1. T.C. MLL ETM BAKANLIIMEGEP(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNNGLENDRLMES PROJES)GRAFK VE FOTORAFKTAP KAPAI TASARIMIANKARA 2007

2. Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller; Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr). Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeyerehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm,denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul veKurumlarnda uygulanmaya balanmtr. Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterliikazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir veyaplmas nerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir. rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulalabilirler. Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr. Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlndasatlamaz. 3. NDEKLERAIKLAMALAR ....................................................................................................................iiGR ....................................................................................................................................... 1RENME FAALYET 1 ................................................................................................... 31. KTAP KAPAI TASARIMI VE ZELLKLER............................................................. 3 1.1. Tanm ........................................................................................................................... 3 1.2. Grafik Sanatnda Yeri ve nemi................................................................................... 4 1.3. Kitap Kapa Tasarmnda Dikkat Edilecek Noktalar................................................... 6 1.4. Kitap Kapan Oluturan Grsel eler...................................................................... 7 1.5. llstrasyon.................................................................................................................... 81.5.1. Tanm.................................................................................................................... 81.5.2. llstrasyonun Resim ve Grafik Asndan nemi ................................................ 91.5.3. llstrasyonda Kullanlan Teknikler .................................................................... 10 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 12 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 14RENME FAALYET- 2 .................................................................................................. 172. KTAP KAPAI ESKZLER VE N ALIMALARI.................................................. 17 2.1. llstrasyonda Dikkat Edilecek Noktalar .................................................................... 17 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 20 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 24RENME FAALYET- 3 .................................................................................................. 273. BLGSAYARDA RESM LEME PROGRAMIYLA KAPAK TASARIMI ................ 27 3.1. Arka Plan Temizleme.................................................................................................. 273.1.1. Arka Plan Temizleme / Pen Tool ....................................................................... 273.1.2. Arka Plan Temizleme / Magic Wand ................................................................. 303.1.3. Arka Plan Temizleme ......................................................................................... 333.1.4. Arka Plan Temizleme / Extract .......................................................................... 35 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 39 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 39 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 51RENME FAALYET- 4 .................................................................................................. 544. RENK VE RENK AYRIMI ............................................................................................... 54 4.1. Renk ............................................................................................................................ 54 4.2. Ik............................................................................................................................... 55 4.3. Renk Ayrmna Gnderirken Nelere Dikkat Edilmeli?........................................... 57 UYGULAMALA FAALYET ......................................................................................... 58 UYGULAMALA FAALYET ......................................................................................... 58 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 60MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 62CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 67KAYNAKLAR....................................................................................................................... 71 i 4. AIKLAMALAR AIKLAMALARKOD 213GIM029ALANGrafik ve FotorafDAL/MESLEKGrafikerlikMODLN ADI Kitap KapaMODLN TANIMIGerekli ortam salandnda aitap kapan elle vebilgisayarla tasarlayabilme becerisinin kazandrldrenme materyalidir.SRE40/32+N KOULKartvizit, Antetli Kt ve Zarf Tasarm, Afi modlnalm olmak.YETERLKKitap kapa tasarlamakGenel AmaUygun ortam salandnda; kitap kapan elle vebilgisayarla tasarlayabileceksiniz.Amalar1. Mteri ama ve isteklerine uygun konuyu seebileceksiniz.MODLN AMACI 2. Konuya uygun renk seip kara kalem ve boyama teknikleriyle kompozisyon kurallarna uygun eskizi istenilen srede izebileceksiniz.3. Karar verilen eskizi uygun bilgisayarda istenilen srede gelitirerek orijinal haline getirebileceksiniz.4. Orijinal ve eskizin zelliklerini yazarak dzenli sunum dosyas hazrlayabileceksiniz.Bilgisayar, tarayc, yazc, izim masas, kl masa,ETM RETMamblem arivi CD leri, internet, dergi ve mecmualar,ORTAMLARI VEprojeksiyon, aydnlk ve pencereleri sola bakan geniDONANIMLARI sanatsal mimariye sahip snflar.Her faaliyet sonrasnda o faaliyetle ilgili deerlendirmesorular ile kendi kendinizi deerlendireceksiniz.LME VEretmen modl sonunda size lme arac (uygulama,DEERLENDRME soru-cevap) uygulayarak modl uygulamalar ilekazandnz bilgi ve becerileri lerek deerlendirecektir. ii 5. GR GRSevgili renci, Neden kitap, dergi alyorsunuz? Neye dayanarak kitap alyorsunuz? Size kitap aldran nedenleri syler misiniz? Neye bakarak, nelere dikkat ederek kitap alyorsunuz? Kitap almanzda belirleyici olanlar nelerdir? Kitap hakkndaki yazlar, eletirileri okuyarak alrm. Arkadalarmn nerisiyle alrm. Arkadamn kitabn alrm. Kitabn arka kapandaki yazy okuyarak almaya karar veririm. inde ok konuma izgisi varsa alrm. Kaln deilse, ince ise alrm. Yazarna gre alrm. Kafam boaltmak iin okurum. Aratrma yapmak iin alrm. Bazen hi dnmediim ama vitrine bakarken ya da belirli bir kitab almak iin kitapya gittiimde o an grdm bir kitab da alabiliyorum. Kitap kapana bakarak alrm. Kitap, dergi, bror kapa tasarm konusuna, bu sorular ve bu yantlarla balyoruz.nk o tasarm yapabilmeniz iin kitab okumanz gereklidir. Kitaplar bir ekilde mutlaka hayatmzda yer alyorlar. ncelii okullardaki derskitaplar alyor. Kitap okuma alkanlmz varsa kitap ve ktphaneler yer ediyoryaantmzda. Yollarda yrrken kitap vitrinleri elik edebiliyor, grdklerimizeEvimizde, odamzda en deerli can yoldamz olarak duruyorlar, deerli kitaplar.Sanat eitiminde, sz konusu olan birok neden vardr. Bunlardan ikisi; sanat eitimiyapacaklar iindir, dieri ise sanat tketecekler iin bilinlendirme adna yaplandr.Bir tasarmda ok nemli iki nve vardr. Biri ilevsellii, dieri estetiklii. Neyaparsanz yapnz bu ikisinin dengede olmas, n kouldur1 6. 