update briefing · 2012-06-01 · တံဆိပ္ ေအာက္မွေန၍ ဧၿပီ...

Update Briefing Asia Briefing N°136 Jakarta/Brussels, 11 April 2011

ျမနမာႏငငမ ျပျပငေျပာငးလမႈ တစႏစျပညခန

(I) ၿခငသးသပခက

အရပသားတစပငး အစးရသစ သကတမး တစႏစခန႔႐ခနတြင ယခင ဆယစႏစ ၅ စ အာဏာ႐င အပခပေရးစနစမ ျပျပင ေျပာငးလျခငးက သသသာသာ အထကမ မဝါဒခမတ ေဆာင႐ြက လက႐ေသာ ျမနမာႏငငသည ကယကယျပန႔ျပန႔ ျပျပင ေျပာငးလမႈမားက အေကာငအထည ေဖာႏငခသည။ ၂၀၁၂ မတလ (၁) ရကတြင သမၼတသကတမး တစႏစျပည မန႔ခြနးေျပာၾကားေသာ သမၼတဥးသနးစနက စစမနေသာ ဒမကေရစက မတဆက ေပးေရးသည ရညမနးခက ပနးတင ျဖစေၾကာငးႏင လပစရာမားစြာ ရေနဆျဖစေၾကာငး ႐ငးလငး ေျပာၾကားခသည။ ရညမနးခကေကာငးေသာ အဆပါ အစအစဥတြင ဒမကေရစ ဆကလက ျပျပငေျပာငးလျခငး၊ အတတမ ခါးသးမႈမားက ေျဖေဖာကျခငး၊ စးပြားေရး ျပနလည တညေဆာကျခငး၊ တရားမတေသာ ဥပေဒစးမးေအာင ျပလပျခငး တ႔အျပင တငးရငးသား ေပါငးစ တည႐မႈႏင သာတညမမႈက အသအမတျပ ေလးစားျခငးလညး ပါဝငသည။ ေျပာငးလမႈမားသည အမနတကယ ျဖစေသာျငားလညး စနေခၚမႈမားမာ ႐ႈပေထြး၍ မားျပားေနသည။ ျမနမာႏငငအေနျဖင ေဆာင႐ြက ေအာငျမငထားသမက ခငမာေအာင တညေဆာကရနႏင ႏငငသားအားလး အကးျဖစထြနးေစမည အလားအလာက ျမငမားေစရန အတြက၊ အေရးယဒဏခတမႈ (sanctions) မား ဆကလက ခမတသငေသာ အေၾကာငးရငးမားထက ပမထေတြ႔ ဆကဆေရး အခြငအလမးမားက ႀကးစား ႐ာေဖြေနသည ႏငငတကာ အသငးအဝငးႏင ပမနးကပ၊ နးစပလာရန လအပသည။

ဧၿပ ၁ ရကတြင ကငးပခေသာ ၾကားျဖတ ေ႐ြးေကာကပြမားသည အေရးပါေသာ ႏငငေရး အလညအေျပာငးက ထငဟပ ကယစားျပေနသည။ အတကအခေခါငးေဆာင ေဒၚေအာငဆနးစၾကညႏင သမ၏ အမးသားဒမကေရစ အဖြ႕ခပသည တရားဝင လပငနးစဥအတြငးသ႔ ျပနလည ဝငေရာကလာခၿပး ျပတသားေသာ ေအာငပြက ရ႐ခသည။ ေဒၚေအာငဆနးစၾကည အပါအဝင အမးသားဒမကေရစ အဖြ႕ခပ NLD လႊတေတာကယစားလယ ၄၃ ဥးတ႔သည ယခအခါ လႊတေတာတြင ေနရာရ႐သြားၾကၿပ ျဖစသည။ NLD သည အႀကးဆး အတကအခပါတ ျဖစလာေတာမည။ ယခ ၾကားျဖတေ႐ြးေကာကပြ ကငးပေပးခေသာ ကယစားလယ အမတေနရာမား၏ အခးရာခငႏႈနး နညးပါးျခငးေၾကာင အာဏာခနခြငလာက ေျပာငးလေစမည မဟတေသာလညး ႏငငေရးေလာကထသ႔ ႀကးမားေသာ ဒငးနမစ အေ႐ြ႕က ထးသြငးေပးေတာမည အလားအလာ ႐ေနေသာေၾကာင အဓက ကက အေရးပါမႈ ႐ေနပါသည။ NLD ၏ ေအာငျမငမႈ အတငးအတာက ႏငငေရး အာဏာရ အဖြ႕အစညးထမ အခ႕က တပလန႔ သတေပးလကသည လကၡဏာ ႐သည။

ယငးေျပာငးလမႈမား၏ အတငးအတာႏင ျမနဆနမႈက ေျပာငးလေရး လပငနးစဥ ဘယေလာက ႐ငသနႏငမလ ဟေသာ ေမးခြနးမားက ျဖစေပၚေစမည။ ယငးကသ႔ အဓက ႏငငေရး ေျပာငးလမႈ အစအစဥ မနသမသည ျပငးထနေသာ စမးသပစစေဆးမႈမားက မလႊမေ႐ာငသာ ရငဆငရမည ျဖစေသာလညး အေျခခကက ေျပာငးလရန လအပျခငးႏင ပတသက၍ ႏငငေရးအာဏာရ အလႊာအတြငး ကယကယျပန႔ျပန႔ သေဘာတၾကေသာ အခကမာ ေနာကျပနဆတမည အႏရာယ နညးပါးပရျခငး ျဖစၿပး၊ ေျပာငးလေရး လပငနးစဥက ဖကသမးႏငသည အာဏာ႐ေသာ အာခလသ ပဂၢလမား အပစဖြ႕မႈ မ႐ဟ ဆသည။

ျမနမာႏငငမ ျပျပငေျပာငးလမႈ တစႏစျပညခန Crisis Group Asia Briefing N°136, 11 April 2012

ေလာေလာဆယ အခနထမ အျခားေသာ ျပငးျပငးထနထန စနေခၚမႈမားလညး ႐ေနေသးသည။ အေသးစတ မဝါဒ ေရးဆြမႈမား လပေဆာငရနႏင ခမတထားေသာ ျပျပငေျပာငးလမႈ အစအစဥမား အေကာငအထည ေဖာရနအတြက အဖြ႕အစညးဆငရာႏင နညးပညာဆငရာ လပႏငစြမးအား အကန႔အသတ ႐ေနသည။ ၎ျပစခကသည ျပျပငေျပာငးလ ေရးလပငနးစဥအေပၚ ဘရတအပသကသ႔ ျဖစေနေသာေၾကာင ႏငငသားမား အေနျဖင အေျပာငးအလ၏ အျပညအဝ သကေရာကမႈက ျမငေတြ႕ရန ခခယဥးယဥး ေစာငဆငးေနၾကရသည။ ျမနမာႏငငအေနျဖင ၂၀၁၃ တြင အေ႐႕ေတာငအာ႐ အားကစားၿပငပြက လကခကငးပကာ၊ ၂၀၁၄ တြင အာဆယ အဖြ႕၏ အလညက ဥက႒ တာဝနက ယမညျဖစေသာေၾကာင လာမည ၂ ႏစအတြငး ဖအားမား ပမ ျမငမားလာမည အလားအလာသာ ႐ေပသည။

ေနာကထပ အဓက ကစၥတစခမာ စးပြားေရး ျပျပငေျပာငးလျခငး ျဖစသည။ အသကေသြးေၾကာ ျဖစသညတငေအာင အခနလြန၊ အခနေႏာငးေနသည စးပြားေရး က႑တြင မမနကနေသာ အခကအလကႏင အားနညးေသာ စးပြားေရး အငစတကး႐ငးမားအေပၚ အေျခခကာ အဓက မဝါဒ အေျပာငးအလမား ျပလပျခငးသည မရည႐ြယေသာ စးပြားေရး ျပနာမား ႐ကခတေအာင ဖနတးရာ ေရာကမည အႏရာယ ႐ေနပါသည။ ဆငးရမြေတမႈႏင ပကစးဆး႐ႈးႏငမႈ ျမငမားေနေသာ ႐ရငးစြ အေျခအေနေၾကာငျပနာ အေတာအတန ေသးငယသညတငေအာင အသကေမြးဝမးေကာငး က႑ အေပၚ ႀကးႀကးမားမား ႐ကခတႏငေသာ အလားအလာ ႐ေနသည။ သ႔ျဖစရာ လထအေပၚ အာဏာ႐ငတ႔၏ ထနးခပမႈ ေလာ၍ ေမာလငခကမား ျမငမားေနသညအခန၌ပင မၿငမမသက၊ အၾကြမႈ ျဖစႏငေခ ႐ေနေပသည။

တတယစနေခၚမႈမာ တငးရငးသားနယေျမမား၌ ၿငမးခမးေရး တညေဆာကျခငးျဖစသည။ တငးရငးသား လကနကကငအပစ အားလးနးပါးက အစးရႏင ကနဥး အပစရပစေရး လကမတထးခၾကျခငးသည အဓက ေအာငျမငမႈ တစချဖစေလသည။ သ႔ေသာ စဥဆကမျပတ ၿငမးခမးေရးရေအာင မားစြာ ပမလပေဆာငရန လအပပါလမမည။ အႀကးဆး လကနကကငအပစ တစချဖစေသာ ကခငလြတေျမာကေရး အဖြ႕ (KIO) ႏင မညသည သေဘာတညခကမ မရ႐ေသးဘ ျပငးထနေသာ ပစခတမႈမား ဆကလက ျဖစပြားလက႐သည။ အျခား အပစမားႏင အပစရပစ ထားမႈမားသညလညး ခငမာမႈ မ႐ေသးဘ၊ အကယ၍ အေၾကာငးရငးခ ႏငငေရး မေကလညမႈမားက ေျဖ႐ငးေဆာင႐ြကရာတြင တးတကမႈ မ႐ပါက ျပနလည ပကျပယ သြားႏငသည။ ယငးကစၥသည အလြနခကခေသာ လပငနး တာဝန ျဖစေသာျငားလညး နယစပ ေတာငတနးေဒသမား၌ စစျပနျဖစျခငးသည ျပျပငေျပာငးလေရး လပငနးစဥက ႀကးႀကးမားမား ထခကေစမည အလားအလာ ႐ေနၿပး၊ စးပြားေရး ျပနလည တညေဆာကရာတြငလညး ႀကးမားေသာ အတားအဆး၊ အေႏာကအယက ျဖစလာဖြယ ႐သည။

ယခ ျဖစေပၚခေသာ အေျပာငးအလမားက ျပညပ ဖအားမားက ေမာငးႏငချခငး ဟတပမရပ၊ ျပညတြငးေရးျပနာ ျပနလနသးသပခကမားက အမနတကယ ေမာငးႏငတြနးအား ေပးခသည လကၡဏာ ႐ပါသည။ မညသ႔ျဖစေစ၊ ယခအခါ အေနာကႏငငမား ကာလၾကာ ေတာငးဆခၾကေသာ အဓက ေဆာငရြကခကမားက လပေဆာငေနၿပျဖစရာ ႏငငတကာ အသငးအဝငးႏင ႏငငစ အဖြ႔အစညးမား အေနျဖင ၎တ႔၏ ေအာငျမငမႈ ေသခာေရရာေအာင ပပးကညၾကရမည တာဝန႐ေနပါသည။ အထးသျဖင အေနာကႏငငမားအေနျဖင ျမနမာတ႔မားစြာ လအပေနေသာ အႀကဥာဏႏင နညးပညာ အကအည အပါအဝင ႏငငေရးဆငရာ အားေပးေထာကခမႈမားက ျဖညဆညးေပးႏငပါသည။ ဥေရာပသမဂၢ EU အေနျဖငလညး ဧၿပလကနတြင ျမနမာႏငငအေပၚ အေရးယ ဒဏခတမႈမား သကတမး တးေရး၊ မတးေရးႏင ပတသက၍ အဓက ေသာခက ဆးျဖတခကခရန ေဆာင႐ြကေနၿပ ျဖစေသာေၾကာင ဖအားေပး ဒဏခတမႈ အစအစဥမား၏ တနဖးက ျပနလညစဥးစား သးသပရေတာမည ျဖစသည။

ျမနမာအစးရသည အာဃာတ အေဟာငးမားက ေဘးဖယ၍ ျပညတြငးႏင ႏငငတကာမ အျပငးထနဆး ျပစတင ေဝဖနသမားက လကကမး ဆကဆရာတြင သာမနထက ထးကစြာ လပေဆာငႏငခၿပ ျဖစသည။ အေနာကႏငငမား


အေနျဖင ယခအခနတြင မတေဆြသစက အားေပးေထာကခရန အတြက အခးညည အားထတမႈမားကစတင ျပလပရေတာမည။ ၾကာျမငစြာ ေစာငဆငးခရေသာ ျပျပငေျပာငးလမႈမား စတငျဖစေပၚေနသည အားေလာစြာ အေရးယဒဏခတမႈ (Sanctions) မား ဆကလက ခမတရေလာကေအာင ဆေလာေသာ အေၾကာငးရငးမား မ႐ေတာပါ။ အေရးယ ဒဏခတျခငးသည ဆကလက ေျပာငးလေရးက ဖအားေပးျခငးထက ျပျပငေျပာငးလေရး သမားမားက အားနညးေစျခငး၊ ေနာကျပနဆြလသမားက ဆြေပးရာ ေရာကျခငးအားျဖင ျပျပငေျပာငးလေရး လပငနးစဥကသာ ထခကေစမည အလားအလာ ႐ပါသည။

(II) လက႐အခနအထ ျပျပငေျပာငးလမႈမား

ၿပးခေသာ ၁၂လအတြငး သသသာသာ ျမနဆနေသာ ေျပာငးလမႈမားက ေတြ႕ျမငၾကရသည။ ယငးအေျပာငးအလမားက သးျခားစ ေဆာင႐ြကၾကေသာ ျဖစစဥမားဟ ႐ႈျမငျခငးထက သမၼတ၊ အစးရႏင လႊတေတာတ႔က ျမနမာႏငငအား ဒမကေရစ၊ ၿငမးခမးေရး ႏင ပမ ဖြ႕ၿဖးမႈဆ ဥးတညေသာ လမးေၾကာငးသစေပၚသ႔ ပ႔ေဆာငရန ဝငးဝနး စစညး အားထတမႈ တစတတပငး အျဖစ ပ၍ ႐ႈျမငသငသည။

(က) ႏငငေရးျပနလညသငျမတမႈ

၂၀၁၁ မတလက အဖြငမန႔ခြနးတြင သမၼတက ယခင တပမေတာ အစးရအေပၚ အစဥတစက ေဝဖနခသမားက လကကမး ႀကဆကာ ႏငင၏ ေကာငးကးက အတတကြ ေဆာင႐ြကႏငၾကရန အတြက အျမင ကြလြမႈမား ေဘးဖယထားခၾကရန တကတြနး ေျပာၾကားခသည။ ထ႔ေနာက သသာထင႐ားေသာ ေဆာင႐ြကမႈမားက တသတတနး ဆကလက လပေဆာငခသည။ ၂၀၁၁ ၾသဂတလတြင သမၼတက အတကအခ ေခါငးေဆာင ေဒၚေအာငဆနးစၾကညႏင ေတြ႕ဆခၿပး ျမနမာႏငငအား အျပသေဘာေဆာင ေျပာငးလေပးလေသာ သ႔ဆႏၵ အစစအမနက ထတေဖာေျပာၾကား စညး႐းခသည။1 ေဒၚေအာငဆနးစၾကညႏင သမ ၏ NLD ပါတတ႔ တရားဝငႏငငေရး လပငနးစဥအတြငး ျပနလညဝငေရာကမႈ ေခာေမြ႕ေစရနအတြက အကဥးကသမား ပါတဝငျဖစခြင တားျမစထားျခငး အပါအဝင စညးကမးခက အခ႕က ပယဖကရန ေ႐ြးေကာကပြ ဥပေဒက ျပငဆငေပးခသည။2 ၂၀၁၂ ဇနနဝါရ ၅ရကတြင NLD ပါတသည တရားဝင မတပတငထားေသာ ႏငငေရးပါတ ျဖစလာကာ ေဒၚေအာငဆနးစၾကညက ပါတဥက႒ အျဖစ တငေျမႇာက လကၾကသည။ ထ႔ေနာက ဧၿပ ၁ရကတြင ကငးပေသာ ၾကားျဖတ ေ႐ြးေကာကပြမားတြင သမႏင အျခားပါတဝငမား ဝငေရာက ယဥၿပငခၾကၿပး လႊတေတာ ကယစားလယ ၄၅ ေနရာ အနကမ ၄၃ ေနရာ အႏငရ႐ခသည။ (အခနး-၄ တြင ဖတ႐ႈႏငသည)

သမၼတက ျပညပေရာက အပစမားကလညး အမျပနလာၾကရန ဆကလက ဖတေခၚခသည။ ၿပးခေသာ လပငးမားအတြငး ျပညပေရာက လသမား ႏငငေရး လႈပ႐ားသမား တစသတၿပး တစသတ ျမနမာႏငငသ႔ ျပနလာခၾကရာတြင အမားစက ေခတ လာေရာကလညပတျခငး ျဖစေသာလညး အခ႕က အၿပးေနထငရန ျပနလာၾကျခငး ျဖစသည။ ယငးကသ႔ ျပနလာၾကသမားထတြင ပထမဆး ျမနမာသမၼတ၏ သားျဖစသ Euro Burma Office အႀကးအက ဥးဟနေညာငေဝ၊ လကနကကင ေကာငးသားတပဖြ႕၏ အႀကးတနး အဖြ႕ဝငျဖစခသ အမားစ ပါဝငေသာ ထငးႏငင အေျခစက ဗဟ ဖြ႕ၿဖးေရး အဖြ႕ဝငမား၊ ႏငငအတြငး တရားဝင လပကငရန ျဖစႏငေခက

1 See Crisis Group Asia Briefing N°127, Myanmar: Major Re-form Underway, 22 September 2011. For background on the transition, also see Crisis Group Asia Report N°177, Myanmar: Towards the Elections, 20 August 2009; and Crisis Group Asia Briefings; N°118, Myanmar’s Post-Election Landscape, 7 March 2011, and N°112, The Myanmar Elections, 27 May 2010. 2 This was important because prior to the major release of polit-ical prisoners on 13 January 2012, a number of NLD members were serving prison sentences.


အစးရႏင ေဆြးေႏြး ႏငခၾကေသာ လသမား ျပညပသတငးဌာန ၃ခ ( ဒမကရကတစ ျမနမာအသ၊ မဇၩမ၊ ဧရာဝတ) မ အယဒတာ မားပါဝငသည။ BBC, VOA, RFA တ႔မ ထတလႊငေသာ ျမနမာဘာသာ အသလႊင အစအစဥမားမ ကယစားလယမားသညလညး အစးရတာဝန႐သမားႏင ေဆြးေႏြးကာ၊ ႏငငတြငးမ ပထမဆးအႀကမ သတငးပ႔ခြင ရ႐ခၾကသည။

တစႏစပတလးအတြငး အႀကမႀကမ ထတျပနေသာ လြတၿငမးခမးသာခြင ေပးမႈမားတြင ႏငငေရး အကဥးသား အမားစ လြတေျမာကလာခၾကသည။3 ေထာငထတြင ကနေနေသာ နာမညႀကး အတကအခမား အားလး အပါအဝင လေပါငး ၃၀၀ ခန႔ အား အမားဆး လႊတေပးျခငးက ၂၀၁၂ ဇနနဝါရ ၁၃ရကတြင ျပလပခသည။ ယငးသ႔ အခနကက လႊတေပးျခငးသည ၾကားျဖတေ႐ြးေကာကပြမားအထ ကငးပေပးခေသာ ႏငငေရး လပငနးစဥတြင အထနးသမးခ အတကအခမား ပါဝငခြင ျပရန တစစတတစပငး ရည႐ြယချခငး ျဖစသည။4 ထ႔ေၾကာင အခ႕သမားက NLD ပါတ တဆပ ေအာကမေန၍ ဧၿပ ၁ရက ၾကားျဖတ ေ႐ြးေကာကပြက ဝငေရာက ယဥၿပငခၾကသည။5

လြတေျမာက ႏငငေရး အကဥးသားမားအား လႈပ႐ားမႈမား တငးၾကပစြာ စစေဆးျခငးႏင လမႈနယပယတြင ဖႏပထားျခငးတ႔ ျပလပခေသာ ယခင အတတကာလႏင မတေတာဘ၊ ၿပးခေသာ တစႏစအတြငး လြတေျမာက လာသမားသည ႏငငေရးလႈပ႐ားမႈမား ျပနလညစတငျခငး၊ ျပညပခရးသြားျခငးတ႔က ျပလပႏငကာ ပမနဘဝ အတငး ေနထငခြင ရ႐လာၾကသည။ အသြငေျပာငးကာလအတြငး လြတေျမာကလာေသာ အထင႐ားဆး အတကအခမား ျဖစသည ၈၈ မးဆကေကာငးသား ေခါငးေဆာငမားသည လြနခေသာ ၈ႏစက ေနာကဆးအႀကမ လြတေျမာကမႈႏင ကြျပား ျခားနားေနျခငးေၾကာင အအားသင သြားခၾကသည။ ယခတစႀကမသည ယခငကႏင မတေတာဘ ၎တ႔ လြတေျမာကၿပး ရနကနသ႔ ေရာကသညႏင ျပညတြငး သတငးေထာကမား ပတလညဝငးေနျခငးက ႀကေတြ႕ၾကရသည။ ထ႔အျပင နယလညေဟာေျပာျခငး၊ သတငးစာ ႐ငးလငးပြ ျပလပျခငး အပါအဝင ႐းခနးဖြငလစ၍ ႏငငေရး လႈပ႐ားမႈမား ေဆာင႐ြကျခငး တ႔က အဟန႔အတား မ႐ ျပလပႏငၾကသည။ ေကာငးသား ေခါငးေဆာငမားထမ တစဥးက သေထာငမ လြတလာၿပး သတငးပတ အနညးငယ အတြငး ျပညတြငးထတ နာမညၾကး သတငးဂာနယ တစေစာငက ဆေပးပြ အခမးအနားတြင ဆခးျမႇငေပးရန ဖတၾကားခေသာ ထငရားသည ပဂၢလ ၅ ဥးထတြင သလညး ပါဝငခေၾကာငး၊ သႏင အတ ဆခးျမႇငေပးသတစဥးမာ အာဏာအ႐ဆး အၿငမးစား ဗလခပႀကးမားထမ တစဥး၏ သား ျဖစေၾကာငး ျပနလည ေျပာျပခသည။6

ႏငငေရး ျပနလည သငျမတမႈႏင ပတသက၍ အမားဆး ျမငေတြ႕ႏငေသာ ဥပမာ တစခမာ ယခအခါ ရနကနၿမ႕ လမးမားေပၚတြင ၊ သတငးစာမားႏင မဂၢဇငးဂာနယမားတြင၊ ေစးဆငမားတြင၊ တကစႏင ကယပငေမာေတာယာဥမားေပၚတြင ေနရာတကာ ေတြ႕ျမငေနရေသာ ေဒၚေအာငဆနးစၾကည၏ ႐ပပမားပင ျဖစသည။ မၾကာေသးမက သမ၏ ေဟာေျပာမႈက ႏငငပင႐ပသက ထတလႊငေပးချခငးသည ျမနမာလထက မားစြာ ႐ကခတသြားခသည။ စစအပခပေရးက ပြငပြငလငးလငး ေဝဖနမႈေၾကာင ထင႐ားေသာ အတကအခ ေခါငးေဆာငသည အစးရ႐ပသ စတဒယထတြင NLD ပါတ သေကၤတ ခြပေဒါငးအလ၏ ေ႐႕တြင ထငကာ ဒမကေရစ ကးေျပာငးမႈ ဆကလက ျပလပေရး၊ တရားေသာ ဥပေဒစးမးေရး၊ လမႈနယပယမတေရး၊ စးပြားေရး 3 There could be up to 300 political prisoners remaining in deten-tion, although the number is uncertain: informal lists maintained by activists are not fully reliable, and some included on such lists may have actually been guilty of a criminal offence – or in the case of ethnic prisoners, of violent offences in the context of the armed insurgency. Resolving this issue will require a transpar-ent process for credibly reviewing cases on an individual basis. 4 Crisis Group interview, adviser to the Myanmar president, Yangon, March 2012. The period for registration of candidates for the by-election ran from 16 to 31 January. 5 For example, the NLD candidates in the Naypyitaw constitu-encies of Zabuthiri and Ottarathiri, Sandar Min and Min Thu, were both political prisoners released in the 13 January amnesty. Both were elected. 6 Toe Naing Mann, son of lower house Speaker and General (ret.) Shwe Mann, was the co-presenter. Crisis Group interview, Ko Ko Gyi, ‘88-generation student leader, Yangon, 8 March 2011.


