het nieuwe liedboek in woord en beeld

Het nieuwe Liedboek

in woord en beeld

Hiet nieuwe liedboek in woord en beeld_binnenwerk 04-04-13 12:49 Pagina 1

Dr. Jan Smelik

Het nieuwe Liedboek in woord en beeld

Uitgeverij Boekencentrum,Zoetermeer


Bij de productie van dit boek is gebruikgemaakt van pa-

pier dat het keurmerk Forest Stewardship Council (FSC)

draagt. Bij dit papier is het zeker dat de productie niet

tot bosvernietiging heeft geleid. Ook is het papier 100%

chloor- en zwavelvrij gebleekt.

www.uitgeverijboekencentrum.nl

Ontwerp: Studio Anton Sinke, www.antonsinke.nl

ISBN 978 90 239 2681 8NUR 662

Uitgave i.s.m. Interkerkelijke Stichting voor het Kerklied (ISK)

© 2013 Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen ineen geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze,hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zondervoorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.


Inhoud

Woord vooraf 7

Hoofdstuk 1 - Een nieuwe tijd vraagt om een nieuw liedboek 9Ontzuiling 11Toenadering en pluralisering 12

Basisbeweging – De feministische beweging – De evangelische beweging –Psalmen voor Nu – De communauté van Taizé – De Iona community –Niet-westerse kerken

Liedboek voor de kerken in een nieuw liturgisch landschap 26Kinderliederen – Liturgische ontwikkelingen – Liturgische praktijk vraagt om verbreding

Hoofdstuk 2 - Samen op weg naar een nieuw liedboek 33Beleidsnota 1995 33Beleidsnotitie ‘Een nieuw liedboek’ 34

Pluriformiteit honorerenOpdracht en participanten 38Draagvlak en invloed toekomstige gebruikers 38

Enquête in 2007 – Supervisoren en klankbordgroepenWerk en presentatie 41

Uitgangspunten – Presentaties projectEindresultaat en gebruik 47

Band met voorgaande eeuwen bewaren – Toekomstig gebruik

Hoofdstuk 3 - Vroege kerk en Middeleeuwen 53De vroege kerk 53

Psalmen en hymnen – Uitvoering liederenMiddeleeuwen: gregoriaans, tropen en sequentia’s 60

Tropen en sequentia’s – Nieuwe hymnen – Liederen in de volkstaal

Hoofdstuk 4 - De tijd van de Reformatie 69Huldrych Zwingli 69

Liederen van ZwingliDoopsgezinden 71Maarten Luther en zijn volgelingen 74

Volkstaalliederen – Luthers liederen – Bewerkingen psalmen en middeleeuwse liederen – Leisen en catechetische liederen – Liedbundels en liedmakers uit Luthers tijd – Decius en Herman – De zestiende eeuw na Luthers dood


Boheemse Broedergemeenschap 85Johannes Calvijn en zijn volgelingen 86

Calvijns voorrede uit 1542/1543 – Calvijns liefde voor de psalmen –De Nederlanden – Datheens berijming geliefd – Gezangen – Invloed Calvijn-Datheen

Hoofdstuk 5 - De periode 1600 tot 1800 97Psalmzingen in de Republiek 99

Statenvertaling en nieuwe berijmingen – Kritiek op ‘Datheen’ zwelt aanGezangen zingen in de Republiek 106

Ieder zingt zijn eigen lied – Gereformeerd piëtisme – Verzet tegen oudtestamentische liederen

Duitsland 112Paul Gerhardt – Herrnhutters – Het gezangboek van J.A. Freylinghausen

Engeland 118Isaac Watts

Hoofdstuk 6 - De negentiende eeuw 121Evangelische Gezangen 121

Beschaven via liederen – Invoering van de gezangenbundelGereformeerden en de gezangen(kwestie) 125

Hendrik de Cock – Het Réveil en het liedDe Vervolgbundel in een richtingenkerk 129