2 7. RENME FAALYET 1RENME FAALYET 1 AMAUygun ortam salandnda; kitap kapann konusunu oluturabilecek veseebileceksiniz. ARATIRMA Bu faaliyet ncesinde yapmanz gereken ncelikli aratrmalar unlardr: Gnmzde ilginizi eken birka eit kitap ve dergi kapa inceleyiniz. Kapakta bulunan illstrasyon, fotoraf ve biimsel eleri inceleyiniz. Balk ve metinlere dikkat ediniz. Kitap srtndaki yaz ve bloklamaya dikkate ediniz. Kitap kapandaki tm elerin listesini karnz. Aratrma ilemleri iin internet ortam, ktphane, niversitelerin gzel sanatlar,tasarm ve grafik blmlerinden faydalannz. 1. KTAP KAPAI TASARIMI VE ZELLKLERHer insann bir yz olduu gibi kitap da bir yze, bir portreye sahiptir. Bu yz; iindeyazlanlarn, kitabn ruhunun yansmasdr. Daha dorusu yle olmaldr. O ehredebulunanlar, kitabn kimliini ele verecek balamda ele alnmaldr. O zaman ncelii kitabokutturmak olmaldr, o grntnn o yzn.Kitab sattrma ilevine sahip olmaldr, kapann tasarm. Hatta bir nevi yaameitimi olmaldr kitap dergi kapa, meraka hitap ederken. O halde ierikle biimilikisinin ok iyi dost olmalar gerekir.1.1. Tanm Kitap, dergi ve mecmualarn mfredatn yanstan, aklda kalc, vurgulu ve tasarmilkeleri ile meydana getirilen llstratif, biimsel ve grafiksel dzenlemelerdir. 3 8. 1.2. Grafik Sanatnda Yeri ve nemiOrta Asya da, slamiyet ncesi Trk kltrnde (zellikle Uygurlar da) duvar resmi resim minyatr sanat ok gelimiti ve resimli minyatrl kitaplar retiliyordu. Dinisebeplerle resimden uzaklama Osmanllar da ok keskin olmutur. Trk minyatr sanatBatnn bask resim sanatnn dou karl olarak gsterilebilirResim 1.1:"Gen Kadn" LEVN, 1710-1720 Yllar Aras, Kat zerine sulu boya TopkapSaray Mzesi Kitapl H.2164Seluklulardan Fatih Sultan Mehmet e kadar bir belirsizlik yaayan Trk kitapresimleme sanat, Fatih in Gentile Bellini ye portresini yaptrmasyla Trk minyatrsanatnda portre gelenei balar. Nigari de portre almalaryla tannan nemli minyatrsanatsdr. Osmanl minyatrlerinde halkn gnlk yaantlar, i hayat, elenceleri ok skkullanlan konulardr.4 9. Bu konular sk kullanan en nemli minyatr sanatlar Nakka Osman ve Levni dir.Levni nin resimlemeleri Lale Devri nin elenceleri, genel yaam, giyimi gibi konulardabilgi sahibi olmamza katkda bulunmaktadr. Ayrca Levni, Osmanl sultanlarnnportrelerini kapsayan gilsilename adl bir eserde resimlemitir. Ayrca bu dnemde Sinanbey, Nakka Hasan Paa, Nakka Kalender gibi minyatr sanatlar da ok saydaresimlemeler yapmlardr.15.yy. da yaam olan Mehmet Siyahkalem de Trk minyatr sanatnda nemli yeriolan Asyal bir sanatdr. Asya steplerinde doann sert koullaryla mcadele eden gebehalkn yaamndan kesitler sunan Siyahkalem in resimlerinde Antik a n etkisigrlmektedir.1730 da brahim Mteferrika tarafndan baslan Tarihi Hindi Garbi (Bat Hint ya daAmerika Tarihi) adl kitap Trk basmclk tarihinin ilk resimli kitab olma zelliinigstermektedir. inde 13 adet resim vardr.Trkiye Cumhuriyeti nin ilk yllarnda yayn hayat ile ilgili en nemli kltr olayharf devrimidir. zellikle eitim amal kitaplarda okumay kolaylatrmak, anlalr klmakve byk devlet kurulularnn almalarn halka duyurabilmek iin grafik rnlere vedolaysyla sanatlara gereksinim duyulmutur.1923 ylnda Galatasaray Lisesinde kendisinin ve Trk afiiliinin ilk sergisini aanhap Hulusi Grey, Cumhuriyet Dneminin ilk tasarmclarndandr. renimini MnihKunstgewerbe de Haymann atlyesinde gren hap Hulusi, afilerindeki salam desengcyle anlr.Bu dnemde Kenan Temizan, Atf Tuna, Mithat Ozar, Faruk Morel, Tark Uzmen,Yusuf Karaay ve Mashar Resmor grafik rnler veren dier sanatlardr. 1960 larda kitapresimlemelerinde bir gelime gzlenmektedir. Redhouse Yaynevi nin renkli resimli, zenledzenlenmi ve baslm kitaplar karma istei, gen sanatlarn ortaya kmasnda katkdabulunmutur. Bu dnemin baarl kitap izerleri, Mustafa Eremektar, Tan Oral, MehmetSnmez, smail Glge gibi sanatlardr.lk resimli kitap, 1964 ylnda Mustafa Eremektar tarafndan yaynlanan TembelKarakaan dr. Ressam, karikatrist ve izgi roman yapmcs olan Eremektar, Milliyetdergisi iin de Uzay ocuklarn izmekteydi. Abidin Dino, Nuri Aba, Nevzat Akoral,Orhan Peker ve Adnan Turan gibi usta ressamlar da ok sayda kitap resimlemesiyapmlardr. 5 10. Resim 1.2: Kitaplar1.3. Kitap Kapa Tasarmnda Dikkat Edilecek Noktalar Kitap dergi kapa; Aklda kalan, unutulmayan, anmsanveren Kitaba anlam veren Farkllk katan zgn ve arpc olan Merak ettiren Fark ettiren Kitaba gnderme yapan Akl megul eden, dndren Okuyucuya soru sorduran Bir sorgulamann balangc olmal, kapak tasarm Kitabn iinin iyi bir gstergesi olmal. Ama arpc bir ekilde Okuyucuya bir bak olmal, Bir pencere amal Sade, yaln olmal Kullanlan renkler sizi iine ekmeli. Amaca uygun olmal. Ekonomik olmal Kapak, ierikle ilikili olmal6 11. Grsel eler vurgulayc olmalTasarm btnlk gstermeliYaz ve grsellik arasnda denge kurulmal, tabii kendi ilerinde de.Yaplan resmin ve yaznn amaca uygunluu sz konusu olmalGrsel elere yeteri kadar yer verilmeliBoluklar etkili kullanlmalKapak tklm tklm doldurulmamalKitap kapanda kullanlacak bilgiler tam olmal: Kitabn ad, yazarn ad, yayn evinin adYaz karakterinin sade olmasna ve ok eitli olmamasna dikkat edilmeli. Doru olmal.n ve arka kapakta btnlk aranmal. Tutarllk gzetilmeli. Gerekirse ilikilendirilmeliKapan ilevsel olmas kadar, estetik olmasna da dikkat edilmeli.zgn, ilgi ekici, farkl olmas konusunda hassasiyet gsterilmeliKapak tasarm ile sayfa tasarm arasnda birliktelik kurulabilirKapak tasarmnda kullanlan yazlar okunakl olmal. nk ilevsel amal olarak orada bulunuyorlar, okuyucu perian etmek iin deil.Grsel eler, okuma akn engellememeli1.4. Kitap Kapan Oluturan Grsel elereriin sayfa dzeni ile ilikili olmas(Tasarmnn ierik ve sayfa tasarm ile biem anlay bakmndan tutarl olmas)Srt yazsnn yukardan aaya doru yazlmasKapak bilgilerine dikkat edilmesi (Kitabn kapanda ve srtnda yayn evi, yazar, kitap ad yazlm olmas. kapaktaise kapak bilgileri dnda kapak, sayfa tasarmcs ve resimleyenin yani tasarmcnnadlarnn bulunmas)Yaz karakterinin seimine dikkat edilmesi(Karmak bir etki yaratmamas iin kapakta ok eitli yaz karakterlerininkullanlmamas)n ve arka kapan bir btn olarak tasarlanmas(Kapan n, arka, ve srt ksmnn birlikte bir btnlk iinde, birbirleriyle ilikili vetutarl olarak dzenlenmesi)7 12. Kapan estetik ve albenili hazrlanmas(Kapak tasarmnda kullanlan grsel elerin, yazlarn ve dier elemanlarndzenlenmesinde estetik ve ilgi ekici, zgn bir biem anlayn yanstmas)1.5. llstrasyon1.5.1. Tanm Grsel iletiimin bir esi olan illstrasyon; balk, metin ve slogan gibi szelunsurlar grsel bir dille anlatan, betimleyen, yorumlayan veya bir mesaj iletmek, birkavram grselletirmek iin yaplan resimlerin tmdr. llstrasyonun aydnlatmak, ortayakoymak, betimlemek, tanmlamak, aklamak kavramlaryla ilgisini kurmak mmkndr.llstrasyonlar sipari edilerek yaratlrlar ve istenilen mesaj net bir ekilde izleyiciye iletmezorunluluklar vardr. Ayn zamanda illstrasyon, ona hayat veren illstratrn yorumudur.Ayn siparii alan farkl illstratrlerden her biri konuyu kendi grlerine greyorumlayarak sonuca ularlar.Resim 1. 