sprawozdanie z realizacji programu rozwoju obszarów wiejskich

Strona 184

Strona 1

Sprawozdanie z realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013

Sprawozdanie za 2013 r. Numer sprawozdania 8/2013

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

ul. Wspólna 30

00-930 Warszawa

Strona 2

SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI DZIAŁAŃ

W RAMACH PROGRAMU ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH

NA LATA 2007-2013

Roczne Końcowe

Okres sprawozdawczy Od 01-01-2013 do 31-12-2013

1. Numer sprawozdania 8/2013

2. Numer i nazwa Programu CCI No: 2007PL06RPO001 Program Rozwoju

Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013

3. Nazwa instytucji zarządzającej Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi

4. Siedziba i adres podmiotu

przygotowującego sprawozdanie

Ul. Wspólna 30

00-930 Warszawa

5.

Imię i nazwisko osoby

odpowiedzialnej za realizację

Programu

Zofia Szalczyk – Podsekretarz Stanu

6. Imię (imiona) i nazwisko osoby

uprawnionej do kontaktu Magdalena Nowicka

7. Numer telefonu i faksu osoby

uprawnionej do kontaktu tel. 0-22 623-21-08, fax.: 0-22 623-20-51

8. Adres poczty elektronicznej osoby

uprawnionej do kontaktu [email protected]

Strona 3

DEKLARACJA ZGODNOŚCI REALIZACJI PROGRAMU

Z POLITYKAMI WSPÓLNOTY

Oświadczam, że Program był realizowany zgodnie z prawem wspólnotowym, obejmującym

w szczególności przestrzeganie reguł konkurencji, reguł dotyczących zamówień publicznych,

ochrony i poprawy stanu środowiska oraz promowania równości płci i niedyskryminacji

Tak Nie

oSwrnoczENrE

O6wiadczam, 2e informacje zawarte w niniejszym sprawozdaniu s4 zgodne zefaktycznym,

Data:

J5, 96, 27llt t.

Pieczqd i podpis:

Y,EEKAOR62t'1u $bszaroEfr

-i..i s t i c tr

ieczoVkiew icz-Dudek

.2, 0 6 .y'q

Strona 5

SPIS TREŚCI

SŁOWNIK ...............................................................................................................................7

WSTĘP ...................................................................................................................................9

I. ZMIANY WARUNKÓW OGÓLNYCH MAJĄCYCH WPŁYW NA REALIZACJĘ PROGRAMU ................... 10

I.1. ZMIANY WARUNKÓW OGÓLNYCH MAJĄCYCH BEZPOŚREDNI WPŁYW NA REALIZACJĘ PROGRAMU........................................................................................................................... 10

I.2. ZMIANY POLITYK WSPÓLNOTOWYCH I KRAJOWYCH MAJĄCE WPŁYW NA SPÓJNOŚĆ

POMIĘDZY EFRROW I INNYMI INSTRUMENTAMI FINANSOWYMI ................................................ 19

II. PRZEBIEG REALIZACJI PROW 2007-2013 ............................................................................. 23

II. 1. PODSTAWY PRAWNE ..................................................................................................... 23

II. 2. REALIZACJA PROW 2007-2013........................................................................................ 24

DZIAŁANIE: 111 SZKOLENIA ZAWODOWE DLA OSÓB ZATRUDNIONYCH W ROLNICTWIE I LEŚNICTWIE ......................................................................................................................... 32

DZIAŁANIE: 112 UŁATWIANIE STARTU MŁODYM ROLNIKOM ..................................................... 33

DZIAŁANIE: 113 RENTY STRUKTURALNE ................................................................................. 35

DZIAŁANIE: 114 KORZYSTANIE Z USŁUG DORADCZYCH PRZEZ ROLNIKÓW I POSIADACZY LASÓW ................................................................................................................................. 36

DZIAŁANIE: 121 MODERNIZACJA GOSPODARSTW ROLNYCH ..................................................... 37

DZIAŁANIE: 123 ZWIĘKSZANIE WARTOŚCI DODANEJ PODSTAWOWEJ PRODUKCJI ROLNEJ I LEŚNEJ ................................................................................................................................. 43

DZIAŁANIE: 125 POPRAWIANIE I ROZWIJANIE INFRASTRUKTURY ZWIĄZANEJ Z ROZWOJEM I DOSTOSOWYWANIEM ROLNICTWA I LEŚNICTWA..................................................................... 47

DZIAŁANIE: 126 PRZYWRACANIE POTENCJAŁU PRODUKCJI ROLNEJ ZNISZCZONEGO W

WYNIKU WYSTĄPIENIA KLĘSK ŻYWIOŁOWYCH ORAZ WPROWADZENIE ODPOWIEDNICH DZIAŁAŃ ZAPOBIEGAWCZYCH ................................................................................................ 50

DZIAŁANIE: 132 UCZESTNICTWO ROLNIKÓW W SYSTEMACH JAKOŚCI ŻYWNOŚCI ...................... 54

DZIAŁANIE: 133 DZIAŁANIA INFORMACYJNE I PROMOCYJNE .................................................... 55

DZIAŁANIE: 141 WSPIERANIE GOSPODARSTW NISKOTOWAROWYCH ........................................ 56

(zobowiązania z okresu 2004-2006) ......................................................................................... 56

DZIAŁANIE: 142 GRUPY PRODUCENTÓW ROLNYCH .................................................................. 57

DZIAŁANIE: 211, 212 WSPIERANIE GOSPODAROWANIA NA OBSZARACH GÓRSKICH I INNYCH OBSZARACH O NIEKORZYSTNYCH WARUNKACH GOSPODAROWANIA (ONW) .............................. 58

DZIAŁANIE: 214 PROGRAM ROLNOŚRODOWISKOWY (PŁATNOŚCI ROLNOŚRODOWISKOWE)........ 61

DZIAŁANIE: 221, 223 ZALESIANIE GRUNTÓW ROLNYCH ORAZ ZALESIANIE GRUNTÓW INNYCH NIŻ ROLNE ........................................................................................................................... 67

DZIAŁANIE: 226 ODTWARZANIE POTENCJAŁU PRODUKCJI LEŚNEJ ZNISZCZONEGO PRZEZ

KATASTROFY ORAZ WPROWADZANIE INSTRUMENTÓW ZAPOBIEGAWCZYCH .............................. 73

DZIAŁANIE: 311 RÓŻNICOWANIE W KIERUNKU DZIAŁALNOŚCI NIEROLNICZEJ ........................... 78

DZIAŁANIE: 312 TWORZENIE I ROZWÓJ MIKROPRZEDSIĘBIORSTW........................................... 81

DZIAŁANIE: 321 PODSTAWOWE USŁUGI DLA GOSPODARKI I LUDNOŚCI WIEJSKIEJ .................... 84

DZIAŁANIE: 313, 322, 323 ODNOWA I ROZWÓJ WSI ................................................................ 87

DZIAŁANIE: 413 WDRAŻANIE LOKALNYCH STRATEGII ROZWOJU............................................... 92

DZIAŁANIE: 421 WDRAŻANIE PROJEKTÓW WSPÓŁPRACY ......................................................... 97

Strona 6

DZIAŁANIE: 431 FUNKCJONOWANIE LOKALNEJ GRUPY DZIAŁANIA, NABYWANIE UMIEJĘTNOŚCI I AKTYWIZACJA............................................................................................ 100

II.3. Windykacja należności................................................................................................... 101

II.4. Zestawienia dotyczące realizacji finansowej Programu ...................................................... 102

III. PODSUMOWANIE DZIAŁALNOŚCI W ZAKRESIE BIEŻĄCEJ OCENY ........................................ 103

III.1. SYSTEM USTALONY DLA ZAPEWNIENIA BIEŻĄCEJ OCENY ............................................... 103

III.2. PODJĘTA DZIAŁALNOŚĆ W ZAKRESIE OCENY BIEŻĄCEJ .................................................. 103

III.3 ZBIERANIE DANYCH ..................................................................................................... 115

III.4 NAWIĄZYWANIE KONTAKTÓW PRZEZ OSOBY UCZESTNICZĄCE W OCENIE ........................ 116

III.5 NAPOTKANE TRUDNOŚCI I POTRZEBA DALSZYCH DZIAŁAŃ ............................................. 117

IV. DZIAŁANIA PODEJMOWANE W CELU ZAPEWNIENIA JAKOŚCI I SKUTECZNOŚCI REALIZACJI PROGRAMU......................................................................................................................... 117

IV.1. Organizacja systemu monitorowania .............................................................................. 117

IV.2. Zmiany PROW 2007-2013 w 2013 roku .......................................................................... 122

IV.3. Podsumowanie głównych problemów napotkanych podczas zarządzania Programem ........... 124

IV.4. Wykorzystanie Pomocy technicznej przez podmioty zaangażowanie w realizację Programu .. 133 IV.4.1 Wykorzystanie Pomocy technicznej przez instytucję zarządzającą…………………………………….137

IV.4.2 Wykorzystanie Pomocy technicznej przez podmioty wdrażające ....................................... 137

IV.5. Realizacja zadań w zakresie informowania i rozpowszechniania informacji o Programie ....... 150

V. INFORMACJE O WYKORZYSTANIU ŚRODKÓW ODZYSKANYCH OD BENEFICJENTÓW ............... 153

VI. ZAŁĄCZNIKI DO SPRAWOZDANIA..................................................................................... 155

Strona 7

SŁOWNIK

ARiMR Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa

ARR

Agencja Rynku Rolnego

CMEF

EFRROW

Common Monitoring and Evaluation Framework

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów

Wiejskich

FAPA

GPR

Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa

grupa producentów rolnych IZ instytucja zarządzająca

KSOW Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich

LGD Lokalna Grupa Działania

LSR Lokalna Strategia Rozwoju

MRiRW Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

ONW Obszary o niekorzystnych warunkach gospodarowania

PROW 2004-2006 Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2004-2006

PROW 2007-2013 Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-

2013

SW

UM

Samorządy Województw

Urząd marszałkowski

WPR

NSRO

WNP

Wspólna Polityka Rolna

Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia

Wspólnota Niepodległych Państw

Przywoływane w tekście akty prawne:

Rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 - Rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005

z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW)

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1974/2006 - Rozporządzenie Komisji (WE) nr

1974/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania

rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów

wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich

(EFRROW)

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 65/2011 - Rozporządzenie Komisji (UE) nr 65/2011

z dnia 27 stycznia 2011 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia

Rady (WE) nr 1698/2005 w odniesieniu do wprowadzenia procedur kontroli oraz do

zasady wzajemnej zgodności w zakresie środków wsparcia rozwoju obszarów wiejskich

Strona 8

Rozporządzenie Rady (WE) nr 1290/2005 - Rozporządzenie Rady (WE) nr 1290/2005

z dnia 21 czerwca 2005 r. oraz zasady uruchamiania krajowych środków publicznych

przeznaczonych na prefinansowanie i współfinansowanie Wspólnej Polityki Rolnej

Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2092/1991 - Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2092/1991

z dnia 24 czerwca 1991 r. w sprawie produkcji ekologicznej produktów rolnych oraz

znakowania produktów rolnych i środków spożywczych

Rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 - Rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007

z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów

ekologicznych i uchylające Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2092/1991

Strona 9

WSTĘP

Obowiązek sporządzania sprawozdania rocznego z realizacji Programu Rozwoju Obszarów

Wiejskich na lata 2007-2013 wynika z przepisów art. 82 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE)

nr 1698/2005, zgodnie z którym do dnia 30 czerwca każdego roku instytucja zarządzająca

przesyła Komisji Europejskiej roczne sprawozdanie z postępu prac dotyczących wdrażania

Programu.

Zgodnie z art. 78 lit. d rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 Komitet Monitorujący

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich ocenia i zatwierdza roczne sprawozdanie z postępu

prac. Po zatwierdzeniu sprawozdania przez Komitet może zostać ono przekazane Komisji

Europejskiej.

Zakres rocznych sprawozdań z postępu prac został szczegółowo wskazany w załączniku VII

rozporządzenia Komisji (WE) nr 1974/2006 ustanawiającym szczegółowe zasady stosowania

rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005. Roczne sprawozdanie zawiera informacje dotyczące:

zmian warunków ogólnych, mających wpływ na realizację programu,

postępów realizacji programu na podstawie wskaźników produktów i rezultatów,

finansowej realizacji programu,

podsumowania działalności w zakresie bieżącej oceny,

kroków podjętych przez instytucję zarządzającą oraz Komitet Monitorujący w celu

zapewnienia jakości i skuteczności realizacji programu,

deklarację dotyczącą zgodności ze wspólnotowymi politykami w kontekście wsparcia.

Elementem sprawozdawczości rocznej są również tabele monitorowania prezentujące

osiągnięte wartości wskaźników produktu i rezultatu. Wzory tabel monitorowania określają

wytyczne Wspólnych Ram Monitorowania i Oceny (Common Monitoring and Evaluation

Framework – CMEF). Materiały te przekazywane są Komisji Europejskiej tylko w wersji

elektronicznej za pośrednictwem systemu SFC 2007.

Wszystkie dane dotyczące stanu realizacji PROW 2007-2013 zawarte w niniejszym

sprawozdaniu dotyczą stanu na dzień 31 grudnia 2013 r.

Strona 10

I. ZMIANY WARUNKÓW OGÓLNYCH MAJĄCYCH WPŁYW NA REALIZACJĘ

PROGRAMU

W 2013 roku tendencje zaobserwowane w Polsce w zakresie kształtowania się głównych

wskaźników makroekonomicznych nie miały istotnego, bezpośredniego wpływu na wdrażanie

PROW 2007-2013.

Zawarty w niniejszym rozdziale opis sytuacji społeczno-gospodarczej Polski w roku 2013

przedstawia charakterystykę podstawowych kategorii makroekonomicznych,

a zaprezentowane poniżej informacje w większości przypadków opierają się

na charakterystyce porównawczej danych gospodarczych za 2013 rok w porównaniu z rokiem

2012. Opis niektórych zjawisk został uzupełniony o charakterystykę gospodarki krajowej na tle

UE-28.

I.1. ZMIANY WARUNKÓW OGÓLNYCH MAJĄCYCH BEZPOŚREDNI WPŁYW NA

REALIZACJĘ PROGRAMU

Rok 2013 r. był trudny dla polskiej gospodarki z powodu odczuwalnego spowolnienia

aktywności ekonomicznej. Wzrost PKB był niższy niż w 2012 r. Odnotowano jednak pozytywne

zjawiska w sektorze przedsiębiorstw. Produkcja sprzedana przemysłu była wyższa o 2,3%,

sprzedaż detaliczna o 2,5%, sprzedaż usług w transporcie o 4,8%, a w łączności o 2,4%.

Wyniki finansowe badanych przez GUS przedsiębiorstw były lepsze niż w 2012 r., np. wzrost

wyniku finansowego netto wynosił 12,2%. Prawie 80% podmiotów gospodarczych zakończyło

rok zyskiem netto, co jest wynikiem lepszym niż w roku 2012. Również większy odsetek firm

(50%) prowadził sprzedaż na eksport. Nakłady inwestycyjne przedsiębiorstw zwiększyły się w

2013 r. o 6,1% w porównaniu z poprzednim rokiem. Znacząco zwiększyła się liczba inwestycji

rozpoczętych oraz ich wartość kosztorysowa po spadku obserwowanym przed rokiem.

W skali całego roku, w poszczególnych kwartałach obserwowany był stopniowy wzrost

aktywności w kraju.

Spośród najważniejszych wskaźników makroekonomicznych, które charakteryzują rok 2013 w Polsce należy zauważyć następujące tendencje:

wzrost PKB o 1,6%, najwyższy wzrost produkcji odnotowano w przetwórstwie przemysłowym o 2,3% r/r,

zaś produkcja budowlano – montażowa spadła o 12%, inflacja mierzona wskaźnikiem CPI wyniosła 0,9% (najszybciej rosły ceny żywności

i napojów bezalkoholowych oraz koszty użytkowania mieszkań), nominalny efektywny kurs walutowy złotego umocnił się średniorocznie o 0,7%

w porównaniu z 2012 r. (w tym kurs złotego względem euro osłabił się o 0,3%, a kurs

złotego względem dolara umocnił się o 2,9%),

Strona 11

wzrosła liczba zarejestrowanych bezrobotnych, zaś stopa bezrobocia rejestrowanego

wyniosła 13,4%, pozostając na poziomie sprzed roku.

Źródło: Główny Urząd Statystyczny (GUS), Ministerstwo Gospodarki (MG), Narodowy Bank Polski (NBP)

Wyszczególnienie 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Dynamika (rok poprzedni=100)

PKB 106,8 105,1 101,6 103,9 104,3 101,9 101,6

Wartość dodana

brutto w:

przemyśle 110,0 106,0 101,2 107,3 110,0 101,8 102,9

budownictwie 109,4 105,8 111,6 106,4 108,2 100,3 91,0

Popyt krajowy 108,7 105,6 98,9 104,6 103,4 99,9 99,8

Spożycie ogółem 104,6 106,1 102,0 103,4 101,5 101,0 101,1

w tym: spożycie indywidualne 104,9 105,7 102,1 103,2 102,5

101,2

100,8

Nakłady brutto na środki trwałe 117,6 109,6 98,8 99,6 109,0 98,3

99,6

Eksport towarów (EUR) 115,8 114,1 84,5 122,6 113,6 103,8

106,5

Import towarów

(EUR) 119,4 118,3 75,5 124,8 113,7

99,4 100,7

Ceny towarów i usług konsumpcyjnych:

XII w relacji do XII 104,0 103,3 103,5 103,1 104,6 102,4 100,7

średnio w roku 102,5 104,2 103,5 102,6 104,3 103,7 100,9

Przeciętne

wynagrodzenie realne 108,6 109,4 105,4 103,9 105,4 99,9

102,5

Stopa bezrobocia (31 XII) w %

11,2 9,5 12,1 12,4 12,5 13,4 13,4

Średni kurs

urzędowy EUR wg Narodowego Banku Polskiego (w PLN)

3,7829 3,5166 4,3273 3,9946 4,1198 4,1850 4,1975

Tabela I - 11 Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne Polski w latach 2007-2013

Strona 12

PRODUKT KRAJOWY BRUTTO I OGÓLNA KONDYCJA GOSPODARKI

W 2013 r. polska gospodarka rozwijała się w tempie niższym (1,6%) niż w roku 2012 (1,9%).

W Unii Europejskiej nastąpiło w tym czasie przyspieszenie tempa wzrostu z -0,4% w 2012 r. do 0,1%1 w 2013 r.

Źródło: na podstawie Europen Economy Forecast, KE, luty 2014 r.

Rok 2013 był drugim z kolei rokiem spadku popytu krajowego; był on niższy o 0,2% niż rok wcześniej. Spadek popytu krajowego był wypadkową zmniejszenia akumulacji o 5%, w tym nakładów brutto na środki trwałe o 0,4% oraz wzrostu spożycia o 1,1%, w tym

indywidualnego o 0,8%.

1 Dane za 2013 r. dla UE ogółem i krajów członkowskich – Europen Economic Forecast, KE, luty 2014 r.

0,1

-0,4

-6

-3,7 -1,9 -1,6 -1,6 -1,5 -1,2 -1,2 -0,8

0,2 0,3 0,3 0,3 0,3 0,4 0,6 0,7 0,8 0,9 1,1 1,6 1,9 2 2,1 3,2 3,5 4

-8 -6 -4 -2 0 2 4 6

UE-

28

Stre

fa e

uro

Cyp

r

Gre

cja

Wło

chy

Po

rtu

galia

Sło

we

nia

Fin

lan

dia

His

zpan

ia

Re

pu

blik

a C

zesk

a

Ho

lan

dia

Be

lgia

Au

stri

a

Dan

ia

Fran

cja

Irla

nd

ia

Nie

mcy

Bu

łgar

ia

Esto

nia

Sło

wac

ja

Szw

ecj

a

Wę

gry

Po

lska

Wie

lka

Bry

tan

ia

Mal

ta

Luks

em

bu

rg

Litw

a

Ru

mu

nia

Łotw

a

Wykres I – 1 PKB w UE-27 w 2013 r. (zmiany r/r-1, w %)

Strona 13

Źródło: na podstawie danych GUS

Według wstępnych danych, w 2013 roku globalna produkcja rolnicza zwiększyła się o 1,5%, za sprawą wzrostu produkcji zwierzęcej o 2,2%. Produkcja roślinna ukształtowała się na poziomie wyższym o 1% w stosunku do roku poprzedniego.

Źródło: na podstawie danych Ministerstwa Gospodarki

HANDEL ZAGRANICZNY

Według wstępnych danych GUS eksport towarów z Polski w 2013 r. wzrosł o 6,5% (tj. o ponad

9,3 mld EUR), osiągając wartość 152,8 mld EUR. Natomiast import wyniósł 155,1 mld EUR i był o 0,7% (tj. o blisko 1,1 mld EUR) wyższy niż w roku 2012. Wyniki te przełożyły się na znaczącą redukcję deficytu obrotów towarowych – o blisko 8,3 mld EUR, do poziomu 2,3 mld EUR.

106,8 105,1

101,6

103,9 104,3

101,9 101,6

95,0

100,0

105,0

110,0

115,0

120,0

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Nakłady brutto na środki trwałe Spożycie indywidualne PKB

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Ogółem 95,7 98,8 105,9 103,2 102,4 97,3 102,2 99,1 101,5

Produkcja roślinna 88,1 94,8 108,9 108,3 103,0 90,6 105,9 99,4 101,0

Produkcja zwierzęca

105,2 102,6 102,9 97,1 101,7 105,0 97,9 98,6 102,2

Tabela I – 2 Dynamika produkcji rolniczej w latach 2005-2013 (w cenach stałych)

Wykres I – 2 Popyt krajowy (zmiany r/r-1, w %)

Strona 14

W roku 2013 eksport na rynki rozwijające się i słabiej rozwinięte wzrósł ponad 2-krotnie szybciej niż na rynki rozwinięte, gdzie wzrost wyniósł 5,5%, a wartość wywozu osiągnęła poziom ponad 124,7 mld EUR. W tym czasie import z rynkow rozwiniętych zwiększył się o 2,2%, do ok. 101,7

mld EUR, a nadwyżka obrotów powiększyła się o blisko 4,3 mld EUR, do 23 mld EUR.

Wywóz do Unii Europejskiej – będącej odbiorcą blisko ¾ sprzedaży zagranicznej Polski –

zwiększył się w 2013 roku o 4,5% (do 114,3 mld EUR), przy czym nieco wolniej na rynki strefy euro (o 3,8%, do 77,3 mld EUR) niż na pozostałe rynki unijne (o 6%, do ponad 37 mld EUR). Z kolei po stronie przywozu z UE odnotowano wzrost o 1,5% (do 90 mld EUR). W rezultacie nadwyżka w obrotach z tymi rynkami zwiększyła się do 24,3 mld EUR, tj. o prawie 3,6 mld EUR

wobec poziomu z 2012 roku.

Wśrod głównych partnerów eksportowych Polski w UE, wyraźnie wzrósł wywóz do Niemiec

(o 5,9%, do 38,2 mld EUR), Czech (o 4%, do ponad 9,4 mld EUR), Szwecji (o 8,9%, do blisko 4,2 mld EUR) oraz Słowacji (o 7,9%, do 4 mld EUR).

Sprzedaż na pozaunijne rynki rozwinięte zwiększyła się o 17,3% (do 10,4 mld EUR), w tym najszybciej do USA (o 20,6%, do blisko 3,4 mld EUR) i Norwegii (o 26,3%, do ok. 3,1 mld EUR). Wolniejszy wzrost po stronie importu z tych rynków (o 7,8%, do 11,7 mld EUR) pozwolił

zredukować deficyt w obrotach z nimi o 0,7 mld EUR, do niecałych 1,3 mld EUR.

Eksport na rynki Wspólnoty Niepodległych Państw wzrosł o 7,8%, osiągając wartość ponad 15,3

mld EUR, w tym do Rosji o 6,1% (do ponad 8,1 mld EUR), Ukrainy o 5,2% (do 4,3 mld EUR) oraz na Białoruś o 17,1% (do ponad 1,8 mld EUR). Wartość importu z WNP była natomiast o 11,7% niższa niż przed rokiem i wyniosła prawie 21,9 mld EUR. Wyniki te przełożyły się na redukcję tradycyjnie wysokiego deficytu notowanego w handlu z tymi rynkami – o ok. 4 mld

EUR, do ok. 6,5 mld EUR.

Wywóz na pozostałe rynki rozwijające się wzrósł o 16% (do 12,7 mld EUR). Na uwagę

zasługuje dynamiczny wzrost wywozu do Chin (o 17,4%), Zjednoczonych Emiratów Arabskich (o 66,5%) oraz Republiki Korei (o 32,6%).

W przekroju towarowym istotny wzrost nastąpił w eksporcie artykułów rolno-spożywczych (o 11,5%, do prawie 20 mld EUR). Największą część stanowiły gotowe artykuły spożywcze oraz produkty pochodzenia zwierzęcego, ktorych wywóz zwiększył się odpowiednio o 10,2% (do 8,9

mld EUR) oraz o 10,5% (do ponad 6,4 mld EUR). Nadwyżka obrotów w handlu artykułami żywnościowymi zwiększyła się o 1,4 mld EUR, do ponad 5,7 mld EUR.

Wzrósł także eksport w dwóch grupach towarowych dominujących w polskim wywozie, tj. wyrobów elektromaszynowych – o 6,9% (do 59,8 mld EUR) oraz wyrobów przemysłu chemicznego – o 8,2% (do ponad 21,7 mld EUR).

Strona 15

W obrotach produktami elektromaszynowymi odnotowano wzrost nadwyżki o 1,8 mld EUR, do

ponad 4,1 mld EUR.

Znacząca redukcja deficytu handlowego (o prawie 2,5 mld EUR, do 12 mld EUR) nastąpiła w

obrotach produktami mineralnymi, co było głównie efektem spadku światowych cen surowców energetycznych.

DOCHODY BUDŻETU PAŃSTWA

Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych średniorocznie w 2013 r. ukształtował się na poziomie 0,9%. Tym samym, tempo wzrostu cen w porównaniu z rokiem 2012 było niższe o 2,8 pkt. proc., jednocześnie znacznie przewyższając zakładany w ustawie budżetowej poziom

2,7%. Na wzrost cen w 2013 r. złożyły się przede wszystkim wyższe niż przed rokiem ceny żywności i napojów bezalkoholowych (o 2,0%) – w tym żywności o 2,2%, a także rosnące koszty utrzymania mieszkań (o 1,7% r/r).

RYNEK PRACY I WYNAGRODZENIA

W końcu 2013 roku ludność Polski liczyła 38 496 tys. osób, tj. mniej o ok. 37 tys. niż na koniec

2012 r. W 2013 r. odnotowano ujemny przyrost naturalny ludności (ok. -15 tys.). Od 2010 r. odsetek ludności w wieku produkcyjnym obniża się (w 2013 r. wyniósł 63,6%), co zmniejsza presję na rynek pracy, ale stwarza zagrożenia o charakterze długookresowym. Szacuje się,

że w 2013 r. - w stosunku do 2012 r. - liczba osób w wieku produkcyjnym zmniejszyła się o ok. 126 tys.

Według danych BAEL liczba osób pracujących w IV kwartale 2013 r. (15 713 tys.) roku była wyższa w porównaniu ze stanem w analogicznym okresie 2012 r. (15 636 tys.).

W IV kw. 2013 r. liczba osób pracujących wg BAEL rosła coraz szybciej. Zwiększyła się w ujęciu rocznym o 0,5% r/r (wobec 0,1% r/r w III kw. 2013 roku), a w ujęciu kw/kw wzrosła o 0,4%. Poprawa widoczna była również w danych ze sprawozdawczości przedsiębiorstw.

W IV kw. 2013 r. liczba pracujących wg BAEL nadal rosła. Do przyśpieszenia dynamiki liczby pracujących przyczynił się głównie wzrost liczby pracujących w usługach, jak również

nieznaczny spadek odnotowany w rolnictwie. W sektorze przemysłowym zatrudnienie w IV kw. 2013 r. rosło nieznacznie wolniej niż w III kw. 2013 r. Wzrosło głównie zatrudnienie najemne, przede wszystkim w związku z umowami czasowymi.

Strona 16

Począwszy od II kw. 2013 obserwowane jest ożywienie na rynku pracy. Przejawia się to

systematycznym wzrostem liczby niesubsydiowanych ofert pracy zgłaszanych przez pracodawców do urzędów pracy. W ostatnim kwartale ustabilizowała się również liczba ofert subsydiowanych, w tym miejsc aktywizacji zawodowej.

Zarówno bezrobocie rejestrowane jak i stopa bezrobocia rejestrowanego obniżyły się w IV kw. 2013. Stopa bezrobocia wg BAEL spadła do 10,1% , a dane pochodzące z rejestrów wskazują na 13,2% stopę bezrobocia. Zmiany te wynikają z dwóch czynników. Po pierwsze, w tym

okresie wzrosła liczba osób pracujących. Po drugie, nie ma praktycznie zmian w liczbie osób aktywnych zawodowo, co oznacza względnie stałą podaż pracy. W konsekwencji znacznie zmalało ryzyko utraty pracy.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej w 2013 r. ukształtowało

się na poziomie 3650,06 zł, tj. o 3,4% wyższym niż przed rokiem. W sektorze publicznym wyniosło 4239,36 zł (wzrost o 3,2%), a w sektorze prywatnym 3466,90 zł (wzrost odpowiednio o 3,7%).

10,7 12

4,9 5,1 6,2 6,7 6,7 6,9 7 7,1 7,2 8 8,4 8,4 9,3 9,3 10,1 10,1 10,8 11,4 12,1 12,1 12,7 13,1 13,8 15,4

17,5 18,6

25,8 27,8

0

5

10

15

20

25

30

UE-

28

Stre

fa e

uro

Au

stri

a

Nie

mcy

Luks

em

bu

rg

Re

pu

blik

a C

zesk

a

Mal

ta

Dan

ia

Ho

lan

dia

Ru

mu

nia

Wie

lka

Bry

tan

ia

Szw

ecj

a

Be

lgia

Fin

lan

dia

Esto

nia

Wę

gry

Po

lska

Sło

we

nia

Fran

cja

Litw

a

Irla

nd

ia

Łotw

a

Wło

chy

Bu

łgar

ia

Sło

wac

ja

Po

rtu

galia

Cyp

r

Ch

orw

acja

His

zpan

ia

Gre

cja

Wykres I – 3 Zharmonizowana stopa bezrobocia w UE w XII 2013 r. (BAEL, w %)

Strona 17

KURS WALUTOWY Według danych Narodowego Banku Polskiego w 2013 r. nominalny efektywny kurs walutowy

złotego umocnił się średniorocznie o 0,7% w porównaniu z 2012 r. (w tym kurs złotego względem euro osłabił się o 0,3%, a kurs złotego względem dolara umocnił się o 2,9%). Średni kurs euro wyniósł 4,1975 zł. Kurs dolara w tym samym okresie wyniósł 3,1608 zł. W grudniu 2013 r., kursy obu walut osiągnęły średnio odpowiednio 4,1757 EUR/PLN oraz

3,0481 USD/PLN.

*Zmiany miesięczne na podstawie kursu PLN/EUR z przedostatniego dnia kwotowania środków w Europejskim Banku

Centralnym.

Źródło: na podstawie danych Europejskiego Banku Centralnego

3,0

3,5

4,0

4,5

5,0

sty

cze

ń 2

00

7

kw

ieci

eń

20

07

lip

iec

20

07

paź

dzi

ern

ik …

sty

cze

ń 2

00

8

kw

ieci

eń

20

08

lip

iec

20

08

paź

dzi

ern

ik …

sty

cze

ń 2

00

9

kw

ieci

eń

20

09

lip

iec

20

09

paź

dzi

ern

ik …

sty

cze

ń 2

01

0

kw

ieci

eń

20

10

lip

iec

20

10

paź

dzi

ern

ik …

sty

cze

ń 2

01

1

kw

ieci

eń

20

11

lip

iec

20

11

paź

dzi

ern

ik …

sty

cze

ń 2

01

2

kw

ieci

eń

20

12

lip

iec

20

12

paź

dzi

ern

ik …

sty

cze

ń 2

01

3

kw

ieci

eń

20

13

lip

iec

20

13

paź

dzi

ern

ik …

Wykres I - 4 Złoty w relacji do euro*

Strona 18

Czynnikiem, który od początku wdrażania PROW 2007-2013 był i nadal pozostaje

okolicznością utrudniającą proces zarządzania jest zmieniający się kurs EUR/PLN.W przypadku

deprecjacji złotówki względem waluty europejskiej, mamy do czynienia

ze zwiększoną dostępnością środków, które mogą być przeznaczane na kontraktację, co

jednak w przypadku późniejszego odwrócenia tej tendencji, tj. umocnien ia waluty krajowej

może spowodować konieczność pokrycia części zaciągniętych zobowiązań z budżetu państwa

członkowskiego.

Strona 19

I.2. ZMIANY POLITYK WSPÓLNOTOWYCH I KRAJOWYCH MAJĄCE WPŁYW NA

SPÓJNOŚĆ POMIĘDZY EFRROW I INNYMI INSTRUMENTAMI FINANSOWYMI

W roku 2013 nie nastąpiły zmiany polityk wspólnotowych i krajowych oddziałujące

na aktualność założeń PROW 2007 – 2013 oraz jego spójność z innymi programami wdrażanymi obecnie w ramach Polityki Spójności.

Zgodnie z przyjętymi wcześniej rozwiązaniami, na bieżąco podejmowane są działania na rzecz zapewnienia spójności pomiędzy PROW 2007 – 2013 a pozostałymi instrumentami rozwoju społeczno – gospodarczego, wdrażanymi w ramach NSRO. Na poziomie wdrożeniowym

realizowane są kontrole krzyżowe operacji, mające na celu uniknięcie przypadków finansowania tej samej operacji z różnych funduszy (tzw. „podwójne finansowanie”).

Szczegółowe omówienie w/w zagadnień ujęto w treści niniejszego rozdziału.

