1 project)vph.vet.ku.ac.th/vph/งานวิจัย/ai... ·...

สวพ-ว-5(ด) (หนา 1)

รายงานผลการวจยฉบบสมบรณ โครงการวจย (Project)

โครงการวจยทนอดหนนวจย มก. ปงบประมาณ 2551 สวนท 1 สรปผลการด าเนนงานโครงการวจย (Project) 1.1 รหส SRU 21.49 ชอโครงการ การศกษาเชงพรรณนาของปจจยเสยงตอการเกดโรคไขหวดนกในนกพราบแขงขนในประเทศไทย (A descriptive study of risk factors related to Avian Influenza Disease in Racing Pigeon in Thailand) 1.2 ลกษณะโครงการ เปนโครงการวจยเดยว เปนโครงการยอยในชดโครงการวจย (ระบชอชดโครงการวจย) โครงการวจยและพฒนาเพอเพมศกยภาพเชงบรณาการเพอการแขงขนฯ 1.3 ชอหวหนาโครงการ รศ.น.สพ.ดร. ทวศกด สงเสรม (หวหนาโครงการวจยยอย ดร.พษณ ตลยกล) 1.4 หนวยงานหลกรบผดชอบ คณะสตวแพทยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร 1.5 ประเภทโครงการ โครงการวจย 3 สาขา; เกษตรศาสตร วทยาศาสตรและเทคโนโลย สงคมศาสตรฯ โครงการวจยสถาบนเพอพฒนาคณภาพ โครงการวจยและถายทอดงานวจยสประชาชน โครงการเสรมสรางความเขมแขงดานการวจย โครงการวจยเพอพฒนาหนวยปฏบตการวจยเชยวชาญเฉพาะ (SRU) โครงการวจยและพฒนาเพอเพมศกยภาพเชงบรณาการเพอการแขงขนฯ

โครงการวจยพฒนารวมภาครฐและเอกชน 1.6 ระยะเวลาด าเนนงานวจยตลอดโครงการ 1 ป ตงแตปงบประมาณ 2551 ถงปงบประมาณ 2552 1.7 สถานทด าเนนงานวจย/เกบขอมล กรงแขงทเจาของสงนกเขารวมการแขงขนในสมาคมนกพราบตางๆในประเทศ 1.8 งบประมาณรวมตลอดโครงการ 250,.000 บาท ประกอบดวย ปงบประมาณ 2550 ไดรบ 250,000 บาท ปงบประมาณ ไดรบ บาท ปงบประมาณ ไดรบ บาท ปงบประมาณ ไดรบ บาท

ปงบประมาณ ไดรบ บาท ปงบประมาณ ไดรบ บาท 1.9 วตถประสงคโครงการวจย เพอศกษาปจจยเสยงตอการตดเชอไขหวดนกในนกพราบเลยงทใชใน

การแขงขน

1.10 เปาหมายผลงานวจยตลอดโครงการ ปท เดอนท ผลงานวจยทคาดวาจะได 1. 1-6 เตรยมแบบสอบถามและทบทวนวรรณกรรมรวมทงตดตอเพอขออนญาตเขาท าการวจย

7-12 ออกพนทเพอเกบแบบสอบถาม เกบตวอยาง Cloacal swab เพาะหาเชอไวรส H5N1 และท าการวเคราะหขอมลแบบสอบถามและผลตรวจหองทดลอง ท าเอกสารเผยแพรและรายงานฉบบสมบรณ

2. 1-6

√

√


7-12 3. 1-6 7-12 1.11 สรปการด าเนนงานวจยตลอดโครงการ

วตถประสงค (ตามแผน)

เปาหมาย / ผลทคาด (ตามแผน)

ผลการด าเนนงาน (ปฏบตไดจรง)

1 เกบตวอยาง Cloacal Swabs จ านวน 50 ตวอยาง จ านวนนกพราบทงสน 250 ตว เพอตรวจหาเชอไขหวดนกโดยการฉดเขาไขฟก

2 ท าการสมภาษณเจาของกรงนกแขงหรอผทเปนเทรนเนอรเกยวกบการเลยงนกพราบเพอการแขงขน จ านวน 50 หลง

3 ศกษาเชงพรรณนาของปจจยเสยงของเชอไขหวดนกในนกพราบแขงและหาค านวณทางสถต

1 เพอใหไดตวอยางหรอเชอไขหวดนกทใหผลบวกจากตวอยางทตรวจทงหมดเพอจะไดน าไปขยายผลการศกษาตอ

2 ไดขอมลพนฐานของผเลยงนกพราบแขง ความรของผเลยง ทศนคต และการปฏบตตอนกและสงแวดลอม ทงกอนและหลงการระบาดของไขหวดนก

3 สามารถค านวณและไดความเชอมโยงของเชอไขหวดนกเปรยบเทยบกบแนวปฏบต และหาความสมพนธของทศนคตและการปฏบตทเปนปจจยเสยงตอการตดเชอไขหวดนกในนกพราบแขงขน

1 สามารถเกบตวอยางไดตามวตถประสงค แตไมพบผลบวกตอเชอไขหวดนกในทกตวอยาง

2 สามารถสมภาษณเจาของนกหรอเทรนเนอรไดตามจ านวนทไดค านวณกลมตวอยางไว

3 เนองจากไมพบการตดเชอหรอการระบาดในนกพราบท าใหไมสามารถตอบโจทยไดตรงอยางไรกดสามารถวเคราะหวธการปฏบตทมแนวโนมสงวานาจะเปนปจจยเสยงตอการระบาดของไขหวดนกในกลมผเลยงนกพราบแขงได

1.12 สรปผลการด าเนนงานตามวตถประสงค บรรล บรรลบางสวน (รอยละ…70 .) เหตผล เนองจากไมสามารถตรวจพบเชอไขหวดนกในตวอยางทสงตรวจในทกตวอยาง ท าใหไมสามารถหาปจจยเสยงทแทจรงได แตจากการสมภาษณกท าใหทราบทศนคต ความรและแนวการปฏบตของผเลยงนกพราบแขงขน ซงถอเปนกจกรรมในสงคมหนงทไมใครมผสนใจนก ไมบรรล เหตผล 1.13 ผลผลต/ สงทไดจากการวจย (Outputs) (โปรดระบรายละเอยด) องคความร/ขอมลพนฐาน ส าหรบผเลยงนกพราบตลอดจนแนวคดและอปสรรคในการเลยงนกพราบ สายพนธพช/สตว/จลนทรย ผลตภณฑ สงประดษฐ เทคโนโลย/นวตกรรม

√

√


ฐานขอมล/ซอฟแวร คมอ วดทศน

การสรางนกวจย/สนบสนนนสตปรญญาตร คน ปรญญาโท คน ปรญญาเอก คน สนบสนนการศกษาปญหาพเศษ เรอง (ระบ) วทยานพนธ เรอง (ระบ) อนๆ (ระบ)

1.14 ผลลพธ/ผลส าเรจทได/หรอคาดวาจะไดจากการน าผลการวจยไปใชประโยชน (Outcomes) (1) เปาหมายการน าไปใชประโยชน (ระบกลมเปาหมายของงานวจยเชงปรมาณ/คณภาพ)

ดานการศกษา/เสรมการเรยนการสอน เปนการศกษาทไดองคความรเกยวกบนกแขง และการปฏบตของผเลยงทนาสนใจ ดานการเกษตร ดานอตสาหกรรม ดานทรพยากรธรรมชาต/สงแวดลอม ดานคณภาพชวต สขภาพอนามย ดานเศรษฐกจ ดานสงคม ดานการท านบ ารงศลป ศาสนา วฒนธรรม ดานการถายทอดเทคโนโลย/ฝกอบรมแกกลมเปาหมาย เสนอภาครฐ เพอใชก าหนดแผน/นโยบาย ฯลฯ ส าหรบกรมปศสตวและหนวยงานทเกยวของเกยวกบองคความรและวธการในการน าเสนอใหประชาชนเขาใจและถอปฏบต น าความรไปวจย/พฒนาขนตอไป กอใหเกดความรวมมอระหวางหนวยงาน/การสรางเครอขาย อนๆ (ระบ)

(2) สรปผลการน าผลการวจยไปเผยแพร / ถายทอด ตงแตเรมตนจนสนสดโครงการ (ระบรายละเอยด อยระหวางด าเนนการสงตพมพ/ตพมพแลวในรปแบบเอกสารอางองและแนบส าเนาเปนภาคผนวกของรายงาน)

ตพมพในวารสารวชาการตางประเทศ เรอง (ระบ) ตพมพในวารสารวชาการในประเทศ เรอง (ระบ) น าเสนอในการประชม/สมมนา ตางประเทศ เรอง (ระบ) น าเสนอในการประชม/สมมนา ในประเทศ เรอง (ระบ) น าเสนอทางวทย/โทรทศน/Website เรอง/ครง (ระบ) น าเสนอทางนทรรศการ เรอง/ครง (ระบ) บทความ/เอกสารสงพมพ/วดทศน เรอง/ครง (ระบ)

√

√


ถายทอด/ฝกอบรมแกเกษตรกร/ผสนใจ เรอง/ครง (ระบ) ถายทอดสภาคเอกชน/อตสาหกรรม/ผประกอบการ (ประโยชนเชงพาณชย) เรอง/ครง (ระบ) ภาครฐน าไปใชก าหนดแผน/นโยบาย ฯลฯ (ระบ) มผน าผลงานวจยไปอางอง (ระบ)

อนๆ (ระบ) 1.15 การยนจด สทธบตร อนสทธบตร ลขสทธ มศกยภาพทจะยนจด (ระบ) ยนจดแลว เมอ 1.16 ผลกระทบ (Impact) ทเกดจากการน าผลการวจยไปใช (ระบวากอใหเกดผลกระทบอยางไร) ดานความมนคง อาท การเมองการปกครอง กฎหมาย การตางประเทศ โครงสรางพนฐาน และ

บรการโทรคมนาคม ฯลฯ (ระบ) ดานการเศรษฐกจ อาท การพาณชยกรรม การเกษตรกรรม การอตสาหกรรม การทองเทยว

วทยาศาสตรและเทคโนโลย พลงงาน ฯลฯ (ระบ) ดานคณภาพชวตและสงคม ศกยภาพของคนและการศกษา การแพทยและสาธารณสข หลกประกน

ความมนคง สวสดการสงคม วฒนธรรม จรยธรรมและคานยม ฯลฯ (ระบ) ท าใหสงคมตระหนกวานอกจากนกพราบตามวดแลวยงมกลมคนทรกและเหนการแขงขนนกพราบเปนงานอดเรก และผลการศกษาท าใหทราบวาผเลยงนกปฏบตอยางไร เพอใหทราบผลกระทบทอาจเกดขน เชน ความปลอดภยของผเลยงและการรบกวนจากการเลยงกบบานเรอนรอบดาน และการจดการทสามารถปรบองคความรเหลานไปประกอบการตดสนใจได

ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม การบรการจดการการใชทรพยากรใหเกดประโยชน การปองกนการท าลาย ลดการสญเสย การฟนฟทรพยากรและสงแวดลอม ฯลฯ

อนๆ (ระบ)

1.17 ผลการด าเนนงานวจยสอดคลองกบยทธศาสตรชาต ในดาน ยทธศาสตรการขจดความยากจน ยทธศาสตรการพฒนาคนและสงคมทมคณภาพ ยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจใหสมดล และแขงขนได ยทธศาสตรการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ยทธศาสตรการตางประเทศและเศรษฐกจระหวางประเทศ ยทธศาสตรการพฒนากฎหมายและสงเสรมการบรหารกจการบานเมองทด ยทธศาสตรการสงเสรมประชาธปไตยและกระบวนการประชาสงคม ยทธศาสตรการรกษาความมงคงของรฐ ยทธศาสตรการรองรบการเปลยนแปลงและพลวตโลก อนๆ โปรดระบ

1.18 ปญหา อปสรรค ในการด าเนนงานวจยและแนวทางแกไข

√

√


1.19 งานทจะท าตอไป/ค าชแจงเพมเตม 1.20 ไดแนบ “รายงานผลการวจยฉบบสมบรณของโครงการ (Project)” ตามหวขอ ในสวนท 2

(หนาถดไป) มาดวยแลว

ลงชอ หวหนาโครงการ

( น.สพ.ดร. พษณ ตลยกล )

14 / กนยายน / 2552 วน/เดอน/ป ทรายงาน


สวนท 2 รายงานผลการวจยฉบบสมบรณ โครงการวจยทนอดหนนวจย มก. ปงบประมาณ 2551

โครงการวจยรหส SRU 21.49 (การศกษาเชงพรรณนาของปจจยเสยงตอการเกดโรคไขหวดนกในนกพราบแขงขนในประเทศไทย) (A descriptive study of risk factors related to Avian Influenza Disease in Racing Pigeon in

Thailand)

พษณ ตลยกล(1) อาสตร สงวนเกยรต(1) สวชา เกษมสวรรณ(1) Phitsanu Tulayakul(1) Arsooth Sanguankiat (1) Suwicha kasemsuwan(1)