3: Kitap- kapakta illstrasyon almas8 13. llstrasyon grafik tasarmn yaygn kullanlan aralarndan birisidir. Szlk anlamdaha ok resimleme olsa bile vard nokta bunun ok tesindedir. llstrasyonda genelliklemetin kullanlr. Metin mutlaka yazl olmak zorunda deildir. Yazl veya deil bir metninyarataca etkiyi yeniden kuran, o etkiyi arttran grsel malzeme illstrasyondur.llstrasyon; kimi zaman bir resim, bir fotoraf, kimi zaman bir renk lekesi, kimi zamantipografi, kimi zamansa bir boluk olarak karmza kabilir.1.5.2. llstrasyonun Resim ve Grafik Asndan nemillstrasyon sanata kadar inen bir grsel iletiim esidir. llstrasyon ncelikle resimsanatyla i ie gemi durumdadr. llstrasyonu resimden ayran zellik sipari edilmiolmas ve istenilen mesaj net bir ekilde izleyiciye iletme zorunluluudur. Resim sanatndaise bu byle deildir. Resim sanats istedii tarzda rn verir ve alcya ulapulamayaca kaygsn duymaz. Resim yoruma aktr. Herkes iin farkl eyler ifadeedebilir. llstrasyon ise bir durumu net, dramatik veya elenceli bir ekilde anlatr. Birmetni daha scak hale getirmek veya aklamak iin kullanlr. Belli bir yky, belli birtemay izgilerle daha fanteziye ekebiliyor olmas en gl yandr illstrasyonun. Resim 1.3: Kitap- kapakta illstrasyon almasReklam sektrnde illstrasyon fotoraftan, fotorafn icadndan evvel kullanlmayabalanmtr Fotorafn icadndan sonra, gereklie yaknl, uygunluu nedeniyle, fotorafkullanm hzla artsa da, bask tekniklerinin yetersizlii nedeniyle, fotoraflar kaznarakillstrasyonlap, izgi ve taramaya dklm, bask tekniine uygun hale getirilmitir.9 14. Fotorafn illstrasyon zerindeki etkisi ykc olmutur, yerine gemitir; dahagereki, daha canl, daha tanmlayc olmas nedeniyle Fakat fotoraf, giderek fotorafda bomaktadr. Hazr ariv, diabank fotoraflar gibi maliyeti dk hazr fotoraflar,yaratcl, arivlerdeki fotoraflarla snrlamakta ve reklam rnnn dzeyini sradanlnesiri haline getirmektedir.1.5.3. llstrasyonda Kullanlan Teknikler llstrasyonun bir sanat olarak kabul edilinceye kadar birok yntem ve tekniklerkullanlmtr. Bunlar gravr, tabask, porselen veya aa bask resimlerdir. Son yllardaboyama ve illstrasyon arasnda estetik standartlar asndan herhangi bir farkllk olmadanlalmtr.Kt, fra, maket ba, slayt projektr, cetveller, sabitletirici spreyler, seloteyp,katlarn yan sra kurun kalem ve kuru boya, mrekkep ve mrekkebi kullanlan aralar,keeli kalem ve marker kalem, sulu boya, anilin, guaj, akrilik, tempera boyalar ileillstrasyon almalarnda yararlanlacak almalar yaplmaktadr. Kolay ve bilgisayarteknikleri de unutulmamaldr.Kurun Kalem ve Kuru Boya TeknikleriKurun kalem en eski, en ucuz ve en yaygn izim ve yaz aracdr. Biim,kompozisyon aratrmalarnda, esnek alma olana salamann yan sra derecelerine grekontur, izim, ayrntlar da deiik sonular verirler. llstratrler de n izimlerdekullanrlar. Kuru boyada ve kurun kalem almalarnda benzer teknikler kullanlr. Kuru boyaistenilen renk deeri elde edilinceye kadar ayn yzey zerinde aama aama uygulanabilir.Kuru boyalar; taslaktan ok, illstrasyon almalar iin idealdir.Mrekkeple izim Teknikleriizgi ile yaplan illstrasyonlarda; tarama ucu ve rapido gibi aralardan yararlanlr.Sanatlarn temel malzemesi olan tarama ucu ile farkl izgiler elde edilir. Rapido; ilekalmaya elverili olmadndan taslak almalarnda tercih edilmez, buna karnnoktalama, izgi gibi illstrasyonlarda iyi sonu verir.Keeli Kalem ve Marker Teknikler Keeli kalem ve marker gnmzde kullanlan en yaygn taslak malzemeleridir. Hzlalmaya elverili olduklarndan zellikle reklam ve moda sektrnde tercih edilir. Ularkee ya da cam elyafndan yaplr, abuk kurur; kuruboya, toz pastel, guaj gibi malzemelerlebirlikte kullanlabilir.10 15. Sulu Boya ve Anilin Teknikleri Sulu boyalar tablet olarak ya da tpte bulunurlar. Saydam rtc olarak kullanlabilir.Sulu boyann en byk zellii, renklerin saydam ve canl kullanmdr. Boyamaya aktonlarla balanr, renkler gerekli blgelerde katmanlar halinde srlerek glendirilir ya dakoyulatrlr. Guaj ve Tempera Teknikleri Tempera, Paste Colour gibi adlarla anlan btn boya trleri guaj kategorisi iindeyer alr. Guaj suyla eritilerek inceltilir ve kuruduktan sonra suyla zlebilir. rtc zelliiolduu gibi sulandka sulu boya gibi kullanlr. Akrilik Boya TeknikleriAkrilik boya, illstratr tarafndan yaygn kullanlan, stn zelliklere sahip tekniktir.abuk kurur ve kuruduunda sudan etkilenmez. Sulu boya gibi saydam, guaj gibi rtc; yada yal boya gibi kaln tabakalar halinde kullanlabilir. Pskrtme Teknikler llstrasyon ve fotoraf almalarnda pskrtme tekniklerinden yararlanlan sv yada sonradan inceltilmi boyalar hava kompresrleri ya da sktrlm hava tpleri ile iki ve boyutlu yzeyler zerinde aktarmada kullanlan kalem ya da tabanca biimindekiaralardr.Gnmzde kullanlan illstrasyon tekniklerinde tasarmclar yaptklar almalarngrselliini artrmak, ifadeyi glendirmek iin kullanmlardr. 11 16. UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYETAadaki ilemleri tamamladnzda mteri ama ve isteklerine uygun konuyusemi olabileceksiniz. lem BasamaTavr nemli retim alan hedef kitlesi Hayatnznher D hedef kitlesi Kitapileilgilialannda insanlar ile Hedefler bilgileri alnz.ilikileri ok iyi Resimler, sembol ve iaretlerler lgili bilgileri kiiden/firmadan isteyiniz. Toplanan bilgileri okuyunuz ve nemli olan bilgileri not edin. Anahtarszckleri oluturunuz. Konuya ynelik Anahtar szckler ile ilgili aratrma yapnz. Aratrmacsemboller bulunuz. Anahtar szcklere uygun yaz fontuna karar veriniz. Kitab okuyunuz. Okumasanz bile iindekiler ksmn okuyup kitap hakknda bilgi sahibi olunuz. Verileridosyada Btn bilgi, resim. Sembol bir Dzenli toplaynz. dosyada toplaynz. Konuyakarar Kitap kapanda amalanan Kararl vekendine veriniz.en iyianlatan anahtar gvenen szcklere karar veriniz.12 17. RNEK UYGULAMAArkadam adl kitabn konu seimiArkada ile paylam, sevgi ve dostluu anlatan bir kitap iin kapak tasarmyapacaksnz. Bunun iin konu seiminde aadaki kriterleri yeterli gzlem ve aratrmayyaparak cevaplaynz.1- Arlkla Kullanlan RenklerKrmz, Beyaz arlkta2- Anahtar Szckler Arkadalk, sevgi, mutluluk3- Hedef Kitlesi ocuklar, genler ve gen kzlar4- D Hedef KitlesiOlgun yatakiler ve herkes5- BalkArkadam6- RenkScak ve Kontrast renkler arlkta kullanlmaldr.7- BiimKedi Resmi, ve llstratif dzenleme8- EbatStandart Roman boyu kitap olacak.9- Yazar ad-yaynevi adKendi adnz-kendi oluturduunuz yaynevi (Kerim Akyz-Kampanya yaynlar)10- Kompozisyon Kompozisyon sade olacak. Beyaz boluklar kullanlacak. Kedi resmi dekupe edilecekresmi dekupe edilecek. llstrasyon almas olacak. Arka kapakta arkadal en iyi anlatanbir paragraf yaz olacak.rnek uygulama faaliyetindeki tm bilgilerinizi bir dosyada saklaynz.13 18. LME VE DEERLENDRMELME VE DEERLENDRME Bu faaliyet ile ilgili hangi bilgileri kazandnz aadaki sorular cevaplayarakbelirleyiniz.A- OBJEKTF TESTLER (LME SORULARI)Aadaki sorular cevaplaynz.1.Kitap kapa nedir?2.Kitap kapanda nelere dikkat etmelisiniz? (5 tane dikkat edilecek husus)3.llstrasyon nedir?4.llstrasyon teknikleri nelerdir?5.llstrasyonu resimden ayran zellik nedir?Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz.DEERLENDRMECevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerekkendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnzsorularla ilgili konular faaliyete dnerek tekrar inceleyiniz.Tm sorulara doru cevap verdiyseniz dier faaliyete geiniz.14 19. UYGULAMALI TEST.. adl kitabn konu seimiHerhangi bir konuyu anlatan kitap iin kapak tasarm yapacaksnz. Bunun iin konuseiminde aadaki kriterleri yeterli gzem ve aratrmay yaparak cevaplaynz.1.Arlkla Kullanlan Renkler2.Anahtar Szckler3. Hedef Kitlesi4.D Hedef Kitlesi5.Balk6.Renk7.Biim8.EbatStandart Roman boyu kitap olacak.9.Yazar Ad-Yaynevi AdKendi adnz-kendi oluturduunuz yaynevi10. Kompozisyon 15 20. DEERLENDRME LE AIKLAMA: Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz becerileri EVET ve HAYIR kutucuklarna (X) iareti koyarak kontrol ediniz. Deerlendirme ltleriEvetHayr 1. Kitap ile ilgili bilgileri aldnz m? 2. Konuya ynelik aratrma yaptnz m? 3. Verileri dosyada topladnz m? 4. Konuya karar verdiniz mi?Aadaki kriterlere gre yukardaki almanz deerlendiriniz.DEERLENDRMEUygulama faaliyetinde kazandnz davranlarda iaretlediiniz EVET lerkazandz becerileri ortaya koyuyor. Hayr larnz iin ilgili faaliyetleri tekrarlaynz.Tamam Evet ise dier renme faaliyetine geiniz. 16 21. RENME FAALYET- 2 RENME FAALYET- 2 AMA Uygun ortam salandnda; kara kalem ve illstrasyon teknikleriyle kompozisyonkurallarna uygun kitap kapa eskizini istenilen srede izebileceksiniz.ARATIRMABu faaliyet ncesinde yapmanz gereken ncelikli aratrmalar unlardr:Deiik ebat ve trdeki kitap ve kapaklarn inceleyiniz.Aratrma ilemleri iin internet ve ktphane ortamn kullannz.2. KTAP KAPAI ESKZLER VE NALIMALARI2.1. llstrasyonda Dikkat Edilecek NoktalarBtnlk, resmin btn elemanlar arasndaki i ieliin salanmasdr. lgi ekicilii,vurguyu salamak ta ok nemlidir. Denge, formal ya da informal denge resimdesalanmaldr. Formal denge, resmin merkezinden izilen bir hayali izgi, sa ve solu eitolarak, ikiye blmektedir. nformal dengede, merkez vurgulanmadan resmin unsurlararasndaki salanan uyum demektir. Mekn Kavram dikkate alnmaldr ki, doru alglanma salanabilsin. Mekn, perspektifkavramyla i iedir. Doru alglama ve hatrlama orann salamak iin perspektifkurallarna uygunluk arttr. OranBtne ait paralarn birbiri arasndaki uygunluudur diyebiliriz. nsanlar resimleribtnden paraya doru alglar. Bu anlay alglamann temelinde yatar. Orann bilinliolarak bozulmas dikkati, belli yne ekmek iin kullanlabilir. Renk nsanlar genelde scak ve parlak renkleri severler. Resimlemede fazla ayrntl, konuyudatc bir renk armonisi kullanmamaya dikkat etmek gerekir. llstrasyonda ok fazla renkkullanm, renkleri bir araya getirirken yaplan uyum yanllklar, siyah, beyaz deerlerinindengeli kullanlmas, kitaplarn grnmn olumsuz ynde etkiler. 17 22. Sayfa Dzeni Sayfa dzeni grafiksel etki asndan, okuma ve alglama ynnden nemli biretkendir. llstrasyon boyutlarnn devaml ereveler iine alnmas hep ayn boyutlar iindemonoton bir grnm sunmas illstrasyonlarn hatal gerekletirilmesi okuma hzn daetkiler.eitli kaynaklarn illstrasyonlarn retimiyle ilgili eitli grlerine ramen, temelolarak hangi teknikle ya da ne ekilde yaplm olursa olsun, istenilen mesaj doru birekilde verebiliyor ve istenilen etkiyi salayabiliyor ise amacna ulam demektir. ekil 2.1: Serven adl dergi kapa eskiz almas18 23. ekil 2.1: Serven adl dergi kapa 19 24. UYGULAMA FAALYETUYGULAMA FAALYET Aadaki ilemleri tamamladnzda kara kalem ve boyama teknikleriyle vekompozisyon kurallarna uygun eskizi istenilen srede izebileceksiniz.LEM BASAMAKLARI izim aralarn hazrlaynz. Kuru boya, cetvel, kurun kalem, guaj boya, fra, su kab, silgi, bant, makas, Eskiz uygulanacak yzeyleri seiniz. A4 ve a3 ebadnda resim kd Eskiz uygulanacak yzeyleri izim masasna sabitleyiniz. Temiz ve dzenli alnz. Kara kalem teknii eskizi oturtacanz alan belirleyiniz. ll alnz. Roman boyu kitap ebadnda n ve arka kapak ile kitap srtnn grlecei alm cetvel yardmyla iziniz.)ekil 2.1: alma alann iziniz. 13.5cm X 19cm (roman boyutu kitap ebad) 20 25. Kara kalem teknii ile eskiz hazrlaynz.Standart kitap boyutu snrlar iine eskizinizi iziniz. ekil 2.2: Kara kalem teknii ile eskizinizi tamamlaynz.Kitap Kapan Oluturan eler Arlkla Kullanlan Renkler Anahtar Szckler Hedef Kitlesi D Hedef Kitlesi Balk Renk Biim Ebat Yazar Ad-Yaynevi Ad Kompozisyon Guaj boya teknii ile eskizinizi boyaynz 21 26. ekil 2.3: Kara kalem teknii ile eskizinizi tamamlaynz.Eskizin eksikliklerini kontrol ediniz. Setiiniz kitap kapa eskizinden eksiklikleri gideriniz. Eskizinizi kitap kapayaptran kurum ve kurulula paylaacanz dnerek ve sergi, benzeri sunumlarda dakullanabileceinizi de unutmadan paspartulaynz. 22 27. ekil 2.4: almanz paspartulaynz 23 28. LME VE DEERLENDRMELME VE DEERLENDRME Bu faaliyet ile ilgili hangi bilgileri kazandnz aadaki sorular cevaplayarakbelirleyiniz.B- OBJEKTF TESTLER (LME SORULARI)Aadaki sorular cevaplaynz.1.llstrasyonda dikkat edilecek noktalar nelerdi2.llstrasyon mekan kavramn aklaynz.3.llstrasyon oran kavramn aklaynz.4.llstrasyonda renk kavramn aklaynz.5.llstrasyonda sayfa dzeni kavramn aklaynz.Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz.DEERLENDRMECevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerekkendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnzsorularla ilgili konular faaliyete dnerek tekrar inceleyiniz.Tm sorulara doru cevap verdiyseniz dier faaliyete geiniz.24 29. UYGULAMALI TEST adl kitabn eskizini hazrlaynz. Bir nceki uygulamanzda konusunu setiiniz kitabnzn, ilem basamaklarna greeskiz almasn yapnz. izim aralarn hazrlaynz. Eskiz uygulanacak yzeyleri seiniz. Eskiz uygulanacak yzeyleri izim masasna sabitleyiniz. Karakalem teknii eskizi oturtacanz alan belirleyiniz. Karakalem teknii ile eskiz hazrlaynz. Seilen eskizi renklendiriniz. Eskizin eksikliklerini kontrol ediniz 25 30. DEERLENDRME LE AIKLAMA: Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz becerileri EVET ve HAYIR kutucuklarna (X) iareti koyarak kontrol ediniz. Gzlenecek Davranlar EvetHayr1. izim aralarn hazrladnz m?2. Eskiz uygulanacak yzeyleri setiniz mi?3. Eskiz uygulanacak yzeyleri izim masasna sabitlediniz mi?4. Karakalem teknii ile eskiz alann belirlediniz mi?5. Karakalem teknii ile eskizi hazrladnz m?6. Seilen eskizi renklendirdiniz mi?7. Eskizin eksikliklerini kontrol ettiniz mi?8. Eskizinizde kitap kapanda olmas gereken eleri kullandnz m?Aadaki ltleri gre yukardaki almanz deerlendiriniz.DEERLENDRMEUygulama faaliyetinde kazandnz davranlarda iaretlediiniz evet lerkazandz becerileri ortaya koyuyor. hayr larnz iin ilgili faaliyetleri tekrarlaynz.Tamam Evet ise dier renme faaliyetine geiniz. 26 31. RENME FAALYET- 3RENME FAALYET- 3 AMAUygun ortam salandnda; bilgisayarda resim ileme program ile eskizi orijinalalmaya dntrebileceksiniz.ARATIRMA Bu faaliyet ncesinde yapmanz gereken ncelikli aratrmalar unlardr: llstrasyon, fotoraf ve grafik arlkl kitap kapa rneklerini inceleyiniz. Aratrma ilemleri iin internet ortamn kullannz. 3. BLGSAYARDA RESM LEME PROGRAMIYLA KAPAK TASARIMI3.1. Arka Plan Temizleme3.1.1. Arka Plan Temizleme / Pen Tool almaya balamadan, her zaman nce resmi inceleyiniz. 