เนองดวยปจจบนโลกของเราตองเผชญกบภาวะโลกรอน สภาพภมอากาศไมวาจะเปนทไหนบนโลกใบนกมอณหภมทสงขนอยางตอเนอง จงหวดพษณโลกเองจงตองเผชญกบแสงแดดจดเกอบตลอดทงป ทำาใหหลกหนความรอนไปไมพน ถงแมวาเราจะสรางวสดขนมาเพอปองกนแดดแตกยงเกดปญหาความรอนทเขามายงตวอาคารได แตกยงมวสดธรรมชาตทไมเปนอนตรายกบสงแวดลอมอกทงยงเปนภมปญญาชาวบานทชวยลดปญหาความรอนจากแสงแดดเขาตวอาคารได

 เหตผลทเลอกหวขอนมาทำาการศกษาคนความดงน

1. ตองการทราบวาคนพษณโลกนำาวสดอะไรมาทำาหลงคาชวคราวเพอปองกนความรอนเขาตวอาคารในภาวะโลกรอน

2. เพอศกษาถงการทำาไพหญาคาทชาวพษณโลกใชอย

3. ตองการทราบวาในปจจบนมการใชหลงคาหญาคาอยหรอไม

 กระบวนการศกษา:

1.คนควาหาขอมลเกยวกบวสดทนำามาทำาไพหญาคา

 2.สมภาษณและสอบถามความคดเหนประชาชนทใชไพหญาคามงหลงคาชวคราว

3.วเคราะหขอมล

4.ประเมนผลการศกษาคนควา

แมนมงดวยทองคำ�กยงตองขน�นน�มว� หลงค�“ ”สงสดแทแลวกมาจากสามญ

หลงคาเปนสวนทอยสงทสดของอาคารบานเรอน

แมนมงดวยทองคำากยงขนานนามวา หลงคาทองคำา“ ”

“นบแต บลลำา นะคอนคนใดเปรยบ

โฮงใหญกวาง ออละทมผานเชยง

ประดบชอฟา มกมาดดาวคำา

มงทองแดง หลอตนตางฟา..”

กวโบราณบรรยาย โฮง“ ” หรอราชวงอนกวางใหญของกษตรยกดสะราชแหงนครเปงจานในเรอง สงสนไช“ ” ไวอยางอลงการ มงทองแดง หลอตนต�งฟ�“ ”

“..บดนยงมนกคะเลดลำา ซนซอเปงจาน

นคมคน คงเพงพอตอ

เชยงหลวงลน ลงลงลานยาน

นำาแผลอม ละวงตายชวตา

ฮงคำาลน ชาวเทดเทยวสะเภา

อดมโดย ดงดาววะดงฟา

ลอเกยมเทา ทานในทป

เมองใหญกวาง คนเคาคงโฮม..”

เรอนชานบานเปน ๑ ในปจจย ๔ ทจำาเปนตอการดำารงชพ แมนจะยากดมจนอยางไรกจำาเปนตองมทอยอาศย อาหาร เครองนงหม และยารกษาโรค การกอสรางบานเรอน ไมวาจะเปนเรอนเครองผก เรอนเครองสบ หรอเรอนทกอสรางดวยอฐ หน ดน ทราย และโลหะดวยกตาม ไมวาจะเปนเรอนแบบใด ลวนแตจำาเปนตองมหลงคา

ทำาไมจงเรยกสงทปกคลมอยบนสดของเรอนวา "หลงคา" ?

มนคงตองเรมจ�กเรองของหญ�ค�เปนแน!