บทคดยอ การศกษาเชงพรรณนาของปจจยเสยงตอการเกดไขหวดนกในนกพราบแขงขนในประเทศไทย เปนการศกษาทส าคญและ

นบเปนการศกษาปจจยเสยงตอการตดเชอไขหวดนกชนแรกในนกพราบทเลยงเพอการแขงขน แมวาจากการศกษาจะไม

พบวามการตดเชอไวรสไขหวดนกสายพนธ H5N1 ทรนแรงจากตวอยางการปายเชอจากชองขบถายจ านวนทงสน 50

ตวอยาง (นกพราบทงสน 250 ตว) นอกจากนจากการท าแบบสอบถามเกยวกบปจจยเสยงตอการเกดไขหวดนก ความร

ความเขาใจเกยวกบไขหวดนกและการตดตอ ทศนคต และการปฏบตตอนกพราบและสงแวดลอมพบวา ผเลยงนกพราบ

มระดบการศกษาและรายไดทหลากหลาย เลยงนกพราบเพอเปนงานอดเรกและเพอแขงขนชงถวยรางวลเปนสวนใหญ

นอกจากนยงนยมเลยงสตวประเภทอนๆไวภายในบานรวมกบการเลยงนกพราบอกดวย ส าหรบความรของผเลยงตอโรค

ไขหวดนกและการตดตออยในเกณฑดแตยงมบางจดทยงคงเขาใจคลาดเคลอนไปบาง สอทผเลยงนกพราบไดขาวสาร

เรองไขหวดนกมากทสดไดแก สอทางโทรทศนและเอกสารสงพมพ มากกวาวทยและเสยงตามสาย นอกจากนกรมปศ

สตวและกระทรวงสาธารณสขถอวาเปนหนวยงานส าคญทผเลยงใหความเชอมนเกยวกบหนาทความรบผดชอบและ

ขอมลเกยวกบไขหวดนก ผเลยงใหการยอมรบในกฎหมายในการอนญาตเคลอนยายสตวและคดวามาตรการของกรมปศ

สตวทมอยใชอยางไดผลและนาจะบงคบใช การปฏบตของผเลยงและผฝกนกไดแก การน านกพราบแขงขนไปรวมกนเพอ

ฝกซอมและแขงขนในแตละสปดาห การสมผสนกพราบทกวน การทไมลางมอทกครงภายหลงการจบนก การทมกรง

นกพราบในรศม 1 กโลเมตร และการใชอปกรณตาง ๆ รวมกนระหวางกรงนกทเลยงนกพราบ นอกจากนภายหลงการ


ระบาดในปพ.ศ. 2547 พบวาสงทเปลยนแปลงไปทผเลยงตระหนกไดชดเจนคอ การตองขออนญาตการเคลอนยายสตว

ปกทตองปฏบตเพมขน การทมเจาหนาทจากกรมปศสตวและสตวแพทยเขามาตรวจสขภาพนกพราบบอยขนนนเอง

ค าส าคญ: ไขหวดนก ระบาดวทยา นกพราบ

ABSTRACT A descriptive study of the risk factors on Avian influenza (AI) infection in racing pigeon in Thailand. This

study is important and is the first report of risk factors related of avian flu in racing pigeon. Although the

determinations of virus isolation of 50 cloacal swab samples (250 pigeons) showed all negative to the Avian

flu H5N1. Moreover, the questionnaire interviews all the pigeon owner or trainer about the risk factors related

Avian influenza, knowledge on AI disease and contamination, attitude as well as the management on raising

pigeon and the environment were done. The results showed the owner and trainers were different from un-

educated until well educated as well as various on own expenditure. The racing pigeon is raised for hobby

and aimed to won the racing game. Besides pigeon, other animal species are raised in their home. Most of

the owner or trainers had good knowledge about AI disease except some points. The TV media and

newspaper or magazine were an effective communication tools to help better understanding of AI

knowledge and its outbreaks rather than the radio or local communication. Moreover, the Department of

Livestock Development (DLD) and Ministry of Public Health were the organizations that the racing pigeon

social recognized of concerning to the disease. The owners and trainers agreed on the DLD rule for

controlling of animal movement and perceived on the effective of this measure and expect that it will be

implemented effectively if necessary. The practices of the owners and trainers includes pigeon gathering

for training or racing at the racing place every week, catching pigeon daily, not washing the hands after

catch the bird, locating within 1 kilometer radically from other racing pigeon housing and sharing pigeon

instruments with others. Lastly, after the AI outbreak in year 2004, the control strategies which the pigeon


owners obviously aware were submitting the permission form for animal moving, the increase visit of DLD

officer and veterinarian for animal health check and sample collection.

Key words: Avian influenza, epidemiology, pigeon

บทน า โรคไขหวดนกเปนโรคตดตอระหวางสตวและคนททวโลกใหความส าคญและเฝาระวงตดตามความเปนไป

อยางตอเนอง ลกษณะการระบาดของโรคเปนแบบกระจายทวภมภาค (pandemic) ครอบคลมทวทงประเทศในแถบยโรป

อเมรกาเหนอ และเอเชย รวมทงประเทศไทย ซงการรายงานการระบาดของโรคอยางเปนทางการครงแรกในประเทศไทย

เกดขนเมอตนป พ.ศ. 2547 และมการระบาดซ าอกในปลายป พ.ศ. 2547 และปลายป พ.ศ. 2548 ตามล าดบ โดยการ

ระบาดของโรคไขหวดนกในระยะหลงนน มรายงานการเกดโรคในไกพนเมองเปนจ านวนมาก อาจเนองมาจากมาตรการ

การควบคมโรคทไมเพยงพอ ท าใหในระยะหลงภาครฐโดยการน าของกรมปศสตวไดเนนการวางมาตรการเฝาระวงและ

ปองกนโรคในไกพนเมองเปนอยางมาก แตอยางไรกดยงขาดการศกษารวมถงการวางมาตรการตางๆ ในสตวปกชนดอน

ทมธรรมชาตคลายกบไกพนเมองอนไดแก นกพราบแขงขน เปนตน

ปจจบนการด าเนนกจกรรมเกยวกบนกพราบแขงขนมสมาคมทสงเสรมและเพาะพนธนกพราบทไดรบการ

สนบสนนและสงเสรมอยางเปนทางการในประเทศไทยม 3 สมาคมคอ สมาคมสงเสรมการเพาะพนธและการกฬาแขงนก

สหพนธนกพราบแขงในประเทศไทย และสมาคมพฒนานกพราบสอสารไทย และอก 1 สมาคมทเพงจะปดตวเองไปไม

นานประมาณป พ.ศ. 2549 ภายหลงจากการระบาดของไขหวดนกในประเทศไทยแลวไดแก สมาคมมตรภาพกฬาแขงนก

ในพระอปถมภสมเดจพระเจาภคนเธอเจาฟาเพชรรตนราชสดา โดยลกษณะการด าเนนงานของแตละสมาคมจะจดใหม

การแขงขนนกพราบตลอดทงป รวมกบสมาคมยอยทกระจายอยตามจงหวดตางๆ ของประเทศไทย เชน สมาคมนกพราบ

แขงขนในจงหวดระยอง สมทรสาคร เพชรบร นครปฐม สพรรณบร และชลบร เปนตน ซงการด าเนนการของแตละสมาคม

จะมการน านกพราบไปปลอยตามจงหวดตางๆ ในภาคเหนอ ภาคกลาง ภาคตะวนออก และภาคใต เพอใหนกพราบบน

กลบมายงกรงตวเองซงในเขตกรงเทพมหานครหรอปรมณฑลประมาณการณกนวา จ านวนของนกพราบพรอมแขงขน

รวมทงสนประมาณ 5,000 ตว ทงนยงไมรวมนกทเพาะไวเพอรอการแขงขนและนกพอแมพนธ ซงนกพราบเหลานขาดการ


วจย ศกษา ตรวจสอบ และเฝาระวงโรคเกยวกบสถานภาพและความสมพนธของนกตอการปรากฏเชอไขหวดนกในพนท

ทมการระบาดจากหนวยงานตางๆ ในประเทศ นอกจากนลกษณะทส าคญอยางหนงในการด าเนนกจกรรมของนกพราบ

แขงขนคอ การเคลอนยายนกรวมกนในกรงขนาดใหญเพอน าไปปลอยในจงหวดทมการแขงขน ซงในขณะแขงขนอาจม

การสมผสกบเชอโรคหรอพาหะของโรคจากสตวอน หรอนกพราบแขงขนเปนตวพาโรคไปสสตวอนเอง อนอาจเปนสาเหต

หนงทมการแพรกระจายของโรคไดงาย

เนองจากการระบาดของไขหวดนกในประเทศไทยยงไมสามารถระบพาหะของโรคนไดอยางชดเจน ประกอบ

กบนกพราบกอยในขายทอาจจะเปนพาหะของโรคไขหวดนกได ซงตามปกตแลวนกพราบในประเทศไทยจะถกแบง

ออกเปน 3 กลมหลก ตามสถานภาพของการเลยง กลมแรกคอนกพราบในธรรมชาต นกพราบกลมนเปนสตวทยากตอ

การควบคม มาตรการในการเฝาระวงและปองกนโรคท าไดโดยการปองกนไมใหนกกลมนมโอกาสสมผสกบสตวปกอน

รวมทงภาชนะตางๆ ดวย อยางไรกดนกพราบกลมนมบทบาทตอการแพรระบาดของโรคไขหวดนก H5N1 นอย ขณะท

นกพราบอกกลมคอนกพราบแขงขน นกพราบกลมนมความใกลชดกบคนเปนอยางมาก ซงหากนกกลมนเปนพาหะของ

โรคไขหวดนก จะท าใหโอกาสในการกอโรคในคน รวมถงโอกาสในการแพรระบาดสสตวปกชนดอนมสง อนเนองมาจาก

การขาดมาตรการในการควบคมและปองกนโรค นกพราบกลมสดทายคอนกพราบส าหรบการแสดง นกกลมนจะมความ

เสยงตอการระบาดและเปนพาหะของโรคไขหวดนกนอยทสด เนองจากระบบการเลยงถกจ ากดใหอยในพนทหนง

มากกวานก 2 กลมแรก

นอกจากนการแขงขนของนกพราบยงมเปนประจ าทกอาทตยและตลอดทงป โอกาสในการแพรกระจายเชอจง

มมากตาม หากนกพราบแขงขนเปนพาหะของโรคและสามารถแพรเชอสสงแวดลอมทนกอาศยอยได ดงนนการศกษา

เกยวกบความชกและชนดของเชอไวรสไขหวดนกในนกพราบแขงขน รวมทงปจจยทเกยวของกบการปรากฏเชอโรค

ไขหวดนกในนกพราบแขงขน ตลอดจนการเฝาระวงและตดตามการด าเนนกจกรรมของนกพราบแขงขนทอาจจะมผลตอ

การระบาดของไขหวดนกในประเทศไทยเปนสงทจ าเปน โดยผลการศกษาทไดอาจน าไปสการวางมาตรการในการปองกน

โรคอนมผลกระทบสขภาพของประชาชน และชวยลดปญหาการเกดการแพรระบาดของโรคไดอยางมประสทธภาพใน

อนาคต


New borne Pigeon

Parents stock

Young Pigeon

Young Pigeon Racing Pigeon Old Pigeon

Dead

Pigeon

7

6

5

4

3

2

1

Lay 1 or 2 eggs/time

Hatching after 17-20 days,

-Cover with real feather at

28-30 Days after hatching.

-1 year old is ready for

racing or mating.

- 1 year old is ready

for mating

- Training pigeon to fly

around their habitat

when 5-6 months old.

- Training program farer

and farer 2-3

times/weeks.

- Racing Pigeon can be

male of female.

- The best age for racing is

5 years.