27 32. Resim 3.1: Arka plan lem basamaklar-1Resimden iki kavunu karmamz gerekiyor. Resmi inceliyoruz. Arka plan kark ve sememiz gereken paralar net olduu iin, en mantkl semearac Pen Tool olarak grnyor. Resim 3.2. Arka plan ilem basamaklar-2 Resimdeki gereken parann evresini Pen Tool u kullanarak dnn. Balangnoktasn imajn dz hatlarndan biri olarak semeniz, path i bitirdiiniz zaman o ksmdabir sorun olmasn engeller.28 33. Resim 3.3: Arka plan ilem basamaklar-3izdiiniz bir nesnenin Path i bitince, Path kaydeder ve seililikten karrsanz,ayn resim zerindeki dier nesneyi seerken yeni bir work Path alr. iniz bitince onu dakaydedersiniz. Yukardaki rnekteki 1 ve 2 numaral Pathler byle hazrland. Pathi seililikten karmadan devam ederseniz tm izdikleriniz ayn yerde toplanr.Hangisini yapacanza kendiniz karar vereceksiniz. altnz iin durumuna gre buayrnt iinize yarayabilir.Ctrl (ya da Mac.elma tuunu) basl tutarken pathin zerine tklarsanz, resminzerinde seili alann olutuunu grrsnz. Hemen tklarsanz iini silersiniz.Select/Inverse seili alann dn semenizi salar. Path in seili olmamasna dikkat ediniz,yoksa o silinir. Resim 3.4: Arka plan ilem basamaklar-4Dn sildiiniz paralar istediiniz gibi dzenleyebilirsiniz. Glge eklemeniz iyiolur.29 34. 3.1.2. Arka Plan Temizleme / Magic Wand almaya balamadan, her zaman nce resmi inceleyiniz. Resim 3.5: Arka plan ilem basamaklar-1Taba imenlerin zerinden kaldrp masaya koymamz gerekiyor. Resmin genelyapsn inceliyoruz. Resim 3.6: Arka plan ilem basamaklar-2 Tabak bizim iin ok net bir seme alan salyor. Bu durumda Magic Wand en uygunara 30 35. Resim 3.7: Arka plan ilem basamaklar-3Tabaa tkladmzda seilen alan save selection araclyla alfa kanal olarakkaydediniz. inde istemediimiz paralar var. Dnda da olsayd ikisinden birinitemizlememiz gerekecekti. Ama taban d bize net bir seim alan oluturduu iiniindeki portakal dilimi paralarn silmeye uramann anlam yok. nk nasl olsa bu alfakanaln iimiz bitince silip atacaz.Aada sa ve soldaki paralar inceleyin. 1. resimdeki taban evresindekiimenlerden etkilendii iin biraz trtkl. Bunu seerek resmin dn sildiimizde krkparalar grnyor. Resimde ise, Blur more filtresi kullanarak kanal biraz yumuattk. Taban dnMagic Wandla seip silersek daha iyi bir sonu alyoruz.31 36. Resim 3.8: Arka plan ilem basamaklar-4Portakal taban masaya koyduk.Resim 3.9: Arka plan ilem basamaklar-532 37. 3.1.3. Arka Plan TemizlemeMagnetic Lasoalmaya balamadan, her zaman nce resmi inceleyiniz.Brtleni zeminden ve yapraklardan ayracaz. Resme bakyoruz, zemin ak renk,yapraklar ile seeceimiz ksm zt renkler, bu yzden iimiz kolay. nk Magnetic Lasso,ak koyuya ve renge kontrastlna duyarl bir ara. Yapacanz ey, arac seip, birnoktaya tklayarak balayp, seeceiniz ksmn evresinde fareniz ile dolamaya balamak.Gereken yerler olursa oraya tekrar tklayp, tklamalarla devam edebilirsiniz., Gerekenyerlerde farenizi dolatrmaya devam edersiniz.Resim 3.10: Arka plan ilem plan ilem basamaklar 33 38. Resim 3.11: Arka plan ilem basamaklar-2 Balang noktanzn stne gelince tekrar tklayarak ilemi bitirirsiniz. Seili alannzhemen oluur. Select/Invers ile dn seip silebilirsiniz.Resim 3.12: Arka plan ilem basamaklar-3Resim 3.13: Arka plan ilem basamaklar-434 39. 3.1.4. Arka Plan Temizleme / ExtractResim 3.14: Arka plan ilem basamaklar-1 Extract Zemini temizlemenin yollarndan birisi. Filter mensnden ulaabilirsiniz. 35 40. Resmin zelliine ve bytme oranna gre bir fra bykl belirleyin.Olabildiince bytr ve kk bir fra seerseniz daha titiz bir alma yapabilirsiniz.Background layer nde iseniz bunu deitirdii (layer 1 olarak) ve zemini tmyle yok ettiiiin, gerekme ihtimaline karlk, layer nzn bir kopyasn alp onun stnde alsanz iyiolur. Resmin tmnn evresini kalem ile izin. yanllkla semeniz gereken yeretaarsanz, silgi ile silebilirsiniz.Resim 3.15: Arka plan ilem basamaklar-2 iniz bitince, kova simgesine tklayp seeceiniz alana tklayn. i dolacaktr. Buaamada Ok butonunun aktif olduunu da greceksiniz. Ok deyiniz ve knz.36 41. Resim 3.16: Arka plan ilem basamaklar-3ster zeminsiz kullannz, ister baka bir zemine yerletiriniz.37 42. Resim 3.17: Arka plan ilem basamaklar-4 38 43. UYGULAMA FAALYETUYGULAMA FAALYET Aadaki ilemleri tamamladnzda, bilgisayarda resim ileme programyla eskizinihazrladnz kitap kapana bakarak orijinal kitap kapa tasarm yapabileceksiniz.LEM BASAMAKLARIGrsel eleri bilgisayara aktarnz. Kullanacanz hazr resim, fotoraf ve benzeri biimleri elektronik ortamdan(internet, CD, bellek) ya da bilgisayar d dokmanlar bilgisayara bir tarayc vastasylataratarak (Scan etmek) bir klasrde toplaynz. Resim 3.18: Klasrde grsel eleri bir araya toplaynz.39 44. Resim ileme programnda yeni dosya anz. Resim ileme programnda file mensnden new komutunu kullanarak belge anz.Ve yeni belgede kitap kapanzn ebat ve niceliksel deerlerini giriniz.Resim 3.19: Kitap kapa lsne gre yeni dosya anz.A4 yatay dnelim. Yani: eni297mm, boyu 210mm 40 45. alma alann belirleyiniz.Resim 3.20: Cetveli anzAtnz sayfada n kapak, srt ve arka kapan yerlerini Cetvel (Rulers) ve zgara(Gide) kullanarak belirleyiniz. 41 46. Layerleri (katmanlar ) anz. Birka tane layer anz. Resim 3.21: Birka tane layer (Katman) anz42 47. Cetvel ve zgaray kullannz.Atnz kdn eni 297 mm, boyu ise 210 mm dir. Standart roman boyu kitapls, tek kapak iin en 135 mm boy 190 mm dir. Srt kalnln ise sayfa adedi ve ktgramajna gre bask ncesinde belirlenir. Bunu siz 10mm olarak dnnz. Bu durumdaResim ileme programnda atnz A4 yatay alan kitap kapanza gre optimize ediniz. Resim 3.22: Izgara (Guide) ve cetvel (Rulers) kullanm Mouse un sol dmesi ile cetvelinizin zerine ift tklaynz ve cetvelinizin lbirimini ayarlaynz. Mouse unuzun sol dmesi ile cetvelin zerine gelip tek tklaynz veelinizi ekmeden mouse u sayfada cetvel yardm ile istediiniz uzakla getiriniz vebraknz. Greceksiniz ki, bir izgi mouse ile beraber hareket etmektedir. En ve boyzgaralarn yerletirirken bu metodu kullannz. Kitap arka kapa Kitap srt Cetvel hizalama Cetvel ve zgara kullanma Kitap n kapa43 48. Grsel eleri sayfaya aktarnz.Fotoraf ve yaynevi logosunu taynz. Resim 3.23: Fotoraf ve logoyu n kapaa yerletiriniz. 44 49. Fotoraflarn arka plann temizleyiniz. Arka plan temizleme aralarndan size uygun olan ile kedileri fotorafn btnndendekupe yntemi ile ayrnz. Arka plan siliniz. Resim 3.24: Arka plan temizleme aralarndan Extract komutunu kullannz 45 50. Resim 3.25: Hafif imen artklarnn da grsel katksn tartnz.Balklar yerletiriniz.Kitap adn ve yaynevi logolarn yerletiriniz.Balklara Color/Swatches/Styles Paletinden stiller uygulaynz.Resim 3.26: Balk ve logoyu yerletiriniz46 51. Yazlar biimlendiriniz. Yazlarnz seili iken ara zellik ubuundaki Warp Text komutunu kullanarakyazlarnz biimlendiriniz. Resim 3.27: Yazlarnz biimlendiriniz.47 52. Yazlar ve biimleri deforme ediniz. Yn, ebat, perspektif gibi deiiklik yaparken yaz ya da biimin olduu layer iseiniz. Edit mensnden Free Transform komutunu kullannz.Resim 3.28: Free Transform komutu ile perspektif kolaylar48 53. Biimlerde istenmeyen yerleri temizleyiniz. Eraser Tool aracn kullanarak istediiniz resmin ya da biimin herhangi bir yerinisilebilirsiniz.Resim 3.29: Eraser tool arac ile resmin alt ksmn siliniz49 54. Yaz ile resim