Komitet Koordynacyjny Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata

2007-2013

Komitet Koordynacyjny Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013 został powołany na podstawie zarządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego Nr 6 z dnia 11 kwietnia 2007 r. Do jego zadań należy m.in. monitorowanie realizacji Narodowej Strategii Spójności,

a także poszczególnych programów operacyjnych, monitorowanie spójności realizowanych polityk w zakresie Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej i polityki spójności. Przewodniczącym Komitetu jest Minister Rozwoju Regionalnego. W pracach Komitetu

uczestniczą przedstawiciele administracji rządowej, samorządowej oraz partnerzy społeczni i gospodarczy. W 2013 r. odbyło się jedno posiedzenie Komitetu (dnia 10 lipca 2013 r.), podczas którego

omówiono: stan realizacji NSRO oraz programów operacyjnych na lata 2007-2013 oraz stan przygotowań do perspektywy 2014-2020, w szczególności prac związanych z przygotowaniami Umowy Partnerstwa oraz projektów programów operacyjnych.

Dokonano również korekty zapisów linii demarkacyjnej pomiędzy polityką spójności, Wspólną Polityką Rolną oraz Współną Polityką Rybacką polegającej na uwzględnieniu również projektów

z zakresu infrastruktury szerokopasmowego Internetu, które mogą być realizowane w ramach działania „Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013.

Strona 20

Grupa robocza ds. koordynacji i komplementarności

Grupa robocza ds. koordynacji i komplementarności została utworzona na podstawie uchwały

nr 26 Komitetu Koordynacyjnego Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013 z dnia 17 grudnia 2008 r.

Do zadań Grupy należy, w szczególności:

koordynacja działań realizowanych w ramach programów operacyjnych na lata 2007-

2013 dofinansowywanych ze środków polityki spójności, Wspólnej Polityki Rolnej,

Wspólnej Polityki Rybackiej oraz działań finansowanych ze środków krajowych w ramach polityki rozwoju;

monitorowanie komplementarności wdrażania działań poszczególnych programów

operacyjnych w ramach NSRO, Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej w obszarach interwencji dotyczących m.in. przedsiębiorczości, innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw, społeczeństwa obywatelskiego, społeczeństwa

informacyjnego, środowiska, rozwoju zasobów ludzkich, zatrudnienia, transportu, kultury, turystyki, B+R, rozwoju obszarów wiejskich;

analiza kwestii o charakterze horyzontalnym w ramach NSRO i opracowywanie spójnych

propozycji rozwiązań do zastosowania w systemie realizacji NSRO .

W skład grupy wchodzą przedstawiciele administracji rządowej, samorządowej oraz partnerzy społeczno-gospodarczy.

W 2013 r. posiedzenia Grupy roboczej ds. koordynacji i komplementarności w ramach Komitetu Koordynacyjnego NSRO na lata 2007-2013 odbyły się trzykrotnie. Omawiano zagadnienia

dotyczące m.in. koncepcji realizacji zasady komplementarności wsparcia w ramach programów operacyjnych polityki spójności w latach 2014-2020, zasad realizacji Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych w Polsce, stanu prac nad dwoma nowymi instrumentami rozwoju terytorialnego

tj. Zintegrowanymi Inwestycjami Terytorialnymi oraz Rozwojem Lokalnym Kierowanym przez Społeczność, które będą realizowane w przyszłej perspektywie finansowej . Zaprezentowano również przykłady projektów komplementarnych w ramach RPO dla Województwa

Świętokrzyskiego na lata 2007-2013.

Strona 21

Kontrole krzyżowe

Zgodnie z przepisami rozporządzenia Komisji (WE) nr 65/2011, kontrole administracyjne

obejmują w szczególności kontrole krzyżowe. Kontrola administracyjna obejmuje wszystkie

elementy, których kontrola za pomocą środków administracyjnych jest możliwa i stosowna.

Biorąc pod uwagę powyższe, kontrole krzyżowe przeprowadza się na etapie wniosków

o przyznanie pomocy oraz wniosków o płatność. Ich celem jest m.in. wykrywanie

i eliminowanie podwójnego finansowania operacji z różnych źródeł krajowych

lub wspólnotowych.

Kontrole krzyżowe w ramach PROW 2007-2013 wykonywane są w szczególności na podstawie

Porozumienia o współpracy zawartego 7 lipca 2009 r. (zmienionego aneksem nr 1 z dnia

29 czerwca 2010 r. oraz aneksem nr 2 z dnia 15 marca 2012 r.), pomiędzy Ministrem Rozwoju

Regionalnego, Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Prezesem Agencji Restrukturyzacji

i Modernizacji Rolnictwa w celu zapewnienia skutecznej i efektywnej kontroli krzyżowej

wydatków rozliczanych w ramach PO NSRO 2007-2013, PROW 2007-2013 oraz PO Ryby 07-13

(zwanego dalej Porozumieniem). Na podstawie Porozumienia o współpracy podmioty

wdrażające PROW 2007-2013 mają dostęp do narzędzia informatycznego wspierającego

wykonywanie kontroli krzyżowych – Krajowego Systemu Informatycznego SIMIK 07-13,

nadzorowanego przez MRR (kontrole krzyżowe z PO NSRO) oraz aplikacji RYBY 2007-13

(kontrole krzyżowe z działaniami Programu Operacyjnego „Zrównoważony rozwój sektora

rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013”).

Zgodnie z informacjami przekazanymi przez podmioty wdrażające, w 2013 r. przeprowadzono

[na podstawie Porozumienia], 32 402 sprawdzenia/wystąpienia, w tym 1 627 pogłębionych

kontroli w związku z uzasadnionym podejrzeniem próby uzyskania przez beneficjenta

podwójnego sfinansowania tego samego wydatku (kontrole na podstawie § 1 ust.

12 Porozumienia).

W 2009 r. zawarto również porozumienie pomiędzy ARR a ARiMR, którego przedmiotem jest

udostępnianie przez ARR na rzecz ARiMR danych podmiotów wnioskujących o dofinansowanie

inwestycji objętych pomocą w ramach Krajowego Programu Restrukturyzacji, wdrażanego przez

ARR oraz realizujących działania i projekty objęte PROW 2007 - 2013 i innymi programami

pomocowymi, wdrażanymi przez ARiMR.

Strona 22

Kontrole krzyżowe w ramach PROW 2007–2013 przeprowadzane są także na podstawie danych

dotyczących instrumentów innych niż PROW 2007–2013 (SPO „Restrukturyzacja(…)”, SAPARD,

SPO „Rybołówstwo(…)”, kredyty preferencyjne, pomoc finansowa dla uznanych organizacji

producentów owoców i warzyw na dofinansowanie funduszu operacyjnego z tytułu realizacji

programu operacyjnego, pomoc finansowa dla wstępnie uznanych grup producentów owoców i

warzyw na pokrycie części kwalifikowalnych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie

dochodzenia do uznania). Dane te są zawarte w systemach informatycznych ARiMR np. (OFSA,

SAPRO, ZSZiK) oraz informacjach przekazywanych przez bank kredytujący. Szerzej o systemach

informatycznych ARiMR napisano w rozdziale IV.

W roku sprawozdawczym w wyniku kontroli krzyżowych dotyczących PROW 2007-2013 wykryto

7 przypadków podwójnego finansowania operacji. Przypadki te dotyczyły operacji

realizowanych w ramach działań 121 „Modernizacja gospodarstw rolnych” oraz 311

„Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej”.

Do końca okresu sprawozdawczego ARiMR nie stwierdziła problemów w zakresie realizacji

zapisów Porozumienia o współpracy.

W przypadku działań związanych z pomocą techniczną głównym utrudnieniem w sprawnym

przeprowadzaniu kontroli krzyżowych jest bardzo szeroka baza danych podlegająca weryfikacji

wstępnej. Wynika to ze specyfiki pomocy technicznej, gdzie ARiMR ma do czynienia

z zamkniętym zbiorem beneficjentów, składających w trybie ciągłym wnioski w ramach pomocy

technicznej PROW 2007-2013, jak i w ramach PO RYBY 07-13 oraz programów operacyjnych

wchodzących w skład NSRO.

Strona 23

II. PRZEBIEG REALIZACJI PROW 2007-2013

II. 1. PODSTAWY PRAWNE

Podstawą prawną funkcjonowania PROW 2007 – 2013 w Polsce jest ustawa z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (Dz. U. z 2013 r. poz. 173).

Szczegółowe warunki i tryb przyznawania pomocy w ramach poszczególnych działań Programu regulują odpowiednie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Wykaz tych rozporządzeń znajduje się w załączniku nr 1 do sprawozdania.

Ponadto ustawa z dnia 22 września 2006 r. o uruchamianiu środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej przeznaczonych na finansowanie wspólnej polityki rolnej (Dz. U. z 2012 r. poz.

1065) określa właściwość organów w zakresie uruchamiania środków pochodzących m.in. z EFRROW oraz zasady uruchamiania tych środków w zakresie nieuregulowanym w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1290/2005.

Strona 24

II. 2. REALIZACJA PROW 2007-2013

Ogółem w ramach Programu do końca 2013 r. złożono 6 341 528 wniosków

o przyznanie pomocy, z czego w ramach:

Osi 1 Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego - 262 266 wniosków, Osi 2 Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich - 5 925 354 wnioski, Osi 3 Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej - 88 011

wniosków, Osi 4 LEADER - 63 281 wniosków, Pomocy technicznej – 2 616 wniosków.

Do końca okresu sprawozdawczego zatwierdzono do realizacji 5 960 769 operacji

z czego w ramach:

Osi 1 Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego - 185 384, Osi 2 Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich - 5 706 522, Osi 3 Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej - 38 012,

Osi 4 LEADER - 28 442, Pomocy technicznej - 2 409.

Do końca 2013 r. zakontraktowano blisko 91% budżetu Programu.

784,9

1 585,50

2 632,90

3 561,60

4 515,20

5 471,12

6 341,53

209,7

1 296,40

2 376,30

3 307,90

4 155,40

5 119,81

5 960,77

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

złożone wnioski zawarte umowy / wydane decyzje

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ARiMR

Wykres II – 1 Liczba złożonych wniosków oraz zawartych umów/ wydanych decyzji

w ramach PROW 2007-2013 (narastająco w tys.)

Strona 184

Strona 25

Do końca 2013 r. zrealizowano płatności w kwocie 51 996 786 937,55 zł (ponad 71% budżetu

Programu), z czego w ramach:

Osi 1 Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego - 23 423 061 371,21 zł, w tym w 2013 r. - 3 894 838 461,20 zł (tj. ponad 75% budżetu osi),

Osi 2 Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich - 17 498 356 140,04 zł zł, w tym w 2013 r. - 3 767 096 760,43 zł (tj. ponad 82% budżetu osi),

Osi 3 Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej

- 8 915 042 862,43 zł, w tym w 2013 r. - 2 220 126 674,44 zł (tj. ponad 54% budżetu osi),

Osi 4 LEADER - 1 560 786 644,98 zł, w tym w 2013 582 943 053,09 zł (tj. blisko 42%

budżetu osi), Pomocy technicznej - 599 539 918,89 zł, w tym w 2013 r. 190 827 272,06 zł (tj. blisko

54 % budżetu osi).

W 2013 roku wypłacono na rzecz beneficjentów PROW 2007-2013 ok. 10, 7 mld zł (w tym ponad 8 mld zł z EFRROW).

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych otrzymanych od ARiMR

71,38% 14,26%

19,76% 29,74%

31,99% 34,97%

38,98% 46,21%

48,84% 51,74%

53,96% 55,26% 56,72% 58,61% 59,25%

63,31% 66,84%

75,73% 77,07% 77,22% 78,91%

86,51% 92,69%

99,94% 100,00%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Razem PROW 07-13 Działania informacyjne i …

Wdrażanie projektów współpracy Tworzenie i rozwój …

Poprawianie i rozwijanie … Uczestnictwo rolników w …

Wdrażanie LSR Przywracanie potencjału … Odtwarzanie potencjału …

Zwiększanie wartości dodanej Pomoc Techniczna

Szkolenia zawodowe Podstawowe usługi

Funkcjonowanie LGD Korzystanie z usług doradczych

Grupy producentów rolnych Zalesianie

Program rolnośrodowiskowy Odnowa i rozwój wsi

Różnicowanie w kierunku … Modernizacja gospodarstw …

Renty strukturalne ONW

Gospodarstwa niskotowarowe Ułatwianie startu młodym …

Wykres II -2 Zrealizowane płatności - % wykorzystania środków EFRROW, wg działań

Strona 26

Dotychczasowy poziom zaawansowania realizacji Programu i jego realizację należy uznać za satysfakcjonujący. Systematycznie zwiększa się poziom wypłat na rzecz beneficjentów, a dane dotyczące składanych i zatwierdzanych do realizacji wniosków wskazują, że budżet

PROW 2007 - 2013 zostanie zrealizowany. Nie ma też zagrożenia niespełnienia zasady n+2.

W tabeli nr II -1.3 i na mapach nr II-1., II.2 oraz II.3 ujęto informacje podsumowujące realizację Programu w poszczególnych województwach.

Z danych tych wynika, że największe łączne transfery środków przypadały na województwa mazowieckie i wielkopolskie i jest to naturalna konsekwencja wielkości tych województw oraz

zastosowanych mechanizmów podziałów środków PROW 2007-2013. W celu zilustrowania wielkości transferów dla poszczególnych województw odniesiono je do użytków rolnych (mapa nr II-2) oraz do liczby mieszkańców obszarów wiejskich (mapa nr II-3). Biorąc pod uwagę

wielkość środków przypadających średnio na 1 ha użytków rolnych za województwo o najwyższej absorpcji należy uznać województwo podlaskie. Także to województwo zajmuje najwyższą pozycję, gdy środki PROW 2007-2013 przeliczono na 1 mieszkańca obszarów wiejskich.

Strona 184

Strona 27

Rozkład przestrzenny realizowanych operacji w ramach poszczególnych działń PROW 2007 - 2013 przedstawiono w poniższej tabeli

Źródło : opracowanie własne na podstawie danych ARiMR

Województwo 111 112 113 114 121 123 125 126 132 142 211/212 214 221/ 223

226 311 312 321 313/322/323

413 421 431

Dolnośląskie 4 732 3 842 1 150 2 406 61 53 18 891 124 25 841 7384 487 38 441 393 207 458 1826 14 56

Kujawsko-pomorskie 4 2 130 5 577 4 525 4 897 144 44 128 313 118 36 922 14307 902 24 751 449 316 433 1307 26 58

Lubelskie 4 2 807 7 776 1 445 7 302 147 60 808 2701 23 79 621 27021 1718 6 1528 980 393 558 2564 25 78

Lubuskie 4 363 813 548 791 31 26 14 792 56 20 887 6126 299 15 273 319 156 221 924 10 30

Łódzkie 4 1 884 7 499 1 671 5 745 129 16 8 744 21 92 007 10113 1459 25 918 519 254 350 1299 31 59

Małoposkie 6 571 3 381 1 578 2 797 78 19 286 2495 8 65 073 9595 493 39 714 1265 247 532 2487 53 114

Mazowieckie 4 3 824 12 602 8 035 11 068 173 64 2128 3214 44 169 858 19545 2930 24 2314 1205 402 630 2414 27 105

Opolskie 4 611 2 138 1 366 1 399 36 11 118 66 87 8 554 4870 226 18 465 406 107 182 1076 10 36

Podkarpckie 4 651 3 758 1 711 2 045 44 21 251 2059 35 53 551 13636 2355 18 713 1296 258 385 1970 25 93

Podlaskie 4 1 992 5 617 6 796 4 805 60 35 10 3444 38 84 428 15222 1122 19 1125 458 205 289 1453 16 48

Pomorskie 4 920 2 169 2 214 1 971 64 32 1 516 54 29 521 12057 612 10 520 758 205 389 1531 9 48

Śląskie 4 480 2 220 772 1 476 123 31 33 184 25 24 768 3048 354 18 456 1022 186 308 1453 13 44

Świętokrzyskie 4 963 4 675 1 007 3 541 47 10 1010 1632 12 46 109 14089 1531 20 746 634 163 209 1694 26 54

Warmińsko-mazurskie 4 1 126 2 642 4 675 2 673 46 65 12 2738 69 38 522 11553 1397 49 797 627 252 355 1264 12 37

Wielkopolskie 6 3 459 6 846 11 911 6 098 268 55 62 518 285 92 765 19135 912 29 3228 1615 374 682 2779 32 92

Zachodniopomorskie 4 647 1 835 276 1 198 48 100 21 1707 56 23 595 10965 316 10 380 453 229 309 1051 25 44

Cały kraj 21

Ogółem 89 23 160 73 357 49 680 60 212 1 499 642 4 908 24 014 1 054 889 526 158 475 15 998 362 15 369 12 399 3 954 6 290 27 092 354 996

Tabela II – 1 Liczba realizowanych operacji w ramach poszczególnych działń PROW 2007 – 2013 wg województw

Strona 184

Strona 28


* zestawienie nie obejmuje działania 111, 133 oraz Pomocy technicznej

Mapa II-1 Zrealizowane płatności w ramach PROW 2007-2013 – ujęcie wojewódzkie*

Strona 29



Mapa II-2 Zrealizowane płatności w ramach PROW 2007-2013 w przeliczeniu na 1 ha użytków rolnych wg województw*

Strona 30



Mapa II-3 Zrealizowane płatności w ramach PROW 2007-2013 w przeliczeniu na 1 mieszkańca obszarów wiejskich wg województw*

Strona 31

W dalszej części niniejszego sprawozdania przedstawiono stan realizacji poszczególnych działań Programu oraz Pomocy technicznej (rozdział II.2 oraz IV.4), a informacje szczegółowe

zamieszczono w załącznikach nr 2, 3, 4 oraz w tabelach monitorowania. Przy opisie wybranych działań PROW 2007-2013 zaprezentowano przykłady zrealizowanych projektów na podstawie publikacji „Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Przykłady zrealizowanych projektów”.

Strona 32

OŚ 1: POPRAWA KONKURENCYJNOŚCI SEKTORA ROLNEGO I LEŚNEGO

DZIAŁANIE 111 - SZKOLENIA ZAWODOWE DLA OSÓB ZATRUDNIONYCH

W ROLNICTWIE I LEŚNICTWIE

Limit środków dla działania PROW 2007-2013 [EUR]

Środki

zakontraktowane (EFRROW)

Środki wypłacone (EFRROW)

publiczne ogółem środki EFRROW % %

30 000 000 22 500 000 73,22 55,26

Do końca 2013 r. w ramach działania zrealizowano 74 operacje, w ramach których przeprowadzono 8 218 szkoleń. Kwota wypłaconej pomocy dla zakończonych operacji wyniosła 64 585 966,76 zł, a łącznie wydatkowano 73 146 618,86 zł., w tym w 2013 r. wypłacono 22 320 175,59 zł.

Najwięcej szkoleń zrealizowanych zostało z następujących zakresów:

minimalnych wymagań wzajemnej zgodności dla gospodarstw rolnych, tzw. cross-

compliance – 4 516 szkoleń,

zastosowania mikrokomputerów i programów komputerowych w usprawnieniu

zarządzania gospodarstwem rolnym i leśnym - 1 623,

upowszechniania standardów jakościowych w produkcji rolniczej i leśnej - 965,

ekonomiki i zarządzania gospodarstwem rolnym lub produkcją leśną - 373,

upowszechniania nowoczesnych technologii w rolnictwie i leśnictwie - 256 szkoleń.

W szkoleniach brało udział 176 925 uczestników (59% zakładanej wartości docelowej

wskaźnika), w tym ponad 121 tys. mężczyzn i blisko 56 tys. kobiet. Beneficjenci ostateczni

(osoby zatrudnione w rolnictwie i leśnictwie) mogą być uczestnikami kilku szkoleń

organizowanych w ramach działania 111. W przeprowadzonych do końca 2013 r. szkoleniach

brało udział 95 778 unikalnych uczestników.

W opinii niemal 96% uczestników przeprowadzone szkolenia były adekwatne do ich

oczekiwań.

W ramach działania „Szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie”

zatwierdzono do realizacji 89 operacji na łączną kwotę 92 098 411,09 zł.

Strona 33

DZIAŁANIE 112 - UŁATWIANIE STARTU MŁODYM ROLNIKOM


Środki zakontraktowane

(EFRROW)

Środki wypłacone

(EFRROW)


392 000 000 294 000 000 100 100

Do końca 2013 r. płatności otrzymało 23 155 beneficjentów (100% wartości zakładanej na

cały okres programowania) na kwotę 1 594 900 000 zł, w tym w 2013 r. na kwotę

5 800 000 zł.

W łącznej liczbie beneficjentów 17% stanowiły kobiety.

Łączna powierzchnia użytków rolnych wchodzących w skład gospodarstw prowadzonych przez

beneficjentów działania wynosi 364 625 ha, co stanowi blisko 98% zakładanej wartości

docelowej. Średnia docelowa powierzchnia gospodarstw, które otrzymały wsparcie w ramach

działania wynosi 15,75 ha i jest większa (o blisko 51%) od średniej krajowej, która w 2013 r.

wynosiła 10,42 ha.

Inwestycje zrealizowane przez młodych rolników (zgodnie z informacjami przekazanymi

w sprawozdaniach z realizacji biznesplanu, składanych po upływie 3 lat od dnia realizacji

płatności końcowej) dotyczyły m.in.:

zakupu:

maszyn rolniczych, narzędzi rolniczych, urządzeń oraz środków transportu

(innych niż ciągniki) do produkcji roślinnej - 5 836;

elementów wyposażenia, elementów maszyn, narzędzi, wyposażenia

dodatkowego – 3 730;

maszyn, narzędzi, urządzeń i wyposażenia do produkcji zwierzęcej – 1 410;

ciągników rolniczych – 1 042;

2 880 sztuk zwierząt gospodarskich;

budowy lub modernizacji:

budynków gospodarczych o powierzchni ponad 73 tys. m2 (z czego obory

stanowią 45% ogólnej powierzchni),

ponad 205 tys. m3 zbiorników na gnojówkę i gnojowicę,

10,6 tys. m2 powierzchni płyt obornikowych;

założenia 309 ha powierzchni sadów lub plantacji wieloletnich.

Dominującym kierunkiem produkcji w gospodarstwach objętych pomocą były:

produkcja mieszana (uprawy i hodowla) – 41%,

uprawy polowe – 36%,

chów i hodowla bydła mlecznego – 11%.

Strona 34

Pod względem powierzchni gospodarstw, które otrzymały wsparcie, największą część stanowią

gospodarstwa mieszczące się w przedziale 10,42 ha -15 ha (43%), 15-20 ha (19,5%), a także

gospodarstwa o powierzchni poniżej 10,42 ha (19%)2.

Natomiast pod względem wielkości ekonomicznej, pomoc otrzymywały najczęściej

gospodarstwa:

do 4 ESU – 35%,

od 4 ESU do mniej niż 6 ESU – 22%.

Prawie 24% (5 510) gospodarstw młodych rolników to gospodarstwa przekazane im przez

osoby ubiegające się o rentę strukturalną.

Do zakończenia okresu sprawozdawczego łącznie w ramach działania „Ułatwianie startu

młodym rolnikom” wydano 23 160 decyzji o przyznaniu pomocy na kwotę 1 595 125 000 zł.


2 Gospodarstwo młodego rolnika musi docelowo osiągnąć powierzchnię równą średniej krajowej, średnia krajowa wielkość

gospodarstwa w Polsce wynosi 10.42 ha

Mapa II-4 Zrealizowane płatności w ramach działania „Ułatwianie startu młodym rolnikom”

Strona 35

DZIAŁANIE 113 - RENTY STRUKTURALNE



(EFRROW) Środki wypłacone

(EFRROW)


2 389 600 000 1 792 200 000 100* 86,51

* W przypadku działania 113 - % zakontraktowania został wyliczony na podstawie prognoz ARiMR

Do końca 2013 r. łącznie wydano 19 945 decyzji o przyznaniu renty strukturalnej dla wniosków

złożonych w ramach wszystkich naborów (w 2007, 2008 i 2010 r.). Założony wskaźnik

rezultatu dotyczący liczby beneficjentów, którzy złożyli wnioski o przyznanie pomocy w latach

2007,2008 i 2010, został osiągnięty na poziomie blisko 98%.

Najwięcej wydanych decyzji, pod względem wysokości świadczeń, dotyczyło przyznania renty

strukturalnej w podstawowej kwocie (44%) oraz renty z dodatkiem z tytułu przekazania

gospodarstwa o powierzchni większej niż 10 ha osobie w wieku poniżej 40 lat (39%). Spośród

wszystkich przyznanych świadczeń, 17% przypadków dotyczy renty z dodatkiem na

współmałżonka.

Łącznie w ramach działania rolnicy przekazali gospodarstwa o powierzchni 239 092 ha,

co stanowi prawie 90% wartości określonej w PROW jako cel na lata 2007-2013.

Spośród przekazanych gospodarstw 45,5% zostało przekazanych na powiększenie innego

gospodarstwa, a 54,5% na rzecz następcy. Średni wiek rolników przejmujących gospodarstwa

wynosił ponad 31 lat.

Od początku realizacji działania „Renty strukturalne” do końca 2013 r. wypłacono łącznie

8 381 106 435,93 zł dla 73 357 beneficjentów, w tym w ramach zobowiązań

z PROW 2004-2006 - 7 032 034 824,76 zł dla 53 259 beneficjentów. W 2013 r. wypłacono

1 566 259 057,90 zł, w tym w ramach zobowiązań z PROW 2004-2006 - 1 262 256 946,39 zł.

Strona 36

DZIAŁANIE 114 - KORZYSTANIE Z USŁUG DORADCZYCH PRZEZ ROLNIKÓW

I POSIADACZY LASÓW



(EFRROW)

Środki wypłacone

(EFRROW)


48 000 000 36 000 000 89,86 59,25

Do końca okresu sprawozdawczego zrealizowano płatności dla 36 678 beneficjentów na kwotę

118 969 890,58 zł, w tym w 2013 r. na kwotę 42 974 859,88 zł.

Kwota ta stanowiła refundację kosztów 142 310 usług doradczych (ok. 50% zakładanej

wartości docelowej).

W łącznej liczbie beneficjentów działania blisko 14% stanowiły kobiety.

Najwięcej usług doradczych zrealizowanych zostało w zakresie:

kompleksowej oceny gospodarstwa rolnego w zakresie spełniania wymogów

wzajemnej zgodności – 36 677 usług;

kompleksowej oceny gospodarstwa rolnego w zakresie spełniania zasad

bezpieczeństwa i higieny pracy -36 677 usług;

opracowania planu dostosowania gospodarstwa rolnego do zasad bezpieczeństwa

i higieny pracy – 16 545 usług;

zdrowia publicznego ludzi, zdrowia zwierząt oraz zdrowotności roślin, a także

identyfikacji i rejestracja zwierząt – 14 793 usługi;

ochrony środowiska w gospodarstwach położonych poza obszarami NATURA 2000 -

10 100 usług;

dobrostanu zwierząt – 9 080 usług;

opracowania planu działalności rolnośrodowiskowej – 6 321 usług doradczych;

dobrej kultury rolnej zgodnej z wymogami ochrony środowiska – 5 553 usług.

Do końca 2013 r. w ramach działania „Korzystanie z usług doradczych przez rolników

i posiadaczy lasów” wydano 49 680 decyzji przyznających pomoc na łączną kwotę

180 581 440 zł.

Strona 37

DZIAŁANIE 121- MODERNIZACJA GOSPODARSTW ROLNYCH




(EFRROW)


2 274 199 222 1 716 649 500 89,50 78,91

Do końca 2013 r. w ramach działania zrealizowano 52 932 operacji (57% zakładanej wartości

docelowej wskaźnika) w 43 667 gospodarstwach. Kwota udzielonej pomocy dla zakończonych

operacji wyniosła 7 129 880 729,52 zł. Łącznie do końca 2013 r. wydatkowano

7 452 270 444,60 zł, w tym w 2013 r. 1 234 331 655,99 zł.

Spośród beneficjentów - osób fizycznych, blisko 17% stanowiły kobiety.

Dzięki zrealizowanym operacjom m.in. zakupiono:

182,9 tysięcy sztuk maszyn rolniczych, narzędzi, urządzeń do produkcji roślinnej oraz

środków transportu (innych niż ciągniki) do produkcji roślinnej;

142,7 tys. sztuk elementów wyposażenia, elementów maszyn, narzędzi, wyposażenia

dodatkowego;

45,4 tys. sztuk maszyn, narzędzi, urządzeń i wyposażenia do produkcji zwierzęcej;

36,5 tys. ciągników.

Ponadto wybudowano lub zmodernizowano m.in.:

budynki gospodarcze o powierzchni blisko 2 947,3 tys. m2 (z czego 47% łącznej

powierzchni stanowią szklarnie wraz z wyposażeniem);

blisko 510 tys. m2 powierzchni służących produkcji i sprzedaży bezpośredniej

w gospodarstwach rolniczych;

112,1 tys. m3 zbiorników na gnojówkę i gnojowicę;

90,4 tys. m2 powierzchni płyt obornikowych.

Na podstawie ankiet monitorujących3 badany jest wzrost łącznej wysokości dochodu brutto

z prowadzonej działalności rolniczej w gospodarstwach objętych pomocą. Dane z 31 023

ankiet przekazanych do końca 2013 r. wskazują, że łączny wzrost wysokości dochodu brutto

z prowadzonej działalności wyniósł blisko 2 mld 310 mln zł. Według danych z ankiet w 7 323

gospodarstwach w efekcie zakończonych operacji zostały wprowadzone nowe produkty lub

techniki produkcji.

3 Wypełniony formularz ankiety monitorującej beneficjenci działania składają w terminie:

- do 31 stycznia drugiego roku kalendarzowego liczonego od roku otrzymania płatności ostatecznej w przypadku osób fizycznych; - najpóźniej do 30 dni roboczych po zakończeniu roku obrotowego następującego po roku obrotowym, w którym otrzymali płatność os tateczną w przypadku osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej.

Strona 38

Najwięcej operacji zostało zrealizowanych w gospodarstwach, w których głównym kierunkiem

produkcji były:

chów i hodowla bydła mlecznego – 37% łącznej liczby zakończonych operacji,

uprawa polowa – 25%,

chów i hodowla trzody chlewnej – 11%.

Największą część wspieranych gospodarstw stanowią gospodarstwa o powierzchni 10-20 ha

(27% operacji) oraz 20-30 ha (21%).

Spośród wszystkich zrealizowanych operacji, 7 560 na kwotę 1 069 986 059,15 zł dotyczyło

restrukturyzacji gospodarstw prowadzących produkcję mleka; zgodnie z celem określonym w tzw. „nowych wyzwań” art. 16 a rozporządzenia Rady nr 1698/2005.

Do końca 2013 r. w ramach działania „Modernizacja gospodarstw rolnych” zatwierdzono do

realizacji 60 212 operacji na łączną kwotę 8 494 947 477,88 zł.

Strona 39


Mapa- II- 5 Zrealizowane płatności w ramach działania „Modernizacja gospodarstw

rolnych”

Strona 40

Przykłady operacji zrealizowanych w ramach działania „Modernizacja gospodarstw

rolnych”

Zakup suszarni i chłodnicy do ziarna oraz przenośnika wraz z wyposażeniem

Województwo: Małopolskie Gmina: Proszowice

Całkowity koszt projektu: 297 845,29 zł Wkład Beneficjenta: 206 140,09 zł Wysokość dofinansowania: 91 705,20 zł

Rolnik posiada gospodarstwo o powierzchni około 34 ha na terenie gminy Proszowice.

Podstawowym celem operacji było usprawnienie procesu suszenia i magazynowania zbóż (głównie kukurydzy).

Rolnik zrealizował projekt, który polegał na zakupie przenośnika kubełkowego wraz z osprzętem służącym do załadunku i rozładunku zbóż, zakupie silosów zbożowych oraz zakupie suszarni przewoźnej i chłodnicy do ziarna.

W wyniku realizacji projektu nastąpiło usprawnienie procesu produkcyjnego, podwyższenie jakości produkcji przy jednoczesnym obniżeniu jej kosztów.

Strona 41

Poprawa organizacji pracy i jakości pozyskiwanego mleka

Województwo: Podkarpackie Gmina: Leżajsk Całkowity koszt projektu: 806 937,91 zł

Wysokość dofinansowania: 300 000 zł

Rolnik ze wsi Przychojec prowadzi gospodarstwo rolne specjalizujące się w produkcji mleka.

W celu zmniejszenia pracochłonności związanej z dojeniem 40 krów oraz poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy rolnik zastosował system automatycznego udoju.

Realizacja projektu polegała na zakupie i instalacji urządzeń: automatycznego systemu udoju wraz z systemem bramek sterujących ruchem krów w oborze, stacji paszowej, zgarniacza,

agregatu prądotwórczego oraz maszyn rolniczych. Rozwiązania techniczne zastosowane w zakupionym urządzeniu do automatycznego udoju pozwalają na szybkie i sprawne dojenie krów. Realizacja projektu umożliwiła osiągnięcie wyższej wydajności oraz wpłynęła na

poprawę zdrowia zwierząt, co przełożyło się na poprawę jakości produkcji mleka.

Strona 42

Modernizacja szklarni oraz poprawa infrastruktury drogowej na terenie gospodarstwa

Województwo: Podlaskie

Gmina: Supraśl Całkowity koszt projektu: 627 156,88 zł Wkład Beneficjenta: 327 156,88 zł

Wysokość dofinansowania:300 000 zł

Rolnik z gminy Supraśl zrealizował projekt mający na celu poprawę efektywności produkcji

roślin ozdobnych. W ramach projektu przeprowadził modernizację szklarni i uruchomił zblokowane tunele foliowe oraz wprowadził system nawadniania kropelkowego. Utwardził drogi dojazdowe oraz zakupił ciągnik, ładowacz, przenośnik taśmowy, doniczkarkę, zbiornik

na wodę i dozownik ze sterowaniem nawadniania. Realizacja tego innowacyjnego projektu przyczyniła się do unowocześnienia technologii

produkcji, zmniejszenia nakładów pracy oraz poprawienia warunków pracy w gospodarstwie. Zwiększona została także wydajność i dochodowość prowadzonej produkcji.

