yrr y. v. dissertatio gradualis de man lio torquato,1249144/fulltext01.pdfyrr y. v. y....

10
yrr y. v. y. DISSERTATiO GRADUALIS de TITO MAN LI O TORQUATO, disciplin/e m1litaris vin- dice severissimo, QUAM, SUFFRAG. AMPLISS. FACULT. PHILOSOPH. AD R.EGIAM ACAD. UPSALIENSEM, sub prjesidio VIRl CELEBERRIMI, Mag. Ρ Ε T R I EKERMAN ELoqv. PROF, REG. et Ord. Ρ VBL1CM BONORUM DISQUISITIONIC0MMI7T1T zacharias juringius fil. OSTRO-OOTHUS. IN AUD. GUSTAV. DIE XIII JUNII ANNI MDCCLXVIL Η A. S. U Ρ S A L I R. Litteeis JOHAN EDMAN, Reg, Acad, Titogiu

Upload: others

Post on 26-Feb-2021

4 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: yrr y. v. DISSERTATiO GRADUALIS de MAN LIO TORQUATO,1249144/FULLTEXT01.pdfyrr y. v. y. DISSERTATiOGRADUALIS de TITOMANLIO TORQUATO, disciplin/em1litarisvin- diceseverissimo, QUAM,

yrry. v. y.

DISSERTATiO GRADUALISde

TITO MAN LI OTORQUATO,

disciplin/e m1litaris vin-dice severissimo,

QUAM,SUFFRAG. AMPLISS. FACULT. PHILOSOPH.

AD R.EGIAM ACAD. UPSALIENSEM,sub prjesidioVIRl CELEBERRIMI,

Mag. Ρ Ε T R IEKERMAN

ELoqv. PROF, REG. et Ord.Ρ VBL1CMBONORUMDISQUISITIONIC0MMI7T1Tzacharias juringius fil.

OSTRO-OOTHUS.IN AUD. GUSTAV. DIE XIII JUNII

ANNI MDCCLXVILΗA. S.

U Ρ S A L I R.Litteeis JOHAN EDMAN, Reg, Acad, Titogiu

Page 2: yrr y. v. DISSERTATiO GRADUALIS de MAN LIO TORQUATO,1249144/FULLTEXT01.pdfyrr y. v. y. DISSERTATiOGRADUALIS de TITOMANLIO TORQUATO, disciplin/em1litarisvin- diceseverissimo, QUAM,

φη. D.

§. ι.

Miremur focietates civiles diuturno , ac perlopgo,confiitere potuiiTe temporis inter.vallo, cumrerum humanarum natura omnis caduca fit, et

viciilitudini obnoxia perpetuae« Certa quidern, opiimusCreator dedit felicitatis inveniende principia, ad quxfl homo haud aliter, ac fcientifllmus gubernator na-vis ad Tuam pyxidein, femper adtenderet, ηau frag i a 8cdetrimenta non adeo crebra exillerent atquc funefla,Improbo enim iabore prxvalens & robuitum non lo-lum evadit corpus, fed mens etjaity exercitatione fkfap-acior. Tententur autem in mediumque veniant o-irmia, quas ad fcopum, felici cum fucceilu, cbtinen-dum conferant.

Hoc opus t hic Iahor eft : - - .Virgil. dEneid. VI. 129,Etenim qui volt finem , velie etjam fubfidia debet,huic peridonea, et adcommodatiora. Reptat primoinfans, vel ferperaftris inclufus ambulare difcit i de¬in erekior furgit, quo pedes ducant, firmo incedensgreiTu .· ab ovo fnitfum quodcunque arceiiatur; hxcvia rebus ordinata privatis, aliquid boni ominisexipeRantibus , htec ratio ilatum reipublica? rnelio-rem facitmdi et profperitatem ejus ad fafligium e-vehendi. Magni itaque fuere viri & veneratione fuo-rum temporum digniffimi^ qui praclariilime fundnrintimperia, quique dominationem gentis fux ftabiiio-rem, ac propeinconcuilam reddiderint. Romanis, cui

nui-

Page 3: yrr y. v. DISSERTATiO GRADUALIS de MAN LIO TORQUATO,1249144/FULLTEXT01.pdfyrr y. v. y. DISSERTATiOGRADUALIS de TITOMANLIO TORQUATO, disciplin/em1litarisvin- diceseverissimo, QUAM,