Inhoudelijke aspecten – Ontvangst van de bundelModernisme 132

Nederlandsche Protestantenbond – Doopsgezinden

Hoofdstuk 7 - De twintigste eeuw 135De ‘Hervormde Bundel 1938’ 136

Vernieuwing – Kritiek op de oecumenische en theologische breedheid Psalmberijmingen 140Samen op weg naar het Liedboek 1973 144

Vrijzinnigen, lutheranen – Gereformeerden


Woord vooraf

Wie het Liedboek – zingen en bidden in huis en kerk (in dit boek gebruik ik deafkorting: Liedboek) doorbladert, zal al snel ontdekken dat de bundeleen bonte verscheidenheid aan liederen en liedgenres bevat. Deze rijke

kleurschakering is ontstaan doordat liederen in de afgelopen twintig eeuwenvoortdurend van kleur verschoten, zowel wat inhoud als wat vorm betreft.

Het nieuwe Liedboek in woord en beeld is allereerst bedoeld om gebruikers van denieuwe bundel inzicht te geven in deze veelkleurigheid en het ontstaan ervan.De liederen en liedgenres die men in het Liedboek aantreft, worden niet alleen inhistorisch perspectief geplaatst, maar ook belicht vanuit de (religieuze) contextwaarin ze zijn ontstaan. In de hoofdstukken 3 tot en met 7 wordt de geschiedenisvan het kerklied beschreven vanaf het vroege christendom tot aan de komst vanhet Liedboek voor de kerken in 1973. Daarbij wordt ook aandacht besteed aan ont-wikkelingen die niet direct van invloed of betekenis zijn geweest voor het Liedboek,maar die wel typerend en onmisbaar zijn voor de beschreven periode. In die zinwil dit boek niet alleen achtergronden bij de nieuwe liedbundel geven, maar te-vens een beknopt overzicht van de kerkliedgeschiedenis.

Dit boek opent echter met een hoofdstuk over een vraag die velen op de lippenzal branden: waarom moest er veertig jaar na het Liedboek voor de kerken eigenlijkeen nieuw liedboek komen? In hoofdstuk 2 wordt beschreven hoe het nieuweliedboek ontstaan is. Welke procedure is gevolgd, wat waren de selectiecriteriaen hadden toekomstige gebruikers van de liedbundel ook een vinger in de pap?Tevens wordt iets gezegd over de indeling van het liedboek en over het gebruikervan. De laatste aspecten worden niet uitvoerig behandeld omdat die in anderepublicaties behandeld worden. Ik verwijs naar:Klaas Holwerda, Een nieuw lied | Handreiking bij Liedboek. Zingen en bidden in huis enkerk, Zoetermeer 2013, Werkboekje voor de Eredienst 38.

Mijn dank gaat uit naar Pieter Endedijk en Klaas Holwerda, die als meelezerswilden fungeren. Van hun op- en aanmerkingen heb ik dankbaar gebruikge-maakt. Het Museum Catharijneconvent te Utrecht dank ik voor het beschikbaar stellenvan een flink aantal illustraties.

Jan SmelikSteenwijk, januari 2013

7


Hoofdstuk 1Een nieuwe tijd vraagt om eennieuw liedboek

Dit hoofdstuk gaat over de vraag waarom er veertig jaar na verschij-ning van het Liedboek voor de kerken een nieuw liedboek moestkomen. Bij het beantwoorden van die vraag krijgt u informatie overhet repertoire, de liedstijlen en -genres die ten opzichte van de vorigeliedbundel nieuw zijn in het Liedboek − zingen en bidden inhuis en kerk.

