ဝကြခတစြခတင ရာဂါြဖစ န သာ ဝကနင အြခားဝကများက သးသနခထားရပါမည။

သဆး သာဝကက မးရပစြခငး (သ) တငး နကနကတး၍ ြမြမပြခငးများက ဆာငရကရပါ

မည။ ရာဂါြဖစ သာ ဝကကတစ နရာမတစ နရာသ ြပာငး ရ ြခငးမြပရပါ။ ရာဂါြဖစ သာ

ဝကက ဆးကသြခငးနင ရာဂါမြဖစ သး သာဝကက ကာကယ ဆးများထးြခငး ြပလပ ပး

ရပါမည။ ရာဂါြဖင သဆး သာဝကများ၏ြခက ပးသတ ဆးများပကဖျနး၍ သနရငး ရးများ

ြပလပ ပး အနညး ဆးနစပတကာမသာ ဝကအသစ ထပမထညရပါမည။

ဝကအသစဝယယလပါက ရာဂါြဖစ သာဝကများမဝယမရန အထးဂရြပပါ။ ကာကယ

ဆးထး ပး သာ ဝကများကဝယပါ။ ဝကြခအတငးသ ဝကအသစများမထညမ တစပတခနသးြခား

ခထား ပး ရာဂါမရ ကာငး သချာမ ဝကြခထသထညပါ။

၁၆။ ကျ ရာကြဖစပားတတ သာ ရာဂါများ

ဝက မးြမ ရးတင ရာဂါကျ ရာကြဖစပားမများ ကာင ဆးရးမများနင တ ကရတတ

ပါသည။ ရာဂါြဖစပားမများတငလညး ရးရး ရာဂါနင ကးစက ရာဂါများဟ၍ နစမျးနစစားရပါ

သည။ ရးရး ရာဂါသည အပရပ၊ အ အးပတြခငး စသညများြဖစ ပး တစ ကာငမ တစ ကာငသ

ကးစကြပနပားမမရတတပါ။ ရာဂါ ပျာကကငး အာင ြပစကသနင သာလညး တစခါတစရ

ဂရမစကဘထားပါက တရစဆာန သဆး ပး ဆးရးမများြဖစတတပါသည။ ပငရငက မမဝကအား

ကာငးမနစာ ဂရတစကထနးသမး စာင ရာကပါက ရးရး ရာဂါ ြဖစပားမ နညးပါးသည။

Page 10: 24lbvd.gov.mm/sites/default/files/pig_manual_a4_13-3-2017...2017/03/13  · အထ န နည က စ ရ ခင ဖစ င တင တ င သ က ခင ဇ ရင ဝက မ ခန