Life long for racing

pigeon is 15-20 years

แผนภาพท 1 วงจรชวตของนกพราบทเลยงเพอการแขงขนตงแตเกดจนตาย


แผนภาพท 2 แสดงปจจยเสยงตอการตดตอโรคไขหวดนกและโรคตดตออนๆในนกพราบแขง

การดแลรกษาความสะอาดของกรงนก

แหลงอาหารและ น า

การแลกเปลยนพอแมพนธ

ระหวางผเลยง

การสงนกเขาแขงขน ทกสปดาห

การฝกซอมนก โดยน ามา

รวมกนและน าไปปลอยไกลๆ

นกพราบพลดหลงไปอยกรงผอน

การซอพอแมพนธ

นก ผเลยงจบนกดวยมอเปลา


การทบทวนวรรณกรรม

ไขหวดนกชนด highly pathogenic avian influenza (HPAI) H5N1 มรายงานการระบาดในสตวปก

อยางกวางขวางและเปนอนตรายตอชวตทงมนษยและสตว (ศรชย และคณะป 2548, Malik Peiris et al., 2007)

อบตการณการเกดโรคไขหวดนกชนด H5N1 ในนกพราบ (Columba livia) ถกรายงานครงแรกในป พ.ศ. 2545

(Ellis et al., 2004) ทประเทศฮองกง และหลงจากนนมรายงานการแยกเชอ Highly Pathogenic Avian

Influenza (HPAI) จากซากนกพราบในชวงการระบาดของไขหวดนก H5N1 ในประเทศไทยเมอป พ.ศ. 2547

จากการวจยพบวานกพราบยงเปนสตวทมความไวตอเชอไขหวดใหญกลม A subtype H7 (Kaleta and Konicke,

2004) และในการส ารวจแอนตบอดตอเชอ paramyxovirus type 1 ในนกพราบในประเทศสโลวาเนย พบความ

ชกของโรค 84.2% (Dove et al., 2004) และพบความชกของเชอไวรสไขหวดใหญชนด A จากการท า cloacal

swab ในนกพราบทมสขภาพด ในประเทศจนและพบวานกพราบเมอรบเชอไขหวดนกจะไมแสดงอาการทาง

คลนกใดๆ โดยการฉดเชอดงกลาวในหองทดลอง (Liu et al., 2003, Liu et al., 2007, Jia et al., 2008) จาก

ตวเลขดงกลาวจะเหนไดวาความชกของโรคในนกพราบตอเชอไขหวดนกหรอแอนตบอดคอนขางผนแปรไปตาม

พนทการส ารวจ อยางไรกดคาดวาเชอไขหวดนกแบบ HPAI ชนด H5N1 นาจะอยในระดบต าแตยงมความ

เปนไปไดเชนกนทนกพราบจะเปนพาหะของโรคเนองจากความทนทานของนกตอเชอไขหวดนก โดยเฉพาะ

ชนด H5N1

นกพราบแขงขน (racing pigeon) เปนสตวทมระยะการบนไกล ซงบางครงอาจบนจากขอบชายแดน

เขาสกรงเทพมหานคร และระหวางเสนทางการบนอาจมการแวะพกตามแหลงน าธรรมชาต ฟารมปศสตว หรอ

ในทกๆ แหลง ทนกบนผาน โดยกจกรรมทงหมดเหลานอาจท าใหเกดการสมผสระหวางนกพราบดวยกนเอง

หรอระหวางนกพราบกบสตวอน จากการศกษาในประเทศแถบยโรปพบวา กจกรรมหรอการด าเนนงานท

เกยวกบการแขงนกขางตนเปนสาเหตของการพบเชอ new variant paramyxovirus type 1 (APMV-1) เรวขนใน

หมประชากรนกพราบในยโรปทงหมด โดยเชอ new variant APMV-1 แยกไดครงแรกในป พ.ศ. 2524 จาก

นกพราบแขงขนในประเทศเบลเยยม ซงเปนนกทน าเขามาจากประเทศอตาล หลงจากนนไมนานเกดการ


ระบาดของโรคในประเทศตางๆ ในยโรปอยางรวดเรว คาดการณวาสวนหนงมาจากกจกรรมการแขงขน

นกพราบทมการปลอยนกบนอยางอสระจากตอนลางฝงตะวนออกของทวปสตอนบน และฝงตะวนตกของทวป

Alexander et al., 1984 และน าไปสการเกดโรคนวคาสเซล (Newcastle Disease) ระบาดอยางรนแรงตอ

อตสาหกรรมสตวปกในประเทศองกฤษ สรางความสญเสยทางเศรษฐกจกวา 0.75 ลานปอนด (Feare, 2005)

ในประเทศไทยมกลมประชากรนกพราบแขงขน พอแมพนธ และลกนกจ านวนประมาณ 7,000 ตว ท

กระจายอยตามพนทตางๆ ในประเทศไทย โดยสวนทมการเลยงหนาแนนอยภายใตการดแลของสมาคมนกพราบ

แขงขนหลก 4 สมาคมในจงหวดกรงเทพมหานคร เพชรบร สมทรสาคร ระยอง นครปฐม เชยงใหม เปนตน

Feare (2005) ไดกลาวไววานกพราบมโอกาสทจะเปนตวพาหะของเชอไขหวดนกชนด H5N1 แบบ

HPAI แลวน าไปปลอยสสงแวดลอมหรอสตวอน หรอนกพราบเปนตวรบเชอมาจากแหลงอนแลวน าไปแพรเชอ

ตอ โดยมความเปนไปไดคอ

1. การสมผสกบนกธรรมชาตทเปนพาหะของเชอไขหวดนกในระหวางการด าเนนกจกรรมการแขง

นก โดยชวงทมความเสยงสงคอชวงทมนกปาอพยพมาจากแหลงอน ซงยากตอการควบคม

2. ในพนททมการใหอาหารนก เชน ในสวนสาธารณะ นกพราบแขงอาจแวะพกเพอใชแหลงอาหาร

และน ารวมกบนกในพนท ท าใหสามารถแพรเชอระหวางนก 2 กลมได

3. ในประเทศทมระบบความปลอดภยของฟารมทด (Farm Biosecurity) จะสามารถปองกนการ

แพรกระจายโรคระหวางสตวตางถนกบสตวประจ าถนได แตในฟารมทมระบบความปลอดภยของฟารมทไมด อาจ

เปนสาเหตใหนกพราบแขงมโอกาสสมผสกบสตวประจ าถนได ท าใหสตวทเปนพาหะของโรคมโอกาสแพรกระจาย

เชอสสตวปกตได

จากขอมลขางตนพบวานกพราบแขงขนมโอกาสทจะเปนพาหะน าโรคไขหวดนกได ( Werner et al.,

2007) ซงจดเปนจดทมความส าคญอยางยง เนองจากนกพราบแขงขนมความใกลชดกบคนสง ประกอบใน

สถานการณปจจบนองคความรเกยวกบสถานภาพทแทจรงของนกพราบแขงขนตอไขหวดนกในประเทศไทยม


คอนขางนอย ท าใหการศกษาเพอหาความชกและระบาดวทยาของโรคไขหวดนกในนกพราบแขงทความจ าเปน

อยางยง เพอประโยชนในการจดการและเฝาระวงโรคไขหวดนกในประเทศไทยใหมประสทธภาพสงสด


วธวจย กลมประชากรเปาหมาย

กลมประชากรนกพราบแขงขนทอย ภายใตการดแลของสมาคมนกพราบแขงขนในจงหวด

กรงเทพมหานคร โดยท าการเกบแบบสอบถามจากบานผเลยงนกพราบเพอสงเขาแขงขน ระหวางเดอนกนยายนถง

เดอนตลาคม พ.ศ. 2551 และไดท าการเกบตวอยางจากชองขบถายของนกพราบทเลยงอยในบานนนๆ โดยการสม

เกบตวอยางจากนกพราบทเลยงเพอการแขงขน นกพอและแมพนธ นกพราบรนและลกนก บานละ 1 ตวอยางโดย

การสมรวมของตวอยางจากนกทเลยงจ านวน 5 ตว ในขวดเลยงเชอและแชเยนทอณหภมท 0-4 ºC และสงไปตรวจ

เชอดวยวธฉดเขาไขฟกในหองปฏบตการตอไป

การสมตวอยาง

1. สมภาษณผเลยงนกพราบเพอการแขงขนโดยใชแบบสอบถาม โดยแบงออกเปน 5 สวนไดแก

ขอมลของผใหสมภาษณทวไป

ความรเกยวกบโรคไขหวดนกและการตดตอของโรค

ทศนคตของโรคไขหวดนก

การปฏบตตอนกพราบและสงแวดลอม

ขอเสนอแนะ

2. หนวยศกษาจะเปนบานทมการเลยงนกพราบเพอการแขงขนรวมทงหนวยงานทรบจางเลยง

นกพราบเพอสงเขาแขงขนในสมาคมนกพราบทไดมาตรฐานในประเทศไทย โดยจะท าการสมตวอยางอยางนอย 50

ตวอยาง (บาน) (โดยประมาณการจากความชกทคาดไว 10%, accepted error 10%, ระดบความเชอมนท 95%) ใน

พนทจงหวดกรงเทพมหานครและปรมณฑลทสงนกพราบเขาแขงขน

3. วเคราะหขอมลดานความร ทศนคตและพฤตกรรมของผเลยงนกพราบเพอการแขงขนและผมสวน

เกยวของกบการเลยงนกพราบในรปแบบสถตเชงพรรณนา


ผลและวจารณ จากการศกษาเชงพรรณนาตอปจจยเสยงตอการตดไขหวดนกในนกพราบและทศนคตของผเลยงนกพราบ

ตอเชอไขหวดนกในจงหวดกรงเทพมหานคร ซงจากภาพท 1 และ ภาพท 2 แสดงใหเหนวาต าแหนงของบานทเลยง

นกพราบเพอการแขงขนนน กระจายอยทวไปในทางทศตะวนตกของกรงเทพมหานครและปรมณฑล ซงครอบคลม

พนทกวางโดยมสมาคมผเลยงนกพราบจ านวน 3 สมาคมเปนผดและจดการแขงขนอยางตอเนองตลอดทงป

นอกจากนไดท าการศกษาทศนคตของผเลยงตอการเกดไขหวดนกและการจดการของผเลยงทงกอนและหลงมการ

ระบาดของเชอไขหวดนกในป พ.ศ. 2547 โดยการท าแบบสอบถาม และไดสมตรวจตวอยางโดยการปายเชอจาก

ชองขบถายในนกพราบบานละ 1 ตวอยาง (pooled sample จากนกพราบจ านวน 5 ตว) จ านวนทงสน 50 หลงคา

เรอน พบวา ไมพบผลทเปนบวกของเชอไขหวดนกจากตวอยางทเกบทงหมด 50 ตวอยาง คดเปน 100 % โดยการฉด

เชอเขาไขฟก จากการ pooled samples จากชองขบถายของนกพราบ ดงแสดงในตารางท 1

ตารางท 1 ผลการตรวจเชอไขหวดนกจาก cloacal swab ในนกพราบทเลยงแตละบาน โดยการสมตวอยางจาก

นกพราบทเลยงในแตละบานจ านวน 5 ตวเพอจ าแนกเชอในฝง

จ านวนนกพราบทงหมด (ตว) จ านวนตวอยาง pooled cloacal swab (ตวอยาง) พบเชอ ไมพบ

250 50 0 (0%) 50 (100%)


ภาพท 1 ธงแตละจดแสดงต าแหนงของกรงนกพรายทสงนกเขาแขงขน เมอดภาพกวาง

ภาพท 2 ธงแตละจดแสดงต าแหนงของกรงนกพราบทสงนกเขาแขงขน เมอดภาพใกล จากขอมลแบบสอบถามเกยวกบระดบการศกษาของผใหสมภาษณซงเปนการสมสมภาษณจากบานทมการเลยงนกพราบ ดงนนบางต าแหนงจะเปนบานเจาของเอง บางบานจะเปนเฉพาะตวตกทม ผฝกทจางมาเลยงเปนการเฉพาะ และจากการศกษาพบวา ผเลยงนกมการศกษาระดบมธยมศกษาสงทสด รองลงมาคอระดบประถมศกษา ระดบ ปวช. ปวส. หรออนปรญญา และระดบปรญญาตร และต าสดคอ ไมไดศกษา ดงแสดงในตารางท 2 ตารางท 2 จ านวนและรอยละความถของระดบการศกษาของผใหสมภาษณ

ระดบการศกษา จ านวน รอยละ

1

2


ไมไดศกษา 3 6 ประถมศกษา 13 26 มธยมศกษา 15 30

ปวช. ปวส. อนปรญญา 12 24 ปรญญาตร 7 14

ส าหรบการเปรยบเทยบระหวางระดบการศกษาของผทเลยงนกพราบเพอการแขงขนกบคะแนนความรเกยวกบไขหวดนก พบวาไมมความแตกตางเรองระดบการศกษากบคะแนนดานความรเรองไขหวดนกอยางมนยส าคญทางสถตแสดงวา ผเลยงนกมการปฏบตและการรบทราบขอมลเรองไขหวดนกทใกลเคยงกนโดยไมค านงวาจะมการศกษาระดบใด ส าหรบตวเลขดานลางเปนตวแทนของระดบการศกษาตางๆ อธบายดงน 1 = ไมไดศกษา, 2 = ประถมศกษา, 3 = มธยมศกษา, 4 = ประกาศนยบตรวชาชพ, 5 = ปรญญาตร, 6 = อนๆ ดงแสดงในภาพท 3

ภาพท 3 เปรยบเทยบระดบการศกษาตอคะแนนความรเกยวกบไขหวดนก ไมพบวามความแตกตางทางสถต

รายไดเฉลยตอเดอนของครอบครวผเลยงนกพราบแขงขนพบวารอยละ 48 มรายไดตอเดอนต ากวา 20,000 บาท และรองลงมาอยระหวาง 20,000-50,000 บาท ทรอยละ 30 โดยอนดบ 3 เปนผมรายไดมากกวา 100,000 บาทตอเดอน คดเปนรอยละ 12 ของผเลยงนกพราบเพอการแขงขนทงหมดดงแสดงในตารางท 3 ตารางท 3 จ านวนรอยละและความถของรายไดตอเดอนของครอบครวของผใหสมภาษณ