Het was één dag voor zondagCantate 1973 toen het Liedboekvoor de kerken gepresenteerd

werd. Sindsdien zijn zowel wereld alskerk in hoge mate veranderd. Verande-ringen in kerk en maatschappij hebbenhun weerslag op de religieuze liedcul-tuur. Wanneer de leefwereld van geloofs-gemeenschappen in een snel tempo ver-andert, versterkt dit doorgaans de vraagnaar nieuwe liederen en nieuwe liedbun-dels. Dit maakt het logisch en begrijpe-lijk waarom er een nieuwe liedbundelmoest komen. In dit hoofdstuk zal ik debelangrijkste veranderingen beschrijvenen daarbij laten zien wat voor betekenisze hebben gehad voor de christelijke lied-cultuur.

Grote veranderingen op het gebied van maatschappij, economie, cultuur en re-ligie vonden eigenlijk al plaats in de jaren zestig, toen het Liedboek voor de kerkensamengesteld werd.Vanaf 1960 maakte Nederland, waar in de jaren vijftig de verzorgingsstaat

opgebouwd was, een periode van sterke welvaartsgroei door. Hierdoor kregenNederlanders meer geld te besteden, wat ertoe leidde dat zij zichzelf nadrukkelijk

9

De presentatie van het Liedboek voor de kerkenop zaterdag 19 mei 1973 in Middelburg.Zeeuwse koren en koperblazers zongen enspeelden op het Abdijplein uit de nieuwe lied-bundel


als consumenten gingen zien. De grotere mogelijkheden tot zelfontplooiingzorgden in toenemende mate voor individualisering en een duidelijke afnamevan gemeenschapszin. Hieraan droeg ook de komst van de televisie bij. Dit massamedium en later ook

het internet werkten er aan mee dat de wereld een global villagewerd: in elke huis-kamer kon voortaan kennisgenomen worden van actueel wereldnieuws, van totdan toe onbekende werelden en culturen. De massamedia zorgden er tevens medevoor dat mensen minder tijd gingen besteden aan kerk en het verenigingsleven.Het zevende decennium van de twintigste eeuw staat bekend vanwege de de-

mocratisering van de samenleving, die gepaard ging met crises in de gezagsver-houdingen. De non-conformistische jeugdcultuur die in de jaren zestig opkwam,nam hierbij het initiatief in de vorm van de provo- en flowerpower-beweging.Ook de kerken kregen te maken met veranderingen ten aanzien van het gezagvan kerkelijke overheden, van dogma’s en tradities.In de periode na 1960 braken voor de kerken sowieso zware tijden aan vanwege

de enorme ontkerkelijking en ontkerstening van de Nederlandse samenleving;het percentage niet-kerkelijken bedroeg in 1960 achttien procent, in 1980 zes-entwintig procent en in 2000 veertig procent. Het christendom is steeds verdervan het centrum naar de marge van de maatschappij gedreven.De kerken verloren niet alleen hun grip op de Nederlandse bevolking, maar

voor een deel tevens op hun eigen leden. De secularisatie van de kerken kwamtot uiting in democratisering van de kerk en een toegenomen mondigheid vande gelovigen. De tijd dat kerkelijke leiders op alle terreinen van het leven zeg-genschap hadden en gezag uitoefenden, was voorbij. Voor gelovigen werd sowiesohun gevoel en beleving belangrijker dan de kerkelijke leer en daarop gebaseerdethisch handelen. Zowel protestanten als rooms-katholieken namen een steeds opener houding

aan ten opzichte van de wereldlijke maatschappij en cultuur. Hun muzikale we-reld ging steeds meer lijken op die van niet-christenen, waar lichte muziek (pop-muziek en jazz) ging domineren. Daardoor ontstond er tegelijk een kloof met

10

Dat protestanten steeds inniger (al danniet religieuze) lichte muziek omhels-den, bracht met zich mee dat het orgelen het harmonium, die voorheen déprotestantse instrumenten waren, opgrote schaal concurrentie kregen van in-strumenten uit de lichte muziek. Ditzorgde er weer voor dat de afgelopentwee decennia het aantal kerkorganis-ten aanzienlijk afnam en diverse kerkente maken kregen met een organistente-kort.