33  

ကးစက ရာဂါသည တစ ကာငမတစ ကာငသ ကးစကြပနပားတတ ပး ြပစထနးသမးမ

အားနညးပါက ဝကြခတစခလးြပနပား၍ ဝကများ သဆးကသညအထ ြဖစတတပါသည။ ဝကများ

က ရာဂါအဓကြဖစ စသည အ ကာငးအရငးများမာ အာကပါအတငးြဖစသည-

ဘတတးရးယားပး ကာငြဖစ သာ ရာဂါ

ဗငးရပစပး ကာငြဖစ သာ ရာဂါ

ကပပါးပး ကာငြဖစ သာ ရာဂါ

အာဟာရချ ယငး၍ ြဖစ သာ ရာဂါ

ဝကပလပ ရာဂါ

ရာဂါြဖစရသညအ ကာငးရငး

ပါစတျရလားဘကတးရးယားပး ကာငြဖစသည။

ရာဂါကးစပပ

ဗငးရပစပး ကာင အဆတ ရာင ရာဂါြဖစ နသည

ဝကများတင ဆကလကြဖစပား သာ ရာဂါတစခြဖစသည။

အထးသြဖင အ ကာငး အမျးမျး ကာင ကယခဓာတ

လျာနညး နချနတင ရာဂါြဖစပား ပး အြခားတရစဆာန

များသ ကးစက စသည။ ရာဂါပးသည ရာဂါြဖစပားသည

တရစဆာန၏ သးနငအဂါအစတအပငးအားလးသပျန ရာက

ရ နသည။ အဆပါ ရာဂါရ သာ တရစဆာနနငအတ နသည တရစဆာနတင ထခကရနာြဖစပါက

၎ငးအနာများမတဆင ရာဂါကးစကနငသည။ ထအြပင ရာဂါပးပါသည အစာနင ရစား သာက

မြခငး၊ အသကရလမး ကာငးမတဆင ရာဂါပးဝင ရာကြခငး၊ မခငနအမတဆင ကးစကြခငး

များြဖင ရာဂါရရနငသည။

ရာဂါသ ာနလကခဏာများ

ဝကငယများတင သ ာနလကခဏာ မ တရပ ရတတရက သဆးတတသည။ ပမန

အားြဖင အပချနတကြခငး၊ အစာစားနညးြခငး၊ နာရညယြခငး၊ ထငးမငးြခငး၊ အငအားချနြခငး

တ ြဖစလာ ပး နာက (၅) ရကမ (၁၀) ရကအတငး သဆးတတသည။

ကသြခငး

ပဋဇဝ ဆးများတက က းြခငး၊ ထးနြခငးများြပလပ ပးရမည။

ကာကယြခငး

ဝကငယအသက (၆၅)ရကတင ဝကပလပ ရာဂါကာကယ ဆးထးန ပးရမည။ ကာကယမ

သကတမးမာ (၆) လြဖစသည အတက (၆) လ ကာတငး ထပမထးရမည။

Page 11: 24lbvd.gov.mm/sites/default/files/pig_manual_a4_13-3-2017...2017/03/13  · အထ န နည က စ ရ ခင ဖစ င တင တ င သ က ခင ဇ ရင ဝက မ ခန

 

ဝကစန

ရာဂါြဖ

ရာဂါက

ကးစက

ရာဂါသ

ြပငးထန

သည။

စားမပျက

ထငးမင

တစ နရ

သား ပး

ရကခန

ရာငအ

နာတာရ

ရပါက န

ရာကရ

အဆစမ

သည။

ကကမျာ

သည။ န

ကသြခင

ဝကဝမ

စတငြဖ

သာ ဝ

သည။ ယ

ကကနာ

ြဖစရသညအ

အရဆကဖ

ကးစကပ

ရာဂါြဖစ

ကသည။ ဝက

သ ာနလကခ

န သာအမျ

ရာဂါြပငးထ

ကယအပချ

က၊ သကလ

ငး၍ တန

ရာတညးတ

း၊ ဝက ကးမ

ကာလင၊

အကကများ

ရညအမျ းအ

ရာဂါြပငးထ

နာတာရည

ရပါက နလ

များ ရာင၍

နာကဆးလ

ားရ တစသ

နားရက ဖျာ

ငး

ပဋဇဝ ဆး

းကျ ရာဂါ

ဤ ရာဂါသ

ြဖစပားစတင

ဝက၏ခနငရ

ယငးဝင ရာ

အ ကာငးရင

လသရစ ခ

သာဝကနင

ကအ ရာငးအ

ကခဏာများ

းအစား

ထနပါက လ

ချနတတ န

လက နသည

နသည။

တင နသည။

များတင ဝ

နာ ခါငးနင

ပ ထကလ

အစား။

ထနစာြဖစပ

ပစြဖစလာ

လးအ ြမး ရ

သားလာရာ

လမးမသားန

သးများ ြခာ

ား အမးဖျား

များတက

သည ဗငးရပ

င ဗငးရပစ

ရညအငအာ

ာကလာ သာ

ငး

ခ ဘကတး

အတထား

အဝယ ြပလ

လကခဏာမြပ

သာလညး

ည။ ထ နာ

နရာ ရလ

။ သားခဝက

မးချပ နတ

င နားရက

လာသည။ အ

ပား ပး နာက

ာသည။ နာတ

ရာင၍ အသ

ာတင ြခ

နငပ လ နတ

ာက၍ အန

နင ခာများ

ကးထးနြခ

ပစပး ကာင

စပး ကာင

ားကျဆငးလ

ာ ပးများ က

34 

ရးယားပး

သာဝကမျာ

လပရာမလည

ြပပ သဆ

ပထမတင

က အစာမ

င နာကျင

ကများတင

တတသည။

များတင

အန ရာငအက

က မ သ

တာရည အဆ

သကရကပ

ထာကဆတ

တတသည။

နာဖတများြဖ

ြပတကျတ

ခငးြဖငကသ

င ြဖစပား

ြဖစပား သ

လာမ ကာင

ကာင နာကဆ

ကာင ြဖစသ

ားသ ဆး၊ မ

ညး ရာဂါပါလ

းတတ

ငအစာ

စားဘ

သြဖင

ဝမး

(၂-၃)