ผมไมรวาใครพาเรยกขานสงทปกคลมอยบนสดของเรอนวา "หลงคา" กอนเพอน แตทเหนบานเรอนทมงดวยหลงคามกจะเปนเรอนของคนลาวแถวลมนำาโขง นำาซ นำามล ขนไปทางเหนอผมเหนเหนเขามงดวยใบตองตง ทางชายฝงทะเลมกจะมงหลงคาดวยใบจาก ตอมามวสดทมอายใชงานไดคงทนกวาหญาคา อยางเชนสงกะส กยงตองเรยก "หลงคาสงกะส"

หญ�ค�: วชพชทมคณประโยชน

คงไมมใครไมรจกวชพชทมชอเรยกวา หญ�ค� (ชอวทยาศาสตรวา Imperta cylindrical Beauv.) หญาคานบวาเปนวชพชศตรรายทอยคกบเกษตรกรไทยมาชานาน สามารถแพรพนธได

อยางรวดเรว และยงเปนพชทกำาจดไดยาก กอใหเกดความรำาคาญแกเกษตรกรยงนก แตในอกมมหนงนนกลบพบวามนเปนพชทมคณประโยชนทใครๆตองการเนองจากมนสามารถนำามาทำาเปนยาสมนไพรรกษาโรคไดหลายชนด และยงสามารถนำามามงเปนหลงคาปองกนความรอนจากแสงแดด และฝนตก ทสำาคญมนไดชอวาเปนพชทางเศรษฐกจทสรางรายไดใหแกผคนในหลายๆทองทอกดวย

ลกษณะของหญ�ค�          หญาคา เปนพชลมลกชนดหนง จดอยในตระกลหญา สงประมาณ ๕๐-๑๐๐ เซนตเมตรลกษณะลำาตนเปนทรงกลมเรยวยาวขนาดเลก ใบแบนมลกษณะเปนขนกระจก เปนเสนตรงยาว และขอบใบมลกษณะคมกรบ ออกดอกเปนชอกานยาวสขาว คลายหางกระรอก เปนพชททนตอแสงแดดและความรอนไดด และเจรญเตบโตไว ขยายพนธโดยวธการใชเมลดและเหงา พบเหนทวไปตามทองไรนา และตามพนทปา

  

ประโยชนของหญ�ค�        

หญาคาเปนวชพชทมประโยชนหลายดานมาก ทงในฐานะเปนพชสมนไพรทนำาสามารถมาทำาเปนยารกษาโรค และในฐานะเปนพชทางเศรษฐกจทสรางรายไดใหแกเกษตรกร ในทน ผเขยนขอแบงประเดนนำาเสนอประโยชนของหญาคา ออกเปน๒ ลกษณะ คอ          ๑. ประโยชนในฐ�นะเปนพชสมนไพร

 หญาคาขนชอวาเปนพชสมนไพรชนดหนงทมสรรพคณรกษาโรคไดหลายชนด เชน โรคไต โรคมะเรงคอ แกลมพษ ผนคน แกกระเพาะปสสาวะอกเสบ แกโรครดสดวง แกโรคความดนโลหตสง แกโรคเบาหวาน เปนตน โดยสวนตางๆของหญาคามคณสมบตในการรกษาโรคไดหลายอยาง ดงน          ในสวนของ ร�ก มประโยชนในแงใชปรงเปนยารบประทานเพอหามเลอด แกรอนใน แกไอกระหายนำา แกเลอดกำาเดาไหล แกพษอกเสบในกระเพาะอาหาร เปนตน          ในสวนของ ใบ มประโยชนในแงใชปรงเปนยาตมอาบ แกลมพษ ผนคน แกปวดเมอยตามรางกาย เปนตน ในสวนของดอก มประโยชนในแงใชปรงเปนยารบประทานแกปวด อจจาระเปนเลอด และยงสามารถนำามาตำาเปนยาพอกแผลอกเสบ บวม ฝมหนอง เปนตน

          ๒. ประโยชนในฐ�นะเปนพชท�งเศรษฐกจ          หญาคานบวาเปนพชทมประโยชนในทางเศรษฐกจมาก เนองจากเราสามารถใชประโยชนจากหญาคาไดหลายอยางดวยกน อาท นำามาไพเปนตบทำาเปนทมงหลงคา เชน ใชมงหลงคากระทอม เลาไก เลาเปด คอกเลยงหม เปนตน ในแงการนำาหญาคามาไพเปนตบ แลวนำาไปใชมงหลงคานน เนองจากปจจบน ชาวบานหาหญาคาไดยากขน เพราะสวนใหญจะถกไฟเผาพรอมๆกบวชพชอนๆในทองไรทองนา จะวาไปแลว การไพหญาคาของแตละทองทจะมลกษณะไมเหมอนกน อนเนองมาจากความจำากดทางดานอปกรณและเครองมอ