รายไดตอเดอนของครอบครว จ านวน รอยละ

< 20,000 บาท 24 48 20,000-50,000 บาท 15 30 50,000-100,000 บาท 3 6

> 100,000 บาท 6 12

0.00

25.00

50.00

75.00

100.00

1 2 3 4 5 ระดบการศกษา

ระดบคะแนน ระดบการศกษาตอคะแนนความรเกยวกบไขหวดนก


คาเฉลย ± สวนเบยงเบนมาตรฐานของรายจายและรายได/บาน/เดอน พบวาอยท 6,421.27 ± 1083.08 บาท/เดอนและ 43,415 ± 20,750.25 บาท/เดอน ตามล าดบ การกระจายตวของรายจายและรายไดตอเดอนแสดงในภาพท 4 และ ภาพท 5 ตามล าดบ นอกจากนเมอค านวณรายไดจากการแขงขนนกพราบพบวา มคาเฉลยของรายไดอยท 67,100 ± 18,999.61 บาท/เดอน (ภาพท 6) อยางไรกดการแสดงขอมลนยงไมชดเจนนก เนองจากจ านวนบานทเหลอทไมไดมรายไดแสดงในรปนาจะเปนบานทขาดทนจากการเลยงนกพราบเพอสงเขาแขงขนกได

ภาพท 4 histogram คาใชจายในการเลยงนกพราบเฉลยตอเดอน

ภาพท 5 histogramรายไดของผเลยงนกพราบเฉลยตอเดอน

ภาพท 6 histogram รายไดจากการแขงขนนกพราบเฉลยตอเดอน

0.0

6.3

12.5

18.8

25.0

0.0 7500.0 15000.0 22500.0 30000.0

0.0

6.3

12.5

18.8

25.0

0.0 100000.0 200000.0 300000.0 400000.0

0.0

1.5

3.0

4.5

6.0

0.0 50000.0 100000.0 150000.0 200000.0

บาท

คาใชจายของการเลยงนกพราบตอเดอน

บาท

จ านวน(บาน) รายไดของผเลยงนกพราบแขง

บาท

จ านวน(บาน) รายไดจากการแขงขนนกพราบ

จ านวน(บาน)


ส าหรบวตถประสงคในการเลยงนกพราบเพอการแขงขนนนสามารถตอบค าตอบไดมากกวา 1 ขอ พบวา มวตถประสงคทเลยงเพอแขงขนชงถวยรางวลคดเปนรอยละ 98 และรองลงมาเปนการเลยงเพอเปนงานอดเรกรอยละ 68 และเพอพฒนาสายพนธทรอยละ 22 โดยไมมผใดตอบวาเปนการเลยงเพอสงขาย ซงโดยสวนใหญแลวเปนการขายใหผเลยงรายยอยเพอน าไปเลยงเพาะพนธเปนงานอดเรกและนกทถกขายมราคาถกแตมสายพนธทดโดยคดเปนรอยละ 0 โดยมผทใหเหตผลอนๆ ทรอยละ 4 โดยใหเหตผลวาเลยงเพอเปนการกฬาและเลยงเพอเปนความร ดงแสดงในตารางท 4 ตารางท 4 จ านวนและรอยละของความถจดประสงคของการเลยงนกพราบแขงของผใหสมภาษณ ซงสามารถตอบไดมากกวา 1 ขอ

จดประสงคของการเลยงนกพราบแขงขน จ านวน รอยละ

งานอดเรก 34 68 รายไดหลก 5 10 รายไดเสรม 7 14 เพอสงขาย - - เขาสงคม 8 16

แขงขนชงถวยรางวล 49 98 พฒนาสายพนธ 11 22

อนๆ 2 4

นอกจากน histogram ของสมาชกทอาศยอยภายในบานทเลยงนกพราบเพอการแขงขนพบวา มจ านวนสมาชกเฉลย 5.06 ± 0.39 คน ดงแสดงในภาพท 7

ภาพท 7 จ านวนสมาชกในครอบครวทอาศยอยในบานทเลยงนกพราบแขง

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

0.0 3.0 6.0 9.0 12.0

จ านวนสมาชกทอาศยอยดวยกน

คน



ถานบเฉพาะสมาชกในครอบครวทสมผสนกพราบเสมอจากการเลยงดพบวาโดยเฉลยแลวมสมาชกประมาณ 1.8 ± 0.13 คน ทสมผสกบนกดงแสดงในภาพท 8

ภาพท 8 จ านวนสมาชกในแตละบานทสมผสกบนกพราบทเลยงไว

ส าหรบการเตรยมความพรอมของนกพราบแขงขน ซงโดยปกตแลวในแตละปจะมการแขงขนประมาณ 3 เสนทางคอ สายเหนอ สายอสาน และสายใต โดยแขงสายละประมาณ 3 เดอน ดงนนการเตรยมความพรอมของนกพราบทจะสงเขาแขงขนในแตละอาทตยนน จะมการสงนกของตนเองออกซอมบนตามจงหวดตาง ๆ และพบวา โดยเฉลยแลวผเลยงนกพราบจะท าการเตรยมนกและสงซอมกอนแขงเฉลย 2.06 ± 0.122 ครง/สปดาห ดงแสดงในภาพท 9 และจ านวนนกพราบทเลยงในแตละบานโดยเฉลยอยท 144.26 ± 16.30 ตว ดงแสดงในภาพท 10

ภาพท 9 จ านวนครงของการซอมนกพราบเพอเขาแขงขน

ภาพท 10 จ านวนจ านวนนกพราบทเลยงแตละบาน

0.0

6.3

12.5

18.8

25.0

1.0 2.0 3.0 4.0 5.0

จ านวนสมาชกทสมผสกบนกพราบ

คน

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

1.0 1.5 2.0 2.5 3.0

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

0.0 125.0 250.0 375.0 500.0

แสดงจ านวนนกพราบทเลยงของแตละบาน จ านวน(บาน)


ครง/สปดาห


ตว


พบวาโดยสวนใหญแลวผเลยงนกพราบจะเปนสมาชกของทง 3 สมาคมทรอยละ 40 รองลงมาท 1 สมาคม และ 2 สมาคม ทรอยละ 32 และ 26 ตามล าดบ ดงแสดงในตารางท 5 ตารางท 5 จ านวนและรอยละความถของการเปนสมาชกของสมาคมนกพราบแขงขน (สมาคมพฒนานกพราบสอสารไทย, สหพนธนกพราบแขงขนในประเทศไทย, สมาคมสงเสรมการเพาะพนธและการกฬาแขงนก)

สมาชกสมาคมนกพราบแขงขน จ านวน รอยละ

1 สมาคม 17 34 2 สมาคม 13 26 3 สมาคม 20 40

นอกจากนผเลยงนกพราบแขงขนยงเลยงสตวประเภทอน ๆ ไวในบานหรอพนทภายในบานเดยวกนอกหลายชนด

โดยพบวาสวนใหญจะเลยงนกเขาชวารวมดวย คดเปนรอยละ 46.15 รองลงมาไดแก นกแกว นกเลฟเบรดและไกแจ คดเปนรอยละ 23.07, 11.54 และ 7.69 ตามล าดบ ดงแสดงในตารางท 6 ตารางท 6 จ านวนและรอยละของบานทเลยงสตวปกชนดอนๆนอกจากนกพราบ

ประเภทสตว จ านวน รอยละ

นกเขาชวา 12 46.15 ไกแจ 2 7.69 ไกชน 1 3.85

นกขนทอง 1 3.85 นกกระตว 1 3.85

นก เลฟเบรด 3 11.54 นกแกว 6 23.07 รวม 26 100

สวนท 2 ความรเกยวกบโรคไขหวดนกและการตดตอโรค

ในสวนของความรความเขาใจเกยวกบโรคไขหวดนกและการตดตอโรค โดยถามค าถาม 15 ขอ พบวา มผตอบวาไขหวดนกเปนโรคตดตอไดเฉพาะในสตว คดเปนรอยละ 82 คดวาไขหวดนกตดตอไดในนกพราบ รอยละ 94 และมมากกวารอยละ 90 ทตอบวา เชอไขหวดนกเปนเชอกลมเดยวกบไขหวดใหญในคน การลางมอชวยปองกนไขหวดนกได อจจาระเปนแหลงสะสมเชอและตดไปยงสตวและคนได ไขหวดนกมความรนแรงถงตายและสามารถตดไดทกเพศทกวย นอกจากนยงมบางค าตอบทมผตอบไมทราบและไมแนใจในระดบสงเชน ไขหวดนกมสาเหตจากเชอ แบคทเรย สนขและแมวมโอกาสตดเชอไขหวดนกได สตวปกทเปนโรคมอาการไอจาม หนาบวม มสงคดหลงจากจมกและน าตาไหล และสดทายคนสามารถแพรเชอสสตวได ไมวาคนจะแสดงอาการหรอไมกตาม ดงแสดงในตารางท 7


ตารางท 7 ความรบรความเขาใจของผเลยงนกพราบแขงขนกบความรเรองไขหวดนก

ค าถาม

ความรเรองไขหวดนกของผเลยงนกพราบแขงขน ตอบถก ตอบผด/ไมแนใจ

จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ ไขหวดนกเปนโรคทตดตอไดเฉพาะสตว 41 82 9 18 ไขหวดนกเปนโรคทตดตอไดกบนกพราบ 47 94 3 6 ไขหวดนกเปนโรคทตดตอไดโดยการสมผสกบผปวยหรอสงคดหลงจากผปวย

38 76 12 24

สาเหตของไขหวดนกคอเชอโรคทเรยกวา “เชอแบคทเรย” 27 54 23 46 ไขหวดนกเปนเชอในกลมเดยวกบไขหวดใหญในคน 46 92 4 8 สตวเลยงในบาน เชน สนข แมว มโอกาสตดเชอไขหวดนกได 37 74 13 26 การลางมอสามารถชวยปองกนการตดเชอไขหวดนกได 49 98 1 2 อจจาระของนกปวย เปนแหลงสะสมของเชอหวดนกและสามารถตดตอสสตวอนได รวมทงคนดวย

49 98 1 2

ไขหวดนกทตดตอสคนอาจมผลรนแรงถงตาย 47 94 3 6 สตวปกทเปนโรคจะมอาการ จาม ไอ หนาบวม มสงคดหลงออกมาทางจมก น าตาไหล

34 68 16 32

สตวปกทเปนโรคมกไมคอยกนอาหาร ซม 41 82 9 18 สตวปกทเปนโรคมกตายอยางรวดเรว 40 80 10 20 สตวปกทเปนโรคอาจมอาการทางประสาทดวย เชน คอบด ปกตก สน ชก 39 78 11 22 โรคไขหวดนกเกดกบคนทกเพศทกวย 46 92 4 8 คนสามารถน าเชอไขหวดนกเขามาแพรในสตวได แมวาคนนนจะไมไดแสดงอาการของโรคเลยกตาม

34 68 16 32

สวนท 3 ทศนคตของโรคไขหวดนก ส าหรบการเปรยบเทยบทศนคตของผเลยงนกพราบเพอการแขงขน โดยการใหตอบตามความคดเหนตอหวขอตางๆ

โดยจดกลมใหทศนคตแบงออกเปน 3 ระดบคอ L, ด (รวมระดบมากทสดและมาก); M, ปานกลาง (รวมระดบปานกลาง); S, นอย (รวมระดบนอยและนอยทสด) โดยพบวาโทรทศนเปนสอทระดบทศนคตดคดเปนรอยละ 80 รองลงมาไดแกเอกสารสงพมพ ไดแก หนงสอพมพ ในระดบมากจนถงปานกลาง คดเปนรอยละ 46 และ 38 ส าหรบสอจากเสยงตามสายและสอจากวทยเปนสอทผไดรบขาวสารขอมลมทศนคตเกยวกบไขหวดนกนอยทสดและนอย คดเปนรอยละ 90 และ 58 ตามล าดบ แสดงในตารางท 8 อยางไรกตามไมมความแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตระหวางระดบของทศนคตของการทโทรทศนเปนสอในการใหขอมลขาวสารเกยวกบไขหวดนก ตอ คะแนนความร ดงแสดงในภาพท 11 โดยจากการศกษาของ Pitrelli และ Sturloni ป 2007 แสดงใหเหนวาสอตางๆมความส าคญและจ าเปนในการชวยประชาสมพนธใหประชาชนรบรเรองโรคระบาดรนแรงทตองการการสอสารทมประสทธภาพและรวดเรวและตอเนองเชน กรณการระบาดของโรค SARS, Bird Flu, AIDS เปนตน


ตารางท 8 ทศนคตตอสอตาง ๆ ของผเลยงนกพราบแขงขนถงขอมลเกยวกบโรคไขหวดนก

ทศนคตของโรคไขหวดนกตอสอ ระดบทศนคต

ด ปานกลาง นอย จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ

โทรทศนเปนสอทท าใหเขาถงขอมลขาวสารเกยวกบโรคไขหวดนก 40 80 9 18 1 2 วทยเปนสอทท าใหเขาถงขอมลขาวสารเกยวกบโรคไขหวดนก 5 10 16 32 29 58 เสยงตามสายเปนสอทท าใหเขาถงขอมลขาวสารเกยวกบโรคไขหวดนก