ျပျပငေျပာငးလေရးတ႔က ေတာငးဆခသည။ ၾကားျဖတ ေ႐ြးေကာကပြဝငမည ပါတအားလး၏ အခြငအေရးျဖစေသာ ၁၅ မနစစာ ေဟာေျပာျခငး အစအစဥက မတလ ၁၄ရကမ ၂၂ရက အထ ႏငငပင႐ပသႏင ေရဒယက ထတလႊငေပးခပါသည။ ေဟာေျပာေသာ စာသားအျပညအစက ေနာကတစရက ႏငငပင သတငးစာတြင ေဖာျပခသည။7

တပမေတာ ၿပကြေစရန (သ႔) ပရပက ထခကေစရန ရည႐ြယ၍ ေဟာေျပာျခငး၊ ေရးသား ထတေဝျခငး မျပလပရန ကယစားလယ အမတေလာငးမားက တားျမစထားေသာ စညးကမးခကႏင ပတသက၍ ျငစြနးေသာ သမ၏ မန႔ခြနးပါ စာပဒ တစပဒက ေ႐ြးေကာကပြ ေကာမ႐ငက ျဖတေတာကခသည။8 သ႔တငေအာင သမ၏ မန႔ခြနးတြင ယခင အစးရက အေတာအတန ပြငပြငလငးလငး ေဝဖနထားေသာ (လထက အေၾကာကတရား လႊမးမးခေသာ အခနကာလ၊ လြနခေသာ အႏစ ၂၀ အတြငး NLD ပါတအေပၚ ဖအား အမးမးေပး၍ ဖႏပထားျခငး၊ ဒမကေရစ စခန၊ စညႊနးမားႏင မကကညေသာ ၂၀၀၈ အေျခခဥပေဒ စသည) အေၾကာငးအရာမား ပါဝငေနေသးသည။

(၂) လႊတေတာမား

လႊတေတာမားသညလညး ေစာငၾကည ေလလာသ အမားစ စးရမပပနၾကေသာ ရာဘာတဆပထး ထ လႊတေတာမသာ ျဖစမည အေနအထားႏင ကြာျခားစြာပင အေျပာငးအလက အဓက ေမာငးႏငသမားအျဖစ ထြကေပၚလာခသည။9 ယငးအေျခအေနက လႊတေတာ ဥက႒မား၊ အထးသျဖင ေ႐႕ေဆာင ျပျပငေျပာငးလေရး သမားတစဥး အျဖစ ဂဏသတငးေမႊးေအာင ႀကးစားခသ ေအာကလႊတေတာ ဥက႒ ဥးေ႐ႊမနး၏ အားေကာငးေသာ ၾသဇာကလညး တစတတပငး ပါဝင တြနးအားေပးချခငး ျဖစသည။ ဒမကေရစ အခြငအေရးမား၊ ဥပေဒျပျခငးႏင စးပြားေရး ျပျပငေျပာငးလျခငးတ႔က လက႐အခနအထ အစးရက ဥးစားေပး ေဆာင႐ြကလက႐သည။ အစးရသစ လကထက ေအာကလႊတေတာ၏ ပထမဆး လပေဆာငမႈမားထမ တစခမာ အတကအခတ႔၏ အဆျပခကက တပမေတာသား အစအဖြ႕ လႊတေတာ ကယစားလယမား၏ ေထာကခမႈျဖင ခြငျပချခငးပင ျဖစၿပး၊ ႏငငေရး အကဥးသားမားအား လြတၿငမး ခမးသာခြငေပးရန သမၼတအား ေတာငးဆခသည။10

ဆးျဖတခမတခေသာ ေသာခကက ဥပေဒျပေရး ကစၥမားမာ ေအာကပါအတငးျဖစသည။

NLD ပါတ တရားဝငႏငငေရး လပငနးစဥအတြငး ျပနလညဝငေရာကမႈ ေခာေမြ႕ေစရန အတြက၊ ၂၀၁၁ ႏဝငဘာ ၄ရကက ျပ႒ာနးခေသာ “ႏငငေရးပါတ မတပတငျခငး ဆငရာ ဥပေဒက ျပငဆငသည ဥပေဒ”။

စညးမဥးမားအတငး အေကာငအထညေဖာရန ဆးျဖတခမတျခငး မ႐ေသးေသာ၊ ၂၀၁၁ ဒဇငဘာ ၂ရကတြင လကမတေရးထးသည “ၿငမးခမးစြာ စေဝးျခငး၊ ၿငမးခမးစြာ စတနးလညလညျခငး ဆငရာ ဥပေဒ”။ ယငးဥပေဒသည ယခငက မ႐ခဘးေသာ လြတလပစြာ စေဝးျခငးက ခြငျပထားသည။ ဆႏၵျပပြမား ျပလပရနအတြက ရတပဖြ႕ထမ ႀကတငခြငျပခက လအပၿပး၊ ခြငမျပေသာ ဆႏၵျပပြမား

7 “National League for Democracy presents its policy, stance and work programmes”, New Light of Myanmar, 15 March 2012. 8 See “Central Supervisory Committee for Printers and Publish-ers Registration and Press Scrutiny and Publishing”, Directive no. 42, 17 March 2010. In an interview with Radio Free Asia, Aung San Suu Kyi stated that “the part about how there wasn’t rule of law and the military government had repeatedly used the law to repress the people, that is censored”. “Suu Kyi’s campaign speech censored”, Radio Free Asia, 9 March 2012. 9 Under the constitution that came into force in 2011, Myanmar has a bicameral national legislature: an upper house (“Amyotha Hluttaw”) and lower house (“Pyithu Hluttaw”) which can also sit in joint session as the Union Assembly (“Pyidaungsu Hluttaw”). There are also fourteen regional assemblies. 10 See Crisis Group Briefing, Myanmar: Major Reform Under Way, op. cit., p. 10.


ျပလပလင ဥပေဒေၾကာငးအရ အေရးယခရမည ဟဆသည။ ယငးသ႔ ခပခယထားေသာ စညးကမးမားေၾကာင လ႔အခြငအေရး အပစမား ထမ ျပစတငေဝဖနမႈမား ထြကေပၚလာခသည။11

၂၀၁၂ မတလ ၉ရကတြင အာဏာ သကဝငခသည “အလပသမား သမဂၢ ဥပေဒ” ။ ယငးဥပေဒသည လြတလပေသာ အလပသမားသမဂၢမား၊ လပငနး႐ငအဖြ႕အစညးမား ဖြ႕စညးျခငးႏင ဆႏၵျပခြငက ေပးထားၿပး၊ ႏငငတကာ စညႊနးမ အဖြ႕အစညး လြတလပခြငက ေပးထားသည။ ယခငကမ လြတလပေသာ အလပသမား သမဂၢ မနသမက ပတပငထားခသည။ အလပသမား ျပနာေျဖ႐ငးမႈ ဥပေဒမၾကမးကလညး မတလ ၂၁ရကတြင လႊတေတာက အတညျပေပးခသည။12

ေျမယာ စမခန႔ခြမႈႏင သဘာဝပတဝနးကင ထနးသမးေရး ဆငရာ ဥပေဒမၾကမးမား ႐ထားၿပး ျဖစရာ၊ ကနသြယေရးႏင အခြန ဥပေဒမား အေပၚ ျပငဆငမႈ မားစြာကလညး လႊတေတာမားက ဆးျဖတ ခမတခသည။

ေဆြးေႏြးမႈ ျပလပေနဆ ဥပေဒျပေရး ကစၥမားမာ -

နယေျမခ ကယစားလယမားႏင နယေျမခ တာဝန႐သမားအား လ႕ဝကမေပး ေ႐ြးေကာကျခငးမ တဆင ေဒသႏရ ဒမကေရစက မတဆကကငသးေရး အပါအဝင၊ ေဒသႏရ အပခပေရး ဆငရာ ကလန ေခတေဟာငး ဥပေဒမားက ျပျပငေျပာငးလမည “ရပကြက ေကး႐ြာနယေျမ အပခပေရး ဥပေဒမၾကမး” ကစၥႏင

အေသးစား ေခးေငြ ႏင ႏငငျခား ရငးႏးျမႇပႏမႈဆငရာ ဥပေဒၾကမးမား ကစၥတ႔ ျဖစသည။

ဥပေဒ မၾကမး ေရးဆြျခငးႏင အဆျပျခငးတ႔အေပၚ လႊတေတာတြငး ေဆြးေႏြးျငငးခမႈမားမာ ေယဘယအားျဖင ပြငလငး၍ အားေကာငးမႈ ႐လာသည။ လႊတေတာ ႏစရပစလး၌ အတကအခပါတမား၏ ေနရာ အခး နညးပါးေသာျငားလညး ၎တ႔၏ အဆျပခကမားက တပမေတာအစအဖြ႕ ကယစားလယမားႏင လမားစ ျပညခငၿဖး ပါတကယစားလယမားက မားေသာအားျဖင ေထာကခခၾကသည။ လႊတေတာ ဥက႒မား၏ ခငမာေသာ ဥးေဆာငမႈေအာကတြင လႊတေတာကယစားလယမားကလညး ကစၥရပမားအေပၚ ပါတသေဘာထားထက ဆေလာ မနကနသညအတငး မေပးၾကရန အားေပးတကတြနးျခငး ခၾကရသည။ ျပညခငၿဖး ပါတက တငသြငးေသာ အဆျပခကမားကလညး အတကအခပါတမားက မၾကာခဏ ေထာကခမႈ ေပးခၾကသည။ ပါတမဝါဒ ခမတထားျခငး မ႐ေသာ အခ႕ကစၥရပမား အေပၚတြင တပမေတာ အစအဖြ႕ႏင ျပညခငၿဖးပါတတ႔၏ မေပးမႈမား ကြလြမႈ႐သညကလညး ေတြ႕႐ရသည။

လႊတေတာမားသည အစးရပငးအေပၚ စစေဆး၊ ဟနခကထနးျခငးအားျဖင ၎တ႔၏ က႑က အေလးထားရယ ၾကသညကလညး ေတြ႕ျမငရသည။ အစးရဝနႀကးမားသည လႊတေတာ၌ ေစစစပစပ ေမးခြနးထတျခငးက ရငဆငၾကရၿပး၊ အပခပေရးပငးက တငျပေသာ ဥပေဒမၾကမးမားမာလညး အေသးစတ စစေဆးျခငးႏင သသသာသာ ျပငဆငျခငးခရသည။ သမၼတက လကမတမထးပ ျပနပ႔ကာ ေျပာငးလရန အႀကျပေသာ ဥပေဒၾကမးမားကလညး လႊတေတာက အၿမတေစ လကခ ခမတေပးျခငး မ႐ေတာပါ။ သာဓကအားျဖင (လႊတေတာ ႏစရပ ေပါငးထားေသာ) ျပညေထာငစ လႊတေတာက ေဒသႏရ အပခပေရး တာဝန႐သမား ေ႐ြးေကာက တငေျမႇာကရာတြင သမၼတ အႀကျပထားေသာ ပမလြယကသည အၾကမးဖငး ဆႏၵ ေကာကယမႈ စနစ အစား လ႕ဝကမေပး ေ႐ြးခယမႈ စနစ 11 For example, Human Rights Watch stated that “the govern-ment shouldn’t be given credit for allowing some freedom just because none existed before. Instead, it should be pressed to make sure its laws meet international standards”. “Burma: New law on demonstrations falls short”, news release, 15 March 2012. 12 “Pyidaungsu Hluttaw session continues for 24th day”, New Light of Myanmar, 22 March 2012.


စညးမဥးစညးကမးမားက မၾကာေသးမက ျပနလည ဆးျဖတခမတချခငးက ေတြ႕ႏငသည။ ယငးဆးျဖတခက မနကနေၾကာငး ေျပာဆသည လႊတေတာ ကယစားလယတစဥးက “ လ႕ဝကမေပးျခငးဟာ ျပညသေတြက သတ႔ေခါငးေဆာငက လြတလပ၊ မတစြာ ေ႐ြးခယႏငမယ တစခထေသာ နညးလမး ျဖစပါတယ။ ဒါဟာ ဒမကေရစရ႕ အႏစသာရပါပ” ဟေျပာၾကားခသည။13 တတယယ အႀကမ လႊတေတာအစညးအေဝး၏ အဓကလပငနးတာဝန အျဖစ လာမညႏစ အစးရဘတဂကက ေဆြးေႏြး ျငငးခၾကရာတြင ႏစေပါငးမားစြာအတြငး ပထမဆး အႀကမအျဖစ အစးရ အသးစရတက ပမ ပြငလငးျမငသာ ေစျခငးႏင ေစစစပစပ စစေဆးျခငး ႏစမးစလးက ျပလပခၾကသည။

သ႔ေသာလညး လာမည အခနး(၅) တြင ေဆြးေႏြးထားသညအတငး လႊတေတာ အမတ အမားစ၏ အေတြ႕အႀက၊ ဗဟသတ မ႐ျခငး၊ ထေရာကျပညစမႈ မ႐ေသာ လပထးလပနညး စညးမဥးမား၊ ခမတလပေဆာငေနေသာ အလြနရညမနးခကႀကး လြနးသည လႊတေတာ အစအစဥ၊ ဥပေဒျပမႈ ဆးျဖတခကမား ျပလပေနေသာ အျမနႏႈနး အစ႐သည အခကအားလးသည ေ႐႕ခရးဆကေနေသာ “ဥပေဒျပျခငး” ၏ ထေရာကမႈႏင ပတသက၍ ေလးေလးနကနက ေမးခြနးထတစရာမား ျဖစေပၚလာေစပါသည။

(၃) အေျခခ လြတလပခြငမား တးခ႕ ခြငျပ

အစးရက လြတလပစြာ သငးပငး ဖြ႕စညးခြငဆငရာ ဥပေဒသစမား ျပ႒ာနးခသညအျပင၊ ၿပးခေသာ တစႏစအတြငး လြတလပစြာ ေျပာဆခြငက ပမခြငျပရန ေဆာင႐ြကခကမားက လပေဆာငခသည။ ၂၀၁၁ စကတငဘာတြင အငတာနကဆဒ ၃၀,၀၀၀ ခန႔ ပတပငထားျခငးက ႐ပသမးေပးခၿပး၊ ျမနမာအငတာနက အသးျပသမား အေနျဖင အငတာနကမ ႏငငေရးက႑မားက ပထမဆးအႀကမ အတားအဆးမ ၾကည႐ႈခြငရ႐ခၾကသည။ တားဆးပတပငမႈ ႐ပသမးေပးလကေသာ ဝကဘဆဒမားထတြင ႏငငတကာႏင ျပညပေရာက သတငးမဒယာမား၊ ျပညပေရာက အတကအခႏင ဒမကေရစ လလားေသာ အပစမားမား အျပင Facebook, Twitter, You Tube ႏင အျခားဆဒမားစြာပါဝငသည။ လၿခေသာ စးပြားေရး ဆကသြယမႈမားအတြက အ႐မျဖစ လအပေသာ သးသန႔ ကြနယကမား ထေတြ႕ခြငကလညး ဖြငေပးခသည။ လငႏႈးဆြသည ပြနႏဂရပဖစ ဝကဆဒမားကသာ ဆကလက ပတပငထားခသည။14

ပႏပမဒယာမားအေပၚ ဆငဆာတညးျဖတမႈကလညး အလားတ ေျဖေလာေပးခသည။ ၂၀၁၁ ဒဇငဘာလတြင စးပြားေရး မဂၢဇငး အမားစ ပါဝငေသာ စာေစာင ၅၄ခက ႀကတင ဆငဆာတငရန မလပ ထတေဝခြင ျပခသည။15 ၂၀၁၁ ဇြနလက ေဖာေျဖေရးႏင အားကစား သတငးစာေစာင ၂၀၀ နးပါးက အလားတ ခြငျပခၿပးေနာကပငး ယငးကသ႔ ေနာကထပ ခြငျပလကျခငး ျဖစသည။ သတငး အသားေပး စာေစာင မားမာမ မထတေဝမ ဆငဆာဘတထ တငျပ ခြငျပခကရယ ေနရဆပင ျဖစသည။ သတငးဂာနယ အယဒတာမားက “ေဆာငးပါးမား ဆငဆာျဖတခေနရဆ ျဖစေသာလညး ယခငကထက နညးပါးသြားၿပး အေၾကာငးအရာမားစြာက ယခအခါ လြတလပစြာ ေရးသားႏငခြင႐လာၿပ” ဟ ေျပာၾကားၾကသည။16 “အရငကဆ ႏငငေရးအကဥးသား ကစၥ၊ လ႔အခြငအေရးကစၥေတြက လးဝေရးသားခြငမရခပါဘး၊ အခေတာ ကၽြနေတာတ႔ ေရးခငတာက ေရးခြငရပါၿပ။ ဆငဆာကေတာ ဘာေတြက ျဖတေတာကရမလလ႔ ဆးျဖတမာေပါေလ” ဟ သတငးအယဒတာ တစဥးက ဆသည။17

13 See Soe Than Lynn, “Secret ballot retained in ward, village admin bill”, Myanmar Times, vol. 31, no. 617, 5-11 March 2012. 14 Chief engineer of Myanmar Posts and Telecommunications, quoted in the Weekly Eleven News Journal, 20 September 2011. 15 Yadana Htun, “Censorship body eases grip on business, crime genres”, Myanmar Times, vol. 31, no. 605, 12-18 December 2011. 16 Crisis Group interviews, local editors and journalists, Yangon, March 2012. 17 Deputy editor of The Voice journal, quoted in Udo Schmidt, “Myanmar’s journalists breathe more freely but it’s a long haul”, Deutsche Welle, 6 March 2012.


အစးရက ယခေရးဆြေနေသာ သတငးမဒယာ ဥပေဒသစ၏ အစအစဥအရ ၂၀၁၂ ႏစမကနမ ဆငဆာဘတက ဖကသမးကာ ကယအသျဖင ကယထနးခပေသာ ပႏပထတေဝေရး ေကာငစျဖင အစားထးမညဟ ႐ငးလငးစြာ ထတေဖာေျပာဆထားၿပး ျဖစသည။18 သ႔ေသာလညး ပထမဆး မဒယာ ဥပေဒသစ မၾကမးက သတငးမဒယာ အဖြ႕အစညးမား၊ စာနယဇငး သတငးေထာကမားႏင မတငပငပ ေရးဆြချခငးေၾကာင စးရမပပနေၾကာငး ထတေဖာေျပာဆမႈမား ႐ခပါသည။19 အဆပါ အသမေပးေသာ လပငနးစဥ အေပၚ ကနဥး ေဝဖနမႈမား ထြကေပၚလာၿပးေနာကတြင အစးရက ယနကစက၏ အကအညက ေတာငးခခၿပး၊ ျပနၾကားေရး ဝနႀကး ဥးေကာဆနးက ဥပေဒမၾကမးသစက ယခႏစ ေႏာငးပငးတြင ထတျပနရနအတြက စစဥျပငဆငေနသညဟ ေျပာၾကားခသည။20

ၿပးခေသာႏစအတြငး ျမနမာႏငင အမးသား လ႔အခြငအေရး ေကာမ႐ငကလညး သမၼတက ဖြ႕စညးေပးခသည။ လပေဆာငမႈ လအပခကမား ႐ေနဆ ျဖစေသာလညး ယငးေကာမ႐င၏ ရည႐ြယခကမာ အမးသား လ႔အခြငအေရး အဖြ႕အစညးမား ဆငရာ ပါရ စညးမဥးမားႏင ကကညရန ျဖစသညဟ ဆပါသည။21 ေကာမ႐ငအေနျဖင လပငနးေဆာငတာမား စတငရန ျမနဆနစြာ လႈပ႐ားခၿပး ၂၀၁၁ ခႏစ မကနမ ပထမဆး ၃လ အတြငး တငၾကားစာေပါငး ၁၀၀၀ ေကာက လကခရ႐ထားသည။ အဆပါ အမႈကစၥ အမားစက စစမးစစေဆးမႈ ျပလပခၿပး၊ ညႇငးပမးႏပစကမႈမားအတြက တာဝန႐သမားက အေရးယမႈမား ျဖစေပၚခသလ၊ အစစအေဆး မ႐ လြတေျမာကမႈ မားစြာ ႐ခသည။22 ေကာမ႐င အေနျဖင အစးရႏင လြတကငးမႈ အေပၚတြင လညးေကာငး၊ တပမေတာ၏ ႏပစကညႇငးပမးမႈမားက ေျဖ႐ငးေဆာင႐ြကႏငမႈ အတငးအတာ အေပၚတြငလညးေကာငး ေမးခြနးထတမႈမားက ရငဆငေနရဆပင ျဖစသည။ ထ႔ျပင စြမးအားရငးျမစႏင ဝနထမး မလေလာကမႈမားလညး ႐ေနဆပင ျဖစေလသည။

(၄) ၿငမးခမးေရး လပငနးစဥ

ၿပးခေသာ တစႏစတာ အတြငး ႏငငတြငး႐ တငးရငးသား လကနကကင အပစမား အားလးနးပါးႏင ကနဥး အပစရပ သေဘာတညမႈမား ရ႐ေရး ကစၥြတြင တးတကမႈ ျမနဆနေအာင ျပလပခသည။23 ယငးကစၥက ဥးေဆာင လပကငေနေသာ အစးရ ၿငမးခမးေရး ေကာမတ ၂ ဖြ႕မာ လႊတေတာမ ျပညခငၿဖး ပါတဝင ဥးေအာငေသာငး၊ ဥးသနးေဇာတ႔ ေခါငးေဆာငေသာ အဖြ႕ႏင သမၼတ က ခန႔အပေသာ ရထားပ႔ေဆာငေရးဝနႀကး ဥးေအာငမငး ေခါငးေဆာငေသာ အဖြ႕တ႔ ျဖစသည။ ကနဥး အပစရပ သေဘာတညခကမားက လကနကကငအပစ ၁၁ဖြ႕ ႏင လကမတေရးထးခသည။ (ေနာကဆကတြ ခ ပါ စာရငးတြင ဖတ႐ႈႏငသည)။ အပစရပ သေဘာတညခကလကမတ မထးရေသးေသာ အဓက အပစမာ ကခငလြတေျမာကေရး အဖြ႕ (KIO) ျဖစသည။ တ႐တနယစပ ေ႐ႊလၿမ႕တြင မတလ ၈ရကမ ၁၀ရက အထ ျပလပခေသာ အစညးအေဝးတြင တးတကမႈ ရ႐ခၿပး၊ KIO ထပတနးေခါငးေဆာင တစဥးက “ဒသတငးပတကန အစညးအေဝးက အမားႀကး စတေကနပမႈ ႐ပါတယ။ အရင ညႇႏႈငးမႈေတြန႔ မတပ ဒတစႀကမမာ ပမပြငလငးတ ေဆြးေႏြးမႈ ျပလပႏငခပါတယ” ဟ ေျပာၾကားခပါသည။24 သ႔ေသာလညး ႏစဖကအၾကား ပစခတမႈမား ဆကလက ျဖစပြားေနၿပး၊ စဥဆကမျပတ ၿငမးခမးေရး ရ႐ႏငေရး ကစၥတြင ႏစဖကစလးမ

18 Crisis Group interview, adviser to the Myanmar president, Yangon, March 2012. 19 Crisis Group interview, Myanmar news journal editor, Yangon, March 2012. 20 “Media law to give ‘100 Percent Freedom’”, The Irrawaddy, 21 March 2012. 21 In particular, it was established under executive (ie, presiden-tial) authority; it will, inter alia, have to be governed by a legis-lative act in order to meet the Paris Principles. The Commission has acknowledged this in its Statement No. 2/2012, published in New Light of Myanmar, 28 March 2012, p. 16. The Principles relating to the Status of National Institutions (The Paris Princi-ples) were adopted by UN General Assembly Resolution 48/134 of 20 December 1993 and set out a number of responsibilities for national human rights organisations. 22 Crisis Group interview, Myanmar National Human Rights Commission, Yangon, 5 March 2012. 23 For a detailed examination of the peace process, see Crisis Group Asia Report N°214, Myanmar: A New Peace Initiative, 30 November 2011. 24 KIO General Gun Maw, quoted in “Kachin peace talks fail again”, The Irrawaddy, 12 March 2012.


