ေဆးလပေသာကသးမ ကငးစငပေပျာကေရး

PRESENTED BY

DR. HTAY HTAY, PROFESSOR

DEPARTMENT OF LAW YADANABON UNIVERSITY

National Seminar on Strengthening Health Promoting

School MICC II, Naypyitaw

12-13, June, 2019

ေဆးေးတငြပမညအေကာငးအရာ

ေဆးလပေသာကသးြခငး

ေဆးလပေသာကသးြခငးေကာင ြဖစေပလာေသာ

အကျးဆကရလဒများ

ေဆးလပေသာကသးမ တးပားရြခငးအေကာငးအရငး

ေဆးလပေသာကသးမကငးစငပေပျာကေရး

2

ေဆးလပေသာကသးြခငး

အဓပါယဖငဆချက (၁) ေဆးလပ (၂) ေဆးလပေင အဓပါယဖငဆချကအေပသးသပချက ေဆးလပေသာကသးမအေြခအေန e-cigarette ေသာကသးမအေြခအေန

3

ေဆးလပေသာကသးြခငး

အဓပါယဖငဆချက

ေဆးလပ - ပဒမ ၂(က) ေဆးရ�ကကးထကပစညးအား မးေလာငကမးေစြခငးအားြဖင ထကေပလာေသာ အခးအေငက ကရန အလငာ တနညးနညးြဖင စမထားသည စးကရက၊ ေဆးေပါလပ၊ ေဆးြပငးလပ၊ ေဆးတ င အလားတ အြခား ပစညးတမျးမျး

ေဆးလပေင - ပဒမ ၂(ဂ) ေဆးလပက မးေလာငကမးေစြခငးအားြဖင ထကေပလာေသာ အခးအေငကလညးေကာငး၊ ေဆးလပက ေသာကဖာြခငး၊ ထတြခငး သမဟတ ကြခငးေကာင ထကေပလာေသာ အခးအေင

4

ေဆးလပေသာကသးြခငး

အဓပါယဖငဆချကအေပသးသပချက

ပဒမ ၂(က)အရ e-cigarette သည ေဆးလပဟေသာ ေဝါဟာရတင မပါရပါ။

ပဒမ ၂(ဂ)တင e-cigarette ဟေသာ စကားရပကပါ ထညသငပါသည။

5

ေဆးလပေသာကသးြခငး

ေဆးလပေသာကသးမအေြခအေန

၂၀၀၁ - ၁၀.၂ %

၂၀၀၇ - ၄.၉ %

၂၀၁၁ - ၆.၈ %

၂၀၁၆- ၈.၃%

(Globle Youth Tobacco Survey (GYTS) မ data ရယထားပါသည။)

6

ေဆးလပေသာကသးြခငး 7

ေဆးလပေသာကသးြခငး

e-cigarettee ေသာကသးမအေြခအေန ြမနမာ - Data အတအကျမရ U.S.A (၂၀၀၈) ေဆးလပလးဝမေသာကသ - ၁.၄ % ယခငကေဆးလပေသာကခသ - ၇.၆ % လကရေဆးလပေသာကေနသ - ၁၄.၄ % ၃.၆ သနး - အလယတနးင အထကတနး ေကျာငးသ/ ေကျာငးသား

8

ေဆးလပေသာကသးြခငးေကာင ြဖစေပလာေသာ အကျးဆကရလဒများ

ကျနးမာေရးြပဿနာ (၁) ခာ (၂) စတ ေငေကးြပဿနာ သဘာ၀ပတဝနးကျင ညစညမးမ ြပဿနာများ

9

ကျနးမာေရး ြပဿနာများ

အဆတေရာဂါ

10

ကျနးမာေရး ြပဿနာများ

လးေရာဂါများ - ေသးခ၊ ေလသငတနးြဖတင လးခန တတရက ရပတန�ြခငး

11

ကျနးမာေရး ြပဿနာများ

ဆးချေရာဂါ

- ကယခစမးအားနညးြခငး

- မျကစအြမငြပဿနာ

(အတငးတမ)