0 0 5 10 45 90

เอกสาร สงพมพ เชน หนงสอพมพ เปนสอทท าใหเขาถงขอมลขาวสารเกยวกบโรคไขหวดนก

23 46 19 38 8 16


ภาพท 11 box-whisker plot ของทศนคตทง 3 ระดบเกยวกบไขหวดนกตอสอทางโทรทศนและคะแนนความรพบวาไมมความแตกตางระหวางระดบของทศนคตของการทโทรทศนเปนสอในการใหขอมลขาวสารเกยวกบไขหวดนก ตอ คะแนนความร

ส าหรบทศนคตตอประสทธภาพของหนวยงานในการท างานเพอแกไข ปองกนโรคไขหวดนก หนวยงานราชการท

เกยวของกบผเลยงนกพราบเพอการแขงขนถงไขหวดนกพบวา กรมปศสตว และกระทรวงสาธารณสขฯ เปนหนวยงานทผเลยงนกพราบมความคดเหนทดในดานทเกยวของกบปญหาไขหวดนกคดเปนรอยละ 76 และ 62 ตามล าดบ และหนวยงานทคดวามสวนเกยวของนอยจนถงนอยทสดไดแก กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงศกษาธการและสดทายกระทรวงมหาดไทย ตามล าดบ ดงแสดงในตารางท 9

ตารางท 9 ทศนคตตอหนวยงานราชการตาง ๆ ของผเลยงนกพราบแขงขนถงขอมลเกยวกบโรคไขหวดนก

หนวยงานราชการ ทศนคตตอประสทธภาพของหนวยงานในการท างานเพอแกไข ปองกนโรคไขหวดนก

ด ปานกลาง นอย จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ

กระทรวงสาธารณสข 31 62 11 22 8 16 กระทรวงเกษตรฯ 14 28 15 30 21 42 กระทรวงมหาดไทย 5 10 8 16 37 74 กระทรวงศกษาธการ 10 20 13 26 27 54

กรมปศสตว 38 76 7 14 5 10

ส าหรบผลกระทบทางเศรษฐกจตอการเกดไขหวดนกทผเลยงเหนวามผลกระทบมากทสด ไดแก ผลกระทบตอตนทนการเลยงทสงขน รอยละ36 รองลงมาไดแก ไมสามารถคนทนจากการฝกนก รอยละ 26 และราคาขายนกพราบลดลง รอยละ 24 ส าหรบหวขอทผเลยงคดวาไดรบผลกระทบนอยทสดไดแก นกพราบตายจากไขหวดนก รอยละ 96 รองลงมาไดแก ผลกระทบจากการขาดรายไดหลก รอยละ 76 และการขาดรายไดเสรมหรอรายไดพเศษ คดเปนรอยละ 74 ตามล าดบ ดงแสดงในตารางท 10 อยางไรกตามส าหรบค าถามทถามวา นกพราบตายจากโรคไขหวดนกนน พบวาผเลยงนกพราบตอบในแนวทางเดยวกนในระดบ S, นอย (นอยหรอนอยทสด) ซงเปนความคดเหนของผเลยงนกพราบมความเหนโดยสวนใหญและ

0.00

3.50

7.00

10.50

14.00

L M S ระดบการรบร

ระดบการรบรตอสอโทรทศน คะแนน


เปนความเชอสวนตววานกพราบทตายมไดมาจากสาเหตของไขหวดนกแตอยางใด ท าใหไมมผใดตอบวานกพราบตายจากเชอไขหวดนกและไมลงเลทจะตอบค าถามน ตารางท 10 ทศนคตตอผลกระทบของไขหวดนกทางเศรษฐกจ

หวขอทางเศรษฐกจ ผลกระทบของโรคไขหวดนกทางเศรษฐกจ

มาก ปานกลาง นอย จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ

ตนทนการเลยงนกสงขน เชน คาอาหาร คาจางเลยง เพมขน

18 36 7 14 25 50

ราคาขายนกพราบลดลง 12 24 10 20 28 56 ขาดรายไดหลก 6 12 7 14 37 74 ขาดรายไดเสรม หรอรายไดพเศษ 8 16 6 12 36 72 ไมสามารถคนทนจากทนทลงไปในการฝกนก 13 26 8 16 29 58 นกพราบตายจากโรคไขหวดนก 1 2 1 2 48 96 เสยเงนเพอรกษา บ ารงนกพราบ 11 22 12 24 27 54

ส าหรบผลกระทบทางสงคมของผเลยงนกพราบตอการเกดไขหวดนกพบวา มผเหนวาไดรบผลกระทบนอยในหวขอ

ตอไปน ไดแก ท าใหเพอนในสมาคมหรอสงคมลดลง (รอยละ 68) ท าใหการแขงขนลดลง รอยละ (62) ท าใหกลววาโรคจะมตดนกทเลยงในกรง (รอยละ 64) มผลตองานอดเรก คดเปนรอยละ 66 และสงทผเลยงนกพราบเพอการแขงขนเหนวามผลกระทบมากไดแก ผลตอการควบคมการเคลอนยาย เพอซอมหรอแขงขน และความมนใจวา คนเลยงและตวเอง ตอความสะอาดและการฆาเชอไดอยางเหมาะสม คดเปน รอยละ 64 เทากน และตองระมดระวงในการน านกไปสงแขงขนคดเปนรอยละ 50 เปนตน ดงแสดงในตารางท 11นอกจากนเมอเปรยบเทยบกนคะแนนความรระหวางกลมทคดวาผลกระทบทางสงคมในดานการพานกเขาแขงขนสง, L และ ต า, S พบมความแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตท (p=0.017)จากการวเคราะห Analysis of Variance ดวยวธ Turkey-Kramer Multiple-Comparison Test โดยกลมทคดวามผลกระทบทางตอการน าพานกเขาแขงขนสงมคะแนนความรสงกวากลมทคดวามผลกระทบต าดงแสดงในภาพท 12 ตารางท 11 ทศนคตตอผลกระทบของไขหวดนกดานสงคมและการเลยงนกพราบแขงขน

หวขอทางสงคม ผลกระทบของไขหวดนกดานสงคม

สง ปานกลาง ต า จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ

ท าใหเพอนในสมาคมหรอสงคมลดลง 7 14 9 18 34 68 การแขงขนลดลง 5 10 14 28 31 62 ท าใหมความระมดระวงเพมขนในการพานกไปแขง 25 50 11 22 14 28 มอปสรรคเพมขนในการแขงขน แขงยากขน 24 48 12 24 14 28 หลงจากเกดระบาดขน ทานคดวามผลตอการควบคมการเคลอนยาย เพอซอม หรอแขงขน มากหรอนอยอยางไร

32 64 11 22 7 14


หวขอทางสงคม ผลกระทบของไขหวดนกดานสงคม

สง ปานกลาง ต า จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ

กลวโรคจะเขามาตดนกทเลยงทกรง 11 22 7 14 32 64 มผลกระทบตออาชพตางๆทเกยวของ เชน คนรบจางเลยง หรอท าความสะอาด

13 26 9 18 28 56

ทานมนใจวา คนเลยงนก (รวมทงตวทาน) ท าความสะอาดและฆาเชอไดอยางเหมาะสม ท าใหไมมเชอโรคไขหวดนกเหลออย

32 64 11 22 7 14

มผลกระทบตองานอดเรก 9 18 8 16 33 66

ภาพท 12 ระดบคะแนนความรของกลม L, M และ S ทใหความคดเหนวาไขหวดนกมผลกระทบตอการพานกพราบไปแขงขน

ส าหรบการเปรยบเทยบระหวาง คะแนนความรของกลมผมความกลวของโรคทจะเขามาตดในนกแขงในระดบตาง ๆ กนพบวา มผใหความเหนในระดบปานกลาง (M) มระดบความรทแตกตางจากกลมมาก, L และนอย, S อยางมนยส าคญทางสถตท (p = 0.045) จากการวเคราะห ดวยวธ Turkey-Kramer Multiple-Comparison Test ดงแสดงในภาพท 13

0.00

3.50

7.00

10.50

14.00

L M S ระดบความคดเหน

*

ระดบคะแนนความร ทศนคตตอการระมดระวงในการพานกไปแขงและระดบคะแนนความร


0.00

25.00

50.00

75.00

100.00

L M S

*

ภาพท 13 ระดบคะแนนความรของกลม L, M และ S ทใหความคดเหนวาไขหวดนกมผลกระทบตอความกลวโรคเขามาตดนกแขง

ส าหรบการเปรยบเทยบระหวาง คะแนนความรของกลมทความมนใจเกยวกบการท าความสะอาดวาสามารถฆาเชอไดเหมาะสม ท าใหไมมเชอไขหวดนกเหลออย ในระดบตาง ๆ กนพบวา มผใหความเหนในระดบปานกลาง (M) มระดบความรทแตกตางจากกลมมาก, L และนอย, S อยางมนยส าคญทางสถตท (p = 0.002) จากการวเคราะห ดวยวธ Turkey-Kramer Multiple-Comparison Test ดงแสดงในภาพท 14

ภาพท 14 ระดบคะแนนความรของกลม ทใหความคดเหนเรองความมนใจเกยวกบการท าความสะอาดวาสามารถฆาเชอไดเหมาะสม ท าใหไมมเชอไขหวดนกเหลออย ในระดบความคดเหน L, M และ S

ส าหรบการเปรยบเทยบระหวาง คะแนนความรของกลมทคดวาไขหวดนกมผลกระทบตองานอดเรก ในระดบตาง ๆ กนพบวา มผใหความเหนในระดบนอย (S) มระดบความรทต ากวากลมอน ๆ อยางมนยส าคญทางสถต (p < 0.001) (ภาพท 15)

0.00

3.50

7.00

10.50

14.00

L M S ระดบทศนคตตอความมนใจเกยวกบความสามารถในการท าความสะอาดจนไมมเชอไขหวดนก

* ทศนคตตอความมนใจเกยวกบความสามารถในการท าความสะอาดจนไมมเชอไขหวดนกและระดบคะแนนความร ระดบคะแนน

ความร

ระดบคะแนน ทศนคตตอความกลวโรคเขามาตดนกแขงและระดบคะแนนความร

ระดบทศนคตตอความกลวโรคเขามาตดนกแขง


ภาพท 15 ระดบคะแนนความรของกลมทใหความคดเหนวาไขหวดนกมผลกระทบตองานอดเรกระดบ L, M และ S

ส าหรบความคดเหนดานผลกระทบสขภาพของผเลยงนกพราบแขงจากการมการระบาดของโรคไขหวดนก พบวา ผ

เลยงนกใหความคดเหนตอปญหาสขภาพในระดบนอยในทกหวขอดงแสดงในตารางท 12 ซงแสดงใหเหนวาผเลยงนกพราบไมไดกงวลถงปญหาสขภาพเหลาน และไมคดวามผลกระทบใดๆเมอมปญหาไขหวดนกเกดขน

ตารางท 12 ความคดเหนดานผลกระทบสขภาพของผเลยงนกพราบแขงจากการมการระบาดของโรคไขหวดนก

หวขอดานตอสขภาพ

ระดบความคดเหนดานผลกระทบสขภาพของผเลยงนกพราบแขงจากการมการระบาดของโรคไขหวดนก

มาก ปานกลาง นอย จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ

หดห ซมเศรา กงวล ไมเปนสข 5 10 10 20 35 70 ไมสบายตว เปนไข ปวดหว 1 2 1 2 48 96 ความเครยด 2 4 7 14 41 82 อารมณเสยงาย หงดหงด 1 2 6 12 43 86

ส าหรบทศนคตตอกฎหมายการควบคมการเคลอนยายสตวพบวา การขออนญาตการเคลอนยายถอวาจ าเปนส าหรบสตวปกทวไป (รอยละ 70) นอกจากนยงเหนวามาตรการทกรมปศสตวมอยใชอยางไดผล (รอยละ64) และยงเหนวา กฎหมายสามรถบงคบใชไดอยางมประสทธภาพ (รอยละ 58) รวมทงเพยงพอตอการควบคมโรคในนกพราบ (รอยละ 62) มถงรอยละ 50 ทตองการใหกรมปศสตวนาจะบงคบใชกฎหมายตอไปดงแสดงในตารางท 13

0.00

3.50

7.00

10.50

14.00

L M S

*

ระดบคะแนนความร

ทศนคตตอผลกระทบตองานอดเรกกบระดบคะแนนความร

ระดบทศนคตตอผลกระทบตองานอดเรก


ตารางท 13 ระดบทศนคตตอกฎหมายการควบคมการเคลอนยายสตว

ระดบทศนคตของกฎหมายการควบคมโรคไขหวดนก มาก ปานกลาง นอย

จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ กฎหมายสามารถบงคบใชไดอยางมประสทธภาพ 29 58 13 26 8 16 กฎหมายทมอยเพยงพอตอการควบคมโรคในนกพราบ 31 62 14 28 5 10 ความส าคญของการขออนญาตเคลอนยายสตวเปนสงทจ าเปนส าหรบสตวปกทวไป