Naar verwachting zal dit tekort ooktoenemen als gevolg van vergrijzing van

het huidige kerkmusici-bestand. In okto-ber 2007 publiceerde het bureau Kaskihet Onderzoek onder kerkmusici en kerk-muzikale praktijken in de ProtestantseKerk in Nederland. Naar schatting teldede Protestantse Kerk in Nederland in2007 vierduizend kerkmusici, waarvan17 procent professional was. Het onder-zoek wees uit dat de helft van de profes-sionals en bijna tweederde van de ama-teurs vijftig jaar of ouder was en dat naarverwachting over tien jaar een substan-tieel deel van deze kerkmusici niet meermuzikaal actief zijn.

Afname aantal organisten


de bestaande kerkelijke muziekcultuur: wat op zondag in de kerk aan muziekklonk, ging steeds sterker verschillen van de muziek waarmee protestanten doorde week in aanraking kwamen.

ONTZUILING

Openheid kwam er niet alleen naar de wereldlijke cultuur maar ook naar de cul-tuur van religieuze bevolkingsgroepen die voorheen door de verzuiling striktvan elkaar gescheiden waren. In de jaren zestig kwam een eind aan de tijd datgelovigen uit de rooms-katholieke en protestantse zuilen afgeschermd warenvan elkaar. Daarentegen werd vanaf 1960 een lijn ingezet waarbij de Rooms-Ka-tholieke Kerk en diverse protestantse kerken elkaar voor het oecumenisch gesprekopzochten. Karakteristiek voor deze periode van toenadering was dat de Rooms-Katholieke Kerk, de Nederlandse Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerkenin Nederland en de Evangelisch-Lutherse Kerk in 1967 en 1968 de doop gingenerkennen die in elkaars kerken bediend was. In 1974 gebeurde hetzelfde met deRemonstrantse Broederschap.Het verdwijnen van de zuilen resulteerde op politiek gebied in een fusieproces

tussen de grote confessionele partijen (ARP, CHU en KVP) dat in 1967 startte en in1980 werd afgerond met de oprichting van het Christen-Democratisch Appèl (CDA).De ontzuiling, waardoor er meer contact ontstond tussen godsdienstige be-

volkingsgroepen die voorheen in gescheiden werelden leefden, kreeg al eerdergestalte op het gebied van de liedcultuur; vanaf de jaren zestig vond er steedsmeer uitwisseling plaats tussen het liedrepertoire van rooms-katholieken enprotestanten.Van rooms-katholieke zijde werd dit

bovendien mogelijk gemaakt door hetTweede Vaticaanse Concilie (1962-1965),dat gericht was op herbronning van leeren kerkelijk leven op de Schrift envroege kerk. Daartoe hoorde ook dat deliturgie vernieuwd moest worden. Devernieuwing dat de priester niet langermeer met de rug naar het volk diendete staan, was karakteristiek voor hetstreven de liturgie dichter bij het volkte brengen. Een andere maatregel diedit moest bevorderen, was dat het con-cilie toestemming gaf de liturgie in devolkstaal te vieren. Vanaf dat momentontstond een enorme hoeveelheid vo-cale kerkmuziek in het Nederlands. In 1967 werd de Intermonasteriële

Werkgroep voor Liturgie opgericht, diehet Abdijboek publiceerde met gezan-gen, antifonen en acclamaties voor deNederlandstalige getijdenliturgie bin-

11

De opening van het Tweede Vaticaans Concilieop 11 oktober 1962 te Rome


nen de kloosters. Gezangen uit dit boek vonden ook in de parochies hun weg viadiverse uitgaven onder de titel Wisselende gezangen voor het liturgisch jaar (1977 en1980). Andere belangrijke rooms-katholieke bundels waren de Randstadbundel(1970) en Cantatorium, een serie met psalmen voor voorzangers, meerstemmigkoor, volk en orgel.De twee belangrijkste leveranciers van Nederlandstalige liederen waren in de

beginjaren Huub Oosterhuis en Tom Naastepad.