အကးစးပြားကာကြယမႈမားႏင အေတာအတန ျပငးထနေသာ ေသြးေျမက တကခကမႈမား၏ ခါးသးမႈမား အပါအဝင ျပငးထနေသာ အတားအဆးမား ကန႐ေနေသးသည။

ႏစေပါငး ၆၀ ၾကာခေသာ ျပညတြငးစစႏင ဆကစပ သးသပလင တစႏစတာ ကာလ အတြငး လကနကကင အပစ ၁၁ဖြ႕ႏင အပစရပ သေဘာ တညမႈ ရ႐ျခငးမာ အထငကရ ေအာငျမငမႈ တစခပင ျဖစသည။ ၾကာ႐ညခ ၿငမးခမးေရး ရ႐ရန အတြက ဆကလက ေဆာင႐ြကစရာ မား လအပလမမည ဆသညက အစးရကလညး နားလညသ႐ ထားပရသည။ KIO အဖြ႕ႏင အပစရပ သေဘာတညမႈ ရ႐ေအာင ႏစဆတး ႀကးပမး အားထတမႈမား အျပင၊ ႏငငတဝမး တငးရငးသား အသငးအဝငး၏ မေကလညမႈမား၊ ဆႏၵျပငးျပမႈမားက စတင ေျဖ႐ငးေဆာင႐ြကရနအတြက ကယျပန႔ေသာ ႏငငေရး ဒငယာေလာ စတင ေဆြးေႏြးရန မျဖစမေန လအပပါသည။ ၿငမးခမးေရး ကစၥအတြက အဆင ၃ဆင လပငနးစဥက ဆပကငထားသညဟ အစးရက အသေပး ေျပာၾကားထားသည။25 ပထမ အဆငမာ လကနကကငအပစ တစဖြ႕ျခငးစႏင သကဆငရာ ျပညနယ ေဒသႀကး အစးရ အသးသးတ႔အၾကား အပစရပ သေဘာတညမႈ ေဆြးေႏြးျခငး ျဖစၿပး၊ ယၾကညမႈႏင စတခရမႈ တညေဆာကရန မ႐မျဖစ လအပေသာ အဆငျဖစသညဟ ႐ႈျမငထားၾကသည။ ထ႔ေနာကတြင အပစတစဖြ႕ျခငးႏင ဗဟအစးရအၾကား ကယကယျပန႔ျပန႔ ေဆြးေႏြးမႈမားက လမႈ-စးပြားေရး၊ ယဥေကးမႈ၊ ႏငငေရး ကစၥရပမား အပါအဝင ဆငရာ အျခား ကစၥရပမားက စတင ေျဖ႐ငးႏငလမမည။

အဆပါ ဒတယ အဆင ေဆြးေႏြးမႈမားက အပစ အေတာမားမားႏင စတငေဆြးေႏြးေနၿပ ျဖစသည။ အေရးပါဆး အခကမာ မၾကာေသးမက ေနျပညေတာတြင ျပလပေသာ ဗဟအစးရႏင ကရငအမးသား အစညးအ႐း (KNU) အၾကား ေဆြးေႏြးမႈမားပငျဖစသည။ ယငးသ႔ ေဆြးေႏြးရာတြင အပစရပစမႈ အေကာငအထညေဖာရနအတြက ဆကသြယ ေဆာင႐ြကမႈ စညးကမးမား သေဘာတညမႈ ရခသည။ ဧၿပလ ၇ရကတြင KNU ကယစားလယအဖြ႕ႏင သမၼတဥးသနးစနတ႔ ေတြ႕ဆၾကျခငးသည KNU ႏင ျမနမာအစးရ အႀကးအက တစဥးအၾကား ပထမဆးအႀကမ ေတြ႕ဆမႈ ျဖစပါသည။ သမၼတက KNU က တရားမဝင အဖြ႕အစညး စာရငးမ ပယဖကေပးလသည ရည႐ြယခကက အေလးထား ေျပာဆခသည။ ၎ KNU ကယစားလယမားသည ေဒၚေအာငဆနးစၾကညႏငလညး ရနကနၿမ႕တြင ေတြ႕ဆခၾကသည။26

ယခအထ စတငႏငျခငးမ႐ေသးေသာ တတယအဆငမာ တငးရငးသား ကစၥရပမားႏင ပတသကသည ေရ႐ညခ ႏငငေရး သေဘာတညမႈ ပသ႑ာနတစရပက ေဆြးေႏြးရနအတြက လကနကကင အပစ အားလး၏ ကယစားလယမားႏင အျခား ပါဝငသကဆငသ အားလးက အတတကြ ေခၚယစညးေဝးရန ရညမနးထားျခငး ျဖစသည။ ယငးအစအစဥတြင ကယပငအပခပခြင ပေပးရန အေျခခဥပေဒဆငရာ ေျပာငးလျခငး၊ တငးရငးသား အသငးအဝငးအား ရငးျမစ သယဇာတ ပမ ခြေဝေပးရန စညးမဥးမား၊ ေနာငကာလတြင လကနကကင အပစ တပဖြ႕ဝငမား ေပါငးစညးျခငး ၊ ဖကသမးျခငး ကစၥမား အစ႐ေသာ ကစၥရပမား ပါဝင ပါလမမည။27 လကနကကင အပစမားအား ဥးစြာ လကနက ဖကသမးမႈ မလအပပ ႏငငေရးပါတမား ထေထာငႏငေအာင ခြငျပရနႏင အေျခခ ဥပေဒဆငရာ ေျပာငးလမႈ လပရန အတြက အစးရက ပြငလငးမႈက ထတေဖာ ျပသထားသည။28 ၾကာ႐ညခႏငငေရး 25 Crisis Group interviews, government ministers, Naypyitaw, February 2012. This three-step process was set out publicly in the president’s 1 March 2012 address to the legislatures (Section III below). 26 “KNU holds peace talks with Union level peace-making group”, New Light of Myanmar, 7 April 2012, p. 6; “KNU Press Release on 1st Meeting between KNU Delegation and Union-Level Peace Delegation”, 7 April 2012; “Karen Na-tional Union (KNU) and Myanmar President U Thein Sein Meeting”, KNU press release, 7 April 2012; “KNU press release on meeting with Daw Aung San Suu Kyi”, 8 April 2012. 27 Crisis Group interviews, Border Affairs Minister Lt. General Thein Htay and Rail Transportation Minister Aung Min, Nay-pyitaw, 28 February 2012. 28 It is unlikely that most ethnic armed groups would agree to disarm unless they were already part of a political process that they had confidence in, but the prospect of “armed political par-ties” is unsettling to many existing ethnic political parties that


ေျပလညမႈ အတြက သေဘာတညခက မနသမက လႊတေတာတြင လကမတေရးထးမညဟ အစးရက အသေပး ေျပာဆထားသည။ ယငးအခကသည အေျခခ ဥပေဒဆငရာ ေျပာငးလေရးအတြက တစခထေသာ နညးလမးျဖစသည။ သ႔ေသာ ေဆြးေႏြးမႈမားတြင အျခား ပါဝင သကဆငသမား ပါဝငႏငၾကမည မဟတဟ ရညညႊနးျခငး မ႐ပါ။

ထကသ႔ မႀကစဖး ေဆာင႐ြကခကမားက ႀကစညေတြးေတာရန အတြက အစးရထတြင စတပါဝငစား လလားမႈ ႐ခပါသည။ သာဓကမာ အပစအခတ ရပစေရးတြင လြတလပေသာ (ႏငငတကာ) ေလလာေစာငၾကညသမား ထား႐ရနအတြက KNU ႏင မအားျဖင သေဘာတညထားမႈပင ျဖစသည။29 အစးရထတြငလညး ယခငစစ ေဘးသင နယေျမမားတြင ျပညတြငး အးအမ စြန႔ခြာထြကေျပးသမား (IDPs) အား ျပနလညေနရာခထားမႈ စတငရနႏင၊ ေဒသတြငး အျခားႏငငမားႏင ထငးႏငင ေရာက အေရအတြက မားျပားေသာ ေ႐ႊ႕ေျပာငး ေနထငသမား အပါအဝင ထငးႏငငေရာက စစေျပးဒကၡသညမား ျပနလည ဝငေရာကမႈ အဆငေျပ ေခာေမြ႕ေစရနအတြက ရညမနးခကႀကးေသာ အစအစဥမား ႐ေနပါသည။30

(၅) စးပြားေရးႏင စမအပခပမႈ ျပျပငေျပာငးလျခငး

ျမနမာႏငင လက႐ ရငဆငေနရေသာ ခကခေသာ လပငနး တာဝနမားအနက ဖအားႏင စနေခၚမႈ အမားဆး ကစၥမာ အသကငငေနေသာ စးပြားေရးက ျပျပငေျပာငးလေရးႏင အားျဖညလနးဆနးေစေရးပင ျဖစသည။ စးပြားေရး ျပျပငေျပာငးလမႈက ႏငငေရး ျပျပငေျပာငးလမႈထက မားစြာ ပမေႏးေကြးစြာ လပေဆာငလက႐ေသာလညး သမၼတႏင လႊတေတာမား အေနျဖင အဆပါ နယပယတြင မ႐မျဖစ ေျပာငးလမႈမား ျပလပၾကရန ခငမာေသာ ႏငငေရးဆငရာ ကတကဝတ ႐ထားၾကပရပါသည။ လပငနးတာဝန ႀကးမားခကချခငး၊ အေရးႀကးေသာ က႑မားတြင မနကန တကေသာ သတငးအခကအလက မ႐ျခငး၊ အဖြ႕အစညးဆငရာ၊ နညးပညာဆငရာ စြမးရည အားနညးလြနးျခငးတ႔ေၾကာင လပငနးစဥ ေႏးေကြးေနျခငး ျဖစသည။ သ႔ေသာ ျမနမာႏငငတြင စးပြားေရး ျပျပငေျပာငးလမႈက ျမနဆနလြနးစြာ လပေဆာငမညဆလင ဆးဝါးေသာ ျဖစႏငေခ အႏရာယမား ႐ေနေသာေၾကာင ေႏးေကြးမႈသည ဆးဝါးေသာ အရာတစခ မဟတဟ ဆႏငပါသည။ (အခနး ၅ (ဂ) တြင ဖတ႐ႈပါ)31

ကနထတလပမႈႏင လယယာစကပးေရးက႑ အေပၚ ဆးကး သကေရာကေစခသည ကပေငြ ျမနဆနစြာ တနဖးတကလာမႈက ေျဖ႐ငး ေဆာင႐ြကရနအတြက အေရးတႀကး ျပလပခေသာ ေဆာင႐ြကခကမားတြင အစးရ ပငစငလစာေငြမား သသသာသာ တးျမႇငေပးျခငး၊ အခြနေကာကခမႈဆငရာ ျပျပငေျပာငးလမႈမားႏင အထးသးသန႔ ေဆာင႐ြကခကမား ပါဝငသည။32 ယခအခနတြငမ အစးရက ေငြေၾကးစနစ ေျပာငးလျခငးႏင ႏငငျခားရငးႏးျမႇပႏမႈအတြက စညးကမး ေဘာငခမတျခငး အပါအဝင အေျခခကေသာ ကစၥရပမားကေျဖ႐ငးရန ေဆာင႐ြကခကမားက လပေဆာငေနၿပ ျဖစသည။

ဘ႑ာေရးႏစသစ စတငသည ၂၀၁၂ ဧၿပ ၁ရကတြင အာဏာပငမားက ကပေငြ ႏႈနး႐င ေမာျခငးက ႏငငတကာ ေငြေၾကးရနပေငြ အဖြ႕ (IMF)၏ နညးပညာ အကအညျဖင စတင လပေဆာငခၾကသည။33 ယငးအစအစဥတြင do not have direct links to armed groups. Crisis Group interviews, ethnic political parties representatives, Yangon, March 2012. 29 The Union government agreed in principle to an eleven-point proposal from the KNU, including as regards independent mon-itors and several other important issues, which will form the basis for further discussions between the two sides. Crisis Group interviews, individuals present at the negotiations from both sides, Naypyitaw, February 2012 and Thailand, January 2012. See also “KNU wants a transparent peace process”, Karen news.org, 14 January 2012. 30 Crisis Group interview, Rail Transportation Minister Aung Min, Naypyitaw, 28 February 2012. 31 Crisis Group interview, Myanmar economist, Yangon, March 2012. 32 See Crisis Group Briefing, Myanmar: Major Reform Under Way, op. cit., Section III.A. 33 “Changes to Myanmar’s exchange arrangements”, Central Bank of Myanmar notification, New Light of Myanmar, 28 March 2012.


ခြငျပခကရ ျပညတြငးဘဏမားထမ ဗဟဘဏသ႔ ႏငငျခားေငြ သးသန႔ ပမာဏ ေန႔စဥ ခတပတ ေစးႏႈနး ေပးပ႔မႈလညး ပါဝငသည။34 ႏႈနး႐င မေမာမ မတလအတြငးတြင ႏငငျခား ေငြလႏႈနး အစမး ေလလာျခငးကလညး ျပလပခသည။ ေငြလႏႈနးက ဗဟဘဏက ၾကားဝင စြကဖကခြင႐မည ယခလပေဆာငေနေသာ လပငနးစနစတြင ဘဏမား အၾကား ဆကသြယေဆာင႐ြကသည ေငြလႏႈနးေစးကြက ပါဝငပါသည။ ေရာငးဝယရမညႏႈနးက အေမရကန ၁ေဒၚလာလင ၈၂၀ ကပ သတမတထားၿပး ၂ရာခငႏႈနး အတးအေလာ ႐သည။35 ရညမနးခကမာ ေနာငကာလ တစခနခန (လာမည ဘ႑ာေရးႏစ အစတြင ျဖစႏငသည) တြင ကပေငြက လြတလပစြာ ႏႈနး႐င ေမာခြင ေပးရနျဖစသည။36

တခနထတြင အစးရက ၎၏ေငြစာရငးမားက ေမာငခေစးကြက ႏႈနးထား နးပါး အေမရကန ၁ ေဒၚလာလင ၈၀၀ ကပသ႔ ေျပာငးလခသည။ ယခငက အသးျပခေသာ တရားဝင ႏႈနးထားမာ အေမရကန ၁ ေဒၚလာလင ၆ ကပခန႔ ျဖစသည။37 မတလအတြငး လႊတေတာက အတညျပေပးခေသာ ၂၀၁၂-၂၀၁၃ ဘ႑ာေရးႏစ အတြက ဘတဂကတြင ႏငငျခားေငြ အခြနဝငေငြႏင အသးစရတမားက ၁ ေဒၚလာလင ၈၀၀ ကပႏႈနးျဖင တြကခကထားသည။ ထသ႔ တြကခကျခငးအားျဖင သဘာဝဓါတေငြ႕ႏင အျခား သယဇာတမား ေရာငးချခငးမ ႏငငျခားေငြျဖင ရ႐ေသာ မားျပားသည ဝငေငြမားက ပထမဆးအႀကမ တကစြာ ေဖာထတႏငေတာမည ျဖစသည။ ထ႔အျပင ႏငငပင ကမၸဏမားအေနျဖင အဂတလကစားမႈ၊ ျပညသ႔ ဘ႑ာက ဝနထပဝနပး ျဖစေစမႈ၊ ဆး႐ႈးမႈမား အေပၚ ထငသာျမငသာ မ႐မႈႏင ႀကးႀကးမားမား အလဟသ ျဖနးတးမႈမားက အားေပးခသည တစေဒၚလာ ၆ကပႏႈနး တြကခကမႈက အသးခခြင မ႐ေတာေပ။38

ျမနမာႏငငသည ႏငငျခား ရငးႏးျမႇပႏမႈ ဥပေဒသစ မတဆက ကငသးေရး လပငနးကလညး ေဆာင႐ြကလကရသည။ ယငးဥပေဒသည ႏငငျခား ရငးႏးျမႇပႏသမားက ပမဆြေဆာငႏငေသာ ႏငင ျဖစေအာင ျပလပရမည ျဖစေသာလညး အေသးစတ အေကာငအထညေဖာမႈ စညးကမးမားအေပၚတြင မားစြာ မတညပါလမမည။ ယငး ဥပေဒသည ၁၉၈၈ မ စ၍ လက႐ ကငသးေနေသာ ႏငငျခား ရငးႏးျမႇပႏမႈ ဥပေဒက ျပငဆင မြမးမျခငး ျဖစသည။ ယငးဥပေဒတြင လးဝ ႏငငျခားသားပင ကမၸဏမားက ခြငျပျခငး (လက႐ ဥပေဒတြငလညး ခြငျပထားၿပး)၊ အခြနကငးလြတခြင မကလးသစ မားေပးျခငး၊ ႏငငျခားသားမားအား စးပြားေရးအလ႔ငာ ေျမငားရမးခြငျပျခငး၊ ရငးႏးျမႇပႏမႈမားက ျပညသပင သမးျခငးမ အကာအကြယေပးျခငး (လက႐ ဥပေဒတြငလညး ပါဝငၿပး) တ႔ပါဝငမည ျဖစသည။ ထ႔အျပင ကၽြမးကင အဆငနမ လပသားအားလးက ျမနမာႏငငတြငးမ ေခၚယရမညအျပင၊ ကၽြမးကငလပသားမားကလညး (အနမဆး အခးအေနျဖင ၅ႏစ အၾကာတြင ၂၅ ရာခငႏႈနးႏင ၁၅ႏစ အၾကာတြင ၇၅ ရာခငႏႈနး အထ) အခနကာလအလက တးျမႇင ေခၚယ သြားရမည စညးကမးသစကလညး စတင ကငသးမည ျဖစသည။39

အဆပါ စးပြားေရး ျပျပငေျပာငးလမႈ မားသည ႏငငက အပခပစမ ေသာနညးလမး ပမကယျပန႔စြာ အေျခခကက ေျပာငးလျခငး၏ အစအစဥ တစရပ ျဖစေပသည။ ႏစေပါငးမားစြာအတြငး ပထမဆးအႀကမအေနျဖင အစးရသည

34 Eleven domestic banks are licensed to conduct foreign ex-change operations. 35 On 2 April, the central bank’s “reference rate”, based on the sealed-bid auctions, was set at 818 to the U.S. dollar, with a note that: “The reference foreign exchange rate is published for ref-erence purpose only. The value of the kyat is determined by market demand and supply conditions and will vary according-ly”. “Reference Foreign Exchange Rates”, Central Bank of My-anmar, 2 April 2012. 36 Crisis Group interview, Myanmar economist, Yangon, March 2012. See also “Myanmar to float currency in 2012/13, unify FX rates”, Reuters, 6 March 2012; and “Myanmar plans to set kyat at 820 per dollar – sources”, Reuters, 20 March 2012. 37 Previously, several different exchange rates were in use for different purposes, including for the calculation of import duties, for the conversion of foreign exchange income to kyat and so on. The official six kyat rate was derived from a peg to the IMF’s Special Drawing Rights, a weighted basket of four international currencies. 38 Crisis Group interview, Myanmar economist, Yangon, March 2012; see also IMF article IV mission reports over the last decade. 39 “1988 Union of Myanmar Foreign Investment Law”; and “My-anmar drafts new foreign investment rules”, Reuters, 16 March 2012.


ျပညသလထ၏ အျမငမားက ဥးစားေပးလာကာ၊ ျပညသတစရပလး၏ စားဝတေနေရးဆငရာ ႀကးပမးအားထတမႈမားက အာ႐စကလက႐သည။ သဘာဝ ပတဝနးကငအေပၚ ဆးကး သကေရာကႏငၿပး၊ လထ၏ ကန႔ကြကမႈက ရငဆငရေသာ အႀကးစား စြမးအင စမကနးမားကလညး အစးရက ဖကသမးေပးခသည။ ၎စမကနးမားမာ ကခငျပညနယတြင တ႐တ ကမၸဏက တညေဆာကေနေသာ အႀကးစား ျမစဆေရေလာငတမႏင ထားဝယအနးတြင ထငးကမၸဏက တညေဆာကမည ေကာကမးေသြး ေလာငစာသး ဓါတအားေပးစက႐တ႔ျဖစၿပး၊ ၎စမကနး ႏစခစလးမ ထြက႐မည လပစစဓါတအား အားလးနးပါးက တစဖကႏငငမားသ႔ တငပ႔ေရာငးခရန စစဥထားျခငး ျဖစသည။

အစးရသည အထးသျဖင ဆငးရမြေနမႈ တကဖကေရး၊ ေျမယာက႑ ျပျပငေျပာငးလျခငး အပါအဝင ေကးလကဖြ႕ၿဖးမႈ ျမႇငတငေရးတ႔မ တဆင ညတညမ ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးကလညး အာ႐စကလာခသည။40 ထ႔အျပင ပဂၢလက က႑ႏင ပးေပါငးေဆာင႐ြကကာ တစမးသားလးႏင ဆငေသာ ကနးမာေရး အာမခစနစ တစရပက ခမတ ကငသးရန စစဥေနသညလညး ထတျပန ေၾကညာထားသည။41 သမၼတဥးသနးစနက သေမြးဖြားရာ ဇာတ ျမစဝကၽြနးေပၚေဒသ ခရးစဥတြင မတလအတြငးက မန႔ခြနးေျပာၾကားရာ၌ “ေနထငမႈ ဘဝ ၾကမးတမးခကခတ ေကးလကေဒသမာ ကၽြနေတာ ေမြးဖြားႀကးျပငးခပါတယ။ ဒလအေတြ႕အႀကေတြေၾကာင ကၽြနေတာရ႕ သမၼတ သကတမး အတြငးမာ ေကးလက ဖြ႕ၿဖးေရးန႔ ဆငးရမႈ ပေပာကေရးက ဥးစားေပး ေဆာင႐ြကေနတာ ျဖစပါတယ။ ကၽြနေတာတ႔ ႏငငက ဆငးရတ ျပညသေတြ ဆငးရတြငးက ရနးထြကႏငေအာင ကညခငတာဟာ ကၽြနေတာရ႕ ဆႏၵပါပ။ ဒရညမနးခက ေအာငျမငေအာင အ႐းေၾကေၾက၊ အေရခမးခမး လပေဆာငသြားဖ႔ သဓ႒ာန ခထား ပါတယ” ဟ ေျပာဆခသည။42

(III) သမၼတ၏ တစႏစျပည မန႔ခြနး

ႏငငပင ႐ပသက ထတလႊငျပသခေသာ ၂၀၁၂ မတလ ၁ရကတြင ျပညေထာငစလႊတေတာ၌ ေျပာၾကားေသာ မန႔ခြနးတြင သမၼတက ၎၏ အစးရသကတမး တစႏစျပညခန ႏငင၏ အေနအထားက အကျဖတခကေပးခသည။43 သမၼတက အစးရ၏ အစအစဥမား၊ ဥးစားေပး ကစၥမား အပါအဝင လက႐အခနအထ ေဆာင႐ြကေအာငျမငမႈမားက ထတႏႈတ ေျပာဆသြားသည။ ၎မန႔ခြနးသည အေျခခကက ႏငငေရး၊ လမႈေရး၊ စးပြားေရး ျပျပငေျပာငးလမႈ ဆကလက လပေဆာငရန တာဝနယျခငး၏ ခြနအား မသာမကပ မန႔ခြနး၏ ပြငလငးမႈ၊ ဆလရငးႏင စကားလးမား၏ အငအားပါ ျပညဝေသာ မန႔ခြနးျဖစသည။

သမၼတက ၎၏ အစးရက ျပညတြငးႏင ႏငငတကာက သသယ ႐ခၾကျခငးက ဝနခ အသအမတျပေသာလညး အေျခခဥပေဒဆငရာ ဒမကေရစ ကးေျပာငးျခငးက အငတကအားတက ေဆာငရြကမႈေၾကာင ႏငငတကာ၏ အသအမတ ျပျခငးက ပ၍ပ၍ ရ႐ေနသညဟ ေျပာၾကားခသည။ “စစမနေသာ ဒမကေရစန႔ အေကာငးဆး မဝါဒေတြ ျပညဝတ ႏငငသစက ကၽြနေတာတ႔ တညေဆာကလ႔ ၿပးသြားၿပလား။ မၿပးေသးပါဘး။ လပစရာေတြ အမားႀကး ကနပါေသးတယ။ ကၽြနေတာတ႔ ပၿပး ႀကးစားၾကရလမမယ” ဟ သမၼတက ဆပါသည။ စကားမား ေျပာေနရျဖင မလေလာကပါဟ ဝနခေသာ သမၼတက “ကၽြနေတာတ႔ ျပညသေတြဟာ အစးရ မးစ၊ စနစမးစ ေအာကမာ

40 Crisis Group interviews, political and economic advisers to the president, Yangon, March 2012. 41 This was mentioned in the president’s address to the legisla-tures on 1 March 2012. 42 New Light of Myanmar, 26 March 2012, p. 4. 43 For the full text of the speech in English translation, see New Light of Myanmar, 2 March 2012, p. 1. While the one-year anni-versary fell on 30 March 2012, the speech was given earlier in the month, presumably because the present legislative session came to a close before the 1 April by-elections.