35 70 9 18 6 12

ความส าคญของการขออนญาตเคลอนยายสตวเปนสงทจ าเปนส าหรบนกพราบแขง

22 44 13 26 15 30

กรมปศสตวมมาตรการเฉพาะใหกบผเลยง ตอการปฏบตกอนแขงขนแตละสปดาห

24 48 18 36 8 16

มาตรการของกรมปศสตวทมอยใชอยางไดผล 32 64 10 20 8 16 มาตรการของกรมปศสตวนาจะบงคบใชตอไป 25 50 10 20 15 30 ทานปฏบตตามมาตรการไดอยางสะดวกและปฏบตงาย 24 48 15 30 11 22

สวนท 4 การปฏบตตอนกพราบและสงแวดลอม

ส าหรบการปฏบตตอนกพราบและสงแวดลอมโดยเปนการถามความคดเหนวาไดปฏบตจรงดงตารางท 14 และไดท าการสอบถามเพมเตมวาทานไดเปลยนแปลงการปฏบตดงกลาวนหรอไมภายหลงการระบาดของโรคไขหวดนกทเกดขนระหวางป พ.ศ. 2547 เปนตนมา พบวาผเลยงนกพราบเพอการแขงขนนน ไมนยมฝากใหผอนดแลนกของตนเอง ผเลยงจะดแลนกพราบของตนเองเพยงอยางเดยว การดแลและการจบนกทอยางเปนการจดการดวยตนเองดวยมอเปลาเปนสวนใหญโดยไมไดใสถงมอ และจะเลยงนกอยภายในบรเวณบานของตนเอง สวนใหญท าการลางมอทกครงภายหลงจากการเลยงนกพราบในกรงหรอสมผส นอกจากนในรศม 1 กโลเมตรจะมกรงนกพราบประเภทนอยดวย มการน านกพราบไปรวมกบตวอน มการขออนญาตการเคลอนยายกบกรมปศสตวเสมอ มการท าวคซนนวคาสเซลเปนประจ า และมเจาหนาทจากกรมปศสตวมาขอสมตรวจนกอยเปนประจ า อยางไรกตามมประมาณรอยละ 50 ทมการใชน ายาฆาเชอท าความสะอาดกรง และสถานทเลยงใกลแหลงน าและอาจมนกปาบนเขามาปะปนได น านกทตายแลวฝง น านกทตายแลวทงถงขยะโดยตรง เปนตน ในทางตรงขามสงทผเลยงไมนยมปฏบตในกจกรรมตอไปน ฝากผอนดแลนกของตนเอง ใสถงมอเพอจบนก ไมเคยท าความสะอาดกรงเลย น าเขานกพราบจากตางประเทศ ท าการกกนกตวใหมหรอตรวจโรคของนกและปฏบตตามระเบยบของดานกกสตว ใชวคซนไขหวดนก ใหยาบ ารงเพอปองกนไขหวดนก การเปลยนเครองแตงกายทกครงหลงสมผสนก และการอาบน าทนทหลงการสมผสนกพราบแขงขน ผสมวตามนใหกนทกวน น าน าจากแหลงน าธรรมชาตมาเลยง ใชน าโพลารสมาเลยง ใชน าประปาเลยง และท าการเผาซากนกทตาย

ส าหรบการปฏบตตอนกพราบและสงแวดลอมทมการเปลยนแปลงภายหลงมการระบาดของไขหวดนกในป พ.ศ. 2547 พบวา มเพยงหวขอเรองการด าเนนการขออนญาตในการเคลอนยายสตวจากกรมปศสตวทกครงเมอสงนกพราบเขาแขงขนเทานนทมการปฏบตทแตกตางภายหลงมการระบาดของไขหวดนก เกดการเปลยนแปลงคดเปนรอยละ 48 มเจาหนาทของรฐเขามาตรวจนกของทาน คดเปนรอยละ 58 และมสตวแพทยเขามาตรวจสขภาพนกของทาน คดเปนรอยละ 42 ส าหรบวธการปฏบตอนๆแทบไมไดมการเปลยนแปลงอยางเหนไดชดทางสถตดงแสดงในตารางท 14 ซงถอวาการทมเจาหนาทหรอ


นายสตวแพทยออกปฏบตงานและท าการเกบตวอยางอยางตอเนองเปนการเผาระวงโรคทส าคญและมประสทธภาพในการควบคมการระบาดของไขหวดนก ( Ferguson และคณะป 2004) และกฎหมายควบคมการเคลอนยายสตวถอวาเปนมาตรการทไดผลดในกรณการระบาดของไขหวดนกในสหภาพยโรป ( Pittman และ Laddomada ป 2008) ตารางท 14 การปฏบตตอนกพราบและสงแวดลอมในปจจบน และ การปฏบตของผเลยงภายหลงการระบาดของไขหวดนกในป พ.ศ. 2547

การปฏบตตาง ๆ การปฏบตตอนกพราบ

และสงแวดลอม

การเปลยนแปลงการปฏบตของผเลยง

ภายหลงการระบาดของไขหวดนกในป พ.ศ. 2547

จ ำนวน รอยละ จ านวน รอยละ

ทานฝากผอนดแลนกพราบของทาน 14 28 1 2 ทานเปนผดแลนกพราบของทานดวยตวเอง 45 90 0 0 ทานเปนผรบดแลนกพราบใหผอนดวย 21 42 4 8 ทานจบนกพราบโดยตรง อยางสม าเสมอ 50 100 2 4 ทานจบนกพราบทกวน 39 78 0 0 ทานฝากผอนเลยงและทานกเขาไปสมผสกบนกพราบดวย 45 90 0 0 ทานไมเคยจบนกโดยตรงเลยโดยไมใสถงมอ 4 8 0 0 ทานท าความสะอาดมลของนกเอง 42 84 0 0 ทานใชมอเปลาจบนกพราบเปนหลกหรอสวนมาก 50 100 0 0 ทานเลยงนกพราบไวในบรเวณเดยวกบบานพกททานอาศยอย 40 80 0 0 ทานลางมอทกครงหลงสมผสนกพราบ สงขบถาย มล ทกครง 39 78 0 0 ทานขดขนกในกรงเลยงนกเปนประจ า 50 100 0 0 ทานไมเคยท าความสะอาดกรงเลย 1 2 0 0 ทานใชน ายาฆาเชอท าความสะอาดกรงทกครง 27 54 1 2 มฟารมหรอบานทเลยงนกพราบทอยในรศมจากบานทาน 1 กโลเมตร 42 84 0 0 กรงเลยงนกพราบอยใกลบอน า แองน าขนาดทมนกน า หรอนกปาบนเขามาอาศย

27 54 0 0

นกพราบของทานมการน าเขามาจากตางประเทศดวย 14 28 7 14 นกพราบทน ามาจากตางประเทศ กอนน านกตวใหมเขามาทานในประเทศมการตรวจโรคของนก ทกครงซงท าตามระเบยบของดานกกกนโรคสตวทกประการ (รวมทงตรวจไขหวดนก)

14 28 1 2

นกของทานน ามาจากกรงอนๆดวย 30 60 4 8 นกทน ามาจากกรงอน กอนน านกตวใหมเขามาทานมการตรวจโรคไขหวดนกทกครง

16 32 1 2

ทานน านกพราบของทานไปอยรวมกบนกพราบตวอนทไมใชของทาน (ตงแตชวงทมการระบาดของไขหวดนก ปลายป 2547 จนถงปจจบน)

49 98 0 0


การปฏบตตาง ๆ การปฏบตตอนกพราบ

และสงแวดลอม

การเปลยนแปลงการปฏบตของผเลยง

ภายหลงการระบาดของไขหวดนกในป พ.ศ. 2547

จ ำนวน รอยละ จ านวน รอยละ

ทานน านกไปแขงโดยการขออนญาตเคลอนยายสตวจากกรมปศสตวทกครง

46 92 24 48

ทานใชวคซนไขหวดนก 1 2 0 0 ทานใชวคซนปองกนโรคคอบด (นวคาสเซล) เสมอ 41 82 2 4 ทานใชยาบ ารงเพอปองกนโรคไขหวดนก 12 24 1 2 ทานเปลยนเครองแตงกายทกครงทนททมการสมผสนกพราบ 13 26 0 0 ทานอาบน าทนทหลกจากเลยงนกหรอท าความสะอาดกรงนกพราบ 15 30 0 0 ทานผสมวตามนใหนกกนทกวน 12 24 0 0 ทานน าน าจากบอหรอแหลงน าจากธรรมชาต เชน บอดน อางเกบน า ซงยงไมมการบ าบดมากอน มาใชเลยงนก

1 2 0 0

ทานใชน าบรรจในขวด (น าโพลารส) ในการเลยงนก 0 0 0 0 ทานใชน าประปาในการเลยงนก 2 4 1 2 นกทตายทานจดการโดยฝง 24 48 0 0 นกทตายทานจดการโดยเผา 7 14 0 0 นกทตายทานจดการโดยทงถงขยะ 24 48 0 0 ทานใชอปกรณตางๆรวมกนระหวางกรงนกทเลยงนกพราบ 25 50 0 0 มเจาหนาทของรฐเขามาตรวจนกของทาน 40 80 29 58 มสตวแพทยเขามาตรวจสขภาพนกของทาน 29 58 21 42

ส าหรบการจดการนกทตาย

เมอท าการวเคราะหแนวปฏบตของผเลยงนกจากแบบสอบถามโดยเมอถามวา ฝง เผา หรอ ทงถงขยะ

สวนมากตอบวาท าอยางเดยว 46 รายจากทงหมด 50 รายคดเปน (92%) ทตอบวาการจดการกบนกทตายมากกวา 1 รายการเปนจ านวน 4 ราย คดเปน (8%) และสดทายโดยทกระท ามากกวา 1 อยางคอ ฝง และ เผา 3 รายคดเปน (6%) เผา และ ทงขยะ 1 รายคดเปน (2%) ฝง และ ทงขยะ 1 รายคดเปน (2%) และโดยวธ ฝง เผา และ ทงขยะ 1 รายคดเปน (2%) การเปรยบเทยบทศนคตของผเลยงนกพราบตอ รายได รายจาย และจ านวนนกพราบทเลยงในแตละครวเรอน

ความคดเหนเรองผลกระทบของไขหวดนกตอจ านวนการแขงขนทลดลงกบจ านวนนกพราบทเลยงตอบาน พบวาผทคดเหนวาไขหวดนกมผลกระทบตอการแขงขนทลดลงต า (L) มจ านวนนกพราบตอบานมากกวากลมทเหนดวยในระดบนอย (กลม S) อยางมนยส าคญทางสถต (p < 0.05) ดงแสดงในภาพท 16


ภาพท 16 จ านวนนกพราบตอบาน ของกลมทใหความคดเหนวาไขหวดนกมผลกระทบโดยท าใหมการแขงขนทลดลง โดยมความคดเหนระดบกระทบมาก (L), ปานกลาง (M) และนอย (S)

นอกจากนผเลยงทเหนวาไขหวดนกมผลกระทบตอการควบคมการเคลอนยายเพอซอมหรอแขงขนต า (S) กลบพบวาเปนกลมทมรายไดนอยกวากลมอนอยางมนยส าคญ (p < 0.001) แสดงในภาพท 17

ภาพท 17 รายไดตอเดอนจากการเลยงนกพราบ ของกลมทใหความคดเหนวาไขหวดนกมผลกระทบตอการเคลอนยายและซอม โดยมความคดเหนระดบกระทบมาก (L), ปานกลาง (M) และนอย (S)

0.00

125.00

250.00

375.00

500.00

L M S

ระดบความคดเหนของผลกระทบของไขหวดนกตอการแขงขนทลดลง

*

* จ านวนนก (ตว)

0.00

100000.00

200000.00

300000.00

400000.00

L M S

ระดบทศนคตตอผลกระทบตอการเคลอนยายเพอซอมหรอแขงขน

รายได (บาท/เดอน)

*

ระดบความคดเหนของผลกระทบของไขหวดนกตอการแขงขนทลดลงตอจ านวนนกพราบ

ระดบความคดเหนของผลกระทบของไขหวดนกตอเคลอนยายและซอม กบ รายไดจากการเลยงนกพราบ


ผเลยงนกพราบทเหนวาวทยมความส าคญตอการรบรขาวสารไขหวดนกในกลม (L) มรายไดทมากกวากลมทไดรบขาวสารทางวทยปานกลาง (M) และต า (S) อยางมนยส าคญทางสถต (p < 0.05) (ภาพท 18)

ภาพท 18 รายไดจากการเลยงนกพราบตอเดอน ของกลมทไดรบรขาวสารทางวทย โดยมระดบการรบรขาวสารทางวทยมาก (L), ปานกลาง (M) และนอย (S)

ส าหรบการเปรยบเทยบระหวางจดประสงคกบคะแนนความร พบวาไมมจดประสงคใดทมคะแนนความรแตกตาง

กนอยางมนยส าคญทางสถต นอกจากนเมอเปรยบเทยบกนระหวาง ทศนคตตอโรคไขหวดนกตอระดบคะแนนความรกไมแตกตางกนแตอยางใดและเมอท าการเปรยบเทยบทศนคตของโรคไขหวดนกตอวตถประสงคของการเลยงนกพราบเพอเขาแขงขน พบวามความแตกตางระหวางทศนคตขอ 25 อางองแบบสอบถามภาคผนวกวามผลกระทบตองานอดเรก กบวตถประสงคขอ 1 เรองงานอดเรกท (Chi-square; p-value = 0.021)