12

ကျနးမာေရး ြပဿနာများ

ေဆးလပေသာကြခငးေကာင

အမျးသားများတင

- သတပးမေအာငြမငြခငး၊

- ပနးေသ-ပနးညးြဖစြခငး

13

ကျနးမာေရး ြပဿနာများ

ေဆးလပေသာကြခငးေကာင

အမျးသမးများတင

- ကယ၀နေဆာငငရန ခကခြခငး

- သားအမြပငပတင သေတညြခငး

- ေပါငမြပည၊ လမေစဘ ေမးဖားြခငး

- တခမးက၊ အာေခါငက ေမးဖားြခငး

14

ကျနးမာေရး ြပဿနာများ

အာငါးပါးမ

တပါးပါးချတြခငး - ထထငးြခငး

- စတပပနြခငး

- စတဖစးမများြခငး

သားဖးေရာဂါ

အေရြပားကငဆာ

အြခားေသာကငဆာ

15

ကျနးမာေရး ြပဿနာများ

e-cigarette ေသာကသးမေကာင

- အဆတကငဆာ

- ဆးအမကငဆာ

- လးေရာဂါ

16

ေငေကး ြပဿနာများ

ေဆးလပေကာင

- ေဆးကသမ ကနကျေင

- နာတာရည ကျနးမာေရး ေစာငေရာကမစရတ

- နာမကျနး၍ လပအားဆးးမေကာင နစနာေငများ

17

သဘာဝပတဝနးကျင ညစညမးမ ြပဿနာများ

ေလထညစညမးြခငး

ေရထညစညမးြခငး

ေြမထရ ေြမဆလာပျကစးေစြခငး

18

သဘာဝပတဝနးကျင ညစညမးမ ြပဿနာများ

ေလထညစညမးြခငး

- တဆငခေဆးလပေငအရာယ

စစေပါငးကေလးဦးေရ၏ တဝကနးပါး - တဆငခေဆးလပေင

စစဉ ကေလး -၁.၂ သနးေကျာ အချနအတနမ ေသဆး

လရ�ယ-လးေသးေကာကျဉး၊ အဆတကငဆာ

ကယဝနေဆာငမခင-ေပါငမြပညေသာကေလးေမး

19

သဘာဝပတဝနးကျင ညစညမးမ ြပဿနာများ

ေရထညစညမးြခငး

- လမးမေပ ေဆးလပတများပစြခငး မတဆင

- ေရတေြမာငး၊ ြမစ၊ ေချာငး၊ အငး၊ အင၊ ပငလယထေရာက

- ေရတင ေပျာဝင ဓာတြပပး ေရက ညစညမးေစ

- ေရ၏ quality က ထခက

- ေရအတငးရ သတဝါများ၊ ေရကအမြပေနေသာ တရစာနများ ပျကစးေစ

20

သဘာဝပတဝနးကျင ညစညမးမ ြပဿနာများ

ေြမထညစညမးြခငး

21

သဘာဝပတဝနးကျင ညစညမးမ ြပဿနာများ

ေြမဆလာပျကစးြခငး

- ေဆးရ�ကကးအေြခာကခ - ထငးများစာအသးြပရ

- ေဆးရ�ကကးပင - ကတဂျင၊ ေဖာစဖာရပစ၊ ပတကစယမများက လျငြမနစာ ထတယသးစ

- ေြမဆက လျငြမနစာ ကနဆးေစ

- ေြမဆြပနလညြဖစထနးမက အားမေပး

22

ေဆးလပေသာကသးမ တးပားရြခငး အေကာငးအရငး

ေဆးလပေသာကသးြခငးအေပ ြမငပ

- အေပါငးအသငး၀ငဆန� - ၃၇.၆ % (ကျား)၊ ၁၅.၁ % (မ)

- ဆေဆာငမရ ၃၂.၄ % (ကျား)၊ ၂၂.၁ % (မ)