& ) 3 ( #

nulluni fere scquiparari potefl regnum-, qua potentiair^fummarn, et qua mukitudinem terrarum et regionum,uni obtemperantium majeflati, Romulus peperit ori-ginem , fed raulti, pofl eurri, cives longe clarifllmi,optatum dederunt progreflum. Ad florem vero , Ar¬te et Marte celebratiftima?, nationis perbelle conduxe-rat,unus omnibus qui ineflet animus haud diilentiens.Scilicet pauperiem, per mare, per faxa, per ignes, utcum Horatio loquar, fugiendi ergo, ac libertatem, quanil fanftius, potiusve habuere, tutandi, vicinis, bella.moventibus, fortiter refiftere, et terminos imperiiusquequaque di latare, occeperant Romani, unde fa·dumeft, totus fere terrae o.rbis vires et armaillorum,ut extimeiceret, collaudaret et imitari tandem prtege-ftiret. Unicuique in medullis ac vifceribus h^fit, glo-riam civitatis,ac propriam,mordicus tueri et vindica-re. Si quis unum nofceret, fatis erat ad characteremomnium et genium indagandum. Cives, fuo nimi-rum Romulo adfimilati, quemadmodura milites Ale-xandri Magni, ad exempium Pellasi juvenis h. e. Re-gis, fuere ftrenui, intrepidi et bellicofi. Nec mino¬ris, apad Romanos, momenti fuit difcipiina militaris,nullo non tempore , ibi fanftiffirae fervata. Plurimaad rem probandam fuppetunt documenta, immo au-fim dicere innumera; at nobis, noflrisque paginulis,furficiens erit illud Imperium Manlianum κατ* ε£οχψ di-dum, five mavis , Manlius Imperiofus, qui, dum eiletConful, filium, injuiTu fuo, contra Geminium Metium,Ducem&Kquitem Tufculanum,dimicantem,fpolialicet,abhofte catfo, patri reportaret, poena capitali, in tota ad-vocata concione^ mulctandum, et iecuri percutiendumcenfuit edixitque. Non id quidem nobis otii fumii-mus, Aucfcorum ut fingula loca,tam prceluftre facinuscelebratura, inicenam hcic ndduceremus.· confulantur

A 2 Li-

Page 4: yrr y. v. DISSERTATiO GRADUALIS de MAN LIO TORQUATO,1249144/FULLTEXT01.pdfyrr y. v. y. DISSERTATiOGRADUALIS de TITOMANLIO TORQUATO, disciplin/em1litarisvin- diceseverissimo, QUAM,

Φ ) 4 ( ΦLivius VIII.c.7-Ciceroirr. Offic.c«31. Floriisl.c. ϊ 4.Valer.Maxim. II. c. 7. ceteri;at, ex M. Porcii Catonis oratione ίαCatilinam, bipedum quadrupedumque nequiffimum,ejusque gregaies habita, vereque heroici fpiritus, prre-eunte Saiiuitio, inBello Catilinario c. 52.tamen fequen-tia praetermittere non potuimüs : "apud majores no-"ftros, Manlius Torqiiatus, bello Gallico filium fuum,"quod is contra imperium in hoftem pugnaret, ne-"cari juiTit, atque ille egregius adolefcens, immode-"ratx fortitudinis morie poenas dedit; vos de crude-"liffimis parricidis quid ftatuatis, cun&amini? Addi-mus hiftoriam facii ex Scriptoribus negafle neminem ,etjamfi diiTenfio irrepferit leviuscula de pramomineManlii hujus Torquati, utrum Titus, an Aulus, iit di-cendus;itiaem 111 bellone Gallico,an Latino, an Samni-tico, an Volico, tragicus hic filii Manlii exitus con-tigerit. Memorabilis profeilo eft fuitque res, nec ar¬gumentum, Γι quid ego vide©,minus perarduum, Tuaiolita, B. L, humanitate fretus, quod mihi enodandumdelegi.