Reeds in het Liedboek voor de kerkenwas een aantal liederen van Oosterhuis opge-nomen, waarbij het uiteraard vooral om vroege liedteksten van hem ging, zoalshet eerste lied van Oosterhuis ‘Zolang er mensen zijn op aarde’ (lied 981), ge-schreven in 1959. De meer politiek en sociaal gekleurde liederen die Oosterhuisvanaf de jaren zeventig schrijft, zijn niet in het Liedboek te vinden. Het zijn ook juist deze latere liederen van Oosterhuis die meermalen op kritiek

van vooral de rooms-katholieke leiding stuitten. Een uiting daarvan vond in2000 plaats toen het bisdom Roermond besloot alle Oosterhuis-liederen uit debundel Laus Deo te schrappen. Naast kritiek oogstte Oosterhuis ook veel lof, zoalsbijvoorbeeld blijkt uit het eredoctoraat dat hij van de Vrije Universiteit te Am-sterdam ontving wegens zijn vernieuwend liturgische oeuvre.De rooms-katholieke volkstaalliturgie bracht na de verschijning van het Liedboek

voor de kerken nog een enorme hoeveelheid al dan niet strofische Nederlandstaligegezangen voort. Nadat vanaf 1964 diverse bundels verschenen waren, werd in 1984Gezangen voor Liturgie gepubliceerd, de bundel die doorgaans gezien wordt alsrooms-katholieke tegenhanger van het Liedboek en als samenvatting van wat sindshet Tweede Vaticaans Concilie aan Nederlandstalige liedrepertoire ontstaan is.Twaalf jaar later verscheen de tweede en aangevulde editie. De bundel is primairafgestemd op de eucharistieviering. Uit het Liedboek voor de kerkenwerden ongeveervijftig liederen geselecteerd.

TOENADERING EN PLURALISERING

Voor zover de rooms-katholieke en protestantse zuilen in de jaren zestig nogbestonden, omvatten ze beide groeperingen van zeer uiteenlopend pluimage.Tot de protestantse zuil hoorde onder meer de Nederlandse Hervormde Kerk(NHK) en de Gereformeerde Kerken in Nederland (GKN). Reeds in 1961 riepen acht-tien predikanten deze kerkverbanden op tot samenwerking. Maar pas na publi-catie van een nieuwe oproep, namelijk het rapport Samen op weg in 1968, kwameen fusieproces, dat overigens meer dan drie decennia zou duren, echt van degrond. In 1973 werd de eerste hervormd-gereformeerde synode gehouden. In hetzelfde jaar verscheen het Liedboek voor de kerken. Deze liedbundel wordt

niet ten onrechte gezien als een belangrijke mijlpaal in de oecumene tussen pro-testantse kerken. De bundel werd uitgegeven door de Interkerkelijke Stichtingvoor het Kerklied (ISK), die in 1969 werd opgericht als opvolger van de Interker-kelijke Stichting voor de Psalmberijming uit 1958. Naast de NHK en de GKNmaak-ten ook de Evangelisch-Lutherse Kerk (die vanaf 1980 ging participeren in hetSamen-op-weg-proces), de Algemene Doopsgezinde Sociëteit en de Remon-strantse Broederschap deel uit van de ISK. Later trad ook de Vrijzinnige Geloofs-

12


13

gemeenschap npb (voorheen de Nederlandse Protestantenbond) toe.De toenadering tussen de NHK en GKN werd mede mogelijk doordat vooral

het laatstgenoemde kerkverband van binnenuit te maken kreeg met theologischmodern gedachtegoed van H.M. Kuitert en H. Wiersinga. Daardoor werden dog-matische en confessionele barrières tussen de denominaties geslecht of in elkgeval relatief (geacht). Evenals de NHK kreeg de GKN in toenemende mate temaken met modaliteiten aan de linker- en rechterkant.