นอกจากนการเปรยบเทยบระหวางการปฏบตตอนกพราบและสงแวดลอมจากขอมลในตารางท 14 ตอคะแนนความรเกยวกบโรคไขหวดนกและการตดตอโรค พบวาผน าเขานกพราบมาจากตางประเทศมคะแนนความรแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต p = 0.01 (Aspin-Welch Unequal-variance) ซงหมายถงผเลยงนกพราบทสามารถน านกเขาจากตางประเทศมความรทดกวาผเลยงนกพราบทไมไดน าเขานกจากตางประเทศ (mean score = 8.14 VS 6.42; Mean percentage = 54.29 VS 43.15) ส าหรบผเลยงนกพราบทตอบวาไดท าการตรวจโรคนกทกครงตามระเบยบของดานกกกนโรคสตวทกประการ เมอน าเขานกพราบทน ามาจากตางประเทศหรอกอนน านกตวใหมเขามาในประเทศคะแนนความรแตกตางจากกลมทไดปฏบตตามขอปฏบตดงกลาวอยางมนยส าคญทางสถต p=0.02 (Aspin-Welch Unequal Variance) (ตรวจทกครง VS ไมตรวจทกครง; mean score = 8.14 VS 6.47; mean percentage = 54.29 VS 43.15) และนอกจากทกลาวมานไมพบวามตวแปรใดทพบความสมพนธหรอแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตจงมไดน าเสนอในผลการทดลองน

สรปและเสนอแนะ จากการศกษาในครงนเปนทนายนดวาไมพบมการตดเชอไขหวดนกในชวงเวลาดงกลาว แมวามปจจยเสยงตอสขลกษณะของผเลยงนกพราบตอการตดตอของเชอไขหวดนกเอง หรอจากเชอกอโรคชนดอน ๆ ทงในคนและสตว อยางไรกดแสดงใหเหนวาผเลยงนกพราบมความเชอมนเปนอยางสงตอมาตรการตาง ๆ ทกรมปศสตวและหนวยงานทเกยวของออกมาเพอควบคมการระบาดและการตดตอของเชอไขหวดนกสประชาชนและสตวเลยงอน ๆ มาตรการในการควบคมและตองขออนญาตในการเคลอนยายสตวปกกด การออกบตรประจ าตวนกพราบ การใหความรผานสอทางโทรทศนและสงพมพถอวาเปนมาตรการทไดผลตอกลมผเลยงนกพราบเพอการแขงขนเปนอยางดแมวาในบางกรณจะมการตดพอตอวาถงขนตอนการขอ

0.00

100000.00

200000.00

300000.00

400000.00

L M S ระดบทศนคตตอผลกระทบตอการรบรเรองไขหวดนกผานสอวทยกบรายไดจาการเลยงนกพราบ

* รายได(บาท/เดอน) ความสมพนธของรายไดจากการแขงขนตอการรบรขาวสารทางวทย


อนญาตทมความยงยากมากกวากอนจะมการระบาดของไขหวดนกในประเทศไทย และมขอเสนอเพมเตมถงความเชอของผเลยงนกพราบเพอการแขงขนเพมเตมเองวา สวนใหญมความเชอวาตนเองดแลความสะอาดของนกพราบและกรงเลยงนกไดเปนอยางด และมนใจวาปลอดภย รวมทงมความเชอวานกพราบเปนนกทไมสามารถตดเชอไดเพราะอณหภมในรางกายสงกวาสตวปกชนดอนโดยเฉพาะไก และเปด ซงจดนนาจะตองมการใหความรและท าความเขาใจทถกตองเพอความปลอดภยตอสตวและมนษยในสงคมตอไปในอนาคต

เอกสารอางอง ศรชย วงษนาคเพชร. (2548). ระบาดวทยาของโรคไขหวดใหญในสตวปกใน 5 จงหวดทเชอมตอกนในภาคกลาง และ

ภาคตะวนตกของประเทศไทย, ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต: 249. Alexander, D. J., Russell, P.H., Collin, M.S., 1984. Paramyxovirus type 1 infections of racing pigeons:

Characteritization of isolated viruses. Vet. Rec. 114, 446-469. Dove, A., Zorman-Rojs, O., Vergles Rataj, A., Bole-Hribovsek, V., Krapez, U., Dobeic, M., 2004. Health

status of free-living pigeons (Columba livia domestica) in the city of Ljubljana. Acta Vet. Hung. 52, 219-26. Ellis, T. M., Bousfield, R.B., Issett L.A., Dyrting, K.C., Luk, G.S., Tsim, S.T., Sturm-Ramirez, K., Webster,

R., Guan , Y., Malik Peiris, J.S., 2004. Investigation of outbreaks of highly pathogenic H5N1 avian influenza in waterfowl and wild birds in Hong Kong in late 2002. Avian Pathol. 33(5): 492-505.

Feare, C. J. (2005). Conservation of Implications of Avian Influenza. RSP Research Report No. 14. Ferguson, N.M., Fraser, C., Donnelly, C.A., Ghani, A.C., Anderson, R.M., 2004. Public Health Risk from

the Avian H5N1 Influenza Epidemic. Science, 304, 968-969. Jia, B., Shi, J., Li, Y., Shinya, K., Muramoto, Y., Zeng, X., Tian, G., Kawaoka,Y.,Chen, H., 2008.

Pathogenicity of Chinese H5N1 highly pathogenic avian influenza viruses in pigeons. Arch virol., 153, 1821-1826. Kaleta, E. F., Honicke, A., 2004. Review of the literature on avian influenza A viruses in pigeons and

experimental studies on the susceptibility of domestic pigeons to influenza A viruses of the haemagglutinin subtype H7. Dtsch Tierarztl wochenschr 111, 467-72.

Liu, M., Guan, Y., Peiris, M., He, S., Webby, R.J., Perez, D., Webster, R.G., 2003. The quest of influenza A viruses for new hosts. Avian Dis., 47, 849-56.

Liu, Y., Zhou, J, Yang, H., Yao, W., Bu, W., Yang, B., Song W., Meng, Y, Lin, J., Han, C., Zhu, J., Ma, Z., Zhao, J., Wang, X., 2007. Susceptibility and transmissibility of pigeons to Asian lineage hightly pathogenic avian influenza virus subtype H5N1. Avian Pathology, 36, 461-465.

Malik Peiris, J.S.M., de Jong, M.D., Guan, Y., 2007. Avian Influenza Virus (H5N1): a Threat to Human Health. Clin. Microbiol. Rev., 20, 243-267.

Pitrelli, N., Sturloni, G., 2007. Infectious diseases and governance of global risks through public communication and participation. Ann Ist Super Sanita, 43, 336-343.

Pittman, M., Laddomada, A., 2008. Legislation for the control of Avian Influenza in the European Union. Zoonoses public Health, 55, 29-36. Werner, O., Starick, E., Teifke, J., Klopfleisch, R., Prajitno, T.Y., Beer, M., Hoffmann, B., Harder, T.C., 2007. Minute excretion of highly pathogenic avian influenza virus A/chicken/Indonesia/2003 (H5N1) from experimentally infected domestic pigeons (Columba livia) and lack of transmission to sentinel chickens. J. of General Virology, 88, 3089-3093.


(1)ภาควชาสตวแพทยสาธารณสขศาสตรและการบรการวนจฉย คณะสตวแพทยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร Department of Veterinary Public Health and Diagnostic Services, Faculty of Veterinary Medicine, Kasetsart University หมายเหต : ใหสงรายงานผลการวจยฉบบสมบรณ (ฉบบราง) จ านวน 3 ชด กอน โดยสถาบนวจยและพฒนาจะสงใหผทรงคณวฒ ประเมน / วจารณ หากไมมการแกไข จะแจงใหสงเพม แตหากมความเหนขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒใหปรบแกไข จะแจงใหด าเนนการแกไข และใหสงรายงานผลงานวจยฉบบสมบรณ (ฉบบจรง) จ านวน 12 ชด พรอม Diskette ตอไป


ภาคผนวก

สถานทตดตอสมาคมนกพราบ

1. สมำคมพฒนำนกพรำบสอสำรไทย

229/28 ธประดษฐ แขวงชองนนทร เขตยำนนำวำ กรงเทพฯ 10120

Website; trpt.net

ทะเบยนเลขท จ. 4298/2547

2. สหพนธนกพรำบแขงขนในประเทศไทย

655/23 ซ. รำษฎรอทศ2 ถ. ประด แขวงบำงโคล กรงเทพฯ

โทร 0-2291-9436

3. สมำคมสงเสรมกำรเพำะพนธและกำรกฬำแขงนก

629/547 ถนนพระรำม 3 ซอย 44 บำงโพงพำง ยำนนำวำ กรงเทพฯ

4. สมำคมมตรภำพกฬำแขงนก

(ปจจบนสมำคมฯไดปดตวเองไปแลว)


38

แบบสอบถามผเลยงนกพราบแขง

ค าอธบาย : การศกษานเปนสวนหนงของโครงการวจยและไมไดมผลตอการหนวยงานอนใดทมอ านาจในการเขาท าลายสตวปกของทานในอนาคต และ ทางคณะผวจยจะไมเปดเผยขอมลสวนบคคลใดๆ โดยไมไดรบอนญาตจากทานกอน ทงนขอมลทได ทางคณะผวจยจะใชเพอน าไปพฒนาคมอทชาส าหรบผเลยงนกและบคคลทสนใจตอไป และโปรดตอบในทกขอแบบสอบถามน

สวนท 1 ขอมลของผใหสมภาษณทวไป

ชอ

ฟารม

ทอย

ต าบล อ าเภอ จงหวด รหสไปรษณย

โทรศพท มอถอ โทรสาร E-mail 1 ระดบการศกษา

1) ไมไดศกษา

2) ประถมศกษา

3) มธยมศกษา

4) ประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช., ปวส., อนปรญญา)

5) ปรญญาตร

6) สงกวาปรญญาตร ระบ...................................................

KKUU SSttaaffff

Contact Name

Contact position GPS

หมายเลขอางอง


39

2 รายไดของครอบครวตอเดอน (โดยประมาณ)

1) นอยกวา 20,000

2) 20,000 – 50,000

3) 50,000 – 100,000

4) มากกวา 100,000

3 จดประสงคของการเลยงนกพราบ

1) งานอดเรก

2) รายไดหลก

3) รายไดเสรม

4) เพอสงขาย

5) เขาสงคม

6) เพอแขงขนชงถวยรางวล

7) เพอพฒนาสายพนธ

8) อนๆ ระบ........................

สวนท 2 ความรเกยวกบโรคไขหวดนกและการตดตอโรค

ค าแนะน า โปรดท าเครองหมาย ในชองถกถาทานคดวาขอความนนถกตอง ท าเครองหมาย ในชอง ผด ในขอททานคด

วาผด และท าเครองหมาย ในชองไมทราบไมแนใจ ในขอททานไมทราบหรอไมแนใจในค าตอบ

4 รายจายโดยประมาณของการเลยงนกพราบตอเดอน

5 รายไดโดยประมาณจากการเลยง การแขง นกพราบตอเดอน

6 รายไดจากการแขงขนนกพราบตอเดอน (หรออาทตย)

7 จ านวนสมาชกในครอบครวทอาศยดวยกน

8 จ านวนสมาชกในครอบครวทจบ และ/หรอ ใกลชดกบนกพราบ

9 ทานสงนกพราบเขาแขงขนสมาคมใด (ตอบไดมากกวา 1 สมาคม) 1

2

3

10 ทานน านกพราบไปซอมกอนแขงขนรวมกบผอนกครงตอสปดาห

11 จ านวนนกพราบททานเลยงทงหมดกตว

12 สตวปกชนดอนๆททานเลยงและจ านวนทเลยง 1 จ านวน

2 จ านวน

3 จ านวน

13 สตวชนดอนๆททานเลยงและจ านวนทเลยง 1 จ านวน

2 จ านวน

3 จ านวน

14 จ านวนนกพราบของทานเคยมอาการปวย ตาย จากไขหวดนก

15 เหตการณทนกพราบของทาน ปวย ตายเกดขนเมอใด


40

ค าถาม ถก ผด ไมทราบ

ไมแนใจ

1. ไขหวดนกเปนโรคทตดตอไดเฉพาะสตว

2. ไขหวดนกเปนโรคทตดตอไดกบนกพราบ

3. ไขหวดนกเปนโรคทตดตอไดโดยการสมผสกบผปวยหรอสงคดหลงจากผปวย

4. สาเหตของไขหวดนกคอเชอโรคทเรยกวา “เชอแบคทเรย”