if. II.Non femper quidem ufu venit, fed interdum ta¬

rnen, ut magiftri indolem ex diicipulo re&e explore-mus, patris ex progenie. Salus reipublicas eil utiqueab juventutis educatione derivanda, et adolefcentes, viatque virtute xtate prove&iorum, mirum in mo-dum j excitantur ad veitigia, immortali laude dignis-fima. Scientia demum , et mores probatiilimi , virumbonum non ornant modo, fed efficiunt. Sic gens Ro¬mana, quam reipublicse bene regende magiftram reilevocaveris, haud paucas familias, ab majoribus, neceila-riara häufifle inftitutionem percenfet, eamque fuce po-fleritati pariter^ reliquiile oftendit. AuToritate & ie-veritate, Claudii fimiles fere erant ftatori Appio, ftrenue

nam-

Page 5: yrr y. v. DISSERTATiO GRADUALIS de MAN LIO TORQUATO,1249144/FULLTEXT01.pdfyrr y. v. y. DISSERTATiOGRADUALIS de TITOMANLIO TORQUATO, disciplin/em1litarisvin- diceseverissimo, QUAM,

# ) 5 ( ☆

namque fuädefenfitabant jura, nec dignitatem cum vulgo,aut ignobili quopiam, fubdoleatque verfute , communi-cari paffi funt. Manliis quoque fuiile ingenium fin-gulare, impena jfepe dum exfequebantur duriora, pa-tefcit. Adcuratam bi legum babuere infpe&ionem etobedientiano urgebant, ubique praritandam. Reos de-liflorum aecufabant iatis intrepide, et vitii convi&os,iine ulla mlfericordia, condemnabanf. Rebus in omni-bus, -minimis, maximis, iefe praebuere conftantes,privata vita perfpicaces, iuis confiliis bcne in patriamanimatos et ingeniofos, exercitus ducendi peritiiFimos,vigilantes denique difciplinse militärset quidem exa-.Ttioris, cuftodes. Ad laudes proinde rei et diici-pün« militaris pcrcelebrandas in Oratione pro Mu-rena c. ic. i a excutrit ipfeCicero: "h«c nomen po-"pulo Romano,h«c kuic urbi aeternam gloriam pepe-"rit;h«c orbem terrarum parere buic imperio cöegit;o-"mnes urbana res, omni a h«c noftra prsclara itudia,"et hare forenfis induftrh, latent in tntela ac pr«fidio"bellica: virtutis. Verbo;l)etit ad hunc diem, fub di-fcipiina militari , Romana res publica. Ceterum plu-ribus heic adferendis eo libentius fuperfedco, quod inmanibus exflat Diilertatio, inb moderamine Pr«iidisme i, A. 1742, habita de DifcipHm Militari ejusqve ne-ceffiiate, quae, confentiente Scripiorum choro, jam diuaudit cum prarcipuum decus, tum vero ftabilimentumRomani impdrii, tum tenacifiimum vinculum, in cu¬jus finu et cutela ferenus et tranquillas pacis acquiefcitflatus.

§. III.Ad T. Manlii Torquati Confulatum ocalos ani-

mumque refleclendo,is, eduåo in campum exercitu,Ii-ceatiam militum quamcunque arfte adftrinxit, eamque,ut public« rei peftem, judicavit exterminandam. Vo-

A 3 lu-

Page 6: yrr y. v. DISSERTATiO GRADUALIS de MAN LIO TORQUATO,1249144/FULLTEXT01.pdfyrr y. v. y. DISSERTATiOGRADUALIS de TITOMANLIO TORQUATO, disciplin/em1litarisvin- diceseverissimo, QUAM,