Vanaf de jaren zestig vond een voortgaande pluralisering, fragmentarise ringvan het religieuze landschap plaats, mede als gevolg van theologische en spiri-tuele vernieuwingsbewegingen die niet alleen binnen maar ook buiten de tra-ditionele kerken geïnitieerd werden. Hun invloed ging niet alleen over kerk-grenzen heen, maar droeg er daadwerkelijk ook toe bij dat deze in meer ofmindere mate beslecht werden. De komst van deze bewegingen zorgde voor een toenemende diversiteit van

manieren waarop geloof gevierd en beleefd werd. De groeiende diversiteit opgebied van theologie en spiritualiteit, die ingebed was in processen van globali-sering, individualisering en democratisering, leidde ertoe dat het christelijkeliedrepertoire zich verbreedde naar inhoud én vorm.

BAsIsBewegINg

In de jaren zestig en zeventig ontston-den op plaatselijk niveau zogeheten basisgroepen, die radicaal-vooruitstre-vend, sterk oecumenisch en maatschap-pijvernieuwend gericht waren. Rond1975 waren er ongeveer 110 plaatselijkegroepen van ‘geloof met handen en voe-ten’. Bijna alle sloten zich in 1978 aanbij een landelijk samenwerkingsver-band: de Basisbeweging van KritischeGroepen en Gemeenten in Nederland.In 1988 telde de beweging circa zestiggroepen en momenteel een tiental.De Basisbeweging heeft een aantal

lieddichters voortgebracht, waaronderJan van Opbergen, Jan Willem van deVelde en Herman Verbeek. Verbeek pu-bliceerde diverse liedbundels: Getijden,Liedboek van de ziel en Liedboek van aarde. In 2004 verscheen Aan jou dit lied. Liedbundelvan een oecumenische basisgemeente. De liedteksten zijn afkomstig van de voorgan-gersgroep van Het Kompas in Amsterdam.Zowel internationaal en interconfessioneel veel breder verspreid is het lied-

oeuvre van Huub Oosterhuis dat op muziek gezet werd door onder anderen Ber-nard Huijbers, Antoine Oomen en Tom Löwenthal. Vooral de latere, politiekeen maatschappelijke liederen van Oosterhuis sluiten naadloos aan bij de idealenvan de Basisbeweging.

Herman Verbeek


14

Priester-dichter Huub Oosterhuis(*1933, Amsterdam) behoort tot demeest productieve kerklieddichters vanna de Tweede wereldoorlog. Na eersteen korte tijd wijsbegeerte in Nijmegengestudeerd te hebben, studeerde hijvan 1958 tot 1961 Nederlandse taal- enletterkunde aan de Rijksuniversiteit vangroningen. Daarna volgde een theolo-giestudie in Maastricht. In 1964 werdhij tot priester gewijd. een jaar laterwerd hij pastor van de Amsterdamsestudentenekklesia, een van oorsprongrooms-katholieke studentenparochiedie in 1960 opgericht was door Jan vanKilsdonk (1917-2008).

eind jaren zestig kwam Oosterhuis inconflict methet rooms-katholiekekerkbestuur,waardoor hijniet alleenontslagenwerd uit deJezuïeten-orde, maareen jaar laterook – van-wege zijnhuwelijk –

als studentenpastor. Hij bleef echter dedrijvende kracht achter de Amster-damse studentenekklesia, waaraan destichting werkgroep voor Volksliturgie(vanaf 1980: stichting Leerhuis & Litur-gie, vanaf 2011: De Nieuwe Liefde) geli-eerd was.