ilikisi kurunuz.Alt ksmn temizlediiniz resmin stne bal srkleyiniz. Resim 3.30: Yaz Resim ilikisi Belgeyi kaydediniz.Belgeyi File mensnden save as komutunu kullanarak farkl formatlarda kaydediniz.Orijinal almanz JPEG, EPS, TFF, PSD biimlerinde kaydediniz.JPEG : Btn bilgisayarlarda almanzn grntlenmesini salamak iin JPEGformatnda kayt yapnz.EPS : Bask ncesi birimlerde almanzn baskya hazrlanmasn salamak iinEPS formatnda kayt yapnz.TFF : Dier vektrel ve resim ileme programlarnda da almanz devamettirme ihtiyacn dnerek yksek kalitedeki TFF formatnda kayt yapnz.PSD: almanzda her trl deiiklii yapmak iin tekrar resim ilemeprogramnda alabileceiniz PSD formatnda kayt yapnz.50 55. LME VE DEERLENDRMELME VE DEERLENDRME Bu faaliyet ile ilgili hangi bilgileri kazandnz aadaki sorular cevaplayarakbelirleyiniz.C- OBJEKTF TESTLER (LME SORULARI)Aadaki sorular cevaplaynz.1.Resim leme programnda arka plan temizleme aralarndan drdn saynz.2.Pen arac ile arka plan temizlemeyi anlatnz.3.Magnetic Laso arac ile arka plan temizlemeyi anlatnz.4.Magic Wand arac ile arka plan temizlemeyi anlatnz.5.Extract komutu ile arka plan temizlemeyi anlatnz.Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz.DEERLENDRMECevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerekkendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnzsorularla ilgili konular faaliyete dnerek tekrar inceleyiniz.Tm sorulara doru cevap verdiyseniz dier faaliyete geiniz.51 56. UYGULAMALI TEST Bilgisayarda resim ileme programyla, eskizini hazrladnz .. adl kitap kapana bakarak orijinal kitap kapa hazrlaynz. Aadaki lem Basamaklarna Dikkat Ediniz.LEM BASAMAKLARI Grsel eleri bilgisayara aktarnz. Resim ileme programnda yeni dosya anz. alma alann belirleyiniz. Layerleri (katmanlar anz). Cetvel ve zgaray kullannz. Grsel eleri sayfaya aktarnz. Fotoraflarn arka plann temizleyiniz (gerekiyorsa). Balklar yerletiriniz. Yazlar biimlendiriniz. Yazlar ve biimleri deforme ediniz (gerekiyorsa). Biimlerde istenmeyen yerleri temizleyiniz (gerekiyorsa). Yaz ile resim ilikisi kurunuz (gerekiyorsa). Belgeyi kaydediniz.52 57. DEERLENDRME LE AIKLAMA: Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz becerileri EVET ve HAYIR kutucuklarna (X) iareti koyarak kontrol ediniz. Deerlendirme ltleri Evet Hayr 1. Grsel eleri bilgisayara aktardnz m? 2. Resim ileme programnda yeni dosya atnz m? 3. alma alann belirlediniz mi? 4. Layerleri (katmanlar) atnz m? 5. Cetvel ve zgaray kullandnz m? 6. Grsel eleri sayfaya aktardnz m? 7. Fotoraflarn arka plann temizlediniz mi? 8. Balklar yerletirdiniz mi? 9. Yazlar biimlendirdiniz mi? 10. Yazlar ve biimleri deforme ettiniz mi? 11. Biimlerde istenmeyen yerleri temizlediniz mi? 12. Yaz ile resim ilikisi kurdunuz mu? 13. Belgeyi kaydettiniz mi?Aadaki ltlere gre yukardaki almanz deerlendiriniz.DEERLENDRME Uygulama faaliyetinde kazandnz davranlarda iaretlediiniz Evet ler kazandzbecerileri ortaya koyuyor. Hayr larnz iin ilgili faaliyetleri tekrarlaynz. Tamam Evet ise dier renme faaliyetine geiniz. 53 58. RENME FAALYET- 4 RENME FAALYET- 4AMA RENME Uygun ortam salandnda; orijinal ve eskize ait dzenli sunum dosyashazrlayabileceksiniz. ARATIRMABu faaliyet ncesinde yapmanz gereken ncelikli aratrmalar unlardr: Kitap kapa sunum rnekleri inceleyiniz. Aratrma ilemleri iin internet ortamn, ktphanelerin, niversitelerin grafikblmlerini kullanabilirsiniz.4. RENK VE RENK AYRIMI4.1. Renk Renk n meydana getirdii fiziksel bir olgudur. Birazda psikolojik bir etkisi vardr.In farkllamas bize farkl alglamalar yarattndan, gelen k kaynann yaps, geiren veya yanstan malzemenin yaps ve alglayan gzmz olduu iin deikenlikleriierebilir.Yani yanlabiliriz. Bunun iin renk nedir sorusuna bir yerden balamak gerekirse renkktr yant verilebilir.In olmad yerde ne gzmzn nede malzemelerin renkleri vardr. Yani her yerkaranlk ve buna taktmz ad ise siyahtr. Ik olmad iin malzemelerin renklerigrlemiyor, aslnda varlar demek sonu gelmez bir felsefi tartma iine girmek demektir.Bu yzden bunu basite ifade etmek gerekirse n olmad yerde renk olmaz. Ik eittirRenk olarak tanmlayabiliriz. Buna basit bir rnek verelim. Gn ndan tecrit edilmi bir odada, Beyaz bir kdamavi spot ile aydnlattmzda mavi gzkr. Malzememizin mavi gzkmesinisalayan mavi spot dr, aslnda kdmz beyazdr. Kdmz mavi yapan niindeki mavi kanaln aydnlatmasdr. Yani n iindeki renk spektrumunun maviblmdr. Bir malzemeyi hangi renkle greceimiz onu aydnlatan k kaynann rengiyledeiir.Eer evremizde grdmz maddelerin aydnlatlmas gn (gne ) ileoluyorsa gzmzn geirdii evrim sonucunda, gn nn iindeki spektrumun renkbantlarn emen (asorbe eden), ememediini (asorbe edemedii) yanstt renk kodunugrrz.54 59. 4.2. IkIk nedir, herhangi bir kaynaktan yaylan, iinde farkl renklerin yaklak olarak eitkarm ile meydana gelen bir enerji biimidir. Homojen deildir.Bizi ilgilendiren onun iinde barndrd renkler olduundan, bu yaylma veyaaydnlatma sresinde, aydnlatt malzemenin zerine arpp, k kayna iindeki hangirenklerin o malzeme tarafndan emilip hangisinin geri yansttdr. Geri yansyan renk malzemenin rengini oluturur. rnein malzememiz n iindekitm renkleri emip yanstmazsa siyah olarak alglarz. Tersi olursa, yani tm geriyanstrsa beyaz olarak alglarz. Veya sadece maviyi yanstrsa mavi olarak alglarz.Ksaca doada var olan her ey emip yanstt oranda renklidir.Resim 4.1: RenkBuna gre temel kabul edilen 3 renk modeli vardr. Bunlar LAB, RGB, CMYK vebunlara ait renk bilgilerini ieren HSL.Bu modellere ek olarak bask ortamlarnda kullanlan, Pantone (spot), Tire (Bipmap veGrayScale), Dublex (Duaton) biimlerdir. LAB model doada var olan renklerin gzlegrlebilen en geni alann lmeye yarayan uluslararas bir l standarddr. Bu yollarenkleri lebilir ve kodlayabiliriz.RGB, llebilen renklerin bask ortamna tamada filtre grevi grerek, renklerinkanallara ayrlmas iini stlenir. CMYK ise kanallarna ayrlm bu renkleri, bask ortamnatamak iin tekrar kanallara ayrma iini stlenir. Bugn bask ortamlarnda standart olarakkabul gren prosess diye adlandrlan CMYK sistemi, ok byk olmasa da llebilenrenklerin aktarm srasnda kayplara urar. llebilen renkler RGB ile elde edildiindekayba urar. CMYK ya dntrlnce ikinci bir kayba urar. 55 60. Resim 4.2: CMYK-RGB ilikisiRGB parlak ve floresan renkleri grr. CMYK ise bu renkleri gremez.56 61. 4.3. Renk Ayrmna Gnderirken Nelere Dikkat Edilmeli?(4 renk standart iler iin)1) Resimler Tasarmda kullandmz grntler TIFF veya EPS, 300 ppi ve CMYK olmal.lerinde path veya alfa kanal (eer masking istenmiyorsa) kullanlmsa, bunlar silinmelidir.2) YazlarYazlarn tm path e evrilmi olmal. (Freehand: Convert-to-Paths, Illustrator:Create Outlines, Corel: Convert-to-Curves)3) Trm & Cross Tasarmdaki kesim yerleri (trim) siyah, filmleri aktrmak iin kullanlan crosslarRegistration olmal. Ayrca kesim yerleri iin tasarmn kenarnda en az 0,5 cm lik paybraklmal.4) Krm YerleriTasarmda krm varsa bunlarn hizalar kontrol edilmelidir.5) OverprntVektrel programlarda %100 siyah renkler genelde otomatik olarak overprint dir.Fakat baz durumlarda siyah olarak yazldktan sonra path e evrildikten sonra baka birrenk verilen yazlar, hala overprint zellii tarlar, bunlarn kontrol edilip gereksizoverprintlerinin kaldrlmas gerekmektedir. 