ခရမး ရာင

ကကများ မ

ပကျန

ဆငသ

ပြခငး၊

တတတ

။ အနာ

ြဖစလာ

တတသည။

သနငသည။

သာ ရာဂါြဖ

သာလညး ရ

င အြခားဘက

ဆက တ ရ

သည။

မစင၊ နာရည

လာတတသ

ငသနးလာ ပ

မ ပ မလည

ြဖစ သည။

ရကအနညးင

ကတးရးယာ

ရာဂါအမျးမ

ည၊ သားရည

သည။

ပး၊ အ ရြပ

း သဆးနင

ဝကဝမးကျ

ငယအတငး

ယားပးများ ဝ

မျ း ပ ပါက

ညတမတဆင

ြပားတင အန

ငသည။

ကျ ရာဂါသည

း ရာဂါြဖစ

ဝင ရာကလ

ကလာသည

လာ

Page 12: 24lbvd.gov.mm/sites/default/files/pig_manual_a4_13-3-2017...2017/03/13  · အထ န နည က စ ရ ခင ဖစ င တင တ င သ က ခင ဇ ရင ဝက မ ခန

35  

ရာဂါြဖစရသညအ ကာငးရငး ဝကဝယယစဉ ရာဂါပးပါရလာြခငး၊ ရာဂါြဖစ၍ သဆး သာ ဝကသားက မးြမသတ

ဟငးလျာအြဖစ စားသးရန ယ ဆာငလာြခငး၊ ကျးငကများမ ရာဂါြဖစ သာ ဝက သသားက ကကချလာ၍ ြခအတငး ရာကရလာြခငး၊ ရာဂါြဖစပား သာ နရာမ ယင ကာင များဝင ရာက လာြခငး၊ ရာဂါြဖစပား သာ ဝကြခသသား ရာက ကညရ သာ ကာင၊ ဘနပ၊ အဝတအစားများ တင ရာဂါပးကပညပါလာ ပး၊ တစြခမတစြခ၊ တစ နရာမ တစ နရာသကးစကသည။

ရာဂါသ ာနလကခဏာများ ရာဂါသ ာနလကခဏာက (၂) မျးခြခားနငသည -

(က) ရတတရက အြပငးအထနြဖစြခငး သ ာနလကခဏာမြပဘ ချကချငး သဆးြခငး၊ ရာဂါြဖစ၍ (၄ - ၅) ရကအကာတင

ကယအပချန (၁၀၅) ဒဂရဖာရငဟကမ (၁၀၈) အထ ြမငမားလာြခငး၊ ပထမပငးတင ဝမးချပ ပး၊ နာကပငးဝမးပတ၊ ဝမး ပျာများသားြခငး၊ မစင၌ သးစ၊ သးနများပါရြခငး၊ လမး လာကရာ တင ဒယးဒယငြဖစြခငး၊ မျကဝတများထက၍ မျက စပတ နြခငး၊ ချာငးဆးြခငး၊ ကယ အပချနြမငမား နရာမ သာမနကယအပချန အာကအထကျဆငးလာြခငး၊ ကယခနဓာအ ရြပား တင အနကကများ တရြခငး၊ ဝကငယများသညဝကကးများထက ရာဂါခနငရညစမးနညးသည အတက သ ပျာကနနးများြခငး။

(ခ) နာတာရညြဖစြခငး။ ကာကယ ဆးထးြခငး

ကးစက ရာဂါြဖစပားပါက ဝကအားလးဖျားနာ၍ သဆးနငသည။ သြဖစ၍ ကာကယ ဆးကကတင၍ အချနမနမန ထးန ပးရန လအပပါသည။ ရာဂါြဖစမ ကသပါက ဆးရးမများ ြဖစနငပါသည။