5. ไขหวดนกเปนเชอไวรสสายพนธทท าใหเกดโรคในคนซงมความใกลเคยงกบเชอ

ไขหวดใหญในคน

6. สตวเลยงในบาน เชน สนข แมว มโอกาสตดเชอไขหวดนกได

7. การลางมอสามารถชวยปองกนการตดเชอไขหวดนกได

8. อจจาระของนกปวย เปนแหลงสะสมของเชอหวดนกและสามารถตดตอสสตวอน

ได รวมทงคนดวย

9. ไขหวดนกทตดตอสคนอาจมผลรนแรงท าใหคนตายได

10. สตวปก เชน ไก นกตางๆ ทเปนโรคจะมอาการ จาม ไอ หนาบวม มสงคดหลง

ออกมาทางจมก น าตาไหล

11. สตวปกเชน ไก นกตางๆ ทเปนโรคมกไมคอยกนอาหาร ซม

12. สตวปกเชน ไก นกตางๆ ทเปนโรคมกตายอยางรวดเรว

13. สตวปกเชน ไก นกตางๆ ทเปนโรคอาจมอาการทางประสาทดวย เชน คอบด ปก

ตก สน ชก

14. โรคไขหวดนกเกดกบคนทกเพศทกวย

15. คนสามารถน าเชอไขหวดนกเขามาแพรในสตวได แมวาคนนนจะไมไดแสดง

อาการของโรคเลยกตาม

สวนท 3 ทศนคตของโรคไขหวดนก ค าแนะน า กรณาท าเครองหมายถกในชองททานคดวามความสมพนธกบความคดของทานมากทสด

ทศนคตของโรคไขหวดนก มาก

ทสด มาก

ปาน

กลาง นอย

นอย

ทสด

รปแบบของสอ

1. โทรทศนเปนสอทท าใหเขาถงขอมลขาวสารเกยวกบไขหวดนก

2. วทยเปนสอทท าใหเขาถงขอมลขาวสารเกยวกบไขหวดนก

3. เสยงตามสายเปนสอทท าใหเขาถงขอมลขาวสารเกยวกบไขหวด

นก


41


ทสด มาก

ปาน


นอย

ทสด

4. เอกสาร สงพมพ เชน หนงสอพมพ เปนสอทท าใหเขาถงขอมล

ขาวสารเกยวกบไขหวดนก

หนวยงานทเกยวของกบประสทธภาพการท างานเพอแกไข ปองกนโรคไขหวดนก

5. กระทรวงสาธารณสข

6. กระทรวงเกษตรฯ

7. กระทรวงมหาดไทย

8. กระทรวงศกษาธการ

9. กรมปศสตว

ผลกระทบของโรคไขหวดนกทางเศรษฐกจ

10. ตนทนการเลยงนกสงขน เชน คาอาหาร คาจางเลยง เพมขน

11. ราคาขายนกพราบลดลง

12. ขาดรายไดหลก

13. ขาดรายไดเสรม หรอรายไดพเศษ

14. ไมสามารถคนทนจากทนทลงไปในการฝกนก

15. นกพราบตายจากโรคไขหวดนก

16. เสยเงนเพอรกษา บ ารงนกพราบ

ผลกระทบตอการเกดโรคไขหวดนกดานสงคมและการเลยงนกพราบ

17. ท าใหเพอนในสมาคมหรอสงคมลดลง

18. การแขงขนลดลง

19. ท าใหมความระมดระวงเพมขนในการพานกไปแขง

20. มอปสรรคเพมขนในการแขงขน แขงยากขน

21. หลงจากเกดระบาดขน ทานคดวามผลตอการควบคมการ

เคลอนยาย เพอซอม หรอแขงขน มากหรอนอยอยางไร

22. กลวโรคจะเขามาตดนกทเลยงทกรง

23. มผลกระทบตออาชพตางๆทเกยวของ เชน คนรบจางเลยง หรอ

ท าความสะอาด

24. ทานมนใจวา คนเลยงนก (รวมทงตวทาน) ท าความสะอาดและ

ฆาเชอไดอยางเหมาะสม ท าใหไมมเชอโรคไขหวดนกเหลออย

25. มผลกระทบตองานอดเรก

ผลกระทบตอสขภาพ (หรอสงทเกดขนจรงตอตวทาน)


42


ทสด มาก

ปาน


นอย

ทสด

26. หดห ซมเศรา กงวล ไมเปนสข

27. ไมสบายตว เปนไข ปวดหว

28. ความเครยด

29. อารมณเสยงาย หงดหงด

ทศนคตตอกฎหมายควบคมการเคลอนยายสตว

30. กฎหมายสามารถบงคบใชไดอยางมประสทธภาพ

31. กฎหมายทมอยเพยงพอตอการควบคมโรคในพราบ

32. ความส าคญของการขออนญาตเคลอนยายสตวเปนสงทจ าเปน

ส าหรบสตวปกทวไป

33. ความส าคญของการขออนญาตเคลอนยายสตวเปนสงทจ าเปน

ส าหรบนกพราบแขง

34. กรมปศสตวมมาตรการเฉพาะใหกบผเลยง ตอการปฏบตกอน

แขงขนแตละสปดาห

35. มาตรการของกรมปศสตวทมอยใชอยางไดผล

36. มาตรการของกรมปศสตวนาจะบงคบใชตอไป

37. ทานปฏบตตามมาตรการไดอยางสะดวกและปฏบตงาย

สวนท 4 การปฏบตตอนกพราบและสงแวดลอม ค าแนะน า โปรดท าเครองหมาย ในชอง ใช ถาทานคดวาขอความนนเปนขอความททานปฏบตหรอกระท าจรง ท า

เครองหมาย ในชอง ไมใช ในขอททานคดวาทานไมไดท า และในกรณททานมาการเปลยนแปลงหลงจากมการระบาดของ

โรคไขหวดนกใหท าเครองหมาย มการเปลยนแปลง ค านยาม กรงนก หมายถง สถานททใชเลยงนกพราบ

การปฏบตตอนกพราบและสงแวดลอม ใช ไมใช

การปฏบต

ในชวงน มการ

เปลยนแปลง

หลงมการระบาด

ของโรคไขหวด

นก (กอนป 47)

1. ทานฝากผอนดแลนกพราบของทาน

2. ทานเปนผดแลนกพราบของทานดวยตวเอง


43








3. ทานเปนผรบดแลนกพราบใหผอนดวย

4. ทานจบนกพราบโดยตรง อยางสม าเสมอ

5. ทานจบนกพราบทกวน

6. ทานฝากผอนเลยงและทานกเขาไปสมผสกบนกพราบดวย

(ถาตอบใชโปรดระบความถตอสปดาห........................)

7. ทานไมเคยจบนกโดยตรงเลยโดยไมใสถงมอ

8. ทานท าความสะอาดมลของนกเอง

9. ทานใชมอเปลาจบนกพราบเปนหลกหรอสวนมาก

10. ทานเลยงนกพราบไวในบรเวณเดยวกบบานพกททานอาศยอย

11. ทานลางมอทกครงหลงสมผสนกพราบ สงขบถาย มล ทกครง

12. ทานขดขนกในกรงเลยงนกเปนประจ า

(ถาใชโปรดระบความถในการท าทก..................................../ครง)

13. ทานไมเคยท าความสะอาดกรงเลย

14. ทานใชน ายาฆาเชอท าความสะอาดกรงทกครง

(ถาใชโปรดระบความถในการท าทก.....................................................)

15. มฟารมหรอบานทเลยงนกพราบทอยในรศมจากบานทาน 1 กโลเมตร

16. กรงเลยงนกพราบอยใกลบอน า แองน าขนาดทมนกน า หรอนกปาบนเขามา

อาศย

17. นกพราบของทานมการน าเขามาจากตางประเทศดวย

18. นกพราบทน ามาจากตางประเทศ กอนน านกตวใหมเขามาทานในประเทศม

การตรวจโรคของนก ทกครงซงท าตามระเบยบของดานกกกนโรคสตวทก

ประการ (รวมทงตรวจไขหวดนก)

19. นกของทานน ามาจากกรงอนๆดวย

20. นกทน ามาจากกรงอน กอนน านกตวใหมเขามาทานมการตรวจโรคไขหวดนก

ทกครง

21. ทานน านกพราบของทานไปอยรวมกบนกพราบตวอนทไมใชของทาน (ตงแต


44








ชวงทมการระบาดของไขหวดนก ปลายป 2547 จนถงปจจบน)

22. ทานน านกไปแขงโดยการขออนญาตเคลอนยายสตวจากกรมปศสตวทกครง

23. ทานใชวคซนไขหวดนก

หากใชโปรดระบลกษณะหรอประเทศทผลต............................................

24. ทานใชวคซนปองกนโรคคอบด (นวคาสเซล) เสมอ

25. ทานใชยาบ ารงเพอปองกนโรคไขหวดนก

26. ทานเปลยนเครองแตงกายทกครงทนททมการสมผสนกพราบ

27. ทานอาบน าทนทหลกจากเลยงนกหรอท าความสะอาดกรงนกพราบ

28. ทานผสมวตามนใหนกกนทกวน

29. ทานน าน าจากบอหรอแหลงน าจากธรรมชาต เชน บอดน อางเกบน า ซงยงไม

มการบ าบดมากอน มาใชเลยงนก

30. ทานใชน าบรรจในขวด (น าโพลารส) ในการเลยงนก

31. ทานใชน าประปาในการเลยงนก

32. หากทานตอบวาไมใชในขอ 29-31 โปรดระบแหลงน าททานใชเลยงนก

...........................................................................................................

33. นกทตายทานจดการโดยฝง

34. นกทตายทานจดการโดยเผา

35. นกทตายทานจดการโดยทงถงขยะ

36. นกทตายทานจดการโดยวธอนทไมใชขอ 33-35 โปรดระบ

......................................................................................................

37. ทานใชอปกรณตางๆรวมกนระหวางกรงนกทเลยงนกพราบ

38. มเจาหนาทของรฐเขามาตรวจนกของทาน

(หากตอบวาใชกรณาระบความถในการเขามาตรวจ.................................)

39. มสตวแพทยเขามาตรวจสขภาพนกของทาน

(หากตอบวาใชกรณาระบความถในการเขามาตรวจ.................................)


45

ขอเสนอแนะ หรอขอแนะน าอนๆ (ถาม)

..........................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................

ขอขอบคณทกทานทกรณาตอบแบบสอบถามทกขอ

( คณะผวจย)


46

รปกจกรรม

ลกษณะการเลยงนกพราบทอยรวมกนจ านวนมาก

กรงเลยงนกและพนททเปนสดสวนส าหรบเลยงนกพราบแขงและอยบนดาดฟาบาน

ลกษณะภายในกรงเลยงทนกแขงจะอยรวมกนหลายตว


47

เทรนเนอรผดแลจะคอยเลยงดนกแขงและท าความสะอาดภายในกรงนกแขง

ลกษณะของกรงเลยงอกประเภทหนงทตงอยบนพนดนและแยกสดสวนการเลยง


48

ขวดน ายาท าความสะอาดทมการใชในการท าความสะอาดกรงเลยงประจ าสปดาห

การอาบน า โดยใสน าในอางน าไปไวในกรงเลยงและนกพราบจะลงอาบน าเองตามธรรมชาต

การฝกซอมนกโดยปลอยใหบนวนบนทองฟาเหนอในละแวกบานเรอนตนเองเปนประจ าทกวน


49

ภาพการฝกซอมบนเหนออาคารบานเรอนทเหนเปนประจ า

อปกรณถวยน าทใชใหน านกในแตละกรง น ามาผงแดดภายหลงลางท าความสะอาด

การตากขาวเปลอกใหแหงเพอใชส าหรบเลยงนกพราบ


50

อาหารนกพราบทผสมในกะละมงเพอรอน าไปเลยงประกอบดวย ขาวโพด ขาวเปลอก ถวแขก มลเลต ถวแดง เปนตน

ภาพขยายของอาหารนกพราบแขงทประกอบดวยเมลดธญพชนานาชนด

ถงแกสและหวเผาใชส าหรบเผาฆาเชอในบรเวณกรงนกทงภายในและภายนอก


51

ผออกปฏบตการเกบตวอยางและท าการบนทกประวต

การปายชองขบถาย (Cloacal Swab)ในนกพราบ

แสดงลกษณะการจบนกพราบแขงและการปายชองขบถาย


52

บางครงตองเขาไปในกรงนกพราบเพอเกบตวอยางโดยตรง

การเตรยมความพรอมทงผเกบตวอยาง cloacal swab และผบนทกขอมล

การสมภาษณผเลยงนกพราบแขงขน (1)


53

การสมภาษณเจาของและผเลยงนกพราบ (2)




54


สมดประจ ากรงนกพราบแขง ออกโดยกรมปศสตว

สมดประจ ากรงนกพราบ (ดานหนา) เพอการซอมและแขงขน


55

สมดประจ ากรงนกพราบ (ดานหลง) เพอการซอมและแขงขน

หนงสอทไดรบอนญาตใหขนยายนกพราบเพอการฝกซอมออกโดยปศสตวเขต หนาท 1


56



1 project)vph.vet.ku.ac.th/vph/งานวิจัย/ai... ·...

Documents