57 62. UYGULAMALA FAALYET UYGULAMALA FAALYETAadaki ilemleri tamamladnzda, eskiz ve orijinal kitap kapa sunumuyapabileceksiniz.LEM BASAMAKLARI Orijinalin renkli yazcdan ktsn alnz. Renkli yazcnza A4 ya da A3 ebadnda kaliteli fotoraf kd koyunuz. Resim ileme programnda File mensnden Print komutunu seiniz. Yazc ayarlarnda kullandnz sayfa ebadn (A4/A3) doru giriniz. Bask rezolasyonunu yksek tutunuz. Yazcnn kdn kenarlarndan belli llerde ieride bask yapacanunutmaynz. Unutmaynz bu bir sunum kts olacaktr. almanz kda fitleyerek k alabilirsiniz. Boyadnz eskizin paspartusunu kontrol ediniz.Eskiz almasnda neticelendirip guaj boya ile boyadnz eskizi paspartularken gzden kardnz eyler olabilir:Tam boyalarFra izleriYaptrc artklarKesim hatalarAsetat ile kaplamaEskizin adUnutmayn! Paspartulu ve sonlandrlm kitap kapa tasarmnz hemmterinize sunacaksnz. Hem de sergi, fuar ve benzeri sanatsal etkinliklerde dekullanabileceksiniz. Orijinal almay CD ye kaydediniz.Orijinal almanz JPEG, EPS, TFF, PSD biimlerinde kaydediniz.JPEG: Btn bilgisayarlarda almanzn grntlenmesini salamak iin JPEG formatnda kayt yapnz. 58 63. EPS : Bask ncesi birimlerde almanzn baskya hazrlanmasnsalamak iin EPS formatnda kayt yapnz. TFF : Dier vektrel ve resim ileme programlarnda da almanzdevam ettirme ihtiyacn dnerek yksek kalitedeki TFF formatndakayt yapnz. PSD : almanzda her trl deiiklii yapmak iin tekrar resim ilemeprogramnda alabileceiniz PSD formatnda kayt yapnz.Yukardaki belge kayt trlerinin nasl yaplacan Afi modlnde renmeFaaliyeti-3 ten tekrar ediniz. Drt farkl formatta kaydettiiniz dosyalar bo CD nize kopyalaynz. Sunum dosyasn hazrlaynz. Fy iinde Kitap kapa iin aldnz ve oluturduunuz brif (Bilgilendirme)dosyasn bulundurunuz. Kitap kapa eskizlerini bulundurunuz. Guaj boya teknii ile boyanm ve paspartulanm kitap kapa tasarmnbulundurunuz. Yazcdan fotoraf kdna aldnz kty bulundurunuz. JPEG formatnda kaytl CD yi bulundurunuz. Bask ilemini mteriniz stlenmi ise EPS, TFF ve PSD formatndakaytl CD yi de bulundurunuz. Orijinali Onaylatnz. Mterinize sunduunuz kapak tasarm sunum dosyasndan sonra; Fikir alveriinde bulununuz. Ortak noktaya varnz. Orijinal almann onaylanmasn bekleyiniz. Onaylanan almay bir sonraki adm olan bask ncesi birime ulatrnz. Onaylanmam almadaki eksik ya da fazla ynleri not ediniz. Tekrar almaya baladysanz daha nce takip ettiiniz ilembasamaklarna eksik ya da fazla grlen ksmdan tekrar balaynz.59 64. LME VE DEERLENDRMELME VE DEERLENDRME Bu faaliyet ile ilgili hangi bilgileri kazandnz aadaki sorular cevaplayarakbelirleyiniz.LME VE DEERLENDRMED- OBJEKTF TESTLER (LME SORULARI)Aadaki sorular cevaplaynz.1.Renk nedir?2.Ik nedir?3.CMYK nedir?4.RGB nedir?5.Renk ayrmnda nelere dikkat edilmelidir?Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz.DEERLENDRMECevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerekkendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnzsorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrar inceleyinizTm sorulara doru cevap verdiyseniz dier faaliyete geiniz.60 65. UYGULAMALI TEST..adl kitap kapa tasarmnzn sunumunu yapnz.Aadaki ilem basamaklarna dikkat ediniz.1.Orijinalin renkli yazcdan ktsn alnz.2.Boyadnz eskizin paspartusunu kontrol ediniz.3.Orijinal almay CD ye kaydediniz.4.Sunum dosyasn hazrlaynz.DEERLENDRME LEAadaki ltleri gre yukardaki almanz deerlendiriniz. AIKLAMA: Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz becerileri EVET ve HAYIR kutucuklarna (X) iareti koyarak kontrol ediniz. Deerlendirme ltleri Evet Hayr 1. Orijinalin renkli yazcdan ktsn aldnz m? 2. Boyadnz eskizin paspartusunu kontrol ettiniz mi? 3. Orijinal almay CD ye kaydettiniz mi? 4. Sunum dosyasn hazrladnz m? 5. Orijinali onaylattnz m?DEERLENDRMEUygulama faaliyetinde kazandnz davranlarda iaretlediiniz Evet lerkazandz m becerileri ortaya koyuyor. Hayr larnz iin ilgili faaliyetleri tekrarlaynz.Tamam Evet ise modl deerlendirmeye geiniz. 61 66. MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRME Bu modl ile ilgili hangi bilgileri kazandnz aadaki sorular cevaplayarakbelirleyiniz.E- OBJEKTF TESTLER (OKTAN SEMEL SORULAR)Aadakilerden doru olan kk iaretleyiniz.1.Aadakilerden hangisi bir illstrasyon teknii deildir?A) Pskrtme boya tekniiB) Guaj boya tekniiC) Sulu boya tekniiD) sellozik boya teknii2.Aadakilerden hangisini kitap kapa yapmaz?A) Kitaba gnderme yapanB) Akl megul eden, dndrenC) Okuyucuya soru sorduranD) Youn grsel eler ieren3.Trk basmclk tarihinin ilk resimli kitab hangisidir?A) Tarihi Hindi GarbiB) HindiC) Garbul HinduD) Garib-i Hidi4.Trkiye de lk resimli kitap kim tarafndan yaynlanmtr?A) Abidin DinoB) Nuri AbaC) Mustafa EremektarD) Nevzat Akoral5.Orijinal almay, bask ncesi birimine sunarken bilgisayar ortamndaki hangi dosyaformatnda vermemeliyiz?A) PngB) EPSC) TiffD) PsdDEERLENDRMECevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerekkendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnzsorularla ilgili konular faaliyete dnerek tekrar inceleyiniz.Tm sorulara doru cevap verdiyseniz bir sonraki modle geiniz.62 67. PERFORMANS TEST (YETERLK LME)Eitim, biliim, salk, evre veya insan konularndan herhangi birini arpc birekilde vurgulayan KTAP KAPAI hazrlaynz. Konuyu seiniz. Arlkla kullanlan renkler Anahtar szckler hedef kitlesi-d hedef kitlesi Balk Renk Biim Ebat Yazar ad-yaynevi ad Kompozisyon Eskiz hazrlaynz. izim aralarn hazrlaynz. Eskiz uygulanacak yzeyleri seiniz. Eskiz uygulanacak yzeyleri izim masasna sabitleyiniz. Karakalem teknii eskizi oturtacanz alan belirleyiniz. Karakalem teknii ile eskiz hazrlaynz. Seilen eskizi renklendiriniz. Eskizin eksikliklerini kontrol ediniz.63 68. Resim ileme programnda orijinal kitap kapa hazrlaynz.Grsel eleri bilgisayara aktarnz.Resim ileme programnda yeni dosya anz.alma alann belirleyiniz.Layerleri (katmanlar) anz.Cetvel ve zgaray kullannz.Grsel eleri sayfaya aktarnz.Fotoraflarn arka plann temizleyiniz.Balklar yerletiriniz.Yazlar biimlendiriniz.Yazlar ve biimleri deforme ediniz.Biimlerde istenmeyen yerleri temizleyiniz.Yaz ile resim ilikisi kurunuz.Belgeyi kaydediniz. Kitap kapa sunumunu yapnz.Orijinalin renkli yazcdan ktsn alnz.Boyadnz eskizin paspartusunu kontrol ediniz.Orijinal almay CD ye kaydediniz.Sunum dosyasn hazrlaynz.Orijinali onaylatnz. 64 69. DEERLENDRME LE Yukarda yaptnz rnek uygulama ile Modl ile kazandnz yeterlii leceksiniz.Bu uygulamay aadaki kriterlere gre deerlendiriniz. Aklama: Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz becerileri EVET ve HAYIR kutucuklarna (X) iareti koyarak kontrol ediniz. Deerlendirme ltleriEvet Hayr 1. Kitap ile ilgili bilgileri aldnz m? 2. Konuya ynelik aratrma yaptnz m? 3. Verileri dosyada topladnz m? 4. Konuya karar verdiniz mi? 5. izim aralarn hazrladnz m? 6. Eskiz uygulanacak yzeyleri setiniz mi? 7. Eskiz uygulanacak yzeyleri izim masasna sabitlediniz mi? 8. Karakalem teknii ile eskiz alann belirlediniz mi? 9. Karakalem teknii ile eskizi hazrladnz m? 10. Seilen eskizi renklendirdiniz mi? 11. Eskizin eksikliklerini kontrol ettiniz mi? 12. Eskizinizde kitap kapanda olmas gereken eleri kullandnz m? 13. Grsel eleri bilgisayara aktardnz m? 14. Resim ileme programnda yeni dosya atnz m? 15. alma alann belirlediniz mi? 16. Layerleri (katmanlar) atnz m? 17. Cetvel ve zgaray kullandnz m? 18. Grsel eleri sayfaya aktardnz m? 19. Fotoraflarn arka plann temizlediniz mi? 20. Balklar yerletirdiniz mi? 21. Yazlar biimlendirdiniz mi? 22. Yazlar ve biimleri deforme ettiniz mi? 23. Biimlerde istenmeyen yerleri temizlediniz mi? 24. Yaz ile resim ilikisi kurdunuz mu? 25. Belgeyi kaydettiniz mi? 26. Orijinalin renkli yazcdan ktsn aldnz m?65 70. 