& ) 6 ( #k) i t certe Sc nomine & omine eile imperafor,ut, ejusad nutum monentis, expedite & feftinaneer, nniver-fi & finguii, quibus praterat, iuas,& fibi demandatas,adminiflmrent partes. Qvod nifi tum in caftris, tumin acie inftruenda, curatius fervaretur, moleflum få¬ne & difficile föret Duci? manum cum hoßibus , fubfpe vidoriie, conierere. Multa eeteroquin peftiferaacciderent infortunia, vel prudentiiTima debilitatura ,an funditus convulfura, decreta juifaque. Qvid, quodefFreni milites majorem fepe calamitatem civibus ad-ferunt & fociis, quam quse ab ipfis hoilibus fuerit un·qvam metuenda. Inde, fme ulla dubitatione, luce cla-rius patefeit, cur excuiari &rdefenfitari debeat fevitiaMan-

• Iii infilium, invitiflimo ,et non jubeqte, patre, licet pro-fpere pugnantem. Nempe ialus publica iandlior ei fu-it incolumitate familia:, &, ut Valer, Maxim. L.Ii. c.6. fcribit, "fatius eile judicavk ie forti filio, quam pa-triam diicipüna militari carenc. Nec exempio majo-rum deftituebatur. Exadlis cnim Regibus, per L. Iu-nium Brutum & L, Colbtinum, ρod non diutinamtranquillitatem, tempeflates feditionum & difccrdiarumobortic iunt variar. Nova hajc mobebafur cohors ju-venum,&inter fadfiofos etjam numerabantur fiiiCon-fulum. Tarquinium ,foedum didtu! revocare volue-runt; quo nifu fceledo, non fatis düigenter celato,de-ferebantur conjurad, ex rigore legis, capitali madfcandiiupplicio. Ita habet hac de re Florus I. c. 9. 7/quum"riudere revocandis in urbem regibus liberos fuos com-^periiTet Brutus, protraxit in forum, cx concione me-"dia virgis cecidit et fecuri percuffit, ut plane publi¬kens parens in locum liberorum adoptnile fibi popu-"lum videretur. Dignus itern eil, qui heic audiaturVertot Hifloire des Revolutions de la Republique Ro¬maine Tom. I. p. Brutus per© Sc juge des crimi-

nels,

Page 7: yrr y. v. DISSERTATiO GRADUALIS de MAN LIO TORQUATO,1249144/FULLTEXT01.pdfyrr y. v. y. DISSERTATiOGRADUALIS de TITOMANLIO TORQUATO, disciplin/em1litarisvin- diceseverissimo, QUAM,

# ) 7 ( &

ne!s, vit bien qu'il ne pouvoit fauver fes enfans fansautorifer de nouvelles conjurations,& q ne d étoit ouv-rir iui-roéme lcs portes de Romes å Tarquin. Aiafiprélérant fa patrie å fa famillc, et -fäns écouter lavoix de la naturé, il fit couper en fa prefence la teteå ies deux fils commé å des traitrss. Le peuple ad-π Ira la trifte fermeté avec iaqueite il avoit préfidé lui-nrérne a leur fupplice. Son autorité en devint enco-re plus grande;& apres ia mort de deux fils du Con-ful, ii n'y eut plus aucun Romain qni olat ienjementpenfier au retour de Tarquin» Collatin Collégue deBrutus, par une conduite oppofée a la fienne,et pournvoir voulu iauver ies ne veαχ, ie rendit fnfpecl &fut dépoSe du Coniulat. Retinuit ergo Brutus, ad fi-nem usque vitir, populi amorem, pacriee & iibertatisfitator vere dicehdus , pofthabita filion m caritate pu¬blic« utilitati. Certe Torquato Manlio perplacuit nonGolkmni lem tas paterna, nunc oppido intempeftiva,utpote cum darano & detrimento jnnfta comraimi,led Brut! durities, in filios tebelles aipere exercita:perplacuere i rem elogia, in Poitumium Tiburtum con-gefta, ob edbftum, quo filium, ex occafione bens pu~gnandij imperåtoris- injufiu,difcedentem pradjo,quanfum-visvi£iorem,fiecuri feriendurn tradideratCfr. Livium IV.c. 29 et Valer. Maxim. ΙΪ c. 7» Jtaqus de Manlio idjudicii proferre haud rjubitavit Tullius: "magnus vir"in pri η; is, St qui perindulgens in patrem ,idem acer-J,be ieverus in filium, III. Offic. c. 31. Qvemadmodumfata ifta Romulidarum, pro more iuo, elegantiftimeperfequitur Virgilius, Aineid. Vi. a verfi 817, ad g26:

Vts - ΊWqitinios Reges, animamcfiie JuperhamVltoris Brud, fafcesque videre rcceptos ? .

Confulis imperium bioprimus , ßcvaspue fecuressiecipiet e nciiosque pater nova bella moventes , Ad

Page 8: yrr y. v. DISSERTATiO GRADUALIS de MAN LIO TORQUATO,1249144/FULLTEXT01.pdfyrr y. v. y. DISSERTATiOGRADUALIS de TITOMANLIO TORQUATO, disciplin/em1litarisvin- diceseverissimo, QUAM,

# ) i C ❖Adpoenam pulcra pro liheriate vocahit,Jnfelix: utcunque ferent en fatt* minores'.Vincet amor patriae, laudumquc immenfa cnpido,Qvin Decios, Drufosque procul, ftevumque fecuriAdjpice Torquatum, etrcferentcmfignaCumillum.

Supra ex Cicerone allatis ejusmodi adjiciantur ipfiusverbs: "exiftimo eum Torqvat\um, qui hoc primus"eognomen inyenerit, non aut torquem iilum aureum ho-"fii cletraxifie, ut aliquamex eoperciperet corpore volu-"ptaterp, aut cum Latinis, tertio Coniulatu , confiixis*"fe apudVefcrim propter yoluptatem. Qvod yero fe-"curi filium percufterit, privaville fe etjam videtur rnuL"tis voluptatibus, ann iρΓι natura patrioque amori pratu-lerit jus majeßatis^dc Fin, B, &M. 1.0,7. Alibi: "ut leges"omnium fialutem iinguiorum faluti anteponunt, fic"vir bonus, et iapiens, et legibus parens, et civilis"officii non ignarus, utilitati omnium plus, quam um-"us alicujus,aut fuae, coniulit, Cic. de Fin,B.& M, IV.c, 12.Sic a Qvintiliano Infi:. Orat. V.c. 2. meminimus exem*pla rei geftae et utilia ad perfvadendum id, quod inten-deris,commemorari: Brutus occidit liberos proditionemmolientes; Manlius virtutem filii morte multavit. Qvidmultis opus eft? Alia inter lumina, fpkndorem Roma¬ni populi adaugentia, jure optimo, refert dilaudat-que Daniel Heinfius , admirabilem Torquati pietaremin parentem, in filium ieveritatem, cujus non conde-coratam non modo, fed nec impunitam efié voluitViftoriam. Orat. XIV. p. 163. Ergo inter triftia ha?c& relatu horrenda, gaudio propemodum exfultans,fcribit Livius VIII.c. 8- "Fecit tarnen atrocitas poenaj"obedientiorem duci militem, & prreterquam quod"cuitodire vigiliteque & ordo ftationum intentioris ubi-"que curse erant,in ultimo etjam certamine,ubi defcen-"ium in acicm eil, ea feveritas profuit. Miraberis

ve.·

Page 9: yrr y. v. DISSERTATiO GRADUALIS de MAN LIO TORQUATO,1249144/FULLTEXT01.pdfyrr y. v. y. DISSERTATiOGRADUALIS de TITOMANLIO TORQUATO, disciplin/em1litarisvin- diceseverissimo, QUAM,

9 ( ft

vero, id quod . refert Sext· Jul. Frontinus, Stratege-matum Libr, IV. c* i. Manlium filium, exercitu proP*,adverlus patrem, feditiorem parante, negaile tantiefie quemquam,ut, propter illum >diiciplina corrum-peretur miiitaris, quare, ut fefe puniri paterétur, fum-mopere rogavit & cbtinuit.