ဝက မးခင ရာဂါ ဝကငယများတငပ၍ အြဖစများသည။ က လာစတးဒးယမး တကတနငဟ ခ သည

ဘကတးရးယားပး ကာင ြဖစပားသည။

ရာဂါြဖစရသညအ ကာငးရငး တရစဆာန၏ကယခနဓာတင ထခကရနာရရပါက၊ ထ နရာမ ရာဂါပးများဝင ရာကလာ ပး၊

ရာဂါြဖစပားသည။ ခာနာလာနာနင ဝကငယများ သငးကပသညအနာမ တဆင ရာဂါပး ဝင ရာက၍ မးခင ရာဂါြဖစပား လရ ကာငး တရသည။

ရာဂါသ ာနလကခဏာများ

ခါငးနငလညပငး တာငတငး နသည။ ပါးစပတင

အြမပများထက နတတသည။ တစကယလးရ ကကသား

များ တာငတငး နတတသည။ မျကခတကျလာသည။

လမး လာကရာတင ပတချာလည န ပး လပရားမမြပလပ

Page 13: 24lbvd.gov.mm/sites/default/files/pig_manual_a4_13-3-2017...2017/03/13  · အထ န နည က စ ရ ခင ဖစ င တင တ င သ က ခင ဇ ရင ဝက မ ခန

36  

နင။ အစာမစားပ နာကဆးအသကရ နနးြမန၍ အသက ရကပ ပး သဆးသားသည။ သနနး

မာ ၈၀% အထရသည။

ကသြခငး

တရစဆာနက စတ ငမ ြခာက သ သာ နရာတငထား ပးပါ။ လအပပါ က စတ ငမ ဆး

တက ကးပါ။ ပဋဇဝ ဆးများ တက ကးထးန ပးရမည။

ဘရဆလားသား လာ ရာဂါ

ကးစကတတ သာ ရာဂါြဖစသည။ ဝက၌ ဤ ရာဂါြဖစပားလင စးပား ရးအရ ဆးရးမ

များြဖစပားနငသည။ ဘရဆလား ခ ဘကတးရးယားပး ကာငြဖစသည။

ရာဂါြဖစရသညအ ကာငးရငး

အစာနင ရမဆင ကးစကသည။ အထးနငအမ မတလကြခငးမ ကးစကသည။ ထခကရနာ

များမတဆင ရာဂါပးဝင ရာကကးစက သည။

ရာဂါသ ာနလကခဏာများ

သားအမ ရာငြခငး၊ အချငး ရာငြခငး ကာင မးဖားရာတင ခကခမ ရသညက တရသည။

ကယဝနပျကကျြခငး၊ သားမ အာငြခငး များ တရမည။ ဇးပျကကျသညနနးမာ ၈၀% အထ

ရသည။ ရာဂါပး ဝင ရာက ပး နာက (၄) လအကာတင သား လျာ စ သာ ကာင အများအား

ြဖင ကယဝန ဆာငကာလ နာကပငး သးပတပခနတင သား လျာြခငး ြဖစ စသည။ အချ ဝက

များတင ပမနသား မး သာလညး သား သများ မးတတသည။ တခါတရ အချငးကျနတတ

သည။ ဝကထးများတင မျးပားအဂါ ရာငရမးတတသည။

ကသြခငး

ရာဂါြဖစပားပါက ကသရနခကခသည။ တရစဆာနအထးများတင ြဖစပားပါက ရာဂါသယ

ယြဖနြဖး ပး သာ ကာင ကသမ မြပ လပဘ သတသငဖယရားသငသည။

ဒါငသနး ရာဂါ

စာရငးဝငကးစက ရာဂါတစခြဖစသည။ ဘကစလပ(စ) အငသရာစစ ( ခ ) ဘကတးရး

ယားပး ကာင ြဖစပားသည။

ကးစကရသည အ ကာငးရငး

ရာဂါပးသည အပအ အးနင ပးသတ ဆးဒဏခနငသည။ ြမ ကးထတငလညး နစ ပါငး

များစာအသကရငနင သာ ကာင ရာဂါကျ ရာကသည ဒသများတင ပျာကသားြခငးမရဘ

နစစဉြဖစပားသည။ ရာဂါပးရသည ြမတင ပါကသည ြမကများစား သာကစဉ တရစဆာနခနခာ

ကယတငးသ ထခကရနာများမတစဆင ရာဂါပးများ ဝင ရာက ပး ြဖစပားနငသည။ ရာဂါပးပါ

သည အစာနင ရများ စား သာကမြခငးြဖငလညး ကာငး၊ ရာဂါြဖစ တရစဆာန၏ သးတငး၌

ရာဂါပးမားပျနပါဝင နြခငးြဖင သးစပကပပါး ကာငများ ကာင လညး ကာငး ကးစကပျနြဖစ

Page 14: 24lbvd.gov.mm/sites/default/files/pig_manual_a4_13-3-2017...2017/03/13  · အထ န နည က စ ရ ခင ဖစ င တင တ င သ က ခင ဇ ရင ဝက မ ခန