Strona 43

DZIAŁANIE 123 - ZWIĘKSZANIE WARTOŚCI DODANEJ PODSTAWOWEJ PRODUKCJI

ROLNEJ I LEŚNEJ



(EFRROW)

Środki wypłacone

(EFRROW)


932 000 000 699 000 000 76,82 51,74

Do końca okresu sprawozdawczego zrealizowano 1 171 operacji (co stanowi ok. 40% wartości

docelowej wskaźnika), dla których kwota udzielonej pomocy wyniosła 1 624 360 358,56 zł.

Łącznie do końca 2013 r. wydatkowano 2 007 708 320,42 zł, w tym w 2013 r.

387 239 390,37 zł.

Całkowita wartość zrealizowanych inwestycji wyniosła 5 069 361 275,73 zł.

W ramach zakończonych operacji wsparciem objęto 906 przedsiębiorstw (71% wartości

docelowej).

Najczęściej wspierane w ramach działania były dotychczas małe i średnie przedsiębiorstwa

(odpowiednio – 382 i 378 przedsiębiorstw).

Najwięcej operacji zostało zrealizowanych w przedsiębiorstwach z branży mięsnej – 36%

wszystkich zrealizowanych operacji, owocowo-warzywnej – 26%, mleczarskiej – 14% oraz

zbożowej- 13%.

W ramach 277 spośród zakończonych operacji wprowadzone zostały nowe produkty, procesy

lub technologie produkcji (47% zakładanej wartości docelowej wskaźnika), a innowacyjne

operacje zostały zrealizowane w 262 przedsiębiorstwach (103% wartości docelowej

wskaźnika).

Na podstawie ankiet monitorujących4 badany jest wzrost rentowności sprzedaży oraz wzrost

wartości dodanej brutto we wspartych przedsiębiorstwach. Dane uzyskane z 700 ankiet

złożonych do końca 2013 r. wykazały średni wzrost rentowności sprzedaży o 7% oraz łączny

wzrost wartości dodanej brutto o 757 mln 985 tys. zł.


- do 31 stycznia drugiego roku kalendarzowego liczonego od roku otrzymania płatności ostatecznej w przypadku osób fizycznych; - najpóźniej do 30 dni roboczych po zakończeniu roku obrotowego następującego po roku obrotowym, w którym otrzymali płatność os tateczną w przypadku osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej.

Strona 44

Do końca okresu sprawozdawczego w ramach działania „Zwiększanie wartości dodanej

podstawowej produkcji rolnej i leśnej” podpisano 1 499 umów na łączną kwotę

2 991 844 853,66 zł. Pomoc, zgodnie z zawartymi umowami, zostanie przekazana 1 114

przedsiębiorstwom.


Mapa II-6 w ramach działania „Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji

rolnej i leśnej”

Strona 45

Przykłady operacji zrealizowanych w ramach działania „Zwiększanie wartości

dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej”

Poprawa efektywności produkcji i logistyki zakładu przetwórstwa mleka

Województwo: Dolnośląskie

Gmina: Międzybórz

Całkowity koszt projektu: 1 867 800 zł

Wkład Beneficjenta: 1 120 680 zł


Przedsiębiorstwo z Międzyborza prowadzi działalność w zakresie przetwórstwa mleka

i wyrobów serów. Przedsiębiorstwo przerabia rocznie około 11 mln litrów mleka.

Produkty dystrybuowane są głównie na terenie województwa dolnośląskiego, wielkopolskiego,

opolskiego i śląskiego. Przedsiębiorstwo wytwarza wysokiej jakości produkty nabiałowe, tj.

mleko, śmietany, napoje mleczne, twarogi, przy zachowaniu wymogów technologicznych

i higieniczno-sanitarnych.

Przedsiębiorstwo zrealizowało projekt, którego celem była poprawa efektywności produkcji

i logistyki zakładu. W ramach projektu zakupiono maszyny i urządzenia usprawniające proces

pakowania produktów (m.in. maszyna dwurzędowa do pakowania galanterii mleczarskiej oraz

automat do pakowania twarogu), maszyny i urządzenia zwiększające efektywność procesów

przetwórczych, tj. termizator misowy, stację mycia wirówki i silos do mleka o pojemności

60 tys. l. Wprowadzono standaryzację opakowań produktów wytwarzanych w zakładzie, co

wpłynęło na poprawę jego wizerunku oraz usprawniło proces logistyki.

Osiągnięcie celu projektu przełożyło się na wzrost efektywności funkcjonowania

przedsiębiorstwa oraz poprawę jego konkurencyjności.

Strona 46

Stworzenie centrum hurtowej dystrybucji ogrodniczej

Województwo: Kujawsko - pomorskie

Gmina: Dobrcz

Całkowity koszt projektu: 20 924 571 zł

Wkład Beneficjenta: 10 476 001,50 zł

Wysokość dofinansowania: 10 448 569,50 zł

Celem przedsiębiorcy z gminy Dobrcz było wybudowanie centrum dystrybucji sadzonek.

Konstrukcja budynku centrum oparta jest na najnowocześniejszej technologii budowy

obiektów magazynowych. W tunelach podwieszono ekrany energetyczne, zamontowano

sterowane komputerowo zasłony zaciemniająco-energooszczędne, automatyczny system

nawożenia, nowoczesną instalację grzewczą wyposażoną w cztery strefy klimatyczne,

rozbudowano infrastrukturę transportową. Proekologicznym źródłem wody jest woda

deszczowa.

Realizacja projektu przyczyniła się do zwiększenia potencjału produkcji członków grupy

producentów. Pośrednio dzięki zwiększeniu produkcji, zrealizowana inwestycja przyczyniła się

też do pozyskania przez grupę nowych rynków zbytu.

Strona 47

DZIAŁANIE 125 - POPRAWIANIE I ROZWIJANIE INFRASTRUKTURY ZWIĄZANEJ

Z ROZWOJEM I DOSTOSOWYWANIEM ROLNICTWA I LEŚNICTWA



(EFRROW)

Środki wypłacone

(EFRROW)


602 962 063 457 851 212 83,40 31,99

Schemat I „Scalanie gruntów”

Do końca 2013 r. zakończono realizację 20 operacji na łączną kwotę 67 101 802,99 zł,

w tym 2 operacje na kwotę 11 384 406,46 zł dotyczące dofinansowania operacji z poprzedniego okresu programowania. W zrealizowanych operacjach uczestniczyło 3 610 gospodarstw rolnych o łącznej powierzchni 15 029,06 ha. Łączna liczba działek ewidencyjnych

wchodzących w skład gospodarstw rolnych uczestniczących w postępowanich scaleniowych zmniejszyła się do poziomu 64% pierwotnej liczby działek.

Łącznie w ramach schematu I wydano 106 decyzji przyznających wsparcie

(30,29% zakładanej wartości docelowej wskaźnika) na kwotę 514 602 219,29 zł. Zatwierdzone

do realizacji operacje umożliwią scalenie łącznie 88,43 tys. ha gruntów, w tym ponad

80 tys. ha gruntów rolnych oraz ponad 8 tys. ha gruntów leśnych.

Schemat II „Gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi”

Do końca okresu sprawozdawczego zakończono realizację 278 operacji (32% wartości

docelowej wskaźnika) na kwotę 584 603 631,18 zł.

Spośród wszystkich zrealizowanych operacji, 239 dotyczyło melioracji wodnych podstawowych,

natomiast 39 operacji - melioracji wodnych szczegółowych.

W efekcie realizacji operacji dotyczących melioracji wodnych podstawowych:

objęto ochroną przeciwpowodziową powierzchnię 18,72 tys. ha użytków gruntowych,

ukształtowano przekrój podłużny i poprzeczny oraz układ poziomego koryta cieku

naturalnego na długości 275,5 km,

wybudowano m.in.:

wały przeciwpowodziowe o długości ponad 173 km,

kanały o długości ponad 43 km,

Strona 48

budowle piętrzące, budowle upustowe, stopnie wodne oraz obiekty służące

do ujmowania wód – 147 obiektów,

sześć zbiorników wodnych o objętości ponad 7 mln m3,

32,39 km dróg dojazdowych, niezbędnych do właściwego użytkowania

obszarów zmeliorowanych;

wyremontowano m.in.:

przekrój podłużny i poprzeczny oraz układ poziomego koryta cieku naturalnego

na długości ponad 157 km,

wały przeciwpowodziowe o długości ponad 34 km,

kanały o długości ponad 43 km.

Natomiast dzięki operacjom zrealizowanym w zakresie melioracji wodnych szczegółowych:

objęto ochroną przeciwpowodziową powierzchnię 1,16 tys. ha użytków gruntowych,

zagospodarowano po raz pierwszy zmeliorowane łąki i pastwiska o powierzchni

ponad 46 ha,

wybudowano m.in.:

rowy o długości blisko 278 km,

sieć drenarską o długości blisko 2,64 tys. km,

rurociągi o średnicy poniżej 0,6 m o długości 101 km.

Łącznie w ramach schematu II wydano 536 decyzji przyznających wsparcie, w tym 457 dotyczących melioracji podstawowych (w tym 37 operacji związanych z retencjonowaniem wód), 78 dotyczących melioracji szczegółowych oraz jedną decyzję

dotyczącą melioracji kompleksowych. Kwota pomocy przyznanej w ramach wydanych decyzji wynosi 1 606 091 393,31 zł.

Spośród wszystkich wydanych decyzji przyznających wsparcie, 37 decyzje na kwotę

61 497 945,49 zł dotyczyły operacji związanych z realizacją tzw. „nowych wyzwań” tj.

operacje realizujące cele sformułowane zgodnie z ustaleniami dokonanymi podczas przeglądu

WPR [art. 16 a rozporządzenia Rady nr 1698/2005].

Łączna kwota płatności zrealizowanych do końca 2013 r. w ramach działania „Poprawianie i rozwijanie infrastruktury(…)” wyniosła 816 029 738,48 zł, w tym w 2013 r. 330 616 160,11 zł.

Strona 49


Mapa II- 7 Wnioski o płatność w ramach działania „Poprawianie i rozwijanie

infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa - schemat I – Scalanie gruntów”

Strona 50


Mapa II- 8 Wnioski o płatność w ramach działania „Poprawianie i rozwijanie

infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa - schemat

II – Gspodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi”

Strona 51

Przykłady operacji zrealizowanych w ramach działania „Poprawianie

i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa

i leśnictwa ” – schemat I Scalanie gruntów

Scalanie gruntów wsi Nowa Wieś Złotoryjska

Województwo: Dolnośląskie Gmina: Złotoryja Całkowity koszt projektu: 7 216 700,75 zł

Wysokość dofinansowania w ramach EFRROW: 4 710 378,36 zł

Projekt został zrealizowany przez Starostwo Powiatowe w Złotoryi. Celem projektu było stworzenie korzystniejszych warunków gospodarowania w rolnictwie oraz budowa nowych

i przebudowa istniejących dróg dojazdowych do pól w ramach zagospodarowania poscaleniowego.

Postępowanie scaleniowe zostało wszczęte na wniosek rolników (104 uczestników) i zostało zrealizowane zgodnie z opracowanymi wspólnie z rolnikami „Założeniemi do projektu scalenia wsi Nowa Wieś Złotoryjska”. Ogólna powierzchnia scalania wyniosła 1 204,52 ha. Zrealizowany

projekt scaleniowy poprawia warunki życia i gospodarowania dla mieszkańców Nowej Wsi Złotoryjskiej. W rezultacie stworzono korzystniejsze warunki gospodarowania poprzez poprawę ukształtowania rozłogów gruntów gospodarstw rolnych. Wszystkie drogi mają nawierzchnię asfaltową, ze stosowanym odwodnieniem oraz nasadzeniami dzewami przydrożnymi. Ogólna

długość wybudowanych i przebudowanych dróg wynosi 9,9 km.

Strona 52

DZIAŁANIE 126 - PRZYWRACANIE POTENCJAŁU PRODUKCJI ROLNEJ

ZNISZCZONEGO W WYNIKU WYSTĄPIENIA KLĘSK ŻYWIOŁOWYCH ORAZ

WPROWADZENIE ODPOWIEDNICH DZIAŁAŃ ZAPOBIEGAWCZYCH



(EFRROW)

Środki wypłacone

(EFRROW)


169 500 000 127 125 000 64,96 46,21

Do końca 2013 r. w ramach działania zrealizowano 3 902 operacje. Kwota udzielonej pomocy

dla zakończonych operacji wyniosła 317 797 952,97 zł. Łączna kwota zrealizowanych płatności

w ramach działania do końca okresu sprawozdawczego wyniosła 330 138 211,80 zł, w tym

w 2013 r. zrealizowano płatności na kwotę 148 243 280,66 zł.

Największa część (53%) operacji dotyczyła wsparcia gospodarstw zniszczonych w wyniku

powodzi. Innymi najczęstszymi przyczynami zniszczeń we wspartych gospodarstwach były:

grad, ujemne skutki przezimowania oraz deszcz nawalny.

Pomoc została przyznana gospodarstwom o łącznej powierzchni 53 901 ha użytków rolnych, co stanowi ponad 78 % docelowej wartości wskaźnika.

Dzięki zrealizowanym operacjom m.in. zakupiono:

37,7 tys. sztuk elementów wyposażenia, elementów maszyn, narzędzi, wyposażenia

dodatkowego;

14,15 tys. sztuk maszyn rolniczych, narzędzi, urządzeń do produkcji roślinnej oraz

środków transportu (innych niż ciągniki) do produkcji roślinnej;

1 701 ciągników.

Ponadto wybudowano lub zmodernizowano m.in.:

budynki gospodarcze o powierzchni 294 tys. m2 (z czego ok. 10% łącznej powierzchni

stanowią szklarnie wraz z wyposażeniem),

102 tys. m2 placów manewrowych.

Odtworzono także 1,58 tys. ha powierzchni sadów lub plantacji wieloletnich.

Do końca 2013 r. w ramach działania „Przywracanie potencjału (…)” podpisano 4 908 umowy

na łączną kwotę 462 820 924,29 zł. Pomoc ta została przyznana gospodarstwom

o łącznej powierzchni 68 730,53 ha użytków rolnych, co stanowi 100% docelowej wartości

wskaźnika.

Strona 53

Przykład operacji zrealizowanej w ramach działania „Przywracanie potencjału

produkcji rolnej zniszczonego w wyniku klęsk żywiołowych oraz wprowadzenie

odpowiednich działań zapobiegawczych”

Zakup maszyn i urządzeń do produkcji rolnej. Przywrócenie produkcyjności

mateczników podkładek wegetatywnych.

Województwo: Świętokrzyskie

Gmina: Samoborzec

Całkowity koszt projektu: 160 831,76 zł

Wkład Beneficjenta: 42 830,80 zł Wysokość dofinansowania: 118 000,96 zł

Rolnik z gminy Samborzec posiada gospodarstwo rolne o powierzchni ok. 19 ha, które

specjalizuje się w produkcji sadowniczej i szkółkarskiej. W maju i w czerwcu 2010 roku

gospodarstwo zostało dotknięte klęską powodzi. Uszkodzeniu uległ budynek gospodarczy,

uprawy rolnicze, mateczniki podkładek wegetatywnych, szkółka drzewek i krzewów

owocowych, sad wiśniowy oraz plantacja orzecha włoskiego.

Rolnik zrealizował projekt, którego celem było przywrócenie produkcyjności gospodarstwa.

W ramach projektu zakupiono maszyny i urządzenia rolnicze (opryskiwacz sadowniczy,

opryskiwacz polowy, wózki sadownicze, pilarkę, kosiarki do trawy, brony aktywne, sadowniczy

wymiatacz do gałęzi) oraz podkładki do nasadzeń matecznych jabłoni. Zakupiono oraz

zamontowano również drzwi do budynku gospodarczego.

Uzyskane dofinansowanie w znaczący sposób przyczyniło się do przywrócenia produkcyjności

gospodarstwa. Zakupione maszyny sadownicze umożliwiły beneficjentowi kontynuowanie

i usprawnienie prowadzonej wcześniej działalności rolniczej, a zwłaszcza sadowniczej

i szkółkarskiej. Dzięki realizacji projektu została przywrócona funkcjonalność budynku

gospodarczego oraz odtworzona wieloletnia plantacja.

Strona 54

DZIAŁANIE 132 - UCZESTNICTWO ROLNIKÓW W SYSTEMACH JAKOŚCI ŻYWNOŚCI


Środki




19 000 000 14 250 000 72,38 34,97

Ze względu na specyfikę działania, producenci rolni po złożeniu wniosków o przyznanie

pomocy otrzymują decyzje w sprawie przyznania pomocy, a następnie w trakcie kolejnych

pięciu lat objetych wsparciem, mają prawo do składania wniosków o płatność na podstawie

których wydawane są decyzje o przyznaniu płatności, które uprawniją do otrzymania wsparcia.

Do końca 2013 r. ze środków działania 132 skorzystało 16 283 producentów , co stanowi 108%

docelowej wartości wskaźnika. Kwota zrealizowanych płatności wyniosła 27 778 306,07 zł,

w tym w 2013 r. kwota zrealizowanych płatności 12 257 130,19 zł. Zdecydowana większość

płatności w ramach działania, tj. blisko 91% zrealizowana została dla uczestników systemu

rolnictwa ekologicznego (w rozumieniu rozporządzenia Rady (EWG) nr 2092/91 z dnia

24 czerwca 1991 r. w sprawie produkcji ekologicznej produktów rolnych oraz znakowania

produktów rolnych i środków spożywczych (Dz.U. L 198 z 22.07.1991, str. 1, z późn. zm.),

a także w rozumieniu rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r.

w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylającego

rozporządzenie (EWG) nr 2092/91 (Dz. Urz. UE L 189 z 20.07.2007 r. str. 1, z późn. zm.).

Do końca okresu sprawozdawczego zakończono realizację 34 914 operacji.

Największy odsetek decyzji (73%) dotyczył wytwarzania produktów z grupy „owoce, warzywa

i zboża świeże lub przetworzone”.

Ponadto, pomoc najczęściej przyznawana była producentom:

produktów pochodzenia zwierzęcego - jaj, produktów mlecznych (z wyłączeniem masła)

– 10%,

mięsa świeżego i podrobów - 6,5%.

Strona 55

DZIAŁANIE 133 - DZIAŁANIA INFORMACYJNE I PROMOCYJNE




(EFRROW)


10 000 000 7 500 000 33,73 14,26

W ramach działania 133 do końca okresu sprawozdawczego zakończono realizację 17 operacji na kwotę 5 976 062,70 zł. Do końca 2013 r. kwota zrealizowanych płatności w ramach działania wyniosła 5 983 316,60 zł, w tym w 2013 r. - 3 362 991,99 zł.

Wsparte działania informacyjno-promocyjne dotyczyły produktów:

wytwarzanych w ramach systemu Gwarantowana Tradycyjna Specjalność: miody pitne,

wielkopolski ser smażony;

wytwarzanych w ramach systemu „Jakość Tradycja”: majonez, masło wielkopolskie,

gzik wielkopolski, masło i twaróg chmielnicki, twaróg i krajanka z ziemi dobrzyńskiej;

wytwarzanych w ramach systemu Integrowana Produkcja: jabłka;

wytwarzanych w ramach systemu Rolnictwo ekologiczne: sok aroniowy

Do końca 2013 r. w ramach działania podpisano łącznie 25 umów na kwotę 14 146 941,53 zł.

Strona 56

DZIAŁANIE 141 - WSPIERANIE GOSPODARSTW NISKOTOWAROWYCH

(zobowiązania z okresu 2004-2006)

W okresie sprawozdawczym kontynuowane były 5-letnie wypłaty pomocy w działaniu

„Wspieranie gospodarstw niskotowarowych” w ramach zobowiązań PROW 2004-2006.

Od początku finansowania działania ze środków PROW 2007-2013 (tj. od I półrocza 2008 r.) do końca 2013 r. zrealizowano płatności dla 152 933 beneficjentów na łączną kwotę

2 130 193 895,54 zł, w tym w 2013 r. na kwotę 127 411,88 zł. Realizacja płatności na rzecz beneficjentów w ramach omawianego działania została już zakończona.

Strona 57

DZIAŁANIE 142 - GRUPY PRODUCENTÓW ROLNYCH


Środki




182 500 000 136 875 000 100* 63,31


Ze względu na specyfikę działania, zarejestrowane grupy producentów rolnych, po złożeniu

wniosków o przyznanie pomocy finansowej, otrzymują decyzje w sprawie przyznania pomocy.

W trakcie pięcioletniego okresu objętego wsparciem, grupy producentów rolnych mają prawo

do składania pieciu wniosków o płatność, na podstawie których wydawane są decyzje

o przyznaniu płatności, w oparciu o które otrzymują wsparcie.

Do końca okresu sprawozdawczego wydano decyzje przyznające pomoc dla 1 210 grup

producentów rolnych.

Do końca 2013 r. zrealizowano płatności na kwotę 484 836 192,33 zł (w tym zobowiązania

z poprzedniego okresu programowania na kwotę 50 249 845,50 zł). W 2013 r. zrealizowano płatności na kwotę 141 306 346,64 zł, w tym 95 726,34 zł. w ramach zobowiązań z PROW 2004-2006.

Wśród grup producentów rolnych, które uzyskały wsparcie w ramach PROW 2007-2013,

największą część stanowią grupy zorganizowane w ramach następujących kategorii produktów

i grup produktów:

ziarna zbóż i nasiona roślin oleistych – 640 decyzji przyznających płatność,

drób żywy, mięso lub jadalne podroby drobiowe – 470,

świnie żywe i mięso wieprzowe – 421,

ziarna zbóż – 205,

nasiona roślin oleistych – 188,

mleko krowie, owcze lub kozie – 137

Wartość uzyskanego obrotu przez grupy producentów rolnych, które otrzymały płatności

w ramach PROW 2007-20135 wynosi 15 mld 526 mln zł, a wartość netto produkcji sprzedanej

wynosi 14 mld 818 mln zł.

Średnia wartość obrotu uzyskanego przez grupę producentów rolnych wynosi blisko

12,18 mln zł.

5 Wartość obrotu dotyczy produktu rolnego, w odniesieniu, do którego uznana została grupa.

Strona 58

OŚ 2: POPRAWA ŚRODOWISKA NATURALNEGO I OBSZARÓW WIEJSKICH

DZIAŁANIE 211, 212 - WSPIERANIE GOSPODAROWANIA NA OBSZARACH

GÓRSKICH I INNYCH OBSZARACH O NIEKORZYSTNYCH WARUNKACH

GOSPODAROWANIA (ONW)

Limit środków dla działania

PROW 2007-2013 [EUR]


na podstawie decyzji

(EFRROW)

Środki wypłacone

(EFRROW)


2 448 750 000 1 959 000 000 92,49 92,696

Dla wniosków złożonych do końca okresu sprawozdawczego wydano 5 020 816 decyzji

w sprawie przyznania płatności ONW na ogólną kwotę 9 225 024 564,58 zł.


6 Wyższy procent wykorzystania alokacji na środkach wypłaconych w ramach działania Wspieranie gospodarowania na

obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW)” niż procent wykorzystania

alokacji na środkach zakontraktowanych, wynika z faktu, iż: procent środków zakontraktowanych obliczany jest na podstawie

wydanych decyzji. Wydane decyzje uwzględniają pomniejszenia dotyczące zwrotów z tytułu nienależnie lub nadmiernie

pobranych środków. Jednocześnie procent środków wypłaconych obliczany jest na podstawie kwot zapotrzebowanych przez

ARiMR do wypłacenia i nie uwzględnia środków w ramach decyzji, a które mogą być windykowane lub zostały windykowane.

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1 000

[ty

s.]

Wnioski złożone Wydane decyzje

Wykres II- 3 - Liczba złożonych wniosków oraz wydanych decyzji w ramach działania

211, 212 w podziale na województwa, dane od początku okresu programowania

Strona 59

Do końca okresu sprawozdawczego, w ramach wydanych decyzji w sprawie przyznania

płatności ONW dla wniosków złożonych w kampanii 2007- 2013, wsparciem objęto 889 7317

gospodarstw rolnych znajdujących się na gruntach wyznaczonych, jako obszary ONW. Wartość

ta w 119% realizuje założenia przyjęte w Programie. Na wysokość wskaźnika dotyczącego

liczby gospodarstw, którym udzielono wsparcia ma wpływ fakt, iż w ramach działania

realizowane są płatności dla rolników, którzy przejęli w posiadanie gospodarstwa, co

powoduje, że w kolejnych latach realizacji PROW 2007-2013 następuje wymiana części

beneficjentów. W związku z powyższym następuje wzrost skumulowanej ich liczby, przy

równoczesnym spadku liczby składanych rocznie wniosków.

Na podstawie wydanych decyzji w sprawie przyznania płatności ONW pomoc finansowa

została skierowana głównie (91%) do gospodarstw położonych na obszarach

o niekorzystnych warunkach gospodarowania typu nizinnego (strefy nizinnej I i II). Ok. 6%

zrealizowanego wsparcia finansowego w ramach działania trafiło do gospodarstw

zakwalifikowanych do obszarów ze specyficznymi naturalnymi utrudnieniami. Pozostałe 3%

zrealizowanej kwoty płatności przekazano gospodarstwom znajdującym się na gruntach

wyznaczonych jako ONW typu górskiego.

Spośród wszystkich gospodarstw, które otrzymały wsparcie w ramach działania, 22%

(194 177) znajduje się na obszarach Natura 2000.

Największą grupę beneficjentów działania (98%) stanowią gospodarstwa o powierzchni

poniżej 50 ha. Ich powierzchnia stanowi 79% ogólnego areału użytków rolnych wspieranych

w ramach działania. Średnia kwota wsparcia na hektar powierzchni użytków rolnych –

wyniosła 188,98 zł. Wsparciem w ramach działania objętych zostało

8 360 534,64 ha użytków rolnych co w 92% realizuje zakładaną wartość wskaźnika

powierzchni objętej wsparciem.

Kwota zrealizowanych płatności w ramach działania „Wspieranie gospodarowania

na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania

(ONW)” do końca 2013 r. wyniosła łącznie 9 213 240 681,94 zł, z czego w 2013 r.

zrealizowano płatności na kwotę 1 455 007 114,53 zł.

7

Liczba unikalnych beneficjentów - w ogólnej liczbie niepowtarzających się beneficjentów uwzględniono producentów rolnych, którzy

przynajmniej raz w ramach kampanii 2007-2013 uzyskali decyzję w sprawie przyznania płatności ONW.

Strona 60

Źródło: opracowanie własne na podstwie danych ARiMR

Mapa II-9 Zrealizowane płatności w ramach działania „Wspieranie gospodarowania na

obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW)”

Strona 61

DZIAŁANIE 214 - PROGRAM ROLNOŚRODOWISKOWY (PŁATNOŚCI

ROLNOŚRODOWISKOWE)


PROW 2007-2013 [EUR]

Środki

zakontraktowane na

podstawie decyzji

(EFRROW)

Środki wypłacone

(EFRROW)


2 314 861 111 1 853 000 000 96,77* 75,73


Dla złożonych wniosków nowych i kontynuacyjnych w ramach PROW 2007-2013 wydano 409

478 decyzji przyznających płatność rolnośrodowiskową na ogólną kwotę

4 718 859 441,39 zł8. Ponadto dla wniosków kontynuacyjnych w ramach PROW 2004-2006

wydano 262 041 decyzje przyznające płatność rolnośrodowiskową na ogólną kwotę

2 632 776 991,12 zł. Łączna kwota z wydanych decyzji przyznających płatność

rolnośrodowiskową dla złożonych wniosków w ramach PROW 2007-2013 oraz wniosków

kontynuacyjnych w ramach PROW 2004-2006 wyniosła 7 351 636 432,51 zł.


8 Kwota wydanych decyzji przyznających płatność rolnośrodowiskową dla wniosków nowych i kontynuacyjnych jest kwotą wynikającą z wydanych decyzji dla poszczególnych kampanii.

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

[ty

s.]


Wykres II – 4 Liczba złożonych wniosków nowych oraz wydanych decyzji w ramach działania

214 w podziale na województwa

Strona 62

W ramach PROW 2007-2013 na poziomie wydanych decyzji wsparciem objęto 127 835

gospodarstw (63,92% wartości docelowej wskaźnika).

Łącznie wsparciem objęta została:

powierzchnia wynosząca 3 117 585,71 ha użytków rolnych (150% zakładanej wartości

docelowej), podczas gdy wielkość fizycznego obszaru objętego wsparciem

rolnośrodowiskowym9 wyniosła 2 614 808,22 ha, co stanowi 174% zakładanej wartości

docelowej,

liczba zwierząt w gospodarstwach – 56 873 sztuk fizycznych (20 888 DJP), co stanowi

52% wartości docelowej wskaźnika.

Do końca 2013 r. w ramach:

pakietu 1 Rolnictwo zrównoważone - zrealizowano płatności rolnośrodowiskowe na

kwotę 956 967 163,34 zł. Powierzchnia wsparcia, wynikająca z wydanych decyzji

przyznających płatność rolnośrodowiskową wyniosła 1 050 786,82 ha, co stanowi

ponad 700% wartości docelowej wskaźnika, dla 32 912 gospodarstw, co stanowi ponad

548% wartości docelowej,

pakietu 2 Rolnictwo ekologiczne - zrealizowano płatności rolnośrodowiskowe na

kwotę 1 328 892 129,96 zł. Powierzchnia wsparcia, wynikająca z wydanych decyzji

przyznających płatność rolnośrodowiskową wyniosła 654 390,68 ha, co stanowi 131%

wartości docelowej wskaźnika, dla 28 283 gospodarstw, co stanowi 113% wartości

docelowej. W ramach pakietu największym zainteresowaniem cieszył się wariant 2.1

Uprawy rolnicze (dla których zakończono okres przestawiania) - 36% kwoty

zrealizowanych płatności w ramach pakietu,

pakietu 3 Ekstensywne trwałe użytki zielone - zrealizowano płatności

rolnośrodowiskowe na kwotę 480 609 571,89 zł. Powierzchnia wsparcia, wynikająca

z wydanych decyzji przyznających płatność rolnośrodowiskową wyniosła 279 491,53 ha

trwałych użytków zielonych, co stanowi 147% wartości docelowej wskaźnika, dla

46 752 gospodarstw,

pakietu 4 Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych

poza obszarami Natura 2000 - zrealizowano płatności rolnośrodowiskowe na kwotę

326 132 585,57 zł. Powierzchnia wsparcia, wynikająca z wydanych decyzji

przyznających płatność rolnośrodowiskową wyniosła 135 058,71 ha trwałych użytków

zielonych, co stanowi 61% wartości docelowej wskaźnika, dla

9 Bez sumowania powierzchni objętej jednoczesnym wsparciem w ramach niewykluczających się pakietów.

Strona 63

13 485 gospodarstw. W ramach pakietu największym zainteresowaniem cieszył się

wariant 4.1. Ochrona siedlisk lęgowych ptaków – 91,10% kwoty zrealizowanych

płatności w ramach pakietu,

pakietu 5 Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych

na obszarach Natura 2000 - zrealizowano płatności rolnośrodowiskowe na kwotę


przyznających płatność rolnośrodowiskową wyniosła 162 395,34 ha trwałych użytków

zielonych, co stanowi 43% wartości docelowej wskaźnika, dla 12 130 gospodarstw, co

stanowi 8% wartości docelowej wskaźnika. W ramach pakietu największym

zainteresowaniem cieszył się wariant 5.1. Ochrona siedlisk lęgowych ptaków – 92%

kwoty zrealizowanych płatności w ramach pakietu. W związku z realizacją „nowych

wyzwań” w ramach wariantu 5.1. Ochrona siedlisk lęgowych ptaków art. 16a

rozporządzenia 1698/2005, zrealizowano płatności rolnośrodowiskowe na kwotę 45 447

321,17 zł, co stanowi 10% kwoty zrealizowanych płatności w ramach wariantu 5.1.

W ramach „nowych wyzwań” pomoc została przekazana na rzecz 3 169 gospodarstw

(co stanowi 106% wartości docelowej). Wsparciem objęto powierzchnię 31 283,92 ha

trwałych użytków zielonych, która stanowi 391% wartości docelowej wskaźnika.

pakietu 6 Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie

- zrealizowano płatności rolnośrodowiskowe na kwotę 56 767 696,22 zł. Powierzchnia

wsparcia, wynikająca z wydanych decyzji przyznających płatność rolnośrodowiskową

wyniosła 47 297,26 ha, co stanowi 364% wartości docelowej wskaźnika, dla

4 656 gospodarstw. Ponadto w ramach pakietu 6 wskaźnik liczby wariantów

realizowanych przez beneficjentów został osiągnięty na poziomie 8%. W ramach

pakietu największym zainteresowaniem cieszył się wariant 6.1. Produkcja towarowa

lokalnych odmian roślin uprawnych – 75% kwoty zrealizowanych płatności w ramach

pakietu,

pakietu 7 Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w

rolnictwie - zrealizowano płatności rolnośrodowiskowe na kwotę 113 938 908,04 zł.

Liczba wspieranych gospodarstw wynikająca z wydanych decyzji przyznających płatność

rolnośrodowiskową wyniosła 3 254. Jednocześnie wskaźnik liczby wariantów

realizowanych przez beneficjentów w ramach pakietu 7 został osiągnięty na poziomie

31%. Wielkość populacji poszczególnych gatunków i ras zwierząt gospodarskich

objętych wsparciem w ramach pakietu 7 wynosi 56 873,16 sztuk fizycznych

(średniorocznie), co stanowi 62% wartości docelowej wskaźnika. W ramach pakietu

największym zainteresowaniem cieszył się wariant 7.3. Zachowanie lokalnych ras owiec

– 39% kwoty zrealizowanych płatności w ramach pakietu,

Strona 64

pakietu 8 Ochrona gleb i wód - zrealizowano płatności rolnośrodowiskowe na kwotę


przyznających płatność rolnośrodowiskową wyniosła 787 907,54 ha, co stanowi 79%

wartości docelowej wskaźnika, dla 60 502 gospodarstw, co stanowi 61% wartości

docelowej. W ramach pakietu największym zainteresowaniem cieszył się wariant 8.3.