ခစားခၾကရၿပးပါၿပ။ ဒါေၾကာင ကၽြနေတာတ႔ အစးရက လကေတြ႕ ေဆာင႐ြက ေအာငျမငမႈေတြေပၚ အေျခခၿပး ျပညသေတြက ဆးျဖတၾကပါလမမယ” ဟ ေျပာၾကားခသည။

အဆပါ မန႔ခြနးသည တနးတရညတ ပါဝငသကဆငမႈႏင ပတသက၍ တမငရည႐ြယ ေျပာၾကားသည လကၡဏာ႐ၿပး၊ အစးရအဖြ႕အတြငးႏင အျပငမ လတငးအား ျပျပငေျပာငးလမႈ လပငနးစဥတြင သတ႔လညး ပါဝငသကဆငသည ဟေသာ အသကေပးရန ရည႐ြယျခငး ျဖစသည။ ပထမဥးစြာ သမၼတက ျပျပငေျပာငးလမႈအတြက ခးကး ဂဏျပခရျခငးသည အစးရအဖြ႕သာမကပ၊ ႏငငေရးပါတမား၊ အရပဖက အဖြ႕အစညး၊ လႊတေတာကယစားလယမား၊ တရားေရးမ႑င၊ စတတမ႑င မဒယာ၊ တငးရငးသား လမးစေခါငးေဆာငမားႏင တပမေတာ အပါအဝင ပါဝငသကဆငသ အားလးႏငလညး သကဆငေၾကာငး ေဖာျပေျပာဆသည။ အတကအခမားႏင ျပနလညသငျမတမႈ၊ ႏငငေရး အကဥးသားမား လႊတေပးမႈ၊ ျပညပေရာက အပစမားအား ႀကဆ လကခမႈတ႔သည ရငကကေသာ ဒမကေရစ ႏငငသစ အတြက သနမာေသာ ႏငငေရး မးဆကသစတစရပ တညေဆာကရာတြင လအပေသာ “အားလး တနးတရညတ ပါဝငသကဆငသည ႏငငေရးလပငနးစဥ” ၏ အစအစဥ တစတတပငး ျဖစသညဟ သမၼတက အေလးအနက ေျပာၾကားသည။

ဒတယအေနျဖင အစးရအဖြ႕အတြငး စညးလး ညညြတမႈ စတဓာတ ႐ၾကရန ႏႈးေဆာလကသည သမၼတက “ကၽြနေတာကယတင၊ ဒတယ သမၼတ ႏစဥး၊ တပမေတာ ေခါငးေဆာငေတြ၊ ျပညေထာငစ ဝနႀကးေတြ၊ ျပညနယန႔ ေဒသႀကး ဝနႀကးခပေတြ၊ ျပညနယန႔ ေဒသႀကးအစးရအဖြ႕ဝငေတြ၊ ဥပေဒျပေရးန႕ တရားေရး မ႑ငက တာဝန႐သေတြ အပါအဝင အေရးပါတ ရာထး ရယထားသ အားလးဟာ ႏငငန႔ ျပညသေတြရ႕ အေကာငးဆး အကးစးပြားအတြက ေပးဆပထမးေဆာငဖ႔ တစတတဝမးထ စတဓာတ ႐ေနၾကပါတယ။ ကၽြနေတာတ႔ အစးရက သေဘာထား တငးမာတ အပစန႔ သေဘာထား ေပာေျပာငးတ အပစဆၿပး ခြျခားလ႔ မရပါဘး” ဟ ေျပာၾကားခသည။

သမၼတက ထကသ႔ ေျပာၾကားေသာျငားလညး အပစမား ကြေနသညဟ အမားက သထားၾကပါသည။44 အေၾကာငးရငးမားမာ အထးသျဖင အ႐နရေနေသာ ျပျပငေျပာငးလေရး လပငနးစဥက ကယကယျပန႔ျပန႔ ေထာကခ အားေပးျခငး (သ႔) ကန႔ကြကျခငးတ႔ထက ကြျပားေသာ သစၥာခမႈမား၊ ၿပငဆငေနေသာ အကးစးပြားမားႏငသာ ပမ ပတသကေနဖြယ႐ပါသည။ ဤေနရာတြင အေျပာငးအလမား ေနာကျပနမလညႏငေတာ ဟေသာအခကႏင အစးရအဖြ႕ဝငမားက သေဘာထား တငးမာသမားဟ တဆပကပခရျခငးသည ဂ႐စကစရာ ကစၥမဟတဟ ႐ႈျမငေနၾကသည ဟေသာအခကတ႔က ေယဘယအားျဖင နားလညသ႐ထားသည လကၡဏာ ႐ပါသည။45 ထ႔အတြကေၾကာင သမၼတအေနျဖင ေျပာငးလေရး လပငနးစဥအေပၚ ကယကယျပန႔ျပန႔ ေထာကခမႈ ရေအာင ႀကးပမးအားထတရနႏင ဖကလဖကဆးသမားမားက ေစာငၾကညၾကပမတရန အခြငအလမး ရရသြားပါသည။ “အျမငမတမႈေတြက ေဘးဖယထားၿပး အကးတနယပယမာ အတတကြ လပေဆာငၾကရငး ေနာကျပနမလညဘးဆတ ဆးျဖတခကန႔ ဒလမးက ေလာကသြားၾကမယဆရင ကၽြနေတာတ႔ရ႕ ဒမကေရစဟာ ခငမာသထက ခငမာလာမာ ျဖစပါတယ” ဟ သမၼတႀကးက ေျပာၾကားခသည။46

သမၼတက တငးရငးသား ၿငမးခမးေရး ကစၥတြငလညး လြတလပေရး ရၿပးေနာကပငး ယခငေခါငးေဆာင မနသမထက မားစြာပမ ခရးေရာကခေၾကာငး ေအာကပါအတငး ေျပာၾကား သြားခသည။

44 This has been confirmed to Crisis Group over the course of the last twelve months by several well-placed individuals inside and outside of government. 45 Crisis Group interview, Myanmar individual with detailed knowledge of the inner workings of government, Yangon, March 2012. 46 Anniversary address by the president, op. cit.


“ကၽြနေတာတ႔ ႏငငဟာ ျပညေထာငစ ျဖစတအတြက တငးရငးသား လမးအားလး ဒလပငနးစဥမာ ညတညမ ပါဝင မႈ႐ရပါမယ။ အားလးထမာ အခြငအေရးေတြ မေဝခစားလတ၊ တနးတညမ ျဖစခငတ တငးရငးသား လမးေတြရ႕ ဆႏၵဟာ ကၽြနေတာတ႔ အစးရရ႕ ဆႏၵန႔ တစထပထ ပါပ။ ခစားခရတ ဒကၡေတြ ခါးသးတ ဒဏရာေတြ အနာကကဖ႔န႔ ဆး႐ႈးခတ အပမကေတြက ျဖညဆညးေပးဖ႔ ကၽြနေတာတ႔မာ တာဝန႐ပါတယ။ ဒါဟာ ကၽြနေတာတ႔ အားလးအတြက သမငးေပးတာဝနပါပ။ ဒါဟာ လပေဆာငဖ႔ လအပေနတ လပငနး တာဝန ျဖစတယဆတာက ကၽြနေတာတ႔ နားလညသေဘာေပါက ပါတယ။ ကၽြနေတာတ႔ အားလး ပငလစတဓာတက အေျခခၿပး ယၾကညမႈန႔ လပေဆာငသြားၾကရမာပါ”။

ဗမာ အမးသားေရး ဝါဒမားႏင တငးရငးသား ကယစားလယမား အၾကား လကမတထးခၾကေသာ လြတလပေရး အႀက ပငလ သေဘာတညခကက ယခကသ႔ ရညညႊနးကးကားျခငးသည လြနစြာ အေရးႀကးသည။ အေၾကာငးမာ ၁၉၄၇ စာခပတြင ေဖာကးထားသည တငးရငးသား ေခါငးေဆာငမား၏ ခစားခကျဖစေသာ တညသည အနာဂတႏင တနးတညမအခြငအေရး ျဖစတညေရး အယအဆမာ မေ႐းမေႏာငး ဆယစႏစမားအတြငး ဆး႐ႈး ပကျပယခေသာေၾကာငပင ျဖစသည။47 လြတလပေရး ေခတလြန ေခါငးေဆာငတငးက ကြျပားျခားနားမႈက ေလးစားရန အားေပးျခငးထက တစခထေသာ အမးသားေရး လကၡဏာက သြတသြငးရန အေလးေပး အာ႐စကခၾကသည။ သမၼတ၏ ယခမန႔ခြနးကမ ယခငႏင မတေသာ နညးလမးက လကခေၾကာငး ေဖာညႊနးသည။ “တငးရငးသားလမး တစရာေကာ ေနထငၾကတ ကၽြနေတာတ႔ ျပညေထာငစဟာ ကြျပားျခားနားမႈ စ႐ကလကၡဏာေတြက ဂဏယဝငၾကြားစြာန႔ တေလးတစား ျမႇငတင အားေပးရမာ ျဖစပါတယ။ ဒါဟာ ကၽြနေတတ႔ အစးရရ႕ ရပတညခကပါပ” ဟ သမၼတက ဆပါသည။

ကခငလြတေျမာကေရး အဖြ႕ KIO ႏင ျဖစပြားေနေသာ ပဋပကၡ အေပၚ စးရမပပနမႈမားႏင ပတသက၍လညး သမၼတက ပြငလငးစြာျဖင “ကၽြနေတာကယတင တပမေတာက မမကယက ခခကာကြယ႐က လြၿပး ထးစစဆင တကခကမႈ မလပဖ႔ ညႊနၾကားထားၿပးတ အေနအထားမာ ဘာျဖစလ႔ ပစခတမႈေတြ မရပေသးသလလ႔ ေမးခြနးထတေနၾကပါတယ။ တပမေတာ ကာကြယေရး ဥးစးခပ ကယတင လကေအာကခ တပရငးတပဖြ႕ေတြက ဆကလက ညႊနၾကားထားၿပး ျဖစပါတယ။ တပမေတာမာ အမန႔န႔ ညႊနၾကားခကဟာ အသကေသြးေၾကာ ျဖစပါတယ” ဟ ထတေဖာ ေျပာၾကားသည။ သ႔ေသာ သမၼတက ဆကလက၍ “ ယေန႔မၿပးျပတေသးတ တကပြေတြဟာ တစဖကန႔ တစဖက လကညႇး အျပစတငေန႐န႔ ရပစသြားမာ မဟတပါဘး။ ႏငငေရး ဒငယာေလာ ေဆြးေႏြးဖ႔အတြက ပထမဥးစြာ ႏစဖကစလး အပစရပၾကဖ႔ လပါတယ။ ျပညသေတြရ႕ ဆႏၵန႔ ေမာလငခကက ျဖညဆညးေပးေရးဟာ ကၽြနေတာတ႔ အစးရန႔ ကခင တငးရငးသား ေခါငးေဆာငေတြရ႕ တာဝနျဖစပါတယ” ဟ ေထာကျပ ေျပာဆသြားသည။

သဘာဝပတဝနးကငအရ လမႈေရး၊ စးပြားေရး အရ စဥဆကမျပတ ႐ငသနႏငမႈ ရရမည။ ႏငင ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈက အားေပးျမႇငတငရန လအပသညဟ သမၼတက ဆပါသည။ အရပဖက အဖြ႕အစညး၏ က႑ကလညး ဒမကေရစ ကးေျပာငးေရးႏင ႏငငေတာ တညေဆာကေရးတြင အေရးႀကးဆး အရာဟ သမၼတက ညႊနးဆသည။ တရားဥပေဒ စးမးမႈ ခငမာအားေကာငးရန လအပျခငးႏင ပတသက၍လညး သမၼတက “ေအာငျမငတ ဒမကေရစႏငင ျဖစေပၚလာဖ႔အတြက အေျခခအကဆးကေတာ တရားဥပေဒ စးမးေရးပါပ။ ကၽြနေတာတ႔ရ႕ အပခပေရး ယႏရားမာ၊ စးပြားေရးလပရာမာ လမႈဖလေရးမာ၊ ႏငငေရးလပငနးစဥမာ၊ ႏငငတကာ ဆကဆေရးမာ၊ တရားစရငေရးမာ တရားဥပေဒ စးမးမႈ Rule of Law ႐ရပါမယ။ ကၽြနေတာတ႔ လ႔အဖြ႕အစညးႀကး တစခလး Rule of Law န႔အည

47 At the 1947 Panglong Conference, Shan, Kachin and Chin rep-resentatives from the Frontier Areas agreed to the formation of a Union of Burma in return for promises of full autonomy in in-ternal administration and an equal share in the country’s wealth.


ေဆာင႐ြကႏငၿပ ဆရင လ႔အခြငအေရး၊ လြတလပခြင၊ ဒမကေရစ ဆတာေတြဟာလညး အလအေလာက ထြနးကား ႐ငသနလာမာ ျဖစပါတယ” ဟ ေျပာဆသည။

နဂးခပအေနျဖင လာမည စနေခၚမႈမားက ေျဖ႐ငး ေဆာင႐ြကသြားရန အစးရက ကတေပးထားျခငးက သမၼတက ထပမ အတညျပ ေျပာၾကားသည။

ကၽြနေတာတ႔ရ႕ သမငးဝင အသြငကးေျပာငးမႈ ျဖစစဥဟာ ႀကးမားၿပး ခကခပါတယ။ ကၽြနေတာတ႔လ အသြငကးေျပာငးစ ႏငငေတြမာ ႀကေတြ႕ရတတတ စနေခၚမႈေတြအျပင ကၽြနေတာတ႔ လ႔အဖြ႕အစညး အတြငးမာ နစဝငေနတ အတြငး ဒဏရာေတြကလညး ေပာကကငးေအာင ေဆာင႐ြကရမာ ျဖစပါတယ။ မဘျပညသေတြ ေမာလငေနၾကတ တစဥးျခငး ဝငေငြျမငမားၿပး၊ စးပြားေရး သာမက ဘကစ ဖြ႕ၿဖးတးတကတ ဒမကေရစ ႏငငေတာႀကးမာ အရာရာ Rule of Law ခငမာလက၊ စတေအးခမးသာစြာ၊ ဂဏသကၡာ ႐႐န႔ အသက႐ငရပတည ေနထငႏငၾကမယ ျမနမာလ႔ေဘာင အဖြ႕အစညးႀကး ျဖစေပၚလာေအာင ကၽြနေတာတ႔ အစးရအေနန႔ ဆကလက ႀကးပမး ေဆာင႐ြကသြားမာ ျဖစပါတယ” ဟ သမၼတႀကးက ေျပာၾကားသြားသည။

Rule of Law အေရးႀကးပ၊ တငးရငးသား ျပနာအား ႏငငေရး ဒငယာေလာမ တဆင ပငလစတဓာတက အေျခခ ေျဖ႐ငးရန လအပပတ႔ အပါအဝင တးတကေျပာငးလေရး အျမငႏင သးသန႔ အေၾကာငးအရာ အမးမး တ႔က ေဖာညႊနးထားသည သမၼတ၏ မန႔ခြနးသည မတလ ၁၄ရက ႐ပသေဟာေျပာမႈ အစအစဥတြင ေဒၚေအာငဆနးစၾကည ေျပာၾကားသြားေသာ သေဘာထားအျမငမားႏင မားစြာ တညမႈ ႐သည။ ေဒၚေအာငဆနးစၾကညကလညး ဒမကေရစ ထြနးကားေရးအတြက တရား ဥပေဒစးမးမႈ Rule of Law အေရးႀကးေၾကာငး၊ တငးရငးသား ပဋပကၡက ေျဖ႐ငးရာတြင တငးရငးသားလမးမား၏ ဆႏၵအတငး ပငလစာခပ၏ အေျခခမျဖစေသာ တနးတညမေရးက အေျခခ၍ စစမနေသာ ျပညေထာငစႀကးက တညေဆာကရန အတြက အကးတ နယပယက ႐ာေဖြၾကရမည ျဖစေၾကာငး ႐ငးလငး ေျပာၾကားခသည။48 ထကသ႔ ယခင အစးရေဟာငးတြင အႀကးတနးေခါငးေဆာငတစဥး ျဖစခသ၊ ဗလခပႀကးေဟာငး တစဥးျဖစသ သမၼတက ေဒၚေအာငဆနးစၾကညႏင အျမငျခငး တညေသာ အေၾကာငးအရာ ႏင တးတကေျပာငးလေသာ အယအဆမားစြာက ဖးကပစ လပထားေသာ မန႔ခြနးအား တစႏငငလးသ႔ ေျပာၾကားချခငးသည ျမနမာႏငင၏ အေနအထား ႀကးႀကးမားမား ေျပာငးလသြားျခငးက ျပသလက႐သည။

အဆပါ သမၼတ၏ မန႔ခြနးက ႏငငေရး ရပဝနးတစခလးက ေကာငးစြာ အသအမတျပ လကခခၾကသည။ မၾကာေသးမက ေထာငမ လြတေျမာကခသ ယခငေကာငးသား ေခါငးေဆာင ကကႀကးက “သမၼတရ႕ မန႔ခြနးဟာ ႏငငေရးလပငနးစဥန႔ တငးရငးသားကစၥကေန လကေတြ႕ ေန႔စဥကစၥေတြ အထ မပါမျဖစ အေရးႀကးတ ကစၥေတြအားလးက ၿခငမပါတယ။ ဒါကျပညသေတြရ႕ တစေန႔ၿပးတစေန႔ခကခတ ဘဝေတြက သသထားတယ ဆတာက ျပသေနပါတယ” ဟ မတခကေပး ေျပာၾကားသည။49 တငးရငးသား ေခါငးေဆာငမားစြာကလညး တနးတညမမႈ equality ႏင အမးကြျပား စလငမႈ diversity တ႔ႏင ပတသကသည သတ႔၏ ဆႏၵမားက သမၼတက ပေဖာေျပာဆခသညအတြက ေကနပအားရမႈ႐ၾကသည။50 အေမရကန အထး သတမန ဒရစမစခယကလညး အေမာအျမင ႀကးမားကယျပန႔သည မန႔ခြနးဟ အမႊနးတငလကၿပး၊ ျမနမာႏငငသည စနေခၚမႈမားစြာ႐ ေနဥးမည

48 “National League for Democracy presents its policy, stance and work programmes”, New Light of Myanmar, 15 March 2012. 49 Kyaw Zwa Moe, “Burmese pleased with president’s speech, but doubts linger”, The Irrawaddy, 2 March 2012. 50 Crisis Group interviews, senior members of ethnic nationality organisations and political parties, Yangon, February-March 2012.