 ในเบองตน ชาวบานจะตองออกเดนทางไปเกยวหญาคาตามพนทปาตางๆบรเวณใกลหมบาน เนองจากหญาคาไมเปนทนยมปลกของชาวบานทน ซงการเกบเกยวหญาคากมลกษณะเชนเดยวกนกบการเกบเกยวตนขาวการเลอกใบหญาคาตองเลอกทอายกำาลงพอเหมาะ คอไมออนหรอแกเกนไป ถาเปนหญาออนกจะไมคงทนแดดฝน และถาแกจดกจะกรอบ ไพไดยากภายหลงจากเกบเกยวไดแลวกนำามาตากแดดใหแหง แลวนำามามดรวมกนเปนฟอนขนาดไมเลกและไมใหญจนเกนไป (ประมาณ ๑ หอบ หรอ ๑ ออมแขน) ทงน เพอใหสามารถนำามาเกบรวมกนและเคลอนยายไดสะดวก จากนนกจะนำามดทเกบไวนน โดยเอามาทละมด เพอนำามาราดนำาใหชมทวมดโดยใหราดจากปลายใบลงโคนตน และรอใหหญาออนไดทพอสมควรแลวจงจะนำามาเขาสขนตอนของการไพ ซงในขนตอนของการไพหญาคานน อปกรณทจะ

ตองเตรยมประกอบดวย          ๑. ไมขนาดเลกเรยวยาวขนาดลำาตนตรงหรอเรยกวา "ไมกานหญา" เปนรวไมขนาดโตกวาหวแมมอเลกนอย ความยาวมาตรฐานคอ ๓ ศอก หรอประมาณ ๑ เมตรครง ในอดตนยมใช "ไมกนทา" หรอ "คนทา" เปนไมเลอยมหนาม

ทขนชกชมอยตามบงทาม เขาจะนำามาดดดวยการลนไฟ อกทงเปนการปองกนมอดปลวกไดอกทางหนง          ๒. เชอกปอ หรอ เชอกฟาง ชาวบานบางคนอาจใชเชอกททำาจากเปลอกไมทมลกษณะแขงแรงพอสมควร เพอเวลาทไพเชอกจะไดไมขาด          ๓. รางไมสำาหรบวางไมในขอท ๑ เพอใหไดขนาดตามความตองการ และเพอใหเวลาทไพมความสมดลตลอดแนว ทงน เพอใหดออกมามลกษณะทประณต สวยงาม       เมอเตรยมอปกรณพรอมแลว ลำาดบตอไปกเขาสขนตอนของการไพ การนำาใบหญาคามาประกอบกนเปนแผนกอนทจะนำาขนไปมงหลงคา เขาเรยกวาเปนการ "ไพหญา" ซงมขนตอนงายๆดงน          ขนตอนแรก นำาหญาคาทไดราดนำาและมความออนพอประมาณแลวมาวางลงบนรางไมใหเตมรางไม          ขนตอนทสอง นำาไมทเตรยมไวขนาดประมาณโตกวาหวนวแมมอเลกนอยนน มาวางไวบน