Międzyplon ścierniskowy - 61% kwoty zrealizowanych płatności w ramach pakietu,

pakietu 9 Strefy buforowe - zrealizowano płatności rolnośrodowiskowe na kwotę

1 536 589,27 zł. Liczba wspieranych gospodarstw wynikająca z wydanych decyzji

przyznających płatność rolnośrodowiskową wyniosła 172, co stanowi 86% wartości

docelowej. Długość stref buforowych wyniosła 571 112 mb, przez co wskaźnik długości

stref buforowych objętych wsparciem w ramach pakietu 9 został zrealizowany

w 88%. W ramach pakietu największym zainteresowaniem cieszył się wariant

9.2. Utrzymanie 5-metrowych stref buforowych – 58% kwoty zrealizowanych płatności

w ramach pakietu.

Ponadto na podstawie wydanych decyzji przyznających płatność rolnośrodowiskową

w ramach PROW 2004-2006, które przeszły w ciężar budżetu PROW 2007-2013, do końca

okresu sprawozdawczego zrealizowano dla 71 501 beneficjentów (71 487 gospodarstw)

płatności na kwotę 2 635 162 403,33 zł. Łącznie wsparciem objęta została:

powierzchnia wynosząca 1 400 537,83 ha użytków rolnych, podczas gdy wielkość

fizycznego obszaru objętego wsparciem rolnośrodowiskowym10 wyniosła 1 102 365,32

ha,

liczba zwierząt w gospodarstwach – 23 495 sztuk fizycznych.

Łączna kwota zrealizowanych płatności w ramach działania Program rolnośrodowiskowy

(Płatności rolnośrodowiskowe), dla zobowiązań podjętych w ramach PROW 2004-2006 i PROW

2007-2013, do dnia końca 2013 r. wyniosła łącznie 7 224 619 177,94 zł, w tym

4 589 456 774,61 zł dla 126 866 beneficjentów w ramach zobowiązań PROW 2007-2013 oraz

2 635 162 403,33 zł dla 71 501 beneficjentów w ramach zobowiązań PROW 2004-2006.

W 2013 r. zrealizowano płatności na kwotę 2 055 921 508,49 zł dla zobowiązań podjętych

w ramach PROW 2007-2013 oraz dla zobowiązań podjętych w ramach PROW 2004-2006

kwotę 703 755,61 zł.

10 Bez sumowania powierzchni objętej jednoczesnym wsparciem w ramach niewykluczających się pakietów.

Strona 65

Źródło: opracowanie własne na podstwie danych ARiMR

Mapa II- 10 Zrealizowane płatności w ramach działania „Program rolnośrodowiskowy”

Strona 66

Przykład operacji zrealizowanej w ramach działania 214 „Program

rolnośrodowiskowy”


Gmina: Grodzisk

Wartość całkowita operacji za lata 2008-2013: 148 421,10 zł

Wysokość dofinansowania z środków EFRROW: 118 736,88 zł

Budżet PL: 29 684,22 zł

Beneficjent uczestniczy w Programie rolnośrodowiskowym w

ramach PROW 2007-2013 od 2008 roku realizując w swoim gospodarstwie o powierzchni

25,67 ha następujące warianty Pakietu 2. Rolnictwo ekologiczne:

Wariant 2.1 Uprawy rolnicze (z certyfikatem zgodności) - o powierzchni 15,29 ha

Wariant 2.2 Uprawy rolnicze (w okresie przestawiania) – o powierzchni 4 ha

Wariant 2.5 Uprawy warzywne (z certyfikatem zgodności) – o powierzchni 2,09 ha

Wariant 2.7 Uprawy zielarskie (z certyfikatem zgodności) – o powierzchni 4,29 ha

Gospodarstwo rolne od 2003 r. objęte zostało kontrolą jednostki certyfikującej –

EKOGWARANCJA PTRE.

Głównym kierunkiem działalności tego gospodarstwa są uprawy zielarskie oraz produkcja

żywności metodami ekologicznymi. Uprawiane rośliny zielarskie przetwarzane są na produkty

ekologiczne we własnej przetwórni.

Strona 67

DZIAŁANIE 221, 223 - ZALESIANIE GRUNTÓW ROLNYCH ORAZ ZALESIANIE

GRUNTÓW INNYCH NIŻ ROLNE


PROW 2007-2013 [EUR]

Środki

zakontraktowane na

podstawie decyzji

(EFRROW)

Środki wypłacone

(EFRROW)


294 501 520 235 601 216 89,84* 66,84

* W przypadku działania 221/223 - % zakontraktowania został wyliczony na podstawie prognoz ARiMR

Ogółem dla wniosków nowych wydano 13 825 decyzje przyznające pomoc na zalesianie

na kwotę 271 363 950,71 zł. Różnica pomiędzy liczbą złożonych wniosków a liczbą wydanych

decyzji wiąże się ze specyfiką wdrażania działania – formalne wydanie decyzji

o przyznaniu płatności wydawane jest po dokonaniu zalesienia przez beneficjenta. Zalesienia

są realizowane jesienią w roku złożenia wniosku lub wiosną następnego roku po roku złożenia

wniosku. W każdym naborze wniosków o przyznanie pomocy na zalesianie,

w co najmniej 70% przypadków zalesienia dokonuje się w terminie wiosennym.

Kwota zrealizowanych płatności w ramach działania Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie

gruntów innych niż rolne do końca 2013 r. wyniosła łącznie 794 976 843,16 zł,

w tym 448 243 368,48 zł, dla 9 066 beneficjentów (41 % wartości docelowej) w ramach

PROW 2007-2013 oraz 346 733 474,68 zł dla 7 999 beneficjentów (106,65% wartości

docelowej) w ramach zobowiązań 2004-2006.

W 2013 r. zrealizowano płatności na kwotę 99 947 053,66 zł dla zobowiązań podjętych

w ramach PROW 2007-2013 oraz 52 294 831,14 zł dla zobowiązań podjętych w ramach

PROW 2004-2006.

Strona 68

Źródło: opracowanie własne na podstawie ARiMR

Schemat I - zalesianie gruntów rolnych

Do końca 2013 r. w ramach schematu I dla wniosków nowych wydano 12 226 decyzji11

przyznających pomoc na zalesianie. Na podstawie wydanych decyzji oraz wniosków

kontynuacyjnych zrealizowano płatności w kwocie 431 340 886,22 zł dla 7 994 beneficjentów

(61% wartości docelowej wskaźnika).

Wydane decyzje przyznające pomoc dotyczyły zalesienia gruntów rolnych na powierzchni

29 665,70 ha, w wyniku którego powstały uprawy leśne:

iglaste (sadzonki iglaste pokrywają ponad 75% zalesionej powierzchni) – 27%,

liściaste (sadzonki liściaste pokrywają ponad 75% zalesionej powierzchni) – 13%,

mieszane – 60%.

Spośród ogólnej powierzchni zalesionych gruntów rolnych 21 989,06 ha znajduje się

na obszarach wyznaczonych jako ONW. Powierzchnia ta stanowi 74% zalesionych gruntów

rolnych w ramach schematu I.

Około 99% beneficjentów uczestniczących w schemacie I stanowiły osoby fizyczne,

z czego mężczyźni stanowili 70% beneficjentów schematu.

11 Decyzje dotyczą nowych wniosków.

0

1

1

2

2

3

3

4

4

5

[ty

s.]


Wykres II - 5 Liczba złożonych wniosków nowych oraz wydanych decyzji w ramach

działania 221, 223 w podziale na województwa

Strona 69

Schemat II - zalesianie gruntów innych niż rolne

Do końca 2013 r. w ramach schematu II wydano 1 599 decyzji12 przyznających pomoc na

zalesianie. Na podstawie wydanych decyzji oraz wniosków kontynuacyjnych zrealizowano

płatności w kwocie 16 902 482,26 zł dla 1 226 beneficjentów (14% wartości docelowej

wskaźnika).

Wydane decyzje przyznające pomoc dotyczyły zalesienia gruntów innych niż rolne

na powierzchni 2 550,95 ha, w wyniku którego powstały uprawy leśne:

iglaste (przewaga gatunków iglastych – powyżej 75% powierzchni) – 26%,

liściaste (przewaga gatunków liściastych – powyżej 75% powierzchni) – 45%,

mieszane – 29%.

Spośród ogólnej powierzchni zalesionych gruntów innych niż rolne 2 072,89 ha znajduje się na

obszarach wyznaczonych jako ONW. Powierzchnia ta stanowi 81% zalesionych gruntów innych

niż rolne w ramach schematu II.

Prawie 99% beneficjentów uczestniczących w schemacie II stanowiły osoby fizyczne,

z czego mężczyźni stanowili 71% wszystkich beneficjentów schematu.

Ogółem w ramach działania (Schemat I oraz Schemat II) zalesiono powierzchnię

32 216,65 ha, co stanowi 50% wartości docelowej. Średnia powierzchnia zalesienia

na podstawie wydanych decyzji wynosi 2,43 ha w przypadku Schematu I oraz 1,60 ha

w przypadku Schematu II.

Ponadto sfinansowano płatności kontynuacyjne wynikające z zobowiązań podjętych

w PROW 2004-2006. Do końca okresu sprawozdawczego ww. płatności dotyczyły powierzchni

40 274,02 ha, co stanowi 118% wartości docelowej.

Podział upraw leśnych założonych w ramach PROW 2004-2006:

iglaste (przewaga gatunków iglastych – powyżej 75% powierzchni) – 23%,

liściaste (przewaga gatunków liściastych – powyżej 75% powierzchni) – 11%,

mieszane – 66%.

Średnia powierzchnia zalesienia PROW 2004-2006 wynosi 4,41 ha.

Kwota zrealizowanych płatności w ramach działania Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie

gruntów innych niż rolne do końca 2013 r. wyniosła łącznie 794 976 843,16 zł,

12 Decyzje dotyczą nowych wniosków.

Strona 70

w tym 448 243 368,48 zł, dla 9 066 beneficjentów (41 % wartości docelowej) w ramach

PROW 2007-2013 oraz 346 733 474,68 zł dla 7 999 beneficjentów (106,65% wartości

docelowej) w ramach zobowiązań 2004-2006.

W 2013 r. zrealizowano płatności na kwotę 99 947 053,66 zł dla zobowiązań podjętych

w ramach PROW 2007-2013 oraz 52 294 831,14 zł dla zobowiązań podjętych w ramach

PROW 2004-2006.

Strona 71

Przykład operacji zrealizowanej w ramach działania „Zalesianie gruntów rolnych

oraz zalesianie gruntów innych niż rolne”

Zalesienie gruntów rolnych na powierzchni 3,45 ha.


Gmina: Siemiatycze

Wartość całkowita operacji: 54 161,80 zł

Wysokość dofinansowania z środków EFRROW: 43 329,44 zł

Beneficjent zalesił 3,45 ha gruntów o słabej przydatności do uprawy rolniczej, położonych na

obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW typ nizinny strefy I). Zalesienia

dokonano według zasad określonych w prawodawstwie krajowym oraz zgodnie z planem

zalesienia sporządzonym w lokalnym nadleśnictwie. Nasadzeń dokonano gatunkami drzew

iglastych – 2,67 ha (głównie sosna i modrzew) oraz liściastych – 0,78 ha (brzoza)

dostosowanych do warunków glebowo – siedliskowych.

W celu przeciwdziałania zniszczeniom uprawy leśnej zalesienie to zabezpieczono przed

zgryzaniem od zwierzyny poprzez zastosowanie indywidualnych środków ochrony drzewek.

W tym celu zastosowano ochronę repelentami tj. środkami, które mają nieprzyjemny

(odstraszający) dla zwierzyny smak lub zapach. Zabezpieczono nimi sadzonki sosny

na powierzchni 2,47 ha. Modrzew zabezpieczono poprzez ochronę drzewek trzema palikami,

łącznie na powierzchni 0,20 ha. Gatunki liściaste w miejscach najbardziej zagrożonych

penetracją zwierząt, tj. na powierzchni ok. 0,10 ha, zabezpieczono poprzez osłonę pączków

drzew owczą wełną.

Strona 72

Przewiduje się, iż zalesienie to podniesie wartość ekonomiczną gruntów małoproduktywnych

oraz przyczyni się do zwiększenia lesistości w regionie.

Strona 73

DZIAŁANIE 226 - ODTWARZANIE POTENCJAŁU PRODUKCJI LEŚNEJ ZNISZCZONEGO

PRZEZ KATASTROFY ORAZ WPROWADZANIE INSTRUMENTÓW ZAPOBIEGAWCZYCH


PROW 2007-2013 [EUR]


na podstawie zawartych

umów (EFRROW)

Środki wypłacone

(EFRROW)


130 000 000 104 000 000 90,89 48,84

Do końca 2013 w ramach działania Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego

przez katastrofy oraz wprowadzanie instrumentów zapobiegawczych zostały podpisane 362

umowy (39,01% zakładanej wartości docelowej wskaźnika) na łączną kwotę 494 865 519 zł,

w tym:

153 umów w ramach Schematu I - Działania odtwarzające,

190 umów w ramach Schematu II - Działania zapobiegawcze,

19 umów dotyczących realizacji inwestycji związanych ze Schematem I i II (łącznie).

Źródło: opracowanie własne na podstawie ARiMR

0

10

20

30

40

50

60

70

Wnioski złożone Zawarte umowy

Wykres II - 5 Liczba złożonych wniosków oraz zawartych umów w ramach działania 226

w podziale na województwa

Strona 74

Całkowita wartość inwestycji związanych z realizacją umów podpisanych do dnia

31 grudnia 2013 r. wyniesie 823 328 549 zł i dotyczy:

odtworzenia lasów na powierzchni 53 272,51 ha, co stanowi 36%13 zakładanej wartości

docelowej wskaźnika, w tym lasów zniszczonych w wyniku katastrof naturalnych i klęsk

żywiołowych na powierzchni 47 719,63 ha i lasów zniszczonych

w wyniku pożarów na powierzchni 5 552,88 ha,

działań zapobiegawczych, związanych z przeciwdziałaniem zagrożeniu pożarowemu

w lasach o powierzchni 375 689,03 ha, co stanowi 6,98%14 zakładanej wartości

docelowej wskaźnika.

Do końca okresu sprawozdawczego zrealizowano 204 operacje, dla których kwota udzielonej

pomocy (wartość wydatków refundowanych) wyniosła 249 469 802 zł i stanowiła 79%

wartości zrealizowanych operacji. Operacje te związane były z realizacją 405 różnych

przedsięwzięć15, które dotyczyły:

budowy, przebudowy lub remontu połączonego z modernizacją dróg leśnych

– 148 projektów,

odnowienia powierzchni leśnych i przebudowy drzewostanów – 48 projektów,

pielęgnacji upraw, młodników i drzewostanów – 47 projektów,

działań mających na celu ochronę lasu przed szkodliwymi czynnikami biotycznymi

– 46 projektów,

przygotowania gleby pod odnowienia, przebudowy, poprawki i uzupełnienia

– 41 operacji,

wykonania melioracji agrotechnicznych – 33 operacje

wykonania poprawek i uzupełnień w uprawach leśnych – 22 operacje,

budowy, przebudowy lub remontu połączonego z modernizacją budowli oraz obiektów

małej architektury – 20 operacji.

W związku z zakończonymi do końca 2013 r. 405 przedsięwzięciami:

zagospodarowano lasy na powierzchni – 6 165,04 ha,

odtworzono lasy na powierzchni – 1 687,37 ha,

wybudowano lub zmodernizowano dojazdy (drogi) pożarowe o długości – 823,17 km,

wybudowano lub zmodernizowano drogi leśne o długości – 153,41 km,

wybudowano, przebudowano lub wyremontowano budowle oraz obiekty małej

architektury - 6,

unowocześniono infrastrukturę techniczną w 4 punktach obserwacyjnych,

wybudowano 2 zbiorniki do celów gaśniczych.

13 Wartość docelowa wskaźnika obejmowała wszystkie obszary leśne kraju, które uległy w przeszłości zniszczeniom

w wyniku katastrof naturalnych i klęsk żywiołowych. 14 Wartość docelowa wskaźnika obejmowała wszystkie obszary leśne I i II kategorii zagrożenia pożarowego. 15 W ramach pojedynczej operacji (umowy) może być realizowanych kilka różnych przedsięwzięć tj. różnych rodzajów

inwestycji.

Strona 75

Do końca 2013 r. w ramach działania Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego

przez katastrofy oraz wprowadzenie instrumentów zapobiegawczych zrealizowano płatności

dla 157 beneficjentów w kwocie 265 519 437 zł. Kwota zrealizowanych płatności dotyczyła

225 operacji.

Strona 76

Przykład operacji zrealizowanej w ramach działania „Odtwarzanie potencjału

produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy oraz wprowadzanie instrumentów

zapobiegawczych”

Województwo: Warmińsko - mazurskie

Gmina: Susz

Wartość całkowita operacji: 3 984 482,35 zł

Wysokość dofinansowania z środków EFRROW: 2 501 886,40 zł

W lasach położonych w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Susz wystąpiły silne wiatry oraz

intensywne opady śniegu powodujące zniszczenia (tzw. śniegołomy), które osłabiły wartość

potencjału produkcyjnego lasu, stwarzając jednocześnie zagrożenie wystąpienia kolejnych

szkód.

Nadleśnictwo przystąpiło, zatem do realizacji inwestycji w zakresie odtworzenia lasów oraz

działań zapobiegawczych poprzez przebudowę dróg istotnych dla ochrony przeciwpożarowej

lasu.

Zrealizowane operacje obejmowały:

- w ramach Schematu I (Leśnictwa: Uroczysko, Bukownica, Jeziorno, Szwalewo, Rożek,

Dębina, Bornice, Zieleń):

wprowadzenie II piętra lasu na powierzchni 101,53 ha,

wprowadzenie podszytów na powierzchni 32,10 ha,

odnowienie luk na powierzchni 1,90 ha,

przebudowę drogi leśnej o długości 2,01 km,

Strona 77

- w ramach Schematu II (Leśnictwa: Jeziorno, Szwalewo, Lipowo, Jawty):

przebudowę dojazdu pożarowego o długości 4,78 km,

modernizację drogi leśnej „Karolewska” o długości 4,97 km.

Strona 78

OŚ 3: JAKOŚĆ ŻYCIA NA OBSZARACH WIEJSKICH I RÓŻNICOWANIE GOSPODARKI

WIEJSKIEJ

DZIAŁANIE 311 - RÓŻNICOWANIE W KIERUNKU DZIAŁALNOŚCI NIEROLNICZEJ




(EFRROW)


345 580 000 259 185 000 94,30 77,22

Do końca okresu sprawozdawczego w ramach działania 12 250 beneficjentów zrealizowało

12 564 operacje (82% zakładanej wartości docelowej wskaźnika), dla których kwota udzielonej pomocy wyniosła 1 094 346 516 zł. Średnia wartość pomocy wyniosła 87 102 zł /na operację. Łącznie wypłacono do końca 2013 r. 1 108 264 241,46 zł, w tym w 2013 r. 291 699 872,31 zł.

W łącznej liczbie beneficjentów działania 25% stanowiły kobiety.

Zrealizowane operacje dotyczyły najczęściej:

usług dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa – 8 659 operacji (69%),

usług dla ludności –1 334 operacje (11%),

usług turystycznych oraz usług związanych ze sportem, rekreacją i wypoczynkiem

– 883 operacje (8 %),

realizacji robót i usług budowlanych lub instalacyjnych – 846 operacji (7%),

sprzedaży hurtowej – 226 operacji (2%),

sprzedaży detalicznej – 196 operacji (2%),

rzemiosła i rękodzielnictwa – 147 operacji (1%).

Na podstawie ankiet monitorujących16 badany jest wzrost łącznej wysokości dochodu brutto

z prowadzonej działalności rolniczej w gospodarstwach objętych pomocą. Dane z 6 223 ankiet przekazanych do końca 2013 r. wskazują, że łączny wzrost wysokości dochodu brutto z prowadzonej działalności wyniósł ponad 107 mln zł.

Ponadto, według danych z ankiet monitorujących, beneficjenci działania utworzyli 7 411 pozarolniczych miejsc pracy na obszarach wiejskich, w tym 6 332 stałych oraz 1 079

sezonowych.


- do 31 stycznia drugiego roku kalendarzowego liczonego od roku otrzymania płatności ostatecznej w przypadku osób

fizycznych;

- najpóźniej do 30 dni roboczych po zakończeniu roku obrotowego następującego po roku obrotowym, w którym

otrzymali płatność ostateczną w przypadku osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości

prawnej.

Strona 79

Do końca 2013 r. w ramach działania „Różnicowanie (…)” zatwierdzono do realizacji 15 369 operacji na łączną kwotę 1 356 862 152,80 zł.


Mapa II -11 Zrealizowane płatności w ramach działania „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej”

Strona 80

Przykład operacji zrealizowanej w ramach działania 311 „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej”

Budowa punktu sprzedaży oraz rozpoczęcie sprzedaży detalicznej i hurtowej sprzętu pszczelarskiego


Gmina: Kętrzyn Całkowity koszt projektu: 403 440 zł Wkład Beneficjenta: 303 440 zł


Celem projektu realizowanego w gospodarstwie Bartnik Mazurski w gminie Kętrzyn było uzyskanie dodatkowego źródła dochodu z działalności pozarolniczej. Projekt obejmował budowę budynku usługowo-gospodarczego przeznaczonego na hurtownię sprzętu pszczelarskiego.

Hurtownia zaopatruje w sprzęt pszczelarski koła pszczelarzy, sklepy oraz osoby indywidualne z całego regionu.

Dzięki realizacji projektu nastąpił wzrost dochodów gospodarstwa.

Strona 81

DZIAŁANIE 312 - TWORZENIE I ROZWÓJ MIKROPRZEDSIĘBIORSTW


Środki




1 023 583 600 767 687 700 53,56 29,74

Do końca okresu sprawozdawczego w ramach działania zrealizowano 7 059 operacji, dla których

kwota udzielonej pomocy wyniosła 1 167 686 893,03 zł. Całkowita wartość zrealizowanych inwestycji wyniosła 3 145 413 095,04 zł. Średnia wartość pomocy wyniosła 165 418 zł /na operację. Łącznie do końca 2013 r. wypłacono 1 271 399 820,12 zł, w tym w 2013 r.

511 189 962,74 zł. Informacje przekazywane przez beneficjentów wraz z wnioskiem o płatność ostateczną wskazują, że do końca 2013 r. w ramach zrealizowanych operacji stworzono 13,8 tys. nowych

miejsc pracy tj. liczba nowych etatów utworzonych bezpośrednio w wyniku zrealizowanych operacji.

Spośród beneficjentów - osób fizycznych, 27% stanowiły kobiety.

Nowoutworzone mikroprzedsiębiorstwa stanowią 24% łącznej liczby mikroprzedsiębiorstw

objętych pomocą w ramach działania, pozostałe operacje dotyczyły rozwoju już istniejących firm.

Na podstawie ankiet monitorujących17 badany jest wzrost łącznej wartości dodanej brutto ze wspieranej działalności w przedsiębiorstwach objętych pomocą. Dane z 2 191 ankiet przekazanych do końca 2013 r. wskazują, że łączny wzrost łącznej wartości dodanej brutto z prowadzonej działalności wyniósł ponad 260,18 mln zł.

Udzielone w ramach działania wsparcie dotyczyło najczęściej prowadzenia następujących rodzajów działalności:

usługi dla ludności – 1 995 zrealizowanych operacji,

roboty i usługi budowlane oraz instalacyjne – 1 702,

usługi dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa – 1 254,

sprzedaż detaliczna – 487,

sprzedaż hurtowa – 477,

rzemiosło lub rękodzielnictwo – 385.


- do 31 stycznia drugiego roku kalendarzowego liczonego od roku otrzymania płatności ostatecznej w prz ypadku osób

fizycznych;

- najpóźniej do 30 dni roboczych po zakończeniu roku obrotowego następującego po roku obrotowym, w którym

otrzymali płatność ostateczną w przypadku osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości

prawnej.

Strona 82

Do końca 2013 r. w ramach działania „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw” zatwierdzono do realizacji 12 399 operacji na łączną kwotę 2 296 272 814,90 zł.


Mapa II -12 Zrealizowane płatności w ramach działania „Tworzenie i rozwoju

mikroprzedsiębiorstw”

Strona 83

Przykład operacji zrealizowanej w ramach działania „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw” Wyposażenie laboratorium diagnostyki weterynaryjnej

Województwo: Wielkopolskie

Gmina: Osieczna Całkowity koszt projektu: 414 543,56 zł Wkład Beneficjenta: 254 203,06 zł

Wysokość dofinansowania: 160 340,50 zł

Celem projektu realizowanego przez przedsiębiorcę z gminy Osieczna było stworzenie laboratorium diagnostyki weterynaryjnej i badania żywności.

W ramach projektu zakupiono wyposażenie do laboratorium, tj. specjalistyczny sprzęt laboratoryjny i komputerowy oraz samochód dostawczy. Zakup sprzętu pozwolił podjąć działalność polegającą na wykonywaniu badań

mikrobiologicznych i stanu sanitarnego zakładów produkujących żywność (masarnie, ubojnie, mleczarnie). Badania te wykonywane są w kierunku stwierdzenia obecności pałeczek salmonella, pałeczek z grupy escherichia coli oraz do określenia liczby drobnoustrojów, liczby

pleśni, drożdży, itp. Dzięki realizacji projektu zwiększono dostępność tego typu usług w regionie.

Strona 84

DZIAŁANIE 321 - PODSTAWOWE USŁUGI DLA GOSPODARKI I LUDNOŚCI

WIEJSKIEJ




(EFRROW)


1 667 060 137 1 260 147 021 88,75 56,72

Do końca okresu sprawozdawczego zrealizowano 2 481 operacji, dla których kwota udzielonej

pomocy ze środków EFRROW wynosiła 2 836 529 772,26 zł. Łącznie do końca 2013 wypłacono 4 488 478 499,68 zł, w tym ze środków EFRROW

2 982 823 617,58 zł, z czego w 2013 r. łącznie wypłacono 1 010 661 658,60 zł, w tym ze środków EFRROW 662 857 853,59 zł

Zdecydowana większość operacji dotyczyła gospodarki wodno-ściekowej (2 069 operacji).

Zrealizowano także m.in. 270 operacji z zakresu tworzenia systemu zbioru, segregacji

lub wywozu odpadów komunalnych, a także 77 operacji dotyczących wytwarzania lub

dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych.

Dzięki zrealizowanym operacjom: wybudowano 15,4 tys. km sieci wodociągowej i kanalizacyjnej z wyłączeniem przyłączy (57%

zakładanej wartości docelowej wskaźnika),

wykonano ponad 33 tys. sztuk kanalizacji zagrodowych,

wybudowano 420 oczyszczalni ścieków,

utworzono system zbioru, segregacji i wywozu odpadów komunalnych, który umożliwia

zagospodarowanie 246 tys. ton śmieci,

stworzono możliwość wytwarzania 210 MW energii ze źródeł odnawialnych,

w szczególności z wiatru, wody, energii geotermalnej, słońca, biogazu albo biomasy (55%

zakładanej wartości docelowej wskaźnika).

Do końca 2013 r. w ramach działania zostały podpisane 3 954 umowy na kwotę środków EFRROW 4 677 691 855 zł.

Strona 85


Mapa II-13 Zrealizowane płatności w ramach działania „Podstawowe usługi dla

gospodarki i ludności wiejskiej”

Strona 86

Przykład operacji zrealizowanej w ramach działania „Podstawowe usługi dla

gospodarki i ludności wiejskiej”

Budowa oczyszczalni ścieków i modernizacja stacji uzdatniania wody

Województwo: Mazowieckie Gmina: Lubowidz Całkowity koszt projektu: 3 902 294,43 zł

Wkład Beneficjenta: 1 516 041,43 zł Wysokość dofinansowania: 2 386 253 zł

Nieuporządkowana gospodarka wodno-ściekowa stanowiła barierę dla rozwoju całej gminy

Lubowidz. W celu poprawy warunków życia mieszkańców Lubowidza zrealizowano projekt polegający budowie oczyszczalni ścieków i modernizacji stacji uzdatniania wody.

Uregulowanie gospodarki wodno-ściekowej w gminie pozwoliło na podniesienie wartości terenów inwestycyjnych przeznaczonych pod turystykę, mieszkalnictwo, przemysł i rekreację oraz poprawę prowadzenia działalności gospodarczej.

Dzięki realizacji inwestycji nastąpiła poprawa stanu środowiska przyrodniczego i estetyki miejscowości.

Strona 87

DZIAŁANIE 313, 322, 323 - ODNOWA I ROZWÓJ WSI


Środki

zakontraktowane EFRROW



566 875 342 425 156 507 96,59 77,07

Do końca okresu sprawozdawczego zrealizowano 5 136 operacji, dla których kwota udzielonej

pomocy ze środków EFRROW wyniosła 1 332 882 687,93 zł.

Łącznie do końca 2013 r. wypłacono 2 046 900 301,17 zł, w tym ze środków EFRROW wypłacono 1 350 260 449,62 zł, z czego w 2013 r. zrealizowano płatności na łączną 406 575 180,79 zł kwotę , w tym ze środków EFRROW na kwotę 263 778 966,61 zł.

Pomoc finansowa udzielona została na realizację inwestycji w zakresie:

budowy, przebudowy, remontu lub wyposażenia obiektów infrastruktury publicznej

- 3 398 operacji,

zaspokajania potrzeb społecznych w zakresie turystyki – 1 022 operacje,

zachowania dziedzictwa kulturowego – 530 operacji,

zaspokajania potrzeb społecznych w zakresie sportu i rekreacji – 186 operacji.

Do końca 2013 r. operacje zrealizowało 3 112 beneficjentów (32% zakładanej wartości

docelowej wskaźnika).

Dominującą grupą beneficjentów działania są gminy (1 983). Ponadto wsparcie zostało

udzielone:

instytucjom kultury, dla których organizatorem jest jednostka samorządu terytorialnego

– 494 beneficjentów,

osobom prawnym lub jednostkom organizacyjnym działającym na podstawie przepisów

o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w RP, innym kościołom i związkom

wyznaniowym o gwarancjach wolności sumienia i wyznania – 569 beneficjentów,

organizacjom pozarządowym mającym status organizacji pożytku publicznego

– 66 beneficjentów.

Dzięki zrealizowanym operacjom m.in.:

wybudowano, zmodernizowano lub wyposażono:

3,5 tys. budynków pełniących funkcje rekreacyjne, sportowe i społeczno-kulturalne,

w tym świetlic i domów kultury,

2,2 tys. obiektów sportowych, placów zabaw, miejsc rekreacji,

110 km ścieżek rowerowych i szlaków turystycznych,

884 obiekty małej architektury,

369 terenów zielonych, parków i innych miejsc wypoczynku;

Strona 88

odnowiono:

475 elewacji zewnętrznych i dachów w budynkach architektury sakralnej wpisanych do

rejestru zabytków lub objętych wojewódzką ewidencją zabytków i cmentarzy wpisanych

do rejestru zabytków,

72 budynki wpisane do rejestru zabytków lub objęte wojewódzką ewidencją zabytków,

użytkowane na cele publiczne,

zagospodarowano 89 zbiorników i cieków wodnych w celu rekreacji lub poprawy estetyki

miejscowości,

ukształtowano 1 554 obszary sprzyjające nawiązywaniu kontaktów społecznych ze względu

na ich położenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne.

Do dnia końca 2013 r. w ramach działania zostało podpisanych 6 290 umów na kwotę środków

EFRROW 1 699 345 534,42 zł.

Strona 89


Mapa II-14 Zrealizowane płatności w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi”

Strona 90

Przykład operacji zrealizowanej w ramach działania „Odnowa

i rozwój wsi”

Zagospodarowanie terenu plaż nad jeziorem Białym w miejscowości Skrzypki


Gmina: Kalinowo

Całkowity koszt projektu: 758 021 zł

Wkład Beneficjenta: 296 225 zł

Wysokość dofinansowania w ramach EFRROW: 461 796 zł

Gmina Kalinowo zrealizowała projekt polegający na zagospodarowaniu terenu plaż nad jeziorem

Białym w miejscowości Skrzypki.

Zagospodarowany teren obejmuje powierzchnię ok. 3 ha. W ramach projektu stworzono plażę

i kąpielisko. Inwestycja polegała na wykonaniu pomostu pływającego, wieży widokowej wraz

z drewnianą kładką umożliwiającą dojście do plaży przez teren podmokły. Nad brzegiem jeziora

umieszczono wiaty drewniane kryte gontem z siedziskami i stołem, grill oraz wykonano

palenisko z przeznaczeniem na ognisko. Ponadto wytyczono i wyposażono boisko do piłki

plażowej oraz piłki nożnej. W celu ułatwienia mieszkańcom i turystom korzystanie

z infrastruktury rekreacyjno-sportowej nad jeziorem, zorganizowano i wyposażono pole

biwakowe oraz wybudowano parkingi. Dla osób lubiących spacery wykonano ścieżki żwirowe

nad brzegiem jeziora.

Dzięki realizacji projektu zagospodarowano niewykorzystywane grunty, tworząc atrakcyjne

miejsce spędzania wolnego czasu dla mieszkańców gminy Kalinowo i przebywających na jej

terenie turystów.

Strona 91

Oś 4 - LEADER

W ramach osi Leader 335 lokalnych grup działania realizuje lokalne strategie rozwoju na łącznym obszarze 291,3 tys. km2 zamieszkałym przez ponad 18 mln ludzi.

Do końca 2013 r. w ramach osi Leader zostały podpisane 28 442 umowy na kwotę 2 584 339 251,56 zł.

Kwota zrealizowanych płatności do końca okresu sprawozdawczego wyniosła łącznie 1 560 786 644,98 zł, z czego w 2013 r. zrealizowano płatności na kwotę 582 943 053,09 zł.