In de jaren zestig en zeventig compo-neerde Bernard Huijbers (1922-2003)de meeste nieuwe melodieën bij Oos-

terhuis’ liedteksten. De Jezuïet-priesterHuijbers was docent aan het Amster-dams Conservatorium, het Amster-damse st.-Ignatiuscollege en het Ne-derlands Instituut voor KatholiekeKerkmuziek te Utrecht. Vanaf 1966 washij koorleider van de Amsterdamse Do-minicuskerk. Aanvankelijk compo-neerde Huijbers Latijnse kerkmuziek,maar vooral na de oprichting van dewerkgroep voor Volkstaalliturgie ginghij zich steeds meer toeleggen op Ne-derlandstalige werken. Huijbers toon-zette onder meer diverse psalmen uithet bundeltje Vijftig Psalmen. Proevevan een nieuwe vertaling uit 1967.Hierin stonden vijftig onberijmdepsalmvertalingen van Huub Oosterhuisen Michel van der Plas, die daarbij bij-

Huub Oosterhuis

Bernard Huijbers

Oosterhuis – Huijbers − Oomen


15

gestaan werden door de exegeten PiusDrijvers en Han Renckens. Diversetoonzettingen die Huijbers van dezepsalmen maakte, zijn evergreens gewor-den, zoals - ‘Houd mij in leven’ (Ps. 25) (lied 25b)- ‘Naar U gaat mijn verlangen, Heer’

(Ps. 25) (lied 25c en 25d)- ‘Barmhartige Heer, genadige god’

(Ps. 103) (lied 103c)- ‘Mijn god zijt gij’ (Ps. 118) (lied 118a)

Tot zijn bekendste melodieën hoortde melodie die Huijbers aanvankelijkcomponeerde bij Psalm 119 vers 64‘een smekeling, zo kom ik tot uw troon’(Berijming 1967). Deze melodie werdlater bij meer liederen gebruikt, zoalsbij Oosterhuis’ liederen ‘Zo vriendelijken veilig als het licht’ (lied 221) en ‘Ik stavoor U in leegte en gemis’ (lied 942).

Nadat Huijbers in 1979 naar Frankrijkgeëmigreerd was, werden de liturgi-sche teksten van Oosterhuis vooral ge-toonzet door Antoine Oomen en TomLöwenthal.

Antoine Oomen (*1945, Amsterdam)kreeg op het Amsterdamse Ignatiuscol-lege muziekles van Huijbers. Aan hetAmsterdamsch Conservatorium stu-deerde Oomen piano. Van 1961 tot1981 was hij organist en pianist van deAmsterdamse studentenekklesia. Vanaf

1970 schreef hij meer dan 300 compo-sities op teksten van Oosterhuis. Tot debekendste daarvan behoren het lied‘De steppe zal bloeien’ (lied 608) en‘Licht dat ons aanstoot in de morgen’(lied 601).

evenals Oomen ontving Tom Löwen-thal (*1954, Amsterdam) muzieklessenvan Bernard Huijbers op het Ignatius-college te Amsterdam. Na de middel-bare school studeerde hij aan het Ne-derlands Instituut voor Kerkmuziek (NIK)en het Koninklijk Conservatorium teDen Haag. Nog tijdens zijn studie in dejaren zeven-tig begon Lö-wenthal me-lodieën tecomponerenbij liederenvan Ooster-huis. Tevenswerd hij diri-gent van hetkoor van deAmster-damse stu-dentenekkle-sia. Bekendeliederen vanhem zijn onder meer- ‘Voor kleine mensen is Hij bereik-

baar’ (lied 72a)- ‘wees hier aanwezig, woord ons

gegeven’ (lied 295)De liturgische vocale muziek die bin-

nen de Amsterdamse studentenekkle-sia ontstond, werd vanaf 1967 losbladiggebundeld onder de titel ‘Liturgischegezangen’, in de volksmond ook welaangeduid met de ‘Dominicusbundel’.De liturgische gezangen van Ooster-huis werden in 2004 uitgegeven in hetVerzameld Liedboek.

Antoine Oomen

Tom Löwenthal


het nieuwe liedboek in woord en beeld

Documents