ျဖစေသာလညး ကမာၻေပၚတြင ကတကဝတ၏ စနမနာ သေကၤတ တစခ ျဖစေနလမဥးမညဟ ေမာလငေၾကာငး ထတေဖာ ခးကးခသည။51

(IV) ၾကားျဖတေ႐ြးေကာကပြမား

ဧၿပ ၁ရကတြင လစလပ လႊတေတာ ကယစားလယ ၄၇ ေနရာ (ေအာကလႊတေတာတြင ၃၇ ေနရာ၊ အထကလႊတေတာတြင ၆ေနရာ၊ ေဒသႏရ လႊတေတာမားတြင ၂ေနရာ) အတြက ၾကားျဖတ ေ႐ြးေကာကပြမား ကငးပခသည။52 ၎ေနရာမားသည အစးရအဖြ႕ရာထးမား (ဝနႀကးမားႏင ဒတယဝနႀကးမား) ခန႔အပျခငးခရေသာ ျပညခငၿဖး လႊတေတာ ကယစားလယမားေၾကာင လစလပေနျခငး ျဖစၿပး၊ အေျခခဥပေဒအရ ၎တ႔၏ ကယစားလယ ေနရာ မားမ ႏႈတထြကရန လအပေသာေၾကာငျဖစသည။53 ယငးၾကားျဖတ ေ႐ြးေကာကပြမားတြင စစေပါငး ႏငငေရးပါတ ၁၇ဖြ႕ ႏင တစသးပဂၢလ ကယစားလယေလာငး ၇ဥး တ႔ ပါဝငယဥၿပငခၾကသည။54 အေရအတြက အမားဆး ဝငေရာက ယဥၿပငေသာ ပါတမားမာ ျပညခငၿဖး ပါတ (၄၅ ေနရာ)၊ အမးသားဒမကေရစ အဖြ႕ခပ NLD ပါတ (၄၄ ေနရာ)၊55 တငးရငးသား စညးလးညညြတေရးပါတ (၂၂ ေနရာ)၊ အမးသားဒမကေရစ အငအားစ (၁၁ ေနရာ)တ႔ ျဖစၾကၿပး အျခားပါတမားမာ ၄ေနရာ (သ႔) ယငးထက ေလာနညးၾကသည (ေနာကဆကတြ ဂ တြငၾကည)။

ကငးပခေသာ ေနရာ အေရအတြကသည အခး ရာခငႏႈနး ေသးငယျခငးေၾကာင၊ ျပညခငၿဖး ပါတက ဆကလက လႊမးမးထားမည လႊတေတာမား႐ အာဏာခနခြငလာက ၎ၾကားျဖတ ေ႐ြးေကာကပြမားက ေျပာငးလ ပစမည အလားအလာမ႐ပါ။56 သ႔ေသာလညး အေၾကာငးရငး ၂ရပေၾကာင ၎ေ႐ြးေကာကပြမားမာ လြနစြာ အေရးပါေနသည။ ပထမ တစခကမာ လြတလပ၊ မတေသာ ေ႐ြးေကာကပြျဖစေအာင ကငးပမည အစးရ၏ လလားမႈႏင စြမးရညက ထထမမ စမးသပမႈ တစခ အျဖစ ယဆခရေသာေၾကာင ျဖစသည (တပမေတာ အစးရလကထကက ကငးပခေသာ ၂၀၁၀ ေ႐ြးေကာကပြမားတြင မသမာမႈမား နက႐ႈငးစြာ ပတသကခသည)။ ဒတယအခကမာ ယခ ၾကားျဖတေ႐ြးေကာကပြသည ယခင ၂၀၁၀ ေ႐ြးေကာကပြက သပတေမာကခေသာ ေဒၚေအာငဆနးစၾကညႏင သမ၏ NLD ပါတတ႔ ပါဝငယဥၿပငျခငးႏင အတ အမးသား ျပနလည သငျမတမႈ အခကအတန႔က ကယစားျပေသာေၾကာင ျဖစသည။

ေယဘယၾကညလင စညး႐းမဆြယမႈမားသည ၂၀၁၀ ခႏစကထက ပမ လြတလပမႈ႐ခၿပး၊ အထးသျဖင ၿပးခေသာႏစအတြငး အဓက ျပျပငေျပာငးလမႈမားက “လြတလပစြာ ႏငငေရး လႈပ႐ားခြငႏင ေျပာဆခြင ရလာၿပ” ဟ ျပညသမားက သတမတခစားၾကေသာ ပတဝနးကငက ဖနတးေပးခေသာေၾကာင ျဖစသည။ ထ႔အျပင မဒယာမား၏ သတငးယႏငစြမး အေပၚ ခပခယဟန႔တားမႈမားလညး နညးပါးသြားသည။ သ႔ေသာ ေ႐ြးေကာကပြ ႀကတငျပငဆငမႈတြင မသမာမႈမား ႐ေၾကာငး ပါတအခ႕၏ တငၾကားမႈ ႐ခသည။ NLD ပါတ အေနျဖင 51 “Remarks to the Media at U.S. Embassy Rangoon by Ambas-sador Derek Mitchell, Special Representative and Policy Coor-dinator”, 15 March 2012. 52 Originally, 48 vacant seats were to be contested, but in an an-nouncement on 23 March, the Election Commission postponed the by-elections in three lower house constituencies in Kachin state, saying that the security situation on the ground did not allow for the holding of free and fair elections. Union Election Commission, announcement no. 16/2012, 23 March 2012. 53 2008 constitution, Section 232(i). One of the vacant seats re-sulted from the death of the elected legislator, and two others from the removal of elected representatives from their seats when it was ruled that they did not meet citizenship requirements. 54 A further two newly registered parties were deregistered for failing to contest a minimum of three constituencies (the Demo-cratic Alliance Party and the 88 Forces of People Party). 55 The NLD put up candidates for all 45 seats, but one candidate was barred for not meeting citizenship requirements. 56 The 37 seats being contested in the lower house represent 11 per cent of the elected seats in that chamber and less than 9 per cent of the total seats (including the bloc reserved for the mili-tary). In the upper house, the six seats being contested represent less than 4 per cent of the elected seats, and less than 3 per cent of the total seats.


စညး႐းေဟာေျပာပြမား ကငးပရန ေဘာလးကြငးမား ကသ႔ေသာ လထစညးေဝးရန ေနရာမား အသးျပခြင အေပၚ အႀကမမားစြာ ပတပင ခရျခငး၊ အခ႕ ျပညခငၿဖး ကယစားလယေလာငးမားက ၎တ႔ ေ႐ြးခယခရလင လမးမား၊ ေကာငးမား ေဆာကေပးမညဟ မ႐းေျဖာငေသာ ကတမား ေပးျခငး စေသာ ကစၥမား႐ခၿပး မဆႏၵ႐ငမားဖကတြငလညး ကြယလြနၿပးသမား၏ အမညမား မစာရငးတြင ပါဝငျခငး၊ အခ႕မဆႏၵ႐ငမား ပါဝင မေပးခြင မရျခငး၊ အခ႕မဆႏၵ႐ငတ႔၏ အမညမား မစာရငးတြင တစႀကမထကပ၍ ပါဝငျခငး စသည မားယြငးမႈ မားစြာ ႐ခသည။57 သ႔ေသာ မ႐းေျဖာငမႈမား ကယကယျပန႔ျပန႔ ႐ေၾကာငး ရညညႊနးသည လကၡဏာ မ႐ခပါ။

ေရြးေကာကပြ ကငးပကာနးတြင အစးရက အာဆယအဖြ႔ႏင အဖြ႔ဝငႏငငမား၊ ဥေရာပ သမဂၢ၊ အေမရကန ျပညေထာငစ၊ ၾသစေၾတးလား၊ အႏၵယႏင ကလသမဂၢအဖြ႔တ႔မ ကယစားလယမားႏင သတငးေထာကမားအား ၾကားျဖတေရြးေကာကပြက ေစာငၾကညေလလာရန ဖတေခၚခပါသည။ ယငးဖတၾကားမႈသည မႀကစဖး ေဆာငရြကခက တစချဖစေသာလညး အျပညအဝ ထထေရာကေရာက လြတလပစြာ ေစာငၾကည အကခတေရး လပငနးစဥတြင အခနလြန ေနာကကစြာ ထြကေပၚလာျခငး ျဖစသည။58 ၎အဖြ႔မားက ေရြးေကာကပြတြင အေသးအဖြ မမမနမႈမားစြာ ရေသာျငားလညး ရလာဒမားအေပၚ အဓက သကေရာကမႈ ျဖစေစမည အရာမား မရခပါဟ မတခကေပးခၾကသည။59 ခ႕ယြငးခကအခ႕ ေတြ႔ရရေသာလညး ေရြးေကာကပြ လပငနးစဥ တစခလးအေပၚတြင ေယဘယအားျဖင ေကနပမႈ ရသညဟ ဆၾကေသာ ၈၈ မးဆကေကာငးသားေခါငးေဆာငမား ဥးေဆာငသည အဖြ႔အပါအဝင ျပညတြငးမ ေလလာ ေစာငၾကညေရး အဖြ႔မားကလညး အလားတ မတခကေပးခၾကသည။60

ကယစားလယ ၄၃ ေနရာ အႏငရရခေသာ NLD ပါတအတြက ယခရလာဒသည အျပတအသတ ေအာငပြချခငးပင ျဖစသည။ NLD ပါတသည ထရလာဒေၾကာင လႊတေတာတြင အႀကးဆး အတကအခ ပါတ ျဖစလာမည ျဖစသည။61 ေဒၚေအာငဆနးစၾကညသည သမ၏ ေကာမးမဆႏၵနယ ကယစားလယေနရာက ေထာကခမ ၈၅ ရာခငႏႈနးေကာျဖင အႏငရရခသညဟ တရားဝင အတညမျပရေသးေသာ သတငးမားအရ သရရသည။62 ျပညခငၿဖး ပါတမာမ ၁ ေနရာထသာ အႏငရရခၿပး NLD ပါတ ဝငမၿပငေသာ မဆႏၵနယတြင အႏငရရျခငး ျဖစသည။ ရမးျပညနယမ အထကလႊတေတာ မဆႏၵနယတြငမ ရမးတငးရငးသားမား ဒမကေရစ ပါတက NLD ကယစားလယေလာငးက အႏငရခသည။

ေဒၚေအာငဆနးစၾကညႏင NLD ပါတအေနျဖင ကယကယျပန႔ျပန႔ ေရပနးစား ေထာကခမႈ ရရျခငးက အဆပါ ရလာဒမားက ရငးလငးစြာ ျပသေနသည။ ယခ ကငးပျပလပခေသာ ကယစားလယ အမတေနရာ အေရအတြက နညးပါးေသာလညး ပါတ၏ ေအာငျမငမႈ အတငးအတာေၾကာင လႊတေတာတြငးမ ျပညသ႔အသအျဖစ အငအားႀကးေသာ ေျပာေရးဆခြင အာဏာက ရရေစမညျဖစသည။ ေဒၚေအာငဆနးစၾကညက ယခရလာဒသည 57 NLD press conference, Yangon, 20 February 2012; and com-ments by Aung San Suu Kyi at the end of her meeting with the Canadian foreign minister, reported in “Dead people on Myan-mar voter rolls: Suu Kyi”, Agence France-Presse, 8 March 2012. 58 Observers were invited to arrive in Yangon for an initial brief-ing on 28 March, four days before the vote. 59 For example, the ASEAN Secretariat stated that it had con-sulted with EU, UN and ASEAN member-state monitors and was “encouraged by the orderly, fair, transparent and peaceful manner [in] which Myanmar has conducted its by-elections”, (ASEAN press release, 3 April 2012). The UN Secretary-General noted that “a UN team has been on the ground since last week, and was able to witness the voting in a number of constituencies. Despite some complaints of irregularities during the voting, key stakeholders in Myanmar, including political parties, have stressed to the UN team their strong belief that these by-elec-tions are a boost for the ongoing reforms and a very important step towards a more peaceful and democratic future in Myan-mar” (“Statement Attributable to the Spokesperson for the Sec-retary-General on Myanmar by-elections”, 2 April 2012). 60 “The by-election goes well in Burma”, preliminary report on observation by 400 trained domestic observers in 21 constitu-encies, Yangon School of Political Science, 2 April 2012; and “Election Monitoring Report No. 1”, ’88 Generation Students Election Monitoring Network, 7 April 2012. 61 The second-largest opposition party is the Shan Nationalities Democratic Party, with 22 seats in the Union Assembly. 62 “Aung San Suu Kyi welcomes all parties to join Myanmar’s national reconsolidation”, Xinhua, 2 April 2012.


ျပညသတ႔၏ ေအာငပြျဖစသညဟ သတမတေျပာဆခသည။63 ယခ ၾကားျဖတေရြးေကာကပြ ရလာဒအား ၂၀၁၅ တြင ကငးပမည ေနာကတစႀကမ အေထြေထြ ေရြးေကာကပြတြင ေမာလငထားရမည လကၡဏာ တစခအျဖစ သတမတ ယဆၾကမည ႏငငေရး အာဏာရ အသငးအဝငးထမ လမားစြာက NLD ၏ လကရေအာငျမငမႈ ပမာဏက သတေပး တပလန႔ႏငဖြယ ရပါသည။ ၎ရလာဒေၾကာင ျပညခငၿဖးပါတ အဖြ႔အစညး တြင လာမည ၾကားကာလအတြငး ႏငငေရး အယအဆ ႀကးႀကးမားမား ကြလြေစႏငမည စးရမပပနစရာ အထး အေၾကာငးအရငး တစရပ ရလာပါလမမည။ ထ႔အျပင ႀကးမားေသာ တငးရငးသား ျပညသလထ၏ ေထာကခမႈျဖင ကယစားလယေနရာ အေျမာကအျမား အႏငရရခေသာ NLD ၏ ေအာငပြက တငးရငးသား ပါတမားကလညး အလားတ သတေပး တပလန႔ႏငဖြယရသည။ တငးရငးသား ပါတမားသည ၂၀၁၅ လႊတေတာ ကယစားလယေနရာ ေလာနညးသြားမည အလားအလာႏင ရငဆငေနၾကရၿပး NLD ပါတက ဗမာ အေပၚလႊာ ပါတအျဖစ သတမတထားၾကျခငးေၾကာင မသကမသာ ခစားေနၾကရဖြယ ရပါသည။64

ၾကားျဖတေရြးးေကာကပြမားအေပၚ ႏငငတကာ၏ တန႔ျပနမႈမာမ မားစြာ အျပသေဘာ ေဆာငခသည။ ကလသမဂၢ အေထြေထြ အတြငးေရးမးခပ ဘနကမြနးက ၿငမးခမးမႈရေသာ၊ ကယကယျပန႔ျပန႔ စနစကနေသာ ေရြးေကာကပြမားအတြက ျမနမာႏငငမ ျပညသမား၊ အစးရႏင ႏငငေရး ပါတမားက ခးကးဂဏျပလကၿပး၊ ယခကသ႔ ေျပာငးလတးတကေသာ ကစၥက ျပလပခေသာ သမၼတ ဥးသနးစန၏ ရရငမႈႏင အျမငကယမႈက အထးသျဖင ခးကး အသအမတျပ ေျပာၾကားခသည။ အေမရကန အစးရကလညး ယခ ေရြးေကာကပြက ျမနမာ ဒမကေရစ ကးေျပာငးမႈ၏ အေရးႀကးေသာ ေျခလမးဟ အမႊနးတင ေျပာၾကားသည။ ၿဗတန ႏငငျခားေရး ဝနႀကး ဝလဟတဂ ကလညး အထငကရ ရလာဒမားႏင ယငးရလာဒမားက ထငဟပေနေသာ တးတကေျပာငးလမႈက ဂဏျပႀကဆလကၿပး၊ ယခကသ႔ ျပျပငေျပာငးလမႈမားက ၿဗတနႏငငက အားေပး ေထာကခေၾကာငး ကတျပ ေျပာဆခသည။65

အးယႏငငျခားေရးရာ မဝါဒအႀကးအက ကကသရငး အကရတနက ၾကားျဖတေရြးေကာကပြ ကငးပႏငျခငးႏင ပတသက၍ ျမနမာအစးရႏင ျပညသမားက ခးကး ဂဏျပခၿပး၊ ျမနမာႏငငတြင ျဖစေပၚေနေသာ ျပျပငေျပာငးလမႈမားက အးယက ဆကလကေထာကခ အားေပး သြားမညျဖစေၾကာငးႏင ယငးေဆာငရြကခကမား ေရ႕သ႔ ဆကတးေနသညႏငအမ ပးေပါငးေဆာငရြကမႈရေသာ ဆကဆေရး အသစ တးတက ျဖစေပၚေအာင ေမာမနးေဆာငရြကမည ျဖစေၾကာငး အသေပး ေျပာၾကားခသည။ အာဆယ အဖြ႔ကလညး ၾကားျဖတ ေရြးေကာကပြမား မမတတ စစဥတက ကငးပႏငျခငးက ႀကဆ ဂဏျပခၾကၿပး ျမနမာႏငငအေပၚ အေရးယ ခမတထားေသာ စးပြားေရး ပတဆ႔မႈ (sanctions) မား ရတသမးေရးက စဥးစားၾကရန ႏငငတကာ အသငးအဝငးက တကတြနးကာ သ႔မသာလင ၿငမးခမးေရး၊ အမးသား ျပနလည သငျမတေရး၊ ဒမကေရစႏင ဖြ႕ၿဖးတးတကေရး စေသာ ဆႏၵမား လကေတြ႔ ျဖစေျမာကျခငးမ ေကာငးမြနေသာ အခြငအလမးမားက ျပညသမား ရရခစားႏငလမမညဟ ေျပာၾကားခၾကသည။66

ယငးကသ႔ေသာ အားေပးစကားမားအား အေျပာငးအလက အားေပးေထာကခသည လကေတြ႔ လပေဆာငခကမား အျဖစသ႔ ေျပာငးလေရးမာ လြနစြာ အေရးႀကးသည။ အေမရကန ႏငငျခားေရး ဝနႀကး ဟလာရကလငတနက မၾကာမ ခန႔အပမည သအမတၾကးအမညတငသြငးျခငး၊ ေထာကပကညေရး မစရင ဖြ႔စညးျခငး၊ ပဂၢလက အဖြ႔အစညးမား၏ ထေတြ႔ဆကဆမႈက အားေပးျခငး၊ ျမနမာတာဝနရသမားအား အေမရကန ျပညေထာငစတြင ပမလြတလပစြာ 63 Aung San Suu Kyi, speech to supporters, 2 April 2012 (video available at www.networkmyanmar.org). 64 These seats include Mawlamyine (capital of Mon State), Toungoo (which has a large Karen population) and Kalaw (which has a complex ethnic mix). 65 “Statement Attributable to the Spokesperson for the Secretary-General on Myanmar by-elections”, UN; “Statement by the Press Secretary on the Elections in Burma”, Office of the White House Press Secretary; “Foreign Secretary statement on Burma by-elections”, UK Foreign and Commonwealth Office (all dated 2 April 2012). 66 “Statement by High Representative Catherine Ashton on by-elections in Myanmar”, EU, 2 April 2012); “ASEAN Welcomes Myanmar’s Fair and Orderly Elections, and Calls for Lifting of Sanctions”, ASEAN press release, 3 April 2012.


သြားလာခြင ျပျခငး၊ ေငြေၾကးဆငရာ အေရးယမႈ အခ႕က ေျဖေလာေပးျခငး စသညတ႔က ထတျပနေၾကျငာခသည။67 ၾသစေၾတးလ ႏငငျခားေရး ဝနႀကး ေဘာဘကားက “သမၼတ ဥးသနးစန သည ျပျပငေျပာငးလေရး လမးေၾကာငးအတငး ျမနမာႏငငက ဥးေဆာင၍ တစကယရည ရရငမႈက ျပသခၿပ။ ထ႔အတြက ဥးသနးစနသည ခးကးဂဏျပမႈႏင ေရ႕ဆကရန အားေပးမႈ မနသမက ခယရန ထကတနသည” ဟ ေျပာၾကားခသည။ တစဥးခငး ခရးသြားလာမႈႏင ေငြေၾကး လႊေျပာငးမႈမားက ပစမတထားေသာ ၾသစေၾတးလား၏ အလယအလတ (sanctions) မားက အခးညည ေျဖေလာေပးျခငးျဖင ထငသာျမငသာ တန႔ျပန ခးေျမာကမညဟလညး ေဘာဘကားက စကားဥးသနး ေျပာဆခသည။68

သမၼတ ဥးသနးစန၏ ရရငမႈက အစစအမန ျပနလညတန႔ျပနရန အတြက သတထားလြနးျခငးက ေလာ၍ တးျမင ခဥးကပမႈ ျပလပရပါလမမည။ ပမ ျပျပငေျပာငးလေရးက အားေပးရနအတြက သသာထငရားေသာ ပပးကညမႈမား ျပလပရန လအပသည။ အကယ၍ ထသ႔ မျပလပပါက သမၼတႏင အျခား ျပျပငေျပာငးလေရး သမားမားက သတ႔ကယ သတ႔ အကာအကြယ မေနၿပဟ သတမတ ယဆ သြားႏငပါသည။ အေနာကႏငငမားအတြက အေရးအႀကးဆး ေျခလမးမာ အေရးယ ဒဏခတမႈ (sanctions) မားက ျမနျမနဆနဆန ရပသမးေပးကာ ႏငငတကာႏင ပမန ဆကဆျခငးမ တဆင ျမနမာတ႔ အကးျဖစထြနး ေစမည လကေတြ႔နညးလမးက ညႊနျပေပးျခငးပင ျဖစသည။

(V) ေစာငႀကေနေသာ စနေခၚမႈမား

ျမနမာႏငငမ ျပျပငေျပာငးလမႈမား၏ အျမနႏႈနးႏင အတငးအတာသည ယငးလပငနးစဥ၏ စဥဆကမျပတ ေတာငခႏငမႈ အေပၚ ေမးခြနးမား ထြကေပၚေစခသည။ အဆပါ ျပျပငေျပာငးလမႈမား၏ ရငသနႏငစြမးအေပၚ သကေရာကမႈ ရႏငသည ေသာခက အေၾကာငးရငးမားက ေအာကတြင ျပနလည သးသပတငျပထားသည။

(က) သေဘာထား တငးမာသမားထမ ၿခမးေျခာကမႈ

ယငးကသ႔ ျပျပငေျပာငးလမႈ ျဖစစဥ မနသမတြင ေအာငႏငသမား ရသလ၊ ရႈးနမသမားလညး ရေနျခငးေၾကာင ဤျဖစစဥတြင အကးယတသမားက အေျပာငးအလက ေနာကျပနတြနးရန ဆးျဖတဖြယ ရသလားဟ စဥးစားျခငးမာ သဘာဝ ကပါသည။ သ႔ေသာ ၎ေနာကျပနဆြ ၿခမးေျခာကမႈသည အလြနအကြ မနးဆမႈ ျဖစဖြယ ရသညဟ ဆရနအတြက အေၾကာငးရငး ၃ ရပရသည။

ပထမ အခကမာ သမၼတသည အဓက ဗသကာ ျဖစေသာလညး ယငးျပျပင ေျပာငးလမႈမားက တစဥး တစေယာကတညးက ေမာငးႏငချခငး မဟတေသာ အခကပင ျဖစသည။ သမၼတ၊ ေအာကလႊတေတာ ဥကဌႏင ကာကြယေရး ဥးစးခပ အပါအဝင ေသာခက အာဏာပငမား အၾကား၌ ႏငငေရးႏင စးပြားေရး အဓက ေျပာငးလမႈမား ျပလပရန လအပသညဟေသာ သေဘာတညမႈ တစခ ရေနသည။ အပခပေရးပငး လမားစ အၾကားတြင ျပျပငေျပာငးလေရး ဟေသာ ငတလးေနသည ဆႏၵ တစခ ရသည။69 ျပျပငေျပာငးလျခငး ျဖစစဥအေပၚ ယငးကသ႔ ကယျပန႔စြာ ေထာကခမႈ ရေနေသာေၾကာင ေနာကျပနဆြမႈ ျဖစႏငေခ အလြန႔အလြန နညးပါးသြားသည။ တပမေတာကလညး ပါဝင သကဆငေသာ အငအားစ တစခအျဖစ ေထာကခမႈ ေပးလကရသည။ လႊတေတာမားထမ တပမေတာသား ကယစားလယမားက ႏငငေရး အကဥးသားမားက လႊတေပးရန ေတာငးဆမႈတြင ပးေပါငး ပါဝငျခငး၊ ေျပာငးလတးတကမႈရေသာ ဥပေဒျပျခငးက ေထာကခ ဆႏၵမေပးျခငး၊ အတကအခတ႔၏ အဆျပမႈမားက တစခါတစရ 67 “Recognizing and Supporting Burma’s Democratic Reforms”, remarks, U.S. Secretary of State, 4 April 2012. 68 “Burma’s By-elections”, media release, Australian foreign minister, 4 April 2012. 69 Crisis Group interviews in Myanmar over the previous twelve months.