Mapa II-15 Zrealizowane płatności w ramach osi IV Leader

Strona 92

DZIAŁANIE 413 - WDRAŻANIE LOKALNYCH STRATEGII ROZWOJU


Środki




640 500 000 512 400 000 65,44 38,98

W ramach działania podpisano 27 092 umów na łączną kwotę 2 016 317 955,71 zł, w tym

1 406 184 129,58 zł ze środków EFRROW.

Do końca 2013 r. zrealizowano 18 040 operacji.

MAŁE PROJEKTY

Do końca okresu sprawozdawczego zrealizowano 13 403 operacje (59% zakładanej wartości

docelowej wskaźnika), dla których kwota udzielonej pomocy wyniosła 302 877 733,22 zł.

Łącznie do końca 2013 r. wypłacono 304 468 719,87 zł.

Średnio na realizację 1 małego projektu udzielono pomoc w wysokości 22 598 zł.

Zrealizowane operacje dotyczyły:

organizacji imprez kulturalnych, rekreacyjnych lub sportowych – 3 508 operacji,

remontu lub wyposażenia świetlic wiejskich – 2 425,

budowy, odbudowy lub oznakowania małej infrastruktury turystycznej – 1 923,

kultywowania miejscowych tradycji, obrzędów i zwyczajów – 1 022,

utworzenia lub zmodernizowania bazy informacji turystycznej oraz stron internetowych,

przygotowania i wydania publikacji – 1 030.

Strona 93

Dzięki tym operacjom:

wybudowano, odbudowano lub przebudowano:

1 978 obiektów małej infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej;

wyremontowano lub odrestaurowano

655 świetlic wiejskich oraz innych obiektów pełniących ich funkcje,

272 obiekty wpisanych do rejestru zabytków lub objętych ewidencją zabytków,

182 obiekty małej infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej;

utworzono 405 miejsc pracy.


Do końca 2013 r. w ramach małych projektów zostało podpisanych 19 358 umów.

Strona 94

OPERACJE Z ZAKRESU DZIAŁANIA „RÓŻNICOWANIE W KIERUNKU

DZIAŁALNOŚCI NIEROLNICZEJ”

Do końca okresu sprawozdawczego 860 beneficjentów zrealizowało 885 operacji, dla których

kwota udzielonej pomocy wyniosła 67 182 051,42 zł. Średnio na realizację jednej operacji

udzielono pomoc w wysokości 75 912 zł. Łącznie do końca 2013 wypłacono 68 379 747,97 zł.

Zrealizowane operacje dotyczyły najczęściej:

usług dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa – 558 operacji (63%),

usług dla ludności – 113 operacji (13%),

usług turystycznych oraz usług związanych ze sportem, rekreacją i wypoczynkiem

– 106 operacji (12%).

W łącznej liczbie beneficjentów 25% stanowiły kobiety.

Do końca 2013 r. zatwierdzono do realizacji 1 386 operacji.

OPERACJE Z ZAKRESU DZIAŁANIA „TWORZENIE I ROZWÓJ

MIKROPRZEDSIĘBIORSTW”

Do końca okresu sprawozdawczego zrealizowano 409 operacji, dla których kwota udzielonej

pomocy wyniosła 40 167 332,90 zł. Średnio na realizację jednej operacji udzielono pomoc

w wysokości 98 209 zł. Łącznie do końca 2013 wypłacono 45 177 777,66 zł.

Udzielone w ramach działania wsparcie dotyczyło najczęściej prowadzenia następujących

rodzajów działalności:

usługi dla ludności – 143 zrealizowane operacje,

roboty i usługi budowlane oraz instalacyjne – 79,

usługi turystyczne oraz związane ze sportem, rekreacją i wypoczynkiem – 70.

Nowoutworzone mikroprzedsiębiorstwa stanowią 27% łącznej liczby mikroprzedsiębiorstw

objętych pomocą w ramach działania, pozostałe operacje dotyczą rozwoju firm już

istniejących.

Do końca 2013 r. w ramach zrealizowanych operacji stworzono 580 nowych miejsc pracy

(liczba nowych etatów utworzonych bezpośrednio w wyniku zrealizowanych operacji, zgodnie

z dokumentami przedstawianymi przez beneficjentów wraz z wnioskiem o płatność

ostateczną).

Strona 95


Do końca 2013 r. zatwierdzono do realizacji 862 operacje.

Strona 96

OPERACJE Z ZAKRESU DZIAŁANIA „ODNOWA I ROZWÓJ WSI”

Do końca okresu sprawozdawczego zrealizowano 3 343 operacje, dla których kwota udzielonej

pomocy ze środków EFRROW wyniosła 550 985 020 zł. Operacje zrealizowało 2 058 różnych

beneficjentów (w tym 1 663 gminy). Łącznie do końca 2013 r. wypłacono ze środków

EFRROW 559 383 862 zł.

Pomoc finansowa udzielona została na realizację inwestycji w zakresie:

budowy, przebudowy, remontu lub wyposażenia obiektów infrastruktury publicznej

- 1 978 operacji,

zaspokajania potrzeb społecznych w zakresie turystyki – 982 operacje,

zaspokajania potrzeb społecznych w zakresie sportu i rekreacji – 192 operacje,

zachowania dziedzictwa kulturowego – 191 operacji.

W efekcie zrealizowanych operacji m.in.:

wybudowano, zmodernizowano lub wyposażono:

2,1 tys. budynków pełniących funkcje rekreacyjne, sportowe i społeczno-kulturalne,

w tym świetlic i domów kultury,

1 780 obiektów sportowych, placów zabaw, miejsc rekreacji,

185 km ścieżek rowerowych i szlaków turystycznych,

749 obiektów małej architektury,

164 tereny zielone, parki i inne miejsca wypoczynku;

odnowiono:

149 elewacji zewnętrznych i dachów w budynkach architektury sakralnej wpisanych do

rejestru zabytków lub objętych wojewódzką ewidencją zabytków i cmentarzy

wpisanych do rejestru zabytków,

43 budynki wpisane do rejestru zabytków lub objęte wojewódzką ewidencją zabytków,

użytkowane na cele publiczne,

zagospodarowano 70 zbiorników i cieków wodnych w celu rekreacji lub poprawy estetyki

miejscowości,

ukształtowano 845 obszarów sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych

ze względu na ich położenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne.

Do końca 2013 r. zatwierdzono do realizacji 5 486 operacji. Wsparciem objęto 2 732

beneficjentów, w tym 2 150 gmin.

.

Strona 97

Przykłady operacji zrealizowanych w ramach działania 413 „Wdrażanie lokalnych

strategii rozwoju”

Utworzenie wypożyczalni nowoczesnego sprzętu do uprawiania turystyki

i rekreacji wodnej

Województwo: Opolskie

Gmina: Lasowice Wielkie Całkowity koszt projektu: 168 270 zł Wkład Beneficjenta: 99 868 zł


Celem projektu przedsiębiorcy ze wsi Lasowice Wielkie było uruchomienie nowej działalności

oraz stworzenie miejsc pracy na terenach wiejskich. Zrealizowany projekt odpowiada warunkom przyznania pomocy w ramach działania „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw”. W ramach projektu uruchomiono wypożyczalnię rekreacyjnego sprzętu wodnego. Projekt

obejmował zakup m.in. kajaków, rowerów wodnych, desek do windsurfingu, łodzi oraz katamaranu. Kupiono również środki do transportu wypożyczanego sprzętu, tj. specjalistyczne bagażniki dachowe i przyczepę do przewozu łodzi oraz kontener do przechowywania

ww. sprzętu. Realizacja projektu poszerza wachlarz działalności podejmowanych lub rozwijanych w regionie.

Ze względu na warunki przyrodnicze (jeziora, rzeki) ma duże szanse rozwoju w przyszłości. W wyniku realizacji projektu utworzono jedno nowe miejsce pracy.

Strona 98

Przywrócenie do ruchu historycznego wagonu osobowego na kolei wąskotorowej

Rogów - Rawa – Biała

Województwo: Łódzkie

Gmina: Rogów Całkowity koszt projektu: 68 625,73 zł Wkład Beneficjenta: 44 025,73 zł

Wysokość dofinansowania w ramach EFRROW: 24 600 zł

Fundacja Polskich Kolei Wąskotorowych w ramach małych projektów zrealizowała projekt

polegający na przywróceniu do ruchu historycznego wagonu osobowego na kolei

wąskotorowej Rogów - Rawa - Biała.

W ramach projektu zrewitalizowano wagon pasażerski. Rew italizacja wagonu polegała na jego

rekonstrukcji z zachowaniem wszystkich jego detali historycznych, w tym m.in. ramy okienne,

drewniane ławki, instalacje gazowe, półki bagażowe, oprawy oświetleniowe, klamki,

malowanie zewnętrzne. Celem projektu było podniesienie poziomu jakości usług turystycznych

oraz promocja regionu jako miejsca o wyjątkowych zasobach historycznych i kulturalnych

opartych na lokalnym dziedzictwie.

Dzieki realizacji projektu zwiększono tabor Kolei Wąskotorowej, co przyczyniło się do

rozszerzenia jej oferty turystycznej.

Strona 99

DZIAŁANIE 421 - WDRAŻANIE PROJEKTÓW WSPÓŁPRACY




(EFRROW)


15 000 000 12 000 000 41,85 19,76

Do końca okresu sprawozdawczego w ramach działania „Wdrażanie projektów współpracy”:

przygotowano 57 projektów współpracy, w tym 32 projekty współpracy międzyregionalnej

i 25 projektów międzynarodowych,

zrealizowano 55 projektów współpracy (27,5% zakładanej wartości docelowej wskaźnika),

w tym 47 projektów międzyregionalnych i 8 projektów międzynarodowych.

Kwota zrealizowanych płatności do końca 2013 r. wyniosła 13 343 315,11 zł, w tym w 2013 r. zrealizowano płatności na kwotę 8 708 703,78 zł.

Projekty były najczęściej kierowane do następujących grup docelowych:

lokalnych mieszkańców – 13% projektów,

turystów – 12%,

młodzieży – 11%,

kobiet – 10%,

mężczyzn – 9%,

organizacji pozarządowych, w tym LGD – 9%,

tzw. lokalnych liderów – 9%.

Do końca okresu sprawozdawczego zawarto umowy na łączną kwotę 26 333 636,53 zł,

dotyczące przygotowania 74 projektów i realizacji 126 projektów.

Strona 100

DZIAŁANIE 431 - FUNKCJONOWANIE LOKALNEJ GRUPY DZIAŁANIA, NABYWANIE

UMIEJĘTNOŚCI I AKTYWIZACJA




(EFRROW)


132 000 000 105 600 000 92,06 58,61

Łącznie w ramach działania zatwierdzono do realizacji 996 operacji na łączną kwotę

541 687 659 zł. Kwota zrealizowanych płatności do końca 2013 r. wyniosła 326 466 382,16 zł,

z czego w 2013 r. wypłacono 85 063 636,33 zł.

Do końca okresu sprawozdawczego w ramach operacji zrealizowanych lub będących w trakcie

realizacji wykonano 30 279 zadań z zakresu:

realizacji wydarzeń o charakterze promocyjnym oraz szkoleń lokalnych liderów – 13 319

zadań,

informowania o obszarze działania LGD oraz o LSR – 11 739 zadań,

szkolenia kadr biorących udział we wdrażaniu LSR – 4 361 zadań,

realizacji badań nad obszarem objętym LSR - 860 zadań.

Do końca okresu sprawozdawczego w szkoleniach dla kadr biorących udział we wdrażaniu LSR

i szkoleniach przeprowadzonych dla potencjalnych beneficjentów w ramach aktywizowania

społeczności lokalnej wzięło udział ponad 167 tys. osób.

Do końca 2013 r. lokalne grupy działania udzieliły wsparcia doradczego ponad 78 000

podmiotów w zakresie przygotowania wniosku o przyznania pomocy na realizację operacji

w ramach działania 413 PROW 2007-2013 (225% zakładanej wartości docelowej wskaźnika)18.

18 Dane dotyczące stanu realizacji tego wskaźnika nie obejmują operacji realizowanych w ramach pierwszego naboru wniosków.

Strona 101

II.3. Windykacja należności

W 2013 r. w ramach PROW 2007-2013 ARiMR prowadziła 110 298 spraw niewindykowanych19

i windykacyjnych, z czego:

94 443 sprawy, które zostały zarejestrowane w 2013 r., 15 855 spraw, które zostały zarejestrowane przed dniem 1 stycznia 2013 r. 50 117 497,70 – należność główna,

3 943 861,70 – odsetki, 42 038,69 – koszty windykacji.

Sprawy te dotyczyły działań:

112 „Ułatwianie startu młodym rolnikom” – 92 sprawy, 113 „Renty strukturalne” - 417 spraw,

121 „Modernizacja gospodarstw rolnych” - 9 spraw, 123 „Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej” - 16 spraw, 132 „Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności” – 1 sprawa,

141 Zobowiązań z okresu 2004-2006 dla działania Wspieranie gospodarstw niskotowarowych - 242 sprawy,

142 „Grupy producentów rolnych” – 1 sprawa,

211 „Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich o niekorzystnych warunkach gospodarowania” - 546 spraw,

212 „Wspieranie gospodarowania na obszarach innych o niekorzystnych warunkach

gospodarowania (ONW)” – 12 121 spraw, 214 „Program rolnośrodowiskowy (płatności rolnośrodowiskowe)” – 1 867 spraw, 221 „Zalesianie gruntów rolnych” - 115 spraw,

223 „Zalesianie gruntów innych niż rolne” - 4 sprawy, 311 „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej” – 8 spraw, 312 „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw” – 20 spraw, 313 „Odnowa i rozwój wsi –Zachęcanie do prowadzenia działalności związanej

z turystyką” – 1 sprawa, 413 „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju” – 8 spraw, 431 „Funkcjonowanie lokalnej grupy działania, nabywanie umiejętności i aktywizacja” -

2 sprawy.

19 Sprawy niewindykowane to takie należności, w których nie została wydana decyzja o ustaleniu kwoty do zwrotu ze

względu na dokonanie wpłaty przez beneficjenta.

Strona 102

II.4. Zestawienia dotyczące realizacji finansowej Programu

W załącznikach do niniejszego sprawozdania zawarto następujące zestawienia:

Finansowe wykonanie Programu w ramach osi i działań oraz w ramach Pomocy

technicznej do końca 2013 r. (załącznik nr 4 do sprawozdania);

Zestawienie wydatków kwalifikowalnych i niekwalifikowalnych poniesionych przez

beneficjentów w ramach osi i działań oraz w ramach Pomocy technicznej do dnia

31 grudnia 2013 r. (załącznik nr 5 do sprawozdania);

Zestawienie wartości płatności zrealizowanych na rzecz beneficjentów

i odpowiadającego im współfinansowania krajowego dla osi i działań oraz w ramach

Pomocy technicznej od początku realizacji Programu do końca 2013 r. (załącznik nr 6

do sprawozdania).

Strona 103

III. PODSUMOWANIE DZIAŁALNOŚCI W ZAKRESIE BIEŻĄCEJ OCENY

III.1. SYSTEM USTALONY DLA ZAPEWNIENIA BIEŻĄCEJ OCENY

Zadania związane z oceną bieżącą spoczywają na instytucji zarządzającej PROW.

W Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi jednostką odpowiedzialną za przeprowadzan ie ocen

jest Wydział Ewaluacji i Polityki Spójności w Departamencie Rozwoju Obszarów Wiejskich.

Jednostka prowadzi oceny samodzielnie lub zleca je jednostkom zewnętrznym. W realizację

zadań z zakresu ocen zaangażowana jest Grupa Zarządzająca Ewaluacją.

Opis systemu oceny oraz zadania Grupy Zarządzającej Ewaluacją zostały szczegółowo opisane

w rocznych sprawozdaniach z realizacji PROW 2007-2013 z poprzednich lat.

III.2. PODJĘTA DZIAŁALNOŚĆ W ZAKRESIE OCENY BIEŻĄCEJ

W 2013 roku, w ramach oceny bieżącej zrealizowane zostały następujące badania

ewaluacyjne, dotyczące PROW 2007-2013:

1. Ocena skuteczności i efektywności realizacji schematu II – Gospodarowanie

rolniczymi zasobami wodnymi realizowanego w ramach działania

125 – „Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem

i dostosowywaniem rolnictwa i leśnictwa” objętego PROW 2007-2013”

Badanie zostało zrealizowane przez Instytut Technologiczno-Przyrodniczy z siedzibą

w Falentach.

Główne wnioski z przeprowadzonego badania:

Działanie Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowywaniem

rolnictwa i leśnictwa przez gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi Program Rozwoju

Obszarów Wielskich 2007-2013 stanowiło główny instrument finansujący inwestycje

z zakresu melioracji podstawowych przede wszystkim na obszarze północnej, wschodniej

i centralnej Polski. Zdecydowanie niższy udział środków PROW w finansowaniu inwestycji

wodno-melioracyjnych obserwowany jest w przypadku województw z południowej Polski .

W wielu województwach wsparcie udzielone w ramach PROW przewyższało łączną kwotę

nakładów inwestycyjnych przeznaczanych na urządzenia melioracyjne z czterech lat

bezpośrednio poprzedzających wprowadzenie Programu. Działanie 125 schemat II miało więc

Strona 104

istotny udział jeśli chodzi o finansowanie przedsięwzięć o charakterze inwestycyjnym bądź

reinwestycyjnym. Bez tego źródła wiele z realizowanych projektów nie zostałoby podjętych

ze względu na ograniczoną ilość środków finansowych przeznaczanych na ten cel. Wyjątkiem

są tutaj ponownie województwa z południowej Polski, które mają możliwość korzystania

także z innych środków wsparcia przeznaczanych przede wszystkim na usuwanie skutków

powodzi i poprawę bezpieczeństwa powodziowego tego regionu kraju.

Rys. Wskaźnik wartości wsparcia przyznanego w ramach PROW na tle łącznej wartości nakładów

inwestycyjnych na środki trwałe - zbiorniki, stopnie wodne, regulacja rzek, obwałowania i stacje

pomp z lat 2005-2008

Projekty z zakresu gospodarki wodnej są projektami ściśle ze sobą połączonymi. Uzyskanie

efektu w postaci wzrostu plonu, czy też wzrostu bezpieczeństwa powodziowego wymaga

współdziałania ze sobą urządzeń w ramach sieci melioracji podstawowych i szczegółowych. Z

tego też względu dokonano także całościowej oceny efektywności ekonomicznej wszystkich

ukończonych do tej pory projektów realizowanych w ramach działania 125 schemat II.

Wyniki wskazują na to, iż realizacja wsparcia w ramach działania 125 schemat II jest

uzasadniona ekonomicznie ze społecznego punktu widzenia. Obecna wartość netto obliczona

łącznie dla wszystkich zrealizowanych do tej pory przedsięwzięć wyniosła, dla 25-letniego

Strona 105

okresu analizy, 22 952 tys. zł. Wewnętrzna stopa zwrotu dla tego okresu jest równa 6,0%.

Okres po jakim zwrócą się wszystkie poniesione nakłady inwestycyjne i eksploatacyjne

wynosi niespełna 22 lata.

Efekty projektów zrealizowanych w schemacie II mają charakter gospodarczy, społeczny

i środowiskowy. Służą więc idei zrównoważonego rozwoju obszarów z którymi są związane.

Melioracje szczegółowe mają przede wszystkim znaczenie gospodarcze. Bezpośrednio

wpływają na plony roślin uprawnych i lepsze wykorzystanie innych czynników produkcji,

głównie nawożenia i pracy. Z przeprowadzonego badania ankietowego wynika, że zdaniem

wojewódzkich zarządów melioracji i urządzeń wodnych melioracje szczegółowe gwarantują

przyrost plonu zbóż do 25% i plonu z użytków zielonych o 20÷30%. Działanie systemów

wodno-melioracyjnych ma mniejsze znaczenie w latach o przeciętnej wielkości opadów.

Nabiera natomiast znaczenia w latach suchych i mokrych. Obserwowane zmiany klimatyczne

charakteryzują się coraz częstszym występowaniem skrajnych zjawisk klimatycznych, z tego

też względu znaczenie systemów wodno-melioracyjnych o podwójnym, odwadniająco-

nawadniającym działaniu będzie rosnąć.

W celu zapewnienia trwałości uzyskanych efektów po zakończeniu procesu inwestycyjnego

zrealizowane obiekty powinny być prawidłowo eksploatowane inaczej następuje ich

przyspieszone starzenie się i wcześniejsza potrzeba inwestycji odtworzeniowych czy

modernizacyjnych. Koszty eksploatacyjne związane z nowo powstałymi obiektami nie

obciążają jednak znacząco budżetów zarządów melioracji. Porównując oszacowane

dodatkowe koszty dotyczące utrzymania nowych inwestycji z dotychczas ponoszonymi

w poszczególnych województwach wydatkami związanymi z utrzymaniem urządzeń

wodnomelioracyjnych można stwierdzić, iż stanowią one od 0,5% (w przypadku

województwa pomorskiego) do 1,3% (w przypadku województwa zachodniopomorskiego)

budżetu wojewódzkiego przeznaczanego na ten cel w 2012 r. W oparciu o powyższe

obliczenia można stwierdzić, iż zagwarantowana jest trwałość zrealizowanych projektów.

Wysoko oceniono wszystkie zastosowane w działaniu rozwiązania instytucjonalne,

organizacyjne i proceduralne. Najniżej została oceniona wielkość udzielanego wsparcia.

Ponadto beneficjenci zgłaszali szereg uwag dotyczących jasności i przejrzystości procedur (co

także dotyczyło zasad kwalifikowalności wydatków) oraz przyjętego sposobu rozliczania

poniesionych wydatków.

Strona 106

2. Ocena skuteczności i efektywności realizacji działań: „Podstawowe usługi

dla gospodarki i ludności wiejskiej” oraz „Odnowa i rozwój wsi” realizowanych w

ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich w latach 2007-2013 (PROW 2007-

2013).

Badanie zostało zrealizowane przez BIOSTAT sp. z o.o.


Wyniki przeprowadzonego badania wskazują na stały rozwój obszarów wiejskich w zakresie

dostępności do podstawowej infrastruktury, jak również poprawy atrakcyjności tych terenów.

Na przestrzeni analizowanych lat, stale zwiększała się liczba mieszkańców wsi, a także

poziom aktywności gospodarczej oraz turystycznej.

Opinie gmin, które skorzystały ze wsparcia w ramach ewaluowanych działań, wyraźnie

wskazują na powodzenie tych inicjatyw zarówno w zakresie ich oddziaływania na rozwój

obszarów wiejskich, jak również w zakresie zastosowanych rozwiązań wdrażających.

W przypadku działania „Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej” 93,7%

dotyczyło projektów z zakresu infrastruktury środowiskowej i energetycznej, w tym 88,0% z

zakresu gospodarki wodno-kanalizacyjnej. Specyfikacja techniczna infrastruktury tego typu

jest odgórnie określana i musi być zgodna z normami. Fakt ten przemawia za znaczną

trwałością efektów operacji tego typu. Jak pokazują dane statystyki publicznej, co roku

zauważalny jest stabilny przyrost liczby mieszkańców obszarów wiejskich, którzy korzystają

z sieci wodno-kanalizacyjnych. Na trwałość efektów, jakie przyniosła realizacja operacji w

ramach działania „Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej”, wskazują również

deklaracje przedstawicieli JST, w których były realizowane. 96% badanych (N=920) jest

zdania, że efekty zrealizowanych projektów będą trwałe, z czego 64,8% respondentów jest o

tym fakcie zdecydowanie przekonanych. Badane jednostki samorządu terytorialnego

wskazały również, że infrastruktura powstała w ramach dofinansowania z działania jest

wykorzystywana przez mieszkańców (95,9% wskazań, w tym 83,5 zdecydowanie o tym

przekonanych). Zdaniem JST stworzona infrastruktura wymaga ponoszenia dalszych kosztów

związanych z ich bieżącym utrzymaniem, jednakże jedynie w przypadku 2,8% badanych

koszty te mogą utrudniać jej utrzymanie. Zgodnie z powyższym, można założyć, że efekty

operacji zrealizowanych przy wsparciu z działania „Podstawowe usługi dla gospodarki i

ludności wiejskiej” będą miały trwały charakter.

Strona 107

Zakres inwestycji realizowanych w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi” skupiony został

w dużej mierze na infrastrukturze publicznej (65,8% operacji) oraz na zaspokajaniu potrzeb

społecznych w zakresie turystyki (20,4%). Oba te zakresy obejmowały przede wszystkim

inwestycje infrastrukturalne obejmujące budowę lub renowację budynków i obiektów

użyteczności publicznej. Operacje odnoszące się do zachowania dziedzictwa kulturowego

stanowiły 10,2% wszystkich podpisanych umów, z czego 83,6% projektów dotyczyło

odnawiania elewacji i dachów budynków sakralnych lub renowacji zabytków wpisanych do

rejestru. Istotną kwestią dotyczącą trwałości efektów podjętych działań jest stopień

wykorzystania nowo powstałej lub odnowionej infrastruktury. Badanie jednostek samorządu

terytorialnego, w których realizowane były operacje dofinansowane w ramach działania

„Odnowa i rozwój wsi”, wykazało, że w przypadku 83,7% JST (N=1151) powstają inicjatywy

wykorzystujące obiekty powstałe lub zrewitalizowane dzięki wsparciu z PROW. Istotne

wydaje się również, że w przypadku 57,5% gmin są to nowe inicjatywy, które wcześniej nie

miały miejsca na ich terenie. Reprezentanci JST w 96,9% przypadków są zdania, że powstała

infrastruktura jest w pełni wykorzystywana. 82,3% badanych wskazuje również, że stopień

jej wykorzystania w dalszym ciągu rośnie. Koszty związane z utrzymaniem zrealizowanych

operacji pojawiają się w przypadku 90,1% gmin objętych badaniem, lecz zaledwie 1,5%

badanych wskazało, że koszty mogą zagrozić bieżącemu utrzymaniu infrastruktury. W świetle

powyższych wyników można stwierdzić, że efekty, jakie przyniosły zrealizowane operacje,

będą miały trwały charakter. Podobnego zdania jest również 94,5% badanych przedstawicieli

gmin, w tym 56,9% respondentów jest o tym fakcie zdecydowanie przekonanych.

Realizacja operacji wspartych w ramach działania „Podstawowe usługi dla gospodarki

i ludności wiejskiej” przyczyniła się w gminach objętych badaniem przede wszystkim do

wzrostu liczby mieszkańców korzystających z sieci kanalizacyjnej (68,3% wskazań) oraz

wodociągowej (48,5% wskazań). Operacje przyniosły również wzrost ilości oczyszczanych

ścieków (47,6% wskazań). W przypadku 11,8% JST powstał system zbioru, segregacji

i wywozu odpadów komunalnych, natomiast inwestycje z zakresu tworzenia miejsc

targowych oraz wykorzystywania odnawialnych źródeł energii dotyczyły około 5% gmin.

Zaledwie 0,5% badanych jednostek nie dostrzega efektów poczynionych inwestycji.

Spośród badanych reprezentantów JST, w których realizowane były inwestycje z zakresu

infrastruktury kanalizacyjnej, 86,1% jest zdania, że operacja w dużym (55,9% wskazań)

oraz bardzo dużym stopniu (30,3%) przyczyniła się do poprawy jakości życia mieszkańców w

zakresie do tego typu usług. Analogicznie w odniesieniu do poprawy jakości życia

mieszkańców terenów wiejskich w zakresie dostępu do infrastruktury wodociągowej o dużym

wpływie poczynionych inwestycji przekonanych jest 46,2% badanych jednostek, natomiast

na bardzo duży wpływ wskazało 31,6% JST. Ponadto, około 70% gmin wskazuje na bardzo

Strona 108

duży wpływ projektów na wzrost atrakcyjności terenów wiejskich w zakresie dostępu do

usług. Z kolei w gminach, w których stworzono systemy zbierania, segregacj i i wywozu

odpadów komunalnych, 74,3% respondentów zauważyło wpływ tych działań na poprawę

czystości gminy oraz w przypadku 66,1% gmin wskazano na ułatwiony sposób utylizacji

odpadów komunalnych. Należy również zaznaczyć, że 41,1% uczestników badania wskazało,

że zrealizowane inwestycje przyczyniły się w dużym (35,3% wskazań) oraz bardzo dużym

(5,8%) stopniu do zwiększenia dostępności do infrastruktury pozwalającej na prowadzenie

działalności gospodarczej. Na mały lub bardzo mały wpływ wskazało łącznie 24,7%

badanych.

W przypadku 92,5% gmin operacje zrealizowane w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi”

przyczyniły się do poprawy wizerunku, natomiast w przypadku 40,7% JST zwiększyła się

liczba turystów odwiedzających teren gminy. Efekty projektów w postaci wzrostu

zatrudnienia oraz wzrostu liczby podmiotów gospodarczych dotyczyły kolejno 10,1% oraz

8,6% gmin. Uczestnicy badania w większości są również zdania, że zrealizowane operacje

miały duży lub średni wpływ na jakość życia mieszkańców w zakresie: dostępu do obiektów

sportowo-rekreacyjnych, możliwości kultywowania lokalnych tradycji, poprawy sposobu

postrzegania swojej miejscowości, wzrostu liczby wydarzeń społecznych oraz dostępności do

infrastruktury publicznej. Duży lub średni wpływ w ramach tych obszarów wskazało od

75,9% do 89,6% badanych gmin.

Realizacja poszczególnych operacji wspartych w ramach ewaluowanych działań była głównie

odpowiedzią na lokalne potrzeby gmin - 90,5% w przypadku działania „Podstawowe usługi

dla gospodarki i ludności wiejskiej” oraz 94,0% w przypadku działania „Odnowa i rozwój

wsi”. Ponadto niejednokrotnie lokalna ludność była jednym z inicjatorów realizowanych

inwestycji. Było tak w przypadku 78,4% gmin realizujących operacje w ramach działania

„Odnowa i rozwój wsi” oraz 57,6% gmin realizujących projekty w zakresie działania

„Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej.

W przypadku działania „Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej” realizacja

operacji pozwoliła w 75,1% badanych gmin na dalsze planowanie rozwoju jednostki.

Dodatkowo 34,0% JST wskazało, że realizowane projekty przyciągnęły dalsze inwestycje do

gminy. Wzrost liczby przedsiębiorstw będący wynikiem wpływu działania został

zaobserwowany w przypadku 15,2% gmin, natomiast wzrost zatrudnienia wystąpił

w przypadku 11,7% badanych JST (w tym 17,7% w województwie kujawsko-pomorskim).

8,8% gmin wskazało ponadto spadek liczby dzikich wysypisk śmieci na ich terenie.

Dodatkowych efektów wynikających z realizacji inwestycji wspartych w ramach tego działan ia

nie zauważyło 9,7% respondentów.

Strona 109

Gminy, które realizowały operacje wsparte w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi”,

wskazywały przede wszystkim na pośrednie efekty w postaci poprawy wizerunku gminy

(92,5% wskazań), możliwości planowania dalszego rozwoju w oparciu o zrealizowane

inwestycje (61,1% gmin). Ponadto w przypadku 28,7% gmin zrealizowane operacje

przyczyniły się do przyciągnięcia dodatkowych inwestycji na teren JST, natomiast wzrost

zatrudnienia, będący efektem operacji, został zauważony w przypadku 10,1% gmin.

3. Ocena kryteriów oceny LGD i LSR stosowanych w Programie Rozwoju

Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (PROW) pod kątem zapewnienia

skutecznego i najbardziej efektywnego systemu kryteriów oceny LGD oraz LSR w

nowej perspektywie finansowej 2014-2020

Badanie zostało zrealizowane przez PSDB sp. z o.o.

Niniejsze badanie miało na celu dokonanie kompleksowej oceny kryteriów oceny LGD i LSR

stosowanych w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (PROW 2007-

2013), pod kątem zapewnienia skutecznego i najbardziej efektywnego systemu kryteriów

oceny LGD oraz LSR w nowej perspektywie finansowej (2014-2020).


Większość wybranych LGD osiąga istotne efekty w zakresie zmian społecznych (aktywizacja

lokalnej społeczności, zmiany infrastrukturalne, wykreowanie produktów i usług lokalnych

i rozwój przedsiębiorczości). Respondenci badania zgadzali się co do tego, że istniejące

kryteria pozwoliły wybrać najlepsze LGD i LSR. Punktacja otrzymana podczas oceny w trakcie

wyboru LGD w dużej mierze przekładała się też na efektywność grup. Na skuteczność

stosowanych kryteriów wyboru wskazuje też to, że z 338 wybranych LGD dotychczas tylko

z dwiema rozwiązano umowy.

Realizacja zasad podejścia LEADER przez LGD wskazuje na potrzebę zaostrzenia w ocenie

kryteriów dotyczących cech tego podejścia. Dlatego przy określaniu nowego zestawu

kryteriów należy „powrócić do źródeł” – raz jeszcze zadać pytanie, czym powinny być LGD i

jak ocenić realizację zasad LEADER.

System wyboru oceniony został pozytywnie. Dwa podstawowe problemy, na które

wskazywali respondenci, to zbyt duża liczba załączników i zbyt krótki czas na ocenę

wniosków. Sam wniosek, instrukcja do wniosku i karty weryfikacji wniosku zostały ocenione

pozytywnie. System ten można jednak uprościć, opierając się na doświadczeniach innych

krajów członkowskich, gdzie głównym dokumentem służącym do oceny jest LSR.

Kryteria dostępu były zrozumiałe, precyzyjne i jednoznaczne.

Strona 110

System kryteriów szczegółowych (oceny LGD i oceny LSR) okazał się – zarówno zdaniem

respondentów (przedstawicieli LGD oraz SW), jak i ekspertów – bardzo skomplikowany.

Istotnym problemem okazała się duża liczba kryteriów, część z nich była dodatkowo

podzielona na podkryteria.

Nie wszystkie kryteria były jednakowo łatwe w interpretacji. Najmniej jasnym kryterium

okazała się innowacyjność, inaczej definiowana w 2008 r., a inaczej – w 2012 r. Do tego

kryterium należy stworzyć precyzyjną definicję i wytyczne. Można oprzeć się tu na

doświadczeniach holenderskich.