27. Boyadnz eskizin paspartusunu kontrol ettiniz mi? 28. Orijinal almay CD ye kaydettiniz mi? 29. Sunum dosyasn hazrladnz m? 30. Orijinali onaylattnz m?DEERLENDRME Bu uygulama ile kazandnz davranlarda iaretlediiniz Evet ler kazandnzbecerileri ortaya koyuyor. Hayr larnz iin ilgili faaliyetleri tekrarlaynz. Tamam Evet ise bir sonraki modle geiniz.66 71. CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARIRENME FAALYET 1 CEVAP ANAHTARI1. Kitap kapa nedir? Kitap, dergi ve mecmualarn mfredatn yanstan, aklda kalc, vurgulu ve tasarmilkeleri ile meydana getirilen llstratif, biimsel ve grafiksel dzenlemelerdir.2.Kitap kapanda nelere dikkat etmelisiniz? (5 tane dikkat edilecek husus) Aklda kalan, unutulmayan, anmsanveren Kitaba anlam veren Farkllk katan zgn ve arpc olan Merak ettiren3. llstrasyon nedir? Balk, metin ve slogan gibi szel unsurlar grsel bir dille anlatan, betimleyen,yorumlayan veya bir mesaj iletmek, bir kavram grselletirmek iin yaplan resimlerintmdr.4.llstrasyon teknikleri nelerdir?Kurun kalem ve kuru boya teknikleriMrekkeple izim teknikleriKeeli kalem ve marker tekniklerSulu boya ve anilin teknikleriGuaj ve tempera teknikleriAkrilik boya teknikleriPskrtme teknikler5.llstrasyonu resimden ayran zellik nedir?llstrasyonu resimden ayran zellik sipari edilmi olmas ve istenilen mesaj net birekilde izleyiciye iletme zorunluluudur.RENME FAALYET 2 CEVAP ANAHTARI1.llstrasyonda dikkat edilecek noktalar nelerdir?Mekn, Oran, Renk, Sayfa Dzen2.llstrasyon mekn kavramn aklaynz. Kavram dikkate alnmaldr ki, doru alglanma salanabilsin. Mekn, perspektifkavramyla i iedir. Doru alglama ve hatrlama orann salamak iin perspektifkurallarna uygunluk arttr. 67 72. 3.llstrasyon oran kavramn aklaynz.Btne ait paralarn birbiri arasndaki uygunluudur diyebiliriz. nsanlar resimleribtnden paraya doru alglar. Bu anlay alglamann temelinde yatar. Orann bilinliolarak bozulmas dikkati, belli yne ekmek iin kullanlabilir.4.llstrasyonda renk kavramn aklaynz. nsanlar genelde scak ve parlak renkleri severler. Resimlemede fazla ayrntl, konuyudatc bir renk armonisi kullanmamaya dikkat etmek gerekir. llstrasyonda ok fazla renkkullanm, renkleri bir araya getirirken yaplan uyum yanllklar, siyah, beyaz deerlerinindengeli kullanlmas, kitaplarn grnmn olumsuz ynde etkiler.5. llstrasyonda sayfa dzeni kavramn aklaynz. Sayfa dzeni grafiksel etki asndan, okuma ve alglama ynnden nemli biretkendir. llstrasyon boyutlarnn devaml ereveler iine alnmas hep ayn boyutlar iindemonoton bir grnm sunmas illstrasyonlarn hatal gerekletirilmesi okuma hzn daetkiler.RENME FAALYET 3 CEVAP ANAHTARI1.Resim leme programnda arka plan temizleme aralarndan drdn saynz.PenMagnetic LasoMagic WandExtract2.Pen arac ile arka plan temizlemeyi anlatnz.Gereken parann evresini Pen Tool u kullanarak dnnz. Balang noktasnimajn dz hatlarndan biri olarak semeniz, path i bitirdiiniz zaman o ksmda bir sorunolmasn engeller.izdiiniz bir nesnenin Path i bitince, Path i kaydeder ve seililikten karrsanz,ayn resim zerindeki dier nesneyi seerken yeni bir work Path alr. iniz bitince onu dakaydedersiniz. Path i seililikten karmadan devam ederseniz tm izdikleriniz ayn yerde toplanr.Hangisini yapacanza kendiniz karar vereceksiniz. altnz iin durumuna gre buayrnt iinize yarayabilir.Ctrl (ya da Mac.elma tuunu) basl tutarken path in zerine tklarsanz, resminzerinde seili alann olutuunu grrsnz. Hemen tklarsanz iini silersiniz. Select/Inverse seili alann dn semenizi salar. Path in seili olmamasna dikkatedin, yoksa o silinir. 68 73. 3.Magnetic Laso arac ile arka plan temizlemeyi anlatnz.Magnetic Lasso, ak koyuya ve renge kontrastlna duyarl bir ara.Yapacanz ey, arac seip, bir noktaya tklayarak balayp seeceiniz ksmnevresinde fareniz ile dolamaya balamak. Gereken yerler olursa oraya tekrar tklayp,tklamalarla devam edebilirsiniz, gereken yerlerde farenizi dolatrmaya devam edersiniz. Balang noktanzn stne gelince tekrar tklayarak ilemi bitirirsiniz. Seili alannzhemen oluur. Select/Invers ile dn seip silebilirsiniz.4.Magic Wand arac ile arka plan temizlemeyi anlatnz.Nesneye tkladmzda seilen alan save selection araclyla alfa kanal olarakkaydedin. inde istemediimiz paralar var. Dnda da olsayd ikisinden birinitemizlememiz gerekir.5.Extract komutu ile arka plan temizlemeyi anlatnz.Extract Zemini temizlemenin yollarndan birisi. Filter mensnden ulaabilirsiniz. Resmin zelliine ve bytme oranna gre bir fra bykl belirleyiniz..Olabildiince bytr ve kk bir fra seerseniz daha titiz bir alma yapabilirsiniz.Background layer inde iseniz bunu deitirdii (layer 1 olarak) ve zemini tmyle yok ettiiiin, gerekme ihtimaline karlk, layer nzn bir kopyasn alp onun stnde alsanz iyiolur. Resmin tmnn evresini kalem ile iziniz. Yanllkla semeniz gereken yeretaarsanz, silgi ile silebilirsiniz. iniz bitince, kova simgesine tklayp seeceiniz alana tklaynz. i dolacaktr. Buaamada Ok butonunun aktif olduunu da greceksiniz. Ok deyiniz ve knz.69 74. RENME FAALYET 4 CEVAP ANAHTARI1.Renk nedir? Renk n meydana getirdii fiziksel bir olgudur. Birazda psikolojik bir etkisi vardr.In farkllamas bize farkl alglamalar yarattndan, gelen k kaynann yaps, geiren veya yanstan malzemenin yaps ve alglayan gzmz olduu iin deikenlikleriierebilir.2.Ik nedir?Ik nedir, herhangi bir kaynaktan yaylan, iinde farkl renklerin yaklak olarak eitkarm ile meydana gelen bir enerji biimidir. Homojen deildir.3.CMYK nedir?Matbaa da kullanlan temel renk modudur.4.RGB nedir?Elektronik ortamda (Bilgisayarda) kullanlan temel renk modudur.5.Renk ayrmnda nelere dikkat edilmelidir?Tasarmda kullandmz grntler TIFF veya EPS, 300 ppi ve CMYK olmal.Yazlarn tm path e evrilmi olmal.Tasarmdaki kesim yerleri (trim) siyah, filmleri aktrmak iin kullanlan crosslarRegistration olmalTasarmda krm varsa bunlarn hizalar kontrol edilmeli.Gereksiz over printlerin kaldrlmas gerekmektedir.MODL RENME FAALYETLER CEVAP ANAHTARI1.D) Sellozik boya teknii2.D) Youn grsel eler ieren3.A) Tarihi Hindi Garb4.C) Mustafa Eremektar5.B) PngCevaplarnz cevap anahtarlar ile karlatrarak kendinizi deerlendiriniz.70 75. KAYNAKLARKAYNAKLAR A.Kerim, Kitap Kapa Tasarm, Yaynlanmam Ders Notlar, Ankara, 1995. BECER Emre, letiim ve Grafik Tasarm, Dost Kitapevi Yaynlar, Ankara1999. EN Okan, Masast Yaynclk, Yaynlanmam Ders Notlar, stanbul, 1996. E.T Rza, Eitim Teknolojisi Uygulamalar, zmir, 1997. KOAK Glbin, Anadolu Sanat, Say1, Aralk 1993. AKIN Faruk, Trk llstrasyon Sanatnn Geliimi ve Grafik SanatlardaKullanm, M..Yksek Lisans Tezi, stanbul, 1994. GRSZL Suat, Reklam Sektrnde llstrasyon ve FotorafKullanmnn Tasarm zmlemelerinde Gereklilii ve Nedenleri,Marmara niversitesi Yksek Lisans Tezi, stanbul, 2006. TANIR Nuray, Grafik Tasarm Elemanlarnn llstrasyondaki Yeri,Sleyman Demirel niversitesi Tez, Isparta, 2001. http://www.webdersleri.com71