§. IV.Poit mortiferam plagam , Manlio filio infliRam,

uti audivimus, baud ditfiteor Torquatum patrem,ab his laudatum effe, ab aliis culpatum. Ad vete-ranos milites quod adtinet, non potuerunt non iliifacinus Confulis heroicum, in iilo artieulo rerum ,

adprobare, utpote plurimis incommodis, &, aufim di-cere, Iliade malorum, nifi per omnia, minima, maxi¬ma , obfervaretur ufus miiitaris difciplinae exa&ior,graviter laboraturi; unde factum efl, ut Patribus lem-per vixerit carus, & vel, eo nomine, magna cumulan-dus laude. At vero juvembus exftitit inviius, durita-te quippe, quam comitate meroorabilior habebatur,ab ipfis, Manlius. Et haec fuit cauila, cur ei, bellumpoftquam confecerat, Romarn redeunti, ex flore ju-venum , nemo obviam venerit gratulabundus: alta e-nim mente repoflum, apud asquales, manferat odium,ex cxde filii ftrenuiilimi peracla, jam pridem iufceptum.Ceterum'', per anguitiam temporis, & rationes vaiidis-fimas, me invitum quce circumRa tit, quod de Tor¬quato noftro plura in adfpe3um lucemque proferrehaud licet, iignificabo, argumenta, e fontibus LegumRomanarum & Politices arceffenda, in Diflertationefua de Imperiis Manlianis, Olavum Knös V. Goth. A.1706. debita adcuratione, propofuille, quam B. Leclor,

fi ita fuerit vifum, confulat, rogo.

JEtemum cantanda DEO fit gloria foli!e£o cjo

Page 10: yrr y. v. DISSERTATiO GRADUALIS de MAN LIO TORQUATO,1249144/FULLTEXT01.pdfyrr y. v. y. DISSERTATiOGRADUALIS de TITOMANLIO TORQUATO, disciplin/em1litarisvin- diceseverissimo, QUAM,

A* t· AUTEUR,

u Parnajfe facré je traver/e les plaines ;Vappelle a haute voix nos Mufes Jouveraincs.

Les accords empruntés d' une DivinitéFlåttent, d^ un doux efpoir, cette temerité.Ie redouhle mes pas vers la vive fontaine;le cherche aux environs Ef ma recherche eft vaine.Ces Reines de nos chants, ces ohjets de mes voeuxySe cacbent par malice a mes debiles yeux,1'ai beau boire cent jois de cette onde vantée,Je fats toujours le meme Ef ma veine eft glacie.Autrefois ä la voix d'un foible fupliantVoas aves reponduy par le plus tendre accent.Aujourdhui Voas tués, par un affreux filenee ,

Celui, qui Vms fut eher en fa plus tendre. enjance,Mais quelle eft man erreur ! pardonyMufe ypardon !Ie fai dans ce moment Fotre occupation.Fous emploiez vos foins d couronner la fete,Os bientöt å Ρ bonneur de mon ami fiapprete.Nous avms d la jois les memes interets;Vos deßeins Jbnt mes voeux, ils comblent mes fouhaitsCependant fans fecours je fvis ma douce pente ;Vamitie, fui m entmine , eft plus, que fniftfante.Oiä la tendre amitié parle d"un fimple ton,Et je Fai pas befoin cP invoquer Apolion·AÜis donc eher amiy francbiftés la carriere!La fageffe Vous guide ; elle ouvre la barriere.Le prix eß la vertu, ce font tons Vos fouhaits,Rendés la pour jamats celebre par Vos faits !Qu'eile Joit du bonheur Ef des plaifirs fvivie !Elle fait la douceur de cette courte vie.Et du Jort Ef du te.ms bravant tous les ejforfsQn defeend [ans fremir dans Ρ Empire des morts.

J. HüSS. Abrah, 0-G♦