37  

ပား စနငသည။ ရာဂါပး ပါဝင န သာ အရးမနက ဝကစာတင ထည က းမြခငးြဖငလညး

ရာဂါကးစကနငပါသည။

ရာဂါသဏဌ ာနလကခဏာများ

ရာဂါြပငးထနပါက လကခဏာမြပဘ ရတတရက သဆးသည။ ဖျားနာ ကာင သတမြပ

မဘ တနယင၍ အသကရကျပကာ ယမးယင ပး လကျ သဆးသည။ ရာဂါြဖစသည တရစဆာန

များတင ကယအပချနများစာတကြခငး၊ မျကစများနရြခငး၊ အစာမစားြခငး၊ ဝမးချပပါက

သးပါ သာဝမးများသားြခငးြဖစ ပး နာကပငး၌ အသက ရကပ ယမးယငြခငး၊ ရနးကနြခငး

ြဖစလာ ပး နာက သဆးသားသည။

အ သ ကာင တရချက

အ သ ကာင၏ ဒါရ ပါကမ သးရညများယစးြခငး၊ ယကျသည သးရညများ မညးနက

၍မခြခငး၊ လျငြမနစာ ဗက ဖာငးြခငး၊ သပး တာငတငးမမရြခငးတ စစ ဆး တရနင

ပါသည။

ကသြခငး

ပဋဇဝ ဆးများတက က းသငပါသည။

ဝကဝမးကျ ရာဂါ

၎ငး ရာဂါသည ကာတာဆးပတစ ( ခ ) ဗငးရပစပး ကာင ြဖစပား သာ ရာဂါြဖစသည။

ဝကဝမးကျ ရာဂါသည ြဖစပားစတင ဗငးရပစပး ကာငြဖစပား သာလညး ရကအနညးငယ

အတငး ရာဂါြဖစပား သာဝက၏ ခနငအားကျဆးမ ကာင အြခားဘကတးရးယားပးများ

ဝင ရာကလာသည။ ယငးဘကတးရးယား ကာင ဝကတင ရာဂါ အမျးမျး၊ အနာအဆာမျးမျး

ြဖစ ပ လာသည။

ကးစကရြခငး အ ကာငးရငး

ရာဂါကငးရငး သာ ဝကြခများသ ရာဂါကးစကလာရြခငး အ ကာငးရငးမာ အသစ

ဝယယလာ သာ ဝကများတင ဝကဝမးကျ ရာဂါ ပါရလာြခငး၊ ရာဂါြဖစပား သာ ဝကအသားက

မးြမသတ ဟငးလျာအြဖစ စားသးရနယ ဆာငလာြခငး၊ ကျးငကတကကချလာ၍ ြခအတငး

ရာကရြခငး၊ ရာဂါြဖစပား သာ နရာမ ယင ကာငများဝငလာြခငး၊ ရာဂါြဖစပား သာဝကြခ

သ သား ရာကကညရ၍ ဖနပ၊ အဝတအစားများ ရာဂါပး ငကပပါလာြခငးတ ကာင ဝကြခ

တစြခမ တစြခ၊ တစ နရာမ တစ နရာသ လျငြမနစာ ကးစကတတ ပသည။

ရာဂါသ ာန လကခဏာများ

ရာဂါသ ာန၌ ရတတရက အြပငဖျားြခငးနင နာတာရည ရာဂါြဖစြခငးဟ၍ နစမျ း

ခြခားထားသည။

Page 15: 24lbvd.gov.mm/sites/default/files/pig_manual_a4_13-3-2017...2017/03/13  · အထ န နည က စ ရ ခင ဖစ င တင တ င သ က ခင ဇ ရင ဝက မ ခန

 

ရတတရ

မြပ ဘ

(၄-၆)