รางไมทละหนงอนเทานน เพอใหสะดวกและงายตอการไพ          ขนตอนทส�ม กเรมไพหญาคา โดยการหยบหญาคาทละหยบมอพบลงบนไมทเตรยมไวขนาดประมาณเทาหวนวแมมอนนจากนนกใชเชอกทเตรยมไวมดใหแนนลกษณะคลายการเยบผา และใหทำาเชนนเร อยไปจนกระทงหมดความยาวของไมนน พอเสรจกใหมดใหแนน แลวนำาไปตากแดดใหแหงอกครง พอแหงแลวกใหเกบทบๆกนทละสบตบสลบกบไปมา ทงนเพอจะไดสะดวกในเวลาเคลอนยายและนบขายตอไป           ปจจบนนน ชาวบานขายอยทราคาตบละ ประมาณ ๗ บาท บางทองทขายประมาณตบละ ๑๕- ๒๐ บาทเลยทเดยว แมราคาคอนขางจะสงแตกเปนทตองการของผคนจำานวนมาก โดยเฉพาะหนารอนเชนน นอกจากหญาคาจะชวยกนแดด กนฝนแลว มนยงจะชวยกนความรอนจากแสงแดดไดดและใหความเยนสบายไดมากทเดยว ผคนสวนมากตามชานเมอง และในชนบทจงนยมนำาหญาคาไปสรางเปนกระทอมนอยขางบาน ไวสำาหรบนอนเลน นงเลนสนทนากนพดคยกนในชวงภาคเทยงและภาคบาย เพราะชวงเวลาดงกลาวจะมอากาศทรอนอบอาว ซงหญาคากจะชวยกำาจดความรอนไดคอนขางด

นอกจากนนแลวมนยงสามารถนำามาอดทำาเปนแผนๆ (ผลงานมาจากความคดของ ศรราวรรณ วงษโท นกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนคร วทยาเขตโชตเวช คณะคหกรรมศาสตร) ซงมลกษณะเชนเดยวกบไมอดทวๆไป สามารถนำามาแปรรปเปนผลตภณฑทสรางรายไดอกรปแบบหนง เชน นำามาใชทำาตเกบหนงสอ ตเกบพระคมภร กรอบรปชนงานของทระลกในโอกาสตางๆ เปนตน

ขอควรคำ�นงเบองตนในก�รออกแบบหลงค�๑. วสดมงกบความลาดเอยงของหลงคาตางมความสมพนธซงกนและกน วสดมงบางชนดสามารถมงบนหลงคาทมความลาดเอยงตำาได แตบางชนดกจะทำาใหร ว โดยทวไปถาความลาดเอยงของหลงคาไมตำากวา 30 องศา จะไมคอยมปญหา ยกเวนการใชวสดธรรมชาตเชนหญาคา หรอจาก ควรทำาหลงคาใหชนอยางนอย 45 องศา หรอมงใหถ จะชวยปองกนปญหาเรองการรวซม ๒. อายการใชงานของวสดมงหลงคา เนนไปทวสดธรรมชาต เนองจากมอายการใชงานนอยกวาหลงคาทมาจากระบบอตสาหกรรม วสดธรรมชาตทนำามาใชมงหลงคามอยหลากหลาย เชน จาก หญาคา ใบลาน ใบตองตง ขนอยกบวาทองทนน ๆ มวสดอะไร อายการใชงานของวสดแตละชนนอกจากความทนทานของตววสดเองแลว สงทจะชวยใหใชงานไดนานขนคอ

ความลาดชนของหลงคา ยงหลงคาชนมากเทาไหรกจะทำาใหนำาระบายไดเรวขน และทำาใหนำาม โอกาสไหลยอนเขาไปในตวบานไดนอยลง ความถของการมง ยงมงหลงคาถเทาไหรยงชวยทำาใหนำาซมเขาไปไดนอย ลดการรวซมและ

ยดอาย การใชงาน

๓. ทศทางการไหลของนำาบนหลงคา ตองระวงไมใหนำาไหลเขามาในสวนของตวบาน ถงแมวาจะทำารางนำา แตเนองจากประเทศไทยฝนตกคอนขางรนแรง ถามอะไรไปอดตนทำาใหระบายนำาไมดจะทำาใหนำาลนเขาไปในบาน