Niektóre kryteria zostały zobiektywizowane ze względu na konieczność sprostania wymogom

dokumentów legislacyjnych, co utrudniło jakościową ocenę ekspercką, przydatną w wielu

przypadkach.

Każde z kryteriów zostało ocenione w sposób szczegółowy pod względem oceny nadanych

wag punktowych, poprawności metodologicznej, problemów interpretacyjnych i obciążeń

administracyjno-finansowych. Większość kryteriów była poprawna pod względem

metodologicznym. Część kryteriów wyboru zarekomendowano do usunięcia lub przesunięcia

do kryteriów dostępu.

Ewaluator rekomenduje szereg zmian, mających na celu przede wszystkim uproszczenie

i doprecyzowanie obowiązującego systemu kryteriów. Uproszczenie systemu kryteriów może

zostać dokonane poprzez zmniejszenie liczby kryteriów, brak podpunktów/podkryteriów,

uproszczenie stosowanych wag punktowych (na wzór systemu austriackiego) oraz

uproszczenie języka opisującego kryterium lub – jeżeli to okazałoby się niemożliwe,

stworzenie dodatkowego podręcznika lub wytycznych, wyjaśniającego w prosty sposób

kryteria, w wersji dla nowo powstających LGD i dla oceniających.

Jeżeli chodzi o system wyboru, ewaluator rekomenduje rezygnację z części załączników

i zastąpienie ich odpowiednimi zapisami w LSR lub oświadczeniami.

Strona 111

Oprócz ww. badań ewaluacyjnych w 2013 roku realizowane były badania

i ekspertyzy dotyczące przyszłego okresu programowania:

4. Ocena ex ante PROW 2014-2020

Wykonawca: Konsorcjum w składzie: Ecorys sp. z o.o., Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa

PAN, Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa - PIB.

W 2013 roku przeprowadzona została procedura wyboru ewaluatora ex ante PROW 2014 -

2020 (poprzedzoną przygotowaniem koncepcji przeprowadzenia badania, szczegółowego

opisu przedmiotu zamówienia oraz specyfikacji istotnych warunków zamówienia). Umowa na

wykonanie oceny ex ante PROW 2014-2020 została podpisana dnia 26 marca 2013 r.

Ewaluacja ex ante ma charakter partycypacyjny. Ewaluator został zobowiązany do bieżącej

współpracy z osobami odpowiadającymi za przygotowanie Programu. Zgodnie z tą formułą

dokonywał na bieżąco analiz i ocen kolejnych wersji PROW, jak również w miarę potrzeb

wybranych rozdziałów lub fragmentów przygotowywanego Programu. Wyniki prowadzonego

badania ewaluacyjnego były przedstawiane na kolejnych etapach przygotowywania PROW

głównie w formie kompleksowych opinii, zawierających m. in. wnioski, rekomendacje,

komentarze, modyfikacje oraz propozycje nowych rozwiązań. Ewaluator pozostawał

w stałym, bezpośrednim kontakcie z Zamawiającym. Ewaluator uczestniczył

w organizowanych dyskusjach i spot

we wszystkich spotkaniach, powołanego przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Zespołu -

Grupy roboczej wspierającej prace nad przygotowaniem Programu Rozwoju Obszarów

unkcjonujących w ramach zespołu podgrup tematycznych.

Zgodnie z umową zawartą z ewaluatorem, raport z oceny ex ante zostanie sporządzony po

przekazaniu Wykonawcy wersji Programu, która zostanie przekazana KE. W okresie

sprawozdawczym nie zakończono prac nad projektem PROW na lata 2014-2020.

5. Prognoza oddziaływania na środowisko PROW 2014-2020.

Wykonawca: Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa – PIB.

Celem przygotowanej prognozy oddziaływania na środowisko jest kompleksowa ocena

wpływu realizacji zapisów projektu Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich w latach 2014-

2020 (PROW 2014-2020) na poszczególne elementy środowiska. Oceniono również

możliwość występowania oddziaływań skumulowanych oraz zastosowania rozwiązań

alternatywnych i ewentualnych działań kompensacyjnych.

Strona 112

Podstawą prawną opracowania Prognozy oddziaływania na środowisko projektu Programu

Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020 jest ustawa z dnia 3 października 2008 r.

o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie

środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (ustawa OOŚ), która zawiera

transpozycję do prawodawstwa polskiego dyrektywy 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego

i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów

na środowisko.

W 2013 roku przeprowadzono procedurę wybory wykonawcy prognozy. W okresie

sprawozdawczym prognoza nie została jeszcze zakończona.

6. Ekspertyza: Stan obecny oraz możliwości zrównoważonego rozwoju

obszarów górskich i podgórskich w oparciu o instrumenty polityki rolnej w nowej

perspektywie finansowej.

Wykonawca: Instytut Ekonomiczno-Społeczny, Wydział Rolniczo-Ekonomiczny, Uniwersytetu

Rolniczego im Hugona Kołłątaja w Krakowie.

Ekspertyza zawiera analizę głównych trendów rozwojowych na obszarach górskich

i podgórskich w odniesieniu do kwestii społecznych, gospodarczych i środowiskowych oraz

ocenę wybranych instrumentów wsparcia rolnictwa i gospodarstw w latach 2007 -2013.

Ekspertyza zawiera również ocenę propozycji zmian we wspólnej polityce rolnej na lata 2014-

2020 w odniesieniu do obszarów górskich, w tym ocenę wybranych działań PROW 2014 -

2020.

7. Ekspertyza: Oszacowanie płatności z tytułu ONW dla gospodarstw

rolniczych w Polsce.

Wykonawca: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - Państwowy Instytut

Badawczy.

Ekspertyza zawiera analizę stanu gospodarstw rolnych w Polsce pod kątem poziomu dopłat

wyrównawczych do poszczególnych kategorii gruntów – typów ONW, w ramach PROW 2007-

2013 oraz propozycje wysokości tych dopłat na potrzeby planowanego działania „Płatności

dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami” w

ramach PROW 2014-2020. Ekspertyza została pogłębiona o opinię w zakresie stopnia

degresywności dopłat dla gospodarstw położonych na obszarach ONW.

Strona 113

8. Ekspertyza: dotycząca określenia stawek ryczałtowych na hektar płatności

w ramach działania „Zalesianie i tworzenie terenu zalesionego” ujętego

w projekcie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wsparcia

rozwoju obszarów wiejskich (EFFROW) – PROW 2014-2020 – z uwzględnieniem

uwarunkowań przyrodniczych, ekonomicznych, przestrzennych i społecznych.

Wykonawca: Instytut Badawczy Leśnictwa.

Ekspertyza zawiera diagnozę obecnego stanu lesistości w Polsce, także w kontekście efektów

wynikających z dotychczasowej realizacji działania zalesieniowego objętego PROW 2007 -

2013. Ponadto określa preferencje zalesieniowe uwzględniając szczególne warunki

środowiskowe, glebowe i wodne oraz możliwość tworzenia korytarzy ekologicznych.

Dokument został opracowany na potrzeby planowanego do wdrożenia w ramach

PROW 2014-2020 działania zalesieniowego i ma na celu określenie ryczałtowo

poszczególnych stawek płatności.

9. Ekspertyza: „Przyszły Program rolnośrodowiskowo-klimatyczny po 2013 r.,

jako instrument ochrony gleb i wód, w tym kwestia regionalizacji i obszarów

problemowych - na podstawie dotychczasowych doświadczeń z wdrażania Pakietu

8. Ochrona gleb i wód, w ramach działania „Program rolnośrodowiskowy” objętego

PROW 2007-2013”.

Wykonawca: dr Jan Jadczyszyn, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa, Państwowy

Instytut Badawczy.

Ekspertyza zawiera najważniejsze informacje/wnioski z wdrażania pakietu 8. „Ochrona gleb

i wód", w ramach działania „Program rolnośrodowiskowy" objętego PROW 2007-2013,

wykonane na podstawie studiów dostępnej literatury, raportów oraz własnych opracowań

wraz ze skróconą propozycją nowych pakietów w programie rolnośrodowiskowo-

klimatycznym po 2013 roku.

Ekspertyza służyła również wykorzystaniu dotychczasowych doświadczeń

w konstruowaniu działań w tym zakresie, przewidzianych do wdrożenia w ramach

PROW 2014-2020.

Strona 114

10. Ekspertyza: „Szczegółowe opracowanie pakietów: Cenne siedliska

i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000 oraz cenne siedliska poza

obszarami Natura 2000 na potrzeby programu rolnośrodowiskowo-klimatycznego

w ramach PROW 2014-2020 w oparciu o dotychczasowe doświadczenia

z wdrażania Pakietu 4. Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk

przyrodniczych poza obszarami natura 2000 i Pakietu 5. Ochrona zagrożonych

gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych na obszarach Natura 2000 w ramach

Programu rolnośrodowiskowego objętego PROW 2007-2013 oraz projektu PROW

na lata 2014-2020 z uwzględnieniem proponowanych wymogów dla beneficjenta”

Wykonawca: Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach.

Ekspertyza zawiera najważniejsze informacje/wnioski wynikające z realizacji monitoringu

efektów przyrodniczych programu rolnośrodowiskowego w ramach PROW 2007-2013.

Ekspertyza była również wsparciem dla Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi

w procesie określania zasad i warunków nowych rozwiązań w zakresie analogicznych

pakietów, planowanych do wdrożenia w ramach PROW 2014-2020.

11. Ekspertyza: „Propozycja kształtu pakietu „Strefy buforowe i miedze

śródpolne” do Programu rolnośrodowiskowo-klimatycznego w ramach PROW na

lata 2014-2020w oparciu o dotychczasowe doświadczenia z wdrażania Pakietu 9.

Strefy buforowew ramach Programu rolnośrodowiskowego objętego PROW 2007-

2013 oraz projekt PROW na lata 2014-2020, z uwzględnieniem stawek/wysokości

płatności oraz proponowanych wymogów dla beneficjenta”.

Wykonawca: dr Wiesław Podyma, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin - Państwowy

Instytut Badawczy.

Pakiet, dotyczący stref buforowych i miedz śródpolnych wdrażany jest w Polsce od roku

2004, zarówno w ramach PROW 2004-2006 jak i w ramach działania „Program

rolnośrodowiskowy” objętego PROW 2007-2013.

Wykonana ekspertyza zawiera analizę i wnioski z realizacji Pakietu 9. Strefy buforowe

Programu rolnośrodowiskowego objętego PROW 2007-2013 oraz opis i analizę zbliżonych

pakietów funkcjonujących w krajach Unii Europejskiej.

Ekspertyza służyła również przedstawieniu propozycji kształtu pakietu „Strefy buforowe

i miedze śródpolne” objętego PROW 2014-2020, w tym: propozycję wariantów pakietu

z uzasadnieniem dla ich wdrożenia, propozycję wymogów dla beneficjenta.

Strona 115

12. Ekspertyza: „Przyszłość Rolnictwa ekologicznego w oparciu

o dotychczasowe doświadczenia z realizacji pakietu 2. „Rolnictwo ekologiczne”,

w ramach działania „Program rolnośrodowiskowy” objętego PROW 2007-2013,

a w szczególności wpływu płatności ekologicznych na produkcyjność

w ekologicznym systemie gospodarowania w Polsce oraz podejście do wsparcia

finansowego w ramach działania „Rolnictwo ekologiczne” w nowej perspektywie

finansowej na lata 2014-2020” .

Wykonawca: dr Krzysztof Jończyk, prof. dr hab. Jana Kuś, dr hab. Józef Tyburski prof. UWM,

dr Jarosław Stalenga, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa, Państwowy Instytut

Badawczy.

Ekspertyza zawiera najważniejsze informacje/wnioski z wdrażania pakietu 2. „Rolnictwo

ekologiczne”, w ramach działania „Program rolnośrodowiskowy” objętego PROW 2007-2013,

wykonane na podstawie studiów dostępnej literatury, raportów, aktualnych baz danych

ARiMR i GIJHARS oraz własnych opracowań.

Ekspertyza służyła również przedstawieniu propozycji zasad wdrażania działania „Rolnictwo

ekologiczne” po roku 2013 oraz wstępną kalkulację stawek płatności.

III.3 ZBIERANIE DANYCH

Dane na potrzeby ocen zbierane są w ramach systemu monitorowania PROW 2007-2013.

Funkcjonujący system monitorowania programu zapewnia zbieranie wszystkich wskaźników

produktu i rezultatu określonych we Wspólnych Ramach Monitorowania i Oceny (CMEF).

Zgodnie z art. 81 rozporządzenia 1698/2005 określono również dodatkowe wskaźniki dla

PROW 2007-2013. Wskaźniki te zostały wybrane z uwzględnieniem ich użyteczności dla

monitorowania postępów finansowych i rzeczowych programu. Należy także podkreślić, że

zakres danych dotyczących wskaźników, w tym efektów rzeczowych zrealizowanych operacji,

przedstawianych w ramach tabel monitorowania, stanowiących załącznik do sprawozdań, jest

znacznie szerszy i bardziej uszczegółowiony niż zestaw wskaźników określonych

w Programie. Źródłem danych dla wskaźników są dokumenty składane przez beneficjentów

PROW 2007-2013: wnioski o udzielenie pomocy, wnioski o płatność oraz ankiety

monitorujące, które składane są po zakończeniu operacji i służą przede wszystkim do

mierzenia wskaźników rezultatu.

Ponadto, na potrzeby poszczególnych badań ewaluacyjnych – w zależności od tematyki

ewaluacji – przez wykonawców ewaluacji realizowane są badania ilościowe i jakościowe

wśród odpowiednich interesariuszy programu (beneficjentów, instytucji zaangażowanych

we wdrażanie programu itd.).

Strona 116

III.4 NAWIĄZYWANIE KONTAKTÓW PRZEZ OSOBY UCZESTNICZĄCE W OCENIE

Współpraca z Europejską Siecią Ewaluacyjną

Przedstawiciele IZ uczestniczyli we wszystkich, zorganizowanych w 2013 r., posiedzeniach

Europejskiej Sieci Ekspertów ds. Ewaluacji Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich.

Przedstawiciele IZ brali aktywny udział w warsztatach organizowanych przez Evaluation

Helpdesk.

W listopadzie 2013 r. IZ zorganizowała, we współpracy z ekspertem geograficznym

Europejskiej Sieci Ewaluacyjnej, spotkanie focus group nt. planu ewaluacji PROW 2014-2020.

Współpraca z jednostkami administracji publicznej w zakresie ewaluacji:

Kontynuowana jest współpraca z Krajową Jednostką Oceny. W roku 2013 współpraca

dotyczyła m.in. uzgodnień zakresie wspólnego podejścia do ewaluacji w ramach Umowy

Partnerstwa oraz możliwości koordynacji zadań z zakresu ewaluacji w przyszłym okresie

programowania.

W 2013 r. pracownicy jednostki ewaluacyjnej MRiRW uczestniczyli w spotkaniach

i konferencjach, na których prezentowane były wyniki badań ewaluacyjnych.

Kontynuowana jest współpraca z Głównym Urzędem Statystycznym w zakresie

przekazywania danych statystycznych niezbędnych do monitorowania wskaźników bazowych

PROW 2007-2013.

Strona 117

IV. DZIAŁANIA PODEJMOWANE W CELU ZAPEWNIENIA JAKOŚCI I SKUTECZNOŚCI

REALIZACJI PROGRAMU

IV.1. Organizacja systemu monitorowania

Zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 (art. 79) PROW podlega

stałemu monitorowaniu.

Podstawowe założenia organizacji systemu monitorowania PROW 2007-2013 zostały określone

w ustawie z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich

z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich

(Dz. U. z 2013 r. Nr 173). Zgodnie z art. 7 ww. ustawy, podmioty wdrażające (samorządy

województw, ARiMR, ARR oraz FAPA - jako podmiot, któremu Minister Rolnictwa i Rozwoju

Wsi powierzył zadania na podstawie umowy) zobowiązane są do pozyskiwania, gromadzenia

i opracowywania danych związanych z wykonywaniem przez nie zadań instytucji zarządzającej.

Zakres oraz tryb i terminy przekazywania sprawozdań z wykonywania przez podmioty

wdrażające zadań instytucji zarządzającej zostały określone w rozporządzeniu Ministra

Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 marca 2010 r. w sprawie zakresu sprawozdań dotyczących

realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz trybu i terminów

przekazywania tych sprawozdań (Dz. U. z 2014 r. poz. 427). Samorządy województw, ARR

i FAPA, zostały zobligowane do przekazywania sprawozdań z wykonywania przez nie zadań

instytucji zarządzającej do ARiMR. ARiMR gromadzi i opracowuje dane pozyskane

od pozostałych podmiotów wdrażających, następnie przekazuje je do Ministerstwa Rolnictwa

i Rozwoju Wsi. Informacje dotyczące realizacji PROW 2007-2013 są przekazywane

w postaci sprawozdań bieżących (tygodniowych oraz miesięcznych) i sprawozdań okresowych

(półrocznych oraz rocznych). Wzory tych sprawozdań zostały przygotowane przez IZ,

a następnie włączone do Książek procedur monitorowania i sprawozdawczości obowiązujących

odrębnie dla poszczególnych podmiotów wdrażających.

Zgodnie z wytycznymi zawartymi w CMEF , przy uwzględnieniu specyfiki poszczególnych

działań w Programie zostały zdefiniowane wskaźniki monitorowania. Wskaźniki służą do

mierzenia postępów, efektywności i skuteczności realizacji Programu w odniesieniu do jego

celów. Monitoring prowadzony jest na podstawie zdefiniowanych wskaźników finansowych

oraz wskaźników produktu, rezultatu i oddziaływania. Dane dla celów monitoringu są

gromadzone na poziomie operacji, działań i osi. Jeśli jest to wskazane, monitorowany jest

udział kobiet i mężczyzn w działaniach Programu.

Strona 118

Czynności związane z monitorowaniem realizacji wdrażanych działań, gromadzeniem danych

oraz przygotowaniem wymaganych procedurami sprawozdań dotyczących wdrażania

PROW 2007-2013 prowadzi ARiMR.

Źródłem danych wejściowych dla sprawozdań jest dokumentacja prowadzona przez jednostki

zaangażowane w realizację PROW 2007-2013 (biura powiatowe ARiMR, oddziały regionalne

ARiMR, komórki organizacyjne Centrali ARiMR, podmioty wdrażające dla zadań delegowanych)

oraz bazy danych systemów informatycznych.

Informacje niezbędne do przygotowania sprawozdań w ramach PROW 2007-2013

w ARiMR gromadzone są w systemach informatycznych: w aplikacji PROW 2007-2013, ZSZiK,

PROW, Gepard, Rejestr Gospodarstw oraz systemach finansowo - księgowych tj. Oracle

E-Business Suite oraz Oracle Business Intelligence. Informacje niezbędne do przygotowania

sprawozdań z Pomocy technicznej gromadzone są w sposób manualny, w aplikacji MS Excel.

Mając na uwadze konieczność przeprowadzania analiz oraz przekazywania sprawozdań

w zakresie kontroli na miejscu, w trakcie kampanii kontrolnej prowadzony jest monitoring

kontroli na miejscu, przy wykorzystaniu aplikacji SKNM, usprawniającej bieżący monitoring

liczby przeprowadzonych kontroli na miejscu oraz stwierdzonych nieprawidłowości w ramach

działań: „Renty strukturalne”, „Program rolnośrodowiskowy” oraz „Zalesianie gruntów rolnych

oraz zalesianie gruntów innych niż rolne”. Dodatkowo od kwietnia 2011 r. prowadzony jest

monitoring ilościowy wykonania kontroli w ramach wszystkich mechanizmów pomocowych,

w których wykonywane są czynności kontrolne w Systemie Analityczno-Raportowym (SAR).

W sytuacji braku możliwości pozyskania informacji w sposób systemowy lub ze względu na ich

specyfikę (dane jakościowe), dane z poszczególnych komórek organizacyjnych ARiMR,

koordynujących poszczególne procesy, są pozyskiwane manualnie.

W przypadku zadań delegowanych, informacje niezbędne do przygotowania sprawozdań

gromadzone są przez samorządy województw, ARR, FAPA, które są odpowiedzialne za ich

zebranie, weryfikację i przekazanie do ARiMR. Czynności związane z monitorowaniem realizacji

wdrażanych działań, gromadzeniem danych dotyczących wdrażania Programu oraz

przygotowaniem wymaganych procedurami sprawozdań prowadzi wydzielona komórka

organizacyjna (np. samodzielne stanowisko ds. monitoringu i sprawozdawczości). Ponadto

został udostępniony system informatyczny OFSA PROW DD, wspierający obsługę działań

delegowanych.

Strona 119

Komitet Monitorujący Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata

2007-2013

Komitet Monitorujący Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013

(KM PROW 2007-2013) działa zgodnie z art. 77 i art. 78 Rozporządzenia Rady (WE)

nr 1698/2005. Został on powołany Zarządzeniem nr 8 Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia

9 maja 2007 r. Szczegółowy zakres prac Komitetu określa regulamin określony uchwałą

nr 1 z dnia 4 września 2007 r. w sprawie przyjęcia Regulaminu Komitetu Monitorującego

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013.

W 2013 r. odbyły się 4 posiedzenia KM PROW 2007-2013. Podczas każdego z nich

przedstawiano i szczegółowo dyskutowano o stanie realizacji Programu.

1. W dniu 31 stycznia 2013 r. odbyło się XI posiedzenie Komitetu Monitorującego

PROW 2007-2013.

Podjęto Uchwałę Nr 77 w sprawie zmian tabel finansowych PROW 2007-2013 dotyczącą

zwiększenia budżetu działania „Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego

w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych oraz wprowadzenie odpowiednich działań

zapobiegawczych” (31,5 mln euro) i zmniejszenia budżetów działań: „Korzystanie z usług

doradczych przez rolników i posiadaczy lasów” (20 mln euro), „Uczestnictwo rolników w

systemach jakości żywności” (11 mln euro), oraz „Wspieranie gospodarstw niskotowarowych”

(0,5 mln euro).

Zaprezentowano i omówiono wyniki badań ewaluacyjnych:

„Szanse i zagrożenia oraz potencjalne kierunki rozwoju obszarów wiejskich

w Polsce w ujęciu regionalnym”. Wykonawca: konsorcjum firm Agrotec Sp. zo.o. oraz PAN

IGiPZ,

„Ocena funkcjonowania systemu doradztwa rolniczego w Polsce w kontekście spełniania

warunkowości ex ante zawartej w projekcie rozporządzenia PE i Rady w sprawie wsparcia

rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów

Wiejskich”. Wykonawca: Collect Consulting SA,

„Ocena funkcjonowania lokalnych grup działania realizujących lokalną strategię rozwoju w

ramach PROW 2007 – 2013”. Wykonawca: PSDB Sp. z o.o.

Strona 120

Raporty z ww. badań zostały zamieszczone na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa i

Rozwoju Wsi.

Przedstawiciele MRiRW przekazali członkom Komitetu również informacje

o stanie prac nad projektem rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady

w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Funduszu Rolny na rzecz

Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) po 2013 roku oraz założeniach dotyczących programu

rozwoju obszarów wiejskich na lata 2014-2020.

2. W dniach 20-21 czerwca 2013 r. odbyło się XII posiedzenie Komitetu Monitorującego

PROW 2007-2013.

Przedstawiciele instytucji zarządzającej przedstawili projekt Sprawozdania Rocznego

z realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 za 2012 rok, a KM

PROW 2007-2013 przyjął uchwałę o jego akceptacji.

Podjęto również dwie uchwały w sprawie zmian Programu, które dotyczyły:

zwiększenia budżetu działania „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju” i zmniejszenia budżetu

działania „Funkcjonowanie lokalnej grupy działania, nabywanie umiejętności i aktywizacja” (20

mln euro),

zwiększenia budżetu działania „Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego

w wystąpienia klęsk żywiołowych oraz wprowadzenie odpowiednich działań zapobiegawczych”

(38 mln euro) i zmniejszenia budżetów działań: „Uławianie startu młodym rolnikom” (28 mln

euro) oraz „Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów” (10 mln euro).

W dniu 21 czerwca 2013 r. odbyły się wizyty studyjne, podczas których członkowie Komitetu

zapoznali się z projektami współfinansowanymi w ramach PROW 2007-2013 w województwie

mazowieckim. Wizytowane projekty zostały zrealizowane na obszarze funkcjonowania Lokalnej

Grupy Działania „Razem dla Radomki”. Członkowie komitetu odwiedzili również

Demonstracyjne Gospodarstwo Ekologiczne w Chwałowicach oraz Centrum Praktycznego

Szkolenia w zakresie Małego Przetwórstwa w Radomiu, prowadzone przez CDR w Brwinowie,

Odział w Radomiu.

3. W dniu 11 października 2013 r. odbyło się XIII posiedzenie Komitetu Monitorującego

PROW 2007-2013.

Podjęto uchwałę Nr 83 w sprawie zatwierdzenia zmian tabel finansowych Programu Rozwoju

Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Komitet zaakceptował zwiększenie budżetu działania

„Program rolnośrodowiskowy” (57 743 656 euro) i zmniejszenia budżetu działania

„Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej”.

http://www.minrol.gov.pl/pol/content/download/42338/233909/file/Za%C5%82.%20do%20uch.80%20sprawozdanie.rar

http://www.minrol.gov.pl/pol/content/download/42338/233909/file/Za%C5%82.%20do%20uch.80%20sprawozdanie.rar

http://www.minrol.gov.pl/pol/content/download/42341/233921/file/Uch.80.pdf

http://www.minrol.gov.pl/pol/Wsparcie-rolnictwa-i-rybolowstwa/PROW-2007-2013/Dzialania-PROW-2007-2013/OS-4-LEADER/Wdrazanie-lokalnych-strategii-rozwoju

http://www.minrol.gov.pl/pol/Wsparcie-rolnictwa-i-rybolowstwa/PROW-2007-2013/Dzialania-PROW-2007-2013/OS-4-LEADER/Funkcjonowanie-lokalnej-grupy-dzialania-nabywanie-umiejetnosci-i-aktywizacja

Strona 121

4. W dniu 12 listopada 2013 r. odbyło się XIV posiedzenie Komitetu Monitorującego

PROW 2007-2013.

Podjęto uchwały w sprawie zmian Programu, które dotyczyły:

działania „Program rolnośrodowiskowy” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013

w zakresie wprowadzenia progów degresywności,

zmiany załącznika nr 15 Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013

w zakresie działania „Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy

oraz wprowadzanie instrumentów zapobiegawczych” poprzez wydłużenie czasu trwania

pomocy państwa dla działania 226 „Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego

przez katastrofy oraz wprowadzanie instrumentów zapobiegawczych” do 31 grudnia 2015 r.,

zmian tabel finansowych Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013 polegających na

zwiększeniu budżetu działania „Ułatwianie startu młodym rolnikom” (189 euro) oraz działania

„Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej” (31 mln euro). Został zmniejszony

budżet działania „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw”( 220 mln euro).

W 2013 r. KM PROW 2007-2013 podjął również 2 uchwały w ramach procedury obiegowej

(zgodnie z §1 pkt 720 Regulaminu Komitetu Monitorującego Program Rozwoju Obszarów

Wiejskich na lata 2007-2013), tj.:

uchwałę Nr 78 Komitetu Monitorującego Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-

2013 z dnia 28 marca 2013 r. w sprawie zatwierdzenia podziału środków w ramach działań:

„Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowywaniem rolnictwa

i leśnictwa", „Odnowa i rozwój wsi", „Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej"

objętych Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013

uchwałę Nr 79 Komitetu Monitorującego Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-

2013 z dnia 7 maja 2013 r. w sprawie wprowadzenia zmian w opisie działań informacyjno -

promocyjnych oraz Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich

na lata 2007-2013.

Wszystkie uchwały KM PROW 2007-2013 są publikowane na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi pod adresem:http://www.minrol.gov.pl/pol/Wsparcie-rolnictwa- i-rybolowstwa/PROW-2007-2013/Komitet-monitorujacy/Uchwaly-Komitetu-Monitorujacego PROW-

2007-2013.

20 § 1 ust 7 Regulaminu Komitetu Monitorującego Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 stanowi, iż „W przypadku spraw

nie cierpiących zwłoki lub spraw nie wymagających specjalnego posiedzenia przewodniczący może przesłać członkom Komitetu na piśmie

projekt uchwały w danej sprawie wraz z listem wyjaśniającym. Członkowie Komitetu powinni przesłać pisemną opinię co do projektu w

terminie określonym w liście wyjaśniającym. Komitet przyjmuje uchwałę, jeśli ewentualne głosy przeciwne stanowią nie więcej niż 15% liczby

członków komitetu z prawem głosu”.

http://www.minrol.gov.pl/pol/Wsparcie-rolnictwa-i-rybolowstwa/PROW-2007-2013/Komitet-monitorujacy/Uchwaly-Komitetu-Monitorujacego%20PROW-2007-2013



Strona 122

IV.2. Zmiany PROW 2007-2013 w 2013 roku

W 2013 roku, w oparciu o przepisy rozporządzenia Komisji (WE) nr 1974/2006, instytucja

zarządzająca PROW 2007-2013, trzykrotnie przekazała Komisji Europejskiej propozycje zmian

Programu.

1. Dnia 7 czerwca 2013 r. instytucja zarządzająca PROW 2007-2013 przesłała Komisji

Europejskiej pierwszy pakiet zmian Programu.

Przedkładany projekt zmian PROW 2007-2013 dotyczył:

1) realokacji środków finansowych na działanie „Przywracanie potencjału produkcji rolnej

zniszczonego w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych oraz wprowadzenie odpowiednich

działań zapobiegawczych” z działań „Korzystanie z usług doradczych przez rolników

i posiadaczy lasów”, „Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności” oraz

„Wspieranie gospodarstw niskotowarowych”,

2) realokacji środków finansowych na działanie „Podstawowe usługi dla gospodarki

i ludności wiejskiej” z działań: „Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej

z rozwojem i dostosowywaniem rolnictwa i leśnictwa” oraz „Odnowa i rozwój wsi”.

Komisja Europejska zatwierdziła proponowane zmiany w dniu 30.07.2013 r. (pismo znak:

JSB/JW/ZF/ldz. D(2013)2932392).

2. Dnia 16 września 2013 r. instytucja zarządzająca PROW 2007-2013 przesłała Komisji

Europejskiej drugi pakiet zmian Programu.


1) realokacji środków na działanie „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju” z działania

„Funkcjonowanie lokalnej grupy działania, nabywanie umiejętności i aktywizacja”,

2) realokacji środków na działanie „Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w

wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych oraz wprowadzenie odpowiednich działań

zapobiegawczych” z działań: „Ułatwianie startu młodym rolnikom”.


JSB/JW./ldz. D(2013) 3745285).

http://www.minrol.gov.pl/pol/Wsparcie-rolnictwa-i-rybolowstwa/PROW-2007-2013/Dzialania-PROW-2007-2013/OS-4-LEADER/Wdrazanie-lokalnych-strategii-rozwoju

http://www.minrol.gov.pl/pol/Wsparcie-rolnictwa-i-rybolowstwa/PROW-2007-2013/Dzialania-PROW-2007-2013/OS-4-LEADER/Funkcjonowanie-lokalnej-grupy-dzialania-nabywanie-umiejetnosci-i-aktywizacja

Strona 123

3. Dnia 26 listopada 2013 r. instytucja zarządzająca PROW 2007-2013 przesłała Komisji

Europejskiej trzeci pakiet zmian Programu.


1) zastosowania mechanizmu degresywności i limitu powierzchni w działaniu „Program

rolnośrodowiskowy”,

2) zwiększenia limitów zwierząt wspieranych w ramach Pakietu 7. Zachowanie

zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie w działaniu „Program

rolnośrodowiskowy”,

3) zmiany załącznika nr 15 Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 -2013

polegającą na wydłużeniu czasu trwania pomocy państwa dla działania 226 „Odtwarzanie

potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy oraz wprowadzanie

instrumentów zapobiegawczych” do 31 grudnia 2015 r.,

4) realokacji środków na wsparcie projektów dotyczących różnorodności biologicznej

w ramach działania „Program rolnośrodowiskowy”. Środki (w kwocie ok. 58 mln euro)

zostały przesunięte z działania „Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej”

w zakresie Internetu szerokopasmowego,

5) realokacji środków na działanie „Ułatwienie startu młodym rolnikom” (w kwocie 189

mln euro) i działanie „Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej” (w kwocie

31 mln euro) z działania „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw”.


ZF/JW./Lvdz D(2014)159618).

Strona 124

IV.3. Podsumowanie głównych problemów napotkanych podczas zarządzania

Programem

W niniejszym rozdziale opisane zostały główne problemy, które wystąpiły w 2013 r. podczas

wdrażania Programu, a także najważniejsze działania zaradcze.

Ponadto, w załączniku nr 1 do sprawozdania znajduje się pełne zestawienie nowelizacji

przepisów krajowych dotyczących Programu, w tym rozporządzeń wdrożeniowych dla

poszczególnych działań PROW, natomiast w rozdziale IV.2 omówiono zmiany dokumentu

programowego zatwierdzone przez Komitet Monitorujący i przedłożone Komisji Europejskiej.

Działanie „Ułatwianie startu młodym rolnikom”

W trakcie wdrażania działania stwierdzono możliwość stosowania różnego podejścia do

sposobu obliczania wysokości zwrotów pomocy w przypadku niespełnienia przez beneficjenta

więcej niż jednego warunku lub nieprzedłożenia w ARiMR więcej niż jednego dokumentu.

Wątpliwości dotyczyły sumowania wysokości zwrotów pomocy. W 2013 r. doprecyzowano

przepisy rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków

i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania, poprzez jednoznaczne ujęcie

kwestii sumowania sankcji, przy jednoczesnym obniżeniu do 3% wysokości sankcj i za

nieprzedłożenie w terminie dokumentów.