၁၀၈ ဖ

ရကအန

ပျာြဖစ

သည။ ဝ

ဒယမးဒ

အပချန

ခနခာကယ

စမးရည

ပါ က

များ ပစ

နာတာရ

ထ ြမင

တရသ

နာတာရ

ကသြခင

ခာနာလ

ကးစက

ရည၊ န

ြဖစ သာ

ြဖစ န

ရက အြပငး

အချ ဝကမျ

ရတတရက

ရကအကာ

ဖာရငဟက

နညးငယ ဝ

စလာသည။

ဝကများဂဏ

ဒယင ြဖစလ

ြမငမား နရ

ယအ ရြပာ

ည ဝကကးထ

ဝမးတငးသ

စမမနြခငး၊

ရည ရာဂါြဖ

နာတာရည

ငမားစာ တ

သည။ ဒတယ

ရည ြဖစပား

ငး

ပဋဇဝ ဆး

လာနာ ရာဂါ

ဗငးရပပး

ကရသည အ

ခာနာလာန

နာရည၊ ဆ

သာြခမ ပစစည

သာ တရစဆာ

ဖျားြခငး

ျားသည

က သဆးတ

ာ ကယအပ

အထ ြမင

ဝမးချပ ပး

မစင၌ သ

ဏာမ ငမြဖစလ

လာသည။ မ

ရာမ သာမ

းတင အန

ထကနညး၍

သားငယ သ

သား ပါက

ြဖစြခငး

ရာဂါြဖစပ

တကလာပး

ယ အပချန

မက ဝကက

များက ရာ

ကာင ရာဂ

ကာငးရငး

နာ ရာဂါသည

ဆး၊ ဝမး၊ သ

ညးများ အ

စဆာနနငတက

ရာဂါသ

တတ ၏။ ရ

ချန ၁၀၅

ငမားလာ၏

နာကပငး

သးစ သးန လ

လာသည။ လ

မျကဝတအထ

မနကယအပ

နကကများ

၍ သ ပျာ

သဆးြခငး၊ ဝ

ကာင ရန

ပားလာရြခင

နာက တ

နတကလာရ

ကးများတင

ာဂါြဖစစ၌ ထ

ဂါြဖစသည။

ည ရာဂါြဖ

သကရညနင

အလပသမား

ကရကထ တ

38 

ာနလကခဏ

ရာဂါစြဖစ ပ

ဖာရငဟက

။ ပထမပင

ဝမးပပဝမ

လးများ တ

လမး လာက

ထကများ၍

ပချန အာက

တရသည။

ကနနးများသ

ဝကက လး

နညးပါးြခငး

ငးမာ ြဖစပာ

တြဖညးြဖညး

ရြခငးမာ အ

အြဖစများ

ထး ပး၊ တ

ြဖစ န သာ

င နတက

များ၊ အဝ

တ ြခငးမလည

ဏာ

ပး

ကမ

ငး

မး

ကမ

မျကစပတ

ကအထ ကျ

ဝကငယ

သည။ ဇးရ

းအ သ မ

းက တ ြမင

ားစဉ၌ ရတ

းကျသား ပး

အြခားဘကတ

လရသည။

က က းရမ

တရစဆာနအ

ထ တစား

ဝတအစား၊

ညး ကာငး က

တ နသည။

ျဆငးလာက

က လးများ

ရ သာဝကမ

မးြခငး၊ မ

ငရသည။

တတရက အ

း နာက အ

တးရးယားပ

မည။

အသား၊ က

သာကမ၍

ဖနပများမ

ကးစက ြပန

ချာငးဆးသ

ကာ သခါ

းသည ရာ

မများတင

းလာ သာ

ပချန ၁၀၈

အပချနြပနတ

းများ ကာင

ယတငးအဂ

၍လညး ကာ

မလညး ကာ

နပားနငသည

သည။ ကယ

နးြဖစသည

ရာဂါဒဏခနင

ရာဂါြဖစပာ

ဝကက လ

ဖာရငဟက

တကလာြခင

င ြဖစသည

ဂါများ၊ သာ

ာငး၊ ရာဂ

ာငး၊ ရာဂ

ည။

ည။

ား

လး

က

ငး

ည။

ား

ဂါ

ဂါ

Page 16: 24lbvd.gov.mm/sites/default/files/pig_manual_a4_13-3-2017...2017/03/13  · အထ န နည က စ ရ ခင ဖစ င တင တ င သ က ခင ဇ ရင ဝက မ ခန