ေထာကချခငး အပါအဝင ျပျပငေျပာငးလေရး ေဆာငရြကခကမားက အားေပး ေထာကခလက ရျခငးသည အထကေဖၚျပပါ အခကက ညႊနျပေနေသာ အေထာကအထားမား ျဖစၿပး၊ ကာကြယေရး ဥးစးခပက ခန႔အပေသာ (ကာကြယေရး၊ ျပညထေရး၊ နယစပေရးရာ) ဝနႀကးမားသညလညး ျပျပငေျပာငးလ မႈမားက ေရ႕ဆကတြနးရာတြင ပမ တကၾကြ လႈပရားသမားထ၌ ပါဝငလကရသည။

ဒတယ အခကမာ ျပျပငေျပာငးလေရး လပငနးစဥသည ယခအခါ အေတာအတန ခရးေပါကကာ အရနအဟန ေကာငးေကာငးျဖင တးတက ျဖစေပၚေနေသာေၾကာင ယငးျဖစစဥက ေနာကျပနလညရန လကေတြ႔ မျဖစႏငေတာျခငးပင ျဖစသည။ ျမနမာႏငငမ ျပညသမားသည အမနးခငး ႏငငမား၌ ျမနျမနဆနဆန ေျပာငးလတးတကေနျခငးက မကျခညျပတသမား မဟတေသာေၾကာင ေဒသတြငး စးပြားေရး တးတကေျပာငးလမႈ ျဖစစဥတြင ပါဝငႏငရန ဆႏၵျပငးျပလက ရေနၾကသည။ အဆပါ ျမနမာလထ သည ျပျပငေျပာငးလျခငးက ေတြ႔ထ ျမညးစမးခၾကၿပ ျဖစၿပး၊ ႏငငတစခလးသညလညး အေကာငးျမငမႈႏင ေမာလငခကထားမႈ ခစားခက အသစျဖင ျပညဝ ထမႊနးေနၿပ ျဖစေသာေၾကာင အေျပာငးအလက ဆန႔ကငေသာ အပစ မနသမ အေနျဖင နာရလကတ ေနာကျပနလညရန စြမးရညႏင ဆႏၵတ႔ ရလာႏငစရာ အေၾကာငးမရ ေတာပါ။

တတယ အခကမာ လကရ အေျပာငးအလတြင ႏငငေရးႏင စးပြားေရးအရ ဆးရႈးသြားေသာ အာဏာရသမား အထငအရား ရေနေသာလညး၊ ႏငင၏ ဥးတညခကက ေျပာငးလပစႏငမည သေဘာထား တငးမာသမား အပစမနသမ စစညး ညညြတစြာ ထြကေပၚလာမည အေထာကအထား မရျခငးပင ျဖစသည။ ဤေနရာတြင သးမမားဟ အတအလငး သတမတႏငေသာ အပစထက ျပျပငေျပာငးလေရး ျဖစစဥ၏ အလားအလာ မးစအေပၚ လတစဥးခငး ႏငငေရးအရ၊ ပဂၢလေရး အရ စးရမပပနမႈ ရႏငသမားကသာ ေတြ႔ရ ပါသည။ သာဓက အားျဖင ျပညခငၿဖး ပါတဝငမားက ပမ လြတလပ မတမႈ ရလာေသာ ေရြးေကာကပြ နယပယ အတြငးမ သတ႔၏ အနာဂါတ (သ႔) ပါတ၏ အနာဂါတ ၾကမၼာ အေပၚ စးရမပပနမႈမား ရလာႏငျခငး၊ အခ႕ ႏငငေရး သမားမားႏင အခြငထးခ စးပြားေရး သမားမားက ၎တ႔၏ စးပြားေရး အကးစးပြားမားက ျပျပင ေျပာငးလေရး လပငနးမားက ၿခမးေျခာကလာမညက စးရမပပနဖြယ ရျခငး၊ အမးသားေရး အစြနးေရာက အယအဆ ျပငးထနသမားက အေနာကအပစက အေလာေပးမႈဟ ၎တ႔ သတမတ ယဆေသာ ကစၥရပအေပၚ စတမသကမသာ ခစားရဖြယ ရျခငး၊ အခ႕သမားကလညး ေဒၚေအာငဆနးစၾကည ႏင NLD ပါတအား အထးသျဖင ၾကားျဖတေရြးေကာကပြႏင ပတသက၍ ရငၾကားေစ ညႏႈငးျခငး အေပၚ ကန႔ကြကၾကဖြယ ရျခငးတ႔ျဖစသည။ သ႔ေသာ သေဘာထား တငးမာသ အားလးသည ကစၥရပ တစခခငးစ အေပၚတြင အျမငတၾကလမမည မဟတပါ။ ေဖၚျပပါ ပဂၢလ တစဥးခငးတ႔သည သးျခား ကစၥရပ တစခစ အေပၚတြင ဖကလ ဖကဆး လပႏငေသာ စြမးရညရႏငေသာျငားလညး ကယျပန႔ေသာ ျပျပငေျပာငးလေရး ျဖစစဥ တစခလးက စမေခၚလၾကမည အလားအလာ မရပါ။

အာဏာ တညေဆာကထားပ အတြငး၌ အေပာဂဏးႏင အမာဂဏး ဟ၍ ျပတျပတသားသား ခြျခားရန အေထာကအထား မရေသာျငားလညး အားေကာငးေသာ ပဂၢလေရး ၿပငဖကမား အေသအခာ ရေနပါသည။ ထအခကက ျဖစရးျဖစစဥ မဟတဟ ေျပာရန အေၾကာငးမရေသာလညး ဂရတစက ကငတြယႏငျခငး မရပါက ျပသနာ ေပးႏငသည အလားအလာ ရသည။ ထအခကက သမၼတ ဥးသနးစနႏင ျပညသ႔လႊတေတာ ဥကဌ ဥးေရႊမနးတ႔အၾကားတြင အသသာဆး ေတြ႔ျမငရသည။ သတ႔ႏစဥးသည အေျပာငးအလ၏ အားအေကာငးဆး အစတအပငး ႏစရပျဖစေသာေၾကာင ေဖၚျပပါ တငးမာမႈသည ျပျပငေျပာငးလေရး လပငနးစဥ၏ လားရာႏင ပတသကျခငး မရေပ။ တစဥးခငး အေျခခ ျပျပငေျပာငးလမႈ မားႏင ပတသက၍ အဓက ဆးျဖတသ အျဖစ မညသက ေပၚလြငသည (သ႔) ေျပာငးလေရး ျဖစစဥ၏ အဓက ေမာငးႏငသ အျဖစ မညသက အမတပရႏငသည ဆေသာ ကစၥအေပၚ ၿပငဆငေနၾကသည လကၡဏာ ရသည။ အခ႕ျဖစရပမားတြင တငးမာမႈမား ပမ ျပငးထနလာခၿပး ေဖေဖၚဝါရ - မတလ အတြငးက ဝနထမးလစာမား သသသာသာ တးျမငေပးရန ဥးေရႊမနး တငသြငးခေသာ အဆျပခက အေပၚ


သေဘာကြလြ ၾကရာမ ပမလသမားလာျခငး ျဖစသည။70 သမၼတ ရာထးအတြက အားေကာငးေသာ ၿပကဖကအျဖစ ဥးေရႊမနး တစေျပးေနေသာ ၂၀၁၅ ေရြးေကာကပြမားက အေၾကာငးအရငး တစရပ ျဖစဖြယရပါသည။ ဥးသနးစနသည ကနးမာေရး မေကာငးေသာေၾကာင ဒတယ သကတမးအတြက စတဝငစားျခငး မရဟ သတငးလႊငထားေသာလညး စတေျပာငးလမမည မဟတဟေသာ အာမခခက မရပါ။

ျပျပင ေျပာငးလမႈမားက ေနာကျပနလညရန မျဖစႏငဟ ယဆၿပး၊ ျပျပငေျပာငးလေရး သမားမား အၾကားတြငသာ အဓက တငးမာမႈ ျဖစေပၚေနေသာ အေနအထားတြင ေနာကျပနဆတမည ၿခမးေျခာကမႈ (သ႔) အေႏာငအယကမာ ျပငးထနျခငး မရေတာပါ။ သ႔ေသာလညး အဓက ျပျပငေျပာငးလေရး လပငနးစဥ အေပၚ အျခား ျပငးထနသည စနေခၚမႈမား အေသအခာ ရေနပါသည။

(ခ) အငစတကးရငးဆငရာ စြမးရည

ျမနမာႏငငတြင အငစတ ကးရငးဆငရာႏင နညးပညာဆငရာ စြမးရညတ႔ ဆးဆးဝါးဝါး ခ႕တလက ရသည။ စးပြားေရး အဆကမျပတ ျပျပငေျပာငးလျခငး၊ တငးရငးသား လကနကကင အပစ တစဒါဇငေကာတ႔ႏင ၿငမးခမးေရး လပငနးစဥ အေကာငအထညေဖၚျခငး တ႔က ျပလပေနခနတြင ႏငငေရး လားရာ ေျပာငးျပန ျဖစသြားႏငျခငးသည ႀကးမားလြနးေသာ စနေခၚမႈ တစခပင ျဖစသည။ အႀကးတနး အစးရ အႀကေပး တစဥးက “ ခငဗားတ႔ ထတေျပာတ ဒအခကက ကြနေတာတ႔ ျပျပငေျပာငးလ ရမာပါ” ဟဆခသည။71 အစးရ အဖြ႔တြင ျပျပငေျပာငးလေရး လပငနးစဥက ဥးေဆာငႏငေသာ အျမငႏင အရညအခငး ရသ အေရအတြက လြနစြာ နညးပါးေနသည။ ရလာဒအေနျဖင တာဝနယတတေသာ ပဂၢလ အနညးငယမာ ႀကးမားလြနးေသာ လပငနးတာဝန ပမာဏႏင ရငဆေနၾကရမည။ မလႊမေရာငသာေသာ အခကမာ မညသည တကေသာ အစအစဥကမ ကးကားထားျခငး မရသည သတငး အခကအလကမားျဖင အေရးႀကးေသာ ဆးျဖတခကချခငး ကစၥက အလငးသငသလ ဖတပမးတက ျပလပေနရျခငးပင ျဖစသည။ မဝါဒ ခမတသမားသည ထကသ႔ တကေသာ အစအစဥမးက ႀကတင ျပငဆငရန အခနမရၾကေပ။ အေၾကာငးမာ အခနႏင အမ အေရးႀကး ေနေသာေၾကာင ျဖစႏငပါသည။

အႀကးတနး မဝါဒ ခမတသမားႏင အႀကေပးမား၏ အခနမလေလာကမႈမားသည လကရ လပငးမားတြင ႏငငတကာ စတဝငစားမႈ ႀကးမားလာျခငးေၾကာင ပမ ဆးဝါးလာခသည။ သကဆငရာ အႀကးတနး တာဝနရသ တစဥးက “အကအည ေပးမယ ကမးလမးမႈေတြ အမားႀကး ေရာကလာပါတယ။ ကြနေတာတ႔ အေနန႔ ဒါေတြက ကငတြယႏငဖ႔ အခနေကာ စြမးရညေကာ မရပါဘး၊ အလပေတြ မားလြနးလ႔ ပကသြားႏငတယ ဆတာ တကယပါပ။ ကစၥေတြ ျဖစေပၚ ေျပာငးလေနတာ သပက ျမနလြနး ပါတယ” ဟ ေျပာၾကားသည။72 အေရးပါေသာ ဝနႀကးမားသည တစရကလင အစညးအေဝး ၁၀ ႀကမမ အႀကမ ၂၀ အထ ထငၾကရသညဟ ၾကားသရသည။ ႏစေပါငးမားစြာ တခါးပတ ေနခၿပးေနာကတြင စတငေနၿပ ျဖစေသာ ေျပာငးလေရး ႀကးပမးမႈမား အသကဝင ခငမာေနသညႏင အမ ၊မားစြာ လအပေနေသာ နညးပညာ အကအည ရႏငမည အလားအလာ ေကာငးေနသညႏငအမ ႏငငတကာ၏ အေလးဂရ ထားမႈႏင စတရငး ေစတနာ တ႔က လကခႀကဆေနၿပ ျဖစသည။

အထကမ ခမတေနေသာ မဝါဒ ဆးျဖတခကမားက အေကာငအထညေဖၚရမည အလယအဆငႏင ေအာကေျခအဆင တ႔တြင စြမးရည ခ႕တေနျခငးသညလညး အဓက အတားအဆး တစခ ျဖစေနသည။ ႏစေပါငး ၃၀ ေကာ မလႈပမရား

70 Crisis Group interviews, individuals with direct knowledge of discussions between Thein Sein and Shwe Mann, Yangon, March 2012. See also Nyein Neyin, “Is Shwe Mann trying to steal Thein Sein’s reform mantle?”, The Irrawaddy, 16 March 2012. 71 Crisis Group interview, Ko Ko Hlaing, chief political adviser to the president, Yangon, 2 March 2012. 72 Crisis Group interview, Yangon, February 2012.


ၿငမသကေနချခငးက ေကာလႊားရန မျဖစမေန လအပေနသည။73 စးပြားေရး မဝါဒ အသစမားက မားေသာအားျဖင ေႏးေကြးစြာ၊ လြမားစြာ အေကာငအထည ေဖၚလကရသည။ အစးရသစက ေထာကခခက ေပးထားေသာ အဖြ႔အစညးမား အတြကပငလင၊ ဗဇာရရေရး ကစၥမာ စတအေႏာငအယက ေပးေသာ၊ အခနကနေသာ အလပတစခ ျဖစေနဆပင ျဖစသည။ ေယဘယ ၿခင ၾကညလင ျပျပင ေျပာငးလမႈမားက ခမတ သြတသြငးေပးသည ႏငငေရး စတရငးေစတနာသည အေျပာငးအလျဖစစဥက ဘရတအပသလ ျဖစေနေသာ အေကာငအထည ေဖၚႏငစြမးအား၏ ေရ႕သ႔ မားစြာ ႀကေရာကေနျခငး ျဖစၿပး ထ႔အတြကေၾကာင သာမန ျပညသမား အေနျဖင အေျပာငးအလမား၏ အျပညအဝ အကးသကေရာကမႈက ေႏးေကြးေလးလစြာ ျမငေနရျခငး ျဖစေပသည။

အဆပါ ဖအားမားသည အခနတအတြငး ေလာပါး သြားႏငေခ မရပါ။ ျမနမာႏငငသည ျပျပင ေျပာငးလေရး လပငနးစဥ အျပင လာမည ၂ ႏစအတြငး တာဝနယ ေဆာငရြကမည ေဒသအတြငး အဓက လပငနး ၂ ခမာ ၂၀၁၃ တြင အေရ႕ေတာင အာရ အားကစား ၿပငပြက လကခ ကငးပျခငးႏင ၂၀၁၄ တြင အာစယ အဖြ႕၏ အလညက ဥကဌ တာဝနက ယျခငးတ႔ ျဖစသည။ ယငးတာဝနမားသည အပခပေရး ယႏရား၏ အဆငအားလးအေပၚ ႀကတင ျပငဆငမႈဆငရာ ဝနထတဝနပး ပေစမည ျဖစၿပး ယငးႀကတင ျပငဆငမႈဆငရာ လပငနးမား အျပင လအပေသာ အေျခခ အေဆာကအဥးပငးမားစြာကလညး တးတကမႈ ရေအာင အစက စရေတာမည ျဖစသည။ ထသ႔ တာဝနယရန ျမနမာႏငငက လလလားလား ဆႏၵရေနရျခငး၏ အေၾကာငးရငးမာ အဆပါ ကစၥမားသည ျပညတြငးႏင ႏငငတကာတြင ႏငငေရးအရ အေရး ႀကးသညဟ ယဆရေသာေၾကာင ျဖစၿပး ႏငငတကာ စငျမငသ႔ ျမနမာႏငင ျပနဝငလာသည သေကၤတက ေဆာငေနေသာေၾကာင ျဖစသည။74 ထ႔အျပင ၂၀၁၅ တြင ေပၚထြကလာရန အာဆယက ေမာမနးထားေသာ စးပြားေရး အသငးအဝငးသ႕ ဝငေရာကရာတြငလညး စးပြားေရး၊ ဘ႑ာေရး၊ ကနသြယေရးဆငရာ ႀကးႀကးမားမား ျပနလည တညေဆာကျပငဆငမႈက လအပပါလမမည။

(ဂ) စးပြားေရး

စးပြားေရး ျပျပငေျပာငးလျခငးသည ႀကးမား၍ ဖအားမားေသာ လပငနးတာဝန တစချဖစသည။ ရာစ ႏစဝကခန႕အတြငး ပထမဆးအႀကမအေနျဖင ႏငငေရး ျပျပငေျပာငးလမႈမားက ျပညသတ႕အၾကား လေနမႈ အဆငအတနး သသသာသာ တးတကလာႏငသညဟေသာ တကယ ေမာလငခကက ျမငမားလာေစခသည။ လမားစ၏ ေန႕စဥဘဝက ဆငးရတြငးနကျခငး၊ အေၾကြးထျခငး၊ အလပအကင အခြငအလမးနညးပါးျခငး၊ လမႈဝနေဆာငမႈ မျပညဝျခငး စေသာ လကၡဏာမားကသာ ဖးလႊမးထားသည။ ကယျပန႕ေသာ ျပျပငေျပာငးလေရး လပငနးစဥက ေထာကကေဖးမရနအတြက အဆပါ က႑မားတြင ျပညသတ႕ဆႏၵ ျပညဝေအာင ျဖညဆညးေပးရန အေရးႀကးပါသည။ ျပညသတ႕၏ ေမာမနးခကမား ျပညဝေအာင ျဖညဆညးေပးျခငးသည အေျခခကက စးပြားေရး ျပျပငေျပာငးလမႈမတဆငသာလင ေအာငျမငႏငပါလမမည။

ထကသ႕ ထးထးျခားျခား ေျပာငးလမႈမားက စတငျပလပရာတြင မနကနတကေသာ စးပြားေရး သတငးအခကအလက မရျခငး၊ စးပြားေရး လပငနးေဆာငတာ ေဆာငရြကမႈ ထငသာျမငသာ မရျခငး (အမားစမာ တရားမဝင က႑တြငရသည)၊ အဓကစးပြားေရး အငစတကးရငးမားတြင နညးပညာဆငရာစြမးရည ခ႕တအားနညးျခငးစေသာ အေၾကာငးရငးခမား ရေနေသာေၾကာင စးပြားေရး လႈပခတမႈမားက မေတာတဆ ဖနတးမႏငသည အႏရာယကပါ သယေဆာငလာတတပါသည။ ပ႕ကနက႑၊ ထတလပမႈက႑၊ စကပးေရးက႑မားအေပၚ အဓက ဆးကးသကေရာက ေစခေသာ၂၀၁၁ခႏစအတြငး ကပေငြတနဖး ျမနဆနစြာ တကလာျခငး ျဖစရပက ဤအခကက ညႊနျပေနပါသည။ ၎ဆးကးက မနးဆရန စးပြားေရး ႀကတင သတေပးမႈစနစေသာလညးေကာငး၊ 73 Ibid. 74 Crisis Group interviews, government advisers, Yangon, Feb-ruary-March 2012.


ထထေရာကေရာက ေျဖ႐ငးေပးႏငမည မကခရစးပြားေရး နညးလမးမားေသာလညးေကာငး မ႐သည ဘ႑ာေရးဝနႀကးဌာနသည အထကပါ အေနအထား၏ ျပငးအားကဥးစြာ မနးဆသ႐ျခငး မ႐ခပါ။75

မညသည ျပျပငေျပာငးလေရး ျဖစစဥတြင မဆ ျပညသတ႔၏ ေမာမနးခကမားက အစးရ၏ ေဆာင႐ြကေပးႏငစြမးထက ပမ ျမနဆနစြာ ျမငမားလာတတသည အႏရာယ႐သည။ ဤကစၥသည အထးသျဖင စးပြားေရး မကႏာစာတြင ျဖစေပၚတတသည။ လထအေပၚ အာဏာ႐င၏ ကာလၾကာ ထနးခပထားမႈမားက တစဆကတညး ဖယ႐ားကာ လထ၏ စတ အေႏာကအယကျဖစမႈမားက လြတလပစြာ လသ႐ငၾကား ေျပာဆခြငျပလကေသာအခနတြင အထးသျဖင သသာေသာ ႏငငေရး အကးဆကမား႐လာႏငပါသည။ သ႔ေသာ ပေကာငးေသာဘဝက ေမာလငထားမႈမား လကေတြ႕ျဖစမလာ႐မသာ ျဖစသညဟ ဆ၍မရပါ။ ဤေနရာတြင လထေမာမနးခကမားႏင ကကညရန ရည႐ြယေသာ စးပြားေရး ေခတမ ေျပာငးလမႈမားက ေမာလငမထားေသာ စးပြားေရး လႈပခတမႈမားက ျဖစပြားေစသည ဆပါက လေနမႈ အဆငအတနး အေပၚ ဆးဝါးေသာ သကေရာကမႈ ႐ႏငသည အလားအလာ ႐ပါသည။76 ျမနမာႏငငတြငမ ျပညသလထ တစရပလး နးပါးမာ ဆငးရ မြေနမႈ သတမတခကမဥး၏ ေအာကတြင ေနထငေနရျခငး၊ ျပညသ အေတာမားမားမာလညး ထမဥး၏ အထကတြင ကပလက႐ေန႐မသာ ခကခကခခ ႐ငသနေနရျခငး စေသာ အေၾကာငးရငးခမား႐ထားေသာေၾကာင အသကေမြးဝမးေကာငး လပငနးမားအေပၚ ႀကးမားေသာ ဆးကး သကေရာကေစမည လႈပခတမႈမး ႐လာမည မဟတပါ။77

ျမနမာႏငင၏ စးပြားေရး မဝါဒ ခမတသမားအတြက အေရးႀကးဆး ေမးခြနးမာ ျမနဆနစြာ ေျပာငးလရန အလငစလ ျဖစမႈႏင မနကနေသာ မဝါဒမား ေနရာတက ျဖစေစရန လေလာကေသာ အခနယမႈတ႔အၾကားမ ဟနခကအမနက ဘယလ႐ာမလ ဆသည ေမးခြနးပင ျဖစသည။ စးပြားေရး မဝါဒမားႏင ပတသက၍ မတခကေပးရမည ဆလင ျပြတသပေနေသာ လႊတေတာ အစအစဥမားႏင အစးရအဖြ႕အတြငး ၿပငဆငမႈမားက ယငးကစၥက အထးသျဖင စနေခၚေနသညဟ ဆရမည။ ဤေနရာတြင အခ႕ဥပေဒမားက စနစတက စစဥ ေရးဆြႏငေစမည လေလာကေသာ အႀကဥာဏ မပါဝငပ အလငစလ ထတျပနေနသညဟေသာ ႐ႈျမငမႈ တစခ႐သည။ ဤကစၥအတြက ဥပမာမာ ႏငငျခားေငြ လလယမႈ စညးမဥးသစႏင ဗဟဘဏ ဥပေဒသစက IMF က နညးပညာပငးဆငရာ အႀကဥာဏေပးရန အခြငအေရး မရမတြင ျမနျမနဆနဆန ထတျပနရန လႊတေတာက တြနးအားေပးချခငးပင ျဖစသည။78

(ဃ) တငးရငးသား ၿငမးခမးေရး

ျပျပငေျပာငးလေရး လပငနးစဥက အားနညးသြားေစမည အလားအလာ႐ေသာ တတယကစၥမာ တငးရငးသား ပဋပကၡျဖစသည။ ဤကစၥအေပၚ အျမင (၂)မး ႐ေနသည။

ပထမအခကမာ အစးရႏင KIO တ႔ အပစရပ သေဘာတရန ေဆြးေႏြးမႈ မေအာငျမငျခငးက အျခား ၿငမးခမးေရး ႀကးပမးမႈမား အေပၚ ေလာငးရပ မးေနသည အေလာက၊ ပဋပကၡ ျပနလည ျဖစပြားမႈတြင အေရးႀကးေသာ ႏငငေရးသကေရာကမႈမား ႐ႏငျခငး ပငျဖစသည။ ကခငတ႔ ပါဝငမႈ မ႐ပါက ေရ႐ညခေသာ ေျပလညမႈမားဟ ႐ႈျမငရန ခကခသည အားေလာစြာ၊ တငးရငးသားတ႔၏ မေကလညမႈမားက ေျဖ႐ငးမည ႏငငေရး လပငနးစဥက စားပြဝငးတြင

75 Crisis Group interviews, Myanmar economists in the course of 2011. 76 For example, floating the kyat involves a risks of currency speculation that could drive up its value, damaging manufacturing and agriculture. Unifying exchange rates and thereby ending implicit subsidies on imports of some raw materials by state-owned enterprises may lead to price increases, fuelling inflation. 77 A 2011 poverty assessment conducted in Myanmar by the UN Development Programme (UNDP) found poverty rates of around 25 per cent, with a relatively large percentage living just above the poverty line. “Myanmar Integrated Household Living Condi-tions Assessment-II, Poverty Profile”, UNDP, Myanmar, 2011. 78 Crisis Group interviews, persons having first-hand knowledge of the situation, February-March 2012.