Ponadto, ze względu na liczne przypadki niewywiązania się, z przyczyn niezależnych od

beneficjentów, ze zobowiązania do uzupełnienia wykształcenia w terminie 3 lat od dnia

doręczenia decyzji o przyznaniu pomocy, podjęto prace nad odpowiednią zmianą przepisów

rozporządzenia (prace te zakończono już w 2014 r.). Nowelizacja polega na rozszerzeniu listy

kategorii siły wyższej lub wyjątkowych okoliczności o przyczyny nieuzupełnienia wykształcenia,

wynikające z cyklu nauczania lub terminu egzaminu zawodowego, oraz wydłużenie w takich

przypadkach okresu na uzupełnienie wykształcenia o dodatkowe 9 miesięcy.

Strona 125

Działanie „Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów”

W odpowiedzi na pojawiające się sygnały o nieprawidłowościach w świadczeniu i rozliczaniu

usług doradczych przez prywatne akredytowane podmioty doradcze kontynuowano działania

naprawcze podjęte już w 2012 r. Działania te miały na celu wzmocnienie systemu kontroli w

zakresie spełniania przez akredytowane podmioty doradcze warunków do udzielenia im

akredytacji i warunków dotyczących sposobu i jakości świadczenia usług doradczych objętych

akredytacją. Wśród tych działań należy wymienić:

1. zmianę rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 kwietnia 2008 r.

w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach

ww. działania, w zakresie zaostrzenia:

zasad przyznawania pomocy, poprzez zniesienie możliwości dokonywania cesji płatności na

rzecz upoważnionego podmiotu oraz wprowadzenie obowiązku parafowania każdej strony

umowy cywilno-prawnej na świadczenie usług zawieranej pomiędzy tymi podmiotami,

zasad rozliczenia usługi doradczej, poprzez wprowadzenie obowiązku rozliczenia

bezgotówkowego przeprowadzonego poleceniem przelewu na rachunek bankowy;

2. wzmożone kontrole na miejscu (u rolnika), w celu zbadania każdego przypadku pod kątem

wystąpienia nieprawidłowości w odniesieniu do niewłaściwie świadczonej usługi doradczej.

Działanie „Modernizacja gospodarstw rolnych”

W działaniu „Modernizacja gospodarstw rolnych” tryb przyznawania i wypłaty pomocy

przewiduje możliwość występowania przez wnioskodawców o wydłużenie terminu na

wykonanie określonych czynności w toku postępowania w sprawie przyznania lub wypłaty

pomocy. Podmiot wdrażający mógł wyrazić zgodę na wydłużenie tego terminu do 6 miesięcy.

Rozwiązanie to oddalało w czasie moment zakończenia weryfikacji wniosków o przyznanie

pomocy. W związku ze zbliżającą się datą zakończenia realizacji Programu zaistniała

konieczność usprawnienia procesu oceny wniosków. W związku z tym dokonano skrócenia

okresu, o który jest możliwe przedłużenie terminu na wykonanie określonych czynności w toku

postępowania w sprawie przyznania pomocy z 6 miesięcy do 30 dni. Ponadto, w związku ze

zdarzającymi się przekroczeniami terminów dotyczących zakończenia przez beneficjentów

realizacji operacji lub złożenia wniosku o płatność ostateczną, co powodowałoby odmowę

wypłaty pomocy dla beneficjentów, którzy zrealizowali inwestycję i osiągnęli jej cel,

wprowadzono przepisy umożliwiające ARiMR udzielenie zgody na zakończenie operacji po

upływie wskazanych w umowie terminów, o nie więcej niż 6 miesięcy. Pozostawiono jednak

datę 30 czerwca 2015 r. jako ostateczny termin złożenia wniosków o płatność.

Strona 126

Działanie „Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej”

W 2013 roku wprowadzono zmiany w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi

w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach ww.

działania. W związku ze zdarzającymi się przekroczeniami terminów dotyczących zakończenia

przez beneficjentów realizacji operacji lub złożenia wniosku o płatność ostateczną, co

powodowałoby odmowę wypłaty pomocy dla beneficjentów, którzy zrealizowali inwestycję i

osiągnęli jej cel, wprowadzono zapisy umożliwiające ARiMR udzielenie zgody na zakończenie

operacji po upływie wskazanych w umowie terminów, o nie więcej niż 6 miesięcy.

Pozostawiono jednak datę 30 czerwca 2015 r. jako ostateczny termin złożenia wniosków o

płatność.

W celu lepszego ukierunkowania pomocy, w ramach nowelizacji rozporządzenia, wskazano

podmioty mające pierwszeństwo w zakresie możliwości uzyskania pomocy, a także

ustanowiono kryteria wyboru operacji (odchodząc od zasady udzielania wsparcia według

kolejności złożenia wniosku o przyznanie pomocy).

W obowiązującym wcześniej rozporządzeniu MRiRW wskazano warunek dotyczący

ekonomicznego uzasadnienia operacji. Problemy interpretacyjne tak sformułowanego zapisu

spowodowały, że w ramach nowelizacji określono kryteria, według których ocenia się

zasadność ekonomiczną operacji, szczególnie w zakresie racjonalności jej kosztów i oceny

zdolności wnioskodawcy do jej zrealizowania i osiągnięcia tym samym jej celów.

Działanie „Program rolnośrodowiskowy”

Dotychczas obowiązujące rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie

szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania

„Program rolnośrodowiskowy” było wielokrotnie nowelizowane. Wprowadzanie zmian miało na

celu uproszczenie przepisów oraz ich ujednolicenie z przepisami dotyczącymi płatności

bezpośrednich w związku ze stosowaniem jednego wniosku o przyznanie płatności. Ponadto,

przy wprowadzaniu zmian wykorzystano doświadczenia z realizacji działania. Z tego względu

w 2013 roku zostało wprowadzone rozporządzenie uwzględniające dotychczasowe zmiany

i uchylające dotychczas obowiązujące rozporządzenie. Ponadto, doświadczenia wynikające

z realizacji działania w roku 2013 spowodowały konieczność wprowadzenia dalszych zmian

w rozporządzeniu. Najważniejsze zmiany odnosiły się przede wszystkim do kwestii: zasad

przyznawania płatności w przypadku przeniesienia posiadania gospodarstwa, śmierci rolnika

lub następstwa prawnego, nieuruchamiania naborów w ramach wariantów sadowniczych

Pakietu 2. Rolnictwo ekologiczne.

Strona 127

Działanie „Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne”

W 2013 roku zaistniała potrzeba doprecyzowania przepisów dotyczących postępowania w

przypadku stwierdzonych niezgodności w wyniku wizytacji na miejscu oraz przepisów

związanych z wymogiem przekwalifikowania na las zalesionego gruntu. Ponadto stwierdzono,

że termin na złożenie wniosku o pomoc przez przejmującego grunty objęte zobowiązaniem

zalesieniowym jest zbyt krótki (35 dni) i należy go wydłużyć do 3 miesięcy. W związku z tym

wprowadzono odpowiednie zmiany w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi

w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach ww.

działania.

Działanie „Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy

oraz wprowadzanie instrumentów zapobiegawczych”

W związku z faktem, iż w 2012 r. na obszarach będących pod nadzorem Regionalnej Dyrekcji

Lasów Państwowych (RDLP) w Toruniu i RDLP Gdańsk wystąpiła klęska trąby powietrznej,

zaistniała potrzeba uaktualnienia listy nadleśnictw uprawnionych do ubiegania się o pomoc w

ramach Schematu I ww. działania. Ponadto konieczne było dostosowanie przepisów

rozporządzenia do regulacji zawartych w unijnych rozporządzeniach dotyczących przepisów

przejściowych, zgodnie z którymi zobowiązania w ramach działań inwestycyjnych (w tym

również w przypadku działania 226) będzie można podejmować do końca 2015 r.

W związku z powyższym w 2013 r. zmieniono rozporządzenie Ministra Rolnictwa

i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w

ramach ww. działania.

Działania „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej” oraz „Tworzenie

i rozwój mikroprzedsiębiorstw”

W ramach ww. działań wspiera się różnego rodzaju działalności pozarolnicze, wymienione

w przepisach krajowych na podstawie Polskiej Klasyfikacji Działalności.

Odnotowano, że duży udział we wspieranych działalnościach mają działalności usługowe

wspomagające produkcję roślinną i zwierzęcą. W związku z tym, ze względu na potrzebę

rozwoju również innych rodzajów działalności na obszarach wiejskich, zrezygnowano ze

wsparcia tego rodzaju działalności gospodarczej na obszarach wiejskich.

Strona 128

W ww. działaniach określono, że o pomoc może ubiegać się osoba fizyczna, która jest

pełnoletnia i nie ukończyła 60 roku życia – jest to jedno z kryteriów definiujących grupę

docelową, do której kierowana jest pomoc. W związku z prognozami Głównego Urzędu

Statystycznego dotyczącymi starzenia się społeczeństwa uznano, że uzasadnione jest

wspieranie aktywności zawodowej obywateli, którzy chcą prowadzić taką aktywność bez

względu na wiek i zrezygnowano z tego kryterium.

W ww. działaniach tryb przyznawania i wypłaty pomocy przewiduje możliwość występowania

przez wnioskodawców o wydłużenie terminu na wykonanie określonych czynności w toku

postępowania w sprawie przyznania lub wypłaty pomocy. Podmiot wdrażający mógł wyrazić

zgodę na wydłużenie tego terminu do 6 miesięcy. Rozwiązanie to oddalało w czasie moment

zakończenia rozpatrywania wniosków o przyznanie pomocy. W związku ze zbliżającą się datą

zakończenia realizacji Programu zaistniała konieczność usprawnienia procesu oceny wniosków.

W związku z tym dokonano skrócenia okresu, o który jest możliwe przedłużenie terminu na

wykonanie określonych czynności w toku postępowania w sprawie przyznania pomocy

z 6 miesięcy do 30 dni.

Ponadto, w związku ze zdarzającymi się przekroczeniami terminów dotyczących zakończenia

przez beneficjentów realizacji operacji lub złożenia wniosku o płatność ostateczną, co

powodowałoby odmowę wypłaty pomocy dla beneficjentów, którzy zrealizowali inwestycję i

osiągnęli jej cel, wprowadzono przepisy umożliwiające ARiMR udzielenie zgody na zakończenie

operacji po upływie wskazanych w umowie terminów, o nie więcej niż 6 miesięcy.

Pozostawiono jednak datę 30 czerwca 2015 r. jako ostateczny termin złożenia wniosków

o płatność.

Działanie „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju”

W związku z potrzebą podniesienia poziomu zakontraktowania środków w ramach działania

413 „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju”, a tym samym zwiększenia liczby składanych

wniosków o przyznanie pomocy, w roku 2013 rozpoczęto procedurę zmiany przepisów

rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków i trybu

przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej w ramach ww. działania. Nowelizacja, mając

na celu zachęcenie beneficjentów do składania wniosków o przyznanie pomocy w ramach

ostatnich konkursów ogłaszanych przez LGD, wydłuża termin w jakim możliwe jest

realizowanie operacji oraz składanie wniosków o płatność ostateczną z 31 grudnia 2014 r. do

31 marca 2015 r. Dodatkowo z uwagi na wysoki poziom odrzuconych wniosków o przyznanie

pomocy w ramach tego działania (od ok. 5% w przypadku operacji typu „Odnowa i rozwój

wsi” aż po prawie 50% w ramach operacji typu „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw”)

umożliwiono wybór operacji w ramach ostatnich konkursów do 150% limitu zamiast

dotychczasowych 120%. Taki zabieg powinien pozwolić na pełne wykorzystanie dostępnego

w ramach danej LSR limitu.

Strona 129

W ww. działaniu tryb przyznawania i wypłaty pomocy przewiduje możliwość występowania

przez wnioskodawców o wydłużenie terminu na wykonanie określonych czynności w toku

postępowania w sprawie przyznania lub wypłaty pomocy. Podmiot wdrażający mógł wyrazić

zgodę na wydłużenie tego terminu do 6 miesięcy. Rozwiązanie to oddalało w czasie moment

zakończenia rozpatrywania wniosków o przyznanie pomocy. W związku ze zbliżającą się datą

zakończenia realizacji Programu zaistniała konieczność usprawnienia procesu oceny wniosków.

W związku z tym dokonano skrócenia okresu, o który jest możliwe przedłużenie terminu na

wykonanie określonych czynności w toku postępowania w sprawie przyznania pomocy

z 6 miesięcy do 30 dni.

Przewiduje się, że finalizacja prac nad nowelizacją rozporządzenia nastąpi w pierwszej połowie

2014 r.

Strona 130

Roczne spotkanie przeglądowe PROW 2007-2013 za rok 2013

Zgodnie z art. 83 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 w dniu 18 grudnia 2013 r. odbyło

się roczne spotkanie przeglądowe PROW 2007-2013. Podczas spotkania omówniono m.in.

kwestie dotyczące:

sprawozdania z realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013

za 2012 rok,

postępu w realizacji PROW 2007-2013 od października 2013 r.,

Krajowego Planu Strategicznego,

wyników audytu z 2013 r. dotyczącego wsparcia rolnictwa ekologicznego (jabłonie),

modyfikacji PROW 2007-2013 wysłannej przez stronę polską w dniu 26 listopada 2013 r.,

systemu Jakości Mięsa w Polsce (QMP) (postęp dokonany od czasu zatwierdzenia

systemu przez służby KE).

Podczas spotkania zostały również omówione kwestie dotyczące przyszłego okresu

programowania 2014 -2020.

Informacje dotyczące sposobu realizacji postulatów w zakresie PROW 2007-2013 zgłoszonych

przez przedstawicieli Komisji Europejskiej na rocznym spotkaniu przeglądowym

PROW 2007-2013 za 2013 r. przedstawione zostały poniżej.

1. Krajowy Plan Strategiczny

Polska przekazała KE zmodyfikowany Krajowy Plan Strategiczny przed 30 czerwca 2013 r.,

tj. w terminie, który jest zgodny z art. 3 ust. 3 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1974/2006 z

dnia 15 grudnia 2006 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady

(WE) nr 1698/2005 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz

Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i jest ostatecznym terminem

przekazania takich zmian.

Podczas spotkania rocznego omówiono uwagi KE dotyczące przedstawionej modyfikacji KPS.

Ze względu na brak formalnej możliwości uwzględnienia tych uwag w treści KPS, Polska

przekaże swoje wyjaśnienia do zgłoszonych przez KE wątpliwości przy okazji „Sprawozdania

zbiorczego z realizacji KPS”, które zostanie przekazane do KE nie później niż do dnia

1 października 2014 r.

Strona 131

2. Działanie „Program rolnośrodowiskowy”

KE- Przedstawiciele KE poprosili o przedstawienie przez Polskę strategii rolnictwa

ekologicznego, jako dokumentu stanowiącego podstawę do przyszłego PROW 2014-2020.

PL – W dniu 20 maja 2014 r. kierownictwo MRiRW zaakceptowało dokument pn. „Ramowy

Plan Działań dla Żywności i Rolnictwa Ekologicznego w Polsce na lata 2014-2020”. Dokument

został przekazany do konsultacji społecznych.

3. Działanie „Ułatwianie startu młodym rolnikom”

KE – Władze PL zostały poinformowane, że w połowie stycznia 2014 r. otrzymają uwagi

dotyczące modyfikacji PROW 2007-2013, która dotyczyła m.in. propozycji przesunięcia środków z działania „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw” do działań „Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej” oraz „Ułatwianie startu młodym rolnikom”. W celu ułatwienia procesu zatwierdzania ww. zmiany Programu, służby KE zaleciły rozważenie

następujących kwestii dotyczących działania „Ułatwianie startu młodym rolnikom”:

1) zwiększenie wysokości premii dla młodego rolnika do 25 000 euro,

2) utrzymanie w gospodarstwie młodego rolnika przynajmniej jednego miejsca pracy

przynajmniej przez jeden rok – 1 AWU (roczna jednostka pracy),

3) wprowadzenie minimum punktowego, od którego może być przyznana pomoc.

PL- Zalecenie nr 1 zostało zrealizowane poprzez dokonanie odpowiedniej zmiany w Programie

Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (14. modyfikacja) oraz rozporządzeniu

Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 października 2007 roku w sprawie szczegółowych

warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Ułatwianie startu

młodym rolnikom” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013.

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 kwietnia 2014 r. zmieniające

rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej

w ramach działania „Ułatwianie startu młodym rolnikom” objętego Programem Rozwoju

Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 zostało opublikowane w dniu 18 kwietnia 2014 r.

i weszło w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, tj. 19 kwietnia 2014 r.

(Dz. U z 2014 r. poz. 501). Kwota premii została podwyższona z 75 000 zł do 100 000 zł

(24 154,6 euro), zgodnie z zaleceniem Komisji Europejskiej.

Strona 132

Zalecenie nr 2 było przedmiotem oficjalnych konsultacji z Komisją Europejską.

W piśmie z dnia 23 stycznia 2014 r. strona polska, odnosząc się do kwestii zapewnienia

przynajmniej jednego miejsca pracy w gospodarstwie młodego rolnika, zauważyła, iż

w polskich warunkach gospodarstwa o powierzchni powyżej 10 ha zapewniają ponad 1 AWU.

A zatem, kryterium w zakresie minimalnej powierzchni gospodarstwa (średnia krajowa, która

w roku 2012 wyniosła 10,38 ha), gwarantuje wspieranie wyłącznie takich gospodarstw, któ re

dzięki odpowiedniemu areałowi zapewniają młodemu rolnikowi pracę w wymiarze co najmniej

1 etatu w pełnym wymiarze pracy (1 AWU). Odpowiadając na stanowisko PL, Komisja

Europejska, pismem z dnia 24 stycznia 2014 r., znak: ZF/JW/lvdz D(2014) 159618,

zaakceptowała ww. argumentację i wyraziła zgodę na dokonanie realokacji.

Zalecenie nr 3 zostało zrealizowane poprzez wprowadzenie minimum punktowego, od którego

może być przyznana pomoc, w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17

października 2007 roku w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy

finansowej w ramach działania „Ułatwianie startu młodym rolnikom” objętego Programem

Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra

Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 kwietnia 2014 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie

szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania

„Ułatwianie startu młodym rolnikom” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na

lata 2007-2013, w pierwszej kolejności pomoc przysługuje wnioskodawcom, którzy uzyskali

największą liczbę punktów, przy czym pomoc jest przyznawana, jeżeli wnioskodawca uzyskał

co najmniej 7 punktów. Określenie minimum punktowego na ww. poziomie jest wynikiem

m.in. konsultacji publicznych i uzgodnień międzyresortowych projektu rozporządzenia

zmieniającego.

Strona 133

IV.4. Wykorzystanie Pomocy technicznej przez podmioty zaangażowanie

w realizację Programu




(EFRROW)


266 600 000 199 950 000 59,50 53,96

Wnioski o przyznanie Pomocy technicznej przyjmowane są od dnia 11 marca 2009 r. Nabór

wniosków ma charakter ciągły. Do końca okresu sprawozdawczego wpłynęło 2 616 wniosków

na kwotę 762 481 065,59 zł, z czego w ramach:

Schematu I – 969 wniosków na kwotę 590 779 659,80 zł,

Schematu II – 399 wniosków na kwotę 55 640 326,64 zł,

Schematu III – 1 248 wniosków na kwotę 116 061 079,15 zł.

W okresie objętym sprawozdaniem w ramach Pomocy technicznej wpłynęły 683 wnioski na

łączną kwotę wnioskowaną 155 281 374,02 zł, z czego w ramach:

Schematu I – 222 wnioski na kwotę 107 663 568,87 zł,

Schematu II – 93 wnioski na kwotę 11 465 268,35 zł,

Schematu III – 368 wniosków na kwotę 36 152 536,80 zł.

Do końca 2013 r. podpisano 2 409 umów na kwotę 663 033 838,68 zł, co stanowi 59,50%

limitu przeznaczonego na realizację Pomocy technicznej, z czego w ramach:

Schematu I – 864 umowy na kwotę 502 892 795 zł,

Schematu II – 376 umów na kwotę 52 703 828,68 zł,

Schematu III – 1 169 umów na kwotę 107 437 215 zł.

W okresie sprawozdawczym podpisano 655 umów na kwotę 145 733 756 zł21.

Do końca okresu objętego sprawozdaniem do Centrali ARiMR wpłynęły 2 354 wnioski o

płatność na kwotę 633 784 701,40 zł. Zrealizowano na rzecz 22 beneficjentów 2 216 płatności

na kwotę 599 539 918,89 zł, z czego w ramach:

Schematu I - 841 płatności na kwotę 462 217 084,05 zł, w tym w okresie

sprawozdawczym 233 płatności na kwotę 147 620 450,16 zł,

21Informacje dotyczące realizacji Pomocy technicznej w okresie sprawozdawczym w rozdziale IV.2 sprawozdania okresowego

za 2013 r. zostały wyliczone jako różnica danych w ujęciu kumulatywnym na dzień 31 grudnia 2013 r. i na dzień 31 grudnia

2012 r. Podana kwota nie zawiera aneksów zawartych w 2013 r.

Strona 134

Schematu II - 355 płatności na kwotę 46 956 645,39 zł, w tym w okresie

sprawozdawczym

89 płatności na kwotę 8 639 421,61 zł,

Schematu III – 1 020 płatności na kwotę 90 366 189,45 zł, w tym w okresie

sprawozdawczym

382 płatności na kwotę 34 567 400,29 zł.

W okresie sprawozdawczym kwota zrealizowanych płatności wyniosła 143 120 451,64 zł.

Efekty realizacji Pomocy technicznej

Do końca 2013 r. zkończono realizację 1 428 opracji.

Schemat I Wzmocnienie systemu zarządzania, monitorowania, wdrażania, kontroli

i oceny stopnia realizacji Programu:

sfinansowano ponad 12 tys. etatów dla ponad 15 tys.pracowników22,

zakupiono 2 971 jednostek sprzętu komputerowego,

sfinansowano blisko 240 tys. szkoleń krajowych, 542 kursów językowych, 225 studiów

podyplomowych, 83,33 szkoleń zagranicznych oraz 47 zagranicznych wizyt studyjnych i

stazy,

wykonano 77 638 kontroli,

wykonano 197 ekspertyz,

zakupiono 338 sztuk systemów informatycznych,

sfinansowano 20 posiedzeń Komitetu Monitorującego oraz 24 posiedzeń grup roboczych

KM,

zakupiono 16 środków transportu,

sfinansowano 2 oceny realizacji Programu,

22Dane ujęte narastająco od początku wdrażania pomocy technicznej, opracowane w oparciu o informacje przekazane przez

beneficjentów w ramach wniosków o płatność.

Strona 135

Schemat II Działania informacyjne i promocyjne:

opracowano oraz wydano 2 073 165 sztuk materiałów informacyjnych (w tym publikacji)

oraz 839 455 sztuk materiałów promocyjnych (w tym gadżetów),

sfinansowano 282 948 działań promocyjnych w mediach,

zorganizano 1 944 konferencji, spotkań promocyjno-informacyjnych dla 245 507

uczestników,

przygotowano 93 481,5 tablic lub znaków informacyjnych,

zrealizowano 99 szkoleń krajowych dla pracowników zajmujących się działaniami

informacyjnymi i promocyjnymi,

zakupiono 25 jednostek sprzętu komputerowego,

sfinansowano 31,99 etatów dla 40 pracowników (oprócz pracowników zatrudnionych

w punktach informacyjnych) oraz 7,36 etatów dla 8 pracowników w punktach

informacyjnych23,

sfinansowano 4 studia podyplomowe dla pracowników zajmujących się działaniami

informacyjnymi i promocyjnymi,

Schemat III Stworzenie i utrzymanie krajowej sieci obszarów wiejskich (KSOW):

na potrzeby stworzenia i utrzymania struktury KSOW:

przeprowadzono 255 szkoleń krajowych,

sfinansowano 524,64 etatów dla 665 pracowników 23,

zakupiono 93 jednostek sprzętu komputerowego,

sfinansowano 210,5 spotkań dotyczących KSOW, 24 zagranicznych wizyt/staży

studyjnych, 17 kursów językowych i 3 studiów podyplomowych,

wydano 500 broszur i publikacji,

na potrzeby realizacji planu działania KSOW:

opracowano oraz wydano 2 728 644 sztuk materiałów informacyjno - promocyjnych

(w tym publikacji) oraz 473 277 sztuk materiałów informacyjno - promocyjnych (w tym

gadżetów reklamowych),

zorganizowano 2 015 konferencji, spotkań promocyjno-informacyjnych dla 483 949

uczestników,

sfinansowano 316 wizyt w krajach Unii Europejskiej oraz 123 krajowych wizyt

studyjnych,

zorganizowano 457 targów/wystaw,

wykonano 54 ekspertyz i analiz.

23Dane ujęte narastająco od początku wdrażania pomocy technicznej, opracowane w oparciu o informacje przekazane przez

beneficjentów w ramach wniosków o płatność.

Strona 136

IV.4.1 Wykorzystanie Pomocy technicznej przez instytucję zarządzającą

Do końca 2013 r. instytucja zarządzająca złożyła 225 wniosków o przyznanie Pomocy

technicznej na kwotę 193 629 032,01 zł, w tym w okresie sprawozdawczym

54 wnioski na kwotę 40 502 270 zł. Podpisano 217 umów na kwotę 189 651 152 zł,

w tym w okresie sprawozdawczym 55 umów na kwotę 40 463 392 zł.

Podpisane umowy dotyczyły:

wzmocnienia systemu zarządzania, monitorowania, kontroli i oceny stopnia realizacji

Programu – 105 umów na kwotę 142 510 357 zł, w tym w okresie sprawozdawczym - 26

umów na kwotę 29 749 365 zł,

stworzenia i utrzymania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich – 81 umów na kwotę

22 305 296 zł, w tym w okresie sprawozdawczym 23 umowy na kwotę

5 705 790 zł,

wdrożenia sprawnego i efektywnego funkcjonowania systemu informacji i promocji

PROW oraz następnego okresu programowania – 31 umów na kwotę 24 835 499 zł,

w tym w okresie sprawozdawczym - 6 umów na kwotę 5 008 237 zł.

Do końca okresu sprawozdawczego instytucja zarządzająca zakończyła realizację 189 operacji

na kwotę 180 472 434,06 zł. W okresie sprawozdawczym dokonano rozliczenia 58 operacji na

kwotę 84 781 781,30 zł.

50%

15%

35%

Schemat I Schemat II Schemat III


Wykres IV-1 Struktura operacji zrealizowanych przez instytucję zarządzającą w ramach

Pomocy technicznej PROW 2007-2013.

Strona 137

IV.4.2 Wykorzystanie Pomocy technicznej przez podmioty wdrażające

Podmioty wdrażające PROW 2007-2013 do końca 2013 r. złożyły 2 375 wniosków

o przyznanie Pomocy technicznej na kwotę 558 322 879,43 zł, w tym w okresie

sprawozdawczym 625 wniosków na kwotę 112 729 955,02 zł.

Do końca okresu sprawozdawczego podpisano 2 177 umów na kwotę 463 857 271,68 zł, w tym

w okresie sprawozdawczym 596 umów na kwotę 103 313 670 zł.

Podpisane do końca okresu sprawozdawczego umowy dotyczyły:

stworzenia i utrzymania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich – 1 088 umów na kwotę

85 131 919 zł, w tym w okresie sprawozdawczym - 321 umów na kwotę 27 501 405 zł,

umożliwienia sprawnego funkcjonowania podmiotów odpowiedzialnych za zarządzanie,

wdrażanie, kontrolę, monitoring i ocenę PROW – 744 umowy na kwotę 350 857 023 zł,

w tym w okresie sprawozdawczym - 192 umowy na kwotę 69 970 407 zł,

wdrożenia sprawnego i efektywnego funkcjonowania systemu informacji i promocji

PROW oraz następnego okresu programowania – 345 umów na kwotę 27 868 329,68 zł,

w tym w okresie sprawozdawczym - 83 umowy na kwotę 5 841 858 zł.

Do końca okresu sprawozdawczego podmioty wdrażające zakończyły realizację 1 906 operacji

na kwotę 404 302 136,50 zł. W okresie sprawozdawczym dokonano rozliczenia 617 operacji

101 981 605,81 zł.

Strona 138

34%

16%

49%

Schemat I Schemat II Schemat III

Źródło: opracowanie własne na podstawie dane ARiMR

Wykres IV-2 Struktura operacji zrealizowanych przez podmioty wdrażające

w ramach Pomocy technicznej PROW 2007-2013.

Strona 139

IV.4.3 Wykorzystanie Pomocy technicznej przez pozostałe podmioty zaangażowane

w realizację Programu

Do końca 2013 r. pozostałe podmioty zaangażowane w realizację Programu tj. Ministerstwo

Finansów oraz Urząd Zamówień Publicznych złożyły łącznie 16 wniosków o przyznanie Pomocy

technicznej na kwotę 10 529 154,15 zł. W okresie sprawozdawczym Ministerstwo Finansów

oraz Urząd Zamówień Publicznych złożyły 4 wnioski o przyznanie Pomocy technicznej na kwotę

2 049 149 zł.

Do końca okresu sprawozdawczego podpisano 15 umów na kwotę 9 525 415 zł. W okresie

sprawozdawczym podpisano 3 umowy z Ministerstwem Finansów oraz jedną z Urzędem

Zamówień Publicznych na kwotę 1 956 694 zł.

Do końca okresu sprawozdawczego zakończono realizację 14 operacji na kwotę

9 378 205,63 zł. W okresie sprawozdawczym dokonano rozliczenia 6 operacji na kwotę

2 346 001,16 zł.

Strona 140

IV.4.4 Wykorzystanie Pomocy technicznej na tworzenie i funkcjonowanie Krajowej

Sieci Obszarów Wiejskich

Do końca 2013 r. MRiRW, FAPA oraz samorządy województw złożyły łącznie 1 248 wniosków o

przyznanie pomocy na tworzenie i funkcjonowanie Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na kwotę

116 061 079,15 zł, w tym w okresie sprawozdawczym 368 wniosków na kwotę 36 152 536,80

zł. W ramach Schematu III Pomocy Technicznej podpisano 1 169 umów na kwotę

107 437 215 zł, w tym w okresie sprawozdawczym 344 umowy na kwotę 33 207 195 zł.

Umowy te dotyczyły:

realizacji planu działania KSOW – umowy na kwotę 26 091 207 zł,

funkcjonowania struktury KSOW – umowy na kwotę 7 115 988 zł.

Do końca okresu sprawozdawczego zakończono realizację 1 007 operacji na kwotę

89 473 934,58 zł.

W okresie sprawozdawczym dokonano rozliczenia 379 operacji zrealizowanych przez MRiRW,

FAPA oraz samorządy województw na kwotę 34 065 516,36 zł, w tym:

26 860 499,42 zł – na refundację kosztów poniesionych na realizację planu działania

KSOW,

7 205 016,94 zł – na refundację kosztów funkcjonowania struktury KSOW.

Strona 141

Informacja nt. realizacji Planu działania KSOW na lata 2012-2013

Zgodnie z przepisami rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie Krajowej Sieci

Obszarów Wiejskich (Dz. U. Nr 53, poz. 436 oraz z 2012 poz. 1111) Krajowa Sieć Obszarów

Wiejskich realizuje dwuletnie plany działania. W latach 2012 – 2013 realizowany był trzeci Plan

działania KSOW na lata 2012 - 2013.

Plan działania KSOW obejmuje działania realizowane przez Sekretariat Centralny KSOW

i sekretariaty regionalne. W planie określono sześć priorytetów KSOW na okres 2012 – 2013.

1. Wzmacnianie efektywności realizacji zadań przez lokalne grupy działania (LGD), w tym

aktywizacji społeczności wiejskiej oraz budowy i realizacji lokalnych strategii rozwoju.

2. Promowanie rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich oraz wspólnych form

działalności gospodarczej.

3. Wsparcie rozwoju turystyki wiejskiej w tym agroturystyki, promocja produktu tradycyjnego

i lokalnego oraz żywności wysokiej jakości

4. Promocja zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich i spójności terytorialnej.

5. Wsparcie działań na rzecz zachowania i ochrony tradycji oraz dziedzictwa i krajobrazu

kulturowego wsi.

6. Przyszłość Wspólnej Polityki Rolnej po 2013 roku i jej drugiego filaru rozwoju obszarów

wiejskich.

Plan obejmował realizację siedmiu działań:

identyfikacja i analiza możliwych do przeniesienia dobrych praktyk w zakresie rozwoju

obszarów wiejskich oraz przekazanie informacji na ich temat,

przeniesienie dobrych praktyk oraz projektów innowacyjnych oraz organizacja wymiany

doświadczeń i „know-how”,

przygotowanie programów szkoleniowych dla lokalnych grup działania w procesie

tworzenia, w tym wymiana doświadczeń między lokalnymi grupami działania,

zarządzanie siecią,

pomoc techniczna dla współpracy międzyterytorialnej i transnarodowej,

wspieranie współpracy międzyinstytucjonalnej, w tym międzynarodowej,

wymiana wiedzy oraz ocena polityki w zakresie rozwoju obszarów wiejskich.

Indykatywny budżet Planu działania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na lata 2012 -2013

wynosił 68 990 847,12 zł. Wykorzystania środków w ramach Planu kształtuje się na poziomie

89,66%. Najwięcej środków w ramach limitów regionalnych wykorzystano w sekretariatach

regionalnych następujących województw: kujawsko-pomorskiego – 99,14% ( 3 559 475,38 zł),

małopolskiego – 97,56% (2 292 755,96 zł), lubuskiego – 97,16% (2 350 530,91 zł) oraz

zachodniopomorskiego – 96,60% (2 961 480,71 zł).

Strona 142

Sekretariat Centralny KSOW z indykatywnym budżetem 16 500 000,00 zł wykorzystał środki

finansowe na realizacje projektów w kwocie 11 838 293,58 zł brutto co stanowi 71,75%

budżetu Sekretariatu.