 

ရာဂါလ

ဟကမ

စားမနည

ခာ ကအ

အဖများ

မကာမ

ကညလ

အတငး

များ က

ပးများ

ပါးစပအ

အ ပ သ

တရတ

ကျ နသ

ြခငးက

လျငြမန

သနနး

ကသြခင

ပျာကက

ကးစက

ပး ဝက

ရာဂါတ

ရာဂါြဖ

ထဝကက

ရာဂါက

လကခဏာမျာ

ရာဂါြဖစပ

၁၀၆ ဖာ

ညးလာသည

အကားနင

းြဖစ ပ လာ

နာကလာ

လာ သာ အ

ပါက ပ ပ

ကျနရစခသ

ဝင ရာကြ

အနာများက

သားဖးနင

တတ၏ ပါ

သညက တ

ဝကများတင

တရသည

န သာလည

းမာလညး ပ

ငး

ခာနာက ဖ

ကငးမ လျင

ကတတ သာဝ

ဤ ရာဂါသ

ကများတင

တစခ ြဖစပါ

ြဖစပားရသည

ရာဂါြဖစပ

က ဝကအပ

ကးစကြခငး

ား

ပားစဉ ကာလ

ာရငဟကထ

ည။ ၎ငး နာ

ြခဖဝါး န

ာသည။ ထ

ာ၍ ဝါကင

အဖငယက

ပး နရ သာ

သည။ ၎ငးအ

ြဖစပားြခငး

လာ၏အ

နတခမးအ

ါးစပတငးအ

တရသည။

င ြခ ထာ

ည။ ပါးစပန

ညး သဆးမ

ပမများြပားသ

ဖနရညြဖင

ငြမနသည။

ဝကအဆတ

သည ကးစက

ကးထားန

ါသည။

ညအ ကာင

ပားြခငးခရ ပ

ပအတငးသ

းြဖငလညး

လတင အပ

ထ ြမငတက

ာကပါးစပတ

နရာတင အ

ထအဖထမ

ရာင ြဖစလ

လး များ

အာကခမျ

အနာထသ

းမရပါ။ အန

ပ ပငး၊ ပါ

အတငး မ

အနာြဖစမ က

ာကတငြဖစ

နငနတသး၌

မနညးပါးသ

သည။

ဆး က

တ ရာင ရာဂ

ကြမန သာဝ

နနး နး ကး

ငးရငး

ပး သဆး

သငးမြခင

ကာငး၊ အသ

39 

ပချန ၁၀၄

ကလာသည။

တငး၊ ြခ ထ

အရညကညပ

အရညကည

လာသည။

သည ၂၄

မျကနာြပင ဧ

ဘကတးရ

နာြဖစလယ

ါး စာင၊ အ

မျကနာြပငမ

ကာင တရ

သည အနာ

အြဖစနည

သည။ အသက

ကာသနစင ပ

ဂါ

ဝက ရာဂါတ

းရပတနြခင

ြခငးမရ သ

းြဖငလညး

သကရြခင

ဖာရင

အစာ

ထာက၊

ပါသည

ညသည

အရည

နာရ

ဧရယာ

ရးယား

ယသည။

အာ ခါင

များတင

ရစဆာနမာအစ

ာများ ကာင

ညး၏။ ခာနာ

ကငယ သာ

ပး ြခာက

တစခြဖစသည

ငး တ ကာ

သာ ဝကများ

ကာငး၊ အ

းအားြဖငလ

စာလးဝမစာ

င လမးမ

ာလာနာ ရာ

ာ တရစဆာန

က သ အာင

ည။ သနနး

ာင စးပား

းသည ရာ

အချ ဝကများ

လညး ကာင

ားနငဘ သ

လာကနငြခ

ရာဂါသည က

များသည

ထား ြခင

းြမငမားြခင

ရးအရ နစ

ာဂါပးသယ

းသည သား

ငး ကးစကန

သားရညမျာ

ြခငး၊ ြခနာ

ကးစကမနန

ပမြဖစပား၍

းြဖင အနာ

ငး ရာဂါြဖစ

စနာနင သာ

ဆာငခရ ပ

းစဉမျးဆက

နငပါသည။

ား

နး

သာ

ပး

က