KIO မပါဝငပ ဆကလကလပေဆာငျခငးသည အႏရာယ႐လာပါလမမည။ KIO ႏင သေဘာတညမႈ ရသညအထ ေစာငဆငး၍ ကယျပန႔ေသာ ႏငငေရး ေဆြးေႏြးမႈမား ေႏာငေႏးေနျခငးသညလညး ျပနာတစရပပင ျဖစသည။ အပစရပစမႈမားသည မလကပင ကးပကလြယေသာ စစဖက လၿခေရး သေဘာတညမႈမား ျဖစၿပး၊ အကယ၍ အေၾကာငးရငးခ မေကလညမႈမားက ေျဖ႐ငးမည ႏငငေရး ညႇႏႈငးေဆြးေႏြးမႈမားမ တဆင ေပါငးစညး၍ မရပါက တစဖြ႕ (သ႔) ထ႔ထကပ၍ ပထြကသြားမည အႏရာယ႐ေနပါသည။ နယစပေတာငတနးေဒသမား၌ စစျပနျဖစျခငးသည ျပျပငေျပာငးလေရးလပငနးစဥ အေပၚ အဓက ထးႏကမႈ တစခ ျဖစလာပါလမမည။ ထ႔အျပင မားစြာ အေရးပါေသာ မဝါဒခမတျခငးလပငနး၏ အလယဗဟသ႔ တပမေတာက ျပနေခၚယသလ ျဖစသြားႏငသညအျပင ႏငင၏ အာ႐စကမႈ လားရာကလညး လမႈေရး၊ စးပြားေရး ျပျပငေျပာငးလေရးကစၥမ ခြာကာ အမးသားေရးလၿခေရး ကစၥရပမားဆသ႔ ျပနလည ကးေျပာငးသြားေစႏငပါသည။

ဒတယအခကမာ ျပညတြငးစစ ျပနျဖစျခငးေၾကာင အႏရာယႀကးေသာ စးပြားေရးဆးကး သကေရာကမႈမား ႐လာႏငျခငး ျဖစသည။ ႏစေပါငး ၆၀ ျပညတြငးစစ သမငးေၾကာငး တစေလာကအဆးဆး စစေဘးဒဏခခရေသာ နယစပေဒသမားမာ ႏငင၏ စးပြားေရး ဗဟခကေဒသမားမ အလြနေဝးလေသာ အရပတြင ႐ၾကသည။ ျမနမာႏငငသည တပမေတာ၏ အႀကးစား စစဆငေရးမားက အၿမ ျပလပေနရျခငး၊ လၿခမႈ မ႐ေသာ ေဒသမားတြင တးတကဖြ႕ၿဖးမႈ မ႐ျခငးတ႔ေၾကာင စးပြားေရး အရ တနဖးႀကးႀကးမားမား ေပးဆပခရသည။ သ႔ေသာ ႏငငအလယပငးမ ဗမာ အမားစမာမ စစပြမားက မျမငဘး ၾကသလ၊ ေခါငးထ ထညထားျခငးလညး မ႐ၾကေပ။သ႔ေသာ နယစပေဒသမားသည ကမာၻတြင စးပြားေရး အျမနဆး ႀကးထြားေနေသာ ေဒသမားႏင ကပလက႐ေနေသာေၾကာင ေနာငကာလတြင ေဝးလခကခေသာ ေဒသမား မဟတေတာပါ။ ေဒသတြငး ဆကသြယေရး ေခတသစ တစခ စတင ေနၿပ ျဖစ၍ ၎ေဒသမား၏ တညၿငမေအးခမးမႈသည ႏငင၏ စးပြားေရး အနာဂတ အသကေသြးေၾကာ သဖြယ အေရးပါေနသည။79

ရတျခညး ေျပာငးလသြားႏငေခ႐ေသာ နယစပေဒသမားက ျဖတသနး တည႐ေသာ အဓက စမကနးမားက ေအာကတြငေဖာျပထားသည။

အႏၵယ သမဒၵရာ ေရနက ဆပကမးသစ ေကာကျဖမ ကမငးသ႔ သြယတနးမည ေရနႏင သေဘာဝဓာတေငြ႕ အမႊာ ပကလငးမား၊ ျမနႏႈနးျမင ရထားလမး ဆကေၾကာငးမား၊ တ႐တနယစပ အနး ျမနမာေတာငတနးေဒသမား႐ ေရအားလပစစတမမား အပါအဝင တ႐တတ႔၏ ကးသနးေရာငးဝယေရးႏင မဟာဗဟာေျမာက ရငးႏးျမႇပႏမႈ စမကနးမား

ထငး ေဆာကလပေရး ကမၸဏက အေကာငအထည ေဖာေနေသာ ထားဝယဖြ႕ၿဖးေရး စမကနးသည ျမနမာႏငင ေတာငပငးတြင တညရသည။ ေဒၚလာဘလမားစြာ ကနကမည ၎စမကနးတြင အႀကးစား စကမႈဇႏင ေရနဓာတ စကရမား၊ ေခတမ ေရနကဆပကမး၊ ထငးႏငငႏင ခတဆကမည ကားလမး၊ ရထားလမးမား ပါဝငသည။80 ထငးႏငငႏင နးကပျပး အႏၵယသမဒၵရာ ကမးေျခတြင တညရေသာ ထားဝယ စကမႈဇနမ ထြကကနမားက အေရ႕ႏငအေနာကသ႕ အလြယတက တငပ႕ႏငသညအျပင၊ ထားဝယဆပကမး မတဆင ကနစည ပ႕ေဆာငျခငးသည လကရ

79 “ASEAN is situated at the heart of an economically vibrant and growing region …. Enhanced connectivity can potentially place ASEAN at the centre of growth and development. For this to happen, ASEAN needs to seize the opportunities offered by its geographical and comparative advantages”, from a paper on ASEAN connectivity presented by the organisation’s deputy secretary general at the 24th Asia-Pacific Roundtable, Kuala Lumpur, 7-9 June 2010. 80 The first phase of the project will cost about $8 billion and cover an area of around 100 sq km. “Thai-Burma deep sea port project”, The Bangkok Post, 11 December 2010.


မလကာေရလကၾကားက ျဖတသနး သယေဆာင ရျခငးထက ရကေပါငးမားစြာ အခနေလႇာ႔ခ ႏငမည ျဖစသည။

အႏၵယႏငငက အေကာငအထည ေဖာေနေသာ ကလားတနျမစ ဘကစဖြ႕ၿဖးေရး စမကနးသည ႏစႏငငအၾကား ဆကသြယမႈ တးတကေစရနႏင ကနးတြငးပတ အႏၵယ အေရ႕ေျမာကေဒသက အႏၵယအေရ႕ဖက ပငလယကနးရးတနး၊ အႏၵယသမဒၵရာ တ႕ႏင ခတဆကမည လမးေၾကာငးသစ ေဖာထတရန ရညရြယျခငး ျဖစသည။ ယငးစမကနးသည ကလားတနျမစ တစေလာက ကနးတြငးေရလမးေၾကာငး၊ အေရ႕ေျမာက အႏၵယသ႕ စၾကၤနလမး၊ ကာလကတားမ စစေတြ ေရနကဆပကမးသ႕ ပငလယလမးေၾကာငး စေသာ ပ႕ေဆာငဆကသြယေရး စၾကၤနးလမး (၃)ခ ဖြ႕ၿဖးေရး အစအစဥတြင ပါဝငသည။81

အထကပါအဓက ဖြ႕ၿဖးေရး စမကနးမား တညရမႈ အေနအထားေၾကာင၊ အကယ၍ျပညတြငးစစ ျပနျဖစပါက ဆးဝါးေသာ စးပြားေရး အကးဆကမား ရလာမညျဖစသည။

(VI) ႏငငတကာ အသငးအဝငး၏က႑

ျမနမာႏငငမ ျမနဆနေသာ အေျပာငးအလမား၏ ေနာကကြယတြင ျပညတြငးေရး အေျခအေန သးသပၾကဆမႈမားက အဓက တြနးအားေပး ေနသည လကၡဏာ႐ေနၿပး၊ ယငးျဖစစဥက ႏငငတကာ အသငးအဝငးက အဓက ေမာငးႏငချခငး မဟတပါ။ ႏငင၏ စးပြားေရးက ျပနလည တညေဆာကရနႏင ႏစေပါငးမားစြာ ျပစပယခရမႈက ေျပာငးျပနလနပစရန လအပေနျခငး၊ တ႐တႏငငအေပၚ အလြနအကၽြ မခေနရသည ကစၥႏင ပတသက၍ ျပညပႏငငေရး စးပြားေရးဆငရာ ဆကဆမႈမားက ျပနလည ဟနခကထနးညႇရန လအပေနျခငး စေသာ အခကအားလးက ျမနမာႏငင၏ ျပျပငေျပာငးလေရး ျဖစစဥအား ျပညတြငးေရး အေျခအေန သးသပႀကဆမႈမားက ေမာငးႏငေနသညက ညႊနျပလက႐သည။82 ႏငငေရး အပခပသ အလႊာ လမားစ အၾကား သေဘာတ ထြကေပၚလာေသာ အခကမာ ႏငင၏ စးပြားေရး ခၽြတၿခကမႈႏင သသယႀကးလြနးေသာ ႏငငတကာဆကဆမႈ ပစမားက ႏငင၏ လၿခေရးႏင အခပအခာက ၿခမးေျခာကေနၿပ ဟေသာ သးသပမႈ ပငျဖစသည။83 ဗလခပမးႀကးသနးေ႐ႊ ေအာငျမငစြာ အကြကခ ဖနတးခေသာ ႏငငေရးစနစသစ အသြငေျပာငးမႈႏင ပတကားထကမ ေအာငျမငစြာ ဆတခြာမႈတ႔က အေျပာငးအလ ဟေသာ ျပညသတ႔ ၿမသပထားသည ဆႏၵ ျပညဝေစမည လမးေၾကာငး ေျပာငးျခငးက ခြငျပေပးချခငး ျဖစသည။

ၾကာျမငစြာ ေတာငးဆခၾကေသာ ပစအဓက ေျပာငးလျခငးက ယခအခါ စတင ေဆာင႐ြကေနၿပ ျဖစေသာေၾကာင အျပညအဝ ေထာကခမႈ ေပးျခငးျဖင ၎ျဖစစဥ ေသခာေပါက ေအာငျမငေအာင ကညရမည တာဝနမာ ႏငငတကာ အသငးအဝငး အေပၚ ကေရာကေနၿပ ျဖစသည။

(က) အေနာကအပစ

အေနာကႏငင အမားစသည ျမနမာအစးရ၏ လ႔အခြငအေရး ခးေဖာကမႈမား၊ ဒမကေရစ ကငးမမႈမားစေသာ အလြနအမငး စးရမစရာ ျပနာမားက တန႔ျပနသည အေနျဖင စးပြားေရး ပတဆ႔အေရး ယမႈ (sanctions) မားက

81 “Kaladan Multi-Modal Project in Myanmar”, Manipur Online, 19 December 2010. 82 While some of these could be seen as unintended by-products of years of Western sanctions, they were at least as much the re-sult of poor economic management and self-imposed isolation. 83 This is the strong sense to emerge from numerous Crisis Group interviews with key individuals in Myanmar over the past year.


ႏစေပါငးမားစြာ ခမတ ထားခၾကသည။ ကနဥး ျပျပငေျပာငးလမႈမား၏ အျမနႏႈနးႏင အတငးအတာတ႔က အေနာကအပစ မဝါဒခမတသ အမားစက အအားသင သြားေစခေသာလညး ဆယစႏစမားစြာ ျဖစတညလာခေသာ အထငအျမငမားက တစညထျဖင မေျပာငးလႏငျခငးကမ ေရာငလႊ၍ မရခပါ။ မညသ႔ပငျဖစေစ ၂၀၁၁ ႏစကနပငးတြငမ ျမနမာႏငငတြင အဓက ျပျပငေျပာငးလမႈ စတငေနၿပဟေသာ အခကက အေနာကႏငင အစးရအမားစက ေယဘယအားျဖင အသအမတျပခၾကသည။ ၂၀၁၁ ႏဝငဘာ ၃၀ တြင ေနျပညေတာသ႔ ေျခခခေသာ အေမရကန ႏငငျခားေရးဝနႀကး ဟလာရကလငတန၏ ခရးစဥက ဤအခကက ႐ငး႐ငးလငးလငး ျပသခသည။

ျမနမာႏငင၏ ျပျပငေျပာငးလမႈ ျဖစစဥက ေထာကခ အားေပးရနအတြက နယပယ အမးမးတြင အေနာကအပစက လပေပးႏငေသာ အရာမားစြာ ႐ပါသည။

ႏငငေရးအရ ေထာကခမႈ ေပးျခငး ။ ။ ဤအခကသည အေျပာငးအလအား ေမာငးႏင ေနသမား၏ အေနအထားက အားေပး ကညႏငသည။ ဤေနရာတြင ျမနမာအာဏာပငမားက တစတေပါငးတညး ၿခင၍ ႏငငေရး ေထာကခမႈေပးရန အေရးႀကးသည။ ျပျပငေျပာငးလေရး သမားမားႏင ေခါငးမာသမားဟ အပစခြရန ႀကးစားျခငးသည ဆန႔ကငဖက ရလဒထြကေပၚလာမည အလားအလာ ရၿပး၊ ျပျပငေျပာငးလေရး လပငနးစဥ၏ ေနာကတြင ျဖစႏငသမ အကယျပန႔ဆး သေဘာတ ေထာကခမႈက စစညး တညေဆာကရန အေရးႀကးသည အခနတြင ကြလြမႈမား တးျမႇင သြားေစႏငပါသည။

နညးပညာ အကအညေပးျခငးႏင စြမးရည တညေဆာကေပးျခငး ။ ။ ဤအခကက ႏစႏငငဆကသြယမႈ၊ ႏငငတကာ အဖြ႕အစညးမားမတဆင ဆကသြယမႈ ႏစမးစလးျဖင ေဆာင႐ြကေပးႏငသည။ ဤေနရာတြင ကမာၻတလႊား အစညးအ႐းမား၊ အဖြ႕အစညးမားထမ အကအညေပးရန ကမးလမးမႈမား မလေလာကျခငးက မေတြ႕ရပါ။ ျမနမာအစးရ အဓက စးရမေသာ အခကမာ နညးပညာ အႀကဥာဏ၏ အရညအေသြးႏင ကြကတဝငမႈ ေသခာေရးသာ ျဖစပါသည။ အစးရ၏ အဓက ဥးစားေပး ကစၥႏစရပမာ စးပြားေရး ျပနလည တညေဆာကျခငးႏင ဒမကေရစ ေျပာငးလျခငး တ႔ျဖစၿပး၊ ယငးနယပယမားတြင ကမာၻလးဆငရာ အေကာငးဆး အေတြ႕အႀကမားျဖင အႀကဥာဏ ေပးႏငေသာ အဆငျမင ရငးျမစမားမာ အေနာကႏငင အငစတကး႐ငးမား၊ အဖြ႕အစညးမားသာ ျဖစပါသည။

ျမနမာတပမေတာႏင ထေတြ႕ဆကဆျခငး ။ ။ တပမေတာသည အလြန အငအားႀကးေသာ အငအားစ တစခ ျဖစေနဆ ပငျဖစသည။ ယခအခနအထ ျပျပငေျပာငးလေရး လပငနးစဥက တပမေတာက ေယဘယအားျဖင ေထာကခမႈ ေပးထားသည။ ျပျပငေျပာငးလေရး လပငနးစဥက ယခကသ႔ ေထာကခမႈ ဆကေပးေစရနႏင တငးရငးသား ပဋပကၡက အဆးသတ ေပးေစရနအတြက လက႐ ေျပာငးလေနေသာ စနစသစမ တစတရာ ရ႐ခစားရမညဟ တပမေတာက ႐ႈျမငရန အေရးႀကးပါသည။ ဤကစၥႏင ပတသက၍ တပမေတာ-တပမေတာျခငး ဆေလာ မနကနေသာ ပစမားျဖင ျပနလည ထေတြ႕ဆကဆျခငးသည ထေရာကမႈ႐ေသာ အခကျပမႈ တစခ ျဖစလာဖြယ႐သည။ ယငးလပငနးမားက ဂ႐တစက ပငးျခား သတမတရမည ျဖစေသာလညး (လ႔အခြငအေရး ဥပေဒဆငရာ၊ ႏငငတကာ လသားျခငး စာနာေထာကထားမႈ ဥပေဒဆငရာ၊ သဘာဝ ေဘးအႏရာယဆငရာ၊ ႏငငတကာ ၿငမးခမးမႈ ထနးသမးေရးႏင အရာ႐ သငတနး အစ႐ေသာ) သငတနးပစ အမးမး၊ အျပနအလန သြားေရာက လညပတမႈမား၊ ေဒသတြငး စစေရး ေလကငမႈမား၌ ပါဝငျခငး စသည အစအစဥမား ပါဝငသငပါသည။ ယငးကသ႔ တပမေတာျခငး ဆကဆမႈမားသည လကနကကငတပဖြ႕မား ေခတမေရးႏင အရပဖက အစးရအတြငးမ စစတပ၏ က႑က အသားက


လကခေရးတ႔က အဆငေျပ လြယကေအာင ကညႏငသညအျပင တငးရငးသား ေဒသမားတြင ၿငမးခမးေရး တညေဆာကမႈ အားေပးျမႇငတငမည လကေတြ႕ ႀကးပမးမႈမားတြငလညး က႑တစရပအျဖစ ပါဝငႏငပါလမမည။ သ႔ေသာ ျပျပငေျပာငးလမႈမား မားစြာ ပမတးတကလာၿပး တငးရငးသား ပဋပကၡ ေျပလညေနၿပဟ သတမတႏငသည အခနအထ လကနကေရာငးဝယမႈ ပတပငျခငး အစအစဥက ဆကလက ခမတထားသငပါသည။

အေရးယ ဒဏခတမႈ sanctions မားက ဖယ႐ားျခငး ။ ။ အေမရကနျပညေထာငစက ခမတထားေသာ အေရးယ ဒဏခတမႈမားသည ဥပေဒျပ႒ာနးထားျခငး ျဖစေသာေၾကာင ျပငဆငရန အခနယရမည ျဖစသညတငေအာင sanctions မား ဆကလကခမတရန လေလာကေသာ အေၾကာငးရငးမနသမက ယခအခနထ အေကာငအထည ေဖာၿပးေသာ ျပျပငေျပာငးလမႈ အ႐နအဟနႏင အတငးအတာတ႔က ဖယ႐ားပစလကၿပ ျဖစသည။ (ျမနမာႏငငသ႔ လကနကတငပ႔မႈ တားျမစထားေသာ အေမရကနျပညေထာငစ၊ အးယႏင အျခားႏငငမားတြင လက႐ ကငသးေနေသာ လကနကေရာငးခမႈ ဆငရာ စညးမဥးမားသည ျမနမာႏငငက သးျခား ဖယထတထားရန မလပ အလားတ လကေတြ႕ သကေရာကမႈ႐ေအာင အသးခ ႏငေသာျငားလညး အဆပါ လကနက အေရာငးအဝယ ပတပငတားျမစမႈသညသာလင ဆကလကခမတရန အကးအေၾကာငး ခငလသည တစခတညးေသာ အစအစဥျဖစသည။)

အေရးယ ဒဏခတထားေသာ အစအစဥမားက ယခပင တစလးတခတညး ႐တသမး ေပးသငသညဟေသာ အခကက အေနာကအပစ အစးရမား အၾကား ေယဘယ သေဘာတညမႈ ရ႐ထားေသာလညး အခ႕က အေရအတြက ကန႔သတ၍ ဆကလကထား႐ရန (သ႔) တစခၿပးမ တစခ ႐တသမးရန ေစာဒက တကလက႐သည။ သ႔ေသာ မညသည တစခ ေ႐ြးခယသည ျဖစေစ၊ (အစးရအဖြ႕အတြငးမ ျပျပငေျပာငးလေရး သမားမား အေနအထားက အားနညးေစျခငးႏင အေျပာငးအလက အားေပးႏငေသာ ကမာၻ႕ႏငငေရး ထေတြ႕ဆကဆမႈက အားနညးေစျခငး အားျဖငလညးေကာငး၊ ျပညသတ႔၏ အကးစးပြား စစစစျဖစေသာ စးပြားေရးျပနလည တညေဆာကမႈ ျဖစစဥက ႐ႈပေထြးႏငေစျခငးအားျဖင လညးေကာငး) ဆကလက ေျပာငးလေအာင ဖအား ဆကေပးထားႏငျခငးထက ျပျပငေျပာငးလေရး လပငနးစဥက ထခကႏငေစမည အလားအလာက ပမားပါသည။ အေရးယဒဏခတမႈ အစအစဥမားအာလး မဖယ႐ားမ အစအစဥသစမား ခမတရန ေတာငးဆျခငးျဖင ရညမနးခက ပနးတငမား ေျပာငးလ သတမတမႈသည၊ အျခားႏငငမား အေပၚ အသးျပေသာ စညႊနးမားထက84 မားစြာ ပျမငေသာ စညႊနးမားျဖင ျမနမာႏငငက ေဘာငခတေနသညသေဘာ သကေရာက႐သာမကပ၊ အေရးယ ဒဏခတမႈ sanctions မား၏ သကၡာ အဆငအတနးကပါ ပ၍ အားနညး သြားေစႏငပါသည။ သ႔ျဖစရာ အျခားေသာ အေျခအေနမားတြင ႏငငေရး ဖအားအျဖစ အသးျပေသာ အေရးယဒဏခတမႈ အစအစဥမား၏ ယၾကညစတခရမႈ သညလညး ကဆငး သြားပါလမမည။

ျမနမာအာဏာပငမားသည အတတက အာဃာတေဟာငးမားက ေဘးဖယထားကာ သာမနထက ထးကစြာ ခရးေပါကခၾကၿပး၊ ျပညတြငးျပညပမ အျပငးထနဆး ျပစတင ေဝဖနသမားကပင လကကမး ဆကဆေနၿပ ျဖစသည။ သ႔ျဖစရာ အေနာကအပစ အေနျဖင ျမနမာႏငငႏင လကတြေဖာသစ ျဖစလာေအာင အခးညည အားထတ ႀကးပမးၾကဖ႔ အေရးတႀကး လအပေနသည။

84 Myanmar is now more democratic on most measures than several other members of ASEAN and already has greater press freedoms and more significant opposition representation than some, even as its reform process continues.