จากทกลาวมานน จะเหนไดวาหญาคาไมเพยงแตจะเปนวชพชทไรประโยชนทสรางความรำาคาญและความกงวลใจใหแกชาวไรชาวนาเทานน หากแตมนยงเปนวชพชทมคณคาตอชวตคนเราในหลายๆดาน กลาวคอ มนเปนยาสมนไพรชนเลศทรกษาโรคไดหลายประการ และมนยงเปนหลงคากนความรอนใหแกคนเราอกดวยและสำ�หรบจงหวดพษณโลกของเร�กส�ม�รถพบหลงค�หญ�ค�ไดทวไปแตทข�พเจ�เหนแหลงผลตในจงหวดพษณโลกนนอยทท�งไปนำ�ตกแกงซอง วงทองนะครบ แตสำ�หรบทอนข�พเจ�ยงไมเคยเหนซงไมไดหม�ยคว�มว�บรเวณนนจะไมมก�รทำ�ไพหญ�ค�นะคบ

สำาหรบราคาไพหญาคาตออนกอยท 2.5 -7 บาท ซงแลวแตวสดแตละพนทวาจะมราคาและคานยมในการใชงานมากนอยเพยงใด แตสำาหรบททางไปนำาตกแกงซอง ราคาตออนอยท 7 บาท อาจจะดวาแพงไปแตสำาหรบทนมการเพมมลคาโดยการยอมทหญาคาใหมสสนสวยงามเพมมากขนอก ดวยเหตนจงทำาใหราคาแพงขนนนเอง

อายการใชงานอยทประมาณ 2-3 ปซงแลวแตสภาพอากาศของแตละพนทจะเปนตวชวดอายการใชงานของหลงคาหญาคานนเองคบ

เพมเตมใหนะคบ เปนภาพการสรางทพกททำาดวยหลงคาหญาคา

ใชตอกมดหลงคาแทนการใชตะป

ตอกไมกลอนลงกบแป ไมกลอนจะอยแนวเดยวกบจนทนแตเลกกวาและถกวาเอาไวสำาหรบยดหลงคาใชไมไผตนอนเลกๆ สงเกตวาระหวางจนทนคหนงจะวางไมกลอนประมาณ 3 อน

ตตะปกบตบ (เรยกหลงคาหญาแตละอนวาตบ) หญาคาลงกบไมกลอนใชตะปตวเลก ระยะหางระหวางแถวประมาณครงฝามอหรอแลวแตความตองการ มงถกแขงแรงอยไดนาน สวนระหวางคอลมนกนาจะประมาณเดยวกนอนนไมแนใจ

สงเกตดจะมแปเลกๆ อยตรงปลาย ไวสำาหรบยดหลงคาแถวนอกสด

เมอมงไปได 4 แถวจะตองมไมไผตขนาบดานบนแลวมดลวดแทงทะลหลงคาลงผกไวเพอกนหลงคาเปดกระพอ

กนแดดดานนอก

กนแดดดานใน

เสรจเรยบรอยแลว

 ผลลพธ:

1.คาดวาจะทำาใหเราทราบวาไพหญาคายงเปนทนยมของคนพษณโลกในการมงอาคารชวคราวเพอปองกนความรอนอย

2.คาดวาเราจะสามารถนำาขอมลทไดศกษานไปใชในงาน design โดยการเลอกใชวสดมงหลงคาในการออกแบบโครงการทสภาพภมประเทศอยในเขตรอน

3.สามารถนำาไปประยกยใชในงาน design ในการใชวสดทำาผนงตานความรอนในการทำาวสดมงหลงคาในบางจดทเปนอาคารชวคราวได

ประโยชนทค�ดว�จะไดรบ:

               คาดวานาจะทำาใหเราทราบวาวสดมงหลงคาชนดนชวยลดอณหภมจากความรอนทเขามายงตวอาคารได และมขอดขอเสย

อยางไรทคนพษณโลกจงเลอกใช   ซงนำาขอมลทไดศกษาวเคราะหมานำาปรบใชในการออกแบบงาน สถาปตยกรรมใหสอดคลองกบสภาพแวดลอม และเปนการสงเสรมคณภาพชวตของผอยอาศยใหดขน