မဘ၊ ေဆမျးေကာင

ေဆးလပ၏အရာယကးမက မသြခငး

ဖအားများသညအေြခအေန

23

ေဆးလပေသာကသးမ တးပားရြခငး အေကာငးအရငး

ေနရာတငးတင ရရငြခငး

- ြမနမာငငတင ေဆးလပထတလပမအေြခအေန

၁၉၉၀-၁၉၉၁ စးကရကအလပေရ ၁၀၅၉ သနး

၁၉၉၉-၂၀၀၀ စးကရကအလပေရ ၂၅၀၂ သနး

၂၀၁၂-၂၀၁၃ စးကရကအလပေရ ၄၃၃၀ သနး

၂၀၁၅-၂၀၁၆ စးကရကအလပေရ ၈၀၀၆ သနး

24

ေဆးလပေသာကသးမ တးပားရြခငး အေကာငးအရငး

ေစျးသကသာြခငး

- စးကရကအလပ(၂၀) တဗး

ြပညပတငသငး - (၁.၂) ေဒလာ (လာအ)

ြပညတငးတငသငး - (၀.၆) ေဒလာ (လာအ)

ြပညပတငသငး - (၁၀.၄၄) ေဒလာ (စကာပ)

ြပညတငးတငသငး - (၈.၈) ေဒလာ (စကာပ)

ြပညပတငသငး - (၃) ေဒလာ (ြမနမာ)

ြပညတငးတငသငး - (၀.၃) ေဒလာ (ြမနမာ)

25

ေဆးလပေသာကသးမ တးပားရြခငး အေကာငးအရငး

ေစျးဆငများမ ဉပေဒက လကနာမ မရြခငး

- ပဒမ ၁၄(က) အသက ၁၈ စမြပညေသးသအား ေဆးလပေရာငးချြခငး (သ)

ေပးကမးြခငး

- ပဒမ ၁၅(က) စးကရကက လယကစာ ဝယယေသာကသးငေစရန တလပချငးြဖစေစ၊

အလပ ၂၀ ထက နညးေသာ အထပြဖငြဖစေစ ေရာငးချြခငး၊

26

ေဆးလပေသာကသးမ ကငးစငပေပျာကေရး

ငငတကာင ပးေပါငးေဆာငရ�ကြခငး

ဉပေဒများြပဌာနးြခငး

အခနတးြမငေရးများ ေဆာငရ�ကြခငး

တကသလများတင ေဆးလပေင ကငးစငေရး မဝါဒများ ချမတေဆာငရ�ကြခငး

27

ကးကားချကများ

ေဆးလပင ေဆးရ�ကကးထကပစညးေသာကသးမ ထနးချပေရးဉပေဒ ၂၀၀၆

ေဆးလပေငကငးစငသည ေဆးပညာဆငရာတကသလများ စမးရညြမငတငေရး

အလပေဆးေးပ၊ ၂၀၁၆

ေဆးလပ၊ ေဆးရ�ကကးသးစမ ထနးချပေရး အမတစဉ (၁)၊ ြပညသကျနးမာေရးေဖာငေဒးရငး၊

၂၀၁၇

28

ကးကားချကများ

The ASEAN Tobacco Control Report, 2012

Myanmar 2011 Country Report Global Youth Tobacco Survey (GYTS)

National Youth Tobacco Survey, FDA and the U.S Centres for Disease Controal and Prevention, 2018

Thomas E Novotny, Cigarettes Butts and the case for an Environmental Policy on Hazardous Cigarette Waste,

International Journal of Environmental Research and Public Health, May, 2009

Tobacco, World Health Organization, 2019

Yvette Brazier, Are e-cigarettes a safe alternative to smoking?, Medical News Today, UN, 2018

29

အသကအရာယ ကငးေဝးဖ ေဆးလပေငက ြငငးပယစ

30

“ ”

ေကျးဇးတငပါသည။

31