(ခ) ေဒသတြငး

ျမနမာႏငငသည ကာလ႐ညၾကာ ႏြားေျခရာခြကထမ ဖားသငယကာလမ ႐နးထြကကာ ၎၏ ႏငငတကာ ဆကဆေရး အေနအထားက ျပနလည ခနညႇေနၿပ ျဖစေသာေၾကာင ႏငင၏ ပထဝမဟာဗဟာ ေျမာက တည႐မႈသည ႀကးႀကးမားမား အေရးပါေနၿပဟ ယဆရသည။85 လက႐ ႏစပငးမားအတြငး တ႐တႏငငႏင ႏငငေရးစးပြားေရး အရ မလႊမေ႐ာငသာ၊ အလြနအကၽြ ရငးႏးစြာ ဆကဆခရျခငးေၾကာင အဆပါ ဆကဆေရးမာ အေတာအတန ခရးေပါကေနဥးမည ျဖစသည။ အႏၵယႏင ဂပန ႏစႏငငလးကလညး ျမနမာတ႔ႏင ဆကဆေရး ခငမာေအာင လႈပ႐ား ေနၾကသည။ ထကသ႔ တ႐တႏငင အေပၚ အလြနအကၽြ မခေနရျခငးႏင ပတသက၍ ျမနမာႏငငတြင၊ အထးသျဖင အငအားႀကး အမနခငးမား၏ လႊမးမးလာမႈ အႏရာယက ေ႐ာင႐ားရန နညးလမးအျဖစ ဘကမလက ႏငငတကာ ဆကဆေရးဝါဒက ဥးစားေပးထားေသာ ႏငင၏ မလ႐ရငးစြ အစဥအလာ ႏငငျခားေရးမဝါဒ ရပတညခကအရ ျမနမာႏငငေရး အာဏာရ ပဂၢလ အမားစ အၾကားတြင စးရမပပနမႈ ႀကးထြား လာခသည။86

တ႐တႏငငမာလညး ျမနမာတ႔၏ မဟာဗဟာေျမာက ေ႐ႊ႕ေျပာငးမႈ အေပၚ အထငအျမငမား ႐ႈပေထြး လက႐သည။ တ႐တ-ျမနမာ ဆကဆေရးသည ယခငကလ နးစပမႈမးက ေမာလင၍ မရေတာေသာလညး ျမနမာတ႔၏ အစဥအလာ ႏငငျခားေရးမဝါဒက ျပနလည ဆပကငသည လက႐ အေျပာငးအလက အေကာငးဆးဟ ယဆရၿပး တ႐တႏငငသည အလြန အေရးႀကးေသာ မဟာမတ အျဖစ ဆက႐ေနမညဟ တ႐တႏငငျခားေရး မဝါဒ ခမတသ အခ႕က သ႐ လကခထားၾကသည။ ထ႔အျပင ျမနမာတ႔ ႏငငေရး စးပြားေရးအရ တးတကဖြ႕ၿဖးလာၿပး၊ ပမ အမးစလငေသာ ႏငငတကာ စးပြားေရး ဆကဆမႈမား ႐ေနျခငးသည ႏစႏငငစလး၏ အကးစးပြားျဖစသည ဟေသာ အခကကလညး အသအမတျပ လကခထားသည။87 တစခနထတြင ျမနမာႏငငအေပၚ ထားေသာ အေမရကနျပညေထာငစ၏ ရည႐ြယခကမားႏင ပတသက၍ လညးေကာငး၊ အေမရကနႏင ျမနမာအၾကား ရငးႏးေသာ မဟာဗဟာေျမာက ဆကဆေရးက တ႐တႏငငအေပၚ သကေရာကမႈ႐ႏငေခ မားႏင ပတသက၍ လညးေကာငး စးရမပပနသ အျခားမဝါဒ ခမတသမားလညး ႐ေနသည။88

၁၉၉၇တြင အာဆယ အဖြ႕ဝင ျဖစလာခေသာ ျမနမာႏငငႏင အာဆယအဖြ႕တ႔၏ ဆကဆေရးမာလညး ေျပာငးလ တးတကလက႐သည။ ယခငကမ ျမနမာႏငငသည ေျဖ႐ငးစရာ ႏငငေရး ျပနာမား႐ေနေသာ အဖြ႕ဝငတစဥး၊ အာဆယ အဖြ႕ႀကး၏ ပရပက ထခကေစေသာ အဖြ႕ဝင တစဥးအျဖစ အၿမတေစ ႐ႈျမငျခငး ခခရသည။ ယခအခါ ယငးအေနအထား ေျပာငးလသြားၿပ။ ျမနမာႏငငအေနျဖင ၂၀၀၆ ခႏစက စြန႔လႊတရန ဖအားေပးခခရေသာ အာဆယ အလညက ဥက႒ တာဝနက ၂၀၁၄ တြင ထမးေဆာငရန လကခလကျခငးသည ေဒသတြငး အဆငအတနးသစ ရ႐လာေသာ လကၡဏာ ျဖစလာလမမည။ ၂၀၁၅ တြင အာဆယစးပြားေရး အသငးအဝငး ဖြ႕စညးျဖစေပၚလာေစမညဟ ေမာလငရေသာ အာဆယစးပြားေရး ေပါငးစညးေရး လပငနးစဥကလညး ပးေပါငးပါဝငရန ျမနမာႏငငက ကတျပထားသည။89 အထးသျဖင အဖြ႕ဝင အေတာမားမားတြင ႏငငေရးေျပာငးလမႈႏင စးပြားေရး ျပျပငမႈ အေတြ႕အႀကမား ႐ထားေသာ အာဆယအဖြ႕သည ႏငငေရးေထာကခမႈႏင နညးပညာ အႀကဥာဏေပးျခငးမ တဆင၊ ျမနမာႏငငတြင စတငေနေသာ ဒမကေရစ အသြငကးေျပာငးမႈက ပေဖာရာတြင အေရးႀကးေသာ က႑မ ပါဝငႏငပါလမမည။

85 For a detailed examination of the changing geography of the region and the significance of Myanmar’s opening, see Thant Myint-U, Where China Meets India: Burma and the New Cross-roads of Asia (London, 2011). 86 For detailed earlier reporting on China-Myanmar relations, see Crisis Group Asia Report N°177, China’s Myanmar Dilem-ma, 14 September 2009; and Asia Briefing N°112, China’s My-anmar Strategy: Elections, Ethnic Politics and Economics, 21 September 2010. 87 Crisis Group interview, Kunming, October 2011. 88 Crisis Group interviews, Beijing, January 2012. 89 See “ASEAN urged to implement AEC Blueprint 2015 on time”, Xinhua, 8 October 2011.


(ဂ) ကလသမဂၢ

ကလသမဂၢ အေနျဖင ျမနမာႏငင၏ အသြငကးေျပာငးမႈ ကာလတြင ေဘးဖယ မေနသငပါ။ ကလသမဂၢႏင ဆကဆေရးသည ျမနမာႏငင၏ သခငးတမနခငး အတြက အဓက ေထာကတင တစချဖစၿပး၊ ျမနမာႏငငသည ပထမဆး အာ႐သား ကလအေထြေထြ အတြငးေရးမးခပ ဥးသန႔ (၁၉၆၁-၁၉၇၁)က ေမြးထတချခငး အတြက ဂဏယေနေသာ ႏငငျဖစသည။ မၾကာေသးမ ႏစမားအတြငးကမ ကလသမဂၢႏင ျမနမာႏငင အၾကားဆကဆေရးမာ အၿမတေစ ေခာေမြ႕ျခငး မရခေပ။ အေၾကာငးရငးမာ လၿခေရးေကာငစ၊ လ႔အခြငအေရးေကာငစ စေသာ ကလ အဖြ႕အစညးမားသည အေနာကအပစ၏ ႏငငေရးဆငရာ စစေဆးေရး လကနကကရယာမား အျဖစ အသးေတာခေနသညဟ ျမနမာအစးရက သတမတထားခေသာေၾကာင ျဖစသည။ သ႔ေသာလညး ယခအခါ ျမနမာႏငငသည ျပျပငေျပာငးလေနၿပ ျဖစၿပး၊ အဓက စးရမစရာ လ႔အခြငအေရးႏင ႏငငေရးျပနာမားက စတင ေျဖ႐ငးေနၿပ ျဖစေသာေၾကာင ကမာၻလးဆငရာ ကလအဖြ႕ႀကးႏင ဆကဆေရးသည အထး ဥးစားေပး ကစၥ ျဖစလာေတာမညအျပင ကလသမဂၢႏင နးကပစြာ ပးေပါငးေဆာင႐ြကရန ျမနမာအစးရသစက ကတျပထားၿပ ျဖစသည။

သ႔ျဖစရာ လက႐ အခကအတန႔သည ကလသမဂၢ အတြက ျမနမာ ျပျပငေျပာငးလေရး ျဖစစဥႏင တြပါလာမည စနေခၚမႈ အသစမားစြာက ေျဖ႐ငးရန အစးရႏင ျပညသမားက ကညပပးႏငမည လမးေၾကာငးေပၚတြင ႐ရငးစြ ထေတြ႕ဆကဆမႈက တြနးအားေပးႏငသည အားေလာစြာ၊ ေ႐႕သ႔ခေနေသာ ျမနမာႏငငမ ၎၏ က႑က ျမႇငတငရမညကာလ ျဖစပါသည။ ယခငက ျပသခေသာ လကေတြ႕ အျပသေဘာေဆာငမႈမားေၾကာင ျမနမာေခါငးေဆာငမား၏ ေကာငစြာ ေလးစားျခငးခရေသာ ကလသမဂၢ အေထြေထြ အတြငးေရးမးခပ ဘနကမြနး ဧၿပလကနတြင ျမနမာႏငငသ႔ လာေရာကရန စစဥထားေသာ ခရးစဥသည အထကေဖာျပပါ ကစၥအတြကအေရးႀကးေသာ အခြငအလမး ျဖစလာပါလမမည။

ယခအသြငေျပာငးကာလတြင ကလသမဂၢ ကေပးမည အကအညႏင အႀကဥာဏတ႔သည ႀကးႀကးမားမား တနဘး႐ႏငသည။ ၎အခြငအလမးက အေကာငးဆး အေကာငအထညေဖာရာတြင အနညးဆးအားျဖင အတားအဆး ႏစခ ႐ေနသည။ ပထမအခကမာ အဓက အလ႐ငႏငငမား၏ ႏငငေရးဆငရာ စးရမပပနမႈမား၏ ရလဒအျဖစ ျမနမာႏငငတြငး စာနာမႈ အကအည humanitarian ႏင ထပတးစာနာမႈ အကအည humanitarian-plus90 တ႔က ေဆာင႐ြကရာတြင ကလသမဂၢ၏ အခြငအာဏာက ႏစေပါငးမားစြာ ကန႔သတခခရေသာ အခကျဖစသည။91 ထ႔အတြက ႏငငတြငး ကလသမဂၢ၏ အေနအထားသည ၿငမးခမးေရး တညေဆာကျခငး၊ အပခပေရး ျပျပငေျပာငးလျခငး၊ စဥဆကမျပတ ဖြ႕ၿဖးေရး ေဆာင႐ြကျခငး စသည ကယျပန႔ေသာ ကစၥရပမားက အစးရႏင လကတြ၍ လပေဆာငႏငေလာကေအာင အားေကာငးျခငး မ႐ေတာေပ။92 ဒတယအခကမာ ကလအေထြေထြ အတြငးေရးမးခပ၏ good offices လပငနးတာဝန အျဖစ အထးအႀကေပး ဗေဂးနမဘယာ အေကာငအထည ေဖာေနေသာ ကလသမဂၢ၏ ျမနမာႏငငဆငရာ ႏငငေရး သးသန႔ညႇႏႈငးမႈ လမးေၾကာငး ျဖစၿပး၊ ယငးသ႔ အခြငအာဏာ အပႏငးထားေသာ ႏစပတလည အေထြေထြ ညလာခ ဆးျဖတခကက ျမနမာအစးရက “မလလားအပေသာ ႏငငေရး ဖအားေပးမႈျဖစ၍ အဆးသတသငေနၿပ” ဟ ယခငကပင သတမတထားချခငးပင ျဖစသည။93 သ႔ျဖစရာ ၎ good

90 “Humanitarian-plus” is normally donor assistance that sup-ports some activities, such as education and primary health care, that go beyond pure humanitarian activities, in contexts where normal development programs are not yet in place or deemed appropriate. 91 Ibid. 92 According to senior U.S. officials, the policy changes an-nounced by the secretary of state on 4 April should now “permit UNDP to pursue what we would call a normal country program”. “Background Briefing on Burma”, U.S. State Department, 4 April 2012. 93 Crisis Group interviews, senior government officials and ad-visers, New York and Yangon, September 2011 and March 2012.


offices အစအစဥသည အသြငေျပာငးကာလ စနေခၚမႈမားႏင ကကညမည အသးဝငေသာ ပပးအားေပးမႈ ျဖစမလာပ အခနကန႔သတ၍ ႏငငေရးအရ တက႐ကဖအားေပးမႈ တစခ အျဖစ ျမနမာအစးရ၏ ႐ႈျမငခရျခငးကသာ ျဖစေပၚေစခသည။

အကယ၍ ၎အတားအဆးမားက ေကာလႊားႏငပါက ျမနမာႏငငသည အသြငေျပာငး လပငနးစဥ ကာလအတြငး ကလသမဂၢ၏ ထေရာကေသာ ပပးအားေပးမႈက မားစြာ ရ႐မည ျဖစၿပး၊ ကလသမဂၢကလညး မားစြာ ကည ပပးႏငေပလမမည။ နားလညမႈ အသစ တညေဆာကေရးသည အေထြေထြ အတြငးေရးမးခပ၏ ခရးစဥႏင နမဘယာ၏ ေတြ႕ထဆကမႈ အစအစဥတ႔၏ အဓက ဖးကပစ ျဖစသငသည။ ယငးကသ႔ အားေပးပပးမညခြင (သ႕) နယပယက ျမနမာအစးရႏင ပးတြ သတမတရမည ျဖစေသာလညး ျဖစႏငေခ ႐ေသာ နယပယမားတြင ႏငငေရးအေထာကအပ ေပးေရး ညႇႏႈငး ေဆာင႐ြကခကမား94 ပါဝငသငပါသည။ ၎အစအစဥက အေထြေထြ အတြငးေရးမးခပ၏ ျမနမာေရးရာ မတေဆြမားအဖြ႕(သ႔) ကလသမဂၢ၏ track 1.5 တငပငညႇႏႈငးမႈ အစအစဥ၊95 နယစပေဒသ ၿငမးခမးေရး တညေဆာကမႈက အားေပးျခငး၊ လာမည ၂၀၁၅ အေထြေထြ ေ႐ြးေကာကပြ အႀကကာလတြင ေ႐ြးေကာကပြဆငရာ အကအည ေပးျခငး၊ အစ႐ေသာ ႐ၿပးသား ပလကေဖာငးမားေပၚတြင အေျခခ၍တညေဆာကႏငမည ျဖစၿပး အေရးႀကးဆးမာ အသြငကးေျပာငးမႈႏင ပတသကေသာ ဥးစားေပး လအပခကမားက ေျဖ႐ငးရန ႏငငတကာ ရငးျမစမားက အေစးကပေအာင ေပါငးစညးေပးျခငးပင ျဖစသည။ လက႐ good offices အခြငအာဏာသည ယငးသ႔ လပေဆာငခြငရရန လေလာကေသာ ကယျပန႔မႈ ေသခာေပါက ႐ထားၿပး ျဖစပါသည။96

(VII) အဆးသတေကာကခက

ျမနမာအစးရသစ အာဏာရယၿပး တစႏစအၾကာတြင သတထား မေလာကေအာင ျမနဆနေသာ အသြငကးေျပာငးမႈ စတငျဖစေပၚ ေနၿပျဖစသည။ သမၼတကလညး ဒမကေရစ ျပျပငေျပာငးလမႈက အ႐နျမႇငရန၊ စးပြားေရး ျပနလညတညေဆာကရန၊ တငးရငးသား ၿငမးခမးေရး အစအစဥက အားေပးျမႇငတငရန၊ တရားေသာ ဥပေဒစးမးမႈ တးတက ေစရနႏင အတတက ခါးသးေသာ ဒဏရာ ဒဏခကမား အနာကကေစရန အတြက မားစြာ ပမ လပေဆာငသြားရန ရည႐ြယထားေၾကာငး ႐ငး႐ငးလငးလငး အသေပးထားသည။ ဧၿပ ၁ရကတြင ကငးပခေသာ ၾကားျဖတေ႐ြးေကာကပြမားသည သသသာသာ လြတလပ၊ မတမႈ႐ခၿပး အတကအခ NLD ပါတ အျပတအသတ အႏငရ႐ကာ၊ ကငးပေနရာ ၄၅ ေနရာ အနက ၄၃ ေနရာ အႏငရ႐ခသည။ ေဒၚေအာငဆနးစၾကညသညလညး သမ၏ မဆႏၵနယတြင မအမားစ အသာျဖင အႏငရ႐သည။ အဆပါ ရလဒမားသည လႊတေတာအတြငးမ ၾသဇာအာဏာ ဟနခကက ေျပာငးလေစမည မဟတေသာလညး NLD ပါတက အငအားအႀကးဆး အတကအခ ပါတ ျဖစလာေစၿပး လႊတေတာတြငး၌ လထအႀကက အယအဆက ေျပာေရးဆခြင ႐ေသာ ပါတအျဖစ အငအားႀကး အခြငအာဏာက ရ႐ေစသည။

ျမနမာႏငင၌ အေျခခကက ျပျပငေျပာငးလရန လအပေနျခငးက ႏငငေရးအာဏာရ အလႊာ အၾကား ကယကယျပန႔ျပန႔ သေဘာတညမႈ ရ႐ထားသည။ ထ႔အတြကေၾကာင ေနာကျပနဆတမည အႏရာယက သသသာသာ

94 This should be distinguished from technical aid coordination, for which there are existing in-country mechanisms. 95 The Group of Friends of the Secretary-General on Myanmar is made up of Australia, China, the EU, France, India, Indonesia, Japan, Norway, Russia, Singapore, Thailand, UK, U.S. and Vietnam. The track 1.5 consultations have brought Myanmar diplomats together with representatives of UN member states and senior UN officials, as well as independent experts, to promote closer mutual understanding outside the confines of formal diplomacy. 96 See operative paragraph 33 of General Assembly Resolution A/C.3/66/L.55, 28 October 2011.


အားနညး သြားေစသည။ သ႔ေသာျငားလညး ျပျပငေျပာငးလေရး လပငနးစဥ အေနျဖင မဝါဒ ေရးဆြမႈႏင ဆးျဖတခက အေကာငအထညေဖာမႈတြင နညးပညာဆငရာ၊ အငစတကး႐ငးဆငရာ စြမးေဆာငရည ခ႕တေနျခငး၊ လေနမႈ အဆင သသသာသာ တးတကလသည ေမာလငခကမား ႀကးထြားလာျခငးက လကမေအာင ျဖညဆညးရျခငးႏင ခၽြတၿခက စးပြားေရးက ျပနလည တညေဆာကရျခငး၊ တငးရငးသားေဒသမားတြင ၿငမးခမးေရး ခငမာေအာငတညေဆာကရျခငး စသညတ႔ အပါအဝင စနေခၚမႈ ေျမာကမားစြာႏင ရငဆငေနရသည။ ၾကားျဖတေ႐ြးေကာကပြမ NLD ပါတ၏ ေအာငပြသည ျပျပငေျပာငးလမႈက ထပမ၍ အ႐နတင ေပးႏငေသာလညး၊ ျပညခငၿဖးပါတ၏ ႐ႈးနမမႈေၾကာင ႏငငေရးအာဏာရ အသငးအဝငးထမ ပဂၢလမားစြာက တပလန႔လကသလ ျဖစသြားႏငပါသည။ ဤအခကေၾကာင သမၼတအား ပါတတြငး ျပငးထနစြာ ေဝဖနမႈ ျဖစေပၚႏငၿပး၊ ဒမကေရစ ဆကလကျပျပငေျပာငးလျခငး အေပၚ ခချငငးဆနမႈ ပမ မာေၾကာလာႏငသည။

ႏငငတကာ အသငးအဝငးသည ျမနမာႏငင၏ ျပျပငေျပာငးလမႈက ေထာကခ အားေပးရာတြင အေရးႀကးေသာ က႑မ ပါဝငေနသည။ ဤေနရာတြင နညးပညာ အႀကဥာဏႏင အကအညေပးျခငးအျပင အစးရ၏ ျပျပငေျပာငးလေရး ႀကးပမးမႈက ႏငငေရးအရ အားေပးေထာကခရန လအပသည။ ျမနမာႏငငသည ႏစေပါငး ၅၀ အာဏာ႐ငအပခပမႈ စနစ ႏင လမးခြကာ ႏငငေရး၊ လမႈေရး၊ စးပြားေရး ႀကးႀကးမားမား ျပျပငေျပာငးလမႈ လပငနးစဥက စတငလက႐သည။ ယငးကသ႔ အေျပာငးအလမားက အစဥတစက ေတာငးဆခေသာ အေနာကအပစ အေနျဖင ယခအခနတြင သတ႔တတႏငသမ အရာအားလးက ကညပပး ၾကရလမမည။ အေရးႀကးဆး ေျခလမးမာ ျမနမာႏငငအေပၚ ခမတထားေသာ အေရးယဒဏခတမႈ sanctions မားက ေႏာငေႏးျခငးမ႐ ႐တသမးေပးရနပင ျဖစသည။ ထသ႔ ျပလပရန ပကကြကျခငးသည ႏငငတြငးမ အေျပာငးအလ ျငငးဆနသမားက အားေကာငး သြားေစႏငၿပး၊ ျပျပငေျပာငးလေရး ျဖစစဥအား ေမာငးႏငေနသမားကပါ အားနညးသြားေစလမမညဟ မတခကေပး တငျပလကပါသည။

ဂကာတာ/ ဘရပဆယ၊ ၁၁ ဧၿပ ၂၀၁၂


APPENDIX A

MAP OF MYANMAR


APPENDIX B

LIST OF CEASEFIRE AGREEMENTS

Armed Group Date initial agreement signed

1. United Wa State Army (UWSA) 6 September 2011

2. National Democratic Alliance Army (NDAA, “Mongla Group”) 7 September 2011

3. Kloh Htoo Baw (“Golden Drum” Group; ex-Democratic Kayin Buddhist Army Brigade 5)

3 November 2011

4. Shan State Army-South (SSA-South) 2 December 2011

5. Chin National Front (CNF) 6 January 2012

6. Karen National Union (KNU) 12 January 2012

7. Shan State Army-North (SSA-North) 28 January 2012

8. New Mon State Party (NMSP) 1 February 2012

9. Karen National Liberation Army Peace Council 7 February 2012

10. Karenni National Progressive Party (KNPP) 7 March 2012

11. Arakan Liberation Party (ALP) 6 April 2012


APPENDIX C

PARTIES THAT CONTESTED THE BY-ELECTIONS

Party Seats contested Seats won

1. Union Solidarity and Democratic Party (USDP) 45 (all seats) 1

2. National League for Democracy (NLD) 44 43

3. National Unity Party (NUP) 22 –

4. National Democratic Force (NDF) 11 –

5. Unity and Peace Party 4 –

6. People’s Democracy Party 3 –

7. Myanmar New Society Democratic Party 3 –

8. Myanmar National Congress Party 3 –

9. New National Democracy Party 3 –

10. Shan Nationalities Democratic Party 3 1

11. National Political Alliance 2 –

12. All Mon Regions Democracy Party 1 –

13. Democratic Party (Myanmar) 1 –

14. Kokang Democracy and Unity Party 1 –

15. Lahu National Development Party 1 –

16. Modern People’s Party 1 –

17. Pao National Organisation 1 –

Independent candidates 7 –

Note that the figures for seats contested are based on informal reports, since no official consolidated list has yet been publicly released.

International Headquarters

149 Avenue Louise, 1050 Brussels, Belgium · Tel: +32 2 502 90 38 · Fax: +32 2 502 50 38 Email: [email protected]

New York Office

420 Lexington Avenue, Suite 2640, New York 10170 · Tel: +1 212 813 0820 · Fax: +1 212 813 0825 Email: [email protected]

Washington Office

1629 K Street, Suite 450, Washington DC 20006 · Tel: +1 202 785 1601 · Fax: +1 202 785 1630 Email: [email protected]

London Office

48 Gray’s Inn Road, London WC1X 8LT · Tel: +44 20 7831 1436 · Fax: +44 20 7242 8135 Email: [email protected]

Moscow Office

Kutuzovskiy prospect 36, Building 41, Moscow 121170 Russia · Tel: +7-926-232-6252 Email: [email protected]

Regional Offices and Field Representation

Crisis Group also operates out of over 25 different locations in Africa, Asia, Europe, the Middle East and Latin America.

See www.crisisgroup.org for details.

www.crisisgroup.org

mailto:[email protected]





http://www.crisisgroup.org/

update briefing · 2012-06-01 · တံဆိပ္ ေအာက္မွေန၍ ဧၿပီ...

Documents