Wykorzystanie środków finansowych w 2012 i 2013 r. na realizację poszczególnych działań jest

na poziomie średnio ok. 77%. W najwyższym stopniu wydatkowano środki na realizację

działania nr 6 – 4 451 742,97 zł (100,42%), działania nr 2 – 22 093 266,56 zł (81,45%) oraz

działania nr 5 – 7 834 985,94 zł (79,68%). Na realizację pozostałych działań zostały

wykorzystane następujące środki finansowe: działanie nr 4 – 3 077 418,27 zł (78,60%),

działanie nr 1 – 12 680 227,97 zł (77,14%), działanie nr 3 – 2 704 702,45 zł (66,71%) oraz

działanie nr 7 – 1 858 869,74 zł (57,99%).

Zrealizowano m.in.: 646 projektów służących identyfikacji i przeniesieniu dobrych praktyk, 162

projekty w zakresie innowacyjności; 137 projekty w zakresie agroturystyki i turystyki wiejskiej;

97 projektów w zakresie Leader; 398 projektów w zakresie odnowy wsi, zachowania i ochrony

tradycji oraz dziedzictwa i krajobrazu kulturowego wsi oraz 164 projekty w zakresie

zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich z uwzględnieniem ochrony środowiska.

W latach 2012-2013 łącznie zorganizowano 273 konferencje (o zasięgu międzynarodowym,

krajowym jak i regionalnym). W konferencjach uczestniczyło blisko 37 tysięcy osób, podczas

360 dni. Tematyka organizowanych konferencji była różnorodna, dotyczyła m.in.: promocji

rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich, w tym wykorzystanie potencjału

turystycznego dla rozwoju obszarów wiejskich, promocji działań na rzecz ochrony środowiska,

wymiany wiedzy i doświadczeń w zakresie prowadzenia i restrukturyzacji małych gospodarstw

rolnych. Ponadto w trakcie konferencji prezentowana była tematyka dotycząca produkcji

i wykorzystania w działalności rolniczej odnawialnych źródeł energii.

Odbyło się 607 różnego rodzaju seminariów i szkoleń, w których podczas 986 dni wzięło udział

ponad 25 tysięcy uczestników. Tematyka szkoleń i seminariów dotyczyła m.in. rozwoju

przedsiębiorczości na obszarach wiejskich w oparciu o kreatywność lokalną, przedsiębiorczości

wśród kobiet na obszarach wiejskich, skracania łańcucha dostaw, przetwórstwa produktów

rolnych na poziomie gospodarstw, współpracy na rzecz wiejskiego produktu turystycznego,

sprawnego funkcjonowania LGD, systemu wsparcia doradczego dla LGD, systemu doradztwa

rolniczego, nowych technologii uprawy gleby, roślin, chowu zwierząt.

W latach 2012-2013 zorganizowano również 291 konkursów m.in. na najlepsze działania

przedsiębiorcze na obszarach wiejskich, wiedzy rolniczej, konkursy dotyczące żywności lokalnej,

regionalnej i tradycyjnej, konkurs na najlepsze gospodarstwo agroturystyczne, ekologiczne,

innowacyjne. W konkursach uczestniczyło ponad 8 175 uczestników (osób, organizacji,

gospodarstw).

Strona 143

Zorganizowano 229 wizyt studyjnych (krajowych i zagranicznych), w których uczestniczyło

ponad 7 200 osób. Były to np. wizyty studyjne do krajów członkowskich Unii Europejskiej

(najczęściej Niemiec, Austrii, Włoch, Państw Nadbałtyckich), podczas których uczestnicy mogli

zapoznać się z dobrymi praktykami związanymi z wdrażaniem programów rozwoju obszarów

wiejskich.

W ramach Planu działania zrealizowano również zadania mające na celu udział w 370

imprezach targowo-wystawienniczych w kraju i za granicą, takich jak np. Międzynarodowe Targi

Turystyki Wiejskiej i Agroturystyki AGROTRAVEL, Wystawa Rolnictwa i Przemysłu Spożywczego

OMEK w Budapeszcie, Międzynarodowe Targi Rolno-Spożywcze „Grüne Woche”, Krajowa

Wystawa Ras Rodzimych na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich, Międzynarodowe

Targi Żywności, Produktów i Technik Ekologicznych „Ekogala” oraz Międzynarodowe Targi

TOUR SALON. Uczestnictwo w targach umożliwiło prezentację polskich produktów

żywnościowych, oferty turystycznej czy lokalnych wyrobów rękodzieła. Ponadto uczestnicy

targów mogli nawiązać kontakty z przedstawicielami innych krajów i wymienić wiedzę

i doświadczenia w zakresie produkcji i przetwórstwa produktów rolnych, rozwoju

przedsiębiorczości na obszarach wiejskich, w tym usług turystycznych, wykorzystania tradycji

lokalnej do promowania małych miejscowości wiejskich.

Zrealizowano m.in.: 646 projektów służących identyfikacji i przeniesieniu dobrych praktyk,

162 projekty w zakresie innowacyjności; 137 projektów w zakresie agroturystyki i turystyki

wiejskiej; 97 projektów w zakresie Leader; 398 projektów w zakresie odnowy wsi, zachowania

i ochrony tradycji oraz dziedzictwa i krajobrazu kulturowego wsi oraz 164 projekty w zakresie

zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich z uwzględnieniem ochrony środowiska.

Łącznie, w okresie dwóch lat realizacji planu, wydano 253 publikacje: poradniki, informatory,

broszury informacyjne np. „Zasmakuj w Małopolsce. Produkty regionalne”, „Rolnicze Grupy

Producenckie Szansą Rozwoju Mazowieckiego Rolnictwa - poradnik dla Rolników opracowanie

zbiorowe” oraz „Wiejska przestrzeń - zagrożone dziedzictwo".

Sporządzono 42 analizy i ekspertyzy m.in.: „Ocena efektywności działalności lokalnych grup

działania (LGD) oraz realizacja lokalnych strategii rozwoju (LSR) w ramach PROW na lata

2007-2013”, „Wizualizacja modelowych przetwórni owoców i warzyw” czy też „Wpływ środków

PROW 2004 - 2006 oraz PROW 2007-2013 na rozwój obszarów wiejskich województwa

śląskiego".

Strona 144

Wskaźnik Liczba

Liczba szkoleń/ seminariów 607

Liczba uczestników szkoleń/ seminariów 25 199

Liczba dni odbytych szkoleń/seminariów 986

Liczba konferencji 273

Liczba uczestników konferencji 36 888

Liczba dni odbytych konferencji 360

Liczba zorganizowanych konkursów 291

Liczba uczestników konkursu 8 175

Liczba zorganizowanych wyjazdów studyjnych 229

Liczba uczestników wyjazdów studyjnych 7 216

Liczba zorganizowanych targów/ wystaw 370

Liczba pozostałych spotkań 237

Liczba uczestników pozostałych spotkań 25 859

Liczba ekspertyz i analiz 42

Liczba publikacji 253

Liczba projektów służących identyfikacji i

przeniesieniu dobrych praktyk

646

Liczba projektów w zakresie innowacyjności 162

Liczba projektów w zakresie agroturystyki i

turystyki wiejskiej

137

Liczba projektów w zakresie Leader 97

Liczba projektów w zakresie odnowy wsi,

zachowania i ochrony tradycji oraz dziedzictwa i

krajobrazu kulturowego wsi

398

Liczba projektów w zakresie zrównoważonego

rozwoju obszarów wiejskich z uwzględnieniem

ochrony środowiska.

164

Do końca 2013 roku w bazie partnerów Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich zarejestrowało się

2 194 partnerów, przy czym trzy z 16 sekretariatów regionalnych zarejestrowały największą

liczbę partnerów po około 180. W porównaniu z 2011 rokiem nastąpił wzrost liczby partnerów

o 434 nowo zarejestrowane podmioty.

W latach 2012-2013 odbyły się 3 posiedzenia Grupy Roboczej do spraw Krajowej Sieci

Obszarów Wiejskich, 7 posiedzeń grupy tematycznej ds. podejścia Leader, dwa spotkania

Zespołu roboczego ds. opracowania zakresu lokalnych strategii rozwoju na lata 2014-2020 przy

Grupie Tematycznej ds. podejścia Leader oraz jedno posiedzenie grupy tematycznej

ds. zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich.

Strona 145

Zgodnie z art. 37a ustęp 6a ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem

środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz

o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 205, poz. 1202) w każdym z szesnastu

województw zostały powołane Wojewódzkie Grupy Robocze do spraw Krajowej Sieci Obszarów

Wiejskich. Średnio odbyły się po 2 spotkania w/w grup w każdym województwie. Głównym

zadaniem w/w grup jest opiniowanie projektów planów działania oraz projektów sprawozdań

z realizacji planów działania w zakresie dotyczącym poszczególnych województw. Grupy te

mogą również rekomendować zarządom województw do zatwierdzenia listę projektów (działań)

do realizacji w poszczególnych województwach, które powinny ich zdaniem znaleźć się

w projekcie planu działania województwa jako priorytetowe, a także monitorować

funkcjonowanie KSOW w województwie.

Strona 146

Przykłady projektów zrealizowanych w ramach Planu działania KSOW na lata 2012-

2013.

1. Wyjazd studyjny do wiosek tematycznych w Austrii

W 2013 r. sekretariat regionalny województwa warmińsko – mazurskiego we współpracy

z Elbląskim Stowarzyszeniem Wspierania Inicjatyw Pozarządowych zorganizował wyjazd

studyjny do Austrii w celu podniesienia wiedzy i praktycznego zapoznania się

z funkcjonowaniem wiosek tematycznych oraz planowaniem rozwoju miejscowości

tematycznych. Uczestnikami wyjazdu byli przedstawiciele gmin, LGD oraz organizacji

pozarządowych z terenu województwa warmińsko – mazurskiego.

Wioski tematyczne funkcjonują w wielu krajach Europy m.in. we Francji, Niemczech, Wielkiej

Brytanii, Austrii, czy Holandii. Dzięki podporządkowaniu rozwoju małej miejscowości wiejskiej

konkretnemu pomysłowi, stanowiącemu swoisty produkt turystyczny, wokół którego tworzone

są sposoby na alternatywne dochody mieszkańców tworzy się warunki dla ożywienia lokalnej

gospodarki.

Podczas tygodniowego pobytu przedstawiciele małych miejscowości wiejskich, w tym wiosek

tematycznych z województwa Warmińsko – Mazurskiego mieli możliwość zapoznania się

z funkcjonowaniem 7 miejscowości tematycznych: Wioskę Tekstylną w Grosschonau, Wioskę

Harmonii w Grossschönau, Wioskę Makową w Armschlag, Wioskę Książki w Purgstall, Wioskę

Kowalstwa w Ybbsitz, Wioskę Orzecha w Krummnussbaum oraz Wioskę Nonsensu

w Herrnbaumgarten.

2. Ochrona i odtwarzanie naturalnego charakteru rzek i dolin rzecznych na

przykładzie rzeki Stobrawy (projekt pilotażowy).

Na terenie województwa opolskiego przepływa rzeka Stobrawa. Od trzech lat w Dolinie

Stobrawy realizowane są działania, których celem jest renaturyzacja całej doliny rzecznej.

Podstawę dla realizacji tych działań stanowi przyjęty w 2011 r. plan gospodarowania wodami

w dorzeczu Odry. W realizację działań zmierzających do przywrócenia zbliżonego do

naturalnego reżimu hydrologicznego rzeki Stobrawy zaangażowanych jest kilkanaście

miejscowości i organizacji społecznych, Urząd Marszałkowski, Stobrawski Park Krajobrazowy,

Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej i samorządy lokalne.

http://wroclaw.rzgw.gov.pl/pl/index

Strona 147

Urząd Marszałkowski w 2013 roku zrealizował projekt pn. „Odtwarzanie naturalnego charakteru

rzek i dolin rzecznych na przykładzie rzeki Stobrawy”. Projekt miał na celu wypracowania

innowacyjnej metody zrównoważonego rozwoju obszarów dolin rzecznych, na przykładzie

zagospodarowania terenów wokół rzeki Stobrawy. W projekcie uczestniczyli rolnicy, mieszkańcy

wsi, LGD „Dolina Stobrawy” i „Stobrawski Zielony Szlak”, pracownicy Zarządu Melioracji

i Urządzeń Wodnych w Opolu oraz przedstawiciele władz samorządowych. W ramach projektu

wykonano kompleksową inwentaryzacją przyrodniczą całej Doliny rzeki Stobrawy oraz

przeprowadzono szkolenie pracowników WZMIUW i spółek wodnych działających na terenie

Doliny Stobrawy. Tematyka szkoleń dotyczyła zasad zagospodarowania terenów wokół rzek

w celu zachowania cennych walorów przyrodniczych i ekosystemów oraz praktycznej wiedzy na

temat działań jakie należy podejmować w celu ochrony środowiska naturalnego na takich

obszarach.

W kolejnych latach w oparciu m.in. o wyniki przeprowadzonej w ramach w/w projektu

inwentaryzacji zaplanowano wykonanie i wdrożenie kompleksowego planu renaturyzacji całej

doliny rzeki Stobrawy.

3. Zasmakuj w Małopolsce

W krajach Unii Europejskiej prowadzona jest polityka jakości i wyróżniania produktów

żywnościowych wysokiej jakości. Produkty regionalne to takie, które można wytwarzać tylko

w niektórych regionach UE na ściśle określonym obszarze, a ich nazwa i technologia produkcji

są prawnie chronione.

Województwo Małopolskie jest niekwestionowanym polskim liderem w zakresie produktów

regionalnych, które uzyskały w UE certyfikaty Chroniona Nazwa Pochodzenia lub Chronione

Oznaczenie Geograficzne. Małopolscy producenci zarejestrowali dotychczas, w ramach

w/w systemów, 11 produktów wyróżnionych tymi oznaczeniami. Wiedza wśród mieszkańców

regionu na ten temat jest jednakże niewielka. Dostrzegając zatem potrzebę zwiększenia

świadomości mieszkańców Małopolski i przybywających do regionu gości na temat produktów

regionalnych, Sekretariat Regionalny KSOW Województwa Małopolskiego zaplanował w 2013 r.

realizację kompleksowej kampanii promującej małopolskie produkty regionalne pn. „Zasmakuj

w Małopolsce”.

Podczas cyklu 20 lokalnych imprez zorganizowana została prezentacja połączona z degustacją

wszystkich małopolskich produktów regionalnych. Dodatkowymi atrakcjami prezentacji były

quizy dla publiczności i konkursy dla dzieci, których tematyką były właśnie produkty regionalne.

Dostępne były także ulotki oraz publikacja prezentujące te produkty.

Strona 148

4. Utworzenie szlaku Greenways Środkowo-Wschodniej Lubelszczyzny.

W województwie Lubelskim, w części środkowo – wschodniej, realizowane są działania

związane z utworzeniem szlaku Greenways Środkowo-Wschodniej Lubelszczyzny. Walory

przyrodniczo – krajobrazowe tej części województwa oraz liczne obiekty związane z historią

i tradycją regionu są inspiracją dla działających na tym terenie LGD, do poszukiwania nowych

produktów turystycznych, które podniosłyby atrakcyjność turystyczną tego obszaru. W 2013

roku sekretariat regionalny województwa lubelskiego oraz 9 LGD: „Dolina Giełczwi",

„Nasza Nadzieja", „Krasnystaw PLUS", „Polesie", „Polska Dolina Bugu", „Promenada S12",

„Doliną Wieprza i Leśnym Szlakiem", „Jagiellońska Przystań" i „Zapiecek”, zaplanowali

i zrealizowali projekt, którego celem było opracowanie studium wykonalności Szlaku Greenways

i rozwoju produktów turystycznych, zawierające koncepcję utworzenia i rozwoju szlaku,

obejmującą obszar gmin z terenu 9 Lokalnych Grup Działania.

W pierwszym etapie realizacji projektu :

przeprowadzono badania ankietowe dotyczącego potrzeb związanych z rozwojem

turystyki oraz potencjałem gospodarczym i społecznym, na grupie 90 podmiotów i osób

fizycznych z obszaru działania 9 LGD,

przeprowadzono inwentaryzację obiektów dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego, atrakcji

turystycznych oraz zagospodarowania turystycznego obszaru działań 9 LGD uczestniczących

w projekcie,

na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych i inwentaryzacji, przygotowano

wstępne założenia planowanego szlaku oraz program warsztatów szkoleniowych z zakresu

ekoturystyki.

W drugim etapie zorganizowano:

konferencję poświęconą tworzeniu Szlaku Greenways i zagadnieniom z zakresu ekoturystyki,

w której uczestniczyli partnerzy społeczni i gospodarczy z obszaru 9 LGD objętych projektem,

dwudniowe warsztaty dla wybranej grupy 30 liderów z terenu 9 LGD, dotyczące planowania

rozwoju małych miejscowości w oparciu o zintegrowane szlaki turystyczne,

9 terenowych wizyt eksperckich i spotkań na terenach objętych projektem, któ rych

celem były prace nad koncepcją funkcjonowania szlaku Greenways, praca nad sposobem

zarządzania i koordynowania działań na szlaku, przebiegiem głównej nitki szlaku

i ewentualnych pętli tematycznych oraz listą organizacji, instytucji, firm i osób mogących

włączyć się w tworzenie szlaku,

dwudniową sesja planistyczna z udziałem 30 liderów, której rezultatem było przygotowanie

założeń do koncepcji szlaku Greenways.

Strona 149

W oparciu o wypracowane założenia, ankiety oraz prace badawcze przeprowadzone w drugim

etapie projektu opracowano studium wykonalności Szlaku Greenways i rozwoju produktów

turystycznych.

Wypracowana koncepcja zagospodarowania środkowo – wschodniej części Lubelszczyzny

będzie realizowana w kolejnych latach w ramach współpracy 9 LGD.

5. Organizacja konferencji pn.: „I Ogólnopolski Zlot Zagród Edukacyjnych”

Sieć Zagród Edukacyjnych to sieć wspierająca gospodarstwa prowadzące działalność

edukacyjną, adresowaną do dzieci i młodzieży, umożliwiająca wymianę doświadczeń oraz

wzajemne wsparcie poprzez analizę indywidualnych praktyk. Sieć skupia gospodarstwa

edukacyjne z terenu Polski, organizacje doradcze oraz jednostki naukowo badawcze. W

2013 roku Sekretariat Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich we współpracy z „Centrum

Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Krakowie oraz Łódzkim Ośrodkiem Doradztwa

Rolniczego z siedzibą w Bratoszewicach zorganizował I Ogólnopolski Zlot Zagród

Edukacyjnych. Uczestnikami konferencji byli członkowie Sieci Zagród Edukacyjnych oraz

doradcy rolni koordynujący funkcjonowanie zagród edukacyjnych w Polsce

I Ogólnopolski Zlot Zagród Edukacyjnych, to część szerszego programu edukacyjnego, jaki

realizowany jest przez Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Krakowie.

Zmierza on do systematycznego rozwoju Ogólnopolskiej Sieci Zagród Edukacyjnych w Polsce.

Celem zrealizowanej konferencji była przede wszystkim wymiana doświadczeń środowiska,

które na co dzień działa na rzecz rozwoju sieci oraz podjęcie tematyki, która ma znaczenia dla

rozwoju oraz dobrego funkcjonowania gospodarstw edukacyjnych w Polsce. W szczególności

przedmiotem prezentacji i dyskusji w trakcie konferencji była metodyka prowadzenia zajęć

w zagrodzie edukacyjnej, w tym zagadnienia związane z praktyką pedagogiki zabawy.

Uzupełnieniem wykładów oraz warsztatów merytorycznych, był wyjazd studyjny do „Żywego

Skansenu – Centrum Folkloru Polskiego” w Nagawkach, gm. Dmosin, powiat brzeziński.

Uczestnicy konferencji mieli możliwość poznania sposobów prowadzenia zajęć edukacyjnych

w warunkach skansenu, który udostępniony jest przez cały rok dla odwiedzających gości

i uczestników prowadzonych tam zajęć z garncarstwa, tkactwa, podstaw kowalstwa, a także

zgłębia się tradycję wypieku chleba.

Strona 150

IV.5. Realizacja zadań w zakresie informowania i rozpowszechniania informacji

o Programie

Informacja o stanie realizacji planu komunikacyjnego sporządzonego dla

Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi na 2013 rok

Obowiązek prowadzenia działań informacyjnych zawarty jest w art. 76 rozporządzenia Rady

(WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich

przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW). Przy

realizacji strategii komunikacyjnej PROW 2007-2013 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

działa w oparciu o: rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 31 sierpnia 2007 r.

w sprawie szczegółowego sposobu sprawowania nadzoru nad podmiotami, które wykonują jako

delegowane zadania instytucji zarządzającej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich

na lata 2007-2013 (Dz. U. 2007, Nr 163, poz. 1160), Wytyczne dla podmiotów wdrażających

dotyczące sporządzania rocznego planu komunikacyjnego PROW 2007-2013 oraz Wytyczne

dotyczące zmian w planach komunikacyjnych, kryteriów oceny i weryfikacji planów

komunikacyjnych, zatwierdzania planów komunikacyjnych PROW 2007-2013.

Opracowany na podstawie ww. dokumentów plan komunikacyjny precyzuje zakres

przekazywanych informacji oraz metody, jakie powinny być stosowane aby zapewnić szeroki

dostęp do informacji zarówno społeczeństwu jak i potencjalnym beneficjentom.

Działania realizowane w ramach planu komunikacyjnego PROW 2007-2013 sporządzonego dla

MRiRW na 2013 rok miały na celu poinformowanie ogółu społeczeństwa o rezultatach

wdrażania Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, aktualizację informacji

o możliwościach uzyskania wsparcia w ramach poszczególnych działań PROW 2007-2013,

zapewnienie wiedzy o wkładzie UE w rozwój obszarów wiejskich

w Polsce, promowanie znaku PROW 2007-2013, wsparcie beneficjentów w procesie

pozyskiwania środków z EFRROW poprzez profesjonalną informację, zapewnienie właściwej

wizualizacji PROW 2007-2013, promowanie i informowanie o najlepszych praktykach

i projektach realizowanych w ramach PROW 2007-2013 oraz promowanie i informowanie

o nowym okresie programowania 2014-2020.

Działania te kierowane były do następujących grup docelowych: ogół społeczeństwa,

beneficjenci i potencjalni beneficjenci działań (rolnicy, jednostki samorządu terytorialnego,

przedsiębiorcy, partnerzy społeczno-gospodarczy, organizacje pozarządowe) oraz do instytucji

zaangażowanych bezpośrednio i pośrednio we wdrażanie Programu, instytucji, organ izacji oraz

stowarzyszeń, których działalność związana jest bezpośrednio lub pośrednio z sektorem rolnym

Strona 151

i obszarami wiejskimi, jednostek samorządu terytorialnego i administracji rządowej

w województwach, organizacji pozarządowych w tym zaangażowanych we wspieranie równości

mężczyzn i kobiet oraz w kwestie dotyczące środowiska naturalnego i do środków masowego

przekazu.

Działania informacyjne i promocyjne realizowane były poprzez udział pracowników instytucji

zarządzającej w konferencjach, szkoleniach, seminariach, spotkaniach informacyjnych,

kongresach, wyjazdach studyjnych i konkursach organizowanych przez instytucje zewnętrzne

działające na rzecz rolnictwa i obszarów wiejskich. Zorganizowano:

43 szkolenia dotyczące PROW 2007-2013 lub poszczególnych działań Programu

dla 4 592 uczestników,

6 konferencji dla 481 uczestników,

13 seminariów dla 955 uczestników,

5 spotkań informacyjnych dla 751 uczestników,

5 wyjazdów studyjnych dla 212 uczestników,

8 konkursów dot. PROW 2007-2013.

Ponadto, przygotowano i zlecono wydrukowanie i dystrybucję materiałów informacyjno -

promocyjnych (broszur, ulotek) na temat PROW 2007-2013 i poszczególnych jego działań.

W roku 2013 opublikowano materiały informacyjno-promocyjne w łącznym nakładzie

ok. 245 300 egzemplarzy.

Działania promocyjne realizowane były poprzez wykonanie materiałów promujących PROW

2007-2013 z logo PROW 2007-2013 i logo UE w ilości 48 435 sztuk. Materiały promocyjne

przekazywane były beneficjentom m.in. podczas ogólnopolskich i regionalnych imprez

związanych z tematyką rozwoju obszarów wiejskich.

W MRiRW funkcjonował punkt informacyjny, którego pracownicy bezpośrednio oraz drogą

telefoniczną udzielali zainteresowanym najbardziej aktualne informacje nt. PROW 2007 -2013.

Udzielane były również pisemne odpowiedzi na pytania beneficjentów.

Na stronie internetowej MRiRW (www.minrol.gov.pl), w odrębnej zakładce zamieszczane były

bieżące informacje na temat realizacji PROW 2007-2013 obejmujące m.in.: legislację, dane nt.

postępu wdrażania Programu, terminy i wzory dokumentów dotyczących naboru wniosków

o przyznanie pomocy. Aktualizowane na bieżąco były „Najczęściej zadawane pytania”.

Opracowywano i udostępniano miesięcznik „PROWieści” dotyczący spraw związanych

z realizacją Programu. W zakładce dotyczącej Programu odnotowano ponad 33 077 wejść

http://www.minrol.gov.pl/

Strona 152

(115 895 odsłon). Działania informacyjne i promocyjne PROW 2007-2013 realizowane były

również poprzez współpracę ze środkami masowego przekazu. W ramach Planu

Komunikacyjnego MRiRW na 2013 rok wykonano i wyemitowano audycje telewizyjne i radiowe,

zamieszczono artykuły i materiały informacyjne w prasie oraz wykonano i wyemitowano spoty

reklamowe.

Działania informacyjno-promocyjne PROW 2007-2013 MRiRW realizowało również poprzez udział w licznych imprezach lokalnych, regionalnych, ogólnopolskich i międzynarodowych.

Organizowane były punkty informacyjne, prowadzono dystrybucję materiałów informacyjno -promocyjnych oraz przygotowywano odpowiednie wystąpienia i prelekcje. Spośród wydarzeń stanowiących okazję do promowania i informowania o PROW 2007-2013 wymienić należy m.in.:

Międzynarodowe Targi Techniki Rolniczej AGROTECH w Kielcach,

Międzynarodowe Targi Rolno-Przemysłowe AGRO-TECH w Minikowie,

Międzynarodową Wystawę Rolniczą AGROSHOW w Bednarach,

Krajową Wystawę Rolniczą – Ogólnopolskie Dożynki Jasnogórskie,

Międzynarodowe Dni z Doradztwem Rolniczym w Siedlcach,

Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych – Dni z Doradztwem rolniczym AGROARENA,

Targi Produktów Regionalnych „Regionalia”,

Międzynarodowe Targi Łódzkie Natura Food,

Międzynarodowe Targi POLAGRA FOOD.

Szacuje się, że informacja na temat Programu dotarła do ponad 1 mln osób.

Strona 184

Strona 153

V. INFORMACJE O WYKORZYSTANIU ŚRODKÓW ODZYSKANYCH OD BENEFICJENTÓW

Tabela Źródła niewykorzystanej pomocy podlegające ponownemu wykorzystaniu do końca 2013 r.

L.p. Kod

pomocy Źródło niewykorzystanej pomocy

Kwota środków

odzyskanych w okresie objętym sprawozdaniem (w zł)

Kwota środków

odzyskanych od początku realizacji Programu (w zł)

Środki krajowe

EFRROW Środki krajowe

EFRROW

1 111 Szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie Należność główna 28 318,29 1 350,00 39 858,86 1 386,70

Odsetki 0,00 0,00 0,00 0,00

2 112 Ułatwianie startu młodym rolnikom Należność główna 1 379 737,84 4 240 475,50 2 958 987,26 8 963 318,07

Odsetki 20 822,04 68 757,56 28 002,06 90 289,05

3 113 Renty strukturalne Należność główna 899 082,36 2 695 363,16 2 413 132,98 7 215 864,08

Odsetki 5 367,61 16 114,58 9 909,19 29 643,56

4 114 Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów Należność główna 7 604,07 22 812,22 12 761,63 38 284,90

Odsetki 0,00 0,00 167,78 503,32

5 121 Modernizacja gospodarstw rolnych Należność główna 126 395,51 372 921,97 594 904,42 1 789 905,53

Odsetki 6 261,01 17 328,83 19 450,36 56 667,73

6 123 Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej Należność główna 2 920 287,56 8 760 862,54 3 258 851,50 9 776 554,36

Odsetki 11 437,41 34 312,26 11 734,26 35 202,81

7 125 Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowywaniem rolnictwa i leśnictwa

Należność główna 0,00 2 322,75 0,00 9 639,27

Odsetki 0,00 0,00 0,00 0,00

8 132 Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności Należność główna 1 167,33 3 501,92 1 433,72 4 301,10

Odsetki 0,00 0,00 0,00 0,00

9 141 Zobowiązania z okresu 2004-2006 dla działania Wspieranie

gospodarstw niskotowarowych

Należność główna 150 240,46 455 574,78 1 109 752,28 3 334 985,70

Odsetki 18 076,98 54 756,60 34 149,20 103 540,05

10 142 Grupy producentów rolnych Należność główna 20 732,16 4 571,58 38 944,18 5 207,63

Odsetki 96,87 0,00 811,75 0,00

11 211,212 Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach

o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW)

Należność główna 1 596 775,01 6 397 127,27 5 686 450,59 22 828 948,20

Odsetki 53 383,52 218 774,67 115 891,94 474 593,61

12 214 Program rolnośrodowiskowy (płatności rolnośrodowiskowe) Należność główna 3 130 791,89

12 549 417,45

7 282 440,98 29 252 459,68

Odsetki 56 810,88 226 708,99 133 893,10 548 488,09

13 2147001 Program rolnośrodowiskowy (płatności rolnośrodowiskowe) - ,,art. Należność główna 10 717,85 95 161,79 10 717,85 95 161,79

Strona 154

16a rozporządzenia 1698/2005'' Odsetki 0,00 0,00 0,00 0,00

14 221,223 Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne Należność główna 426 511,87 1 708 994,74 683 603,50 2 736 892,80

Odsetki 2 661,29 11 330,69 5 387,04 22 322,83

15 311 Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej Należność główna 145 031,33 448 134,04 229 812,83 702 478,52

Odsetki 2 952,80 9 831,65 8 786,75 27 333,54

16 312 Tworzenie i rozwój mikro przedsiębiorstw Należność główna 236 568,63 709 705,77 360 054,83 1 080 164,33

Odsetki 3 245,39 9 736,15 10 616,06 31 848,17

17 321 Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej Należność główna 0,00 539 338,74 0,00 2 042 303,41

Odsetki 0,00 296,65 0,00 1 901,26

18 313, 322, 323

Odnowa i rozwój wsi Należność główna 0,00 239 774,14 0,00 709 949,77

Odsetki 0,00 29 935,65 0,00 37 673,07

19 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju Należność główna 67 756,61 85 475,84 234 736,50 87 156,90

Odsetki 2 798,31 16,77 3 407,29 16,77

20 421 Wdrażanie projektów współpracy Należność główna 2 062,97 1 587,47 3 695,89 1 587,47

Odsetki 0,00 0,00 0,00 0,00

21 431 Funkcjonowanie lokalnej grupy działania, nabywanie umiejętności i aktywizacja

Należność główna 247 141,10 73 555,45 6 507 643,87 105 470,11

Odsetki 10 817,39 -7,13 33 300,27 38,55

22 511 Pomoc Techniczna Należność główna 0,00 29 064,57 0,00 33 581,47

Odsetki 0,00 0,00 0,00 0,00

Środki odzyskane przez agencję płatniczą na podstawie art. 33 rozporządzenia (WE) nr 1290/2005 z dnia 21 czerwca 2005 r. w sprawie finansowania wspólnej pol ityki rolnej

wykorzystywane są ponownie na realizację płatności w ramach danego działania.

Strona 184

Strona 155

VI. ZAŁĄCZNIKI DO SPRAWOZDANIA

1. Wykaz rozporządzeń Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych

warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działań objętych PROW 2007 -

2013 oraz wykaz pozostałych rozporządzeń wydanych w okresie od 2007 do 2013 r.

na podstawie ustawy z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich

z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich

(załącznik nr 1 do sprawozdania);

2. Tabele dotycząca terminów naborów wniosków o przyznanie pomocy w ramach PROW

2007-2013 (załącznik nr 2 do sprawozdania);

3. Stan realizacji operacji w ramach poszczególnych osi i działań od początku realizacji

Programu do końca 2013 r. (załącznik nr 3 do sprawozdania);

4. Finansowe wykonanie Programu w ramach osi i działań do dnia 31 grudnia

2013 r. (załącznik nr 4 do sprawozdania);

5. Zestawienie wydatków kwalifikowalnych i niekwalifikowalnych poniesionych przez

beneficjentów w ramach osi i działań do końca 2013 r. (załącznik nr 5 do sprawozdania);

6. Zestawienie wartości płatności zrealizowanych na rzecz beneficjentów

i odpowiadającego im współfinansowania krajowego dla osi i działań od początku realizacji

Programu do końca 2013 r. (załącznik nr 6 do sprawozdania);

CZĘŚĆ II: Tabele wskaźników monitorowania i oceny programów rozwoju obszarów wiejskich

(od początku realizacji Programu do końca 2013 r.)24.

24 W ramach przesłanych jako załącznik do sprawozdania rocznego tabel monitorowania (produktu), występować mogą

rozbieżności pomiędzy wartościami kwot zrealizowanych płatności uwzględnionych w tabelach G5 i GHC5, a kwotami ujętymi w tabelach produktu dla poszczególnych działań. Rozb ieżności te wynikają z faktu, iż dane w tabeli G5 i GHC5 odnoszą się do

wszystkich płatności zrealizowanych do końca roku sprawozdawczego dla poszczególnych działań, natomiast wartości przedstawione w tabelach specyficznych dla działań obejmują jedynie kwoty płatności zrealizowanych dla operacji zakończonych

w ramach w/w działań. Oznacza to, że kwoty te są mniejsze niż uwzględnione w tabelach G5 i GHC5, gdyż nie obejmują płatności częściowych realizowanych na rzecz beneficjentów, których operacje nie zostały jeszcze zakończone.

sprawozdanie z realizacji programu rozwoju obszarów wiejskich

Documents